WARTOŚCI

Uczestniczmy aktywniej w projekcie europejskim

Unia Europejska to przede wszystkim zestaw wartości, które pozwalają nam żyć razem mimo różnych języków, kultur, wyznań i zwyczajów.

W Unii Europejskiej, w której mieszka około pół miliarda ludzi, nie jest łatwo zapewnić, by rozumieli oni mieszkańców sąsiednich państw lub bardziej odległych krajów.

Wartości, które są ważne dla życia w społeczeństwie, to solidarność, tolerancja, wolność, równość i szacunek.

Solidarność oznacza gotowość do niesienia sobie pomocy, zaś tolerancja oznacza zaakceptowanie, że inne osoby mogą żyć i myśleć w inny sposób.

Dzięki tym wspólnym ludzkim wartościom możemy się zjednoczyć i mieć poczucie przynależności do wspólnego projektu, jakim jest Unia Europejska.

Niech żyje pokój!

W 2012 r. Unia Europejska otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla. Postanowiła przeznaczyć środki z tej nagrody dla dzieci, które nie mają szansy dorastać w pokojowych warunkach. Dotychczas z projektów edukacyjnych skorzystały już tysiące dzieci w niekorzystnej sytuacji.

Solidarność w praktyce

  • Dokończ zdania:

Solidarność jest dla mnie:

Tolerancja jest dla mnie:

  • Podaj przykład solidarności i tolerancji w klasie.
  • Stwórz swoje własne motto, które kojarzy się z solidarnością.

 

EKOLOGICZNA KONSUMPCJA

Bądźmy odpowiedzialni

Obywatele Unii Europejskiej są również konsumentami, którzy kupują różne produkty i usługi, aby zaspokoić swoje potrzeby lub sprawić sobie przyjemność.

Wszyscy musimy zastanowić się nad tym, jakimi konsumentami jesteśmy i w jaki sposób podróżujemy. Dzięki dobrym wyborom i drobnym obywatelskim, ekologicznym gestom na co dzień przyczyniamy się do zrównoważonego rozwoju.

Poprzez wiele różnych działań Unia Europejska zachęca 27 państw UE do zaangażowania się w zrównoważoną politykę, która przynosi korzyści wszystkim mieszkańcom Europy i świata.

Czym jest zrównoważony rozwój?

Zrównoważony rozwój jest najbardziej odpowiedzialnym sposobem konsumpcji: zaspokajamy swoje bieżące potrzeby, myśląc jednocześnie o przyszłych pokoleniach. Musimy zostawić porządek na naszej planecie dla naszych przyszłych dzieci. Zrównoważony rozwój łączy ekologię, ekonomię i życie społeczne.

  • Czy Twoim zdaniem te drobne gesty przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju?

WODA

Cały czas pada! Nie martwię się więc o wodę i nigdy nie zakręcam kurków.

TAK NIE   

ŻYWNOŚĆ

Wolę jeść świeże produkty, które wytworzono niedaleko, zamiast kupować truskawki w środku zimy.

TAK NIE

ENERGIA

Cały czas zostawiam zapalone światło: dzięki temu w domu panuje przytulna atmosfera.

TAK NIE

TRANSPORT

Kiedy tylko jest to możliwe, wybieram rower zamiast jazdy samochodem.

TAK NIE

 

ŚRODOWISKO

Chrońmy bardziej przyrodę

Abyśmy mogli żyć przyjemnie razem, musimy dbać o nasze środowisko: wodę, powietrze, rośliny i zwierzęta. Działania człowieka często stwarzają zagrożenie dla równowagi w przyrodzie. Dlatego powinniśmy zmienić niektóre nasze zachowania. Unia Europejska walczy z zanieczyszczeniem i globalnym ociepleniem.

Globalne ocieplenie

Każdy mieszkaniec Unii Europejskiej wyrzuca dziennie średnio ponad kilogram śmieci. A jest nas prawie 447 milionów!

Na szczęście od jakiegoś czasu prowadzimy recykling wielu produktów: plastikowych butelek, puszek, szkła, papieru i tektury. Wiele jednorazowych plastikowych produktów, takich jak słomki, sztućce i talerze, nie jest już dozwolonych w UE. Tym drobnym gestem walczymy z zanieczyszczeniem.

Co należy wrzucić do żółtego pojemnika? 
            A do czarnego? 
            A do zielonego?

Rozpoznajesz te etykiety?

Ta świadczy o tym, że produkt jest przyjazny dla środowiska

Oznakowanie ekologiczne UE to kwiat stworzony z flagi europejskiej: dwanaście gwiazd tworzy płatki kwiatu, a środek kwiatu to litera E reprezentująca Europę.

Ta pokazuje, ile energii zużywa urządzenie elektroniczne

Etykieta energetyczna UE dzieli urządzenia elektryczne na siedem kategorii, od A (najbardziej energooszczędne) do G (najmniej energooszczędne).
         Etykieta zawiera również informacje takie jak roczne zużycie energii przez urządzenie, ilość zużywanej energii lub poziom emitowanego przez nie hałasu w decybelach.

CE Oznakowanie

Znasz oznakowanie CE? Należy je umieszczać obowiązkowo na wielu produktach. Oznaczenie to wskazuje, że dany produkt spełnia wymogi UE w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska. Możesz je znaleźć na wielu przedmiotach w Twoim domu, w tym na grach. Sprawdź sam!

 

ENERGIA I KLIMAT

Wytwarzajmy więcej energii ze źródeł odnawialnych

Zanieczyszczenia nie znają granic. W każdej sekundzie z naszej planety znika kawałek lasu wielkości boiska do piłki nożnej i jest przekształcany w drewno lub papier. W ten sposób niszczymy „zielone płuca” Ziemi i przyczyniamy się do nadmiernej produkcji gazów cieplarnianych.

Efekt cieplarniany

Promienie słoneczne przenikają naszą atmosferę i ogrzewają naszą planetę. Część promieni nie opuszcza jednak naszej atmosfery, tak jak ma to miejsce w szklarni, w której uprawia się warzywa lub inne rośliny. To zjawisko naturalne nazywa się efektem cieplarnianym.

Zielone płuca

Dzięki chlorofilowi zielone rośliny pochłaniają gazy cieplarniane i wydzielają tlen. Ludzie, tak jak samochody, robią odwrotnie: pobierają tlen i wydalają CO2. Związek ten nazywa się dwutlenkiem węgla. Właśnie ten gaz jest głównym winowajcą efektu cieplarnianego i globalnego ocieplenia. Robimy więc coś odwrotnego niż rośliny. A niszcząc je, niszczymy zielone płuca, które zapewniają nam tlen niezbędny do życia.

Chrońmy bardziej przyrodę

Kwestie środowiska i klimatu dotyczą całego świata. UE ciężko pracuje, aby powstrzymać zmianę klimatu. Dąży do tego, by do 2050 r. Europa stała się pierwszym neutralnym klimatycznie kontynentem na świecie.

Aby osiągnąć ten cel, do 2030 r. państwa członkowskie Unii Europejskiej zobowiązały się na przykład do:

  • zmniejszenia ilości gazów cieplarnianych o 55 %,
  • zmniejszenia zużycia energii o 32.5 %,
  • produkowania co najmniej 32 % energii ze źródeł odnawialnych (energia wiatrowa, słoneczna, morska itd.),
  • wprowadzenia na europejskie drogi co najmniej 30 milionów samochodów bezemisyjnych,
  • posadzenia 3 miliardów drzew.

 

ROLNICTWO I ŻYWNOŚĆ

Jedzmy lepiej

Dobre odżywianie oznacza po prostu, że powinniśmy jeść różne produkty i zaspokajać nasz głód. Idealnie byłoby więc, gdyby rolnicy mogli produkować wiele różnych rodzajów żywności w ilości wystarczającej dla wszystkich.

Krótka historia wspólnej polityki rolnej

W 1957 r. sześć państw założycielskich – Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy – postanowiło, że Europa już nigdy nie zazna głodu. W 1962 r. państwa te stworzyły WPR – wspólną politykę rolną.

Należało produkować wystarczająco dużo żywności dla wszystkich i zapewnić, by rolnicy mogli utrzymać się ze swoich plonów. Europejscy rolnicy otrzymywali pomoc finansową, dzięki czemu mogli produkować wszystko, co chcieli. Ponieważ jednak wszystko produkowano w dużych ilościach, tysiące ton produktów nie znajdowały nabywców. Co za marnotrawstwo!

Od lat 80. rolnictwo jest lepsze!

Od lat 80. nie można już produkować dowolnej żywności w dowolny sposób. Potrzebne jest rolnictwo wysokiej jakości. Przyjmowane są również przepisy, które zapewniają lepsze traktowanie zwierząt. Europa zachęca rolników do zróżnicowania działalności.

Na przykład:

Obecnie nasza żywność jest zróżnicowana i ma wysoką jakość

Gospodarstwa rolne i sklepy spożywcze muszą obecnie umieszczać odpowiednie logo i etykiety na opakowaniach produktów „od pola do stołu”. Etykiety te informują nas o tym, jakich składników użyto do produkcji danego produktu, o dacie, do której należy go spożyć, itp.

Na przykład na jajkach znajduje się kod, dzięki któremu możemy sprawdzić, w jakim kraju je wyprodukowano i czy pochodzą od kur z wolnego wybiegu, czy też trzymanych w klatkach.

Na stemplu na jajach, które kupujesz w supermarkecie, znajduje się wiele informacji: 
            Oznaczenie rodzaju chowu kur:
            0 = chów ekologiczny.
            1 = chów na wolnym wybiegu.
            2 = chów ściółkowy.
            3 = chów klatkowy.
            Dwie litery oznaczające kraj pochodzenia.
            Oznaczenie producenta i budynku, w którym jajko zostało zniesione.
            DMT: data minimalnej trwałości.
            Jaja są najświeższe do 9. dnia po zniesieniu i zachowują świeżość przez 28 dni od zniesienia.

Na wielu produktach znajduje się logo europejskie, które potwierdza jakość lub pochodzenie.

  • Spróbuj znaleźć takie produkty w lodówce lub spiżarni w Twoim domu.
Logo „chroniona nazwa pochodzenia” to czerwone i żółte koło. Środek przedstawia pole otoczone 12 gwiazdkami. Napis „chroniona nazwa pochodzenia” otacza gwiazdy.

Logo „Chroniona nazwa pochodzenia” oznacza, że produkt musi być wytwarzany, przetwarzany i przygotowywany w konkretnym miejscu lub regionie.

Przykłady: Oliwa z oliwek „Kalamata” (Grecja), miód „Mel do Alentejo” (Portugalia), ser z Herve (Belgia), kapusta kiszona „Stupavské zelé” (Słowacja).

Logo „chronione oznaczenie geograficzne” to niebieskie i żółte koło. Środek przedstawia pole otoczone 12 gwiazdkami. Napis „chronione oznaczenie geograficzne” otacza gwiazdy.

Logo „Chronione oznaczenie geograficzne” oznacza, że co najmniej jeden z etapów produkcji (wytwarzanie, przetwarzanie, przygotowywanie) danego produktu musi odbywać się w konkretnym miejscu lub regionie.

Przykłady: Kiełbasa wieprzowa „Kiełbasa piaszczańska” (Polska), szparagi „Asparago di Cantello” (Włochy).

Europejskie logo produkcji ekologicznej składa się z 12 gwiazd tworzących kształt liścia na zielonym tle.

Logo to gwarantuje, że 95 % składników produkuje się w sposób ekologiczny, i wskazuje nazwę producenta lub sprzedawcy.

STOP NIEZDROWEJ ŻYWNOŚCI!

W całej UE ponad połowa dorosłych cierpi na nadwagę. Jeżeli nic z tym nie zrobimy, do 2030 r. w Europie dojdzie do prawdziwej epidemii. Problem dotyczy także dzieci i młodzieży: w 2019 r. 1 na 5 młodych Europejczyków miał nadwagę, lub nawet otyłość.

Jak walczyć z niezdrową żywnością?

Niektóre szkoły wprowadziły zakaz sprzedaży hamburgerów, frytek, pizzy i napojów gazowanych. W ramach europejskiego programu na rzecz spożywania owoców w szkole uczniowie otrzymują bezpłatnie owoce i warzywa oraz zachęcani są do kształtowania zdrowych nawyków żywieniowych.

Aby być naprawdę zdrowym, należy jeść 5 porcji owoców i warzyw dziennie.

Może Ci się wydawać, że to bardzo dużo, ale da się to zrobić!

 

KULTURA

Twórzmy więcej emocji

Czy wiesz, czym jest „kultura”?

Kultura to sposób wyrażania naszego stylu życia. Kultura odzwierciedla różnorodność naszych tradycji, zwyczajów i wartości. Kultura obejmuje języki, którymi się posługujemy, sztukę i miejsca jej wyrażania, architekturę naszych budynków, edukację i wiele innych rzeczy.

Odkrycie naszej własnej kultury i kultury innych ludzi pozwala na coraz lepsze rozumienie siebie nawzajem i lepsze życie razem.

Kreatywna Europa

Unia Europejska wspiera rozwój wielu dziedzin kultury i mediów audiowizualnych w 27 państwach UE. Celem jest poznanie utalentowanych twórców z państw UE i stworzenie wielu miejsc pracy we wszystkich dziedzinach kultury, takich jak: kino, telewizja, gry cyfrowe, muzea, muzyka, literatura itd.

Czy wiesz, że...?

Każdego roku wybierane są pewne miasta europejskie, które zostają Europejskimi Stolicami Kultury. Czy miasto w Twoim regionie posiadało już ten tytuł?

 

BEZPIECZEŃSTWO INFORMATYCZNE

Wymieniajmy informacje bezpieczniej

Dzięki internetowi możesz grać w gry on-line, słuchać muzyki, wyszukiwać filmy oraz informacje potrzebne do odrobienia pracy domowej. Fajnie jest również rozmawiać z kolegami i udostępniać swoje zdjęcia.

Dzięki sieciom społecznościowym, takim jak Instagram czy Snapchat, możesz utrzymywać kontakty z przyjaciółmi, dowiedzieć się, co słychać u rodziny, zrobić śmieszne zdjęcia, a czasem także zawrzeć nowe znajomości. Często myślimy, że im więcej mamy znajomych, tym bardziej jesteśmy „popularni”.

Popularność czy prywatność?

W każdym przypadku najważniejsze jest, aby przestrzegać jednej zasady ostrożności: nigdy nie wolno podawać podstawowych danych osobowych nowym „znajomym”, a tym bardziej osobom, które ledwo znasz. Musisz chronić swoją prywatność, a także prywatność swoich bliskich.

Kilka wskazówek, jak bezpiecznie korzystać z internetu.
            TOŻSAMOŚĆ 
            Wybierz dobry (i atrakcyjny) pseudonim, który nie zdradza Twojej prawdziwej tożsamości.
            DYSKRECJA 
            Nie podawaj nieznajomym swoich danych osobowych ani danych osobowych swoich znajomych.
            OSTROŻNOŚĆ 
            Nigdy nie włączaj kamerki internetowej, jeśli proszą Cię o to nieznajomi.
            SKROMNOŚĆ 
            Nie rób przed kamerką tego, czego nigdy nie zrobiłbyś w miejscu publicznym.
            SZACUNEK 
            Traktuj innych tak, jak sam chciałbyś być traktowany: bądź sympatyczny i okazuj szacunek.
            CZUJNOŚĆ 
            Jeżeli zauważysz coś niezwykłego, poproś o radę zaufaną osobę dorosłą.
            TOP SECRET
            Nie zdradzaj nikomu swojego hasła – to tajemnica!
            TYLKO TWOI ZNAJOMI!
            Do swojej listy kontaktów dodawaj wyłącznie osoby, które znasz.

Uważaj na fałszywych przyjaciół!

Istnieją osoby o złych zamiarach, które za pomocą internetu, serwisów społecznościowych lub telefonów komórkowych mogą próbować Cię oszukać lub naruszyć Twoją prywatność.

Unia Europejska wdrożyła program „Bezpieczny internet”, aby chronić i uwrażliwiać młodych ludzi na ryzyko i wyzwania związane z korzystaniem z internetu.

Uważaj na spam!

Spam to wiadomości, których nadawca udaje, że Cię zna. Zwykle chce Ci coś sprzedać lub poprosić Cię o pieniądze.

Wiadomość SMS: 
            „Drogi Gordonie, 
            masz mniej niż 15 lat: wybierz nasz abonament, a wszystkie SMS-y będą bezpłatne!
            Pośpiesz się! Jutro będzie za późno! Czekamy na Twoje zgłoszenie! 
            Dzięki.” 
            Gordon odpowiada „Lol, ale scam!”

 

EUROPA W ŚWIECIE

Kraje w potrzebie

Pomoc najuboższym

Jak wiemy, jedną z naczelnych wartości Unii Europejskiej jest solidarność. Chodzi na przykład o zwalczanie ubóstwa, które w 2019 r. nadal dotykało 1 na 5 Europejczyków.

Poza tym nie jesteśmy sami na świecie. Czy wiesz, że około 700 milionów osób utrzymuje się za około 1,5 euro dziennie? Wiele krajów Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej jest dotkniętych takim ubóstwem. Zbyt wielu mieszkańców naszej planety nadal nie ma dostępu do wody pitnej, środków higieny i szkół. Musimy reagować!

Unia Europejska i każdy z jej członków razem udzielają ponad połowy światowej pomocy.

Pomoc humanitarna

Każdego roku na całym świecie miliony osób cierpią z powodu klęsk żywiołowych, konfliktów lub wojen.

Pomoc humanitarna ze strony Unii Europejskiej umożliwia ratowanie życia i zapewnia potrzebującym osobom żywność, schronienie, leki oraz wodę pitną. Pozwala na wsparcie rodzin, które muszą opuścić swój kraj z powodu wojny, lub na odbudowanie zniszczonych budynków.

Dlaczego jest to ważne?

ŻYĆ razem lepiej to znaczy dzielić chwile szczęścia, ale także pomagać naszym bliższym lub dalszym sąsiadom w rozwiązywaniu mniejszych lub większych problemów. Solidarność jest jedną z naszych wartości europejskich!

  • A co Ty możesz zrobić,

aby żyć razem lepiej?

Co możesz zrobić na co dzień, aby wspólne życie w rodzinie, w szkole czy na ulicy było lepsze?

Aby lepiej zrozumieć, jak Europa jest zorganizowana i jak żyje na co dzień, przeczytaj dwie poniższe broszury:

Dostępne formaty

Ta publikacja online jest dostępna w 24 językach i w następujących formatach:

PDF PRINT HTML

Dokument zaktualizowano w marcu 2023 r.

Komisja Europejska
Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Społecznej
Serwis redakcyjny i ukierunkowane działania informacyjne
1049 Bruksela
BELGIA

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2023
op.europa.eu/pl/publications

Czy ta publikacja zawiera użyteczne informacje? Napisz do nas:
comm-publi-feedback@ec.europa.eu

© Unia Europejska, 2023

Logo CC

Komisja Europejska wdrożyła politykę ponownego wykorzystywania swoich dokumentów zgodnie z decyzją Komisji 2011/833/UE z dnia 12 grudnia 2011 r. w sprawie ponownego wykorzystywania dokumentów Komisji (Dz.U. L 330 z 14.12.2011, s. 39).
Z wyjątkiem przypadków, w których stwierdzono inaczej, ponowne wykorzystywanie tego dokumentu jest dozwolone na podstawie licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC-BY 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/). Oznacza to, że ponowne wykorzystywanie jest dozwolone pod warunkiem odpowiedniego poinformowania o autorze oraz o wszelkich zmianach wprowadzonych w dokumencie.

W przypadku wykorzystania lub kopiowania elementów, które nie są własnością Unii Europejskiej, konieczne może być uzyskanie zgody bezpośrednio od właściwych podmiotów prawa autorskiego.

Wszystkie ilustracje © Unia Europejska, o ile nie wskazano inaczej.