ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ

Θυµόµαστε τις ρίζες µας

Οι ρίζες της Ευρώπης που γνωρίζουµε σήµερα χάνονται στα βάθη του χρόνου.

Για να κατανοήσουµε τι µας προσφέρει η Ευρώπη τού σήµερα, είναι σηµαντικό να γνωρίζουµε πώς γεννήθηκε.

Οι πρώτες απόπειρες…

Υπήρξαν ορισµένοι, όπως ο Καρλοµάγνος και ο Ναπολέων Α’, που προσπάθησαν να ενώσουν όλες τις χώρες της Ευρώπης κάτω από ένα µόνο έθνος. Η Ευρώπη εκείνη όµως σπαρασσόταν συχνά από αιµατηρούς πολέµους.

Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα στην ευρωπαϊκή ήπειρο ξέσπασαν δύο πόλεµοι, οι οποίοι στη συνέχεια επεκτάθηκαν σε ολόκληρο τον κόσµο. Για τον λόγο αυτό, οι πόλεµοι αυτοί ονοµάζονται παγκόσµιοι πόλεµοι.

Ο Πρώτος Παγκόσµιος Πόλεµος διήρκεσε από το 1914 έως το 1918, ενώ είκοσι περίπου χρόνια αργότερα ξέσπασε και ο Δεύτερος Παγκόσµιος Πόλεµος.

Ήξερες ότι το όνοµα «Ευρώπη» προέρχεται από την ελληνική µυθολογία;

Η Ευρώπη ήταν µια πολύ όµορφη πριγκίπισσα που ζούσε στην Τύρο, στις ασιατικές ακτές της Μεσογείου (Λίβανος). Ο βασιλιάς των θεών Δίας ερωτεύτηκε την Ευρώπη και κατάφερε να τη γοητεύσει και να τη φέρει στην Ελλάδα. Μαζί απέκτησαν τρία παιδιά, και από αυτή την πριγκίπισσα απέκτησε η ήπειρος το όνοµά της: Ευρώπη.

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο, το 1945, η Ευρώπη έχει θαφτεί κάτω από τα ερείπια.

Αυτός ο φρικτός πόλεμος διήρκεσε έξι χρόνια, αφήνοντας πίσω του 20 εκατομμύρια ορφανά, ένα οδικό δίκτυο ολοσχερώς κατεστραμμένο και ανθρώπους που πέθαιναν από την πείνα και εγκατέλειπαν τις πατρίδες τους. Επρόκειτο για μια ολοκληρωτική καταστροφή. Όλα έπρεπε να ανοικοδοµηθούν!

Δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα

Μετά το 1945, η ειρήνη επιστρέφει, αλλά η Ευρώπη χωρίζεται σε δύο στρατόπεδα: την Ανατολική Ευρώπη και τη Δυτική Ευρώπη. Η διαχωριστική γραμμή διέρχεται από τη Γερμανία.

Η Γερμανία διχοτομείται και ιδρύονται δύο χώρες: η Ανατολική Γερμανία και η Δυτική Γερμανία.

Η ζωή των ανθρώπων που κατοικούν στο ανατολικό τµήµα είναι πολύ διαφορετική από τη ζωή στο δυτικό.

Γιατί όμως στη Δύση ζούμε ειρηνικά;

Μπορεί τώρα να αναρωτιέστε τι σχέση έχουν όλα αυτά με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στις 9 Μαΐου 1950, ένας γάλλος πολιτικός, ο Ροµπέρ Σουµάν, έχει µια λαµπρή ιδέα: η Δυτική Γερµανία και η Γαλλία θα εργαστούν από κοινού στον τοµέα του άνθρακα και του χάλυβα. Με τον τρόπο αυτό, δεν θα διανοηθούν να πολεµήσουν ξανά µεταξύ τους στο µέλλον.

Η Δυτική Ευρώπη αρχίζει σιγά σιγά να ανοικοδοµείται.

Χωρίς να τα σχεδιάσεις, ανάφερε µερικά αντικείµενα που µπορούµε να κατασκευάσουµε µε χάλυβα:

Χρονολόγιο γεγονότων που συνέβησαν στην Ευρώπη και έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για την οικοδόμηση της ΕΕ
742: Γέννηση του Καρλομάγνου.
1769: Γέννηση του Ναπολέοντα.
1914-1918: Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος.
1939-1945: Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.
1951: Δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα.
1957: Υπογραφή της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας.
1961: Ανέγερση του Τείχους του Βερολίνου.
1989: Πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
1992: Υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ.
1995: Προσχώρηση της Αυστρίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
2004: Προσχώρηση της Εσθονίας, της Κύπρου, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Μάλτας, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Σλοβακίας, της Σλοβενίας και της Τσεχίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
2007: Υπογραφή της Συνθήκης της Λισαβόνας.
2007: Προσχώρηση της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
2013: Προσχώρηση της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα

Πολύ γρήγορα συμμετέχουν στο εγχείρημα στον τομέα του άνθρακα και του χάλυβα και άλλες χώρες: το Βέλγιο, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες και το Λουξεμβούργο.

Στις 18 Απριλίου 1951 οι έξι αυτές χώρες υπογράφουν ένα κείµενο που αποκαλείται Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ). Ένα ακόµα βήµα προς την οικοδόµηση της ειρήνης!

Οι πρωτεργάτες της ΕΕ

Η οικοδόμηση μιας ενιαίας Ευρώπης δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Για να μετουσιωθεί η ιδέα αυτή σε ένα πραγματικά κοινό εγχείρημα, έπρεπε να την υποστηρίξουν οραματιστές ηγέτες —άνδρες και γυναίκες— που πίστεψαν βαθιά στην αξία της. Σήμερα, όταν μιλάμε γι’ αυτούς, τους αποκαλούμε «πρωτεργάτες της ΕΕ». Ποιοι είναι αυτοί;

Γνωρίζετε από ποια χώρα κατάγονται οι πρωτεργάτες; Ας δούμε μερικούς απ’ αυτούς. Βέλγιο: Πολ-Ανρί Σπάακ. Γαλλία: Ζαν Μονέ, Ρομπέρ Σουμάν, Σιμόν Βέιλ. Ιταλία: Αλτσίντε ντε Γκάσπερι, Νίλντε Γιότι. Λουξεμβούργο: Γιόζεφ Μπεχ. Κάτω Χώρες: Μάργκα Κλομπέ. Δυτική Γερμανία: Κόνραντ Αντενάουερ, Ούρσουλα Χίρσμαν

1A – 2Δ – 3E – 4B – 5E – 6ΣΤ – 7Γ – 8A – 9Δ – 10E

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ)

Μετά τον άνθρακα και τον χάλυβα, οι έξι χώρες αποφασίζουν να δημιουργήσουν μια μεγάλη αγορά χωρίς σύνορα. Το 1957 οι χώρες αυτές δημιουργούν την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Ο όρος «οικονομική» σημαίνει ότι αφορά τα χρήματα, τις επιχειρήσεις, την εργασία και το εμπόριο.

Η οικονοµία ανακάµπτει. Ο πόλεµος φαίνεται κάτι µακρινό. Η Δυτική Ευρώπη ζει ειρηνικά.

Το Τείχος του Βερολίνου (βλέπε χάρτη)

Θυµάσαι ότι µετά τον Δεύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο η Ευρώπη χωρίστηκε σε δύο στρατόπεδα τα οποία δεν µπορούσαν να συµφιλιωθούν;

Το 1961 η Ανατολική Γερµανία κατασκευάζει ένα τείχος που χωρίζει την πόλη του Βερολίνου σε Ανατολικό και σε Δυτικό Βερολίνο. Οι κάτοικοι δεν µπορούν πλέον να µεταβούν από το ανατολικό στο δυτικό τµήµα της πόλης…Το τείχος αποτελεί το σύµβολο του Ψυχρού Πολέµου, του διαχωρισµού µεταξύ της (κοµµουνιστικής) Ανατολής και της (καπιταλιστικής) Δύσης.

Στην Ανατολή το κράτος κατέχει και οργανώνει τα πάντα: τη γεωργική και βιομηχανική παραγωγή, τη διανομή των εμπορευμάτων. Στη Δύση οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι, μπορούν να εκφράζονται, να δημιουργούν επιχειρήσεις, να ταξιδεύουν, να επιλέγουν τους εκπροσώπους τους και να ψηφίζουν.

Οι πρώτες διευρύνσεις

Η Δυτική Ευρώπη µεγαλώνει καθώς υπάρχουν και άλλες χώρες που επιθυµούν να ενταχθούν στην οικογένεια των «6». Το 1973 προσχωρούν στην ΕΟΚ η Δανία, το Ηνωµένο Βασίλειο(1) και η Ιρλανδία. Στη συνέχεια, ξεκινά η διεύρυνση προς τη νότια Ευρώπη µε την είσοδο της Ελλάδας, το 1981, και συνεχίζεται µε την ένταξη της Ισπανίας και της Πορτογαλίας το 1986.

(1) Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2020.
Χάρτης με τις έξι χώρες που δημιούργησαν την Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και το Λουξεμβούργο. Η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Ιανουαρίου 1973, αυξάνοντας τον αριθμό των χωρών της σε εννέα. Η Ελλάδα προσχώρησε το 1981, και ακολούθησαν η Ισπανία και η Πορτογαλία το 1986. Το 1995 προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Αυστρία, η Σουηδία και η Φινλανδία. Το 2004 προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση 10 χώρες: η Εσθονία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και η Τσεχία. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία προσχώρησαν το 2007, και η Κροατία ήταν η τελευταία χώρα που προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2013.

Η πτώση του Τείχους

Το 1989 στην καρδιά της ευρωπαϊκής ηπείρου σημειώνεται ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Οι Ανατολικοευρωπαίοι επανενώνονται με τους Δυτικοευρωπαίους.

Το Τείχος του Βερολίνου που τους χώριζε ως φυσικό και συµβολικό σύνορο παύει να υπάρχει. Εκατοµµύρια Βερολινέζοι γκρεµίζουν το Τείχος και συναντούν τους συµπατριώτες τους: η Γερµανία επανενώνεται. Μια µεγαλειώδης λαϊκή γιορτή στήνεται στην Ευρώπη!

Το γεγονός αυτό σηµατοδοτεί το τέλος του κοµµουνισµού στη Γερµανία και, µε την πάροδο των χρόνων, πολλές ανατολικές χώρες θα ενταχθούν σταδιακά στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Χάρτης στον οποίο φαίνεται πώς η Γερμανία χωρίστηκε στα δύο όταν κατασκευάστηκε το Τείχος του Βερολίνου: Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας ή Δυτική Γερμανία και Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας ή Ανατολική Γερμανία. Το Βερολίνο χωρίστηκε επίσης σε δύο μέρη: το ένα ήταν ο σοβιετικός τομέας (Ανατολικό Βερολίνο) και το άλλο, το Δυτικό Βερολίνο, χωρίστηκε σε γαλλικό, βρετανικό και αμερικανικό τομέα.

Γέννηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Το 1992, με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα γίνεται «Ευρωπαϊκή Ένωση» (ΕΕ).

Οι διαδοχικές διευρύνσεις

Την περίοδο από το 1995 έως το 2013, προσχωρούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση 16 ακόμα χώρες. Μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2020, τα κράτη μέλη είναι πλέον 27.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αριθμεί περίπου 447 εκατομμύρια κατοίκους. Ο πληθυσμός της είναι μεγαλύτερος από των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες έχουν 329 εκατομμύρια κατοίκους, και της Ιαπωνίας, η οποία έχει 126 εκατομμύρια κατοίκους.

 

ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

Υπογράφουµε συµφωνίες

Οι συνθήκες

Είτε µιλάµε για το προαύλιο του σχολείου είτε για ολόκληρη την Ευρώπη, όσο περισσότεροι είµαστε, τόσο δυσκολότερο είναι να συνεννοηθούµε. Όλοι θέλουµε να υποστηρίζουμε τις ιδέες µας.

Εποµένως, πρέπει να συζητούµε για να βρίσκουµε λύσεις. Οι λύσεις αυτές είναι συγκεντρωµένες στις «συνθήκες».

Η «συνθήκη» είναι µια συµφωνία που συνάπτεται και υπογράφεται από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων των χωρών της ΕΕ. Οι συνθήκες αποτελούν κατά κάποιον τρόπο τις «οδηγίες χρήσης» της ΕΕ.

Μέχρι σήµερα έχουν υπογραφεί 7 µεγάλες συνθήκες. Οι συνθήκες φέρουν κατά κανόνα το όνοµα της πόλης στην οποία υπογράφονται. Η τελευταία χρονολογικά είναι η Συνθήκη της Λισαβόνας.

Πώς µπορεί µια χώρα να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

Οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να ζητήσει την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις:

  • το πολίτευµα πρέπει να είναι δηµοκρατία· οι ηγέτες πρέπει να εκλέγονται από τον λαό µε ψηφοφορία,
  • η χώρα πρέπει να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώµατα, την ελευθερία του Τύπου και την ελευθερία της έκφρασης,
  • η οικονοµία της πρέπει να βρίσκεται σε καλή κατάσταση,
  • η χώρα πρέπει να σέβεται όλες τις ευρωπαϊκές αποφάσεις και τηρεί την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

 

ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑ

Εδραιώνουµε την πολυµορφία µας

Η σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η σηµαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι µπλε και περιέχει έναν κύκλο µε 12 χρυσά αστέρια.

Ο ύμνος της ΕΕ

Ο ευρωπαϊκός ύµνος είναι η «Ωδή στη χαρά» από την Ένατη Συµφωνία, της οποίας συνθέτης είναι ο διάσηµος γερµανός µουσικός Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.

Ο ύµνος αυτός, που δεν έχει λόγια, εκφράζει τα ιδανικά της ελευθερίας, της ειρήνης και της ειρήνης και της αλληλεγγύης που ενσαρκώνονται από την ΕΕ.

Το σύνθημα της ΕΕ
«In varietate concordia»

Το 2000 η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθετεί ένα σύνθηµα το οποίο σηµαίνει «Ενωμένη στην πολυµορφία».

Το σύνθημα αυτό υπενθυμίζει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση, αποκομίζοντας ταυτόχρονα οφέλη από τους διαφορετικούς πολιτισμούς και τις διαφορετικές παραδόσεις και γλώσσες της ηπείρου.

Σε αυτό τον χάρτη της Ευρώπης, θα βρεις μικρά σχέδια που απεικονίζουν αξιοθέατα, προσωπικότητες, φαγητά και άλλα εθνικά χαρακτηριστικά και παραδόσεις από όλες τις χώρες της ΕΕ.

9η Μαΐου – η Ημέρα της Ευρώπης

Η Ηµέρα της Ευρώπης γιορτάζεται στις 9 Μαΐου σε ανάµνηση της «διακήρυξης του Σουµάν» του 1950. Η ηµέρα αυτή αποτελεί την πραγµατική ηµεροµηνία γέννησης του ευρωπαϊκού οικοδοµήµατος. Την Ηµέρα της Ευρώπης, η είσοδος σε όλα τα θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ελεύθερη για το κοινό.

 

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Κατανοούµε τον κοινό µας χώρο

Όταν µιλάµε για την «Ευρώπη», µιλάµε για διάφορα πράγµατα.

Η Ευρώπη είναι κατ’ αρχάς µια ήπειρος. Οι ήπειροι αποτελούν µεγάλες εκτάσεις γης που οι περισσότερες χωρίζονται µεταξύ τους από τους ωκεανούς.

Η ευρωπαϊκή ήπειρος αποτελείται από πολλές χώρες ή εδάφη, και 27 από αυτές τις χώρες αποφάσισαν να δημιουργήσουν έναν κοινό χώρο που ονομάζεται «Ευρωπαϊκή Ένωση».

Στον παγκόσμιο χάρτη φαίνεται πού βρίσκεται η Ευρώπη σε σχέση με τις άλλες ηπείρους.

Και μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ορισμένες αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν ένα ενιαίο νόμισμα: το ευρώ. Οι χώρες αυτές ανήκουν στη «ζώνη του ευρώ».

  • Χάραξε πάνω από τη χώρα σου έναν μικρό σταυρό. Χρησιμοποίησε τον χάρτη που επισυνάπτεται.

 

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Βλέπουµε µακριά!

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαµορφώθηκε σταδιακά χάρη στις ιδέες γενναίων ανδρών και γυναικών που αγωνίστηκαν για την ειρήνη. Αποτελεί το επιστέγασµα µιας µακρόχρονης ιστορίας στην οποία συµµετέχουµε όλοι.

Βέβαια, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ακόμη ολοκληρωμένη: το εγχείρημα εξελίσσεται κάθε μέρα. Στη μελλοντική της διαμόρφωση μάλιστα, αυτοί που θα πρωταγωνιστήσουν είναι οι σημερινοί νέοι.

Υπάρχουν ακόµα σηµαντικά προβλήµατα που είναι αδύνατο να επιλυθούν χωρίς τη συνεργασία όλων των χωρών.

Ποιος όμως θα οικοδομήσει την Ευρώπη τού αύριο; Η γενιά σας είναι αυτή που θα την ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΕΙ μαζί!

  • Φαντάσου ότι ταξιδεύεις στο μέλλον. Πώς νομίζεις ότι θα είναι η Ευρώπη τού αύριο;

Για να καταλάβεις καλύτερα πώς οργανώνεται και ζει καθημερινά η Ευρώπη, μπορείς να συμβουλευτείς τα δύο παρακάτω παρακάτω φυλλάδια:

Διαθέσιμες μορφές

Αυτή η ηλεκτρονική έκδοση διατίθεται σε 24 γλώσσες και στις ακόλουθες μορφές:

PDF PRINT HTML

 

Το χειρόγραφο επικαιροποιήθηκε τον Μάρτιο του 2023 από την

Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας
Συντακτική υπηρεσία & στοχευµένη προβολή
1049 Βρυξέλλες
ΒΕΛΓΙΟ

Λουξεµβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2023
https://op.europa.eu/el/web/general-publications/publications

Σας φάνηκε χρήσιµη αυτή η έκδοση; Ενηµερώστε µας στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
comm-publi-feedback@ec.europa.eu

© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2023
Logo CC

Η πολιτική περαιτέρω χρήσης εγγράφων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διέπεται από την απόφαση 2011/833/ΕΕ της Επιτροπής, της 12ης Δεκεμβρίου 2011, για την περαιτέρω χρήση εγγράφων της (ΕΕ L 330 της 14.12.2011, σ. 39). Εάν δεν ορίζεται διαφορετικά, η περαιτέρω χρήση του παρόντος εγγράφου επιτρέπεται βάσει άδειας Creative Commons Attribution 4.0 International (CC-BY 4.0) (creativecommons.org/licenses/by/4.0/). Αυτό σημαίνει ότι επιτρέπεται η περαιτέρω χρήση εφόσον αναφέρεται η πηγή και επισημαίνονται οι τυχόν αλλαγές.

Για κάθε χρήση ή αναπαραγωγή στοιχείων τα οποία δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενδέχεται να απαιτείται άδεια απευθείας από τους κατόχους των σχετικών δικαιωμάτων.

Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας όλων των εικόνων ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά.