1. Βασικοί δείκτες
Εικόνα 1 — Επισκόπηση βασικών δεικτών
| Κύπρος | EE-27 | ||||||||
| 2010 | 2020 | 2010 | 2020 | ||||||
| Στόχοι σε επίπεδο ΕΕ | Στόχος για το 2030 | ||||||||
| Συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση (από την ηλικία των 3 ετών έως την ηλικία έναρξης της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης) |
≥ 96% | 69,4%13 | 90,1%19 | 91,8%13 | 92,8%19 | ||||
| Χαμηλές επιδόσεις στις ψηφιακές δεξιότητες ατόμων κατά το όγδοο έτος σχολικής τους φοίτησης | < 15% | : | : | : | : | ||||
| Χαμηλές επιδόσεις των ατόμων ηλικίας 15 ετών: | στην ανάγνωση | < 15% | 32,8%12 | 43,7%18 | 19,7%09,b | 22,5%18 | |||
| στα μαθηματικά | < 15% | 42,0%12 | 36,9%18 | 22,7%09 | 22,9%18 | ||||
| στις θετικές επιστήμες | < 15% | 38,0%12 | 39,0%18 | 17,8%09 | 22,3%18 | ||||
| Άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση (ηλικιακή ομάδα 18-24 ετών) | < 9% | 12,7% | 11,5% | 13,8% | 9,9% | ||||
| Απόφοιτοι ΕΕΚ που επωφελούνται από τη μάθηση που βασίζεται στην εργασία | ≥ 60% | : | : | : | : | ||||
| Ολοκλήρωση κύκλου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ηλικιακή ομάδα 25-34 ετών) | ≥ 45% (2025) | 48,1% | 57,8% | 32,2% | 40,5% | ||||
| Συμμετοχή των ενηλίκων στη μάθηση (ηλικιακή ομάδα 25–64 ετών) | ≥ 47% (2025) | : | : | : | : | ||||
| Άλλοι συναφείς δείκτες | |||||||||
| Επενδύσεις στην εκπαίδευση | Δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕΠ | 6,5% | 5,4%19 | 5,0% | 4,7%19 | ||||
| Δαπάνες για δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα ανά ΙΠΑ/φοιτητή σε ευρώ ΜΑΔ | ISCED 1-2 | €8 79312 | €9 37518 | €6 07212,d | €6 35917,d | ||||
| ISCED 3-4 | €10 12012,d | €12 91618 | €7 36613,d | €7 76217,d | |||||
| ISCED 5-8 | €9 92612 | €8 87018 | €9 67912,d | €9 99517,d | |||||
| Άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση (ηλικιακή ομάδα 18-24 ετών) | Γηγενείς | 7,5% | 4,9% | 12,4% | 8,7% | ||||
| Άτομα που έχουν γεννηθεί στην ΕΕ | 26,6% | 25,7%u | 26,9% | 19,8% | |||||
| Άτομα που έχουν γεννηθεί εκτός ΕΕ | 26,0% | 27,3% | 32,4% | 23,2% | |||||
| Ολοκλήρωση ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ηλικιακή ομάδα 20-24 ετών, ISCED 3-8) | 86,2% | 88,4% | 79,1% | 84,3% | |||||
| Ολοκλήρωση κύκλου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ηλικιακή ομάδα 25-34 ετών) | Γηγενείς | 55,2% | 68,7% | 33,4% | 41,3% | ||||
| Άτομα που έχουν γεννηθεί στην ΕΕ | 30,8% | 34,4% | 29,3% | 40,4% | |||||
| Άτομα που έχουν γεννηθεί εκτός ΕΕ | 37,4% | 39,9% | 23,1% | 34,4% | |||||
Πηγές: Eurostat (UOE, LFS, COFOG)· ΟΟΣΑ (PISA). Περαιτέρω πληροφορίες διατίθενται στο παράρτημα I και στον τόμο 1 (https://ec.europa.eu/education/policy/strategic-framework/et-monitor_el). Σημειώσεις: Ο μέσος όρος της ΕΕ για τις επιδόσεις στην ανάγνωση το 2018 με βάση το PISA δεν περιλαμβάνει την Ισπανία· ο δείκτης που χρησιμοποιείται (ECE) αναφέρεται σε προγράμματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας τα οποία θεωρούνται από τη Διεθνή Πρότυπη Ταξινόμηση της Εκπαίδευσης (ISCED) ως «εκπαιδευτικά» και, ως εκ τούτου, αποτελούν την πρώτη βαθμίδα εκπαίδευσης στα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης — επίπεδο ISCED 0· ΙΠΑ = ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης· b = διακοπή στη χρονοσειρά, d = ο ορισμός διαφέρει, u = χαμηλή αξιοπιστία, : = μη διαθέσιμο, 09 = 2009, 12 = 2012, 13 = 2013, 17 = 2017, 18 = 2018, 19 = 2019.
Εικόνα 2 — Θέση σε σχέση με τις υψηλότερες και τις χαμηλότερες επιδόσεις
Πηγή: ΓΔ Εκπαίδευσης, Νεολαίας, Αθλητισμού και Πολιτισμού, βάσει στοιχείων της Eurostat (LFS 2020, UOE 2019) και του ΟΟΣΑ (PISA 2018).
2. Βασικά σημεία
- Η Κύπρος διαθέτει πλαίσιο πολιτικής για την αντιμετώπιση της βίας και του ρατσισμού στο σχολείο, αλλά δεν διαθέτει μηχανισμούς παρακολούθησης για τη βελτίωση της ευημερίας.
- Η αποτελεσματική χρήση των κονδυλίων στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων και στη μείωση των ελλείψεων δεξιοτήτων.
- Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Κύπρο ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά στα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία.
- Έχει συντελεστεί σημαντικό έργο για τη βελτίωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η εκπαίδευση ενηλίκων στην Κύπρο δεν είναι πάντοτε καλά οργανωμένη και εξακολουθεί να έχει χαμηλό ποσοστό συμμετοχής.
3. Έμφαση στην ευημερία στην εκπαίδευση και την κατάρτιση
Παρότι η Κύπρος δεν διαθέτει σαφή ορισμό της ευημερίας στην εκπαίδευση, ορισμένες εθνικές στρατηγικές αποσκοπούν στη βελτίωση της ευημερίας των μαθητών. Η «Εκπαίδευση σε θέματα υγείας» στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, η «Συναισθηματική ενδυνάμωση» στην προσχολική εκπαίδευση, καθώς και τα ανθρωπιστικά μαθήματα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (π.χ. οικιακή οικονομία, θρησκευτικά, βιολογία, ιστορία κ.λπ.) ασχολούνται με την προώθηση της ψυχικής, σωματικής και κοινωνικής ευημερίας των μαθητών. Η ανάπτυξη προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων και αξιών αποτελεί μέρος αυτών των μαθημάτων. Η Κύπρος διαθέτει πλαίσιο πολιτικής για την αντιμετώπιση της βίας και του ρατσισμού στο σχολείο, καθώς και στρατηγικές και σχέδια δράσης1 για τη βελτίωση της ευημερίας των παιδιών και των εκπαιδευτικών. Το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (στο εξής: Υπουργείο Παιδείας) και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου διοργανώνουν δράσεις για την υποστήριξη των μαθητών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, με στόχο τη μείωση του αριθμού των μαθητών που εγκαταλείπουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση2, την προώθηση της κυβερνοασφάλειας και την παροχή συμβουλών σε πραγματικό χρόνο αναφορικά με θέματα παράνομης συμπεριφοράς στο διαδίκτυο. Ο κυπριακός Φορέας Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΙΠΑΕ) παρέχει ανατροφοδότηση στα πανεπιστήμια σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο υποστηρίζουν τους φοιτητές για τη βελτίωση της ευημερίας τους (Βουλή των Αντιπροσώπων 2015).
Οι μηχανισμοί αξιολόγησης θα μπορούσαν να βελτιώσουν τον αντίκτυπο των πρωτοβουλιών που σχετίζονται με την ευημερία. Η Κύπρος λαμβάνει μέτρα για τη στήριξη των σχολείων στην πρόληψη του εκφοβισμού3. Ωστόσο, δεν υπάρχει συστηματικός μηχανισμός παρακολούθησης για την ευημερία των μαθητών. Ένας στους τρεις μαθητές ανέφερε ότι δέχεται εκφοβισμό τουλάχιστον μερικές φορές τον μήνα (μέσος όρος της ΕΕ 22 %) και φοιτά σε σχολεία όπου ο εκφοβισμός είναι ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο (ΟΟΣΑ, 2019c). Οι μαθητές με χαμηλές σχολικές επιδόσεις είναι περισσότερο εκτεθειμένοι σε συχνό εκφοβισμό (54,6 %) από ό, τι οι μαθητές με υψηλές επιδόσεις (21,1 %), ενώ η μείωση του εκφοβισμού και η βελτίωση της ευημερίας των μαθητών μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τα μαθησιακά αποτελέσματα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2020). Ούτε η κοινωνικοοικονομική κατάσταση ούτε το μεταναστευτικό υπόβαθρο φαίνεται να είναι σημαντικοί παράγοντες που πυροδοτούν τον εκφοβισμό, σε αντίθεση με το φύλο. Είναι πολύ υψηλότερο το ποσοστό των αγοριών (40,9 % έναντι του μέσου όρου 24,4 % της ΕΕ) από το ποσοστό των κοριτσιών (27,2 % έναντι του μέσου όρου 19,7 % της ΕΕ) που αναφέρουν ότι δέχονται συχνό εκφοβισμό (ΟΟΣΑ, 2019). Όπως και σε άλλες χώρες, τα αγόρια στην Κύπρο χρησιμοποιούν περισσότερο σωματικές και λιγότερο έμμεσες μορφές εκφοβισμού σε σύγκριση με τα κορίτσια (ΟΟΣΑ, 2019).
Εικόνα 3 — Έκθεση των μαθητών στον εκφοβισμό με βάση τις επιδόσεις στην ανάγνωση, PISA 2018
Πηγή: ΟΟΣΑ, PISA 2018.
Οι εκπαιδευτικοί στην Κύπρο είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι με τη δουλειά τους, αλλά συμμετέχουν σε επιμόρφωση σχετικά με την ευημερία σε περιορισμένο βαθμό. Η ευημερία των εκπαιδευτικών δεν παρακολουθείται τακτικά σε εθνικό επίπεδο και δεν αποτελεί το επίκεντρο της δράσης πολιτικής. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τη διεθνή έρευνα του ΟΟΣΑ του 2018 για τη διδασκαλία και τη μάθηση (TALIS) (ΟΟΣΑ, 2020), το 91,2 % των εκπαιδευτικών στην Κύπρο αναφέρουν ότι είναι ικανοποιημένοι με τη δουλειά τους και εξακολουθούν να είναι, έπειτα από περισσότερα από 5 έτη επαγγελματικής πείρας (91,3 %). Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου και το Παρατηρητήριο για τη Βία στο Σχολείο προσφέρουν στους εκπαιδευτικούς μια σειρά μη υποχρεωτικών σεμιναρίων, τα οποία αποσκοπούν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους όσον αφορά τη διαχείριση κρίσεων και περιστατικών βίας και παραβατικότητας στα σχολεία καθώς και τη βελτίωση της ψυχολογικής ανθεκτικότητας τους. Ωστόσο, τα ποσοστά συμμετοχής των εκπαιδευτικών είναι άνισα. Οι διευθυντές σχολείων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχουν πρόσβαση σε ένα ολοκληρωμένο, υποχρεωτικό πρόγραμμα επιμόρφωσης, το οποίο περιλαμβάνει ενότητες για την προώθηση θετικής νοοτροπίας και κλίματος στο σχολείο και τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων.
Από έρευνες που διεξήχθησαν στην Κύπρο διαπιστώνεται ότι υπήρχε αυξημένη ψυχική δυσφορία κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου COVID-19, με τους νέους να πλήττονται περισσότερο. Η νεότερη ηλικιακή ομάδα (≤ 21) είχε τον υψηλότερο επιπολασμό (21,74 %) των συμπτωμάτων μείζονος κατάθλιψης, κυρίως μεταξύ μαθητών (Stylianou 2020). Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των περιόδων απαγόρευσης της κυκλοφορίας δεν ελήφθησαν συστηματικά μέτρα για τη βελτίωση της ευημερίας στα σχολεία. Δόθηκε προτεραιότητα στις γνωστικές γνώσεις και δεξιότητες των μαθητών, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην εξ αποστάσεως μάθηση. Πραγματοποιήθηκαν δε σποραδικές ενέργειες για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας στην ψυχική υγεία των μαθητών, οι οποίες κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Μια βασική πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας ήταν η δημιουργία τηλεφωνικής γραμμής βοήθειας για την παροχή στήριξης στους μαθητές και τις οικογένειές τους. Στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας τέθηκε το θέμα της πολιτικής ευαισθητοποίησης σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας, ιδίως στην ψυχική υγεία των μαθητών.
4. Επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση
Το επίπεδο των δημόσιων δαπανών της Κύπρου για τον τομέα της εκπαίδευσης παραμένει υψηλό. Το 2019 οι γενικές κρατικές δαπάνες για την εκπαίδευση αυξήθηκαν κατά 6,7 %, αγγίζοντας το ισοδύναμο του 5,4 % του ΑΕΠ (μέσος όρος της ΕΕ 4,7 %). Με ποσοστό 13,4 %, η Κύπρος εξακολουθεί να υπερβαίνει τον μέσο όρο του 10 % της ΕΕ για το ποσοστό των συνολικών κρατικών δαπανών που διατίθενται στην εκπαίδευση. Αντίθετα, το επίπεδο των δημόσιων δαπανών για την προσχολική εκπαίδευση είναι από τα χαμηλότερα στην ΕΕ. Ωστόσο, τα υψηλά συνολικά επίπεδα δαπανών για την εκπαίδευση δεν μετουσιώνονται σε εκπαιδευτικά αποτελέσματα4 σε σύγκριση με τις χώρες που δαπανούν παρόμοια ποσά ανά μαθητή, γεγονός που αναδεικνύει τις προκλήσεις όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των επενδύσεων στην εκπαίδευση στην Κύπρο.
Η ψηφιακή μετάβαση θα υποστηριχθεί με εθνικούς πόρους ύψους 28 εκατ. EUR. Θα αναπτυχθεί ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό σύστημα για τα δημόσια σχολεία στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής για τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης. Οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς θα είναι σε θέση να πραγματοποιούν ηλεκτρονικά ένα ευρύ φάσμα ενεργειών που σχετίζονται με σχολικά θέματα, όπως πρόσβαση στα σχολικά ωράρια και τα προγράμματα εξετάσεων, υποβολή αιτήσεων για πιστοποιητικά, καταχώριση της παρουσίας των μαθητών και κωδικοποίηση των αδειών των εκπαιδευτικών.
Μια επένδυση ύψους 7,5 εκατ. EUR θα στηρίξει την ενεργειακή απόδοση σε 25 σχολεία, ώστε η εκπαίδευση να εναρμονιστεί με τα μέτρα στήριξης των κλιματικών στόχων. Το έργο συνεπάγεται την αναδιάρθρωση των σχολείων που συμμετέχουν ώστε να μετατραπούν σε σχολεία «μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας» και χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Ορίζων».
Πλαίσιο 1: Το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας
Το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Κύπρου5 ανέρχεται σε συνολικό ποσό 1,206 δισ. EUR, εκ των οποίων 1,006 δισ. EUR θα χρηματοδοτηθούν με τη μορφή μη επιστρεπτέας στήριξης στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ (στο εξής: ΜΑΑ) κατά την περίοδο 2021-2026. Οι επενδύσεις που σχετίζονται με την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τις δεξιότητες αντιστοιχούν περίπου στο 10 % του συνολικού προϋπολογισμού του σχεδίου. Το σχέδιο περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που επικεντρώνονται στη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης σε όλα τα επίπεδα και σε όλες τις ηλικίες, αντιμετωπίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις βασικές αναντιστοιχίες δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας και προωθώντας την απασχόληση και τη χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη6.
Το κυπριακό σχέδιο έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της χαμηλής συμμετοχής στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) και στη διά βίου μάθηση, της αυξανόμενης αναντιστοιχίας δεξιοτήτων —ιδίως μεταξύ των νέων αποφοίτων— και των περιορισμένων ψηφιακών δεξιοτήτων. Επιπλέον, έχει ως στόχο να καλύψει την ποιότητα της διδασκαλίας και τη διαθεσιμότητα και οικονομική προσιτότητα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας (στο εξής: ΠΕΦ) για τα παιδιά ηλικίας τεσσάρων ετών, καθώς και τα κενά δυναμικότητας στην ΠΕΦ. Στόχος της είναι i) να βελτιώσει την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης σε όλα τα επίπεδα, ii) να προωθήσει την αξιοποίηση ευκαιριών επανειδίκευσης και αναβάθμισης δεξιοτήτων που σχετίζονται με την αγορά εργασίας, σε σχέση, ιδίως, με τη διττή μετάβαση, σε ολόκληρη την κοινωνία ανεξάρτητα από το καθεστώς απασχόλησης, το επίπεδο δεξιοτήτων ή την ηλικία, και iii) να εκσυγχρονίσει τις σχολικές δομές, ώστε να καταστούν κατάλληλες για την ψηφιακή μετάβαση.
5. Εκσυγχρονισμός της προσχολικής και σχολικής εκπαίδευσης
Η συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση υπολείπεται του στόχου σε επίπεδο ΕΕ για το 2030. Το 90,1 % των παιδιών ηλικίας 3-6 ετών συμμετείχε σε ΠΕΦ το 2020, ποσοστό χαμηλότερο από τον μέσο όρο του 92,8 % στην ΕΕ και από τον στόχο του 96 % σε επίπεδο ΕΕ για το 2030. Το ποσοστό των παιδιών κάτω των 3 ετών που είναι εγγεγραμμένα σε υπηρεσίες παιδικής φροντίδας αυξήθηκε κατά 11,1 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2009 (20 %) και 2019 (31,1 %), αλλά εξακολουθεί να υπολείπεται τόσο του μέσου όρου του 35,3 % της ΕΕ όσο και του στόχου της Βαρκελώνης (33 %). Για να διευκολυνθεί η συμμετοχή των μικρότερων παιδιών στην προσχολική εκπαίδευση, το Υπουργείο Παιδείας θα συνεχίσει τη λειτουργία των κοινοτικών σχολείων. Τα δίδακτρα θα παραμείνουν σε χαμηλό επίπεδο χάρη στις κρατικές επιδοτήσεις. Η Κύπρος σχεδιάζει επίσης να υλοποιήσει ένα έργο που θα καλύπτει το κόστος διδασκαλίας για παιδιά ηλικίας από 3 ετών έως την ηλικία έναρξης της δωρεάν υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης (4 ετών και 8 μηνών) που είναι εγγεγραμμένα σε δημόσια ιδρύματα, το οποίο θα συγχρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ+). Ωστόσο, οι διατάξεις παραμένουν ανεπαρκείς, ιδίως για τα παιδιά μικρότερης ηλικίας (ETM 2019).
Μέσω μιας σειράς μεταρρυθμίσεων, η περίοδος προσχολικής εκπαίδευσης παρατείνεται. Μία μεταρρύθμιση, η οποία εγκρίθηκε πρόσφατα από το Υπουργικό Συμβούλιο, αποσκοπούσε στη σταδιακή αύξηση της ηλικίας εισόδου στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στα 6 έτη (αντί των 5 ετών και 8 μηνών). Η αλλαγή αυτή υλοποιήθηκε εν μέρει κατά το σχολικό έτος 2020/2021, ενώ η υλοποίησή της βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη κατά το σχολικό έτος 2021/2022. Στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Κύπρου σχεδιάζεται μια περαιτέρω μεταρρύθμιση, η οποία έχει ως στόχο τη σταδιακή επέκταση της δωρεάν υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης, ώστε να ξεκινά από την ηλικία των 4 ετών (σήμερα είναι 4 έτη και 8 μήνες). Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης επενδύσεις σε κέντρα παιδικής φροντίδας, οι οποίες συνοδεύονται από εθνικό σχέδιο δράσης για την προσχολική εκπαίδευση. Κατά συνέπεια, η φοίτηση στην υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση θα διαρκεί συνολικά δύο έτη (ηλικίες 4-6 ετών).
Από το 2015 τα ποσοστά πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου έχουν αυξηθεί, κυρίως λόγω της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου από τους νέους που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό. Το 2020 το 11,5 % των νέων ηλικίας 18-24 ετών δεν είχαν ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σε σύγκριση με το 9,2 % το 2019 (αύξηση 2,3 ποσοστιαίων μονάδων), ποσοστό μεγαλύτερο από τον μέσο όρο του 9,9 % της ΕΕ και από τον στόχο σε επίπεδο ΕΕ (<9 % έως το 2030). Το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση, ιδίως μεταξύ των νέων που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό, εξακολουθεί να αυξάνεται: 26,8 % το 2020 έναντι 23,3 % το 2019. Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2020/2021, 9 838 μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, από σύνολο 52 013 μαθητών. Ο αριθμός των μαθητών που δεν έχουν την ελληνική ως μητρική γλώσσα είναι 8 291, αριθμός που αντιστοιχεί στο 15,9 % του συνολικού πληθυσμού των μαθητών στα δημοτικά σχολεία. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, υπήρχαν 2 286 (13,4 %) αλλοδαποί μαθητές λυκείου, και 4 294 (18,6 %) μαθητές γυμνασίου. Το ποσοστό των μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των οποίων η μητρική γλώσσα δεν είναι η ελληνική ήταν 8,7 % για μαθητές λυκείου και 13 % για μαθητές γυμνασίου. Το ποσοστό των γηγενών που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο παρέμεινε σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με το προηγούμενο έτος, 4,9 % το 2020 (4,8 % το 2019). Το ποσοστό των αγοριών που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση (15 %) είναι πολύ υψηλότερο από εκείνο των κοριτσιών (8,4 %), και αντιστοιχεί σε διαφορά 6,6 ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ των δύο φύλων. Στην Κύπρο, το υψηλότερο ποσοστό ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο καταγράφηκε στις αγροτικές περιοχές (12,4 %), παρά τη μείωση κατά 6,5 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2010 (18,9 %).
Η Κύπρος παρέχει στήριξη σε μαθητές που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ένα έργο με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2021, αποσκοπούσε στη βελτίωση των δεξιοτήτων των νέων στην Κύπρο μέσω της μείωσης του αριθμού των ατόμων με χαμηλές επιδόσεις και των μαθητών που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν την εκπαίδευση και την κατάρτιση, καθώς και του συνολικού αριθμού των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Πραγματοποιήθηκε διεξοδική ανάλυση των αιτίων της απογοήτευσης και της εγκατάλειψης του σχολείου, διατυπώθηκαν συστάσεις πολιτικής για τη βελτίωση της συμμετοχής των μαθητών και καταρτίστηκε σχέδιο δράσης για την αποτελεσματική εφαρμογή τους. Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει προγράμματα στήριξης δεξιοτήτων, σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, κατάρτιση των εκπαιδευτικών και σχολεία δεύτερης ευκαιρίας για άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών. Το έργο βασίστηκε επίσης στην πείρα άλλων κρατών μελών της ΕΕ και της Νορβηγίας7.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος των χαμηλών επιδόσεων όσον αφορά τις βασικές δεξιότητες εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα. Κατά τη διάρκεια της διεθνούς έρευνας TIMSS 20198, οι μαθητές στην τέταρτη και την όγδοη τάξη έλαβαν βαθμολογία ελαφρώς χαμηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ στις θετικές επιστήμες και υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ στα μαθηματικά. Για πρώτη φορά από το 1995 Κύπριοι μαθητές έλαβαν βαθμολογία πάνω από 500 στις θετικές επιστήμες (511). Αντιθέτως, το 2018 τα αποτελέσματα PISA έδειξαν ότι οι επιδόσεις των νέων ηλικίας 15 ετών στην Κύπρο ήταν χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ. (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2020). Στα αποτελέσματα της έρευνας TIMSS, η Κύπρος σημείωσε τη μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ της βαθμολογίας κοριτσιών και αγοριών στα μαθηματικά (19 βαθμοί) μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Η πανδημία κινδυνεύει να αυξήσει περαιτέρω τον αριθμό των ατόμων με χαμηλές επιδόσεις και μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθητών. Για την υποστήριξη των μαθητών, το Υπουργείο Παιδείας παρέτεινε τα σχολικά έτη 2019/2020 και 2020/2021, παρέχοντας επιπλέον ημέρες για τη διά ζώσης διδασκαλία και αξιολογώντας τα μαθησιακά αποτελέσματα για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης. Επιπλέον, προγραμματίστηκαν επαναλήψεις για 2 εβδομάδες στις αρχές του σχολικού έτους 2020/2021 και διατέθηκε στους μαθητές υποστηρικτικό ηλεκτρονικό υλικό.
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Κύπρου αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό και την ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης. Η μετάβαση στην εξ αποστάσεως μάθηση ανέδειξε βασικές προκλήσεις για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, όπως η έλλειψη ηλεκτρονικού εξοπλισμού και ψηφιακών δεξιοτήτων. Με προϋπολογισμό 13,8 εκατ. EUR, θα χρηματοδοτηθούν διάφορα έργα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των σχολείων και τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων στους τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM), συμπεριλαμβανομένων των εξής:
- αγορά ψηφιακού εξοπλισμού (ταμπλέτες/φορητοί υπολογιστές) για μαθητές από λιγότερο ευνοημένα κοινωνικοοικονομικά στρώματα·
- αγορά ψηφιακού εξοπλισμού για σχολεία·
- κατάρτιση σε ψηφιακές δεξιότητες και μεθοδολογία διδασκαλίας των μαθημάτων STEM για 3 375 εκπαιδευτικούς, αριθμός που αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης·
- αλλαγές στα προγράμματα σπουδών και σχεδιασμός εκπαιδευτικού υλικού για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων στους τομείς STEM.
Πλαίσιο 2: Δράσεις Κοινωνικής και Σχολικής Ένταξης — ΔΡΑ.Σ.Ε. +
Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027 των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ), η Κύπρος θα συνεχίσει να αξιοποιεί τη χρηματοδότηση του ΕΚΤ+ για την υλοποίηση του έργου «ΔΡΑ.Σ.Ε. +, Δράσεις Κοινωνικής και Σχολικής Ένταξης». Η λέξη ΔΡΑΣΕ, που σημαίνει ενεργώ, είναι αυτή που έχει επίσης εμπνεύσει το σύνθημα του έργου: «ΔΡούμε, Αγκαλιάζουμε, Στηρίζουμε, Εντάσσουμε». Το έργο θα επεκταθεί και θα βασιστεί στο έργο ΔΡΑ.Σ.Ε., το οποίο υλοποιήθηκε κατά την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού.
Το έργο ΔΡΑ.Σ.Ε. + επεκτάθηκε λόγω των αυξανόμενων μεταναστευτικών ροών τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο και βασίζεται στα αποτελέσματα ενός προγράμματος παροχής συμβουλών από ομοτίμους9, το οποίο συντονίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τίτλο «Ένταξη των μαθητών/μαθητριών με μεταναστευτική βιογραφία στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα» (2019). Η εκπαιδευτική ένταξη των μαθητών με μεταναστευτική βιογραφία είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και θα πρέπει να παρέχει στα παιδιά πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση, καθώς και την αναγκαία γλωσσική, μαθησιακή και κοινωνικοσυναισθηματική υποστήριξη.
Στόχος του ΔΡΑ.Σ.Ε. + είναι η στήριξη της κοινωνικής ένταξης, η μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, η βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και η αντιμετώπιση της παραβατικότητας μεταξύ των μειονεκτούντων μαθητών, συμπεριλαμβανομένων των μαθητών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα που περιλαμβάνει πρωινές και απογευματινές δραστηριότητες, με σκοπό την ανάπτυξη δεξιοτήτων σε διάφορα μαθήματα και την παροχή πολυεπίπεδης στήριξης στους μαθητές και τις οικογένειές τους. Το πρόγραμμα προσφέρει πρόσθετα μαθήματα και πρόσβαση σε κέντρα κοινωνικοσυναισθηματικής υποστήριξης, νέο σχολικό εξοπλισμό και εκπαιδευτικό υλικό για την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων. Στο πλαίσιο του προγράμματος, στους μαθητές από οικογένειες μεταναστών θα παρέχονται επιπλέον μαθήματα ελληνικών.
Το πρόγραμμα ΔΡΑ.Σ.Ε. + θα υλοποιηθεί σε περισσότερα από 100 νηπιαγωγεία και δημοτικά, σε γυμνάσια και λύκεια και σε τεχνικές σχολές, που έχουν επιλεγεί βάσει αντικειμενικών και μετρήσιμων κριτηρίων που σχετίζονται με τη σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του μαθητικού τους πληθυσμού.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος για την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027 ανέρχεται σε 60 εκατ. EUR.
6. Εκσυγχρονισμός της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και της εκπαίδευσης ενηλίκων
Παρά τις προσπάθειες για τη βελτίωση της ελκυστικότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ), το επίπεδο συμμετοχής στην ΕΕΚ παραμένει χαμηλό. Το 2019 μόλις το 16,9 % των μαθητών ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ήταν εγγεγραμμένοι σε προγράμματα ΕΕΚ, το χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ και πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ (48,4 %). Η Κύπρος πραγματοποιεί εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η οποία περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό του συστήματος ΕΕΚ και την επέκταση της δυναμικότητας της ΕΕΚ, με στόχο την αντιμετώπιση των χαμηλών συνολικών αποτελεσμάτων στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και τη βελτίωση των δεξιοτήτων γενικότερα. Η κυβέρνηση έχει ορίσει ως στόχο, συμμετοχή της τάξης του 35 % έως το 2025 μετά την ολοκλήρωση των νέων υποδομών. Στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Κύπρου προγραμματίζεται η κατασκευή δύο πρότυπων τεχνικών σχολών που θα συνοδεύεται από επικαιροποιημένα προγράμματα κατάρτισης με συνάφεια για την αγορά εργασίας, με στόχο την παροχή σε μαθητές και εκπαιδευτικούς ενός καλά εξοπλισμένου περιβάλλοντος μάθησης και την αύξηση της δυναμικότητας, της ποιότητας και της ελκυστικότητας της ΕΕΚ.
Η Κύπρος αναβαθμίζει την τεχνική και επαγγελματική της εκπαίδευση. Στόχος είναι η αναβάθμιση των δεξιοτήτων και η αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, η βελτίωση της ποιότητας των συστημάτων διδασκαλίας και μάθησης και η αύξηση της συμμετοχής των σπουδαστών. Έχουν ληφθεί μέτρα για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της ΕΕΚ και των αναγκών της αγοράς εργασίας, μέσω της ανάπτυξης νέων ή της επανεξέτασης των υφιστάμενων προγραμμάτων σπουδών και της εισαγωγής νέων ειδικοτήτων. Οι σπουδαστές που έχουν εγγραφεί στην ΕΕΚ είχαν στην καλύτερη περίπτωση περιορισμένη έκθεση σε μάθηση στον χώρο εργασίας. Προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή των εργοδοτών, θεσπίστηκαν μέτρα για τη διευκόλυνση της τοποθέτησης σπουδαστών ΕΕΚ σε επιχειρήσεις. Ο αριθμός των σχολών ΕΕΚ με βραδινά τμήματα αυξήθηκε από μία σε πέντε το 2020, γεγονός που αύξησε τις ευκαιρίες μάθησης για ενήλικες και ιδίως ανέργους, προκειμένου να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους ή να αποκτήσουν νέες.
Έχουν ληφθεί μέτρα για την ενίσχυση της συνεχούς επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Το 2020 η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού της Κύπρου εγκαινίασε ειδικό πρόγραμμα για την παροχή επαγγελματικής κατάρτισης σε ανέργους στον δημόσιο τομέα, σε αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, σε μη κυβερνητικές οργανώσεις και σε μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2019/2020 άρχισε να λειτουργεί το ολοκληρωμένο σύστημα αξιολόγησης των μαθητών για μαθητές δημοτικού και πρώτης λυκείου και για σπουδαστές τεχνικών και επαγγελματικών σχολών. Στόχος του είναι να δώσει έμφαση στη διαμορφωτική αξιολόγηση, να διαγνώσει τις ανάγκες των εκπαιδευομένων σε σχέση με συγκεκριμένα αναμενόμενα αποτελέσματα και να παρέμβει σε πρώιμο στάδιο για βελτίωση. Αναμένεται ότι, έως το 2022 το σύστημα αυτό θα εφαρμοστεί σταδιακά σε όλες τις βαθμίδες της γενικής τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Η παροχή δεξιοτήτων για ενήλικες στην Κύπρο θεωρείται ελλιπής, αλλά αναπτύσσεται στρατηγική για τη δια βίου μάθηση. Η συμμετοχή στην εκπαίδευση ενηλίκων (25-64 ετών) παραμένει χαμηλή, σε επίπεδο μόλις 4,7 % το 2020, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 9,2 % της ΕΕ και τον στόχο του 15 % για το 2020. Το ποσοστό αυτό μειώθηκε επίσης σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (5,9 %), εν μέρει λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19. Η συμμετοχή των γυναικών στη δια βίου μάθηση παρέμεινε σε σταθερό επίπεδο. Ωστόσο, το 13 % των ενηλίκων συμμετείχαν σε διαδικτυακές εκπαιδευτικές δραστηριότητες το 2020 στην Κύπρο, ποσοστό που αντιστοιχεί σε αύξηση της τάξης του 160 % μεταξύ 2019 και 2020. Το 2020 η ποιότητα της εκπαίδευσης ενηλίκων βελτιώθηκε μέσω εξατομικευμένης στήριξης για τους εκπαιδευόμενους, συμπεριλαμβανομένης της ψυχολογικής και επαγγελματικής συμβουλευτικής, της οικονομικής υποστήριξης και της οικογενειακής ψυχοθεραπείας για ευάλωτους ενήλικες εκπαιδευόμενους. Η νέα στρατηγική για τη δια βίου μάθηση θα ενισχύσει τις προσπάθειες και θα βοηθήσει την Κύπρο να επιτύχει τους στόχους που έχει θέσει η ΕΕ στους σχετικούς τομείς.
Ένα σημαντικό πλεονέκτημα του κυπριακού συστήματος εκπαίδευσης ενηλίκων είναι η διαθεσιμότητα πολυάριθμων δωρεάν προγραμμάτων τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης. Με τον τρόπο αυτόν αίρεται ένα σημαντικό εμπόδιο στη συμμετοχή των εκπαιδευομένων. Επιπλέον, στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (ιδίως για μεταπτυχιακές σπουδές) υπάρχουν πολλά ιδρύματα που προσφέρουν μαθήματα ηλεκτρονικής μάθησης, όπως το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027 θα χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ σειρά δράσεων για την υποστήριξη της εκπαίδευσης ενηλίκων. Το ΕΚΤ+ θα στηρίξει την ανάπτυξη και την προώθηση ατομικών λογαριασμών μάθησης (ILA), ενώ ο ΜΑΑ θα στηρίξει πρωτοβουλίες κατάρτισης για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων, δράσεις αναβάθμισης δεξιοτήτων και επανειδίκευσης, καθώς και δράσεις για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Η νέα στρατηγική για τη δια βίου μάθηση που αναπτύσσεται επί του παρόντος με την υποστήριξη του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης (TSI) της Επιτροπής θα συμβάλει προς την κατεύθυνση αυτή.
7. Εκσυγχρονισμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
Η Κύπρος κατατάσσεται στην τρίτη θέση στην ΕΕ όσον αφορά τον αριθμό των ενηλίκων ηλικίας 25 έως 34 ετών που είναι κάτοχοι πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το 2020 το ποσοστό ανερχόταν σε 57,8 %, πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (40,5 %) και από τον στόχο του 45 % σε επίπεδο ΕΕ. Το ποσοστό αυξήθηκε κατά 9,7 ποσοστιαίες μονάδες τα τελευταία 10 έτη (έναντι 8,3 ποσοστιαίων μονάδων για τον μέσο όρο της ΕΕ). Ωστόσο, σημειώθηκε ελαφρά μείωση κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2019, όπου το ποσοστό ήταν 60,3 %. Πρέπει επίσης να σημειωθεί η σημαντική διαφορά μεταξύ των φύλων όσον αφορά την ολοκλήρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: 47,3 % των ανδρών έχουν πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έναντι 67,8 % των γυναικών. Αυτό μεταφράζεται σε χάσμα μεταξύ των φύλων της τάξης των 20,5 ποσοστιαίων μονάδων, πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 10,8 ποσοστιαίες μονάδες. Στην Κύπρο υπάρχει επίσης τεράστιο χάσμα της τάξης των 30,8 ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ ατόμων που γεννήθηκαν στην Κύπρο (68,7 %) και ατόμων που γεννήθηκαν σε άλλη χώρα (37,9 %).
Εικόνα 4 — Ολοκλήρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ηλικίες 25-34 ετών) ανά φύλο, 2020
Πηγή: Έρευνα εργατικού δυναμικού, edat_lfse_03.
Οργανώνεται εθνικό σύστημα ιχνηλάτησης αποφοίτων, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ. Η ανάπτυξη του συστήματος εντάσσεται στο πλαίσιο μιας μεταρρύθμισης που έχει ως στόχο την αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων μεταξύ της αγοράς εργασίας και των συστημάτων δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Θα δώσει μια εικόνα για τη βελτίωση της εκπαίδευσης στην Κύπρο και θα αποτελέσει έναυσμα για την ενίσχυση των δεξιοτήτων σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες.
Η Κύπρος έχει το χαμηλότερο ποσοστό αποφοίτων στους τομείς STEM στην ΕΕ, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε 13,8 %. Ο αριθμός των αποφοίτων στους τομείς της υγείας και στους τομείς STEM είναι μικρότερος απ’ ό, τι στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ τα τελευταία χρόνια (ETM 2020). Το 2019 το ποσοστό των γυναικών αποφοίτων σε τομείς STEM σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των γυναικών αποφοίτων ανήλθε σε 7,7 % (έναντι 14,7 % κατά μέσο όρο στην ΕΕ), με μείωση κατά 2,6 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2014 (10,3 %). Μία στους τρεις αποφοίτους σε τομείς STEM είναι γυναίκα (36,2 %). Η Κύπρος αποσκοπεί στη βελτίωση των δεξιοτήτων που σχετίζονται με την εκπαίδευση στους τομείς STEM μέσω του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ.
Κατά τη διάρκεια των περιόδων απαγόρευσης της κυκλοφορίας, η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Κύπρο στράφηκε στην υβριδική μέθοδο διδασκαλίας10. Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο ήταν σε θέση να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στην πανδημία και αξιοποίησαν τις μεθόδους εξ αποστάσεως μάθησης. Οι εξετάσεις του εξαμήνου πραγματοποιήθηκαν εξ αποστάσεως και παρά το γεγονός ότι τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έλαβαν μέτρα για τη διασφάλιση της αντικειμενικότητας και της αξιοπιστίας τους, παρατηρήθηκαν δυσκολίες, ενώ ενδεχόμενη αξιολόγηση θα μπορούσε να διευκολύνει τη βελτίωσή τους στο μέλλον. Ο κυπριακός Φορέας Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας11 συνέστησε εξετάσεις με ανοικτά βιβλία και ασκήσεις επίλυσης προβλημάτων.
8. Παραπομπές
Creemers, B.P.M. και Kyriakides, L. (2012), Improving Quality in Education: Dynamic Approaches to School Improvement (Βελτίωση της ποιότητας στην εκπαίδευση: Δυναμικές προσεγγίσεις σε θέματα βελτίωσης των σχολείων), Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Routledge.
Dr Michaela Bruckmayer Silvia Galimberti (2020). Anti-bullying Practices from the Repository of the European Platform for Investing in Children (Πρακτικές κατά του εκφοβισμού από το αποθετήριο της ευρωπαϊκής πλατφόρμας για την επένδυση στα παιδιά) (EPIC). Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή/EACEA/Eυρυδίκη, 2021. Teachers in Europe: Careers, Development and Well-being. Eurydice report. (Εκπαιδευτικοί στην Ευρώπη: Σταδιοδρομία, Εξέλιξη και Ευημερία. Έκθεση Eυρυδίκη). Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2019α). Education and Training Monitor — Volume II. (Έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης — Τόμος II). Κύπρος.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020). Education and Training Monitor — Volume II. (Έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης — Τόμος II). Κύπρος.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2019). Έκθεση Συμβουλευτικής Ομάδας Ομοτίμων για την Ένταξη των μαθητών/μαθητριών με μεταναστευτική βιογραφία στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα).
Βουλή των Αντιπροσώπων (2015). Ο περί της Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης και της Ίδρυσης και Λειτουργίας Φορέα για Συναφή Θέματα Νόμος του 2015. Λευκωσία: Αριθ. φακέλου: 23.01.054.029-2013.
Kyriakides, L., Creemers, B.P.M., Muijs, D., Rekers-Mombarg, L., Papastylianou, D., Van Petegem, P., και Pearson, D., (2014). Using the dynamic model of educational effectiveness to design strategies and actions to face bullying (Χρήση του δυναμικού μοντέλου της εκπαιδευτικής αποδοτικότητας για τον σχεδιασμό στρατηγικών και δράσεων κατά του εκφοβισμού), School Effectiveness and School Improvement, Vol. 25, No 1, σ. 83-10.
Kyriakides, L., Creemers, B.P.M., Panayiotou, A., και Charalambous, E., (2021). Quality and Equity in Education: Revisiting Theory and Research on Educational Effectiveness and Improvement (Ποιότητα και ισότητα στην εκπαίδευση: Επανεξέταση της θεωρίας και της έρευνας για την εκπαιδευτική αποτελεσματικότητα και βελτίωση), Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Routledge.
Kyriakides, L., Kaloyirou, C., και Lindsay, G. (2006). An analysis of the Revised Olweus Bully/Victim Questionnaire using the Rasch measurement model. British Journal of Educational Psychology, 76(4), 781-801.
Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, Ετήσια έκθεση, 2019.
OΟΣΑ (2019γ), PISA 2018 Results (Volume III): What School Life Means for Students’ Lives (Τι σημαίνει η σχολική ζωή για τη ζωή των μαθητών), PISA, Εκδόσεις ΟΟΣΑ, Παρίσι, https://doi.org/10.1787/acd78851-en
ΟΟΣΑ (2020), TALIS 2018 Results (Volume II): Teachers and School Leaders as Valued Professionals (Οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές σχολείων ως πολύτιμοι επαγγελματίες), TALIS, Εκδόσεις ΟΟΣΑ, Παρίσι, https://doi.org/10.1787/19cf08df-en.
ΟΟΣΑ (2020), How’s Life? 2020: Measuring Well-being (Πώς είσαι; Μετρώντας την ευημερία), Εκδόσεις ΟΟΣΑ, Παρίσι, https://doi.org/10.1787/9870c393-en
Stylianou N, Samouti G, Samoutis G. Mental health disorders during the COVID-19 outbreak in Cyprus (Διαταραχές της ψυχικής υγείας κατά την πανδημία COVID-19 στην Κύπρο). J Med Life. (2020) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7550154/
Παράρτημα I: Πηγές βασικών δεικτών
| Δείκτης | Κωδικός διαδικτυακών δεδομένων της Eurostat |
| Συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση | educ_uoe_enra21 |
| Χαμηλές επιδόσεις στις ψηφιακές δεξιότητες ατόμων κατά το όγδοο έτος σχολικής τους φοίτησης | IEA, ICILS. |
| Νέοι ηλικίας 15 ετών με χαμηλές επιδόσεις στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες | ΟΟΣΑ (PISA) |
| Άτομα που εγκατέλειψαν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση | Κύρια δεδομένα: edat_lfse_14. Δεδομένα ανά χώρα γέννησης: edat_lfse_02. |
| Απόφοιτοι ΕΕΚ που επωφελούνται από τη μάθηση που βασίζεται στην εργασία | Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τον στόχο σε επίπεδο ΕΕ. Η συλλογή δεδομένων ξεκινά το 2022. Πηγή: EU LFS. |
| Ολοκλήρωση κύκλου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης | Κύρια δεδομένα: edat_lfse_03. Δεδομένα ανά χώρα γέννησης: edat_lfse_9912. |
| Συμμετοχή των ενηλίκων στη μάθηση | Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τον στόχο σε επίπεδο ΕΕ. Η συλλογή δεδομένων ξεκινά το 2022. Πηγή: EU LFS. |
| Δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕΠ | gov_10a_exp< |
| Δαπάνες για δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα ανά φοιτητή | educ_uoe_fini04 |
| Ολοκλήρωση ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης | edat_lfse_03 |
Παράρτημα II: Διάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή/EACEA/Eυρυδίκη, 2021. The Structure of the European Education Systems 2021/2022: Schematic Diagrams. Eurydice Facts and Figures. (Η διάρθρωση των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών συστημάτων 2020/2021 — Σχηματικά διαγράμματα. Στοιχεία και αριθμοί του δικτύου Eυρυδίκη). Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρατηρήσεις και ερωτήσεις σχετικά με την παρούσα έκθεση μπορούν να σταλούν στη διεύθυνση: