Działalność Trybunału w 2020 r.
ROCZNE SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU OBRACHUNKOWEGO

Cover image

Europejski Trybunał Obrachunkowy

Kim jesteśmy

  • Europejski Trybunał Obrachunkowy jest zewnętrznym kontrolerem Unii Europejskiej.
  • Został ustanowiony na mocy traktatu brukselskiego z 1975 r., rozpoczął działalność w październiku 1977 r., a na mocy traktatu z Maastricht od 1993 r. należy do grona pełnoprawnych instytucji unijnych.
  • Siedziba Trybunału znajduje się w Luksemburgu.
  • W skład kolegium Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa członkowskiego, mianowanym przez Radę po konsultacjach z Parlamentem Europejskim.
  • Trybunał zatrudnia około 900 pracowników – obywateli wszystkich krajów UE.

Co robimy

  • Trybunał sprawdza, czy UE prowadzi solidną sprawozdawczość finansową i prawidłowo stosuje unijne przepisy finansowe, a także czy unijne strategie i programy pozwalają osiągnąć wyznaczone cele i zapewniają gospodarne wykorzystanie środków.
  • Za sprawą prowadzonych prac Trybunał przyczynia się do poprawy zarządzania finansami UE oraz propaguje rozliczalność i przejrzystość.
  • Trybunał ostrzega przed zagrożeniami, poświadcza wiarygodność, wskazuje niedociągnięcia i udane rozwiązania oraz formułuje wytyczne dla unijnych decydentów i prawodawców.
  • Ponadto przedstawia swoje uwagi i zalecenia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz opinii publicznej.

Słowo wstępne Prezesa Trybunału

Szanowni Państwo!

Ze względu na pandemię COVID-19 rok 2020 był niezwykle trudny dla Unii Europejskiej i państw członkowskich.

Jednocześnie Unia pokazała, że w czasach kryzysu jest w stanie podejmować skuteczne działania na rzecz bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia i dobrobytu obywateli. Podjęte zostały kluczowe decyzje, które będą miały istotny wpływ na finanse UE. W ciągu następnych siedmiu lat Unia będzie mogła dokonać wydatków w wysokości 1,8 bln euro, przy czym kwota ta obejmuje 750 mld euro w ramach inicjatywy Next Generation EU, stanowiącej odpowiedź UE na kryzys wywołany przez pandemię COVID-19. 27 państw członkowskich uzgodniło, że ten tymczasowy program odbudowy będzie częściowo finansowany przez emisję długu publicznego. Decyzje te oznaczają zatem historyczną zmianę w finansach UE.

W tym kontekście Trybunał opracował nową strategię na lata 2021–2025. W styczniu 2021 r. uzgodnił trzy cele strategiczne, które będą służyć za punkt odniesienia w pracach kontrolnych dotyczących finansów UE w nadchodzących latach. Postanowił także dokonać niezbędnych zmian w organizacji działalności i sposobie wykorzystania zasobów, tak aby przeprowadzać kontrole w możliwie najbardziej skuteczny i efektywny sposób.

Rok 2020 przyniósł również wiele wyzwań dla Trybunału jako instytucji. Jak jednak wynika z niniejszego sprawozdania z działalności, Trybunał bardzo sprawnie poradził sobie z wszelkimi problemami operacyjnymi, jakie wystąpiły wskutek kryzysu związanego z pandemią COVID-19. Trybunał utrzymał ciągłość działania przez cały rok i w ciągu zaledwie kilku dni umożliwił wszystkim swoim pracownikom pracę zdalną.

Jeśli chodzi o prace kontrolne w 2020 r., priorytet przyznano sprawozdaniom rocznym, które bez wyjątku zostały opublikowane w terminach przewidzianych w przepisach. Trybunał opublikował także 32 sprawozdania specjalne i przeglądy, dbając o to, by opóźnienia nie przekroczyły rozsądnych ram czasowych. Ponadto wydał 11 opinii, które dotyczyły przede wszystkim wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 oraz inicjatywy Next Generation EU.

Rok 2020 był także ostatnim rokiem okresu obowiązywania strategii Trybunału na lata 2018–2020. Przy tej okazji w niniejszym sprawozdaniu przeanalizowano pewne długofalowe tendencje, a także dokonano porównania wyników osiągniętych przez Trybunał na przestrzeni ostatnich trzech lat z wynikami w poprzednim okresie strategicznym (2013–2017).

Zapewniam Państwa, że Trybunał zrobi wszystko, co w jego mocy, by w dalszym ciągu wywiązywać się ze swoich obowiązków niezależnego kontrolera zewnętrznego UE. W tym celu będzie nadal dokonywać bezstronnej oceny polityki i programów unijnych oraz jakości zarządzania środkami unijnymi w UE i poza jej granicami.

Mam nadzieję, że informacje przedstawione w tegorocznym sprawozdaniu z działalności będą dla Państwa użyteczne.

Klaus-Heiner Lehne
Prezes

Działalność Trybunału

Działania podjęte przez Trybunał w odpowiedzi na pandemię COVID-19

Zapewniono ciągłość działania
pomimo ograniczeń wynikających
z pandemii COVID-19

W marcu 2020 r. UE i jej państwa członkowskie stanęły w obliczu pandemii COVID-19. Ograniczenia nałożone na obywateli i przedsiębiorstwa w związku z kryzysem w dziedzinie zdrowia publicznego radykalnie zmieniły naszą codzienność i sposób pracy. Zmiany nie ominęły też Trybunału – jego członkowie i pracownicy musieli dostosować się do nowej sytuacji.

Pomimo trudnych okoliczności Trybunał podjął wszelkie możliwe kroki, by nieprzerwanie i skutecznie sprawować funkcje kontroli publicznej w UE oraz terminowo opracowywać sprawozdania z kontroli, opinie i przeglądy, nie narażając przy tym zdrowia swoich pracowników i ich rodzin.

Trybunał uruchomił plan ciągłości działania, co pozwoliło mu szybko podjąć niezbędne kroki zgodnie z instrukcjami władz luksemburskich i wspólnie z innymi instytucjami UE, które mają swoją siedzibę w Luksemburgu. Począwszy od połowy marca 2020 r. wszyscy pracownicy Trybunału w ciągu zaledwie kilku dni przeszli na zdalny tryb pracy. Przez cały ten okres wszystkie krytyczne systemy informatyczne były w pełni dostępne.

Trybunał ustanowił również wyjątkową procedurę umożliwiającą kolegium członków przyjmowanie dokumentów bez konieczności organizowania fizycznych spotkań.

Ze względu na ograniczenia w podróżowaniu i restrykcje sanitarne możliwości przeprowadzania kontroli na miejscu zostały drastycznie ograniczone. W związku z tym kontrolerzy w możliwie najszerszym zakresie pozyskiwali dowody drogą elektroniczną, a spotkania z jednostkami kontrolowanymi organizowali w trybie zdalnym.

Ponadto na wczesnym etapie pandemii wszystkie publikacje Trybunału wstrzymano na kilka tygodni, a działania komunikacyjne zostały wznowione od kwietnia 2020 r., lecz jedynie stopniowo i na mniejszą skalę.

Modyfikacja programu prac Trybunału na 2020 r.
w świetle zmieniających się okoliczności
ze względu na pandemię COVID-19

W maju 2020 r., na wczesnym etapie pandemii, Trybunał dokonał rewizji swojego programu prac na 2020 r. W stosownych przypadkach zmieniono zakres zadań będących już w toku, a także zmodyfikowano przyjęte podejście oraz harmonogram prac, tak aby odpowiednio uwzględnić zmieniające się okoliczności.

Trybunał podjął również decyzję o rozpoczęciu prac nad dwoma przeglądami dotyczącymi działań podjętych przez UE w odpowiedzi na kryzys związany z pandemią COVID-19.

Pierwszy z tych przeglądów został opublikowany w grudniu 2020 r. i dotyczył środków polityki gospodarczej przyjętych na szczeblu unijnym i krajowym w celu ograniczenia i wyeliminowania strat gospodarczych spowodowanych przez pandemię COVID-19. Trybunał zwrócił w nim uwagę na zagrożenia, wyzwania i możliwości dla przyszłości koordynacji gospodarczej UE, a także omówił nowe instrumenty unijne mające na celu zaradzenie skutkom pandemii COVID‑19, takie jak inicjatywa Next Generation EU obejmująca Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) czy europejski instrument tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE). Drugi przegląd, w którym przeanalizowano działania UE w zakresie zdrowia publicznego podjęte w reakcji na COVID-19, został opublikowany w styczniu 2021 r.

Prace przygotowawcze dotyczące nowej strategii na lata 2021–2025

Od wielu lat Trybunał korzysta ze strategii wieloletnich. Pozwalają one wyznaczać długofalowy kierunek prac kontrolnych i promować zmiany organizacyjne na rzecz usprawnienia metod pracy, a także umożliwiają Trybunałowi odgrywanie wiodącej roli w przemianach zachodzących w dziedzinie kontroli sektora publicznego.

2020 – ostatni rok wdrażania strategii
Trybunału na lata 2018–2020

Rok 2020 był ostatnim rokiem wdrażania strategii Trybunału na lata 2018–2020. W tym trzyletnim okresie Trybunał dążył do osiągnięcia trzech następujących celów strategicznych: zwiększenie wartości dodanej poświadczenia wiarygodności; skupienie się większym stopniu na wynikach osiąganych dzięki działaniom unijnym; zapewnienie różnym kręgom odbiorców jasnych informacji na temat wyników prac Trybunału.

W porównaniu z poprzednim okresem strategicznym obejmującym lata 2013–2017 Trybunał poczynił postępy w wielu obszarach:

  • przeprowadzanych jest więcej wybranych kontroli i publikowanych jest więcej sprawozdań;
  • więcej zasobów przeznaczanych jest na kontrole wykonania zadań;
  • ukończenie kontroli do momentu przyjęcia sprawozdania zajmuje mniej czasu;
  • zwiększyła się wydajność prac Trybunału w przypadku wszystkich rodzajów kontroli;
  • partnerzy instytucjonalni Trybunału są bardziej zainteresowani wynikami jego prac, a sam Trybunał częściej przedstawia swoje publikacje na forum Parlamentu Europejskiego, Rady i parlamentów narodowych;
  • odnotowano znaczny wzrost zainteresowania sprawozdaniami Trybunału ze strony mediów.

W lutym 2020 r. Trybunał opublikował sprawozdanie z oceny partnerskiej, w którym oceniono, w jakim stopniu Trybunałowi udało się wdrożyć strategię na lata 2018–2020.

Opracowanie nowej strategii
na lata 2021–2025

W 2020 r. Trybunał zaczął również przygotowywać nową strategię. Pracami w tym zakresie zajmował się Panel Doradczy ds. Prognozowania Strategicznego.

Od samego początku za cel przyjęto, by nowa strategia została opracowana w partycypacyjny sposób, z czynnym udziałem wszystkich członków Trybunału, kierownictwa i pracowników. W związku z tym w ciągu roku Trybunał przeprowadził serię warsztatów, seminariów internetowych i ankiet, tak aby zebrać idee i omówić perspektywy na przyszłość.

Pierwsza wersja strategii została przedstawiona na dorocznym seminarium Trybunału we wrześniu 2020 r., a ostateczną wersję przyjęto w styczniu 2021 r.

W nowej strategii wytyczony został kierunek prac Trybunału jako niezależnego kontrolera zewnętrznego UE na następne pięć lat. Na ten okres Trybunał obrał trzy nowe cele strategiczne:

CEL 1

Zapewnienie większej rozliczalności i przejrzystości oraz usprawnienie mechanizmów kontroli w odniesieniu do wszystkich rodzajów działań UE.

CEL 2

Ukierunkowanie kontroli na obszary i zagadnienia, w których Trybunał może wnieść największą wartość dodaną.
Są to:

  • konkurencyjność gospodarcza Unii,
  • odporność na zagrożenia dla bezpieczeństwa Unii oraz poszanowanie europejskich wartości wolności, demokracji i praworządności,
  • zmiana klimatu, środowisko i zasoby naturalne,
  • polityka fiskalna i finanse publiczne w Unii.

CEL 3

Zapewnienie wysokiego poziomu pewności za pośrednictwem kontroli prowadzonych w wymagającym i zmieniającym się otoczeniu.

Trybunał rozpoczął prace nad strategią od określenia najważniejszych wartości, które mają znaczenie w jego działalności. W ramach tego procesu zaktualizował również deklarację wyznaczającą jego misję i opracował wizję określającą jego rolę jako niezależnego kontrolera zewnętrznego UE.

WARTOŚCI TRYBUNAŁU

Niezależność, uczciwość, obiektywizm, przejrzystość, profesjonalizm.

MISJA TRYBUNAŁU

Trybunał ocenia działania UE pod kątem oszczędności, skuteczności i efektywności, a także legalności i prawidłowości, przeprowadzając w tym celu niezależne, profesjonalne prace kontrolne o istotnym oddziaływaniu. W ten sposób zmierza do zapewnienia większej rozliczalności i przejrzystości oraz sprawniejszego zarządzania finansami, przyczyniając się jednocześnie do zwiększenia zaufania obywateli i skutecznie reagując na obecne i przyszłe wyzwania stojące przed UE.

WIZJA TRYBUNAŁU

Trybunał dąży do tego, by odgrywać wiodącą rolę w dziedzinie kontroli publicznej i by wnosić wkład na rzecz bardziej odpornej i zrównoważonej Unii Europejskiej, stojącej na straży wartości demokratycznych stanowiących jej fundament.

Ponadto w strategii na lata 2021–2025 Trybunał przedstawił przegląd środków, które mają mu pomóc osiągnąć cele strategiczne.

Kontrola wykonania zadań i prawidłowości działań UE

Kontrole wykonania zadań, kontrole
finansowe i kontrole zgodności

Dzięki swoim kontrolom Trybunał przedstawia obywatelom i decydentom UE niezależne i obiektywne sprawozdania dotyczące kwestii o kluczowym znaczeniu dla przyszłości UE, wskazując w nich skuteczne rozwiązania i zwracając uwagę na niedociągnięcia.

Przeprowadzając kontrole wykonania zadań, Trybunał ocenia unijne strategie i programy pod kątem skuteczności, efektywności i oszczędności. W ramach tych kontroli Trybunał zajmuje się istotnymi problemami, w obliczu których stoi UE, takimi jak zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych z poszanowaniem środowiska, wzrost gospodarczy i włączenie społeczne, wyzwania związane z migracją i globalnym rozwojem, jednolity rynek i unia bankowa oraz zapewnienie rozliczalności i wydajności Unii Europejskiej. Kontrole te mają na celu wsparcie UE w skuteczniejszym dążeniu do osiągania celów jej polityki.

Kontrole finansowe i kontrole zgodności dotyczące budżetu UE i budżetów Europejskich Funduszy Rozwoju (EFR) obejmują wydanie poświadczenia wiarygodności rocznego sprawozdania finansowego oraz legalności i prawidłowości transakcji leżących u jego podstaw. Trybunał może też przeprowadzić wybrane kontrole zgodności w celu zbadania stanu unijnej rachunkowości budżetowej i zarządzania finansami lub w celu dokonania oceny, czy systemy zarządzania i kontroli w zakresie poboru i wydatkowania środków unijnych są zgodne z obowiązującymi zasadami unijnymi i krajowymi. Ponadto Trybunał przeprowadza kontrole finansowe w odniesieniu do szeregu agencji UE, organów zdecentralizowanych i wspólnych przedsięwzięć oraz Szkół Europejskich.

Trybunał przeprowadza wszystkie kontrole zgodnie z międzynarodowo uznanymi standardami kontroli sektora publicznego.

Program prac

Program prac Trybunału 2021+

W programie prac 2021+, który został opublikowany w styczniu 2021 r., Trybunał przedstawił swoje priorytety kontroli na nadchodzących pięć lat i omówił szczegółowo 73 sprawozdania specjalne i przeglądy, które zamierza opublikować w 2021 i 2022 r.

Jedno na cztery zadania kontrolne, których realizacja ma się rozpocząć w 2021 r., będzie dotyczyć działań podjętych przez UE w reakcji na pandemię COVID-19 oraz wdrażania inicjatywy Next Generation EU.

Trybunał przygotowuje swój program prac w sposób niezależny od innych instytucji, lecz nie w izolacji od nich. Jest on w stałym kontakcie ze swoimi partnerami instytucjonalnymi, w szczególności z Parlamentem Europejskim. Począwszy od 2015 r., kiedy to Trybunał zainicjował ów dialog, liczba sugestii zgłaszanych przez komisje parlamentarne nieustannie rosła – w 2015 r. było ich 37, podczas gdy w odniesieniu do programu prac 2021+ Trybunał otrzymał 158 propozycji kontroli. Około dwóch trzecich tych sugestii zostało wzięte pod uwagę w pełni lub po części w obecnych bądź przyszłych pracach kontrolnych, niektóre z nich zostały już natomiast uwzględnione w opublikowanych ostatnio sprawozdaniach.

Prace kontrolne w terenie

Większość prac kontrolnych ma miejsce w siedzibie Trybunału w Luksemburgu. Kontrolerzy Trybunału przeprowadzają również wiele wizyt kontrolnych w Komisji Europejskiej – będącej główną jednostką kontrolowaną – i innych instytucjach, a także w agencjach i jednostkach organizacyjnych UE, organach szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego w państwach członkowskich, delegaturach UE w państwach trzecich oraz organizacjach międzynarodowych zajmujących się obsługą środków unijnych.

Trybunał kontroluje ponadto na miejscu odbiorców środków unijnych, zarówno na terytorium UE, jak i poza nim. Dzięki tym pracom kontrolnym może on prześledzić ścieżkę audytu i uzyskać bezpośrednie dowody kontroli od podmiotów zajmujących się zarządzaniem unijnymi strategiami i programami oraz poborem lub wypłacaniem środków unijnych, a także od beneficjentów, którzy te środki otrzymują.

Trybunał dokłada starań, by te wybrane kontrole ukończyć w ciągu 13 miesięcy, zgodnie z celem określonym w rozporządzeniu finansowym UE.

Rok 2020 – mniej kontroli na miejscu
ze względu na ograniczenia związane z
pandemią COVID-19

Zespoły kontrolne Trybunału z zasady składają się z dwóch lub trzech kontrolerów, a wizyty trwają zwykle od kilku dni do kilku tygodni. Wizyty kontrolne na terytorium UE są zazwyczaj koordynowane we współpracy z najwyższymi organami kontroli danego państwa członkowskiego.

Częstotliwość oraz intensywność prac kontrolnych w poszczególnych państwach członkowskich i w krajach będących beneficjentami wsparcia jest uzależniona od rodzaju kontroli.

Ze względu na ograniczenia w podróżowaniu i środki sanitarne (zamknięte granice, wymogi dotyczące kwarantanny lub testowania itp.) przez większą część 2020 r. Trybunał miał ograniczone możliwości przeprowadzania kontroli w terenie.

W związku z tym kontrolerzy spędzili mniej dni na wizytach kontrolnych na miejscu niż w poprzednich latach. Łączna liczba dni spędzonych na kontrolach zarówno w państwach członkowskich, jak i poza granicami UE wyniosła 1 190 (w 2019 r. było to 3 605 dni, a w 2018 r. 3 761 dni). Do tej liczby należy dodać 627 dni spędzonych na kontrolach w instytucjach UE, a także w siedzibach zdecentralizowanych agencji i organów rozsianych na terytorium UE, we wspólnych przedsięwzięciach oraz w organizacjach międzynarodowych takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych lub OECD i w prywatnych firmach audytorskich (w 2019 r. były to 2 504 dni, a w 2018 r. 2 723 dni).

Jednocześnie do kontaktów z podmiotami kontrolowanymi Trybunał w coraz większym stopniu wykorzystywał w swoich pracach narzędzia do wideokonferencjiinne technologie informacyjne, takie jak bezpieczna wymiana danych i dokumentów.

Sprawozdania Trybunału

Sprawozdania z kontroli, przeglądy i opinie sporządzane przez Trybunał są zasadniczym ogniwem łańcucha rozliczalności UE. Pozwalają one Parlamentowi Europejskiemu i Radzie monitorować i nadzorować realizację celów polityki UE oraz rozliczać podmioty odpowiedzialne za zarządzanie budżetem UE, zwłaszcza w ramach corocznej procedury udzielenia absolutorium.

W ostatnich latach, zgodnie ze strategią na lata 2018–2020, Trybunał kładzie coraz większy nacisk na ocenę wyników działań UE.

Sprawozdania specjalne i przeglądy

W 2020 r. Trybunał przeprowadził kontrole w różnych obszarach wydatków unijnych poświęcone wielu wyzwaniom, przed jakimi stoi obecnie UE. Kontrole te dotyczyły przykładowo – by wymienić tylko niektóre z zagadnień – wydatków na rzecz działań w dziedzinie klimatu, sieci dróg, nadmiernego natężenia ruchu w miastach, unii rynków kapitałowych czy ochrony handlu.

W swoich sprawozdaniach specjalnych Trybunał bada, czy zrealizowano cele wybranych strategii i programów UE, czy rezultaty osiągnięto w sposób efektywny i skuteczny oraz czy działania UE przyniosły wartość dodaną – tj. czy dzięki nim osiągnięto lepsze rezultaty niż te, które można byłoby osiągnąć, ograniczając się do działań na szczeblu krajowym. W swoich sprawozdaniach Trybunał przedstawia również zalecenia, wskazując sposoby na oszczędne wydatkowanie środków, usprawnienie działań, unikanie marnotrawstwa oraz skuteczniejsze osiągnięcie wyznaczonych celów politycznych.

Przeglądy Trybunału mają na celu przedstawiać – często w ujęciu przekrojowym – opis i analizę szerszego kontekstu na podstawie wcześniejszych prac kontrolnych lub innych ogólnodostępnych informacji. Trybunał może też wykorzystać je do zaprezentowania analizy obszarów lub kwestii, które nie były jeszcze przedmiotem jego kontroli, lub by uporządkować fakty dotyczące szczegółowych zagadnień lub problemów. W odróżnieniu od sprawozdań z kontroli, w przeglądach Trybunał nie dokonuje oceny ani nie przedstawia poświadczenia wiarygodności.

Na kolejnych stronach omówiono bardziej szczegółowo prace Trybunału i przykładowe sprawozdania z 2020 r. dotyczące różnych obszarów polityki.

Zrównoważone użytkowanie zasobów naturalnych

Działania UE na rzecz rozwiązania problemu odpadów tworzyw sztucznych (przegląd nr 4/2020)

Na opakowania – takie jak kubeczki po jogurtach i butelki na wodę – przypada około 40% zużywanych tworzyw sztucznych i ponad 60% odpadów plastikowych powstających w UE. Jednocześnie ten rodzaj opakowań charakteryzuje się najniższym poziomem recyklingu w Unii (niewiele ponad 40%). Aby zaradzić narastającemu problemowi odpadów, Komisja przyjęła w 2018 r. strategię w sprawie tworzyw sztucznych, w której podwojono ówczesną wartość docelową w zakresie recyklingu do 50% do 2025 r. i do 55% w terminie do 2030 r. Osiągnięcie tych wartości docelowych stanowiłoby istotny krok na drodze do zrealizowania celów UE w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym.

W przeglądzie przeanalizowano działania podjęte przez UE w odpowiedzi na narastający problem odpadów tworzyw sztucznych, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów opakowaniowych. Zwrócono przy tym uwagę na pewne luki, zagrożenia, wyzwania i szanse związane z podejściem, jakie UE przyjęła w odniesieniu do odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych.

Nowe, bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące sprawozdawczości muszą zapewniać bardziej wiarygodny obraz sytuacji w tym zakresie i doprowadzą prawdopodobnie do spadku zgłaszanego średniego współczynnika recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych w UE, z obecnego poziomu 42% do zaledwie 30%. Wyzwanie polegające na zwiększeniu zdolności UE w zakresie recyklingu jest tym większe, że w nowej konwencji bazylejskiej, która wkrótce wejdzie w życie, wprowadzono bardziej rygorystyczne warunki regulujące wywóz odpadów tworzyw sztucznych do państw trzecich. Od stycznia 2021 r. większość transportów odpadów z tworzyw sztucznych jest zakazana. Zakaz ten, w połączeniu z brakiem zdolności do przetwarzania tych odpadów na terenie UE, stanowi kolejne zagrożenie dla osiągnięcia nowo wyznaczonych celów. Istnieje ponadto ryzyko wzrostu liczby nielegalnych transportów i rozwoju przestępczości związanej z odpadami. Tymczasem UE nie dysponuje wystarczająco skutecznymi przepisami, by zwalczać te zjawiska.

Nowe unijne zasady mają przyczynić się do ujednolicenia i usprawnienia systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta, tak aby w ramach tych systemów promowano możliwość recyklingu (np. przez wykorzystanie systemów dostosowywania wysokości opłat lub nawet systemów zwrotu kaucji), a nie jedynie mniejszą masę opakowań, jak dzieje się w większości przypadków obecnie. Zmodyfikowane przez Komisję przepisy dotyczące projektowania opakowań powinny poskutkować udoskonaleniem projektów opakowań pod względem możliwości recyklingu oraz promować ponowne użycie.

Inwestycje na rzecz spójności, wzrostu i włączenia społecznego

Sprawozdanie specjalne nr 20/2020 pt. „Zwalczanie ubóstwa dzieci – należy lepiej ukierunkować wsparcie udzielane przez Komisję”

Niemal co czwarte dziecko w UE jest zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Problem ten, jak wynika z najnowszych danych Eurostatu, dotyczy zatem niemal 23 mln dzieci (poniżej 18. roku życia). Zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem społecznym oznacza, że dzieci wychowują się w gospodarstwach domowych, w których występuje co najmniej jeden z trzech następujących problemów: zagrożenie ubóstwem dochodowym, pogłębiona deprywacja materialna lub bardzo mała intensywność pracy.

Badania wielokrotnie wykazywały, że stosunkowo niewielkie środki finansowe zainwestowane w okresie dzieciństwa mogą przynieść korzyści na całe życie. W UE za zwalczanie ubóstwa dzieci odpowiadają państwa członkowskie, do zadań Komisji należy natomiast uzupełnianie i wspieranie krajowych działań w tym zakresie z wykorzystaniem instrumentów prawnych i finansowych.

Trybunał ocenił, czy Komisja podjęła skuteczne działania, aby wesprzeć państwa członkowskie w ich wysiłkach na rzecz ograniczenia ubóstwa dzieci.

Z ustaleń Trybunału wynika, że dokonanie oceny, w jaki sposób UE wspiera działania państw członkowskich mające na celu ograniczenie ubóstwa dzieci, było niemal niemożliwe. Instrumenty UE przeanalizowane w ramach kontroli mają ograniczone znaczenie i siłę oddziaływania, gdyż nie są prawnie wiążące. Z kolei skuteczniejsze narzędzia, takie jak europejski semestr czy dofinansowanie ze środków unijnych, rzadko były wykorzystywane konkretnie w celu zwalczania ubóstwa dzieci. W konsekwencji trudno było ustalić, czy UE skutecznie włączyła się w działania w tym jakże istotnym obszarze.

Trybunał zalecił, by Komisja: uwzględniła działania i cele dotyczące zwalczania ubóstwa dzieci w planie działania na rzecz wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych; zapewniła przejrzyste wewnętrzne wytyczne określające sytuacje, które mogłyby skutkować sformułowaniem zaleceń dla poszczególnych krajów dotyczących bezpośrednio kwestii ubóstwa dzieci; ukierunkowała inwestycje w okresie programowania 2021–2027 na zwalczanie ubóstwa dzieci i monitorowała ich realizację; dopilnowała, by planowana europejska gwarancja dla dzieci została opracowana w oparciu o wystarczającą ilość wiarygodnych dowodów.

Działania zewnętrzne, bezpieczeństwo i wymiar sprawiedliwości

Sprawozdanie specjalne nr 14/2020 pt. „Unijna pomoc rozwojowa dla Kenii”

Unijna pomoc rozwojowa ma przyczyniać się do zmniejszania, a docelowo do wyeliminowania ubóstwa w objętych nią krajach poprzez wspieranie dobrego rządzenia i trwałego wzrostu gospodarczego.

Co do zasady okres obowiązywania każdego Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) trwa od pięciu do siedmiu lat. W ramach 11. EFR finansowanie na łączną kwotę 15 mld euro otrzymało 75 państw AKP. Sposób przydziału środków opierał się na pięciu wskaźnikach: liczbie ludności, dochodzie narodowym brutto na mieszkańca, indeksie zasobów ludzkich, wskaźniku narażenia na kryzysy gospodarcze oraz światowych wskaźnikach dobrego rządzenia. Kraje o dużej liczbie ludności, takie jak Kenia, otrzymały proporcjonalnie mniej środków.

EFR jest głównym źródłem finansowania unijnego dla Kenii. Wsparcie na rzecz tego kraju w ramach 11. EFR w latach 2014–2020 wyniosło 435 mln euro, co odpowiadało około 0,6% przychodów podatkowych tego kraju.

Trybunał ocenił, czy Komisja i Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) skutecznie ukierunkowywały wsparcie na te obszary, w których mogło ono w największym stopniu przyczynić się do zmniejszenia ubóstwa. Kontrolerzy skupili się na skuteczności pomocy rozwojowej na rzecz Kenii udzielanej za pośrednictwem EFR, który jest głównym źródłem finansowania unijnego dla tego kraju. W sprawozdaniu posłużono się przykładem Kenii, by ogólnie ocenić metodykę przydzielania unijnej pomocy rozwojowej oraz by pomóc w opracowaniu koncepcji nowych działań, które będą realizowane w kolejnych wieloletnich ramach finansowych. Kontrolerzy sprawdzili, czy Komisja i ESDZ skutecznie ukierunkowały wsparcie z EFR w taki sposób, aby mogło ono w możliwie największym stopniu przyczynić się do zmniejszenia ubóstwa w Kenii.

Z ustaleń Trybunału wynika, że finansowania udzielono jednocześnie w wielu obszarach, ale Komisja nie wyjaśniła, w jaki sposób i dlaczego sektory wybrane do objęcia wsparciem miałyby w największym stopniu przyczynić się do zmniejszenia ubóstwa w Kenii. Choć, ogólnie rzecz biorąc, w skontrolowanych projektach uzyskano zakładane produkty i wyniki, jak dotąd nie wykazano ich wpływu na ogólny rozwój kraju.

Trybunał zalecił, by na podstawie wyników jego prac kontrolnych dotyczących Kenii zrewidować metodę przydzielania wsparcia państwom Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Zaleca również, by przyznać priorytet niektórym sektorom w Kenii, a jednocześnie zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie ukierunkowanie wsparcia, tak by osiągnąć lepsze rezultaty.

Regulacja rynków i konkurencyjna gospodarka

Sprawozdanie specjalne nr 24/2020 pt. „Kontrole połączeń przedsiębiorstw i postępowania antymonopolowe w UE prowadzone przez Komisję – konieczne jest wzmocnienie nadzoru rynku”

Unijne reguły konkurencji mają zapobiegać temu, by przedsiębiorstwa uczestniczyły w praktykach antykonkurencyjnych (takich jak tajne kartele) bądź by nadużywały pozycji dominującej. W przypadku naruszenia tych reguł przez przedsiębiorstwo Komisja może nałożyć na nie grzywnę. W ciągu ostatnich dziesięciu lat na egzekwowanie przepisów dotyczących konkurencji wpłynęły znaczące zmiany w dynamice rynku związane z pojawieniem się rynków cyfrowych, dużych zbiorów danych i algorytmów cenowych.

Za egzekwowanie unijnych reguł konkurencji w ramach postępowań antymonopolowych odpowiada Komisja wraz krajowymi organami ochrony konkurencji. Ponadto do zadań Komisji należy kontrola połączeń przedsiębiorstw, które mają istotne znaczenie na rynku wewnętrznym UE.

Każdego roku Komisja analizuje ponad 300 zgłoszeń planowanych połączeń przedsiębiorstw i rozpatruje około 200 spraw dotyczących naruszenia przepisów antymonopolowych. W latach 2010–2019 nałożyła ona grzywny na łączną kwotę 28,5 mld euro w związku z naruszeniami tych przepisów. Ze względu na ograniczone zasoby od 2005 r. Komisja przeprowadziła z własnej inicjatywy jedynie cztery badania sektorowe, które pomogły w wykryciu przypadków naruszenia przepisów.

Trybunał ocenił, na ile skutecznie Komisja wykrywała naruszenia unijnych reguł konkurencji i egzekwowała prawo w przypadku naruszeń przepisów dotyczących połączeń przedsiębiorstw i przepisów antymonopolowych. Sprawdził również, w jaki sposób współpracowała ona z krajowymi organami ochrony konkurencji oraz jak dokonywała oceny osiągniętych przez siebie wyników i prowadziła sprawozdawczość na ten temat.

Z ustaleń Trybunału wynika, że decyzje wydawane przez Komisję pozwalały wprawdzie rozwiązać problemy w zakresie konkurencji, lecz ze względu na niewielkie zasoby jej zdolności w zakresie monitorowania rynków i samodzielnego wykrywania naruszeń przepisów antymonopolowych były ograniczone. Rosnąca ilość danych, które wymagają przetworzenia, oraz pojawienie się rynków cyfrowych przełożyły się na większą złożoność postępowań. Jak dotąd nie udało się wyeliminować wszystkich trudności. Współpraca z krajowymi organami ochrony konkurencji przebiegała sprawnie, lecz pewne jej aspekty można by ulepszyć dzięki większej koordynacji działań. Ponadto należy poprawić sposób, w jaki Komisja dokonuje oceny skuteczności swoich działań i prowadzi sprawozdawczość w tym zakresie.

Trybunał zalecił, by Komisja zwiększyła swoje zdolności do wykrywania naruszeń reguł konkurencji i egzekwowania przepisów w tej dziedzinie, zacieśniła współpracę z krajowymi organami ochrony konkurencji oraz udoskonaliła sprawozdawczość na temat osiąganych wyników.

Finansowanie Unii i administracja

Sprawozdanie specjalne nr 23/2020 pt. „Europejski Urząd Doboru Kadr – czas dostosować proces doboru pracowników do zmieniających się potrzeb kadrowych”

Każdego roku spośród ponad 50 000 kandydatów biorących udział w konkursach otwartych organizowanych przez Europejski Urząd Doboru Kadr (EPSO) instytucje unijne rekrutują około 1 000 nowych stałych pracowników, którzy rozpoczynają długofalowe kariery zawodowe. Konkursy charakteryzują się wysoką selektywnością – średni współczynnik powodzenia wynosi bowiem 2%. W latach 2012–2018 do konkursów na 7 000 miejsc na listach rezerwowych EPSO przystąpiło 411 000 kandydatów. Konkursy na stanowiska o profilu ogólnym przyciągają dziesiątki tysięcy kandydatów, a na listach rezerwowych może znaleźć się do 200 laureatów. EPSO skrócił wprawdzie średni czas trwania procedur z 18 do 13 miesięcy, lecz nadal nie osiągnął docelowego poziomu 10 miesięcy. Koszt procedury w przeliczeniu na laureata wynosi około 24 000 euro. Struktura kosztów jest przy tym pomyślana tak, aby zminimalizować koszty w przypadku konkursów na dużą skalę.

Trybunał ocenił, czy w ramach swoich procedur w latach 2012–2018 EPSO zdołał pozyskać i dobrać odpowiednich kandydatów do pracy w instytucjach UE i czy dokonywał tego w sposób terminowy i oszczędny.

Z ustaleń Trybunału wynika, że proces doboru prowadzony przez EPSO nie był przystosowany do ukierunkowanych konkursów na małą skalę i nie zachęcał specjalistów do ubiegania się o pracę w służbie cywilnej UE. Równocześnie kontrolerzy wskazali na szereg uchybień w przeprowadzanych przez EPSO procedurach doboru kandydatów na stanowiska o profilu ogólnym.

Trybunał zalecił usprawnienie procesu doboru pracowników, ustanowienie nowych ram doboru w przypadku specjalistów oraz zwiększenie zdolności EPSO do dostosowywania się do szybko zmieniających się realiów.

Sprawozdania roczne i specjalne sprawozdania roczne

Sprawozdania roczne zawierają głównie wyniki prac związanych z poświadczeniem wiarygodności w zakresie budżetu Unii Europejskiej i budżetu Europejskich Funduszy Rozwoju (EFR).

W specjalnych sprawozdaniach rocznych Trybunał przedstawia z kolei rezultaty swoich całorocznych prac prowadzonych w ramach kontroli finansowych agencji UE, organów zdecentralizowanych i wspólnych przedsięwzięć oraz Szkół Europejskich.

Trybunał publikuje także sprawozdanie na temat zobowiązań warunkowych powstałych w wyniku działań podjętych przez Jednolitą Radę ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji.

Sprawozdanie roczne dotyczące budżetu UE za rok budżetowy 2019

Każdego roku Trybunał przeprowadza kontrolę dochodów i wydatków UE, aby sprawdzić, czy roczne sprawozdanie finansowe jest wiarygodne i czy transakcje po stronie dochodów i wydatków leżące u podstaw rozliczeń są zgodne z przepisami finansowymi na szczeblu UE i państw członkowskich.

Ponadto Trybunał dokonuje szczegółowej oceny każdego z głównych obszarów budżetu UE według działów (i poddziałów) wieloletnich ram finansowych (WRF). Analizuje również przyczyny błędów i obszary ich występowania, wydaje zalecenia dotyczące usprawnień i bada, czy i jak wdrożone zostały jego wcześniejsze zalecenia.

Na podstawie wyników tych kompleksowych prac Trybunał wydaje poświadczenie wiarygodności, które ma obowiązek przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie zgodnie z uprawnieniami przyznanymi mu na mocy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).

Budżet UE –
opinia bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdania
finansowego i dochodów

Trybunał wydał opinię bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdania finansowego i dochodów UE za rok budżetowy 2019.

Budżet UE –
negatywna opinia w odniesieniu do wydatków

W 2019 r. wydatki UE wyniosły 159,1 mld euro, co stanowiło 2,1% łącznych wydatków publicznych państw członkowskich UE i 1% dochodu narodowego brutto UE.

Kontrolerzy Trybunału zbadali próbę 747 płatności na rzecz beneficjentów we wszystkich obszarach wydatków spośród łącznej populacji kontrolnej o wartości około 126 mld euro. Oznacza to, że przeanalizowano różnorodne przypadki, w których środki unijne zostały wykorzystane do zapewnienia wsparcia na rzecz kluczowych projektów infrastrukturalnych, MŚP, organizacji badawczych, rolników i studentów w państwach członkowskich UE, a także beneficjentów w państwach spoza UE.

W odniesieniu do wydatków UE Trybunał wydał opinię negatywną za rok budżetowy 2019.

Z szacunków Trybunału wynika, że
poziom błędu w wydatkach za 2019 r.
wynosi 2,7%

Jeśli chodzi o całość wydatków, Trybunał szacuje, że poziom błędu za rok budżetowy 2019 mieści się w przedziale od 1,8% do 3,6%. Środkowy punkt w tym przedziale, tzw. najbardziej prawdopodobny poziom błędu, wynosi 2,7% (w przypadku roku budżetowego 2018 było to 2,6%).

Uwaga: w celu oszacowania poziomu błędu Trybunał stosuje standardowe techniki statystyczne. Trybunał uzyskał pewność na poziomie 95%, że poziom błędu w kontrolowanej populacji sytuuje się pomiędzy najniższym i najwyższym poziomem błędu (szczegóły można znaleźć w załączniku 1.1 do rozdziału 1 sprawozdania rocznego za 2019 r.).

W ponad połowie populacji objętej kontrolą
wystąpił istotny poziom błędu

W przypadku roku budżetowego 2019 wydatki obarczone wysokim ryzykiem stanowiły 53% populacji objętej kontrolą Trybunału, czyli więcej niż w dwóch poprzednich latach. Oszacowany przez Trybunał poziom błędu w wydatkach obarczonych wysokim ryzykiem wyniósł 4,9% (4,5% w przypadku roku budżetowego 2018).

Wydatki UE można podzielić na dwie kategorie, z których każda wiąże się z innym rodzajem ryzyka:

  • Obarczone niskim ryzykiem płatności oparte na uprawnieniach są uzależnione od spełnienia przez beneficjentów określonych (stosunkowo nieskomplikowanych) warunków. Należą do nich na przykład stypendia dla studentów i stypendia badawcze (w ramach działu „Konkurencyjność”), pomoc bezpośrednia dla rolników (w ramach działu „Zasoby naturalne”), czy wynagrodzenia oraz renty i emerytury dla pracowników UE (dział „Administracja”).
  • Obarczone wysokim ryzykiem płatności na zasadzie zwrotu kosztów to płatności, w przypadku których UE zwraca koszty kwalifikowalne poniesione w związku z realizacją kwalifikowalnych działań (podlegające bardziej złożonym zasadom). Obejmują one projekty badawcze (w ramach działu „Konkurencyjność”), inwestycje na rzecz rozwoju regionalnego i rozwoju obszarów wiejskich (w działach „Spójność” i „Zasoby naturalne”) oraz projekty w zakresie pomocy rozwojowej (dział „Globalny wymiar Europy”).
Działy WRF najbardziej narażone na błędy:
„Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna”
i „Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia”

W przypadku roku budżetowego 2019 działem lub poddziałem WRF najbardziej narażonym na błędy była „Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna”, a w drugiej kolejności – „Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia”.

Uwaga: szacowany poziom błędu oblicza się na podstawie błędów kwantyfikowalnych wykrytych w toku prac Trybunału, w szczególności w wyniku badania próby transakcji. W celu doboru próby i oszacowania poziomu błędu Trybunał stosuje standardowe techniki statystyczne (zob. załącznik 1.1 do rozdziału 1 sprawozdania rocznego za 2019 r.).

Zwalczanie nadużyć finansowych szkodzących interesom UE

Sześć przypadków podejrzeń nadużycia
finansowego zgłoszonych do OLAF

Europejski Trybunał Obrachunkowy jest zewnętrznym kontrolerem UE. Celem kontroli nie jest wprawdzie konkretnie poszukiwanie nadużyć finansowych, Trybunał wykrywa jednak regularnie przypadki, w których zachodzi podejrzenie wystąpienia nadużycia finansowego.

W 2020 r. Trybunał zgłosił do OLAF sześć przypadków podejrzeń nadużycia finansowego (w 2019 r. było to 10 przypadków), które wykrył w trakcie prac kontrolnych. W sprawozdaniu rocznym dotyczącym budżetu UE Trybunał zamieszcza dodatkowe informacje na temat przypadków podejrzeń nadużycia finansowego oraz na temat zaleceń OLAF dotyczących odzyskania środków finansowych w tych sprawach.

Sprawozdanie roczne na temat osiągniętych
wyników – pierwsze pilotażowe sprawozdanie
tego rodzaju za rok budżetowy 2019

W ramach projektu pilotażowego Trybunał zdecydował się podzielić sprawozdanie roczne za rok budżetowy 2019 na dwie odrębne części. Druga z tych części dotyczy wyników osiągniętych w programach wydatkowania realizowanych w ramach budżetu UE.

Po raz pierwszy przy sporządzaniu własnych sprawozdań rocznych Trybunał dokonał przeglądu sprawozdania rocznego na temat zarządzania budżetem UE i jego wyników, które jest podstawowym ogólnym sprawozdaniem na temat wyników publikowanym przez Komisję.

Trybunał przeanalizował również rezultaty osiągnięte w ramach programów unijnych realizowanych w WRF na lata 2014–2020. Jego celem było ustalenie, na ile dostępne są adekwatne informacje na temat wyników, a następnie dokonanie oceny – na podstawie tych informacji – jakie wyniki udało się faktycznie uzyskać w ramach unijnych programów wydatkowania.

Ponadto sprawdził on status wdrożenia zaleceń pokontrolnych sformułowanych w sprawozdaniach opublikowanych w 2016 r.

Sprawozdanie roczne dotyczące Europejskich Funduszy Rozwoju za rok budżetowy 2019
Europejskie Fundusze Rozwoju –
opinia bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych
i dochodów oraz opinia negatywna w odniesieniu do wydatków

Europejskie Fundusze Rozwoju (EFR), pierwszy z których został uruchomiony w 1959 r., stanowią główne instrumenty, za pośrednictwem których UE świadczy pomoc w zakresie współpracy na rzecz rozwoju. Fundusze te mają na celu wyeliminowanie ubóstwa, wspieranie zrównoważonego rozwoju i zintegrowanie państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz krajów i terytoriów zamorskich z gospodarką światową. Są one finansowane przez państwa członkowskie UE. Zarządzają nimi Komisja Europejska oraz Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), przy czym są one wdrażane poza budżetem UE.

Podobnie jak w latach poprzednich Trybunał wydał opinię bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych i dochodów EFR, a jednocześnie opinię negatywną w odniesieniu do wydatków EFR za rok budżetowy 2019.

Specjalne sprawozdania roczne dotyczące agencji UE

Agencje UE są odrębnymi podmiotami prawnymi powołanymi w celu realizacji konkretnych zadań o charakterze technicznym, naukowym lub zarządczym, które wspomagają instytucje UE w kształtowaniu i wdrażaniu polityki. Jest ich łącznie 43.

Uwaga: w roku budżetowym 2019 Prokuratura Europejska (EPPO) i Europejski Urząd ds. Pracy (ELA) nie były jeszcze niezależne finansowo.

Opinia bez zastrzeżeń w odniesieniu do wszystkich
agencji UE za rok budżetowy 2019

W roku budżetowym 2019 łączny budżet wszystkich agencji (z wyłączeniem Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji) objętych mandatem Trybunału wynosił 3,3 mld euro (w roku budżetowym 2018 było to 4,2 mld euro), co stanowi 2,2% ogólnego budżetu UE na 2019 r. (w roku budżetowym 2018 – 2,1%).

Ogólnie rzecz biorąc, kontrola finansowa agencji przeprowadzona przez Trybunał potwierdziła pozytywne wyniki zgłaszane w poprzednich latach. Trybunał wydał opinie bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych 41 agencji oraz dochodów i płatności leżących u ich podstaw. Wyjątek stanowiły Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) i Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO), w przypadku których Trybunał odnotował pewne problemy dotyczące płatności.

Rok 2020 – pierwsza przekrojowa kontrola
wyników agencji UE

W 2020 r. Trybunał po raz pierwszy przeanalizował również w ujęciu przekrojowym wyniki osiągnięte przez agencje UE. W ramach kontroli Trybunał stwierdził konieczność zapewnienia większej elastyczności w odniesieniu do tworzenia, funkcjonowania i ewentualnego kończenia działalności agencji. Zauważył również, że niewystarczające wsparcie ze strony państw członkowskich, danej branży, Komisji Europejskiej lub innych agencji uniemożliwia niektórym agencjom realizowanie powierzonej im funkcji w pełnym zakresie.

Specjalne sprawozdanie roczne dotyczące wspólnych przedsięwzięć za rok budżetowy 2019

Wspólne przedsięwzięcia są unijnymi partnerstwami publiczno-prywatnymi z udziałem przedstawicieli danej branży, zespołów badawczych i państw członkowskich. Odgrywają one ważną rolę w realizacji konkretnych aspektów polityki badawczej UE.

Osiem spośród dziewięciu wspólnych przedsięwzięć realizuje działania badawcze i innowacyjne w ramach programu „Horyzont 2020” w obszarach transportu, transportu i energii, ochrony zdrowia, bioprzemysłu, podzespołów i układów elektronicznych oraz badań naukowych w dziedzinie cyfrowej. Dziewiąte przedsięwzięcie, Fusion for Energy (F4E), jest finansowane przez Euratom i odpowiada za wnoszenie przez UE wkładu na rzecz międzynarodowego eksperymentalnego reaktora termojądrowego (ITER).

W 2020 r. Trybunał po raz pierwszy skontrolował roczne sprawozdanie finansowe Wspólnego Przedsięwzięcia w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali utworzonego w 2018 r. i leżące u podstaw tego sprawozdania transakcje.

Opinia bez zastrzeżeń w odniesieniu do
wszystkich wspólnych przedsięwzięć
za rok budżetowy 2019

Trybunał wydał opinie bez zastrzeżeń za rok budżetowy 2019 w odniesieniu do sprawozdań finansowych, dochodów i płatności wszystkich wspólnych przedsięwzięć.

Podobnie jak w poprzednich latach, wydana przez Trybunał opinia pokontrolna w sprawie rocznego sprawozdania finansowego Wspólnego Przedsięwzięcia F4E za 2019 r. jest jednak opatrzona objaśnieniem uzupełniającym, głównie w celu zwrócenia uwagi na ryzyko dalszego wzrostu kosztów i opóźnień w realizacji projektu ITER.

Specjalne sprawozdania roczne dotyczące Szkół Europejskich i zobowiązań warunkowych Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji

Trybunał przedstawia co roku sprawozdanie dotyczące zobowiązań warunkowych Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji, Rady i Komisji wynikających z wykonywania przez nie zadań przewidzianych w rozporządzeniu w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. W sprawozdaniu za rok budżetowy 2019 Trybunał stwierdził, że Jednolita Rada i Komisja dołożyły wszelkich starań, by ujawnić zobowiązania warunkowe w przypadkach, gdy było to uzasadnione.

Trybunał opublikował także sprawozdanie dotyczące rocznych sprawozdań finansowych 13 Szkół Europejskich.

Rozpoczęcie procedury udzielenia
absolutorium przez Parlament Europejski

Opublikowanie sprawozdań rocznych przez Trybunał rozpoczyna procedurę udzielenia absolutorium, w trakcie której Parlament Europejski, po otrzymaniu zalecenia Rady, podejmuje decyzję co do tego, czy Komisja i inne organy właściwie zarządzały budżetem UE, i w stosownym przypadku udziela im absolutorium.

Z uwagi na pandemię COVID-19 prezentacja sprawozdań rocznych Trybunału za rok 2019 na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego została wyjątkowo przełożona na styczeń 2021 r.

Opinie

Analiza wniosków Komisji dotyczących WRF na lata
2021–2027 i inicjatywy Next Generation EU

Jednym ze sposobów, w jaki Trybunał przyczynia się do usprawnienia przyjętego przez Komisję podejścia opartego na lepszym stanowieniu prawa, jest analiza i ocena wniosków Komisji dotyczących nowych lub zmienianych aktów prawnych. W sytuacji gdy dane wnioski pociągają za sobą znaczne skutki finansowe, sporządzenie opinii przez Trybunał jest obowiązkowe na mocy przepisów prawa UE. Pozostałe instytucje również mogą wystąpić do Trybunału o wydanie opinii na inne konkretne tematy. Wszystkie opinie Trybunału są przedkładane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

W 2020 r. Trybunał opublikował 11 opinii. Zdecydowana większość z nich dotyczyła zmian w przepisach obowiązujących w WRF na lata 2014–2020, które zostały wprowadzone w kontekście działań podjętych przez UE w odpowiedzi na wybuch pandemii COVID-19, bądź wniosków ustawodawczych w sprawie WRF na lata 2021–2027inicjatywy Next Generation EU.

Inne publikacje Trybunału

Wprowadzenia do kontroli

Wprowadzenia do kontroli zapewniają informacje na temat zadań kontrolnych będących w toku (w zakresie kontroli wykonania zadań). Za podstawę do ich opracowania służą przeprowadzone prace przygotowawcze, a same wprowadzenia mają służyć za źródło informacji dla osób zainteresowanych danym obszarem polityki lub programem, który jest przedmiotem kontroli.

W 2020 r. Trybunał opublikował 14 wprowadzeń do kontroli (w 2019 r. – 18).

„ECA Journal”

Każde wydanie „ECA Journal” ma temat przewodni, ukazany najczęściej z perspektywy kontroli, a autorzy artykułów pochodzą zarówno z instytucji unijnych, jak i spoza nich.

W 2020 r. Trybunał opublikował trzy wydania tej publikacji poświęcone następującym zagadnieniom: „Duże zbiory danych i cyfryzacja”, „Kontrole w kontekście zmiany klimatu” oraz „Wypracowywanie unijnej wartości dodanej”.

Konferencje i seminaria internetowe

2020 r. Trybunał zorganizował liczne konferencje i seminaria internetowe. Wszystkie te wydarzenia odbyły się zdalnie, a udział w nich wziąć mogły zarówno zainteresowane podmioty, jak i obywatele.

Dwie przykładowe konferencje przedstawiono poniżej.

Reakcja UE na państwową strategię
inwestycyjną Chin

W czerwcu 2020 r. Trybunał zorganizował seminarium internetowe w celu przedyskutowania działań UE w reakcji na państwową strategię inwestycyjną Chin w kontekście przeglądu na ten temat opublikowanego w 2020 r. Zaproszeni eksperci akademiccy i specjaliści w tej dziedzinie z Trybunału wymienili się spostrzeżeniami na temat stosunków UE–Chiny, skutków rozwoju gospodarczego Chin oraz działań podejmowanych przez UE w odpowiedzi na chińskie inwestycje.

Etyka i uczciwość
w sektorze publicznym

We wrześniu 2020 r. Trybunał zorganizował konferencję poświęconą etyce i uczciwości w administracji publicznej. Miała ona na celu umożliwienie dyskusji na temat zasad etycznych przyjętych przez instytucje UE oraz tego, jak przekładają się one na zaufanie obywateli do UE. W dyskusjach udział wzięli przedstawiciele środowisk akademickich, czołowych organizacji pozarządowych, Parlamentu Europejskiego, OECD i EBI, Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i podmiotów ustanawiających standardy w dziedzinie kontroli. Konferencję zorganizowano z myślą o kontynuowaniu debaty zapoczątkowanej wraz z opublikowaniem sprawozdania specjalnego Trybunału z 2019 r. pt. „Ramy etyczne skontrolowanych instytucji UE – obszar, który można udoskonalić”.

Innowacje i kontrole cyfrowe

Trybunał za cel postawił sobie jak najlepsze wykorzystanie nowoczesnej technologii w obszarze kontroli, tak aby zapewnić większą ilość i lepszą jakość informacji na potrzeby procesu rozliczalności. Na konieczność inwestycji w cyfrowe techniki kontroli zwrócono również uwagę w strategii na lata 2021–2025.

Kontynuacja projektu „Wykorzystanie technik
cyfrowych w kontrolach Trybunału” w 2020 r.

W 2020 r. kontynuowano prace w ramach projektu „Wykorzystanie technik cyfrowych w kontrolach Trybunału”. Celem tych prac było sporządzenie planu rozwoju cyfrowych technik kontroli oraz skoordynowanie różnych inicjatyw realizowanych przez poszczególne izby kontroli. Tym projektem o charakterze przekrojowym zarządza powołany w tym celu Komitet Sterujący ds. Technologii Cyfrowych.

Rok 2020 – cyfrowe techniki kontroli
z powodzeniem wykorzystane w ramach pilotażu
dotyczącego unijnych agencji wykonawczych

W 2020 r. Trybunał po raz pierwszy wykorzystał cyfrowe techniki kontroli w przypadku kontroli finansowej agencji UE.

Na kontrolę finansową agencji unijnych składa się około 200 procedur kontrolnych w obszarach takich jak płatności, wynagrodzenia, zamówienia, budżet i nabór pracowników. W ramach pilotażu Trybunał skoncentrował się na kilku określonych obszarach w przypadku sześciu agencji wykonawczych, które mają podobne procedury administracyjne i systemy informatyczne.

Pilotaż wykazał, że cyfrowe techniki kontroli mają potencjał do tego, by przyczynić się do lepszej jakości i większej wydajności kontroli Trybunału.

ECALab

W 2020 r. ECALab, interdyscyplinarny zespół ds. innowacji, prowadził dalsze analizy dotyczące tego, jak na potrzeby kontroli można wykorzystać takie technologie jak eksploracja danych tekstowych, sztuczna inteligencja, eksploracja procesów biznesowych i przetwarzanie otwartych danych.

Ponadto w przypadku 12 zadań kontrolnych ECALab zapewnił wsparcie w postaci innowacyjnych rozwiązań w zakresie gromadzenia i analizy danych.

Wyniki prac zespołu ECALab były prezentowane na wielu spotkaniach międzynarodowych i akademickich.

Europejskie partnerstwo
na rzecz blockchain

Od 2018 r. Trybunał uczestniczy w europejskim partnerstwie na rzecz blockchain utworzonym w następstwie podpisania deklaracji w tej sprawie przez 27 państw członkowskich, Liechtenstein i Norwegię. W szczególności zaangażował się on w prace dotyczące poświadczania dokumentów w ramach europejskiej infrastruktury usług technologii blockchain z myślą o wykorzystaniu technologii rozproszonego rejestru do tworzenia zaufanych cyfrowych ścieżek audytu, zautomatyzowania kontroli zgodności oraz weryfikowania integralności danych.

W 2020 r. wdrożono prototypowe rozwiązanie z wykorzystaniem tzw. rejestru Trybunału, które ma zagwarantować użytkownikom, że publikacje dostępne na stronie Trybunału są integralne.

Stosunki instytucjonalne

Trybunał współpracuje ściśle z Parlamentem Europejskim, Radą i parlamentami narodowymi w państwach członkowskich, ponieważ oddziaływanie jego prac zależy w dużej mierze od tego, w jaki sposób wyniki kontroli i zalecenia pokontrolne zostaną wykorzystane przez te instytucje.

Parlament Europejski

W styczniu 2020 r. Konferencja Przewodniczących Komisji Parlamentu Europejskiego zaprosiła prezesa Trybunału do wymiany poglądów na temat programów prac Trybunału na rok 2020 i 2021+.

Ponadto członkowie i zespoły kontrolne Trybunału są regularnie zapraszani na posiedzenia komisji i organów Parlamentu Europejskiego, a w szczególności Komisji Kontroli Budżetowej (CONT), by przedstawić wyniki prac.

Z końcem 2019 r. CONT wprowadziła nową procedurę wyboru sprawozdań specjalnych i przeglądów, które mają zostać zaprezentowane na jej posiedzeniach.

Rok 2020 był wyjątkowy ze względu na pandemię COVID-19. Wiosną i latem 2020 r. Parlament nie był w stanie zorganizować posiedzeń, na których Trybunał mógłby przedstawić wyniki swoich prac w sposób zdalny.

We wrześniu 2020 r. stworzono taką możliwość, w związku z czym prezentacje zostały wznowione. W 2020 r. członkowie Trybunału przedstawili ogółem 12 sprawozdań specjalnychjeden przegląd na forum CONT. W przypadku wielu sprawozdań opublikowanych w 2020 r. i wybranych przez CONT do omówienia terminy prezentacji zostały przesunięte na 2021 r.

Ponadto w 2020 r. członkowie Trybunału wzięli udział w 18 prezentacjach sprawozdań specjalnych i przeglądów na forum dziesięciu innych komisji parlamentarnych. Niektóre z tych posiedzeń zorganizowano wspólnie w sytuacji, gdy kilka komisji było zainteresowanych tym samym sprawozdaniem.

Rada Unii Europejskiej

Co do zasady organy przygotowawcze Rady zajmują się wszystkimi sprawozdaniami specjalnymi Trybunału, ale niekoniecznie wszystkimi jego przeglądami bądź opiniami. W 2020 r. Trybunał przedstawił 30 sprawozdań specjalnych, jeden przegląd i jedną opinię na forum trzech komitetów Rady (Komitetu Ekonomiczno-Finansowego, Komitetu Polityki Gospodarczej i Komitetu ds. Usług Finansowych) oraz 20 grup roboczych Rady (w 2019 r. 26 sprawozdań specjalnych przedstawiono na forum 22 grup roboczych).

Ponadto w 2020 r. Trybunał uczestniczył w trzech innych wydarzeniach:

  • prezentacji projektu budżetu na rok 2021 na posiedzeniu Komitetu Budżetowego;
  • prezentacji zmian do regulaminu Trybunału na posiedzeniu Grupy Roboczej do Spraw Ogólnych;
  • wydarzeniu internetowym na temat naprawy gospodarczej w UE zorganizowanym przez Stałe Przedstawicielstwo Rumunii.
Prezydencja Rady –
Chorwacja (styczeń – czerwiec 2020 r.)
Niemcy (lipiec – grudzień 2020 r.)

W lutym 2020 r. prezes Trybunału Klaus-Heiner Lehne oraz członkowie Trybunału Ivana Maletić i Rimantas Šadžius spotkali się z przedstawicielami chorwackiej prezydencji Rady i szeregu organów krajowych. Wzięli również udział w konferencji wysokiego szczebla na temat nowych WRF.

Spotkania w trakcie niemieckiej prezydencji Rady odbywały się głównie w formie wirtualnej.

Od lewej: wiceprzewodniczący parlamentu Chorwacji Željko Reiner, członkini Trybunału Ivana Maletić, prezes Trybunału Klaus-Heiner Lehne oraz członek Trybunału Rimantas Šadžius.

Parlamenty narodowe

Rok 2020 – spotkania
z parlamentami narodowymi
głównie w trybie zdalnym

W 2020 r. Trybunał przedstawił wyniki swoich prac na 47 spotkaniach z parlamentami narodowymi w 15 państwach członkowskich. Począwszy od połowy marca 2020 r. niemal wszystkie spotkania odbywały się w trybie zdalnym.

Ponadto zorganizowano szereg wydarzeń, w trakcie których Trybunał zaprezentował swoje prace rządom państw członkowskichorganom krajowym.

Rok 2020 – mniej wystąpień na forum
Parlamentu Europejskiego, Rady i parlamentów
narodowych ze względu na pandemię COVID-19

Ogólnie rzecz biorąc, Trybunał przedstawił wyniki swoich prac 156 razy na forum komisji Parlamentu Europejskiego, organów przygotowawczych Rady i parlamentów narodowych. Oznacza to spadek w porównaniu z poprzednimi latami (w 2019 r. – 264 razy; w 2018 r. – 248 razy).

Niemniej, jeśli spojrzeć na okres 2018–2020 w ujęciu całościowym, zauważyć można znaczny wzrost liczby wystąpień, w szczególności w Parlamencie Europejskim. Rekordową ich liczbę (133) odnotowano w 2018 r., tj. w ostatnim pełnym roku prac parlamentarnych przed wyborami w maju 2019 r. Dla porównania w okresie 2013–2017 średnia liczba prezentacji wynosiła 84 rocznie.

Komisja Europejska

Wymiana poglądów z jednostkami
kontrolowanymi na najwyższym szczeblu

We wrześniu 2020 r. przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen wygłosiła główne przemówienie na dorocznym seminarium Trybunału, zaś wiceprzewodniczący Komisji Maroš Šefčovič przedstawił pierwsze roczne sprawozdanie Komisji dotyczące prognozy strategicznej.

W marcu 2020 r. wizytę w Trybunale złożyła wiceprzewodnicząca Komisji Dubravka Šuica. Celem tej wizyty była wymiana poglądów z prezesem Klausem-Heinerem Lehnem i innymi członkami Trybunału. Poruszono zagadnienia takie jak wyzwania demograficzne stojące przed UE i znaczenie demokracji. Przedmiotem rozmów była również konferencja w sprawie przyszłości Europy.

Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Dubravka Šuica oraz prezes Trybunału Klaus-Heiner Lehne.

Od wielu lat, zgodnie z dobrze ugruntowanym zwyczajem, członkowie Trybunału uczestniczą w dorocznym spotkaniu z komisarzami z Komisji Europejskiej.

W 2020 r. postanowiono jednak, że ze względu na pandemię COVID-19 spotkanie to zostanie przełożone na późniejszy termin.

Współpraca z innymi najwyższymi organami kontroli

Komitet Kontaktowy najwyższych organów kontroli UE

Za platformę współpracy Trybunału z najwyższymi organami kontroli (NOK) 27 państw członkowskich służy zasadniczo Komitet Kontaktowy zrzeszający szefów NOK UE. Stanowi on forum mające na celu popularyzowanie wyników prac uzyskanych w toku niezależnych kontroli zewnętrznych w UE i państwach członkowskich.

W 2020 r. Trybunał zainicjował nowy rodzaj współpracy w zakresie kontroli, tzw. unijną kontrolę sieciową, w kwestiach dotyczących pandemii COVID-19. Ma ona na celu wymianę wiedzy i doświadczeń, a także większe wyeksponowanie wyników prac kontrolnych NOK w tej dziedzinie i zapewnienie ich większego oddziaływania.

Doroczne spotkanie w 2020 r.
przełożone

Ze względu na pandemię COVID-19 doroczne spotkanie, które miało się odbyć w październiku 2020 r. w Luksemburgu, zostało przełożone na 2021 r.

Kompendium kontroli na temat cyberbezpieczeństwa
opublikowane w grudniu 2020 r.

W grudniu 2020 r., w imieniu Komitetu Kontaktowego, Trybunał opublikował kompendium kontroli stanowiące przegląd prac kontrolerów z całej Unii Europejskiej w obszarze cyberbezpieczeństwa. W kompendium przedstawiono ogólne informacje na temat cyberbezpieczeństwa w UE i państwach członkowskich. Publikacja ta świadczy o tym, że kontrolerzy z coraz większą uwagą przyglądają się kwestii odporności krytycznych systemów informacyjnych i infrastruktury cyfrowej na cyberataki. W dokumencie zaprezentowano również przegląd prac kontrolnych w tej dziedzinie oraz aktualne ustalenia Trybunału i NOK 12 państw członkowskich UE.

Była to trzecia edycja kompendium kontroli, które stanowi obecnie doroczną publikację Komitetu Kontaktowego.

Sieć technologii i innowacji
na potrzeby kontroli

W listopadzie 2020 r. Trybunał uruchomił również platformę współpracy i wymiany wiedzy z innymi NOK w UE w zakresie technologii i innowacji na potrzeby kontroli.

INTOSAI

W 2020 r. Trybunał był nadal czynnie zaangażowany w prace Międzynarodowej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli (INTOSAI), w szczególności pełniąc funkcję wiceprzewodniczącego Komisji ds. Standardów Zawodowych oraz członka podkomitetów tej komisji. W listopadzie 2020 r. uczestniczył w wirtualnym posiedzeniu zarządu INTOSAI. Ponadto stał na czele projektu rewizji standardów kontroli ISSAI 200 realizowanego przez podkomitet ds. kontroli finansowej i rachunkowości (FAAS).

Trybunał brał też udział w działaniach i projektach innych grup roboczych INTOSAI, w szczególności w zakresie środowiska, dużych zbiorów danych oraz modernizacji finansowej i reformy regulacyjnej. Był również zaangażowany w działalność grupy zadaniowej ds. profesjonalizacji kontrolerów w ramach INTOSAI (TIFAP) oraz w Inicjatywę INTOSAI na rzecz Rozwoju (IDI).

EUROSAI

Trybunał aktywnie uczestniczył również w pracach Europejskiej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli (EUROSAI) stanowiącej europejską grupę regionalną INTOSAI, a w szczególności w pracach grupy roboczej ds. kontroli w zakresie środowiska, grupy roboczej ds. technologii informacyjnych oraz grupy roboczej ds. kontroli funduszy przeznaczonych na likwidację skutków klęsk żywiołowych i katastrof.

W 2020 r. Trybunał ustanowił grupę projektową pod nazwą „Przygotowania w obliczu przyszłych zagrożeń i kryzysu klimatycznego – czas na przyjęcie perspektywy długofalowej w ramach kontroli?”, która będzie działać w obszarze „Myślenie przyszłościowe i nowe problemy”. Czynnie uczestniczył również w pracach grupy projektowej zajmującej się kontrolą działań podjętych w odpowiedzi na pandemię COVID-19.

Najwyższe organy kontroli w krajach kandydujących do UE i potencjalnych krajach kandydujących

Trybunał wspiera ponadto najwyższe organy kontroli krajów kandydujących do UE oraz potencjalnych krajów kandydujących (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Kosowo*, Macedonia Północna, Serbia i Turcja).

W lutym 2020 r. Trybunał uczestniczył w konferencji na temat „Współpracy z parlamentami z myślą o zwiększeniu oddziaływania kontroli”, którą zorganizował NOK Czarnogóry.

* Użycie tego określenia pozostaje bez uszczerbku dla stanowisk w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją nr 1244/1999 Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości na temat ogłoszenia przez Kosowo niepodległości.

Zarządzanie w Trybunale

Członkowie

Trybunał działa jako organ kolegialny złożony z członków, po jednym z każdego państwa członkowskiego. Członkowie Trybunału są mianowani przez Radę, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, w następstwie nominacji przez rząd danego państwa członkowskiego. Trybunał nie odgrywa żadnej roli w nominowaniu bądź mianowaniu członków.

Kadencja członka Trybunału trwa sześć lat i może zostać przedłużona. Wypełniając swoje obowiązki, członkowie są zobowiązani zachować pełną niezależność i działać w ogólnym interesie UE. Przed objęciem urzędu uroczyście zobowiązują się do tego przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Dwoje nowych członków Trybunału mianowanych przez Radę w 2020 r. i na początku 2021 r. to: Helga Berger z Austrii (od 1 sierpnia 2020 r.) i Marek Opioła z Polski (od 1 lutego 2021 r.; jego kadencja potrwa do końca zaplanowanej kadencji byłego członka Trybunału Janusza Wojciechowskiego, który w 2019 r. został mianowany na stanowisko unijnego komisarza do spraw rolnictwa). Phil Wynn Owen ze Zjednoczonego Królestwa pełnił funkcję członka Trybunału do 31 stycznia 2020 r.

Ze względu na wyjątkowe okoliczności w 2020 r. odbyły się jedynie trzy posiedzenia fizyczne kolegium Trybunału (w 2019 r. – 21; w 2018 r.– 18). Frekwencja na tych posiedzeniach wyniosła 96%.

Na początku pandemii COVID-19 ustanowiono wyjątkową procedurę umożliwiającą kolegium członków Trybunału przyjmowanie dokumentów bez konieczności organizowania fizycznych posiedzeń. Od marca 2020 r. odbyły się 22 posiedzenia kolegium, na których zastosowano tę procedurę. Ponieważ jest ona uważana za równoważną z procedurą pisemną, frekwencja na tych posiedzeniach nie była rejestrowana.

Seminarium Trybunału w 2020 r. –
omówienie strategii na lata 2021–2025
i programu prac 2021+

Raz do roku członkowie Trybunału, Sekretarz Generalny i dyrektorzy udają się na dwudniową naradę, by przedyskutować istotne kwestie dotyczące przyszłej działalności instytucji.

Tegoroczne seminarium odbyło się we wrześniu 2020 r. w siedzibie Trybunału. W jego trakcie przedyskutowano pierwszą wersję nowej strategii Trybunału na lata 2021–2025, którą opracował Panel Doradczy ds. Prognozowania Strategicznego. Omówiono również program prac 2021+.

Seminarium Trybunału, wrzesień 2020 r., Luksemburg.

Prezes

Prezes Trybunału odpowiada za strategię Trybunału, planowanie i zarządzanie wynikami, działania informacyjne i kontakty z mediami, stosunki instytucjonalne, kwestie prawne i audyt wewnętrzny. Ponadto reprezentuje Trybunał w stosunkach zewnętrznych.

Członkowie wybierają spośród swojego grona Prezesa na odnawialną, trzyletnią kadencję. Prezes odgrywa rolę primus inter pares, czyli pierwszego wśród równych sobie.

Klaus-Heiner Lehne został wybrany na stanowisko Prezesa we wrześniu 2016 r. i ponownie we wrześniu 2019 r.

Prezes i członkowie

Uwaga: Stan na luty 2021 r.

Izby kontrolne i komitety

Członkowie Trybunału są przypisani do jednej z pięciu izb kontrolnych, które opracowują i przyjmują większość sprawozdań z kontroli, przeglądów i opinii Trybunału. Izby rozdzielają zadania między swoich członków, przy czym każdy członek odpowiada za swoje zadania kontrolne przed izbą i przed Trybunałem. Prace kontrolne są prowadzone przez wyspecjalizowanych kontrolerów pracujących w dyrekcjach izb kontroli.

Członkowie izby wybierają ze swojego grona przewodniczącego, który stoi na jej czele. Według stanu na grudzień 2020 r. funkcje przewodniczących pięciu izb Trybunału pełnili Samo Jereb, Iliana Ivanova, Bettina Jakobsen, Alex Brenninkmeijer i Tony Murphy.

Komitet ds. Jakości Kontroli zajmuje się strategiami, standardami i metodyką kontroli, wsparciem i rozwojem kontroli oraz sprawdzaniem jakości kontroli. W jego skład wchodzi po jednym członku z każdej izby, a przewodniczy mu Jan Gregor.

Decyzje w ogólniejszych kwestiach natury strategicznej i administracyjnej są podejmowane przez Komitet Administracyjny oraz w stosownych przypadkach przez kolegium Trybunału. Obu tym organom przewodniczy Prezes. W skład Komitetu Administracyjnego wchodzą Prezes Trybunału, przewodniczący izb, przewodniczący Komitetu ds. Jakości Kontroli oraz członek odpowiedzialny za stosunki międzyinstytucjonalne (na koniec 2020 r. był to Rimantas Šadžius).

W 2020 r. ze względu na pandemię COVID-19 posiedzenia izb i komitetów w formie fizycznej odbywały się do połowy marca. Średnia frekwencja na tych posiedzeniach wynosiła 96% w przypadku izb i 91% w przypadku Komitetu Administracyjnego i Komitetu ds. Jakości Kontroli.

Ponadto w ramach Trybunału funkcjonują inne komitety, takie jak Komitet ds. Etyki (któremu przewodniczy João Figueiredo), Komitet ds. Audytu Wewnętrznego (któremu na koniec 2020 r. przewodniczyła Ildikó Gáll-Pelcz), Komitet Sterujący ds. Technologii Cyfrowych (któremu przewodniczy Eva Lindström) czy Panel Doradczy ds. Prognozowania Strategicznego (któremu przewodniczy João Figueiredo).

Kadra kierownicza wyższego szczebla w Trybunale obejmuje Sekretarza Generalnegodyrektorów. W Trybunale działa dziesięć dyrekcji: pięć przypisanych jest do izb kontroli, jedna – do Komitetu ds. Jakości Kontroli, jedna – do Prezesa i trzy – do Sekretarza Generalnego.

Do kwietnia 2020 r. stanowisko Sekretarza Generalnego piastował Eduardo Ruiz García. Funkcję tę przejął następnie Philippe Froidure, który sprawował ją tymczasowo do końca roku. Z dniem 1 stycznia 2021 r. stanowisko Sekretarza Generalnego Trybunału objął Zacharias Kolias mianowany na sześcioletnią kadencję.

Uwaga: stan na luty 2021 r.

Pomiar osiąganych wyników

Trybunał przyjął zestaw kluczowych wskaźników wykonania, który pozwala kierownictwu uzyskać informacje o postępach w osiąganiu wyznaczonych celów strategicznych, a także zapewnia wkład w proces decyzyjny oraz stanowi podstawę do przekazywania partnerom instytucjonalnym Trybunału informacji na temat osiąganych wyników. Kluczowe wskaźniki wykonania zapewniają ogólny przegląd wyników osiągniętych przez Trybunał, jeśli chodzi o oddziaływanie i postrzeganie jego prac oraz rozpowszechnianie informacji na ten temat.

Pomimo ograniczeń związanych
z pandemią COVID-19 w 2020 r.
opublikowane zostały 32 sprawozdania

Pomimo trudnej sytuacji w związku z wybuchem pandemii COVID-19 w 2020 r. Trybunał opublikował 32 sprawozdania: 26 sprawozdań specjalnych i sześć przeglądów. Jest to jednak o sześć sprawozdań mniej niż zaplanowano w zmienionym programie prac na 2020 r., w którym za cel przyjęto 38 publikacji. Wynikało to z opóźnień, które wystąpiły w niektórych kontrolach.

Liczba opublikowanych sprawozdań

Jeśli porównać okres strategiczny 2018–2020 z wcześniejszym okresem, można zaobserwować znaczny wzrost liczby sprawozdań publikowanych każdego roku. W ciągu ostatnich trzech lat Trybunał publikował średnio 37 sprawozdań rocznie. Dla porównania w latach 2013–2017 liczba ta wynosiła 27. Wzrost ten po części wynikał z poszerzenia portfolio publikacji Trybunału o przeglądy.

Ogólnie rzecz biorąc, w 2020 r. Trybunał wydał 69 publikacji.

Zasięg medialny

Rok 2020 – niezmienne zainteresowanie mediów
sprawozdaniami Trybunału z kontroli, ale
ogólnie mniejsza obecność w mediach

W 2020 r. ukazało się około 32 000 artykułów w internecie oraz postów w mediach społecznościowych, które dotyczyły sprawozdań z kontroli i innych publikacji bądź ogólnie Trybunału (w 2019 r. – 51 000, w 2018 r. – 44 000).

Zainteresowanie medialne może się istotnie różnić w zależności od tematu i złożoności danego sprawozdania. Jednocześnie na zainteresowanie mediów określonymi publikacjami Trybunału mogą silnie wpływać czynniki zewnętrzne. Jeśli przykładowo data publikacji określonego sprawozdania zbiegnie się ze znaczącym wydarzeniem lub istotną zmianą polityki, może to spowodować duży wzrost zainteresowania opinii publicznej danym zagadnieniem. Ponadto w sytuacjach kryzysowych – takich jak pandemia COVID-19 – media poświęcają dużo uwagi wszelkim działaniom mającym na celu zaradzenie kryzysowi.

W porównaniu z poprzednimi latami zainteresowanie sprawozdaniami Trybunału z kontroli utrzymywało się na zasadniczo niezmienionym poziomie. Jednocześnie media poświęcały znacznie mniej uwagi innym publikacjom oraz ogólnie Trybunałowi jako instytucji. Taki stan rzeczy może wynikać po części z mniejszej aktywności Trybunału na kanałach w mediach społecznościowych począwszy od połowy marca 2020 r.

Kontakty z prasą za pośrednictwem
internetu okazały się sukcesem

W 2020 r. Trybunał opublikował 68 komunikatów prasowych w 23 językach UE, jak również noty informacyjne i informacje dla mediów w niektórych językach. Jego przedstawiciele udzielili również szeregu wywiadów głównym mediom z całej Europy. Ponadto zorganizowano 22 spotkania informacyjne dla mediów, w tym spotkania na szczeblu krajowym dotyczące sprawozdania rocznego. Niemal wszystkie z nich odbyły się w trybie zdalnym i cieszyły się znacznie większym zainteresowaniem niż w ubiegłych latach, zwłaszcza ze strony mediów w państwach członkowskich.

Trybunał zorganizował ponadto wirtualne wizyty wyjazdowe dla dziennikarzy pracujących w Brukseli i w państwach członkowskich oraz serię spotkań informacyjnych dla zainteresowanych podmiotów branżowych, organizacji pozarządowych i ośrodków analitycznych.

Milion odsłon strony internetowej
Trybunału

W 2020 r. liczba odsłon strony internetowej Trybunału przekroczyła milion. Ogólnie odnotowano 463 500 indywidualnych wejść na stronę.

Aktywność Trybunału w mediach
społecznościowych zmniejszyła się
o połowę

Media społecznościowe stanowią nieodzowny kanał komunikacji umożliwiający bezpośredni kontakt z obywatelami. W 2020 r., ze względu na kryzys wywołany przez pandemię COVID-19, Trybunał postanowił ograniczyć swoją aktywność w mediach społecznościowych. Na kanałach Trybunału opublikowano łącznie 1 007 postów dotyczących jego działalności i wyników prac (w 2019 r. – 1 836 postów).

Istotnym źródłem treści postów Trybunału w mediach społecznościowych jest w dalszym ciągu publikacja ECA Journal. W 2020 r. około jednej trzeciej postów (32%) polegało na udostępnieniu artykułów, które ukazały się już wcześniej w ECA Journal (w 2019 r. odsetek ten wynosił 26%).

Rok 2020 – liczba osób obserwujących konta Trybunału
w mediach społecznościowych stale się zwiększała

Do końca 2020 r. liczba osób obserwujących trzy konta Trybunału w mediach społecznościowych (Twitter, LinkedIn, Facebook) wzrosła do około 35 000 (w 2019 r. – około 29 500).

Pięciokrotny wzrost obecności w mediach
w porównaniu z okresem obowiązywania
poprzedniej strategii

Ogólnie rzecz biorąc, w minionych latach zaobserwowano znaczny wzrost zainteresowania mediów sprawozdaniami i innymi publikacjami Trybunału, jak również jego działalnością. W okresie obowiązywania strategii na lata 2018–2020 co roku ukazywało się średnio 42 300 artykułów w internecie oraz postów w mediach społecznościowych, podczas gdy w latach 2013–2017 liczba wzmianek dotyczących Trybunału wynosiła średnio 7 300 rocznie. Innymi słowy, odnotowano pięciokrotny wzrost pod tym względem.

Oddziaływanie i postrzeganie prac Trybunału

84% respondentów, którzy wzięli udział
w ankietach Trybunału, uznaje sprawozdania
Trybunału za przydatne w ich pracy

Trybunał ocenia, w jaki sposób jego prace są postrzegane – z punktu widzenia możliwego oddziaływania i użyteczności – przez czytelników jego sprawozdań w Parlamencie Europejskim, Radzie i Komisji, agencjach UE, stałych przedstawicielstwach państw członkowskich, agencjach i NOK państw członkowskich, organizacjach pozarządowych, środowiskach akademickich, mediach i innych zainteresowanych podmiotach.

Od 2018 r. Trybunał przeprowadza anonimowe ankiety elektroniczne, tak aby dać odbiorcom możliwość podzielenia się opinią na temat wybranych sprawozdań. W ankietach tych mogą oni wyrazić opinie co do jakości sprawozdań, a także przekazać ogólne sugestie na temat prac Trybunału.

W 2020 r. 84% spośród ponad 550 respondentów uznało sprawozdania Trybunału za przydatne w ich pracy, a 75% stwierdziło, że mają one istotne oddziaływanie. Rezultaty te są zbliżone do wyników z poprzedniego roku (odpowiednio 88% i 81%).

Realizacja zaleceń Trybunału

Niemal wszystkie zalecenia
Trybunału z 2016 r. zostały
zrealizowane

Trybunał ocenia stopień realizacji swoich zaleceń na podstawie monitorowania ich wdrażania prowadzonego przez kontrolerów. W 2020 r. Trybunał przeanalizował zalecenia ze sprawozdań opublikowanych w 2016 r.

Analiza wykazała, że 97% spośród 29 zaleceń sformułowanych w sprawozdaniu rocznym za 2016 r.91% spośród 360 zaleceń ze sprawozdań specjalnych z 2016 r. zostało wdrożonych w pełni, w przeważającej mierze bądź (przynajmniej) częściowo.

Personel Trybunału

Pracownicy w podziale na obszary działalności

Na koniec 2020 r. w instytucji pracowało – podobnie jak w poprzednich latach – 853 urzędników i pracowników zatrudnionych na czas określony. Spośród tej liczby 535 osób pracuje w izbach kontroli, w tym 114 w gabinetach członków.

Ponadto na koniec roku w Trybunale zatrudnionych było 83 pracowników kontraktowych15 oddelegowanych ekspertów krajowych (w 2019 r. odpowiednio 75 i 16).

Rekrutacja

Polityka rekrutacji w Trybunale jest zgodna z ogólnymi zasadami i warunkami zatrudnienia w instytucjach UE, a wśród pracowników znajdują się osoby o różnorodnym wykształceniu i doświadczeniu zawodowym.

W 2020 r. Trybunał zatrudnił 62 nowych pracowników (w 2019 r. – 77): 18 urzędników, 21 pracowników zatrudnionych na czas określony, 20 pracowników kontraktowych i trzech oddelegowanych ekspertów krajowych.

W 2017 r. uruchomiony został program ASPIRE skierowany do kontrolerów, który ma ułatwiać integrację zawodową nowo zatrudnionych osób, oferując im możliwość zdobycia praktycznego doświadczenia przy realizacji różnego rodzaju zadań kontrolnych, jak również umożliwiając udział w ukierunkowanych szkoleniach w ciągu pierwszych trzech lat pracy w Trybunale.

Trybunał zorganizował także 44 staże (55 w 2019 r.) dla absolwentów wyższych uczelni trwające od trzech do pięciu miesięcy. Od połowy marca 2020 r. również stażyści pracowali w trybie zdalnym.

Struktura wiekowa

Na koniec 2020 r. trzy czwarte (76%) czynnych zawodowo pracowników Trybunału stanowiły osoby w wieku od 40 do 59 lat, co oznacza nieznaczny wzrost w porównaniu z 2019 r., kiedy to ten odsetek wynosił 74%.

Cztery piąte (80%) dyrektorówkierowników w Trybunale to osoby w wieku 50 lat lub starsze. Oznacza to, że w ciągu najbliższych pięciu do dziesięciu lat nastąpi odnowienie składu kadry kierowniczej, w miarę jak pracownicy będą przechodzić na emeryturę.

Równowaga płci

Ogólnie rzecz biorąc, wśród personelu Trybunału utrzymuje się równowaga płci.

Trybunał dąży do tego, by zapewniać wszystkim pracownikom równe możliwości rozwoju zawodowego na wszystkich szczeblach organizacji. Jeśli spojrzeć na personel Trybunału, proporcje kobiet i mężczyzn są wyrównane, a około jednej trzeciej dyrektorów i kierowników w 2020 r. stanowiły kobiety.

W okresie obowiązywania strategii na lata 2018–2020 Trybunałowi udało się zwiększyć udział kobiet na stanowiskach kierowniczych w obszarze kontroli z 21% do 29%. Aby w dalszym ciągu wspierać tę tendencję, Trybunał postawił sobie za cel, by do 2027 r. odsetek kobiet w kadrze kierowniczej wyniósł 40%. Jednocześnie trwają prace nad nowym planem działania w zakresie równości szans.

Trybunał nie ustaje też w staraniach na rzecz zapewnienia równowagi geograficznej na stanowiskach kierowniczych.

Działalność wspierająca prace kontrolne Trybunału

Metodyka kontroli

AWARE

W 2020 r. uruchomiono internetową bazę AWARE, tj. nową wewnętrzną platformę cyfrową, która stanowi pojedynczy punkt dostępu do wszelkich materiałów dotyczących metodyki kontroli przyjętej przez Trybunał.

Szkolenia zawodowe

Sprawne przejście na nauczanie online

Kryzys wywołany przez pandemię COVID-19 miał również wpływ na metody szkoleniowe w Trybunale. Od połowy marca 2020 r. wszystkie szkolenia zawodowe odbywały się online, a kursy stacjonarne zostały zastąpione przez seminaria internetowe i kursy wirtualne.

W 2020 r. Trybunał wyciągnął również wiele wniosków na przyszłość. Obecnie nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że w przyszłości działalność szkoleniowa w Trybunale będzie prowadzona z jednoczesnym wykorzystaniem wielu metod: kursów tradycyjnych i online, e‑kształcenia, krótkich modułów szkoleniowych, pogłębionych szkoleń oraz różnorodnych materiałów edukacyjnych. Dzięki temu Trybunał będzie w stanie sprostać oczekiwaniom swoich pracowników, zapewniając im elastyczną i adekwatną ofertę szkoleniową odpowiadającą ich potrzebom.

Oferta szkoleniowa ukierunkowana
na wzmocnienie odporności

W 2020 r. Trybunał kontynuował programy szkoleniowe dla doradców zawodowych, mentorów, wewnętrznych facylitatorówosób zaufania. Zorganizował także kursy i szkolenia dotyczące rozwiązywania konfliktów, elastycznego przywództwa, radzenia sobie w trudnych sytuacjach i skutecznego zarządzania realizacją celów. Umiejętności te mają bowiem szczególne znaczenie w czasach kryzysu.

Rozwijanie zdolności przywódczych
i nagradzanie za osiągnięte wyniki

W 2020 r. pierwsze dwie grupy uczestników z powodzeniem zakończyły udział w programie rozwijania zdolności przywódczych. Program ten jest adresowany do doświadczonych pracowników ze wszystkich obszarów działalności Trybunału, którzy nie zajmują jeszcze stanowisk kierowniczych, ale pragną rozwijać swoje zdolności przywódcze.

W 2020 r. Trybunał po raz kolejny przyznał nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy. Otrzymali je pracownicy, którzy wykazali się wyjątkowymi kompetencjami przy wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych. Ponadto po raz pierwszy przyznano nagrody za zarządzanie wiedzą. Wyróżnione zostały osoby, które w szczególnym stopniu przyczyniły się do tego, by Trybunał stał się organizacją opartą na wiedzy.

Rok 2020 – cel wyznaczony dla szkoleń
zawodowych zrealizowany z nawiązką

Trybunał ponownie przekroczył założoną wartość docelową w zakresie szkoleń zawodowych (pięć dni szkoleń pozajęzykowych rocznie w przypadku kontrolerów, zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Federacji Księgowych, oraz dwa dni w przypadku pozostałych pracowników).

Na jednego kontrolera przypadło średnio 5,4 dnia szkoleń (w 2019 r. 7,5 dnia), a w przypadku pozostałych pracowników wartość ta wyniosła średnio 3,1 dnia szkoleń (w 2019 r. 3,6 dnia).

Współpraca ze środowiskami
akademickimi

W 2020 r. Trybunał kontynuował współpracę akademicką z Uniwersytetem Lotaryńskim. W czerwcu 2020 r. zakończyła się piąta edycja studiów podyplomowych w zakresie kontroli organizacji publicznych i polityki publicznej, a trzy osoby zatrudnione w Trybunale uzyskały dyplom magistra w dziedzinie zarządzania organizacjami publicznymi. W październiku 2020 r. rozpoczęła się szósta edycja programu, w której mogą uczestniczyć również pracownicy Komisji Europejskiej.

Ponadto w 2020 r. Trybunał nawiązał nowe kontakty partnerskie z Uniwersytetem Cypryjskim i Uniwersytetem Maltańskim, a także kontynuował współpracę z Europejskim Instytutem Uniwersyteckim, w szczególności z działającą w jego ramach Szkołą Rządzenia Transnarodowego.

Ze względu na pandemię COVID-19 doroczna szkoła letnia organizowana wspólnie z Uniwersytetem w Pizie musiała zostać odwołana.

Nagroda Europejskiego Trybunału
Obrachunkowego i stypendia badawcze

Od 2010 r. Trybunał przyznaje co dwa lata nagrodę za badania naukowe w dziedzinie kontroli sektora publicznego.

W kwietniu 2020 r. ogłoszono szóstą edycję nagrody, w ramach której tematem wiodącym była wartość dodana UE i która była dedykowana pamięci Marcela Marta, byłego prezesa Trybunału.

Nagrodę przyznano wspólnie dwojgu badaczy za:

  • artykuł na temat wykorzystania koncepcji wartości dodanej UE w trakcie negocjacji dotyczących WRF na okres po 2020 r.;
  • książkę na temat ram rozliczalności w unijnej polityce bezpieczeństwa i obrony.

W czerwcu 2020 r. Trybunał, we współpracy z Europejskim Instytutem Uniwersyteckim, ogłosił także 14. edycję programu podyplomowych stypendiów badawczych w dziedzinie europejskich finansów publicznych. Stypendia przyznano dwóm osobom: doktorantowi nauk społeczno-politycznych za badania dotyczące metod ewaluacji polityki stosowanych przez Trybunał oraz badaczce ze stopniem doktora w dziedzinie historii za projekt badawczy dotyczący działań na rzecz środowiska podejmowanych przez Trybunał od 1977 r.

Tłumaczenia

W 2020 r. tłumaczenia i publikacja dokumentów przebiegały bez większych zakłóceń. W Trybunale przetłumaczono i zweryfikowano około 235 000 stron dokumentów (w 2019 r. 223 000), przy czym liczba ta obejmuje 23 000 stron przesłanych do tłumaczenia wykonawcom zewnętrznym Publikacje Trybunału są tłumaczone na wszystkie języki urzędowe UE. W Trybunale tłumaczona jest również korespondencja z organami państw członkowskich na język danego państwa, zgodnie z wymogami prawa.

Ponadto tłumacze pracujący w Trybunale często świadczą pomoc językową w trakcie wizyt kontrolnych, a także przy opracowywaniu tekstu dokumentów. W 2020 r. zaczęli również udzielać wsparcia w trakcie spotkań odbywających się w formie wideokonferencji.

Bezpieczeństwo informacji

Cyberbezpieczeństwo zyskało na znaczeniu
w trakcie kryzysu wywołanego przez
pandemię COVID-19

W 2020 r. Trybunał niemal całkowicie przeszedł na pracę w trybie zdalnym, w związku z czym niezmiernie istotne stało się zapewnienie cyberbezpieczeństwa.

Uruchomiony został nowy system monitorowania bezpieczeństwawykrywania zagrożeń, wprowadzono cyfrowe certyfikaty (wydawane przez publiczny organ certyfikacyjny) na potrzeby szyfrowania poczty elektronicznej, tak aby ułatwić wymianę poufnych plików z podmiotami zewnętrznymi, udostępnione zostało także oprogramowanie chroniące przed zagrożeniami informatycznymi do zainstalowania na służbowych urządzeniach przenośnych.

Dzięki filtrowi internetowemu udało się zablokować ponad 70 000 zagrożeń z internetu, w tym strony o wątpliwej reputacji, złośliwe treści, oprogramowanie szpiegujące i reklamowe. Przeprowadzono również kilka kampanii informacyjnych z myślą o rozpowszechnieniu dobrych praktyk do stosowania w pracy zdalnej. W rezultacie w ciągu roku nie odnotowano żadnych poważnych cyberincydentów.

We wrześniu 2020 r. Trybunał przyjął ponadto nową politykę klasyfikacji informacji, do której zostaną wkrótce wydane wytyczne wykonawcze, a także decyzję dotyczącą informacji niejawnych UE.

Budynki

Trybunał posiada obecnie trzy budynki (tzw. K1, K2 i K3), które stanowią jeden zintegrowany obiekt techniczny. Wynajmuje ponadto przestrzeń biurową w Luksemburgu na potrzeby centrum odzyskiwania danych.

Począwszy od połowy marca 2020 r. niemal wszyscy pracownicy Trybunału pracują z domu, a wizyty gości z zewnątrz zostały ograniczone do minimum.

Jednocześnie wdrożono wszelkie niezbędne środki ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, tak aby osoby, które w dalszym ciągu pracują w siedzibie Trybunału, mogły wykonywać swoje obowiązki w możliwie najlepszych warunkach do momentu, kiedy sytuacja wróci do normy.

Siedziba Trybunału w dzielnicy Kirchberg w Luksemburgu.

K1

Budynek K1 otwarto w 1988 r. Mieszczą się w nim biura dla maksymalnie 310 osób oraz sale posiedzeń. W podziemiach znajdują się miejsca parkingowe, pomieszczenia techniczne, przestrzenie magazynowe, biblioteka oraz główne archiwum, natomiast na ostatnim piętrze – wyłącznie pomieszczenia techniczne.

Budynek K1 zmodernizowano w 2008 r. w celu dostosowania go do krajowych wymogów w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska. W miarę możliwości rozwiązania techniczne wykorzystane w K1 dostosowano do tych stosowanych w K2 i K3.

K2

Budynek K2 otwarto w 2003 r. W podziemiach znajdują się miejsca parkingowe, pomieszczenia techniczne i magazynowe oraz klub fitness. Na ostatnim piętrze znajdują się wyłącznie pomieszczenia techniczne. Na pozostałych piętrach mieszczą się biura dla maksymalnie 241 osób, sale posiedzeń, sala konferencyjna z kabinami tłumaczeniowymi, sale do wideokonferencji, kafeteria i podstawowe pomieszczenia kuchenne.

Budynek K2 jest obecnie remontowany z myślą o zoptymalizowaniu organizacji przestrzeni roboczej i unowocześnieniu części instalacji technicznych. W następstwie wybuchu pandemii COVID-19 władze Luksemburga podjęły decyzję o przerwaniu wszelkich robót budowlanych, a remont budynku K2 został wstrzymany do listopada 2020 r., kiedy to prace mogły zostać wznowione. Remont powinien zostać ukończony do końca 2022 r.

Jak uzgodniono z Parlamentem Europejskim i Radą w marcu 2014 r., Trybunał pokryje koszty tej modernizacji z budżetu pozostałego po ukończeniu budowy budynku K3 kilka lat temu.

K3

Budynek K3 otwarto w 2012 r. W podziemiach znajdują się miejsca parkingowe, pomieszczenia techniczne i magazynowe, rampy do wyładunku, infrastruktura do składowania odpadów, drukarnia, kuchnie i archiwa. Na parterze zlokalizowana jest stołówka, kafeteria i sale szkoleniowe. W budynku mieszczą się także biura dla 503 osób, sale posiedzeń i sala informatyczna. Na szóstym piętrze znajdują się sale przyjęć, kuchnia i obiekty techniczne. Budynek K3 uzyskał ocenę „bardzo dobrą” w ramach BREEAM – wiodącej światowej metody oceny i certyfikacji zrównoważonego charakteru budynków.

W 2020 r. zakończył się remont wjazdu do parkingu w budynku K3, co przełoży się na lepszą ochronę samego budynku, jak i większe bezpieczeństwo pracowników Trybunału.

Pomarańczowy tydzień

Pod koniec listopada i na początku grudnia 2020 r. Trybunał przyłączył się do akcji „Pomarańczowy tydzień” i podświetlił hol przy wejściu do budynku K2, tak aby symbolicznie dać wyraz sprzeciwu wobec przemocy w społeczeństwie. Okazja ku temu była podwójna: Międzynarodowy Dzień przeciw Przemocy wobec KobietMiędzynarodowy Dzień Praw Człowieka.

Zarządzanie środowiskowe

Trybunał jako instytucja UE dąży do ciągłego zmniejszania wpływu swojej działalności na środowisko. W 2019 r. emisje gazów cieplarnianych wygenerowane przez Trybunał wyniosły łącznie 9 203 tony ekwiwalentu dwutlenku węgla (tCO2e), co oznacza spadek o 14% w stosunku roku 2014, kiedy to Trybunał zaczął dokonywać pomiaru swoich emisji CO2.

Trybunał jest dumny z uzyskanego certyfikatu systemu ekozarządzania i audytu (EMAS). Obecnie z powodzeniem stosuje zgodny z EMAS system zarządzania środowiskowego i spełnia wszystkie wymogi normy ISO 14001:2015. W ostatnim kwartale 2019 r. w Trybunale została przeprowadzona zewnętrzna kontrola EMAS, w efekcie której ważność certyfikatu EMAS przedłużono na lata 2020–2022.

Mniejszy wpływ na środowisko za sprawą
kryzysu wywołanego przez pandemię COVID-19

W marcu 2020 r., kiedy pracownicy Trybunału przeszli na pracę z domu, podjęto natychmiastowe działania w celu zmniejszenia zużycia energii. Oświetlenie na korytarzach i w biurach, jak również systemy wentylacji i klimatyzacji zostały przełączone na tryb weekendowy. Znacznie spadło również zużycie energii elektrycznej i wody, odpowiednio o 30% i 93%.

Ponadto, ponieważ niemal wszyscy pracownicy Trybunału pracowali zdalnie, średnia liczba wydrukowanych stron w przeliczeniu pracownika była niemal zerowa.

Rozliczalność Trybunału

Informacje finansowe

Trybunał jest finansowany ze środków budżetu UE, z działu dotyczącego wydatków administracyjnych.

W 2020 r. budżet Trybunału wynosił około 152 mln euro.

Stanowiło to około 1,5% wydatków administracyjnych UE ogółem, czyli mniej niż 0,1% wszystkich wydatków UE.

Wykonanie budżetu na 2020 r.

ROK BUDŻETOWY 2020 Ostateczne środki Zobowiązania Wykorzystanie
w % (zobowiązania/
środki)
Płatności
Tytuł 1 – Pracownicy instytucji (w tys. euro)
10 – Członkowie instytucji 11 151 10 189 91% 10 171
12 – Urzędnicy i pracownicy tymczasowi 110 784 109 159 98% 109 159
14 – Inni pracownicy i usługi zewnętrzne 7 403 6 794 92% 6 538
162 – Podróże służbowe 2 840 680 24% 571
161, 163, 165 – Inne wydatki dotyczące pracowników instytucji 3 202 3 136 98% 2 020
Razem tytuł 1 135 380 129 958 96% 128 459
Tytuł 2 – Budynki, meble, wyposażenie i różne wydatki operacyjne
20 – Budynki 3 366 3 359 99% 1 543
210 – Informatyka i telekomunikacja 10 093 10 093 100% 5 561
212, 214, 216 – Majątek ruchomy i koszty dodatkowe 896 745 83% 544
23 – Bieżące wydatki administracyjne 499 221 44% 207
25 – Posiedzenia, konferencje 596 142 24% 87
27 – Informacja i publikacje 1 407 1 180 84% 732
Razem tytuł 2 16 857 15 740 93% 8 674
Ogółem Trybunał Obrachunkowy 152 237 145 698 96% 137 133

Budżet na 2021 r.

W budżecie na rok 2021 przewiduje się wzrost środków o 0,98% w stosunku do budżetu na rok 2020.

ROK BUDŻETOWY 2020 2021 2020
Tytuł 1 – Pracownicy instytucji (w tys. euro)
10 – Członkowie instytucji 10 704 11 751
12 – Urzędnicy i pracownicy tymczasowi 114 120 111 860
14 – Inni pracownicy i usługi zewnętrzne 7 861 7 403
162 – Podróże służbowe 2 988 3 370
161, 163, 165 – Inne wydatki dotyczące pracowników instytucji 2 613 2 945
Razem tytuł 1 138 286 137 329
Tytuł 2 – Budynki, meble, wyposażenie i różne wydatki operacyjne
20 – Budynki 3 358 3 255
210 – Informatyka i telekomunikacja 8 171 7 718
212, 214, 216 – Majątek ruchomy i koszty dodatkowe 901 963
23 – Bieżące wydatki administracyjne 565 563
25 – Posiedzenia, konferencje 696 696
27 – Informacja i publikacje 1 745 2 613
Razem tytuł 2 15 436 15 808
Ogółem Trybunał Obrachunkowy 153 722 153 137

Audyt wewnętrzny i zewnętrzny Trybunału

Audyt wewnętrzny

Służba Audytu Wewnętrznego Trybunału doradza instytucji w zakresie zarządzania ryzykiem. Poświadcza wiarygodność w sposób niezależny i obiektywny oraz świadczy usługi doradztwa mające wnieść wartość dodaną w działalność Trybunału i ją usprawnić. Służba ta podlega Komitetowi Audytu Wewnętrznego złożonemu z trzech członków Trybunału i eksperta zewnętrznego. Komitet regularnie monitoruje postępy w realizacji różnych zadań określonych w rocznym programie prac Służby Audytu Wewnętrznego oraz zapewnia jej niezależność.

W 2020 r. Służba Audytu Wewnętrznego kontynuowała przegląd polityki Trybunału w zakresie zarządzania ryzykiem i wydała sprawozdania w odniesieniu do trzech zadań: „Wdrożenie umowy o gwarantowanym poziomie usług podpisanej z Urzędem Administracji i Wypłacania Należności Indywidualnych”, „Szkolenia zawodowe” oraz „Kontrola modelu zarządzania umowami dotyczącymi budynków/obiektów”. Sfinalizowała również główne działania kontrolne w przypadku trzech innych zadań: „Równość szans”, „Zarządzanie w zakresie nadużyć finansowych” oraz „Ciągłość działania i środki ochrony personelu w obliczu kryzysu wywołanego przez pandemię COVID-19”. Odnośne sprawozdania zostaną wydane 2021 r.

W toku swoich prac Służba Audytu Wewnętrznego nie wykryła żadnych niedociągnięć, które ze względu na swój charakter lub rozmiary mogłyby podważyć ogólną wiarygodność systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych przez delegowanego urzędnika zatwierdzającego w celu zapewnienia legalności i prawidłowości operacji finansowych prowadzonych przez Trybunał w 2020 r.

Audyt zewnętrzny

Roczne sprawozdanie finansowe Trybunału jest badane przez niezależnego biegłego rewidenta. Ma to duże znaczenie, gdyż pokazuje, że Trybunał stosuje w stosunku do siebie te same zasady przejrzystości i rozliczalności, co w odniesieniu do jednostek przez siebie kontrolowanych.

Audytor zewnętrzny – PricewaterhouseCoopers Sàrl – opublikował sprawozdanie dotyczące sprawozdania finansowego Trybunału za rok budżetowy 2019 w dniu 24 kwietnia 2020 r.

Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta za rok budżetowy 2019

W odniesieniu do sprawozdania finansowego:

„W naszej opinii sprawozdanie finansowe przedstawia prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji finansowej Europejskiego Trybunału Obrachunkowego na dzień 31 grudnia 2019 r., a także wyników jego operacji, przepływów pieniężnych i zmian w aktywach netto za zakończony rok budżetowy, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylającym rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (Dz.U. L 298 z 26.10.2012, s. 1) wraz z późniejszymi zmianami, zwanym dalej »rozporządzeniem finansowym«, jak również zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) nr 1268/2012 z dnia 29 października 2012 r. (Dz.U. L 362 z 31.12.2012, s. 1) w sprawie zasad stosowania rozporządzenia finansowego z późniejszymi zmianami”.

W odniesieniu do wykorzystania zasobów i procedur kontroli:

„Na podstawie przeprowadzonych przez nas prac, opisanych w niniejszym sprawozdaniu, stwierdzamy, że nie zwróciło naszej uwagi nic, co dawałoby nam podstawy, by sądzić, że w jakichkolwiek istotnych aspektach na podstawie opisanych powyżej kryteriów:

  • zasoby przyznane Trybunałowi nie zostały użyte zgodnie z ich przeznaczeniem;
  • stosowane procedury kontroli nie dają niezbędnych gwarancji zapewniających zgodność operacji finansowych z obowiązującymi przepisami”.

Kontakt

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUKSEMBURG

Tel. +352 4398-1
Formularz kontaktowy: eca.europa.eu/pl/Pages/ContactForm.aspx
Strona internetowa: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (http://europa.eu).

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2021

PDF ISBN 978-92-847-5677-3 ISSN 2362-9584 doi:10.2865/772547 QJ-AA-21-001-PL-N
HTML ISBN 978-92-847-5654-4 ISSN 2362-9584 doi:10.2865/823214 QJ-AA-21-001-PL-Q
Print ISBN 978-92-847-5697-1 ISSN 1831-1326 doi:10.2865/664414 QJ-AA-21-001-PL-C

Publikacja jest dostępna w 23 językach i w następującym formacie:

PDF
PDF General Report

JAK SKONTAKTOWAĆ SIĘ Z UE

Osobiście
W całej Unii Europejskiej istnieje kilkaset centrów informacyjnych Europe Direct. Adres najbliższego centrum można znaleźć na stronie: https://europa.eu/european-union/contact_pl.

Telefonicznie lub drogą mailową
Europe Direct to serwis informacyjny, który udziela odpowiedzi na pytania na temat Unii Europejskiej. Można się z nim skontaktować:

  • dzwoniąc pod bezpłatny numer telefonu: 00 800 6 7 8 9 10 11 (niektórzy operatorzy mogą naliczać opłaty za te połączenia),
  • dzwoniąc pod standardowy numer telefonu: +32 22999696,
  • drogą mailową: https://europa.eu/european-union/contact_pl.

WYSZUKIWANIE INFORMACJI O UE

Online
Informacje o Unii Europejskiej są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu Europa: https://europa.eu/european-union/index_pl.

Publikacje UE
Bezpłatne i odpłatne publikacje UE można pobrać lub zamówić na stronie: https://op.europa.eu/pl/publications. Większą liczbę egzemplarzy bezpłatnych publikacji można otrzymać, kontaktując się z serwisem Europe Direct lub z lokalnym centrum informacyjnym (zob. https://europa.eu/european-union/contact_pl).

Prawo UE i powiązane dokumenty
Informacje prawne dotyczące UE, w tym wszystkie unijne akty prawne od 1952 r., są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu EUR-Lex: http://eur-lex.europa.eu.

Portal Otwartych Danych UE
Unijny portal otwartych danych (http://data.europa.eu/euodp/pl) umożliwia dostęp do zbiorów danych pochodzących z instytucji i innych organów UE. Dane można pobierać i wykorzystywać bezpłatnie, zarówno do celów komercyjnych, jak i niekomercyjnych.