W ciągu ostatnich kilku lat Europa dostosowała się do szybko zmieniającego się krajobrazu cyfrowego, starając się zapewnić, aby społeczeństwo mogło czerpać korzyści z technologii oraz aby zwiększać konkurencyjność i suwerenność technologiczną Unii Europejskiej, jednocześnie minimalizując ryzyko dla obywateli. Miliardy euro zainwestowano w rozbudowę technologii światłowodowych i 5G, aby poprawić łączność w całej UE, a Europejczykom pomaga się zdobyć umiejętności potrzebne im w pracy w cyfrowej przyszłości. Za sprawą aktu o usługach cyfrowych i aktu o rynkach cyfrowych przestrzeń cyfrowa już jest bezpieczniejsza i bardziej sprawiedliwa dla wszystkich, a giganci technologiczni biorą odpowiedzialność za swój znaczący wpływ na społeczeństwo i gospodarkę. UE odgrywa również wiodącą rolę w zwiększaniu bezpieczeństwa i wiarygodności sztucznej inteligencji (AI), a jednocześnie przeciwdziała ryzyku związanemu z jej niewłaściwym wykorzystywaniem. Aby pobudzić innowacje, zacieśniono współpracę między organizacjami badawczymi a uniwersytetami oraz znacznie zwiększono inwestycje w najnowocześniejsze technologie, takie jak superkomputery, półprzewodniki, kwantowe technologie obliczeniowe i technologie kosmiczne.

Jako że znajdujemy się już prawie w połowie cyfrowej dekady Europy - otwórz w nowej zakładce, Unia oceniła postępy w realizacji celów leżących u podstaw transformacji cyfrowej UE. Unia ma wspólny plan i jasno określone cele, które mają zostać osiągnięte do 2030 r., i dąży do integracji technologii we wszystkich obszarach społeczeństwa, od szkół i szpitali po duże i małe przedsiębiorstwa, oraz do zapewnienia Europejczykom narzędzi umożliwiających jak najlepsze wykorzystanie wszystkich możliwości oferowanych przez internet.

W sprawozdaniu - otwórz w nowej zakładce w cyfrowej dekadzie za 2024 r. wskazano, w jakim stopniu UE osiągnęła te cele oraz w których obszarach konieczne są większe starania. W raporcie tym wzywa się wszystkie państwa członkowskie do dalszego wspierania lokalnych przedsiębiorstw typu start-up, promowania umiejętności cyfrowych w swoich społeczeństwach oraz poprawy wykorzystania sztucznej inteligencji i analizy danych w przedsiębiorstwach i w produkcji półprzewodników. UE zaktualizowała również swoje zalecenia dla poszczególnych państw członkowskich, biorąc pod uwagę różne mocne strony i wyzwania w całej UE.

Sztuczna inteligencja, światy wirtualne i superkomputery

Sztuczna inteligencja staje się siłą napędową transformacji europejskiego społeczeństwa i gospodarki. Od produkcji po opiekę zdrowotną i edukację – za sprawą sztucznej inteligencji zmieniają się podstawowe procesy i modele biznesowe we wszystkich sektorach, obiecując większą wydajność i wzrost. Wiąże się to jednak również z wyzwaniami w obszarach rozwoju etycznego, praw podstawowych i cyberbezpieczeństwa. Musimy zachować odpowiednią równowagę w strategiach politycznych, tak aby w pełni wykorzystać potencjał technologii, ale też rozwiać związane z tym obawy.

UE chce odgrywać wiodącą rolę w dziedzinie sztucznej inteligencji, ale nie za wszelką cenę. Opowiada się za odpowiedzialną sztuczną inteligencją, która stawia ludzi na pierwszym miejscu. Unijny akt w sprawie sztucznej inteligencji - otwórz w nowej zakładce, który wszedł w życie w sierpniu jako pierwsza na świecie prawdziwa próba uregulowania tej technologii, określa jasne zasady i wytyczne dotyczące jej wykorzystania i sposobu jej rozwijania. Zapewni to niezawodne, sprawiedliwe i bezstronne systemy sztucznej inteligencji oraz ochronę praw podstawowych obywateli. Zharmonizowany zestaw przepisów ułatwi pracę przedsiębiorstwom opracowującym sztuczną inteligencję dzięki ograniczeniu biurokracji i zachęcaniu do innowacji. Przepisy te pomogą również przedsiębiorstwom zdobywać informacje o tym, czego się mogą spodziewać w tym zakresie.

Nowy Europejski Urząd ds. Sztucznej Inteligencji - otwórz w nowej zakładce, utworzony w maju, opracuje jasne wytyczne dla przedsiębiorstw i twórców zajmujących się sztuczną inteligencją oraz zapewni jednolite wdrażanie nowych przepisów w całej UE. Jako ośrodek wiedzy fachowej w zakresie sztucznej inteligencji na szczeblu UE, będzie on miał również wpływ na to, które modele AI będą zatwierdzane, a nawet będzie mógł blokować zastosowania sztucznej inteligencji, które zostaną uznane za stronnicze lub niebezpieczne. We wrześniu UE uruchomiła pakt na rzecz AI - otwórz w nowej zakładce, aby zachęcić organizacje do planowania z wyprzedzeniem i rozpoczęcia wdrażania jego wymogów przed upływem przewidzianego prawem terminu.

Pakiet na rzecz innowacji w dziedzinie AI wspierający przedsiębiorstwa typu start-up oraz małe i średnie przedsiębiorstwa zajmujące się sztuczną inteligencją

Ten pakiet środków, uruchomiony w styczniu 2024 r., będzie zapewniał wsparcie unijnym przedsiębiorstwom typu start-up oraz małym i średnim przedsiębiorstwom w rozwoju godnej zaufania sztucznej inteligencji.

Łącząc badania i regulacje, UE ugruntowuje swoją pozycję w globalnym krajobrazie technologicznym. Akt w sprawie sztucznej inteligencji wyznacza globalny standard i sprawia, że UE staje się pionierem w tej dziedzinie. We wrześniu UE podpisała Konwencję ramową Rady Europy w sprawie sztucznej inteligencji - otwórz w nowej zakładce, pierwszą prawnie wiążącą umowę międzynarodową w sprawie sztucznej inteligencji, która jest w pełni zgodna z aktem w sprawie sztucznej inteligencji.

UE jest również zaangażowana - otwórz w nowej zakładce w sprawę otwartych i dostępnych rynków, zwłaszcza w kontekście światów wirtualnych i generatywnej sztucznej inteligencji, aby stworzyć równe warunki działania i zapobiec ograniczaniu innowacji przez monopole. Chodzi o to, by stworzyć środowisko, w którym mniejsze przedsiębiorstwa i przedsiębiorstwa typu start-up będą w stanie konkurować z gigantami technologicznymi.

Chociaż sztuczna inteligencja i światy wirtualne przesuwają granice innowacji cyfrowych, moc obliczeniowa potrzebna do rozwoju tych technologii w dużym stopniu opiera się na potężnych komputerach. We wrześniu 2024 r. UE opublikowała zaproszenie do składania wniosków dotyczących modernizacji istniejących superkomputerów i nabycia kilku nowych superkomputerów posiadających zdolności w zakresie sztucznej inteligencji, co jeszcze bardziej rozszerzy naszą największą publiczną sieć superkomputerów na świecie. Komputery te stawiają czoła niektórym z największych wyzwań dla ludzkości, na przykład przyspieszając odkrywanie lekarstw lub poprawiając modelowanie klimatu.

UE ma już również na uwadze przyszłość, w której wykroczymy poza obliczenia eksaskalowe, kiedy to za sprawą nowej generacji komputerów kwantowych przełomy naukowe będą następować w niespotykanym dotąd tempie. Ponieważ jednak komputery kwantowe mogłyby również łamać obecne systemy szyfrowania, w maju UE wydała zalecenie - otwórz w nowej zakładce, w którym wezwała państwa członkowskie do ulepszenia metod szyfrowania w celu ochrony danych krytycznych.

Łączność

W 2024 r. UE nadal inwestowała w infrastrukturę cyfrową. Za pośrednictwem instrumentu „Łącząc Europę” (CEF Digital) - otwórz w nowej zakładce, unijnego programu finansowania wspierającego wprowadzanie usług cyfrowych, udostępniono 420 mln euro. Za sprawą nowego programu prac poświęconego kwestiom cyfrowym w ramach instrumentu „Łącząc Europę” - otwórz w nowej zakładce w latach 2024–2027 udostępnione zostanie dodatkowe 865 mln euro zarówno na wsparcie rozwoju sieci 5G w społecznościach i wzdłuż głównych szlaków transportowych, jak i na budowę podmorskich kabli w celu wzmocnienia sieci szkieletowych UE – linii danych o dużej przepustowości, które stanowią podstawę jej infrastruktury internetowej.

W lutym UE wydała zalecenie - otwórz w nowej zakładce w sprawie ochrony kabli podmorskich, uznając je za infrastrukturę krytyczną. Za pośrednictwem tych kabli przesyłana jest większość danych na świecie, ale są one narażone na uszkodzenia i sabotaż, co sprawia, że ich ochrona ma zasadnicze znaczenie dla globalnej komunikacji i bezpieczeństwa gospodarczego.

Akt w sprawie infrastruktury gigabitowej - otwórz w nowej zakładce, przyjęty w 2024 r., ma na celu przyspieszenie i ułatwienie wdrażania sieci o dużej przepustowości, takich jak sieci światłowodowe i 5G, na potrzeby przedsiębiorstw. Usuwa on uciążliwe formalności, zatwierdzenia i przepisy, które do tej pory spowalniały rozwój sieci, i zapewnia szybszy internet, lepszą łączność i lepsze usługi dla wszystkich. Przyjęte w tym samym czasie zalecenie dotyczące połączeń gigabitowych - otwórz w nowej zakładce promuje konkurencję między dostawcami oraz oferuje konsumentom więcej opcji i lepsze ceny. Osiągnięto również porozumienie w sprawie przepisów dotyczących połączeń i wiadomości tekstowych wysyłanych z jednego państwa członkowskiego do drugiego, zapewniając stałą ochronę konsumentów podatnych na zagrożenia przed potencjalnie wysokimi kosztami takich usług do 2032 r.

Przemysł półprzewodnikowy w UE

Od smartfonów w naszych kieszeniach po samochody, którymi kierujemy, tym, co umożliwia funkcjonowanie urządzeń definiujących współczesne życie, są półprzewodniki – powszechnie nazywane czipami. Inwestując w badania naukowe, zakłady produkcyjne i infrastrukturę, UE pracuje nad zwiększeniem niezależności w produkcji półprzewodników.

Cyfrowe ułatwienia w prowadzeniu działalności gospodarczej

Przedsiębiorstwa rozszerzające swoją działalność na inne państwa członkowskie często muszą udowodnić organom w tych państwach, że są przedsiębiorstwami unijnymi, oraz ponownie przedłożyć im informacje, takie jak dane dotyczące siedziby statutowej lub przedstawicieli prawnych, mimo że te dane są już dostępne w rejestrze działalności gospodarczej w ich państwie członkowskim. Przyjęte w grudniu nowe unijne przepisy - otwórz w nowej zakładce dotyczące przedsiębiorstw wprowadzą narzędzia cyfrowe, aby zmniejszyć to obciążenie administracyjne. Przedsiębiorstwa nie będą już musiały ponownie składać dokumentów przy zakładaniu spółek zależnych lub oddziałów w innych państwach członkowskich, ponieważ informacje te będą wymieniane bezpośrednio między rejestrami przedsiębiorstw zgodnie z zasadą jednorazowości. Ponadto wielojęzyczny certyfikat spółki UE – zasadniczo unijny dowód tożsamości firmy – umożliwi przedsiębiorstwom łatwe wykazanie, że są one zarejestrowane zgodnie z prawem w UE, natomiast unijne pełnomocnictwo umożliwi przedstawicielom zarządzanie sprawami prawnymi i biznesowymi za granicą.

UE zapewnia również lepsze połączenia w sferze administracji publicznej, na przykład poprzez połączenie swojego systemu integracji rejestrów przedsiębiorstw - otwórz w nowej zakładce, który łączy rejestry przedsiębiorstw w całej UE, z rejestrami beneficjentów rzeczywistych - otwórz w nowej zakładce i z systemami rejestrów upadłości - otwórz w nowej zakładce. Ułatwi to również dostęp do informacji o przedsiębiorstwach na rynku wewnętrznym.

Komisja i państwa członkowskie pracują również nad stworzeniem jednolitego cyfrowego portalu zgłoszeń - otwórz w nowej zakładce w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw (w tym małych i średnich przedsiębiorstw) delegujących pracowników do innego państwa członkowskiego. Nowy system internetowy pomoże przedsiębiorstwom w przestrzeganiu krajowych przepisów dotyczących sprawozdawczości przy wysyłaniu pracowników do innych państw członkowskich. Będzie on dostępny we wszystkich językach urzędowych UE. Będzie także prosty w użyciu i umożliwi użytkownikom ponowne wykorzystanie informacji z poprzednich sprawozdań.

Cyfryzacja w służbie transportu i mobilności

UE podejmuje kroki, aby poprawić sposób, w jaki przemieszczamy się po naszych miastach. Projekt wymiany danych w ramach programu DeployEMDS - otwórz w nowej zakładce jest podstawą wysiłków UE na rzecz stworzenia wspólnej przestrzeni danych dotyczących mobilności - otwórz w nowej zakładce. Jego celem jest stworzenie systemu umożliwiającego miastom wymianę w czasie rzeczywistym informacji na temat przepływu ruchu i transportu publicznego. Ta inteligentna sieć, która jest już testowana w dziewięciu miastach i regionach, pomoże zidentyfikować i rozwiązać problemy związane z mobilnością w miastach w całej UE.

Jasne przepisy w tej dziedzinie stają się coraz bardziej potrzebne z uwagi na szybki rozwój technologii dronów. UE przyjęła nowe środki - otwórz w nowej zakładce w celu sprostania wyjątkowym wyzwaniom w zakresie bezpieczeństwa związanym z nowymi usługami w zakresie mobilności lotniczej. Cel tego jest dwojaki: usprawnienie procesów regulacyjnych przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich standardów bezpieczeństwa oraz harmonizacja przepisów we wszystkich państwach członkowskich. Te zharmonizowane przepisy ułatwią życie producentom oraz użytkownikom dronów. Jasne i spójne przepisy zachęcą również przedsiębiorstwa do inwestowania w nowe technologie dronów, które będą stymulować innowacje w całej UE.

Bezpieczniejsze usługi online

Internet jest nieoceniony, wiąże się on jednak również z takimi wyzwaniami, jak możliwość trafienia na informacje wprowadzające w błąd, nielegalne nawoływanie do nienawiści oraz inne formy nielegalnych treści i praktyk. Aby ograniczyć takie praktyki i poprawić bezpieczeństwo w internecie, UE przyjęła dwa kluczowe akty prawne: akt o usługach cyfrowych - otwórz w nowej zakładce (DSA) oraz akt o rynkach cyfrowych - otwórz w nowej zakładce (DMA).

Akt o usługach cyfrowych wymaga od platform internetowych, aby były bardziej proaktywne w usuwaniu nielegalnych treści, zwiększały przejrzystość swoich algorytmów i zakazywały niektórych rodzajów targetowania reklam. Zaczął on obowiązywać w całej UE w lutym 2024 r., wprowadzając nowe przepisy dotyczące platform internetowych, mediów społecznościowych i witryn zajmujących się handlem elektronicznym. Większe platformy, określane mianem bardzo dużych platform internetowych, muszą przestrzegać bardziej rygorystycznych przepisów ze względu na to, że mają większy wpływ na społeczeństwo.

Jednym z najważniejszych aspektów egzekwowania aktu o usługach cyfrowych była ochrona dzieci, w związku z czym podjęto działania przeciwko trzem popularnym platformom z tytułu nieodpowiedniej weryfikacji wieku i narażania małoletnich na szkodliwe treści. Jednocześnie nauczyciele odbywają szkolenia z bezpieczeństwa w internecie - otwórz w nowej zakładce, aby mogli przygotowywać swoich uczniów na wyzwania internetowe, takie jak cyberprzemoc i informacje wprowadzające w błąd, oraz tworzyć bezpieczniejszą przestrzeń cyfrową dla młodych użytkowników. W 2024 r. obchodzono również drugą rocznicę strategii „Lepszy internet dla dzieci” - otwórz w nowej zakładce (Better Internet for Kids), w ramach której udostępniono narzędzie samooceny, które ma pomóc platformom lepiej chronić dzieci w internecie.

Akt o usługach cyfrowych pomaga chronić uczciwość wyborów przed zagrożeniami internetowymi, w tym treściami generowanymi przez sztuczną inteligencję, poprzez sprawdzanie gotowości platform w formie testów warunków skrajnych - otwórz w nowej zakładce oraz dzięki zapewnieniu wytycznych - otwórz w nowej zakładce dotyczących ograniczania ryzyka i jasnego oznakowania treści AI. Przepisy - otwórz w nowej zakładce uzupełniające przyjęte w marcu ograniczą wykorzystanie danych osobowych w reklamie politycznej, zarówno w internecie, jak i poza nim. Zobowiązują one do tego, by reklamy polityczne zawierały etykiety służące przejrzystości, wymagają wyraźnej zgody na targetowanie w internecie i zakazują profilowania w oparciu o wrażliwe dane osobowe. Europejskie repozytorium zapewni szczegółowe informacje na temat wszystkich reklam politycznych i metod ich targetowania, zmniejszając ryzyko manipulacji i ingerencji zagranicznej. Zakazuje się również w okresie trzech miesięcy przed wyborami reklam w imieniu podmiotów spoza UE.

Zaproponowano - otwórz w nowej zakładce przegląd przepisów dotyczących zwalczania niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych, aby zwalczać nowe zagrożenia związane z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych w internecie, takie jak deepfake i fora pedofilskie. Nowe przepisy wzmocnią również prewencję i wsparcie dla ofiar oraz wyznaczą minimalne standardy ścigania w UE. Tymczasowy środek prawny służący zwalczaniu niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w internecie przedłużono do 2026 r., aby umożliwić stosowanie bieżących dobrowolnych środków służących wykrywaniu i usuwaniu niewłaściwych treści. Działania te przyczyniają się do ochrony dzieci w internecie, podczas gdy UE opracowuje bardziej trwałe przepisy w celu skutecznego rozwiązania tych problemów.

Rosnąca nietolerancja w internecie jest nie tylko sprzeczna z podstawowymi zasadami UE, ale stanowi również poważne zagrożenie dla ofiar i zagraża wolności słowa i dyskursowi publicznemu. Platformy mediów społecznościowych podlegają obecnie bardziej rygorystycznemu nadzorowi, ponieważ UE współpracuje z organami regulacyjnymi w celu ochrony małoletnich, zwiększenia przejrzystości platform, zwalczania nielegalnych treści i systemowej dezinformacji oraz poprawy egzekwowania prawa poprzez wspólne szkolenia, dyskusje i badania.

Akt o usługach cyfrowych koncentruje się na ochronie użytkowników i radzeniu sobie z nielegalnymi treściami, zaś akt o rynkach cyfrowych gwarantuje, że nasz rynek cyfrowy pozostanie sprawiedliwy i konkurencyjny. Akt o rynkach cyfrowych jest jednym z pierwszych narzędzi ograniczających dominującą rolę dużych przedsiębiorstw cyfrowych. Działa on równolegle z unijnymi regułami konkurencji, które nadal mają pełne zastosowanie. Określono w nim jasne kryteria wyznaczania strażników dostępu – dużych platform cyfrowych, takich jak wyszukiwarki, sklepy z aplikacjami i usługi przesyłania wiadomości. Od marca 2024 r. strażnicy dostępu (obecnie jest ich siedmiu) muszą przestrzegać - otwórz w nowej zakładce wszystkich zasad aktu o rynkach cyfrowych, aby uniemożliwić ograniczanie konkurencji. Zapewni to mniejszym przedsiębiorstwom równe szanse, a konsumentom większy wybór i bardziej sprawiedliwe ceny.

W jaki sposób UE egzekwowała akt o rynkach cyfrowych w 2024 r.?

W 2024 r. wprowadzono dwa narzędzia sygnalisty umożliwiające osobom fizycznym przekazywanie informacji, które pomagają identyfikować i ujawniać szkodliwe praktyki stosowane przez platformy, a jednocześnie chronią ich przed represjami. Przejrzystość ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia zaufania konsumentów do rynku cyfrowego, zwłaszcza w odniesieniu do influencerów internetowych i platform detalicznych.

W wyniku przeglądu postów w mediach społecznościowych stwierdzono, że influencerzy internetowi rzadko ujawniają komercyjny charakter treści, które produkują:

• 97 % influencerów zamieszczało treści komercyjne, ale
• tylko jedna osoba na pięć konsekwentnie określała je jako reklamę.

Internetowe platformy handlowe cieszą się coraz większą popularnością, ale stwierdzono, że wprowadzają konsumentów w błąd co do cen i warunków. W następstwie wspólnego działania krajowych organów ochrony konsumentów i UE kilka platform internetowych zobowiązało się do poprawy swoich praktyk handlowych.

Problematyczne praktyki marketingowe wskazują na potrzebę lepszych przepisów w celu ochrony konsumentów w internecie. W październiku w ramach przeglądu - otwórz w nowej zakładce zidentyfikowano luki w unijnych przepisach dotyczących ochrony konsumentów, takie jak niejasne przepisy, przepisy stosowane w różny sposób w różnych krajach i słabe egzekwowanie przepisów. W 2025 r. zostaną szczegółowo przeanalizowane konkretne obszary, które wymagają poprawy.

Cyberbezpieczeństwo

Niewiele zdarzeń może podważyć zaufanie konsumentów, stabilność rynków i wiarygodność instytucji w większym stopniu niż naruszenie ochrony danych lub zamknięcie usług online. Cyberbezpieczeństwo stało się zatem kluczowym problemem dla wszystkich.

W październiku weszły w życie przepisy dotyczące środków mających na celu osiągnięcie wysokiego poziomu wspólnego cyberbezpieczeństwa we wszystkich państwach członkowskich (znane jako dyrektywa NIS 2 - otwórz w nowej zakładce). Przewidziano w niej środki prawne mające na celu zwiększenie ogólnego poziomu cyberbezpieczeństwa w UE oraz rozszerzono zakres przepisów dotyczących cyberbezpieczeństwa na dodatkowe sektory i podmioty krytyczne. Sektory te obejmują publiczną łączność elektroniczną, usługi cyfrowe, gospodarowanie ściekami i odpadami, przestrzeń kosmiczną, usługi pocztowe i administrację publiczną.

UE osiągnęła również porozumienie polityczne - otwórz w nowej zakładce w sprawie przepisów mających usprawnić współpracę między państwami członkowskimi i zwiększyć ich zdolność do wykrywania cyberzagrożeń, przygotowywania się na nie i reagowania na nie (akt w sprawie cybersolidarności). Przepisy te będą przełomowe dla ogólnounijnego wykrywania cyberzagrożeń, gotowości i reagowania na incydenty, a wstępne porozumienie obejmuje plany dotyczące systemu cyberostrzeżeń, mechanizmu reagowania kryzysowego i certyfikacji usług zarządzanych w zakresie bezpieczeństwa.

Nowe przepisy - otwórz w nowej zakładce mające zwiększyć cyberbezpieczeństwo instytucji UE weszły w życie w styczniu 2024 r. Określono w nich jasne wytyczne dla instytucji w zakresie ustanawiania wewnętrznych ram dotyczących zarządzania ryzykiem w cyberprzestrzeni i cyberbezpieczeństwem oraz kontroli cyberbezpieczeństwa. Środki te pomogą zapobiegać naruszeniom ochrony danych i cyberatakom, które mogą mieć wpływ na usługi publiczne, dane osobowe i ogólne zaufanie do systemów cyfrowych.

Każdy produkt cyfrowy, z którego korzystają ludzie, musi również uwzględniać bezpieczeństwo. Akt dotyczący cyberodporności - otwórz w nowej zakładce, przyjęty w październiku (który zacznie obowiązywać pod koniec 2027 r.), przyczyni się do osiągnięcia tego celu poprzez zapewnienie bezpieczniejszego sprzętu i oprogramowania. Producenci są zobowiązani do wdrożenia środków bezpieczeństwa we wszystkich produktach z elementami cyfrowymi, od smartfonów po ekspresy do kawy. W przepisach określono potrzebę przeprowadzania ocen bezpieczeństwa, postępowania w przypadku wykrycia luk i aktualizacji oprogramowania w całym cyklu życia produktu.

Podczas ćwiczenia w dziedzinie cyberbezpieczeństwa przeprowadzonego w czerwcu przetestowano gotowość UE do cyberataku na dużą skalę, symulując atak na sektor energetyczny. Następnie przedstawiono sprawozdania i zalecenia dotyczące cyberbezpieczeństwa w sieciach telekomunikacyjnych, elektroenergetycznych i komunikacyjnych. UE przyjęła pierwszy program certyfikacji cyberbezpieczeństwa - otwórz w nowej zakładce, w którym określono ogólnounijne przepisy dotyczące certyfikacji produktów ICT w całym ich cyklu życia. UE inwestuje również ponad 210 mln euro - otwórz w nowej zakładce we wzmocnienie cyberobrony i zdolności cyfrowych w całej Europie.

Zarządzanie danymi i ich ochrona w UE

Dane są siłą napędową nowoczesnej gospodarki, a każdy sektor opiera się na swobodnym przepływie informacji. Łączność ta otwiera światowe rynki dla przedsiębiorstw każdej wielkości, ale wiąże się również z wyzwaniami w zakresie bezpiecznego i sprawiedliwego przetwarzania i wymiany danych.

W styczniu weszły w życie nowe przepisy - otwórz w nowej zakładce, dzięki którym wymiana danych w UE stanie się bardziej przejrzysta i dostępna. W akcie w sprawie danych określono, kto może korzystać z danych i na jakich warunkach, zapewniając przedsiębiorstwom bezpieczny dostęp do podstawowych danych. Lepszy dostęp do danych przemysłowych sprzyja konkurencji i innowacjom, zwłaszcza w przypadku mniejszych przedsiębiorstw. Umożliwi im to opracowywanie nowych produktów i usług oraz konkurowanie z większymi przedsiębiorstwami. W maju podjęto również kroki prawne - otwórz w nowej zakładce przeciwko 18 państwom członkowskim, które nie ustanowiły odpowiednich organów nadzorujących akt w sprawie zarządzania danymi - otwórz w nowej zakładce, w którym określono zasady udostępniania danych w całej UE.

Dzięki nowym przepisom, które zaczęły obowiązywać w czerwcu, dostępne będzie teraz więcej publicznych zbiorów danych - otwórz w nowej zakładce do ponownego wykorzystania. Przepisy mają zastosowanie do zbiorów danych o wysokiej wartości - otwórz w nowej zakładce zawierających informacje na temat sześciu obszarów tematycznych, w tym danych geoprzestrzennych, obserwacji Ziemi i mobilności, i będą wspierać innowacje w takich obszarach, jak sztuczna inteligencja. Utworzenie europejskiej przestrzeni danych dotyczących zdrowia - otwórz w nowej zakładce zapewni obywatelom pełną kontrolę nad ich danymi dotyczącymi zdrowia, a jednocześnie umożliwi ich wykorzystanie do badań naukowych i zdrowia publicznego na ściśle określonych warunkach.

Potencjał wzrostu gospodarki opartej na danych dotyczących zdrowia

• 5,5 mld euro oszczędności w UE w ciągu 10 lat dzięki lepszemu dostępowi do danych o zdrowiu i ich wymianie na potrzeby świadczenia opieki zdrowotnej
• o 20–30 % większy rozwój rynku e-zdrowia
• 5,4 mld euro oszczędności w UE w ciągu dziesięciu lat, wynikających z lepszego wykorzystania danych dotyczących zdrowia na potrzeby badań naukowych, innowacji i kształtowania polityki

W świecie coraz częstszego udostępniania danych unijne przepisy o ochronie danych – ogólne rozporządzenie o ochronie danych - otwórz w nowej zakładce (RODO) – gwarantują również, że postępy nie będą odbywać się kosztem prywatności. RODO nadal stanowi podstawę wszystkich polityk cyfrowych UE dotyczących danych osobowych. Daje ono obywatelom kontrolę nad swoimi danymi osobowymi i nad tym, kto ma do nich dostęp. RODO pozostaje wiodącym przykładem ram ochrony danych na całym świecie. Jednocześnie w sprawozdaniu ze stosowania RODO z 2024 r. - otwórz w nowej zakładce wskazano pewne obszary wymagające poprawy, w tym rozpatrywanie spraw transgranicznych. Problem ten został już uwzględniony w proponowanym rozporządzeniu w sprawie przepisów proceduralnych RODO, którego celem jest usprawnienie współpracy między organami ochrony danych podczas egzekwowania RODO w sprawach transgranicznych.

Znaczenie RODO wykracza również poza UE. Ponieważ przedsiębiorstwa w coraz większym stopniu opierają się na transgranicznych przepływach danych, RODO zapewnia narzędzia ochrony danych osobowych, nawet po opuszczeniu przez nie UE; może też ograniczać przekazywanie danych do państw o niższych standardach. Jednym z mechanizmów zapewniających taki sam poziom ochrony danych poza UE są decyzje stwierdzające odpowiedni stopień ochrony, które wydaje się w odniesieniu do państw trzecich, które zapewniają odpowiednią ochronę danych. Jak dotąd przyjęto 16 decyzji stwierdzających odpowiedni stopień ochrony, które poddaje się okresowym przeglądom. Po przeprowadzeniu przeglądu w styczniu 2024 r. UE potwierdziła, że dane mogą nadal swobodnie przepływać do 11 krajów i terytoriów partnerskich - otwórz w nowej zakładce.

Na podstawie nowej decyzji stwierdzającej odpowiedni stopień ochrony - otwórz w nowej zakładce w odniesieniu do ram ochrony danych UE–USA dane osobowe mogą być bezpiecznie przekazywane z UE do amerykańskich przedsiębiorstw bez konieczności wprowadzania dodatkowych zabezpieczeń w zakresie ochrony danych. Decyzja ta daje również obywatelom UE prawo do odwołania się do nowego sądu utworzonego w celu rozpatrywania skarg UE dotyczących działalności amerykańskich służb wywiadowczych. W sprawozdaniu - otwórz w nowej zakładce z oceny z października 2024 r. potwierdzono, że władze USA wprowadziły niezbędne struktury i procedury w celu zapewnienia jego skutecznego funkcjonowania. Zabezpieczenia te chronią dane we wszystkich przekazach transatlantyckich, w tym w ramach umów zawartych przez przedsiębiorstwa lub polityki wewnętrznej.

Cyfrowe usługi publiczne

Usługi publiczne i prywatne stają się coraz bardziej cyfrowe, ale prywatność i bezpieczeństwo w internecie nie zawsze spełniają wymagane standardy, co sprawia, że osoby są narażone na kradzież tożsamości i niepożądane profilowanie. W maju weszły w życie nowe przepisy - otwórz w nowej zakładce, torując wszystkim obywatelom i mieszkańcom UE drogę do posiadania osobistego unijnego portfela tożsamości cyfrowej - otwórz w nowej zakładce do 2026 r. Dzięki temu zadania codziennego życia będą łatwiejsze i bezpieczniejsze. Użytkownicy będą mogli w bezpieczny sposób potwierdzić swoją tożsamość, przekazać dokumenty cyfrowe, takie jak recepty, i dokonać płatności za pośrednictwem jednej aplikacji. Zachowają oni pełną kontrolę nad swoimi danymi.

UE przygotowuje obecnie wytyczne prawne, aby zagwarantować, że portfele spełniają najwyższe standardy bezpieczeństwa i będą bezproblemowo działać w całej UE. W listopadzie przyjęto pięć rozporządzeń wykonawczych - otwórz w nowej zakładce określających zasady dotyczące podstawowych funkcji i certyfikacji portfeli.

Obecny system prawny UE oparty na dokumentach papierowych sprawia, że rozpatrywanie spraw transgranicznych jest skomplikowane i kosztowne. Aby rozwiązać ten problem, we wszystkich państwach członkowskich wprowadzony zostanie internetowy system - otwórz w nowej zakładce zarządzania sprawami prawnymi. Niezależnie od tego, czy chodzi o spadki, czy umowy handlowe, obywatele i przedsiębiorstwa będą mogli składać dokumenty, komunikować się z sądami, uczestniczyć w rozprawach i uiszczać opłaty – wszystko to drogą elektroniczną.

Dzięki ogólnounijnemu systemowi wymiany danych - otwórz w nowej zakładce obywatelom łatwiej jest studiować, przemieszczać się, pracować, przechodzić na emeryturę lub prowadzić działalność gospodarczą w całej UE. Organy w różnych państwach członkowskich mogą wymieniać się między sobą dokumentami na wniosek obywatela, w związku z czym nie trzeba już wielokrotnie przekazywać tych samych informacji. System ten zostanie zintegrowany z jednolitym portalem cyfrowym, który łączy portale krajowe w celu zapewnienia informacji, usług online oraz wsparcia dla obywateli i przedsiębiorstw we wszystkich państwach członkowskich. Od 2024 r. państwa członkowskie mogą udostępniać w portalu Twoja Europa - otwórz w nowej zakładce aktualne i wiarygodne informacje na temat krajowych procedur wydawania zezwoleń na projekty przemysłowe neutralne emisyjnie, aby pomóc przedsiębiorstwom zaoszczędzić czas na ubieganie się o pozwolenie.

Umiejętności cyfrowe

Europejczycy muszą posiadać umiejętności cyfrowe, aby zyskać dostęp do internetowych usług publicznych, studiowania, pracy, komunikowania się i wiarygodnych informacji. Zaledwie 56 proc. - otwórz w nowej zakładce osób w UE w wieku od 16 do 74 lat posiada co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe.

Aby to poprawić, UE wyznaczyła cel, zgodnie z którym do 2030 r. 80 proc. dorosłych będzie potrafiło korzystać z technologii w codziennych zadaniach, a w obszarze technologii zatrudnionych będzie 20 mln osób, ze szczególnym uwzględnieniem zaangażowania większej liczby kobiet. Kluczem do tego przedsięwzięcia jest nowa inicjatywa Women TechEU - otwórz w nowej zakładce. Oferuje ona kobietom, które kierują przedsiębiorstwami typu start-up w dziedzinie technologii, mentoring, coaching i wsparcie finansowe, aby pomóc w rozwoju ich przedsiębiorstw.

Uruchomiona w 2024 r. wspólna europejska przestrzeń danych dotyczących umiejętności umożliwi wymianę danych dotyczących umiejętności i dostęp do nich. Dane mogą być wykorzystywane do różnych celów, takich jak analiza tendencji, opracowywanie strategii i opracowywanie nowych zastosowań, przy jednoczesnym priorytetowym traktowaniu etyki, różnorodności i ochrony danych.

Polityka kosmiczna napędza innowacje, zwiększa bezpieczeństwo i napędza wzrost gospodarczy w wielu sektorach. Uznając te dalekosiężne korzyści, w 2024 r. UE wdrożyła nowe programy i rozszerzyła istniejące.

Kluczowe znaczenie dla tych wysiłków miało utworzenie unijnego ośrodka wymiany i analizy informacji dotyczących przestrzeni kosmicznej - otwórz w nowej zakładce – centrum, w którym eksperci rządowi i z branży przemysłowej mogliby współpracować w kwestiach bezpieczeństwa przestrzeni kosmicznej (zob. również rozdział 7). Opublikowano również szczegółową strategię dla przedsiębiorstw lotniczych i kosmicznych - otwórz w nowej zakładce, w której określono działania na rzecz bardziej ekologicznego i zaawansowanego technologicznie przemysłu.

Chociaż satelity znajdują się wysoko nad ziemią, ich wpływ jest bliższy, niż można by sądzić. Od smartfonów w kieszeni po samoloty na niebie, satelity na orbicie umożliwiają łączność i rozwój.

IRIS² - otwórz w nowej zakładce (infrastruktura na rzecz odporności, wzajemnych połączeń i bezpieczeństwa za pośrednictwem satelitów), bezpieczna sieć satelitów UE, zapewnia bezpieczną komunikację w odniesieniu do takich zadań, jak kontrola granic i zarządzanie kryzysowe, a jednocześnie przyczynia się do zapewnienia szybkiego internetu na obszarach oddalonych i zwiększenia bezpieczeństwa cyfrowego Europy.