Το 2024 η ΕΕ συνέχισε να σημειώνει πρόοδο όσον αφορά τη δημιουργία μιας κυκλικής οικονομίας, με στόχο τη μείωση της πίεσης που ασκείται στους φυσικούς πόρους, τον περιορισμό των αποβλήτων και τη δημιουργία βιώσιμης ανάπτυξης και θέσεων εργασίας. Η νομοθεσία που θεσπίστηκε πρόσφατα θα συμβάλει στην αύξηση της παραγωγικότητας των πόρων και στην τόνωση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας της οικονομίας της ΕΕ.

Καθιστώντας τη χρήση βιώσιμων προϊόντων κανόνα

Τα προϊόντα, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο τα χρησιμοποιούμε, μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Χάρη στους νέους κανόνες της ΕΕ, όμως, τα βιώσιμα προϊόντα θα γίνουν σταδιακά ο κανόνας. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των νέων κανόνων - ανοίξτε νέα καρτέλα., οι οποίοι άρχισαν να ισχύουν και οι οποίοι θα διασφαλίσουν ότι τα οικιακά και βιομηχανικά προϊόντα καθημερινής χρήσης θα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, θα χρησιμοποιούν πιο αποτελεσματικά την ενέργεια και τους πόρους, θα επισκευάζονται και θα ανακυκλώνονται ευκολότερα και θα έχουν περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο. Επίσης, οι αγοραστές θα είναι σε θέση να κάνουν πιο βιώσιμες επιλογές, χάρη στα ψηφιακά διαβατήρια προϊόντων - ανοίξτε νέα καρτέλα. —δηλαδή, τις ετικέτες με δυνατότητα σάρωσης σε προϊόντα— τα οποία παρέχουν εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες βιωσιμότητας. Η καταστροφή των αδιάθετων ρούχων και υποδημάτων θα απαγορευτεί βάσει των νέων κανόνων.

ΒΙΝΤΕΟ Ανακαλύψτε τον νέο κανονισμό για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα.

Τον Μάρτιο άρχισαν να ισχύουν νέοι κανόνες της ΕΕ - ανοίξτε νέα καρτέλα. για την ενδυνάμωση των καταναλωτών όσον αφορά την πράσινη μετάβαση. Αυτό σημαίνει ότι, πριν από την αγορά ενός προϊόντος, οι καταναλωτές θα έχουν καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με την ανθεκτικότητα και τη δυνατότητα επισκευής του, καθώς και για τα δικαιώματά τους όσον αφορά τη νόμιμη εγγύηση. Οι εταιρείες δεν θα μπορούν πλέον να δηλώνουν ότι τα προϊόντα είναι «πράσινα» εάν δεν είναι σε θέση να επιδείξουν αναγνωρισμένες εξαιρετικές περιβαλλοντικές επιδόσεις. Επιπλέον, θα απαγορεύονται αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως αυτές που συνδέονται με την πρόωρη αχρήστευση ή με την υποβολή ψευδών ισχυρισμών σχετικά με τη βιωσιμότητα ενός προϊόντος. Οι νέοι κανόνες θα αρχίσουν να εφαρμόζονται τον Σεπτέμβριο του 2026.

Η προώθηση της επισκευής προϊόντων συμβάλλει στη βιώσιμη κατανάλωση. Τον Ιούλιο άρχισαν να ισχύουν νέοι κανόνες - ανοίξτε νέα καρτέλα. που θέσπισαν μέτρα με στόχο την αύξηση του αριθμού των προϊόντων που επισκευάζονται εντός και εκτός της νόμιμης εγγύησης. Οι κατασκευαστές προϊόντων που υπόκεινται σε απαιτήσεις δυνατότητας επισκευής βάσει του δικαίου της ΕΕ (π.χ. ψυγεία και έξυπνα τηλέφωνα) θα πρέπει να επισκευάζουν τα προϊόντα εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και σε εύλογη τιμή. Στο πλαίσιο της νόμιμης εγγύησης, οι πωλητές θα υποχρεούνται να προσφέρουν τη δυνατότητα επισκευής, εκτός εάν αυτή είναι ακριβότερη από την αντικατάσταση. Πέραν της νόμιμης εγγύησης, οι καταναλωτές θα έχουν στη διάθεσή τους μια νέα δέσμη δικαιωμάτων και εργαλείων, έτσι ώστε η επισκευή να αποτελεί εύκολη και προσβάσιμη επιλογή. Επίσης, οι καταναλωτές θα έχουν δικαίωμα σε ένα επιπλέον έτος νόμιμης εγγύησης εάν επιλέξουν να επισκευάσουν το προϊόν τους αντί να το αντικαταστήσουν. Οι νέοι κανόνες θα αρχίσουν να ισχύουν από τον Ιούλιο του 2026.

Εκτός από πηγή εξοικονόμησης ενέργειας και χρημάτων, η ανακύκλωση μπορεί επίσης να αποτελέσει καλή πηγή κρίσιμων πρώτων υλών. Η αξιόπιστη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε ορισμένες πρώτες ύλες αποτελεί αιτία αυξανόμενης ανησυχίας. Σύμφωνα με το σημείο αναφοράς που ορίζεται στον κανονισμό για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, ο οποίος άρχισε να ισχύει - ανοίξτε νέα καρτέλα. τον Μάιο, τουλάχιστον το 25 % της ετήσιας κατανάλωσης τέτοιων υλικών στην ΕΕ πρέπει να προέρχεται από ανακύκλωση. Επίσης, ο εν λόγω κανονισμός περιλαμβάνει κανόνες για τη βελτίωση της βιωσιμότητας και της κυκλικότητας των κρίσιμων πρώτων υλών στην αγορά της ΕΕ.

Οι κάτοικοι της ΕΕ παράγουν κατά μέσο όρο περίπου μισό κιλό απορριμμάτων συσκευασιών κάθε μέρα. Οι νέοι κανόνες - ανοίξτε νέα καρτέλα., οι οποίοι εγκρίθηκαν τον Δεκέμβριο, θα κάνουν τις συσκευασίες πιο βιώσιμες, μειώνοντας τις περιττές συσκευασίες, περιορίζοντας τις υπερσυσκευασίες και αυξάνοντας τον αριθμό των συστημάτων παρακράτησης ποσού έναντι επιστροφής για τις πλαστικές φιάλες και τα μεταλλικά δοχεία. Κάθε άτομο θα μπορούσε να εξοικονομήσει έως 100 ευρώ ετησίως εάν οι επιχειρήσεις μετακυλίσουν την εξοικονόμησή τους.

Οι εξαγωγές αποβλήτων από την ΕΕ σε τρίτες χώρες αυξήθηκαν κατά 88 % από το 2004, αγγίζοντας τους 35 εκατομμύρια τόνους το 2023. Τον Μάιο άρχισαν να ισχύουν νέοι κανόνες, με στόχο να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ θα αναλαμβάνει μεγαλύτερη ευθύνη για τα απόβλητά της. Σκοπός του νέου κανονισμού - ανοίξτε νέα καρτέλα. είναι να εγγυηθεί ότι η ΕΕ δεν θα εξάγει τα απόβλητά της σε χώρες εκτός της ΕΕ και ότι θα συμβάλλει στην περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων.

Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους τον Απρίλιο, οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε μια ειδική ημέρα αφιερωμένη στη βιώσιμη μόδα, συμπεριλαμβανομένης μιας επίδειξης κυκλικής μόδας χωρίς αποκλεισμούς με 16 διεθνείς σχεδιαστές από οκτώ χώρες που παρουσίασαν τις φιλικές προς το περιβάλλον δημιουργίες τους. Η εκδήλωση τόνισε όχι μόνο το πόσο αισθητικά ελκυστική μπορεί να είναι η βιώσιμη μόδα, αλλά και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην προώθηση ενός τρόπου ζωής σε αρμονία με το περιβάλλον μας.

Περιβάλλον και φύση

Η ενδιάμεση επανεξέταση του όγδοου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον - ανοίξτε νέα καρτέλα., το οποίο θα κατευθύνει την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική έως το 2030, επιβεβαιώνει ότι οι στόχοι της ΕΕ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας είναι εφικτοί, εάν εφαρμοστούν πλήρως όλα τα προγραμματισμένα μέτρα. Επίσης, υπογραμμίζει τον θετικό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο της επίτευξης των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων, μεταξύ άλλων, όσον αφορά την ευημερία, την υγεία, την ανθεκτικότητα, την ανταγωνιστικότητα και τη διαφύλαξη της ασφάλειας εφοδιασμού όλων των υλικών.

Τον Αύγουστο άρχισε να ισχύει ο πρωτοποριακός κανονισμός της ΕΕ για την αποκατάσταση της φύσης - ανοίξτε νέα καρτέλα., ο οποίος έχει στόχο να αναστρέψει τη σοβαρή μείωση της βιοποικιλότητας και να συμβάλει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ο εν λόγω κανονισμός βασίζεται στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα - ανοίξτε νέα καρτέλα. και θέτει στόχους για την αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων, ιδίως εκείνων με τις μεγαλύτερες δυνατότητες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα και πρόληψης και μείωσης των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών. Ο νέος κανονισμός θεσπίζει μέτρα για την αποκατάσταση τουλάχιστον του 20 % των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ έως το 2030. Έως το 2050 θα πρέπει να έχουν θεσπιστεί μέτρα για όλα τα οικοσυστήματα που χρήζουν αποκατάστασης. Τα κράτη μέλη αναμένεται να υποβάλουν εθνικά σχέδια αποκατάστασης έως τα μέσα του 2026, με τα οποία θα παρουσιάζουν τον τρόπο επίτευξης των στόχων. Ο κανονισμός για την αποκατάσταση της φύσης —ο πρώτος του είδους του στον κόσμο— θα βοηθήσει επίσης την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να εκπληρώσουν τις διεθνείς δεσμεύσεις τους για τη βιοποικιλότητα που πηγάζουν από το παγκόσμιο πλαίσιο για τη βιοποικιλότητα Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ - ανοίξτε νέα καρτέλα..

Το βραβείο LIFE για τη Φύση 2024 απονεμήθηκε σε ένα έργο - ανοίξτε νέα καρτέλα. για την αποκατάσταση του ποταμού Ίζαρ και των πλημμυρικών περιοχών του, στη Γερμανία, μέσω μιας ξεχωριστής συνεργασίας μεταξύ των βαυαρικών αρχών διαχείρισης των υδάτων και προστασίας της φύσης. Σχεδόν μια δεκαετία μετά την έναρξη του έργου, ο ποταμός ρέει εκ νέου ελεύθερα και τα απειλούμενα είδη έχουν επιστρέψει.

Ένα χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ έργο - ανοίξτε νέα καρτέλα. βοηθά τη Δανία, τη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες να παρακολουθούν και να προστατεύουν τα αποδημητικά υδρόβια πτηνά κατά μήκος της μεταναστευτικής οδού του Ανατολικού Ατλαντικού.

ΒΙΝΤΕΟ Παρακολούθηση των κινήσεων των υδρόβιων πτηνών κατά μήκος της μεταναστευτικής οδού του Ανατολικού Ατλαντικού

Εδώ και 30 χρόνια το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της πολιτικής της ΕΕ για τη διατήρηση της φύσης. Το 2024 τα βραβεία Natura 2000 - ανοίξτε νέα καρτέλα. έφεραν στο προσκήνιο ένα ευρύ φάσμα νέων πρωτοβουλιών —από τη διατήρηση και τη διαχείριση των πληθυσμών του μαυροπελαργού στην Πολωνία έως τη διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος των «γαλάζιων δασών» στην Πορτογαλία.

Η παροχή στήριξης με στόχο την ενίσχυση των υφιστάμενων πρωτοβουλιών συνεχίστηκε και το 2024, με τη δημοσίευση για παράδειγμα νέου οδηγού - ανοίξτε νέα καρτέλα. για τον σχεδιασμό καλύτερων πολιτικών όσον αφορά τη χρήση της γης. Αυτό αναμένεται να βοηθήσει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να εξοικειωθούν περισσότερο με τη νομοθεσία για τη χρήση γης, την αλλαγή της χρήσης της γης και τη δασοκομία, καθώς και με τις ορθές πρακτικές. Ο τομέας διαδραματίζει βασικό ρόλο στην προστασία της φύσης και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της ευρείας κλίμακας αφαίρεσης του άνθρακα. Ενόψει της Διεθνούς Ημέρας Δασών, τον Μάρτιο, η Επιτροπή διοργάνωσε διάσκεψη - ανοίξτε νέα καρτέλα. με στόχο την ενίσχυση των προσπαθειών φύτευσης 3 δισεκατομμυρίων δέντρων - ανοίξτε νέα καρτέλα. έως το 2030, προκειμένου να αυξηθεί η ανθεκτικότητα έναντι των κλιματικών και περιβαλλοντικών απειλών.

Το περιβαλλοντικό έγκλημα προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία και σημαντική ζημιά στο περιβάλλον, την υγεία των πολιτών και την οικονομία της ΕΕ, αλλά και πέρα από αυτή. Η αναθεωρημένη νομοθεσία - ανοίξτε νέα καρτέλα., η οποία άρχισε να ισχύει τον Μάιο, θα αντιμετωπίσει τις σοβαρότερες παραβιάσεις των περιβαλλοντικών υποχρεώσεων της ΕΕ. Σε αυτήν έχουν προστεθεί διάφορες νέες κατηγορίες αδικημάτων, όπως η παράνομη ανακύκλωση πλοίων και η παράνομη απόληψη ύδατος. Οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν την αλυσίδα επιβολής του νόμου, στηρίζοντας τους υπερασπιστές του περιβάλλοντος και τους επαγγελματίες στον τομέα του περιβάλλοντος στις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού εγκλήματος. Τα κράτη μέλη έχουν διορία δύο ετών για να προσαρμόσουν την εθνική τους νομοθεσία.

Το περιβαλλοντικό έγκλημα:

• αποτελεί την τέταρτη σημαντικότερη δραστηριότητα του οργανωμένου εγκλήματος στον κόσμο·
• αυξάνεται με ρυθμό 5-7 % ετησίως·
• προκαλεί ετήσια παγκόσμια ζημία 80-230 δισ. ευρώ.

Πηγή: Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον, The Rise of Environmental Crime – A growing threat to natural resources, peace, development and security - ανοίξτε νέα καρτέλα. (Η άνοδος του περιβαλλοντικού εγκλήματος — Μια αυξανόμενη απειλή για τους φυσικούς πόρους, την ειρήνη, την ανάπτυξη και την ασφάλεια), 2016.

Στήριξη των γεωργών της Ευρώπης

Τα τελευταία χρόνια οι γεωργοί της Ευρώπης έχουν έρθει αντιμέτωποι με ένα πρωτόγνωρο φάσμα προκλήσεων και αβεβαιοτήτων —από την πανδημία και την απότομη αύξηση των τιμών της ενέργειας, οι οποίες επηρεάστηκαν ακόμη περισσότερο από τον αδικαιολόγητο επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, έως τα ολοένα και συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα. Το 2024 η ΕΕ συνέχισε να λαμβάνει μέτρα στήριξης των γεωργών, με στόχο να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις από τη μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής - ανοίξτε νέα καρτέλα..

Τον Μάρτιο η Επιτροπή πρότεινε αλλαγές σε ορισμένες διατάξεις της κοινής γεωργικής πολιτικής, διατηρώντας παράλληλα τον ρόλο της εν λόγω πολιτικής στη στήριξη της μετάβασης της ευρωπαϊκής γεωργίας στη βιώσιμη γεωργία. Η πρόταση συνοδεύτηκε από περαιτέρω μέτρα για τη μείωση του διοικητικού φόρτου για τους γεωργούς στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πολιτικής για τον εξορθολογισμό των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων, η οποία είχε θεσπιστεί το 2023. Επιπλέον, στο πλαίσιο διαδικτυακής διαβούλευσης που έλαβε 27 000 απαντήσεις, ζητήθηκαν οι απόψεις των γεωργών της ΕΕ σχετικά με τον διοικητικό φόρτο που σχετίζεται με την κοινή γεωργική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων.

Κατά τη διάρκεια του 2024 χορηγήθηκε στήριξη ύψους 233 εκατ. ευρώ σε γεωργούς που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές και ακραία καιρικά φαινόμενα στη Βουλγαρία, την Τσεχία, τη Γερμανία, την Εσθονία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Αυστρία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Σλοβενία. Επίσης, θεσπίστηκαν μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση των διαταραχών της αγοράς στον αμπελοοινικό τομέα στην Πορτογαλία, καθώς και των αρνητικών επιπτώσεων στις αγορές πουλερικών και αυγών από τη γρίπη των πτηνών στην Ιταλία.

Ο στρατηγικός διάλογος για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ - ανοίξτε νέα καρτέλα. ξεκίνησε τον Ιανουάριο, φέρνοντας σε επαφή 29 βασικά ενδιαφερόμενα μέρη του αγροδιατροφικού τομέα με σκοπό την ανάπτυξη ενός κοινού οράματος για το μέλλον του συστήματος γεωργίας και τροφίμων της ΕΕ.

Τον Σεπτέμβριο παρουσιάστηκε η τελική έκθεση σχετικά με τον στρατηγικό διάλογο. Με τίτλο «Μια κοινή προοπτική για τη γεωργία και τα τρόφιμα στην Ευρώπη - ανοίξτε νέα καρτέλα.», η έκθεση αξιολογεί τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες, και περιλαμβάνει 14 συστάσεις. Οι προτάσεις θα αποτελέσουν οδηγό της Επιτροπής κατά τη διαμόρφωση του οράματός της για τη γεωργία και τα τρόφιμα, το οποίο θα παρουσιαστεί εντός των πρώτων 100 ημερών της νέας θητείας (βλέπε κεφάλαιο 0).

Ο νέος κανονισμός σχετικά με τις γεωγραφικές ενδείξεις για τον οίνο, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα - ανοίξτε νέα καρτέλα. άρχισε να ισχύει τον Μάιο. Δημιουργεί ένα ενιαίο σύνολο κανόνων και διαδικασιών προστασίας για όλες τις γεωργικές γεωγραφικές ενδείξεις. Επιπλέον, ενισχύει την προστασία τους, ιδίως σε επιγραμμικό περιβάλλον και στα ονόματα τομέα στο διαδίκτυο.

Το 2024 η ΕΕ διαπραγματεύτηκε την άρση των εμπορικών φραγμών στις εξαγωγές βόειου κρέατος από την Ιρλανδία και τη Γαλλία προς τη Νότια Κορέα, παρέχοντας στους παραγωγούς των εν λόγω κρατών μελών πρόσβαση σε μία από τις μεγαλύτερες αγορές εισαγωγής βόειου κρέατος στον κόσμο.

Βιώσιμη αλιεία και υδατοκαλλιέργεια

Η κλιματική αλλαγή, η απώλεια βιοποικιλότητας και η ρύπανση των ωκεανών και του πόσιμου νερού απειλούν τη βιωσιμότητα των πόρων της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας. Με τη δέσμη μέτρων για την αλιεία και τους ωκεανούς - ανοίξτε νέα καρτέλα. του 2023, η Επιτροπή είχε προτείνει σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση των εν λόγω προκλήσεων μέσω της εφαρμογής της κοινής αλιευτικής πολιτικής - ανοίξτε νέα καρτέλα.. Ξεκίνησε διαβούλευση - ανοίξτε νέα καρτέλα. για την αξιολόγηση του κανονισμού για την κοινή αλιευτική πολιτική, με την υποβολή της τελικής έκθεσης να αναμένεται έως το τέλος του 2025.

Οι κανόνες ελέγχου είναι θεμελιώδους σημασίας για την εφαρμογή της κοινής αλιευτικής πολιτικής, ιδίως για την παρακολούθηση της τήρησης των αλιευτικών ποσοστώσεων και προκειμένου τα ανεπιθύμητα αλιεύματα να μην απορρίπτονται παράνομα στη θάλασσα. Τον Ιανουάριο άρχισαν να ισχύουν νέοι κανόνες - ανοίξτε νέα καρτέλα. για τον εκσυγχρονισμό του τρόπου ελέγχου των αλιευτικών δραστηριοτήτων, τόσο για τα ενωσιακά όσο και για τα μη ενωσιακά σκάφη που αλιεύουν στα ύδατα της ΕΕ. Οι εν λόγω κανόνες θα συμβάλουν στην πρόληψη της υπεραλίευσης, στη δημιουργία ενός αποτελεσματικότερου και πιο εναρμονισμένου συστήματος ελέγχου της αλιείας και στη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των διάφορων στόλων και των θαλάσσιων λεκανών. Επίσης, μέσω της ψηφιοποίησης, θα μειώσουν τον διοικητικό φόρτο και θα προωθήσουν τη χρήση των τεχνολογιών.

Τον Δεκέμβριο οι υπουργοί Αλιείας της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία - ανοίξτε νέα καρτέλα. σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες για το 2025. Η συμφωνία περιλαμβάνει 12 μέτρα βιωσιμότητας - ανοίξτε νέα καρτέλα., τα οποία  —εφόσον εφαρμοστούν— θα έχουν ως αποτέλεσμα την αξιοσημείωτη αύξηση των ημερών αλιείας.

Επίσης, η Επιτροπή ανταποκρίθηκε στις εκκλήσεις για μείωση του διοικητικού φόρτου που συνδέεται με τη δημιουργία και τη λειτουργία τόπων υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ, παρέχοντας στήριξη στα κράτη μέλη για την εφαρμογή των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών, έτσι ώστε να καταστεί η υδατοκαλλιέργεια πιο βιώσιμη και ανταγωνιστική.

Προς έναν βιώσιμο ωκεανό

Η ΕΕ επιβεβαίωσε εκ νέου την προσήλωσή της στη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών, ανακοινώνοντας 40 δεσμεύσεις δράσης για το 2024 - ανοίξτε νέα καρτέλα. στη διάσκεψη «Our Ocean» - ανοίξτε νέα καρτέλα., στην Ελλάδα, με τη στήριξη κονδυλίων της ΕΕ ύψους 3,5 δισ. ευρώ. Οι δεσμεύσεις επικεντρώνονται σε τομείς όπως η βιώσιμη αλιεία, οι προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές, οι ωκεανοί και η κλιματική αλλαγή, οι βιώσιμες γαλάζιες οικονομίες και η θαλάσσια ρύπανση.

Η παράνομη, λαθραία και άναρχη αλιεία αποτελεί μία από τις σοβαρότερες απειλές για τη βιώσιμη εκμετάλλευση των έμβιων υδρόβιων πόρων. Ταυτόχρονα, θέτει σε κίνδυνο τόσο τις παγκόσμιες προσπάθειες για την προώθηση της καλύτερης διακυβέρνησης των ωκεανών όσο και την κοινή αλιευτική πολιτική της ΕΕ. Τον Μάιο η ΕΕ εξέδωσε «κίτρινη κάρτα - ανοίξτε νέα καρτέλα.» στη Σενεγάλη —προειδοποιώντας έτσι τη χώρα ώστε να εντείνει τη δράση της για την καταπολέμηση της εν λόγω αλιείας. Η παγκόσμια αξία της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας εκτιμάται σε 10-20 δισ. ευρώ ετησίως. Κάθε χρόνο αλιεύονται παράνομα 11 έως 26 εκατομμύρια τόνοι ψαριών, ποσότητα που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 15 % των παγκόσμιων αλιευμάτων.

Σημαντικές αποφάσεις - ανοίξτε νέα καρτέλα., μεταξύ άλλων σχετικά με τη διαχείριση των πλωτών κατασκευών που χρησιμοποιούνται για την αλίευση τόνου και άλλων ψαριών, θα συμβάλουν στη βελτίωση της βιωσιμότητας της αλιείας στον Ινδικό Ωκεανό. Κατά την 28η ετήσια συνεδρίαση της Επιτροπής διαχείρισης της αλιείας τόνου του Ινδικού Ωκεανού, τον Μάιο, εγκρίθηκε ψήφισμα βάσει πρότασης της ΕΕ για τη σταδιακή εφαρμογή της πλήρους βιοαποδομησιμότητας των παρασυρόμενων διατάξεων συγκέντρωσης ιχθύων έως το 2030. Επίσης, το κανονιστικό πλαίσιο για τις εν λόγω διατάξεις βελτιώθηκε, έτσι ώστε να αυξηθεί η ιχνηλασιμότητα και η συμμόρφωση.

Η ΕΕ είναι έτοιμη να κυρώσει τη συνθήκη για την ανοικτή θάλασσα - ανοίξτε νέα καρτέλα., γνωστή και ως συμφωνία για τη βιοποικιλότητα σε περιοχές εκτός της εθνικής δικαιοδοσίας, από κοινού με διάφορα κράτη μέλη πριν από την τρίτη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους ωκεανούς, τον Ιούνιο του 2025. Η συνθήκη αποσκοπεί στην προστασία των ωκεανών, στην προώθηση της ισότητας και της δικαιοσύνης, στην αντιμετώπιση της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην πρόληψη της απώλειας βιοποικιλότητας στην ανοικτή θάλασσα. Θα αρχίσει να ισχύει μόλις κυρωθεί από 60 μέρη. Η ΕΕ προετοιμάζεται ενεργά για την εφαρμογή της και στηρίζει άλλες χώρες στις προσπάθειές τους να κυρώσουν και να εφαρμόσουν τη συνθήκη.

Σχεδόν το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ προέρχεται από τις μεταφορές. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, στόχος της ΕΕ είναι η μείωση κατά 90 % των εκπομπών που σχετίζονται με τις μεταφορές έως το 2050. Η στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα - ανοίξτε νέα καρτέλα. αποτελεί τον χάρτη πορείας για την επίτευξη αυτών των φιλόδοξων στόχων για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Κατά την τελευταία πενταετία έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά τη βελτίωση της βιωσιμότητας του τομέα των μεταφορών της ΕΕ.

Ο κανονισμός ReFuelEU για τις αεροµεταφορές - ανοίξτε νέα καρτέλα., ο οποίος άρχισε να ισχύει τον Ιανουάριο του 2024, προωθεί τη χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων και θα επιφέρει σημαντική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά περισσότερο από 60 % έως το 2050, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Ένα εθελοντικό σύστημα επισήμανσης - ανοίξτε νέα καρτέλα. για τον υπολογισμό των εκπομπών των πτήσεων, το οποίο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του κανονισμού, θα επιτρέψει στους επιβάτες να κάνουν συνειδητές επιλογές κατά τη σύγκριση των διαφορετικών επιλογών σε πτήσεις.

Ο κανονισμός FuelEU Maritime - ανοίξτε νέα καρτέλα., ο οποίος εφαρμόζεται από τον Ιανουάριο του 2025, θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών που προέρχονται από τη ναυτιλία, προωθώντας τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και τεχνολογιών καθαρής ενέργειας για τα πλοία.

Ο κανονισμός για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων - ανοίξτε νέα καρτέλα., ο οποίος άρχισε να ισχύει τον Απρίλιο, θα αυξήσει τον αριθμό των σταθμών ηλεκτρικής φόρτισης και ανεφοδιασμού με υδρογόνο.

Κατά τη διάρκεια του έτους επιλέχθηκαν 42 νέα έργα για να λάβουν χρηματοδότηση από την ΕΕ ύψους άνω των 424 εκατ. ευρώ - ανοίξτε νέα καρτέλα. με στόχο την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (εγκατάσταση σημείων ηλεκτρικής φόρτισης και σταθμών ανεφοδιασμού με υδρογόνο· εξηλεκτρισμός των λειτουργιών εδάφους στους αερολιμένες).

Οι αναθεωρημένοι στόχοι μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα (φορτηγά, λεωφορεία και πούλμαν), οι οποίοι άρχισαν να υλοποιούνται τον Ιούλιο, θα μειώσουν τις εκπομπές κατά 45 % έως το 2030, κατά 65 % έως το 2035 και κατά 90 % έως το 2040.

Νέοι κανόνες - ανοίξτε νέα καρτέλα. για τον καθορισμό ορίων εκπομπών στα οδικά οχήματα και νέες απαιτήσεις για τη μακροβιότητα των μπαταριών θα ρυθμίσουν τα σωματίδια που προέρχονται από φρένα και ελαστικά για όλα τα οχήματα, μειώνοντας τις εκπομπές και τα μικροπλαστικά.

Οι μεταφορές μέσω εσωτερικών πλωτών οδών είναι ενεργειακά αποδοτικές και σχεδόν χωρίς καμία κυκλοφοριακή συμφόρηση. Μια νέα πρόταση - ανοίξτε νέα καρτέλα. για τη βελτίωση της διαχείρισης της κυκλοφορίας στους ποταμούς και τις διώρυγες της ΕΕ θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και την αξιοπιστία της εσωτερικής ναυσιπλοΐας και θα συμβάλει στον στόχο της ΕΕ για μετατόπιση περισσότερων φορτίων στους ποταμούς και τις διώρυγες της Ευρώπης.

Επίσης, η ΕΕ σημείωσε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά τη μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές με την έγκριση της Ευρωπαϊκής διακήρυξης για την ποδηλασία - ανοίξτε νέα καρτέλα., με την οποία αναγνωρίζεται επισήμως η ποδηλασία ως ένα βιώσιμο, προσβάσιμο και οικονομικά προσιτό μέσο μεταφοράς.

Τα μέλη της Συμμαχίας για την αεροπορία μηδενικών εκπομπών - ανοίξτε νέα καρτέλα. έθεσαν έναν φιλόδοξο στόχο για εκτέλεση του 36 % έως 68 % των πτήσεων εντός της ΕΕ με τη χρήση υδρογονοκίνητων και ηλεκτροκίνητων αεροσκαφών έως το 2050. Έτσι, θα μπορούσαν να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε αυτές τις διαδρομές κατά 12 % έως 31 %. Η ΕΕ δρομολόγησε την εν λόγω συμμαχία ως εθελοντική πρωτοβουλία, με στόχο να δώσει τη δυνατότητα σε εταίρους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα να συνεργαστούν και να καταστήσουν τις νέες μορφές βιώσιμων μεταφορών πραγματικότητα για τους ταξιδιώτες στην Ευρώπη.

Ένα βιώσιμο και ανθεκτικό δίκτυο μεταφορών

Η ΕΕ επενδύει ένα πρωτοφανές ποσό ύψους 7 δισ. ευρώ - ανοίξτε νέα καρτέλα. σε βιώσιμες, ασφαλείς και έξυπνες υποδομές μεταφορών, με στόχο τη βελτίωση των μεταφορικών συνδέσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πάνω από το 80 % της χρηματοδότησης θα στηρίξει έργα με τα οποία υλοποιούνται οι κλιματικοί στόχοι της ΕΕ, βελτιώνοντας και εκσυγχρονίζοντας το δίκτυο σιδηροδρόμων, εσωτερικών πλωτών οδών και θαλάσσιων διαδρομών. Η χρηματοδότηση θα διατεθεί σε μεγάλα έργα, με στόχο τη βελτίωση των διασυνοριακών σιδηροδρομικών συνδέσεων. Το ποσό αυτό αφορά, μεταξύ άλλων, το έργο Rail Baltica, το οποίο θα διασυνδέσει τις βαλτικές χώρες —Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία - ανοίξτε νέα καρτέλα.—, καθώς και το έργο της σήραγγας Fehmarnbelt - ανοίξτε νέα καρτέλα., το οποίο θα συνδέσει τη Γερμανία με τη Δανία.

Οι υψηλότερες σιδηροδρομικές ταχύτητες θα γίνουν σύντομα πραγματικότητα, χάρη στους νέους κανόνες - ανοίξτε νέα καρτέλα. που θέτουν φιλόδοξους στόχους για τις ευρωπαϊκές υποδομές μεταφορών. Έως το 2040 οι επιβατικές σιδηροδρομικές γραμμές στις κύριες επιβατικές σιδηροδρομικές συνδέσεις της ΕΕ θα πρέπει να μπορούν να υποστηρίζουν αμαξοστοιχίες που κινούνται με ταχύτητες 160 χιλιομέτρων την ώρα ή ταχύτερα.

Ασφαλέστεροι δρόμοι

Η οδική ασφάλεια στην ΕΕ έχει βελτιωθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, με τους θανάτους στους δρόμους να μειώνονται από περίπου 50 000 πριν από είκοσι χρόνια σε περίπου 20 400 σήμερα. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω δράση - ανοίξτε νέα καρτέλα. σε ενωσιακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για μηδενικούς θανάτους έως το 2050.

Νέοι κανόνες - ανοίξτε νέα καρτέλα. για τη βελτίωση της γενικής ασφάλειας των οχημάτων έχουν τεθεί σε ισχύ και αφορούν όλα τα μηχανοκίνητα οχήματα που πωλούνται στην ΕΕ. Οι κανόνες επιβάλλουν μια σειρά νέων τεχνολογιών και προηγμένων συστημάτων υποβοήθησης του οδηγού σε όλα τα νέα οχήματα. Από τη στιγμή που άρχισαν να εφαρμόζονται σε νέα μοντέλα οχημάτων, το 2022, τα μέτρα έχουν συμβάλει καθοριστικά στη βελτίωση της προστασίας των επιβατών, των πεζών και των ποδηλατών σε ολόκληρη την ΕΕ. Έως το 2038 οι κανόνες αναμένεται να έχουν σώσει πάνω από 25 000 ζωές και να έχουν αποτρέψει τουλάχιστον 140 000 σοβαρούς τραυματισμούς.

Η συνεργατική, συνδεδεμένη και αυτοματοποιημένη κινητικότητα - ανοίξτε νέα καρτέλα. είναι απαραίτητη, έτσι ώστε οι μεταφορές στην Ευρώπη να καταστούν πιο πράσινες, ασφαλέστερες και πιο ανταγωνιστικές. Η ΕΕ, από κοινού με εταίρους του ιδιωτικού τομέα, επενδύει 500 εκατ. ευρώ μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη» με στόχο την προώθηση της έρευνας στην εν λόγω τεχνολογία.

Το 2024 η ΕΕ συνέχισε να συνεργάζεται με βασικούς διεθνείς εταίρους με στόχο την αντιμετώπιση της τριπλής κρίσης της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας βιοποικιλότητας και της ρύπανσης. Πραγματοποιήθηκαν τρεις σημαντικές πολυμερείς διαπραγματεύσεις —η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή στο Αζερμπαϊτζάν, η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα στην Κολομβία και η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την απερήμωση στη Σαουδική Αραβία.

Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή

Η 29η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP29) πραγματοποιήθηκε από τις 11 έως τις 24 Νοεμβρίου στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Στη σύνοδο κορυφής συγκεντρώθηκαν ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό να επιταχύνουν τη δράση για την επίτευξη του στόχου της συμφωνίας του Παρισιού, δηλαδή του περιορισμού της μέσης αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη στους 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Η διάσκεψη επικεντρώθηκε στη διασφάλιση των σημαντικών οικονομικών επενδύσεων που απαιτούνται για τη μείωση των εκπομπών και την προστασία των ευάλωτων πληθυσμών. Η ΕΕ διαδραμάτισε ζωτικό ρόλο - ανοίξτε νέα καρτέλα. στην επίτευξη συμφωνίας σχετικά με έναν νέο χρηματοδοτικό στόχο για το κλίμα για στήριξη της κλιματικής δράσης από αναπτυσσόμενες χώρες.

Οι συμμετέχοντες έθεσαν έναν φιλόδοξο, συλλογικό, ποσοτικοποιημένο στόχο για αύξηση της χρηματοδότησης για το κλίμα σε 1,3 τρισ. δολάρια ετησίως έως το 2035. Στο πλαίσιο αυτού του ευρύτερου στόχου, οι ανεπτυγμένες χώρες δεσμεύτηκαν να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην κινητοποίηση τουλάχιστον 300 δισ. δολαρίων ετησίως έως το 2035. Επίσης, διευρύνθηκε με επιτυχία η παγκόσμια δεξαμενή συνεισφερόντων, με περισσότερες χώρες να ενθαρρύνονται να συνεισφέρουν, κάτι που αντικατοπτρίζει τις αυξανόμενες εκπομπές τους και το οικονομικό τους βάρος. Ακόμη, υπογραμμίστηκε ο μετασχηματιστικός ρόλος των πολυμερών τραπεζών στην κλιμάκωση της δράσης για το κλίμα.

Επιπλέον, η ΕΕ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην οριστικοποίηση του εγχειριδίου με τους κανόνες της συμφωνίας του Παρισιού για τις αγορές άνθρακα. Η συμφωνία, η οποία προετοιμαζόταν για εννέα χρόνια, θα καταστήσει λειτουργικές τις διεθνείς αγορές άνθρακα - ανοίξτε νέα καρτέλα. και θα διασφαλίσει ένα ισχυρό πλαίσιο για διαφάνεια, λογοδοσία και περιβαλλοντική ακεραιότητα. Ένα άλλο σημαντικό επίτευγμα ήταν η επέκταση του ενισχυμένου προγράμματος εργασίας της Λίμα για την ισότητα των φύλων, το οποίο τονίζει τη σημασία της δράσης για το κλίμα που λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του φύλου μεταξύ των μερών.

Κατά τη διάρκεια της COP29 η ΕΕ δημοσίευσε την πρώτη διετή έκθεση διαφάνειας, πριν από τέλος του έτους. Πρόκειται για ορόσημο στην εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού, καθώς σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής λογοδοσίας και συνεργασίας στον παγκόσμιο αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.

Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα

Η 16η διάσκεψη των μερών της σύμβασης για τη βιοποικιλότητα στο Κάλι της Κολομβίας, τον Οκτώβριο, κατέδειξε μια ενθαρρυντική δυναμική όσον αφορά την εφαρμογή του παγκόσμιου πλαισίου για τη βιοποικιλότητα - ανοίξτε νέα καρτέλα., με στόχο την ανάσχεση και την αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας έως το 2030. Στη διάσκεψη, στην οποία αποδόθηκε το προσωνύμιο «COP των λαών», λήφθηκαν διάφορες σημαντικές αποφάσεις - ανοίξτε νέα καρτέλα., συμπεριλαμβανομένης μιας συμφωνίας για την ενίσχυση του ρόλου των αυτόχθονων πληθυσμών και των τοπικών κοινοτήτων στη διάσωση της βιοποικιλότητας και μιας πρωτοποριακής συμφωνίας σχετικά με τον τρόπο επιμερισμού των οφελών των ψηφιακών γενετικών πληροφοριών. Η ΕΕ παρουσίασε δέσμη νέων πρωτοβουλιών αξίας σχεδόν 160 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των χωρών-εταίρων και τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, επιδεικνύοντας σαφή δέσμευση στην επίτευξη των παγκόσμιων χρηματοδοτικών στόχων για την προστασία της φύσης.

Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την απερήμωση

Κατά τη 16η διάσκεψη των μερών της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της απερήμωσης, η ΕΕ συνεργάστηκε στενά με διεθνείς εταίρους με στόχο την υλοποίηση των παγκόσμιων δεσμεύσεων για αντιμετώπιση της απερήμωσης, της υποβάθμισης του εδάφους και της ξηρασίας. Ο πρώτος παγκόσμιος Άτλας ξηρασίας - ανοίξτε νέα καρτέλα., ο οποίος αναπτύχθηκε από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής και τη σύμβαση, παρουσιάστηκε στη διάσκεψη. Ο Άτλας έχει ως στόχο να απεικονίσει όλες τις διαστάσεις της ξηρασίας και τους αυξανόμενους παγκόσμιους κινδύνους της. Επίσης, εκτός από τον καθορισμό των προκλήσεων, προσφέρει απαντήσεις που θα δώσουν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής τη δυνατότητα να αναλάβουν δράση για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι στην ξηρασία.

Έντονα φαινόμενα ξηρασίας με παραδείγματα επηρεαζόμενων συστημάτων (2022-2024)

Το 2022 στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες επλήγησαν τα οικοσυστήματα, η γεωργία, η υδροηλεκτρική ενέργεια και η ύδρευση. Στην κεντρική Ασία επηρεάστηκαν η γεωργία και η ύδρευση, ενώ στην ανατολική Ασία επλήγησαν η γεωργία, η εσωτερική ναυσιπλοΐα, η βιομηχανία και η μεταποίηση. Το ίδιο έτος ιδιαίτερα προβλήματα αντιμετώπισε η γεωργία και στη νοτιοανατολική Ασία. Την περίοδο 2022 - 2023 επλήγησαν στην Ευρώπη η εσωτερική ναυσιπλοΐα, η υδροηλεκτρική ενέργεια, η γεωργία, η ύδρευση, τα οικοσυστήματα και η υγεία. Στη δυτική Αφρική υπήρξαν προβλήματα με τη γεωργία και την επισιτιστική ασφάλεια, ενώ στην ανατολική Αφρική υπήρξαν σοβαρά ζητήματα με τη γεωργία, την επισιτιστική ασφάλεια και τις εκτοπίσεις πληθυσμών. Στις Άνδεις πέραν της τροπικής ζώνης και στη λεκάνη του ποταμού Λα Πλάτα παρατηρήθηκαν φαινόμενα λειψυδρίας, διαταραχές στην εσωτερική ναυσιπλοΐα και επιπτώσεις στη γεωργία. Τη διετία 2023 - 2024 στην Κεντρική Αμερική και στο βόρειο τμήμα της Νότιας Αμερικής επλήγησαν η γεωργία και η ύδρευση. Στη λεκάνη του Αμαζονίου στη Βραζιλία υπήρξαν επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, στην εσωτερική ναυσιπλοΐα και στην υδροηλεκτρική ενέργεια. Το 2024 η περιοχή της Μεσογείου αντιμετώπισε προβλήματα λειψυδρίας και προκλήσεις στη γεωργία, ενώ στη μεσημβρινή Αφρική και στη λεκάνη του ποταμού Ζαμβέζη επλήγησαν η γεωργία, η επισιτιστική ασφάλεια, η υδροηλεκτρική ενέργεια και τα οικοσυστήματα. Στο Αφγανιστάν διαταράχθηκαν η γεωργία και η ύδρευση.