Ειδική έκθεση
02 2021

Ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ για την εκπαίδευση: βοηθά μεν τα παιδιά που έχουν ανάγκη, πρέπει ωστόσο να αποκτήσει περισσότερο μακροπρόθεσμο χαρακτήρα και να καλύπτει περισσότερα κορίτσια

Τι πραγματεύεται η έκθεση: Η Επιτροπή αύξησε τη βοήθεια για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και παρατεταμένων κρίσεων στο 10 % του συνόλου της ανθρωπιστικής βοήθειας που είχε παράσχει το 2019. Αξιολογήσαμε τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή διαχειρίστηκε αυτή την νέα αυξημένη υποστήριξη. Διαπιστώσαμε ότι τα έργα ήταν μεν συναφή και είχαν επιτύχει τα αναμενόμενα αποτελέσματά τους, κάλυψε ωστόσο λιγότερα κορίτσια από ό,τι αγόρια. Τα περισσότερα έργα του δείγματός μας ήταν πολύ περιορισμένα σε σχέση με τις ανάγκες και η Επιτροπή δεν διέκρινε επαρκώς τυχόν ευκαιρίες για αυξημένη αποδοτικότητα των δαπανών. Μολονότι τα περισσότερα έργα συνέχισαν να αποφέρουν οφέλη για τα παιδιά ακόμη και μετά την ολοκλήρωσή τους, τα έργα που προέβλεπαν την παροχή βοήθειας σε χρήμα συνέβαλαν ελάχιστα στη μείωση της εξάρτησης των δικαιούχων από αυτό το είδος της βοήθειας. Συνιστούμε την παροχή περισσότερο μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, τη βελτίωση της ανάλυσης κόστους, την παροχή περισσότερης στήριξης στα κορίτσια και τη βελτίωση της βιωσιμότητας της βοήθειας σε χρήμασυνοδευόμενη από τις απαντήσεις της Επιτροπής και της ΕΥΕΔ
Ειδική έκθεση του ΕΕΣ υποβαλλόμενη δυνάμει του άρθρου 287, παράγραφος 4, δεύτερο εδάφιο, ΣΛΕΕ.

Η παρούσα δημοσίευση είναι διαθέσιμη σε 23 γλώσσες, καθώς και στον ακόλουθο μορφότυπο:
PDF
PDF General Report

Σύνοψη

I

Η εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα για εκατομμύρια παιδιά που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης σε περιοχές που πλήττονται από κρίσεις, Καθώς όχι μόνο τους παρέχει ευκαιρίες μάθησης, αλλά επίσης αυξάνει την ανθεκτικότητά τους. Συμβάλλει επίσης στην προστασία τους και τους επιτρέπει να αναπτύξουν τις ιδιότητες εκείνες που θα είναι χρήσιμες στο μέλλον τους.

II

Η ΕΕ, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ECHO) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια βάσει αναγκών σε όσους πλήττονται από καταστροφές. Σκοπός της ΕΕ είναι η διαχείριση των ανθρωπιστικών δράσεων σύμφωνα με τις αρχές της οικονομίας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας. Η ισότητα των φύλων αποτελεί μία ακόμη κατευθυντήρια αρχή.

III

Η ΕΕ αύξησε πρόσφατα τη βοήθεια για την εκπαίδευση στο 10 % της συνολικής παρεχόμενης ανθρωπιστικής βοήθειας, ποσό που αντιστοιχούσε σε 160 εκατομμύρια ευρώ το 2019. Σκοπός της παρεχόμενης βοήθειας είναι η αποκατάσταση και η διατήρηση της πρόσβασης σε ασφαλή και ποιοτική εκπαίδευση κατά τη διάρκεια ανθρωπιστικών κρίσεων. Με τη βοήθεια αυτή υποστηρίζονται πολλά είδη δραστηριοτήτων, όπως η κατασκευή ή η αποκατάσταση αιθουσών διδασκαλίας, η προμήθεια εκπαιδευτικού υλικού και επίπλων, η κατάρτιση εκπαιδευτικών και η υποστήριξη των παιδιών για την επιστροφή τους στο σχολείο με την παροχή χρημάτων στις οικογένειες και την υποστήριξή τους να αναπληρώσουν τα κενά τους μέσω προγραμμάτων ταχύρρυθμης εκπαίδευσης.

IV

Κύριος σκοπός του ελέγχου ήταν να αξιολογηθεί κατά πόσον η ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ για την εκπαίδευση ήταν αποτελεσματική όσον αφορά την υποστήριξη των παιδιών, καθώς και η παροχή της γινόταν κατά τρόπο αποδοτικό. Ο έλεγχος κάλυψε έργα στην Ιορδανία και στην Ουγκάντα την περίοδο 2017‑2019. Στόχος της εν προκειμένω έκθεσης είναι να συμβάλει στη βελτίωση της διαχείρισης της Επιτροπής σε έναν τομέα όπου η χρηματοδότηση αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια.

V

Διαπιστώσαμε ότι τα έργα ήταν συναφή και καλά συντονισμένα και ότι η Επιτροπή διευθετούσε τα προβλήματα που εντόπιζε κατά τις επισκέψεις παρακολούθησης. Τα έργα είχαν επιτύχει τα περισσότερα από τα προβλεπόμενα αποτελέσματά τους. Ωστόσο, έγινε περιορισμένη χρήση της σχετικής καθοδήγησης από τον μηχανισμό ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης της ΓΔ ECHO, που παρέχει χρηματοδότηση στους εταίρους για την ανάπτυξη μεθοδολογιών και κατευθυντήριων γραμμών για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των ανθρωπιστικών δράσεων.

VI

Διαπιστώσαμε επίσης ότι τα έργα δεν στόχευαν αρκετά κορίτσια, παρά το γεγονός ότι αυτά αντιμετώπιζαν μεγαλύτερες δυσκολίες, όπως τον κίνδυνο ενός πρόωρου γάμου. Επιπλέον, αρκετά από τα επιλεγέντα έργα δεν είχαν επιτύχει το ποσοστό-στόχο που αφορούσε τα κορίτσια.

VII

Τα περισσότερα έργα του δείγματός μας είχαν αρχικά διάρκεια 10‑12 μήνες. Το χρονικό αυτό διάστημα δεν ήταν αρκετό για να αντιμετωπιστούν οι εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων και ορισμένα έργα είχαν παραταθεί. Η μικρή διάρκεια των έργων αύξησε επίσης τον διοικητικό φόρτο για τους εταίρους υλοποίησης, καθιστώντας την παροχή της βοήθειας λιγότερο αποδοτική.

VIII

Η Επιτροπή δεν ανέλυσε επαρκώς το κόστος των έργων ώστε να εντοπίσει ευκαιρίες για τη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητάς τους. Δεν συνέκρινε το κόστος των δραστηριοτήτων, ή το ποσοστό των αγαθών και υπηρεσιών που παρέχονταν στους δικαιούχους, με παρόμοια έργα ή με προηγούμενα στάδια του ίδιου έργου. Αυτό συνέβαινε όχι μόνο κατά την επιλογή των προτάσεων έργων, αλλά και κατά την παρακολούθηση της υλοποίησης των έργων.

IX

Μετά την περάτωσή τους, τα περισσότερα από αυτά συνέχιζαν να αποφέρουν οφέλη για τα παιδιά. Ωστόσο, η ΓΔ ECHO δεν επιδίωξε ιδιαίτερα να μειώσει την εξάρτηση των δικαιούχων από τη βοήθεια σε χρήμα, όπως διαπιστώθηκε στο πλαίσιο των έργων του δείγματός μας που παρείχαν βοήθεια σε χρήμα για την εκπαίδευση. Πολλά από αυτά τα έργα χρειάζονταν επαναλαμβανόμενη χρηματοδότηση, διότι δεν συνδέονταν με προγράμματα περισσότερο μακροπρόθεσμης βοήθειας και δεν παρείχαν επαρκείς λύσεις για τον βιοπορισμό των δικαιούχων.

X

Βάσει των συμπερασμάτων αυτών, συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

  • να αξιοποιήσει περισσότερο τα αποτελέσματα των έργων στο πλαίσιο του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης·
  • να παράσχει μεγαλύτερη υποστήριξη στα κορίτσια·
  • να παράσχει περισσότερο μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση για την εκπαίδευση στις περιπτώσεις παρατεταμένων κρίσεων·
  • να βελτιώσει την ανάλυση του κόστους κατά την επιλογή και την παρακολούθηση των εκπαιδευτικών έργων·
  • να αυξήσει τη βιωσιμότητα των προγραμμάτων που παρέχουν χρηματική βοήθεια για την εκπαίδευση.

Εισαγωγή

Η εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα για εκατομμύρια παιδιά που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης σε περιοχές που πλήττονται από κρίσεις

01

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στις αναπτυσσόμενες χώρες 64 εκατομμύρια παιδιά δεν φοιτούν στο δημοτικό σχολείο1. Τα μισά από αυτά τα εκτός εκπαίδευσης παιδιά ζουν σε περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις. Τα κορίτσια βρίσκονται συνολικά σε μειονεκτικότερη θέση, καθώς, στις χώρες που πλήττονται από συγκρούσεις, τα κορίτσια έχουν περισσότερες πιθανότητες να μην μείνουν εκτός εκπαίδευσης σε σύγκριση με τα αγόρια2.

02

Μια μέση ανθρωπιστική κρίση διαρκεί πλέον περισσότερο από μία εννεαετία. Σχεδόν τα τρία τέταρτα όσων που έλαβαν ανθρωπιστική βοήθεια το 2018 βρίσκονταν σε χώρες που είχαν πληγεί από κρίση επί επτά και πλέον έτη3.

03

Η εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και παρατεταμένων κρίσεων όχι μόνο παρέχει ευκαιρίες μάθησης, αλλά αυξάνει επίσης την ανθεκτικότητα των παιδιών. Επιπλέον, μπορεί να παράσχει άμεση φυσική προστασία, καθώς και γνώσεις και δεξιότητες που μπορεί να σώσουν ζωές4. Ένας από τους κύριους λόγους για την παροχή σε πρώιμο στάδιο οργανωμένων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης είναι η μείωση των ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων των τραυματικών εμπειριών στα παιδιά. Η διαταραχή και η ανασφάλεια που συνοδεύουν την κατάσταση των προσφύγων μπορεί να βλάψει τη σωματική, διανοητική, ψυχολογική, πολιτιστική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Ωστόσο, η εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης μπορεί να δώσει στα παιδιά ελπίδα για το μέλλον, μια αίσθηση κανονικότητας και ασφάλειας και να τους εξασφαλίσει την απόκτηση βασικών δεξιοτήτων4.

04

Τα παιδιά που πλήττονται από κρίσεις αναδεικνύουν τη σημασία της εκπαίδευσης5. Οι γονείς και οι ηγέτες των κοινοτήτων που δοκιμάζονται από συγκρούσεις θεωρούν επίσης την εκπαίδευση των παιδιών ως μία από τις σημαντικότερες προτεραιότητές τους, ενίοτε επιλέγοντάς την μεταξύ ενός συνόλου άλλων βασικών υπηρεσιών6 7.

Η Επιτροπή αύξησε πρόσφατα τη βοήθεια για την εκπαίδευση στο 10 % της συνολικής ανθρωπιστικής βοήθειας που παρέχει

05

Η ΕΕ, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ΓΔ ECHO), παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια σε όσους πλήττονται από καταστροφές8. Η ΓΔ ECHO δεν παρεμβαίνει συνήθως άμεσα στις σχετικές περιοχές. Οι δράσεις ανθρωπιστικής βοήθειας που χρηματοδοτεί υλοποιούνται από οργανώσεις-εταίρους, όπως ανθρωπιστικές μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), διεθνείς οργανισμούς και υπηρεσίες αρωγής των Ηνωμένων Εθνών. Η ΓΔ ECHO παραμένει υπεύθυνη για τη στρατηγική και την υλοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χρηματοδοτεί δράσεις που προτείνονται από τους εταίρους και παρακολουθεί την εφαρμογή τους.

06

Ο κανονισμός για την ανθρωπιστική βοήθεια και ο δημοσιονομικός κανονισμός απαιτούν από την Επιτροπή να διαχειρίζεται τις ανθρωπιστικές δράσεις σύμφωνα με τις αρχές της οικονομίας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας. Η ισότητα των φύλων αποτελεί ακόμη μία κατευθυντήρια αρχή της ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ9.

07

Η ΕΕ καθόρισε το πλαίσιο πολιτικής της για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και παρατεταμένων κρίσεων σε σχετική ανακοίνωσή της τον Μάιο του 201810. Τα κράτη μέλη της ΕΕ ενέκριναν το πλαίσιο αυτό στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 26ης Νοεμβρίου 2018. Το πλαίσιο επικεντρώθηκε σε τέσσερις στρατηγικούς τομείς προτεραιότητας (βλέπε γράφημα 1). Πριν από αυτό, η στήριξη καθοδηγείτο από μια ανακοίνωση του 2008, η οποία υποστήριζε την ένταξη της εκπαίδευσης στην ανθρωπιστική βοήθεια11.

Γράφημα 1

Οι τέσσερις στρατηγικές προτεραιότητες της ΓΔ ECHO για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και παρατεταμένων κρίσεων

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει της ανακοίνωσης της Επιτροπής (Μάιος 2018).

08

Η Επιτροπή υποστηρίζει πολλά είδη εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Σε αυτές περιλαμβάνονται η κατασκευή ή η αποκατάσταση αιθουσών διδασκαλίας, καταλυμάτων για το προσωπικό και τουαλετών, η προμήθεια εκπαιδευτικού υλικού και επίπλων, η κατάρτιση εκπαιδευτικών, η παροχή ταχύρρυθμης εκπαίδευσης προκειμένου να διευκολυνθούν τα παιδιά να επιστρέψουν στο σχολείο, η ευαισθητοποίηση των γονέων σχετικά με τη σημασία της εκπαίδευσης, η παροχή χρηματικής βοήθειας στις οικογένειες ώστε τα παιδιά να μπορούν να φοιτήσουν στο σχολείο και η παροχή ψυχοκοινωνικής στήριξης στα παιδιά.

09

Μέσω των πόρων που χορηγούνται στο πλαίσιο του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης (μηχανισμός ERC), η ΓΔ ECHO επιδιώκει διευκολύνει τον ανθρωπιστικό τομέα στην παροχή αποτελεσματικότερης βοήθειας. Ο μηχανισμός παρέχει χρηματοδότηση σε πρωτοβουλίες που εισάγουν και αναπτύσσουν νέους τρόπους εργασίας (παραδείγματος χάριν, μεθοδολογίες και κατευθυντήριες οδηγίες).

10

Η ΓΔ ECHO διαθέτει κονδύλια για κρίσεις βάσει ποιοτικής εκτίμησης των αναγκών. Η κατανομή της χρηματοδότησης λαμβάνει επίσης υπόψη παράγοντες όπως το επίπεδο των προηγούμενων χορηγήσεων,τον αριθμό των εταίρων που είναι παρόντες στην περιοχή, την πρόσβαση στους δικαιούχους και τον συντονισμό μεταξύ των εταίρων ανθρωπιστικής βοήθειας. Επίσης, λαμβάνει υπόψη τη δέσμευση που περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση του Μαΐου του 2018 για διάθεση υπέρ της εκπαίδευσης του 10 % της συνολικής ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ.

11

Η ΓΔ ECHO είχε ήδη αρχίσει να αυξάνει τη χρηματοδότηση για την εκπαίδευση από το 2016, όταν οι σχετικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 51 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (βλέπε γράφημα 2). Σύμφωνα με την ανακοίνωση του 2018, η ΓΔ ECHO συνέχισε να διαθέτει σημαντικά μεγαλύτερη χρηματοδότηση για την εκπαίδευση, φθάνοντας το 10 % του προϋπολογισμού ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ το 2019.

Γράφημα 2

Η χρηματοδότηση της ΓΔ ECHO για την εκπαίδευση την περίοδο 2015‑2019*

* Οι μπλε στήλες δείχνουν τις δαπάνες του προϋπολογισμού για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (σε εκατομμύρια ευρώ), ενώ η πράσινη γραμμή δείχνει τον προϋπολογισμό για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ως ποσοστό της ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ.

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει πληροφοριών προερχόμενων από την Επιτροπή.

12

Οι δέκα μεγαλύτεροι αποδέκτες της βοήθειας έκτακτης ανάγκης της ΕΕ για την εκπαίδευση την περίοδο 2017‑2019 έλαβαν συνολικά 188 εκατομμύρια ευρώ. Οι τέσσερις μεγαλύτεροι αποδέκτες ήταν η Τουρκία (84 εκατομμύρια ευρώ), η Ιορδανία (18 εκατομμύρια ευρώ), η Συρία (16 εκατομμύρια ευρώ) και η Ουγκάντα (16 εκατομμύρια ευρώ).

Πίνακας 1

Χρηματοδότηση της ΓΔ ECHO για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης την περίοδο 2017‑2019 – οι δέκα πρώτες χώρες-αποδέκτες

Χώρα Δεσμεύθηκαν (εκατ. ευρώ)
1 Τουρκία 84,8
2 Ιορδανία* 18,0
3 Συρία 16,0
4 Ουγκάντα* 15,7
5 Λίβανος 13,9
6 Σομαλία 10,2
7 Ιράκ 9,6
8 Ιράν 8,3
9 Αιθιοπία 5,7
10 Μάλι 5,6
187,8

* Χώρες που καλύπτονται από τον έλεγχο.

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει πληροφοριών προερχόμενων από την Επιτροπή.

Εμβέλεια και τρόπος προσέγγισης του ελέγχου

13

Στο πλαίσιο του ελέγχου μας εξετάσαμε τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή διαχειρίστηκε την αυξημένη στήριξη της εκπαίδευσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και παρατεταμένων κρίσεων. Το 2019, η βοήθεια της Επιτροπής για την εκπαίδευση έφθασε τον στόχο του 10 % της συνολικής ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ. Σκοπός του ελέγχου μας ήταν να διαπιστωθεί κατά πόσον αυτή η αυξημένη χρηματοδότηση είχε χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά και αποδοτικά και να διατυπωθούν συστάσεις για βελτιώσεις βάσει των διαπιστώσεών μας.

14

Στο πλαίσιο του ελέγχου αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα της βοήθειας της ΕΕ για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και παρατεταμένων κρίσεων. Τα ερωτήματα που θέσαμε ήταν τα εξής:

  • Ήταν αποτελεσματική η ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ στην υποστήριξη των παιδιών;
  • Χορήγησε η Επιτροπή αποδοτικά τη βοήθειά της;
15

Ο έλεγχος κάλυψε δύο χώρες, την Ιορδανία και την Ουγκάντα, γεγονός που μας επέτρεψε να εξετάσουμε, σε δύο διαφορετικά πλαίσια, την απόκριση της ΓΔ ECHO σε παρατεταμένες κρίσεις. Οι αναλήψεις υποχρεώσεων της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στην Ιορδανία και στην Ουγκάντα από το 2017 έως το 2019 ανήλθαν σε 18 εκατομμύρια ευρώ και 16 εκατομμύρια ευρώ, αντίστοιχα (βλέπε σημείο 12). Η Τουρκία, ο μεγαλύτερος αποδέκτης της χρηματοδότησης της ΕΕ για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, δεν συμπεριελήφθη στην εμβέλεια του ελέγχου μας, δεδομένου ότι οι σχετικές δαπάνες είχαν ήδη αποτελέσει αντικείμενο ελέγχου του ΕΕΣ το 201812.

16

Εξετάσαμε επτά έργα στην Ιορδανία και τέσσερα στην Ουγκάντα, των οποίων η υλοποίηση άρχισε το 2017, το 2018 και το 2019 (βλέπε παράρτημα I). Επιλέξαμε τις χώρες αυτές με βάση το ποσό της χρηματοδότησης της ΕΕ που χορηγήθηκε για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης από το 2017 έως το 2019. Πρόσθετα κριτήρια περιλάμβαναν την ανάγκη να καλυφθούν διάφοροι εταίροι υλοποίησης και να καταστεί δυνατή η δειγματοληψία τόσο περατωθέντων όσο και εν εξελίξει έργων.

17

Ο έλεγχος διενεργήθηκε το διάστημα μεταξύ Νοεμβρίου 2019 και Ιουνίου 2020. Λόγω της νόσου COVID-19, δεν μπορέσαμε να επισκεφθούμε τα διάφορα έργα επί τόπου. Συνομιλήσαμε με υπαλλήλους της Επιτροπής στις Βρυξέλλες πριν από την επιβολή των ταξιδιωτικών περιορισμών. Στη συνέχεια πραγματοποιήσαμε βιντεοδιασκέψεις με υπαλλήλους της Επιτροπής και εταίρους υλοποίησης στην έδρα τους και επιτόπου στην Ιορδανία και στην Ουγκάντα. Ως εκ τούτου, οι παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά μας βασίζονται στην εξέταση της τεκμηρίωσης (παραδείγματος χάριν, προτάσεις έργων, εκθέσεις παρακολούθησης και δείκτες αποτελέσματος) και στις ανταλλαγές απόψεων με τους υπαλλήλους της Επιτροπής και τους εταίρους υλοποίησης.

Παρατηρήσεις

Η ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ για την εκπαίδευση βοήθησε μεν παιδιά που είχαν ανάγκη, αλλά κάλυψε λιγότερα κορίτσια από ό,τι αγόρια

18

Για να βοηθήσει αποτελεσματικά τα παιδιά, η Επιτροπή οφείλει13:

  • να κατευθύνει τη βοήθειά της εκεί όπου αυτή είναι συναφής και περισσότερο αναγκαία·
  • να συνεργάζεται με τους εταίρους της και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις στον τομέα αυτό·
  • να παρακολουθεί τα έργα και να αίρει τυχόν εμπόδια στην επίτευξη αποτελεσμάτων·
  • να μεριμνά ώστε τα έργα να επιτυγχάνουν τις προβλεπόμενες εκροές και επακόλουθά τους και αξιοποιεί τα αποτελέσματα των έργων που χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης·
  • να λαμβάνει υπόψη τα ζητήματα φύλου κατά την αξιολόγηση των αναγκών, ώστε το ποσοστό των κοριτσιών που αποτελούν στόχο και λαμβάνουν βοήθεια να αντικατοπτρίζει τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα που αυτά αντιμετωπίζουν.
19

Ως εκ τούτου, εξετάσαμε κατά πόσον τα έργα ήταν συνεπή με το πλαίσιο πολιτικής της Επιτροπής και στόχευαν τα παιδιά που είχαν ανάγκη. Εξετάσαμε κατά πόσον η Επιτροπή συνεργάστηκε με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη για τη μεγιστοποίηση της συμπληρωματικότητας και εντόπισε, στο πλαίσιο της παρακολούθησης των έργων, βασικά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν με διορθωτικά μέτρα. Αξιολογήσαμε αν τα έργα είχαν επιτύχει τις προβλεπόμενες εκροές και επακόλουθά τους, βασιζόμενοι στις κατευθυντήριες οδηγίες που προέρχονται από τις πρωτοβουλίες που χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο της ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης της ΓΔ ECHO. Εξετάσαμε επίσης κατά πόσον τα έργα παρείχαν επαρκή στήριξη στα κορίτσια.

20

Στο γράφημα 3 συνοψίζονται οι διαπιστώσεις που προέκυψαν από την εξέταση των έργων του δείγματος όσον αφορά τη συνάφεια, τον συντονισμό, την παρακολούθηση, τα αποτελέσματα και την υποστήριξη των κοριτσιών.

Γράφημα 3

Σύνοψη των διαπιστώσεων από 11 έργα του δείγματος σχετικά με τη συνάφεια, τον συντονισμό, την παρακολούθηση, τα αποτελέσματα και την υποστήριξη των κοριτσιών

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει πληροφοριών προερχόμενων από την Επιτροπή και τους εταίρους της.

Τα έργα ήταν συναφή

21

Διαπιστώσαμε ότι όλα τα έργα του δείγματός μας ήταν συνεπή με το σχετικό πλαίσιο πολιτικής. Στο παράρτημα Ι παρατίθενται οι διάφορες δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο των έργων. Ωστόσο, η ΓΔ ECHO αύξησε σημαντικά το εύρος και το επίπεδο της στήριξής της για την εκπαίδευση (βλέπε γράφημα 2) πριν από την ανάπτυξη του πλαισίου πολιτικής το 2018. Αυτό είχε ως συνέπεια την ασυνέχεια της χρηματοδότησης της Επιτροπής για ένα από τα έργα του δείγματός μας. Το έργο αριθ. 9 του δείγματός μας παρείχε στήριξη για τη βρεφονηπιακή ανάπτυξη στην Ουγκάντα το 2017 και το 2018, η οποία δεν αποτελούσε μέρος του εθνικού σχεδίου απόκρισης για την εκπαίδευση. Η ΓΔ ECHO διέκοψε τη στήριξη, δεδομένου ότι η ανακοίνωση του Μαΐου 2018 επικεντρωνόταν περισσότερο στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και στα προγράμματα ταχύρρυθμης εκπαίδευσης.

22

Όσον αφορά το δείγμα των έργων, διαπιστώσαμε ότι η Επιτροπή και οι εταίροι της διενήργησαν εκτιμήσεις αναγκών χρησιμοποιώντας προσέγγιση που προέβλεπε τη συμμετοχή των κατοίκων της περιοχής. Παραδείγματος χάριν, πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις των ομάδων εστίασης με εκπαιδευτικούς, γονείς και παιδιά, προκειμένου να υπάρξει ενημέρωση σχετικά με τις συγκεκριμένες προκλήσεις που αντιμετώπιζαν και τις απόψεις τους επί του περιεχόμενο του αντίστοιχου έργου. Οι πληροφορίες αυτές χρησιμοποιήθηκαν στη συνέχεια κατά τον σχεδιασμό των έργων.

23

Οι εκτιμήσεις αναγκών έλαβαν επίσης υπόψη τα ζητήματα προστασίας των παιδιών. Παραδείγματος χάριν, το έργο αριθ. 4 στην Ιορδανία περιλάμβανε μια υπηρεσία συνοδείας για τα παιδιά που πήγαιναν στο σχολείο με τα πόδια, καθώς μια συζήτηση στο πλαίσιο της ομάδας εστίασης ανέδειξε το γεγονός ότι η ασφάλεια κατά τη μετάβαση στο σχολείο ήταν λόγος μη φοίτησης. Το έργο αριθ. 2 καθιέρωσε την κατάρτιση των εκπαιδευτικών για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού έπειτα από συζήτηση της ομάδας εστίασης που εντόπισε το πρόβλημα.

Ο συντονισμός των έργων ήταν καλός

24

Η ταχεία αύξηση της χρηματοδότησης της ΓΔ ECHO για την εκπαίδευση από 12 εκατομμύρια ευρώ το 2015 σε 166 εκατομμύρια ευρώ το 2019 σήμαινε ότι ο καλός συντονισμός ήταν ιδιαίτερα σημαντικός για τη διασφάλιση της συμπληρωματικότητας και την αποφυγή αλληλεπικαλύψεων. Οι εταίροι υλοποίησης της ΓΔ ECHO συμμετείχαν σε συνεργατικούς σχηματισμούς ή σε ομάδες εργασίας στον τομέα της εκπαίδευσης στην Ιορδανία και την Ουγκάντα. Στόχος τους ήταν να εξασφαλιστεί ο καλός συντονισμός μεταξύ όλων των φορέων της εκπαίδευσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (βλέπε πλαίσιο 1).

Πλαίσιο 1

Οι εταίροι της ΓΔ ECHO συνεργάστηκαν με άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων παροχής βοήθειας

Τα έργα του δείγματος περιλάμβαναν συμπληρωματικές δραστηριότητες:

  • τα έργα αριθ. 4 και 8 χρησιμοποίησαν τα αποτελέσματα των κοινών εκτιμήσεων αναγκών, προκειμένου να προσδιορίσουν τις ανάγκες·
  • το έργο αριθ. 7 στην Ιορδανία διασταύρωσε τα στοιχεία των δικαιούχων με μια βάση δεδομένων των Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν παρασχέθηκε στήριξη στους ίδιους δικαιούχους·
  • το έργο αριθ. 4 στην Ιορδανία παρείχε μια υπηρεσία συνοδείας για τα παιδιά που πήγαιναν στο σχολείο με τα πόδια, η οποία υποστήριζε τη λειτουργία ενός άλλου έργου που επικεντρωνόταν στα ιδρύματα τυπικής εκπαίδευσης·
  • τα έργα αριθ. 2 και 3 για ευάλωτα παιδιά στην Ιορδανία εξοικονόμησαν χρόνο και πόρους χρησιμοποιώντας τις ερωτήσεις από την αξιολόγηση της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου αριθ. 5.
25

Μολονότι ο συντονισμός λειτούργησε ικανοποιητικά σε γενικές γραμμές, εντοπίσαμε ορισμένα παραδείγματα έλλειψης συμπληρωματικότητας:

  1. Το έργο αριθ. 8 στην Ουγκάντα είχε χαμηλότερο από το αναμενόμενο ποσοστό συμμετοχής για το πρόγραμμα ταχύρρυθμης εκπαίδευσης (ΠΤΕ). Αυτό οφειλόταν εν μέρει στην ενίσχυση των ΠΤΕ που προσφέρονταν από άλλους οργανισμούς. Παραδείγματος χάριν, η Γενική Διεύθυνση Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΓΔ DEVCO) χρηματοδότησε επίσης την ταχύρρυθμη εκπαίδευση μέσω του Καταπιστευματικού Ταμείου Έκτακτης Ανάγκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αφρική (EUTF). Πράγματι, καθώς τα κέντρα ΠΤΕ έλαβαν περισσότερη στήριξη από τα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ανέκυψαν εντάσεις. Η διαφορά στην υποστήριξη ήταν τόσο μεγάλη που μια μελέτη σχετικά με τις ευκαιρίες μετάβασης για τους εκπαιδευόμενους σε ΠΤΕ στην Ουγκάντα διαπίστωσε ότι κανένα από τα παιδιά που ερωτήθηκαν δεν ήθελε να φοιτήσει στο επίσημο τυπικό δημοτικό σχολείο.
  2. Στην Ουγκάντα, υπήρχε έλλειψη συμπληρωματικότητας μεταξύ ενός δημοτικού σχολείου που υποστηρίχθηκε στο πλαίσιο του έργου αριθ. 8 του δείγματός μας και ενός γειτονικού έργου ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής (WASH) που δεν χρηματοδοτήθηκε από τη ΓΔ ECHO. Ως εκ τούτου, το σχολείο δεν συνδεόταν αρχικά με μια πηγή νερού που παρείχε ο εταίρος του WASH.

Η ΓΔ ECHO παρακολούθησε τα έργα και επέλυε τα προβλήματα που εντόπιζε

26

Οι επιτόπιοι υπάλληλοι της ΓΔ ECHO πραγματοποιούν επισκέψεις παρακολούθησης των έργων. Αναφέρουν τα αποτελέσματα των επισκέψεων αυτών, συμπεριλαμβανομένων τυχόν προβλημάτων, στους εταίρους τους με σκοπό να ληφθούν διορθωτικά μέτρα. Παραδείγματος χάριν:

  1. Η παρακολούθηση του έργου αριθ. 8 από τη ΓΔ ECHO σε ένα δημοτικό σχολείο στην Ουγκάντα ανέδειξε την έλλειψη συντονισμού με τους εταίρους του WASH (βλέπε σημείο 25). Μετά την επίσκεψη παρακολούθησης που πραγματοποιήθηκε οκτώ μήνες μετά την έναρξη του έργου, δόθηκε συνέχεια στο πρόβλημα και το σχολείο συνδέθηκε με το δίκτυο υδροδότησης.
  2. Η παρακολούθηση από τη ΓΔ ECHO ενός έργου βρεφονηπιακής ανάπτυξης στην Ουγκάντα (έργο αριθ. 9) αποκάλυψε ότι οι γονείς ήταν υποχρεωμένοι να αγοράζουν τη στολή για μια τελετή αποφοίτησης των παιδιών τους, προκειμένου να λάβουν το απαραίτητο πιστοποιητικό εγγραφής του παιδιού τους στο δημοτικό σχολείο. Μετά την επίσκεψη παρακολούθησης, η πρακτική αυτή διακόπηκε, δεδομένου ότι οι εκπαιδευτικές αρχές της Ουγκάντας δεν απαιτούσαν στην πραγματικότητα πιστοποιητικό για την εγγραφή στο δημοτικό σχολείο.
27

Ωστόσο, η ΓΔ ECHO δεν ενημέρωνε εγγράφως συστηματικά τους εταίρους σχετικά με τις διαπιστώσεις των επισκέψεων παρακολούθησης. Παραδείγματος χάριν, τον Οκτώβριο του 2018, η ΓΔ ECHO πραγματοποίησε επίσκεψη παρακολούθησης ενός έργου στην Ιορδανία (έργο αριθ. 5). Ανέφερε τις διαπιστώσεις της στον εταίρο προφορικά και όχι εγγράφως, συμπεριλαμβάνοντας αίτημα παροχής ειδών γραπτής επικοινωνίας ή εξοπλισμού βιντεοεπικοινωνίας. Ο εταίρος παρανόησε το αίτημα και παρείχε το σχετικό υλικό μόλις κατά το δεύτερο στάδιο του έργου, επτά μήνες αργότερα (έργο αριθ. 6). Διαπιστώσαμε επίσης ορισμένες αδυναμίες όσον αφορά το κόστος παρακολούθησης (βλέπε σημείο 57) και το ποσοστό των κοριτσιών που έλαβαν βοήθεια σε σχέση με την τιμή-στόχο (βλέπε σημείο 38).

Τα έργα πέτυχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματά τους

28

Η ΓΔ ECHO χρησιμοποιεί δύο είδη δεικτών για τη μέτρηση των αποτελεσμάτων των έργων. Οι δείκτες αποτελέσματος μετρούν τις εκροές του έργου (δηλαδή τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρείχε το έργο, όπως τις αίθουσες διδασκαλίας που κατασκευάστηκαν, τα μαθήματα κατάρτισης που διοργανώθηκαν ή τον εξοπλισμό που παρασχέθηκε). Ειδικοί δείκτες στόχων μετρούν τα επακόλουθα (δηλαδή τη βελτίωση της κατάστασης των δικαιούχων, όπως την πρόσβαση σε ευκαιρίες μάθησης, την αύξηση των γνώσεων ή τη βελτίωση της ευεξίας).

29

Το δείγμα μας περιλάμβανε έξι περατωθέντα έργα (βλέπε παράρτημα I). Τα έργα αυτά περιείχαν συνολικά 30 δείκτες αποτελέσματος. Όσον αφορά 27 από αυτούς τους δείκτες (90 %), τα έργα πέτυχαν τουλάχιστον το 100 % των τιμών-στόχου για τις εκροές (βλέπε γράφημα 4).

Γράφημα 4

Επίτευξη του δείκτη δραστηριότητας (6 περατωθέντα έργα)

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει στοιχείων της ΓΔ ECHO.

30

Εντοπίσαμε ένα παράδειγμα όπου η εκροή υπερέβαινε την τιμή-στόχο, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε όπως προβλεπόταν. Το έργο αριθ. 10 στην Ουγκάντα αφορούσε την κατασκευή αιθουσών διδασκαλίας για δημοτικά σχολεία σε δύο τοποθεσίες: στο Bidibidi, έναν υπάρχοντα οικισμό, και στο Omugo, όπου αναμενόταν μεγάλη εισροή προσφύγων. Ωστόσο, οι προβλεπόμενοι 40 000 πρόσφυγες δεν έφθασαν στο Omugo και,με την περάτωση του έργου τον Μάρτιο του 2018, μόνο τρία από τα πέντε σχολεία που είχαν κατασκευαστεί εκεί λειτουργούσαν σύμφωνα με τις προβλέψεις. Από τα άλλα δύο σχολεία, το ένα παρέμενε κενό μέχρι το νέο σχολικό έτος 2019, ενώ το άλλο χρησιμοποιούνταν ως σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο πλαίσιο του έργου που χρηματοδοτήθηκε από το ταμείο «Education Cannot Wait».

31

Ενώ η μέτρηση των εκροών είναι σχετικά απλή (π.χ. αριθμός αιθουσών διδασκαλίας που κατασκευάστηκαν ή αριθμός εκπαιδευτικών που καταρτίστηκαν), η μέτρηση των αλλαγών στη ζωή των δικαιούχων, ήτοι το επακόλουθο του έργου, είναι περισσότερο δύσκολη. Ωστόσο, τα έργα του δείγματός μας περιείχαν ορισμένα καλά παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο έγινε αυτή τη μέτρηση (βλέπε πλαίσιο 2).

Πλαίσιο 2

Παραδείγματα μέτρησης επακολούθων

Το έργο αριθ. 5 στην Ιορδανία αφορούσε την κατάρτιση στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και την κατάρτιση στη χρήση εργαλειοθήκης για εκπαιδευτικούς που ασχολούνται με παιδιά με αναπηρίες. Για αμφότερα τα είδη κατάρτισης, ο εταίρος:

  • διεξήγαγε έρευνα μέσω ερωτηματολογίου πριν από και μετά την κατάρτιση. Το ποσοστό απάντησης υπερέβαινε το 80 %, και το 93 % των ερωτηθέντων διαπίστωσε ότι οι γνώσεις του είχαν βελτιωθεί σε τουλάχιστον έναν από τους τομείς των μαθημάτων·
  • ανέλυσε την έκταση αυτής της αύξησης (μολονότι δεν πρόκειται για ειδικό δείκτη στόχου). Η μέση βαθμολογία αυξήθηκε από 61 % σε 76 % και από 54 % σε 61 % για την χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση και την κατάρτιση στη χρήση της εργαλειοθήκης, αντίστοιχα. Δεδομένης της σχετικά μικρής αύξησης των γνώσεων που προέκυψαν από την κατάρτιση στη χρήση της εργαλειοθήκης, ο εταίρος σχεδίαζε να επανεξετάσει το εκπαιδευτικό υλικό του.

Το έργο αριθ. 4, επίσης στην Ιορδανία, παρείχε ψυχοκοινωνική υποστήριξη στα παιδιά. Για τη μέτρηση της βελτίωσης:

  • οι μαθητές έλαβαν το ίδιο ερωτηματολόγιο ψυχοκοινωνικής ακεραιότητας πριν από και μετά την υποστήριξη που έλαβαν, με τα ακόλουθα αποτελέσματα:
    • οι μέσες βαθμολογίες αυξήθηκαν από 48 % σε 78 %, γεγονός που αποδεικνύει ότι τα παιδιά είχαν ωφεληθεί από το πρόγραμμα·
    • οι μέσες βαθμολογίες για την ομάδα ελέγχου (μαθητές που δεν έλαβαν υποστήριξη) μειώθηκαν από 57 % σε 53 %.
32

Τα έργα του δείγματός μας που είχαν περατωθεί περιείχαν 11 ειδικούς δείκτες στόχου. Οι δείκτες αυτοί μετρούσαν επακόλουθα όπως «το ποσοστό των αγοριών και κοριτσιών σχολικής ηλικίας που έχουν αδιάλειπτη πρόσβαση σε ευκαιρίες ποιοτικής και προστατευτικής μάθησης» (έργα αριθ. 1, 2, 10 και 11) ή «το ποσοστό των παιδιών με αναπηρίες που επιδεικνύουν βελτιωμένη ψυχοκοινωνική ευεξία χάρη στις παρεμβάσεις του έργου» (έργο αριθ. 5). Για εννέα από αυτούς τους δείκτες (82 %), τα έργα πέτυχαν τουλάχιστον το 100 % της τιμής-στόχου των επακόλουθων (βλέπε γράφημα 5).

Γράφημα 5

Ποσοστό επίτευξης των δεικτών που συνδέονται με ειδικό στόχο για τα περατωθέντα έργα

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει στοιχείων της Επιτροπής.

33

Η ενίσχυση των συστημάτων και των εταιρικών σχέσεων ήταν μία από τις τέσσερις στρατηγικές προτεραιότητες της Επιτροπής στο πλαίσιο πολιτικής για το 2018 (βλέπε σημείο 07). Ο μηχανισμός ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης της ΓΔ ECHO χρηματοδότησε την περίοδο 2018‑2019 δύο έργα σχετικά με την εκπαίδευση σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων:

  1. Το έργο «Improving Learning Environments Together-ILET» (0,6 εκατομμύρια ευρώ), το οποίο αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της μέτρησης της ποιότητας της εκπαίδευσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Στο πλαίσιο του έργου αναπτύχθηκε μια μέθοδος για να διδάξει τους ενδιαφερόμενους πώς να συλλέγουν δεδομένα, να τα αναλύουν και να τα χρησιμοποιούν για τη βελτίωση της λειτουργίας των σχολείων. Μια έκθεση επισκόπησης των αποτελεσμάτων του έργου δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2018·
  2. Το έργο «Strengthening Coordination in Education in Emergencies» (1 εκατομμύριο ευρώ), το οποίο αποσκοπούσε στην καλύτερη κατανόηση της χρηματικής βοήθειας και της βοήθειας με την παροχή δελτίων, ώστε να καταστεί δυνατή η συστηματικότερη χρήση της χρηματικής βοήθειας για την εκπαίδευση. Ως αποτέλεσμα του έργου, το Φεβρουάριο του 2019 δημοσιεύθηκαν κατευθυντήριες οδηγίες που περιγράφουν τα βασικά στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τα διάφορα στάδια ενός έργου παροχής χρηματικής βοήθειας.
34

Τα αποτελέσματα της ανάλυσής μας παρουσιάζονται στον πίνακα 2. Διαπιστώσαμε ότι, μολονότι επρόκειτο για στρατηγική προτεραιότητα, η ΓΔ ECHO έκανε περιορισμένη χρήση των αποτελεσμάτων των έργων του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης:

  1. Το έργο ILET ήταν πλήρως συναφές για πέντε έργα και για δύο έργα εν μέρει. Τα έργα αυτά αποσκοπούσαν στην παροχή πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση και υλοποιήθηκαν σε μια εποχή κατά την οποία ήταν διαθέσιμα τα αποτελέσματα του ILET. Ωστόσο, μόνο ένα έργο χρησιμοποίησε στην πραγματικότητα τα αποτελέσματα του έργου ILET για τη μέτρηση της ποιότητας (έργο αριθ. 8).
  2. Οι κατευθυντήριες οδηγίες του μηχανισμού ERC σχετικά με τη χρηματική βοήθεια ήταν συναφείς και διαθέσιμες για τέσσερα από τα έργα μας. Κανένα από τα έργα αυτά δεν αναφερόταν συγκεκριμένα στις κατευθυντήριες οδηγίες του μηχανισμού, αλλά εφάρμοσε παρόμοια προσέγγιση στην πράξη (έργα αριθ. 3, 6, 7 και 8).

Πίνακας 2

Η ΓΔ ECHO χρησιμοποιεί σε περιορισμένο βαθμό τα έργα του μηχανισμού ERC

Χώρα Έργο Μηχανισμός ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης
ILET Χρηματική βοήθεια
Ιορδανία 2
3
4
5
6
7
Ουγκάντα 8
= Η καθοδήγηση στο πλαίσιο του ΕΙΑ είναι συναφής με το έργο και διαθέσιμη.
= Η καθοδήγηση στο πλαίσιο του ΕΙΑ είναι εν μέρει συναφής με το έργο.
= Το έργο χρησιμοποιεί την καθοδήγηση στο πλαίσιο του μηχανισμού ERC.
= Το έργο χρησιμοποιεί την καθοδήγηση στο πλαίσιο του μηχανισμού ERC, αλλά εφαρμόζει παρόμοια προσέγγιση.

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει στοιχείων της Επιτροπής/των εταίρων.

Τα έργα κάλυπταν λιγότερα κορίτσια από ό,τι αγόρια

35

Το πλαίσιο πολιτικής της ΓΔ ECHO υπογραμμίζει τις δυσανάλογες επιπτώσεις των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και παρατεταμένων κρίσεων στην εκπαίδευση των κοριτσιών. Αυτό επιβεβαιώθηκε από την ανάλυση των αναγκών ορισμένων έργων του δείγματός μας. Παραδείγματος χάριν:

  1. στο πλαίσιο του έργου αριθ. 6 στην Ιορδανία που στήριζε παιδιά με αναπηρίες διαπιστώθηκε ότι ιδίως τα κορίτσια αντιμετώπιζαν εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση (π.χ. λόγω στιγματισμού, παρενόχλησης και κακομεταχείρισης από εκπαιδευτικούς)·
  2. οι εκτιμήσεις αναγκών για τρία έργα παροχής χρηματικής βοήθειας στην Ιορδανία (έργα αριθ. 1‑3) ανέδειξαν τον κίνδυνο εγκατάλειψης του σχολείου από τα κορίτσια λόγω πρόωρου γάμου που αποτελεί τρόπο αντιμετώπισης μιας κρίσης, με μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στη ζωή των κοριτσιών·
  3. από την ανάλυση αναγκών για ένα έργο του 2018 στην Ουγκάντα διαπιστώθηκε ότι υπήρχε ίση εκπροσώπηση κοριτσιών και αγοριών κατά τα πρώτα έτη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά ότι ήταν περισσότερα τα κορίτσια που εγκατέλειψαν το σχολείο με την πάροδο του χρόνου (έργο αριθ. 8)·
  4. κατά την αξιολόγηση της πρότασης για ένα έργο σε καταυλισμούς προσφύγων στην Ιορδανία, η ΓΔ ECHO παρατήρησε ότι τα κορίτσια κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν το σχολείο και να ασχοληθούν με οικιακές εργασίες, να υποστούν βία και να εξαναγκαστούν σε πρόωρο γάμο (έργο αριθ. 4).
36

Υπήρξαν ορισμένες δραστηριότητες στο πλαίσιο έργων που αφορούσαν ειδικά τις γυναίκες και τα κορίτσια, και οι οποίες στόχευαν στην εξάλειψη των εμποδίων που αντιμετωπίζουν ευάλωτες ομάδες, όπως οι ανήλικες μητέρες (βλέπε πλαίσιο 3).

Πλαίσιο 3

Δραστηριότητες που απευθύνονταν ειδικά στις ανήλικες μητέρες

Το έργο αριθ. 8 στην Ουγκάντα στόχευε στην υποστήριξη της ευάλωτης ομάδας των ανήλικων μητέρων. Σε επτά κέντρα ΠΤΕ στο Yumbe, το έργο στήριξε 122 ανήλικες μητέρες με σκοπό τη φοίτησή τους στο σχολείο.

Τα εμπόδια στην εκπαίδευση περιλάμβαναν:

  • τη φροντίδα των παιδιών, καθώς οι ανήλικες μητέρες ήταν συχνά υποχρεωμένες να παραμένουν στο σπίτι για να φροντίσουν τα παιδιά τους·
  • τη διάσπαση της προσοχής που προκαλεί ένα βρέφος στην τάξη, η οποία θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα της μάθησης·
  • την άσκηση πίεσης από τους συνομηλίκους, με αποτέλεσμα η μητέρα και το παιδί να μην είναι ευπρόσδεκτα στην τάξη.

Η κοινοτική ευαισθητοποίηση, οι λέσχες προστασίας των παιδιών και τα ραδιοφωνικά μηνύματα ήταν μεταξύ των τεχνικών που χρησιμοποίησε το πρόγραμμα για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης. Σε πρακτικό επίπεδο, ορισμένα κέντρα ΠΤΕ απασχολούσαν ένα άτομο για τη φροντίδα των βρεφών, κατά τον χρόνο που οι μητέρες τους παρακολουθούσαν τα μαθήματα.

37

Ωστόσο, το ποσοστό των κοριτσιών που αποτελούσαν στόχο ορισμένων από τα έργα του δείγματός μας δεν αντανακλούσε τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα που αντιμετώπιζαν (βλέπε σημείο 35). Παραδείγματος χάριν, ένας πρόωρος γάμος είναι δύσκολα αναστρέψιμος και, ως εκ τούτου, τα προληπτικά μέτρα είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Παρά ταύτα, οκτώ από τα ένδεκα έργα του δείγματός μας αποσκοπούσαν στην υποστήριξη του 50 % των κοριτσιών. Από τα υπόλοιπα τρία έργα, ένα αποσκοπούσε στη στήριξη του 60 % των κοριτσιών λόγω της περισσότερο ευάλωτης κατάστασής τους (έργο αριθ. 4). Τα άλλα δύο έργα του δείγματός μας είχαν ως στόχο να βοηθήσουν ακόμη λιγότερα κορίτσια. Το ένα, στην Ιορδανία, είχε ως τιμή-στόχο μόνο το 40 % των κοριτσιών (έργο αριθ. 3), ενώ το άλλο, στην Ουγκάντα, είχε ως τιμή-στόχο το 44 % των κοριτσιών (έργο αριθ. 11). Η τιμή-στόχος του 40 % στο πλαίσιο του έργου αριθ. 3 ήταν χαμηλότερη από τον στόχο του 50 % στα δύο προηγούμενα στάδια (έργα αριθ. 1 και 2). Η τιμή-στόχος του 40 % δεν ήταν σύμφωνη με τις δεσμεύσεις πολιτικής της ΓΔ ECHO, ούτε με την εκτίμηση αναγκών του ίδιου του εταίρου, η οποία συνιστούσε την αυξημένη στήριξη των ευάλωτων κοριτσιών, ιδίως εκείνων που διέτρεχαν τον κίνδυνο ενός πρόωρου γάμου.

38

Μολονότι υπήρχαν τιμές-στόχος για το ποσοστό των κοριτσιών, αυτές δεν περιλαμβάνονταν στους επίσημους δείκτες του έργου (βλέπε σημείο 29). Επιπλέον, αρκετές χρηματοδοτούμενες από τη ΓΔ ECΗΟ δράσεις δεν είχαν επιτύχει τις εν λόγω τιμές-στόχο. Στο γράφημα 6 παρουσιάζεται το ποσοστό-στόχος των κοριτσιών για τα έργα του δείγματός μας, σε σύγκριση με το ποσοστό που όντως επιτεύχθηκε. Παραδείγματος χάριν, το έργο αριθ. 1 θα έπρεπε να είχε υποστηρίξει ακόμη 132 κορίτσια για να επιτύχει την τιμή-στόχο του.

Γράφημα 6

Σχεδόν τα μισά έργα του δείγματος δεν είχαν επιτύχει το ποσοστό-στόχο όσον αφορά τα κορίτσια

* Εν εξελίξει έργα.

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει στοιχείων της Επιτροπής / των εταίρων.

39

Η ΓΔ ECHO διαθέτει ένα εργαλείο, τον δείκτη του φύλου και της ηλικίας, προκειμένου να αξιολογεί τον βαθμό στον οποίο οι ανθρωπιστικές δράσεις ενσωματώνουν τη διάσταση του φύλου. Στόχος του δείκτη είναι η βελτίωση της ποιότητας των δράσεων ανθρωπιστικής βοήθειας. Η ΓΔ ECHO βαθμολογεί με 0, 1 ή 2 μονάδες στο στάδιο του σχεδιασμού, της ενδιάμεσης και της τελικής έκθεσης μιας δράσης, αναλόγως των κριτηρίων που αυτή πληροί από το σύνολο των τεσσάρων κριτηρίων που σχετίζονται με το φύλο. Τα τέσσερα κριτήρια είναι τα εξής: ανάλυση των αναγκών και υποβολή εκθέσεων ανά φύλο, αποφυγή και μετριασμός των αρνητικών επιπτώσεων στις ομάδες φύλου, συμμετοχή των ομάδων φύλου στον σχεδιασμό / στην υλοποίηση, και προσαρμογή της δράσης στις ανάγκες των ομάδων φύλου.

40

Μολονότι αρκετά έργα του δείγματός μας δεν στόχευαν ή δεν κάλυψαν τελικά αρκετά κορίτσια, αυτό δεν επηρέασε τη βαθμολογία τους, καθώς η αναλογία των φύλων δεν αποτελούσε ειδικό κριτήριο. Η ΓΔ ECHO έδωσε τη μέγιστη βαθμολογία των 2 μονάδων σε επτά από τα ένδεκα έργα του δείγματός μας. Η μέγιστη βαθμολογία πρέπει να χρησιμοποιείται μόνον εάν ένα έργο πληροί και τα τέσσερα κριτήρια (βλέπε πίνακα 3). Ακόμη και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η ΓΔ ECHO έδωσε χαμηλότερη βαθμολογία, αυτό δεν αφορούσε την τιμή-στόχο ή το επιτευχθέν ποσοστό κοριτσιών. Η ΓΔ ECHO δεν παρακολουθούσε συστηματικά τα ποσοστά των φύλων. Ως εκ τούτου, ο δείκτης φύλου και ηλικίας δεν επέφερε την αναγκαία διορθωτική δράση όταν τα έργα δεν στόχευαν ή δεν κάλυπταν αρκετά κορίτσια.

Πίνακας 3

Ο δείκτης φύλου και ηλικίας της ΓΔ ECHO δεν ανέδειξε δράσεις που παρείχαν ανεπαρκή υποστήριξη στα κορίτσια

Χώρα Έργο Εν εξελίξει Βαθμολογία του δείκτη φύλου και ηλικίας Ποσοστό-στόχος των κοριτσιών
δεν επιτεύχθηκε ή δεν βρίσκεται σε καλό δρόμο κάτω του  50 %
Ιορδανία 1 1 x
2 2 x
3 * 1 x x
4 * 2 x
5 2
6 * 1
7 * 2
Ουγκάντα 8 * 1 x
9 2
10 2 x
11 2 x

*εν εξελίξει έργο, ενδιάμεση βαθμολογία του δείκτη

2 = πληροί και τα τέσσερα κριτήρια
1 = πληροί δύο/τρία κριτήρια
0 = δεν πληροί κανένα κριτήριο / πληροί μόνον ένα κριτήριο

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει στοιχείων της Επιτροπής / των εταίρων.

Τα έργα ήταν υπερβολικά βραχυπρόθεσμα, γεγονός που δημιούργησε ορισμένες ανεπάρκειες

41

Η αποδοτική παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας για την εκπαίδευση σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων προϋποθέτει από την Επιτροπή τα εξής14:

  • να παρέχει τόσο βραχυπρόθεσμη όσο και μακροπρόθεσμη στήριξη στα παιδιά, σύμφωνα με τη δέσμευσή της του 2016 για πολυετή χρηματοδότηση στο πλαίσιο της «μεγάλης συμφωνίας»,
  • να επιτύχει τη μέγιστη δυνατή οικονομική αποδοτικότητα κατά τη χρήση της ανθρωπιστικής χρηματοδότησης,
  • να σχεδιάσει τη βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων όταν λήξει η ανθρωπιστική βοήθεια, παραδείγματος χάριν με την ενίσχυση της αυτάρκειας και τη στήριξη των μέσων βιοπορισμού.
42

Ως εκ τούτου, αξιολογήσαμε κατά πόσον η Επιτροπή εφάρμοσε πολυετή χρηματοδότηση και κατά πόσον τα έργα διαρκούσαν αρκετά ώστε να αντιμετωπιστούν οι εκπαιδευτικές ανάγκες σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων. Αναλύσαμε τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή είχε επιτύχει την οικονομική αποδοτικότητα των δαπανών και διασφαλίσει τον εύλογο χαρακτήρα του κόστους των έργων. Κατά περίπτωση, συγκρίναμε το κόστος παρόμοιων δραστηριοτήτων με διάφορα έργα του δείγματός μας. Εξετάσαμε επίσης κατά πόσον τα έργα συνέχισαν να ωφελούν τα παιδιά μετά τη λήξη τους, μείωσαν την εξάρτηση των δικαιούχων από τη χρηματική βοήθεια και συνδέονταν με μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή βοήθεια.

43

Στο γράφημα 7 συνοψίζονται οι διαπιστώσεις που προέκυψαν από την εξέταση των έργων του δείγματος όσον αφορά τη διάρκεια, την ανάλυση κόστους και τη βιωσιμότητά τους.

Γράφημα 7

Συνοπτική παρουσίαση των διαπιστώσεων των έργων του δείγματος σχετικά με την αρχική διάρκεια, την ανάλυση κόστους και τη βιωσιμότητα

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει πληροφοριών προερχόμενων από την Επιτροπή και τους εταίρους της.

Τα περισσότερα έργα του δείγματός μας είχαν διάρκεια 10‑12 μήνες, γεγονός που δεν επαρκούσε για την αντιμετώπιση των μακροπρόθεσμων εκπαιδευτικών αναγκών σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων

44

Παρά τη δέσμευσή της για πολυετή ανθρωπιστική χρηματοδότηση και το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικές ανάγκες είναι συχνά μεσο-μακροπρόθεσμες σε μια παρατεταμένη κρίση, η Επιτροπή χορηγεί κονδύλια σε περιφέρειες και χώρες σε ετήσια βάση, μέσω μιας ετήσιας απόφασης παγκόσμιας εμβέλειας. Στο πλαίσιο της εν λόγω απόφασης, το 2019 διατέθηκαν συνολικά 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία περιλάμβαναν:

  1. 260 εκατομμύρια ευρώ για τη συριακή κρίση (Συρία, Λίβανος, Ιορδανία και Αίγυπτος), εκ των οποίων τα 16,5 εκατομμύρια ευρώ (6 %) αφορούσαν την εκπαίδευση·
  2. 113 εκατομμύρια ευρώ για το Κέρας της Αφρικής (Τζιμπουτί, Αιθιοπία, Κένυα, Σομαλία και Ουγκάντα), εκ των οποίων τα 22,5 εκατομμύρια ευρώ (20 %) αφορούσαν την εκπαίδευση.
45

Τα ετήσια σχέδια εφαρμογής της ανθρωπιστικής βοήθειας (HIP) καθορίζουν στη συνέχεια την απόκριση της ΓΔ ECHO σε μια συγκεκριμένη κρίση ή περιοχή. Παραδείγματος χάριν, υπάρχουν ετησίως HIP για τη συριακή κρίση, καθώς και για το Κέρας της Αφρικής.

46

Τα εργαλεία της ΓΔ ECHO έχουν σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση κρίσεων. Επί του παρόντος, η ΓΔ ECHO μπορεί να χρηματοδοτήσει στο πλαίσιο ενός HIP έργα για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για μέγιστο διάστημα 24 μηνών. Μπορεί να συνεχίσει να χρηματοδοτεί το ίδιο έργο πέραν των 24 μηνών από μεταγενέστερο HIP, αλλά η απόφαση αυτή μπορεί να ληφθεί μόνο αργότερα, και όχι κατά τον χρόνο της αρχικής επιλογής του έργου. Ο εν λόγω κύκλος προγραμματισμού διασφαλίζει την ευελιξία αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αλλά περιορίζει τον αριθμό των περισσότερο μακροπρόθεσμων έργων που θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν.

47

Ο κανονισμός για την ανθρωπιστική βοήθεια15 δεν θέτει όριο στη διάρκεια της χρηματοδότησης της ΓΔ ECHO. Τα όρια που καθορίζονται στις αποφάσεις παγκόσμιας εμβέλειας ή στα HIP είναι αποτέλεσμα εσωτερικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων (βλέπε γράφημα 8). Από κανονιστική άποψη, η ΓΔ ECHO θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει από ένα HIP μεγαλύτερα έργα για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Γράφημα 8

Ο κανονισμός δεν περιορίζει τη διάρκεια των έργων που χρηματοδοτούνται από τη ΓΔ ECHO

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει στοιχείων της Επιτροπής.

48

Το δείγμα μας περιλάμβανε 11 έργα, επτά στην Ιορδανία και τέσσερα στην Ουγκάντα. Η αρχική προγραμματισμένη διάρκεια εννέα από τα 11 έργα ήταν 12 μήνες το πολύ. Η μέση αρχική διάρκεια των έργων ήταν 13 μήνες και στις δύο χώρες. Στην Ουγκάντα αυξήθηκε σε 21 μήνες μετά την παράταση των έργων (βλέπε γράφημα 9). Οι κρίσεις και στις δύο χώρες είναι παρατεταμένες. Η συριακή κρίση άρχισε το 2012 και στην Ουγκάντα σημαντικός αριθμός προσφύγων καταφθάνει από το 2016. Τα έργα που ελέγξαμε διήρκεσαν από το 2017 έως το 2019.

Γράφημα 9

Διάρκεια των έργων του δείγματος

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει στοιχείων της Επιτροπής.

49

Η πρακτική της μονοετούς χρηματοδότησης έργων δεν συνάδει με τη δέσμευση στο πλαίσιο της «μεγάλης συμφωνίας» για αύξηση του πολυετούς προγραμματισμού. Επιπλέον, η δέσμευση της ΓΔ ECHO να διαθέσει το 10 % της ανθρωπιστικής βοήθειας στην εκπαίδευση (βλέπε σημείο 10) σήμαινε ότι θα ήταν διαθέσιμη περισσότερο μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση. Τα μονοετή έργα δεν καλύπτουν τις πολυετείς εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι πολλά από αυτά τα έργα χρηματοδοτήθηκαν από την ΓΔ ECHO για επιπλέον έτη. Σε πρόσφατη αξιολόγηση της ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ διαπιστώθηκε ότι ο ετήσιος κύκλος χρηματοδότησης της ΓΔ ECHO συνεπάγεται υψηλό κόστος διαχείρισης και της έγινε εισήγηση να εφαρμόζει, κατά το δυνατόν, πολυετή προγραμματισμό16.

50

Οι δράσεις χρηματοδότησης για ένα έτος αυξάνουν τον διοικητικό φόρτο τόσο για τη ΓΔ ECHO όσο και, ιδίως, για τον εταίρο υλοποίησης. Η ΓΔ ECHO πρέπει να αξιολογήσει περισσότερες προτάσεις, ενώ ο εταίρος πρέπει να προετοιμάσει τις προτάσεις και να υποβάλει αίτηση έγκρισης στο Υπουργείο Παιδείας (βλέπε πίνακα 4). Τα μονοετή έργα μπορούν να αποκλείσουν συμβάσεις εργασίας μεγαλύτερης διάρκειας και να οδηγήσουν σε αυξημένη εναλλαγή προσωπικού17. Η πολυετής ανθρωπιστική χρηματοδότηση μπορεί να μειώσει το κόστος διαχείρισης18. Επιπλέον, στην Ιορδανία, οι εταίροι πρέπει να υποβάλουν αίτηση στο Υπουργείο Παιδείας για την έγκριση κάθε έργου. Η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει 3‑5 μήνες, γεγονός που μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο σε ένα έργο διάρκειας 12 μηνών.

Πίνακας 4

Διοικητική επιβάρυνση των έργων ανάλογα με τη διάρκειά τους

Έργα εντός τριετούς περιόδου Αρμόδιος φορέας
3 μονοετή έργα 1 τριετές έργο ΓΔ ECHO Εταίρος
Προτάσεις έργου 3 1 x
Αξιολόγηση της πρότασης έργου κατά το στάδιο της επιλογής 3 1 x
Αίτηση προς το Υπουργείο Παιδείας για την έγκριση του έργου 3 1 x

Πηγή: ΕΕΣ.

51

Ένα άλλο μειονέκτημα της βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης είναι ο μειωμένος χρόνος που παρέχει για την παροχή ποιοτικής απόκρισης. Υπάρχει λιγότερος χρόνος για την αντιμετώπιση των ζητημάτων φύλου, καθώς και για την εξεύρεση περισσότερο βιώσιμων λύσεων. Σύμφωνα με την έκθεση «Grand Bargain: Three Years On» του 2019, διαπιστώνεται ότι η πολυετής χρηματοδότηση όχι μόνο μείωσε τον διοικητικό φόρτο της ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά βελτίωσε επίσης την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητά της. Όλοι οι εταίροι υλοποίησης από τα έργα του δείγματός μας δήλωσαν ότι μια διάρκεια έργου μεγαλύτερη του ενός έτους θα ανταποκρινόταν καλύτερα στις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων. Οι εταίροι τάχθηκαν υπέρ των έργων διάρκειας δύο έως πέντε ετών λαμβανομένου υπόψη του πλαισίου στην Ιορδανία και την Ουγκάντα, ώστε να καταστεί δυνατός ο καλύτερος σχεδιασμός, γεγονός που θα οδηγήσει σε καλύτερη ποιότητα απόκρισης.

Η ΓΔ ECHO δεν ανέλυε επαρκώς το κόστος των έργων

52

Όσον αφορά την επιλογή των έργων, η ΓΔ ECHO καθορίζει τις γενικές αρχές στα HIP (βλέπε σημείο 45). Αυτές παρέχουν στους εταίρους πληροφορίες σχετικά με το ποσό της διαθέσιμης χρηματοδότησης από τη ΓΔ ECHO, το είδος της δράσης που θα χρηματοδοτήσει η εν λόγω γενική διεύθυνση και τον τρόπο με τον οποίο αυτή θα αξιολογήσει τις προτάσεις των εταίρων. Οι εταίροι σχεδιάζουν τα δικά τους έργα σύμφωνα με τις γενικές αρχές του HIP και τα προτείνουν για χρηματοδότηση στη ΓΔ ECHO.

53

Η συνήθης επαλήθευση της καταλληλότητας των εταίρων και της επιλεξιμότητας των δαπανών από τη ΓΔ ECHO μπορεί να παρέχει κάποια διασφάλιση για τον εύλογο χαρακτήρα των δαπανών. Πριν από την υπογραφή συμφωνίας-πλαισίου εταιρικής σχέσης, η ΓΔ ECHO διενεργεί εκ των προτέρων αξιολόγηση της καταλληλότητας του εταίρου. Οι εταίροι πρέπει να ολοκληρώσουν αυτή την αξιολόγηση της τεχνικής και υλικοτεχνικής τους ικανότητας. Μολονότι αυτό παρέχει κάποια διασφάλιση σχετικά με τις διαδικασίες των εταίρων, δεν αποτελεί εγγύηση ότι οι δαπάνες στις προτάσεις έργων τους είναι ανταγωνιστικές. Η ΓΔ ECHO επαληθεύει επίσης συστηματικά την επιλεξιμότητα των δαπανών του έργου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων. Παραδείγματος χάριν, στην Ουγκάντα, αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αφαίρεση από τον προϋπολογισμό του έργου 37 000 ευρώ που προορίζονταν για την αγορά ενός οχήματος Land Cruiser (έργο αριθ. 10).

54

Η ΓΔ ECHO διενεργεί επίσης ορισμένες αναλύσεις κόστους-αποτελεσματικότητας για να παράσχει διασφάλιση σχετικά με την ανταγωνιστικότητα και τον εύλογο χαρακτήρα των προτεινόμενων δαπανών. Το έργο αριθ. 7 του δείγματός μας, το οποίο υλοποιήθηκε στην Ιορδανία, αποτέλεσε καλό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η ανάλυση των δαπανών μπορεί να συμβάλει στην οικονομική αποδοτικότητά τους. Η ΓΔ ECHO θεώρησε υπερβολικά υψηλό το κόστος ανά δικαιούχο στην πρόταση έργου (2 700 ευρώ ανά παιδί). Το ποσό μειώθηκε σε 1 700 ευρώ ανά παιδί, βελτιώνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο την αποδοτικότητα του έργου. Αυτό το είδος ανάλυσης κόστους θα μπορούσε επίσης να μειώσει τον κίνδυνο απάτης, δεδομένου ότι οι ασυνήθεις συντελεστές κόστους, ή οι ασυνήθεις αλλαγές με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να αποτελούν δείκτες παράτυπης δραστηριότητας.

55

Ωστόσο, διαπιστώσαμε αδυναμίες στην ανάλυση κόστους των 11 έργων του δείγματος. Η ανάλυση του κόστους των προτάσεων έργων από τη ΓΔ ECHO δεν είχε πραγματοποιηθεί με συνεκτικό τρόπο. Η ανάλυση κόστους ήταν περιορισμένη και η ΓΔ ECHO δεν την χρησιμοποίησε επαρκώς προκειμένου να αυξήσει την αποδοτικότητα των έργων (βλέπε πλαίσιο 4).

Πλαίσιο 4

Ανάλυση του κόστους των έργου από τη ΓΔ ECHO – παραδείγματα αδυναμιών

Ασυνέπεια: Η ανάλυση της ΓΔ ECHO σχετικά με το κόστος κατασκευής συγκροτημάτων αιθουσών διδασκαλίας σε δύο έργα στην περιφέρεια Yumbe της Ουγκάντας δεν ήταν συνεπής, επειδή:

  • για το έργο αριθ. 9, το προϋπολογισθέν μοναδιαίο κόστος ανά συγκρότημα αιθουσών διδασκαλίας ανήλθε σε 48 000 ευρώ· η ΓΔ ECHO δεν αμφισβήτησε το γεγονός αυτό, καθώς θεώρησε ότι ο εταίρος είχε συγκριτικό πλεονέκτημα στον τομέα των υποδομών και, ως εκ τούτου, θεώρησε το κόστος εύλογο·
  • για το έργο αριθ. 10 (ίδια περιφέρεια), το προϋπολογισθέν μοναδιαίο κόστος ανά συγκρότημα αιθουσών διδασκαλίας ανήλθε σε 23 000 ευρώ· η ΓΔ ECHO το θεώρησε υψηλό σε σύγκριση με το εκτιμώμενο κόστος των 18 000 ευρώ που περιλαμβανόταν στις κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση κρίσεων.

Ανεπαρκής ανάλυση: Για το έργο αριθ. 10, στην Ουγκάντα:

  • Το εκτιμώμενο ποσοστό των δαπανών που θα πραγματοποιούνταν για αγαθά και υπηρεσίες για τους δικαιούχους ήταν 60 %, σύμφωνα με την αξιολόγηση της πρότασης από τη ΓΔ ECHO τον Μάρτιο του 2017·
  • το πραγματικό ποσοστό των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν για αγαθά και υπηρεσίες υπέρ των δικαιούχων ήταν 79 %.

Το γεγονός αυτό κατέδειξε ότι υπήρχαν σημαντικά περιθώρια για μεγαλύτερη αποδοτικότητα, αλλά η ανάλυση της ΓΔ ECHO δεν συνέκρινε το εν λόγω ποσοστό με άλλα έργα, ούτε εξέτασε κατά πόσον ήταν μη αποδοτικό.

Αποτελέσματα ανάλυσης που δεν χρησιμοποιήθηκαν: Επίσης για το έργο αριθ. 10:

  • Το εκτιμώμενο κόστος ανά δικαιούχο ήταν 37 ευρώ, σύμφωνα με την αξιολόγηση της πρότασης από τη ΓΔ ECHO·
  • κατά την περάτωση του έργου, το πραγματικό κόστος ανά δικαιούχο ανερχόταν σε 66 ευρώ.

Η ΓΔ ECHO δεν χρησιμοποίησε την ανάλυση αυτή ούτε διερεύνησε τους λόγους της διακύμανσης, προκειμένου να αντλήσει διδάγματα σχετικά με την οικονομική αποδοτικότητα.

56

Από τον Δεκέμβριο του 2018, κατά την επιλογή των προτάσεων έργου, η ΓΔ ECHO αξιολογούσε την οικονομική αποδοτικότητά τους ως «χαμηλή», «μέτρια» ή «υψηλή». Ωστόσο, δεν υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τα κριτήρια αξιολόγησης ή το είδος της ανάλυσης κόστους που απαιτείται για τη διενέργεια της αξιολόγησης. Το δείγμα ελέγχου μας περιλάμβανε τρία έργα του 2019 (αριθ. 3, 6 και 7), όλα στην Ιορδανία, όπου η ΓΔ ECHO εφάρμοσε την προσέγγιση αυτή. Η βαθμολογία της ΓΔ ECHO όσον αφορά την οικονομική αποδοτικότητα και των τριών έργων ήταν «μέτρια». Ωστόσο, ακόμη και στην περίπτωση του έργου αριθ. 7 που η ΓΔ ECHO θεώρησε υπερβολικά δαπανηρό (βλέπε σημείο 54), δεν υπήρξε σύγκριση με το μοναδιαίο κόστος άλλων παρόμοιων έργων.

57

Η σύγκριση των δαπανών με ενός έργου με αυτές ενός παρόμοιου, όχι μόνο κατά τον σχεδιασμό των έργων αλλά και κατά τη διάρκεια της υλοποίησης, μπορεί να συμβάλει στον εντοπισμό ευκαιριών για τη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας. Ωστόσο, κατά την παρακολούθηση των έργων, η ΓΔ ECHO δεν ανέλυε το κόστος τους.

58

Εντοπίσαμε δύο είδη αναλύσεων που θα μπορούσε να είχε διενεργήσει η ΓΔ ECHO κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων για τον εντοπισμό ευκαιριών βελτίωσης της οικονομικής αποδοτικότητας, τις οποίες, ωστόσο, δεν διενήργησε:

  1. σύγκριση του κόστους των δραστηριοτήτων με εκείνες που πραγματοποιήθηκαν σε παρόμοιο έργο ή σε προγενέστερα στάδια του ίδιου έργου (βλέπε πλαίσιο 5
  2. σύγκριση του ποσοστού των αγαθών και υπηρεσιών που παρασχέθηκαν στους δικαιούχους με το ποσοστό που είχε παρασχεθεί σε παρόμοια έργα ή σε προγενέστερα στάδια του ίδιου έργου (βλέπε πλαίσιο 6).

Πλαίσιο 5

Αύξηση της οικονομικής αποδοτικότητας - συγκρίσεις που θα μπορούσε να έχει πραγματοποιήσει η ΓΔ ECHO όσον αφορά το κόστος των δραστηριοτήτων

Δαπάνες παρόμοιων έργων: Τα έργα αριθ. 9 και 10 αφορούσαν αμφότερα την κατασκευή συγκροτημάτων αιθουσών διδασκαλίας στον ίδιο προσφυγικό οικισμό στην Ουγκάντα, ωστόσο το μοναδιαίο κόστος ανά συγκρότημα για το έργο αριθ. 9 ήταν κατά 46 % υψηλότερο από το αντίστοιχο του έργου αριθ. 10, ως εξής:

  • πραγματικό μοναδιαίο κόστος ανά συγκρότημα για το έργο αριθ. 10 (28 συγκροτήματα αιθουσών διδασκαλίας): 18 300 ευρώ·
  • πραγματικό μοναδιαίο κόστος ανά συγκρότημα για το έργο αριθ. 9 (22 συγκροτήματα αιθουσών διδασκαλίας): 26 700 ευρώ.

Μολονότι υπήρχαν ορισμένες διαφορές στον σχεδιασμό, η ΓΔ ECHO δεν συνέκρινε τα διαφορετικά κόστη, ούτε διερεύνησε κατά πόσον οι διακυμάνσεις αποτελούσαν ευκαιρίες για εξοικονόμηση κόστους.

Κόστος ανά δικαιούχο: Για τα έργα αριθ. 1 έως 3, που είναι διαδοχικά μονοετή έργα χρηματικής βοήθειας και υλοποιούνται στην Ιορδανία από τον ίδιο εταίρο, το κόστος ανά δικαιούχο παρουσιάζεται αυξημένο κάθε έτος, ως εξής:

  • 833 ευρώ το 2017·
  • 893 ευρώ το 2018· και
  • 914 ευρώ το 2019.

Μολονότι το ποσό της χρηματικής βοήθειας παρέμεινε το ίδιο, η ΓΔ ECHO δεν ανέλυσε τους λόγους για τους οποίους αυξήθηκαν οι δαπάνες.

Τέλη μεταβίβασης χρηματικών ποσών: Για τα έργα χρηματικής βοήθειας, οι εταίροι κατέβαλαν αμοιβή στις τράπεζες για τη διαχείριση των πληρωμών στους δικαιούχους. Τα εν λόγω τέλη μεταβίβασης διέφεραν σημαντικά ως ποσοστό του συνολικού κόστους, ακόμη και εντός της ίδιας χώρας. Στην Ιορδανία, παραδείγματος χάριν,

  • τα τέλη κυμαίνονταν από 1,0 έως 2,9 %.
  • Η δυνητική εξοικονόμηση από τη μείωση του τέλους, ύψους 2,9 % (έργο αριθ. 7), στο 1,0 % θα ήταν 17 500 ευρώ (ποσό που ισοδυναμεί με την παροχή βοήθειας σε 21 επιπλέον δικαιούχους).

Πλαίσιο 6

Αύξηση της οικονομικής αποδοτικότητας - συγκρίσεις που θα μπορούσε να έχει πραγματοποιήσει η ΓΔ ECHO όσον αφορά το ποσοστό των αγαθών και υπηρεσιών που παρασχέθηκαν στους δικαιούχους

Σύγκριση μεταξύ σταδίων: Ένας εταίρος υλοποίησε δύο διαδοχικά μονοετή έργα στην Ιορδανία, στο πλαίσιο των οποίων παρασχέθηκαν στους δικαιούχους πολύ διαφορετικά ποσοστά αγαθών και υπηρεσιών, ως εξής:

  • ποσοστό αγαθών και υπηρεσιών που παρασχέθηκαν στους δικαιούχους κατά το πρώτο στάδιο (έργο αριθ. 5): 61 % στην πρόταση, 76 % κατά τη διάρκεια της υλοποίησης·
  • ποσοστό αγαθών και υπηρεσιών που παρασχέθηκαν στους δικαιούχους στην πρόταση για το δεύτερο στάδιο (έργο αριθ. 6): 53 %.

Η ΓΔ ECHO θα μπορούσε να συγκρίνει το ποσοστό των αγαθών και υπηρεσιών για τους δικαιούχους στην πρόταση για το δεύτερο στάδιο με το ποσοστό του πρώτου σταδίου και θα μπορούσε εύλογα να αναμένει από τον εταίρο να επιτύχει παρόμοιο επίπεδο.

Σύγκριση μεταξύ έργων: Η ΓΔ ECHO θα μπορούσε να συγκρίνει τα ποσά σε μετρητά που λάμβαναν οι δικαιούχοι του έργου αριθ. 7 με τα ποσά σε μετρητά και εκπαιδευτικές υπηρεσίες που παρέχονται στους δικαιούχους στο πλαίσιο τριών διαδοχικών έργων που υλοποιεί άλλος εταίρος, ως εξής:

  • όσον αφορά το έργο αριθ. 7 του 2019 με αντικείμενο την παροχή χρηματικής βοήθειας στην Ιορδανία, το ποσοστό των μετρητών που έφθανε στους δικαιούχους ήταν 34 %·
  • στα έργα που υλοποιήθηκαν από άλλον εταίρο το 2017, το 2018 και το 2019, το ποσοστό των μετρητών και των εκπαιδευτικών υπηρεσιών που παρέχονταν στους δικαιούχους ήταν 68 %, 61 % και 60 % αντίστοιχα.

Η ΓΔ ECHO θα μπορούσε να προσπαθήσει να επιτύχει παρόμοιο επίπεδο αποδοτικότητας και επίσης να συγκρίνει το ποσοστό αυτό με την τιμή-στόχο του 85 % που προτείνεται στις κατευθυντήριες οδηγίες της για μεταβιβάσεις χρηματικών ποσών άνω των 10 εκατομμυρίων ευρώ (αν και αυτό περιλαμβάνει ευρύ φάσμα υποστηρικτικών δραστηριοτήτων).

Σύγκριση μεταξύ της χρήσης / μη χρήσης της χρηματικής βοήθειας: Οι κατευθυντήριες οδηγίες της ΓΔ ECHO αναφέρουν ότι μέσω των μεταβιβάσεων χρηματικών ποσών, η βοήθειας που φθάνει στους δικαιούχους είναι μεγαλύτερη. Ωστόσο, τα μέσα ποσοστά του δείγματός μας είχαν ως εξής:

  • στα πέντε έργα στα οποία η χρηματική βοήθεια αποτελούσε την κύρια δραστηριότητα, το μέσο ποσοστό των ποσών σε μετρητά και των εκπαιδευτικών υπηρεσιών που λάμβαναν οι δικαιούχοι ήταν 56 %·
  • στα υπόλοιπα έξι έργα, το μέσο ποσοστό αγαθών και υπηρεσιών που λάμβαναν οι δικαιούχοι ήταν 66 %.

Ως εκ τούτου, η επιλογή της χρηματικής βοήθειας δεν είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της βοήθειας που έφθανε στους δικαιούχους.

Πολλές δραστηριότητες συνέχισαν να ωφελούν τα παιδιά και μετά την ολοκλήρωση των έργων, ωστόσο τα έργα παροχής χρηματικής βοήθειας συνέβαλαν ελάχιστα στη μείωση της εξάρτησης των δικαιούχων

59

Τα έργα υλοποίησαν μια σειρά δραστηριοτήτων που συνέχισαν να ωφελούν τα παιδιά και μετά την ολοκλήρωση των έργων, μεταξύ των οποίων:

  • στήριξη της επίσημης εκπαίδευσης ή παροχή ταχύρρυθμης εκπαίδευσης·
  • κατάρτιση εκπαιδευτικών σε εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, ταχύρρυθμη εκπαίδευση, ψυχοκοινωνικές δεξιότητες ή δεξιότητες ζωής με σκοπό την αύξηση των γνώσεών τους και τη βελτίωση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος·
  • δημιουργία σχολείων, κέντρων μάθησης, τουαλετών ή καταλυμάτων εκπαιδευτικών·
  • παροχή εξοπλισμού για παιδιά με αναπηρίες·
  • παροχή σχολικών σακιδίων και στολών·
  • ψυχοκοινωνική στήριξη για τη βελτίωση της ψυχοκοινωνικής ευημερίας·
  • ευαισθητοποίηση και ανάπτυξη ικανοτήτων για τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα περισσότερο ευνοϊκό και υποστηρικτικό εκπαιδευτικό περιβάλλον·
  • χάραξη εθνικής πολιτικής για την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και προώθηση της υιοθέτησής της στο σχολικό σύστημα.
60

Πολλές από τις δραστηριότητες αυτές συνδέονται συνήθως με αναπτυξιακή βοήθεια. Στην πραγματικότητα, η ΓΔ DEVCO και το EUTF κατασκεύασαν επίσης αίθουσες διδασκαλίας και παρείχαν κατάρτιση εκπαιδευτικών για ΠΤΕ στην Ουγκάντα. Ωστόσο, τα έργα της ΓΔ DEVCO και του EUTF διαρκούσαν τέσσερα έτη, ενώ τα έργα της ΓΔ ECHO ήταν μικρότερα και χρειάστηκε να παραταθούν για την επίτευξη των στόχων τους.

61

Υπήρξαν ορισμένα παραδείγματα στα οποία η ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ συνδεόταν άμεσα με την αναπτυξιακή βοήθεια της ΕΕ. Παραδείγματος χάριν, έργα της ΓΔ ECHO κατασκεύασαν σχολεία στην Ουγκάντα, στη συνέχεια έργα χρηματοδοτούμενα από το ταμείο «Education Cannot Wait» κατέβαλαν τους μισθούς των εκπαιδευτικών και παρείχαν την επίπλωση. Ορισμένοι εκπαιδευόμενοι σε ΠΤΕ που λάμβαναν στήριξη στο πλαίσιο έργου χρηματοδοτούμενο από τη ΓΔ ECHO στην Ουγκάντα (έργο αριθ. 8) πραγματοποίησαν επαγγελματική κατάρτιση χρηματοδοτούμενη από το EUTF.

62

Ωστόσο, η ΓΔ ECHO έχασε ορισμένες ευκαιρίες για να ενισχύσει περαιτέρω τη σύνδεση με την αναπτυξιακή βοήθεια:

  1. Ένας εταίρος παρείχε ταχύρρυθμη μάθηση (χρηματοδοτούμενη από το EUTF) και ψυχοκοινωνική στήριξη για παιδιά πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (χρηματοδοτούμενη από τη ΓΔ ECHO) σε ορισμένες από τις ίδιες περιοχές. Ωστόσο, υλοποίησε δράσεις βιοπορισμού στο πλαίσιο του EUTF για να παράσχει στους δικαιούχους έναν τρόπο για να κερδίζουν τα προς το ζην τους σε διαφορετικές περιοχές των οικισμών, χάνοντας την ευκαιρία να θέσει σε εφαρμογή την προσέγγιση βάσει συσχετισμού της ενωσιακής ανθρωπιστικής βοήθειας με την ανάπτυξη. Η τελική έκθεση της ΓΔ ECHO για το εν λόγω έργο ανέφερε ότι το έργο έπρεπε να είχε δημιουργήσει στρατηγικές συνδέσεις με περισσότερο μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες (όπως το πρόγραμμα του EUTF) προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητά του (έργο αριθ. 11).
  2. Στο πλαίσιο ανάλυσης της ΓΔ ECHO σχετικά με την τελική έκθεση για ένα έργο στην Ουγκάντα αναφέρθηκε ότι ο εταίρος δεν ανέπτυξε επαρκώς τις ευκαιρίες σύνδεσης της δράσης με μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές δράσεις (έργο αριθ. 10).
  3. Η αξιολόγηση της ΓΔ ECHO σχετικά με την πρόταση για ένα έργο του 2018 στην Ιορδανία έκρινε ότι το έργο δεν στηρίζει επαρκώς μακροπρόθεσμες στρατηγικές για τη μείωση των ανθρωπιστικών αναγκών. Η μόνη πρόταση ήταν η χρηματοδότηση δραστηριοτήτων από άλλους χορηγούς, το οποίο όμως δεν συνέβη (έργο αριθ. 5).
  4. Οι εκθέσεις παρακολούθησης της ΓΔ ECHO για ένα άλλο έργο στην Ιορδανία έκριναν ότι το έργο δεν αξιοποιούσε επαρκώς τις ευκαιρίες στήριξης μακροπρόθεσμων στρατηγικών για τη μείωση των ανθρωπιστικών αναγκών και των υποκείμενων αδυναμιών (ιδίως στον καταυλισμό Azraq) (έργο αριθ. 4).
  5. Μια μελέτη παρακολούθησε την πρόοδο 2 971 σπουδαστών μετά τη συμμετοχή τους σε πρόγραμμα ταχύρρυθμης εκπαίδευσης στην Ουγκάντα το 2018. Διαπίστωσε ότι 2 015 (68 %) από αυτούς δεν σπούδαζαν πουθενά. Μόνο 956 (32 %) πέρασαν με επιτυχία στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια ή επαγγελματική εκπαίδευση. Στην έκθεση τονίστηκε η ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις και στήριξη ώστε να διευκολυνθεί η μετάβαση των παιδιών σε άλλες δυνατότητες μετά το πέρας των ΠΤΕ (έργο 8).
63

Τα HIP ζητούν τη σύνδεση των δράσεων με περισσότερο μακροπρόθεσμα προγράμματα ούτως ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη βιωσιμότητα. Παραδείγματος χάριν, το τεχνικό παράρτημα του HIP του 2018 για την περιφερειακή κρίση στη Συρία απαιτούσε εκπαιδευτικές δράσεις για τη διασφάλιση της συνέχειας της μάθησης μέσω κατάλληλου σχεδιασμού, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών εξόδου και της μετάβασης στην αναπτυξιακή βοήθεια. Ωστόσο, η ΓΔ ECHO ελάχιστα κατάφερε να μειώσει την εξάρτηση των δικαιούχων από τη χρηματική βοήθεια, η οποία αποτελούσε σημαντική δραστηριότητα σε πέντε έργα του δείγματός μας (τέσσερα στην Ιορδανία και ένα στην Ουγκάντα, βλέπε παράρτημα I). Στόχος της χρηματικής βοήθειας ήταν να δοθεί στα παιδιά η δυνατότητα πρόσβασης στην εκπαίδευση. Ωστόσο, μετά τη λήξη των έργων, η χρηματική βοήθεια εξακολουθούσε να είναι απαραίτητη, ώστε τα παιδιά να μπορέσουν να συνεχίσουν να φοιτούν στο σχολείο. Παραδείγματος χάριν, τα έργα αριθ. 1, 2 και 3 του δείγματός μας στήριξαν τα ίδια 700 παιδιά στην Ιορδανία για το 2017, το 2018 και το 2019. Οι 1 290 δικαιούχοι του έργου αριθ. 7 στην Ιορδανία έλαβαν επίσης στήριξη κατά το προηγούμενο στάδιο.

64

Ένας από τους λόγους για τους οποίους τα έργα αυτά χρειάζονταν εκ νέου χρηματοδότηση ήταν ότι δεν διέθεταν στρατηγικές εξόδου που να συνδέονται με περισσότερο βιώσιμα προγράμματα. Τα έργα δεν προέβλεπαν αρκετές λύσεις για τον βιοπορισμό των δικαιούχων, ώστε να μειωθεί η εξάρτησή τους από τη χρηματική βοήθεια. Στο πλαίσιο της αξιολόγησης που πραγματοποίησε η ΓΔ ECHO σχετικά με την τελική έκθεση για το έργο αριθ. 2 στην Ιορδανία το 2018 διαπιστώθηκε ότι ο εταίρος εξακολουθούσε να μην αναφέρει μια πιθανή στρατηγική εξόδου από τη χρηματική βοήθεια, από την οποία εξαρτιόνταν οι πιο ευάλωτες οικογένειες, όπως τα νοικοκυριά με αρχηγό γυναίκα. Κατά την αξιολόγηση που πραγματοποίησε η ΓΔ ECHO σχετικά με το έργο αριθ. 3 το 2019, το οποίο υλοποιείτο από τον ίδιο εταίρο του έργου αριθ. 2, διαπιστώθηκε ότι ο εταίρος δεν είχε επιδείξει επαρκείς μεταβατικές οδούς για την ανάληψη αναπτυξιακής δράσης για το μέλλον.

65

Δύο έργα παροχής χρηματικής βοήθειας του 2019 είχαν θέσει στόχους ώστε οι δικαιούχοι να στραφούν προς λύσεις βιοπορισμού. Το έργο αριθ. 3 στην Ιορδανία είχε θέσει ως στόχο το 8 % των δικαιούχων να στραφούν προς περισσότερο βιώσιμες λύσεις βιοπορισμού έως το τέλος του έργου, ώστε να μην χρειάζονται πλέον χρηματική βοήθεια. Ο στόχος του έργου αριθ. 7 στην Ιορδανία ήταν 5 % (65 από τους 1 290 δικαιούχους). Οι στόχοι αυτοί ήταν μέτριοι και σήμαιναν ότι πάνω από το 90 % των δικαιούχων και για τα δύο έργα θα εξακολουθούσε να εξαρτάται από τη χρηματική βοήθεια. Από την παρακολούθηση του έργου αριθ. 7 στην Ιορδανία, η ΓΔ ECHO διαπίστωσε ότι ορισμένα παιδιά συνέχισαν να εργάζονται παρά τη χρηματική βοήθεια, λόγω της έλλειψης ευκαιριών βιοπορισμού και οικονομικών πόρων της οικογένειας. Τα υπόλοιπα τρία έργα παροχής χρηματικής βοήθειας (έργα αριθ. 1, 2 και 8) δεν είχαν στόχους για λύσεις βιοπορισμού.

66

Ένα από τα κριτήρια του δείκτη ανθεκτικότητας της ΓΔ ECHO αξιολογεί κατά πόσον τα έργα αξιοποιούν ευκαιρίες για τη στήριξη μακροπρόθεσμων στρατηγικών με σκοπό τη μείωση των ανθρωπιστικών αναγκών. Η ΓΔ ECHO διαπίστωσε ότι τα περισσότερα έργα δεν πληρούσαν επαρκώς αυτό το κριτήριο, με αποτέλεσμα να τα βαθμολογήσει τελικά με 1 βαθμό για τον συγκεκριμένο δείκτη. Η ΓΔ ECHO χορήγησε σε λίγα έργα τη μέγιστη βαθμολογία των 2 βαθμών (βλέπε πίνακα 5).

Πίνακας 5

Ο δείκτης ανθεκτικότητας της ΓΔ ECHO δείχνει ότι τα περισσότερα έργα δεν στήριζαν πλήρως τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές

Δείκτης ανθεκτικότητας
Χώρα Έργο Εν εξελίξει Τελική/ενδιάμεση βαθμολογία (*)
Επιτόπου Στην έδρα
Ιορδανία 1 1 1
2 1 1
3 * 1 1
4 * 1 1
5 2 2
6 * 1 1
7 * 1 1
Ουγκάντα 8 * 1 1
9 1 2
10 1 2
11 1 2

* Ενδιάμεση βαθμολογία για τα εν εξελίξει έργα.

2 = πληροί και τα τέσσερα κριτήρια
1 = πληροί δύο/τρία κριτήρια
0 = πληροί ένα κριτήριο / δεν πληροί κανένα κριτήριο

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει στοιχείων της Επιτροπής.

Συμπεράσματα και συστάσεις

67

Συνολικά, η βοήθεια της ΕΕ βοήθησε παιδιά που είχαν ανάγκη και τα έργα πέτυχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματά τους. Ωστόσο, δεν κάλυψε αρκετά κορίτσια. Επιπλέον, τα περισσότερα από τα έργα του δείγματός μας ήταν υπερβολικά μικρά σε σύγκριση με τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών, με αποτέλεσμα τη μειωμένη αποδοτικότητά τους. Οι διαπιστώσεις μας από την εξέταση 11 έργων συνοψίζονται στο παράρτημα II.

68

Τα έργα ήταν συναφή και καλά συντονισμένα, και η Επιτροπή επέλυε τα προβλήματα που εντόπιζε κατά τις επισκέψεις παρακολούθησης. Τα έργα πέτυχαν τα περισσότερα από τα προβλεπόμενα αποτελέσματά τους. Ωστόσο, η Επιτροπή ελάχιστα αξιοποίησε τα αποτελέσματα των έργων του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης. Επιπλέον, η Επιτροπή δεν είχε ως στόχο της να καλύψει αρκετά κορίτσια, παρά το γεγονός ότι αυτά ήταν που αντιμετώπιζαν τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα. Επίσης, σχεδόν το ήμισυ των έργων δεν κατάφερε να καλύψει το ποσοστό κοριτσιών που είχε θέσει ως στόχο (σημεία 18 έως 40).

Σύσταση 1 – Η Επιτροπή πρέπει να αξιοποιήσει περισσότερο τα αποτελέσματα των έργων του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης

Η Επιτροπή πρέπει να αξιοποιήσει συστηματικότερα τις κατευθυντήριες οδηγίες που αφορούν την ανθρωπιστική βοήθεια για την εκπαίδευση και προκύπτουν από πρωτοβουλίες που χρηματοδοτούνται από τα κονδύλια του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης.

Χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της σύστασης: για τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από τον Ιανουάριο του 2022.

Σύσταση 2 – Η Επιτροπή πρέπει να παρέχει μεγαλύτερη στήριξη στα κορίτσια στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών έργων

Η Επιτροπή πρέπει να παράσχει μεγαλύτερη στήριξη στα κορίτσια με τους εξής τρόπους:

  1. ενημερώνοντας τους εταίρους μέσω του HIP ότι θα δώσει προτεραιότητα στη χρηματοδότηση έργων που στοχεύουν τουλάχιστον το 50 % των κοριτσιών, εκτός και αν οι συγκεκριμένες συνθήκες δικαιολογούν άλλως·
  2. προβλέποντας έναν τυπικό δείκτη για το ποσοστό των κοριτσιών που θα καλύψει το έργο·
  3. παρακολουθώντας συστηματικά, κατά τις επισκέψεις παρακολούθησης, την αναλογία των φύλων και την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ εκπαιδευτικά έργα και λαμβάνοντας τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση των αναγκών των κοριτσιών.

Χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της σύστασης: για τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από τον Ιανουάριο του 2022.

69

Τα περισσότερα έργα του δείγματός μας είχαν αρχική διάρκεια 10‑12 μηνών, διάστημα που δεν ήταν αρκετά μεγάλο για την αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών αναγκών των παιδιών σε μια κατάσταση παρατεταμένης κρίσης. Η σύντομη διάρκεια αύξησε τον διοικητικό φόρτο για τους εταίρους υλοποίησης, καθιστώντας λιγότερο αποδοτική την παροχή της βοήθειας (σημεία 41 έως 51).

Σύσταση 3 – Η Επιτροπή πρέπει να παρέχει περισσότερο μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση για την εκπαίδευση σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων

Προκειμένου να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων, η Επιτροπή πρέπει:

  1. να υποστηρίζει εκπαιδευτικά έργα για τουλάχιστον δύο έτη, εκτός εάν υπάρχει ανάγκη για μικρότερη διάρκεια ή οι συγκεκριμένες συνθήκες δικαιολογούν άλλως·
  2. να καθορίζει τη διάρκεια αυτών των έργων κατά την έναρξη της δράσης, ώστε να μπορούν να επέρχονται τα οφέλη μιας περισσότερο μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης.

Χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της σύστασης: για τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από τον Ιανουάριο του 2022.

70

Η Επιτροπή δεν ανέλυσε επαρκώς το κόστος των έργων ώστε να εντοπίσει ευκαιρίες για τη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητάς τους. Δεν συνέκρινε το κόστος των δραστηριοτήτων, ή το ποσοστό των αγαθών και υπηρεσιών που παρέχονταν στους δικαιούχους, με παρόμοια έργα ή με προηγούμενα στάδια του ίδιου έργου. Αυτό συνέβαινε όχι μόνο κατά την επιλογή των προτάσεων έργων, αλλά και κατά την παρακολούθηση της υλοποίησης των ίδιων των έργων (σημεία 52 έως 58).

Σύσταση 4 – Η Επιτροπή πρέπει να βελτιώσει την ανάλυση κόστους κατά την επιλογή και την παρακολούθηση των εκπαιδευτικών έργων

Κατά την ανάλυση των προτεινόμενων προϋπολογισμών των έργων ή των πραγματικών δαπανών, η Επιτροπή πρέπει:

  1. να συγκρίνει συστηματικά το κόστος των κύριων δραστηριοτήτων με το κόστος παρόμοιου έργου ή προηγούμενου σταδίου του ίδιου έργου·
  2. να συγκρίνει το ποσοστό των αγαθών, συμπεριλαμβανομένης της παροχής χρηματικής βοήθειας, και των υπηρεσιών που παρέχονται στους δικαιούχους με το αντίστοιχο ποσοστό στο πλαίσιο παρόμοιων έργων ή προγενέστερων σταδίων του ίδιου έργου·
  3. να χρησιμοποιεί τα αποτελέσματα αυτής της ανάλυσης κόστους κατά την επιλογή των έργων και την τροποποίηση του προϋπολογισμού τους, προκειμένου να βελτιώνει την αποδοτικότητα ή να απορρίπτει μη αποδοτικές προτάσεις.

Χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της σύστασης: για τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από τον Ιανουάριο του 2022.

71

Μετά τη λήξη των έργων, τα περισσότερα από αυτά συνέχιζαν να ωφελούν τα παιδιά. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν κατάφερε να μειώσει την εξάρτηση των δικαιούχων από τη χρηματική βοήθεια στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών έργων του δείγματος που προέβλεπαν την παροχή τέτοιας βοήθειας. Πολλά από αυτά τα έργα χρειάζονταν εκ νέου χρηματοδότηση, διότι δεν συνδέονταν με προγράμματα παροχής περισσότερο μακροπρόθεσμης βοήθειας και δεν παρείχαν επαρκείς λύσεις για τον βιοπορισμό των δικαιούχων οικογενειών (σημεία 59 έως 66).

Σύσταση 5 – Η Επιτροπή πρέπει να βελτιώσει τη βιωσιμότητα των εκπαιδευτικών έργων που προβλέπουν την παροχή χρηματικής βοήθειας σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων

Όταν χρηματοδοτεί έργα που προβλέπουν την παροχή χρηματικής βοήθειας για την εκπαίδευση σε καταστάσεις παρατεταμένων κρίσεων, η Επιτροπή πρέπει να ενισχύει τις σχέσεις με περισσότερο μακροπρόθεσμα αναπτυξιακά προγράμματα και να παρέχει λύσεις για το βιοπορισμό περισσότερων δικαιούχων οικογενειών.

Χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της σύστασης: για τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από τον Ιανουάριο του 2022.

Η παρούσα έκθεση εγκρίθηκε από το Τμήμα IIΙ, του οποίου προεδρεύει η Bettina JAKOBSEN, Μέλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο Λουξεμβούργο, στις 8 Δεκεμβρίου 2020.

Για το Ελεγκτικό Συνέδριο

Klaus-Heiner Lehne
Πρόεδρος


Παραρτήματα

Παράρτημα I – Δραστηριότητες στο πλαίσιο των έργων

Αριθμός έργου 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Χώρα Ιορδανία Ιορδανία Ιορδανία Ιορδανία Ιορδανία Ιορδανία Ιορδανία Ουγκάντα Ουγκάντα Ουγκάντα Ουγκάντα
Είδος εταίρου ΔΜΚΟ ΔΜΚΟ ΔΜΚΟ ΜΚΟ ΔΜΚΟ ΔΜΚΟ ΔΜΚΟ ΔΜΚΟ ΟΗΕ ΜΚΟ ΜΚΟ
Τρέχουσα κατάσταση περατωθέν περατωθέν εν εξελίξει* εν εξελίξει** περατωθέν εν εξελίξει* εν εξελίξει* εν εξελίξει* περατωθέν περατωθέν περατωθέν
Χρηματοδότηση της ΓΔ ECHO για την εκπαίδευση (σε εκατ. ευρώ) 1,7 2,4 1,0 2,0 1,2 1,0 2,3 10,0 1,3 1,5 0,4
Στοιχεία προς υποστήριξη της τυπικής εκπαίδευσης X X X X X X X X X X
Μη τυπική εκπαίδευση (ενισχυτικά μαθήματα / πρόγραμμα ταχύρρυθμης εκπαίδευσης) X X X X X X X
Κατασκευή/αποκατάσταση X X X X
Εξοπλισμός και υλικό για παιδιά X X X X X
Χρηματική βοήθεια για την εκπαίδευση X X X X X
Βοήθεια για τη μεταφορά στο σχολείο (χρηματική βοήθεια, υπηρεσία συνοδείας για τα παιδιά που πήγαιναν στο σχολείο με τα πόδια) X X X
Παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης στα παιδιά X X X X X X
Κατάρτιση για τους εκπαιδευτικούς / διδακτικό προσωπικό X X X X X X X X
Διδακτικό υλικό / διδακτικός εξοπλισμός X X X X X
Ευαισθητοποίηση / δημιουργία ικανοτήτων (κοινότητα )/ προώθηση πολιτικής / προώθηση συμφερόντων X X X X X X X X

* έργο που βρισκόταν σε εξέλιξη στις 31.5.2020 ή τελική έκθεση μη διαθέσιμη στις 31.5.2020.
** τελική έκθεση διαθέσιμη στις 31.8.2020.

Παράρτημα II – Σύνοψη των διαπιστώσεων από τα έργα του δείγματός μας

Γλωσσάριο

Μεγάλη συμφωνία: Συμφωνία μεταξύ των μεγαλύτερων χορηγών και οργανώσεων ανθρωπιστικής βοήθειας σχετικά με την αντιμετώπιση της έλλειψης εμπιστοσύνης στον τομέα αυτό και την αύξηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του έργου τους.

Ταμείο «Education Cannot Wait» (ECW): Παγκόσμιο ταμείο μέσω του οποίου τράπεζες και διεθνείς ενδιαφερόμενοι στον τομέα της ανθρωπιστικής και ανταπτυξιακής βοήθειας συνεργάζονται προκειμένου να αποκριθούν με ταχύτητα στις εκπαιδευτικές ανάγκες παιδιών και νέων που πλήττονται από κρίσεις.

Ταχύρρυθμη εκπαίδευση: Παροχή εκπαίδευσης εντός συντετμημένου χρονικού πλαισίου σε παιδιά και νέους που έχουν χάσει τμήματα της εκπαίδευσής τους λόγω φτώχειας, περιθωριοποίησης, συγκρούσεων ή κρίσης.

Aκρωνύμια και συντομογραφίες

ΓΔ DEVCO: Γενική Διεύθυνση Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

ΓΔ ECHO: Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Μηχανισμός ERC: Ενισχυμένη ικανότητα απόκρισης (Enhanced Response Capacity)

ΟΗΕ: Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

ΠΤΕ: Πρόγραμμα ταχύρρυθμης εκπαίδευσης

EUTF: Καταπιστευματικό ταμείο έκτακτης ανάγκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αφρική (European Union Emergency Trust Fund for Africa)

HIP: Σχέδιο εφαρμογής ανθρωπιστικής βοήθειας (Humanitarian Implementation Plan)

ILET: Improving Learning Environments Together

UNHCR: Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (United Nations High Commissioner for Refugees)

WASH: Water, Sanitation and Hygiene assistance

Απαντήσεις της Επιτροπής και της ΕΥΕΔ

Σύνοψη

Κοινές απαντήσεις της Επιτροπής στα σημεία I-IX:

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι η εκπαίδευση αποτελεί κρίσιμο τομέα, καθώς συνιστά επένδυση στο μακροπρόθεσμο μέλλον των παιδιών και των νέων και συμβάλλει στην ειρήνη, τη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη των κοινοτήτων και των χωρών τους. Η εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να ξαναχτίσουν τη ζωή τους και να ανακτήσουν το αίσθημα της κανονικότητας και της ασφάλειας, να τα προστατεύσει από τη βία και την κακοποίηση και να τους προσφέρει σημαντικές δεξιότητες ζωής. Διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στον μετριασμό των συγκρούσεων, αυξάνοντας την ειρηνική συνύπαρξη διαφορετικών εθνοτικών και κοινωνικών ομάδων, καθώς και προσφύγων και κοινοτήτων υποδοχής.

Την περίοδο 2015-2019, περισσότερα από 8,5 εκατομμύρια κορίτσια και αγόρια σε 59 χώρες του κόσμου επωφελήθηκαν από εκπαιδευτικά έργα τα οποία χρηματοδοτήθηκαν από την ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ 19. Ωστόσο, η χρηματοδότηση για την παροχή στήριξης στην εκπαίδευση σε καταστάσεις κρίσεων εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής σε μεγάλο βαθμό και είμαστε σε θέση να καλύψουμε μικρό μόνο μέρος από το σύνολο των αναγκών. Το παγκόσμιο χρηματοδοτικό κενό για την παροχή στήριξης για την εκπαίδευση 75 εκατομμυρίων παιδιών τα οποία εκτιμάται ότι πλήττονται από κρίσεις ανέρχεται σε τουλάχιστον 8,5 δισ. δολάρια ΗΠΑ ετησίως 20. Για τον λόγο αυτόν η Επιτροπή δεσμεύτηκε να διατηρήσει τις παρεμβάσεις ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ στον τομέα της εκπαίδευσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και να διευρύνει το έργο της σε αυτόν τον τομέα, ιδιαίτερα όσον αφορά την εκπαίδευση των κοριτσιών και των γυναικών.

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι οι ανθρωπιστικές δράσεις θα πρέπει πάντα να λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του φύλου και να είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες, τις προκλήσεις και τα ειδικά ευάλωτα σημεία που παρουσιάζουν τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια. Το ποσοστό των κοριτσιών και των αγοριών τα οποία αποτελούν στόχο των εκπαιδευτικών έργων βασίζεται στην ανάλυση αναγκών και εξαρτάται από το εκάστοτε πλαίσιο. Συνάδει, επίσης, με την επιτακτική ανάγκη στήριξης των πλέον ευάλωτων ομάδων, σύμφωνα με τις ανθρωπιστικές αρχές.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η επίτευξη ορισμένων στόχων μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη λόγω των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών εμποδίων που προκύπτουν σε ανθρωπιστικά πλαίσια τα οποία παρουσιάζουν πολύ μεγάλες προκλήσεις. Η Επιτροπή παραμένει προσηλωμένη στον στόχο της να παρέχει στήριξη και να παρακολουθεί στενά τη διάσταση του φύλου στα εκπαιδευτικά έργα, διασφαλίζοντας ότι προσδιορίζονται και αντιμετωπίζονται κατάλληλα οι ανάγκες και οι προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζουν τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια. Ωστόσο, οι νέοι άνδρες και τα αγόρια βρίσκονται συχνά σε εξαιρετικά ευάλωτη θέση σε πολλά ανθρωπιστικά πλαίσια, καθώς αντιμετωπίζουν επίσης κινδύνους όπως η σεξουαλική βία και άλλες μορφές εκμετάλλευσης, όπως η παιδική εργασία και η στρατολόγηση παιδιών στρατιωτών. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή αναγνωρίζει το συγκριτικό μειονέκτημα των κοριτσιών στην εκπαίδευση και συμφωνεί ότι θα πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την επίτευξη μεγαλύτερης ισότητας και ένταξης στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των επίμονων διαφορών και της αύξησης της χειραφέτησης των κοριτσιών.

Στο πλαίσιο των παρεμβάσεων ανθρωπιστικής βοήθειας καταβάλλονται προσπάθειες για την εξεύρεση της κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ, αφενός, της αύξησης της πολυετούς χρηματοδότησης και, αφετέρου, της ενίσχυσης της ικανότητας ταχείας αντίδρασης για την εξασφάλιση μεγαλύτερων οφελών για τους πληθυσμούς-στόχους. Η πολυετής χρηματοδότηση πρέπει να εφαρμόζεται κάθε φορά που αυτό είναι εφικτό αλλά, κατά την άποψη της Επιτροπής, το σημαντικότερο είναι να δίνεται προτεραιότητα στην ευθυγράμμιση των έργων για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης με τη διάρκεια του σχολικού έτους, ώστε να καλύπτεται τουλάχιστον ένα πλήρες ακαδημαϊκό έτος.

Μέσω της χρηματοδότησης από τον μηχανισμό ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης (ΕΙΑ), η Επιτροπή μπορεί να χρηματοδοτεί πρωτοβουλίες, όπως έργα για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που εισάγουν και αναπτύσσουν νέους τρόπους εργασίας, π.χ. κατευθυντήριες οδηγίες, για την αύξηση της αποδοτικότητας στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Τα έργα της ΕΙΑ είναι έργα τα οποία ενισχύουν το σύστημα, παράγουν παγκόσμια δημόσια αγαθά και τα οφέλη τους υπερβαίνουν αυτά των έργων που χρηματοδοτούνται από τη ΓΔ ECHO.

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι ο εύλογος χαρακτήρας του κόστους αποτελεί ένα μόνο από τα πέντε κριτήρια επιλογής, τα οποία πρέπει να λαμβάνονται όλα υπόψη πριν από τη λήψη της απόφασης για την επιλογή. Η Επιτροπή εξετάζει επί του παρόντος τρόπους για τη βελτίωση της κατανόησης του κόστους και της σύγκρισης των προτάσεων στη φάση της επιλογής.

Με τις μεταφορές μετρητών υποστηρίζεται η κάλυψη βασικών αναγκών και καθίσταται δυνατή η εφαρμογή διαφοροποιημένων και ολοκληρωμένων αποκρίσεων. Ενισχύεται η ταχύτητα, η ευελιξία, η επιλογή και η αξιοπρέπεια των δικαιούχων.

Η αντιμετώπιση των υποκείμενων αδυναμιών και των βαθύτερων αιτιών αποτελεί στόχο της αναπτυξιακής βοήθειας και καθήκον των κυβερνήσεων.

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) εκφράζει την ικανοποίησή της για την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με την εργασία στον τομέα της εκπαίδευσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Επισημαίνει ότι, για την πραγματοποίηση επενδύσεων στην ποιοτική εκπαίδευση για τα παιδιά τα οποία ζουν σε χώρες που πλήττονται από συγκρούσεις και κρίσεις, απαιτείται η στενή συνεργασία με όλους τους φορείς στην έδρα τους και επιτόπου στο πλαίσιο μιας προσέγγισης βάσει συσχετισμού τριών πτυχών «Ανθρωπιστική βοήθεια-Ανάπτυξη-Ειρήνη». Επιθυμεί, επίσης, να υπογραμμίσει πόσο σημαντικό και χρήσιμο είναι οι παράγοντες του συσχετισμού αυτού να εργάζονται με συντονισμένο και συνεκτικό τρόπο, σεβόμενοι παράλληλα τις ιδιαιτερότητες και τους ρόλους και τις αρμοδιότητες των τριών πτυχών, της ανθρωπιστικής βοήθειας, της ανάπτυξης και της ειρήνης.

X

Η Επιτροπή αποδέχεται όλες τις συστάσεις.

Βλέπε τις απαντήσεις της Επιτροπής στο τμήμα των συστάσεων.

Παρατηρήσεις

20

Ορισμένα από τα έργα που παρουσιάζονται στο γράφημα 3 εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί ότι παράμετροι όπως η υποστήριξη των κοριτσιών μπορούν ακόμη να βελτιωθούν στα έργα που είναι σε εξέλιξη.

21

Η θέσπιση του πλαισίου πολιτικής το 2018, αφού ελήφθη η απόφαση να ξεκινήσει η αύξηση της χρηματοδότησης για τον τομέα της εκπαίδευσης ήδη από το 2015, δημιούργησε μια μακροπρόθεσμη προοπτική.

Το πλαίσιο πολιτικής του 2018 για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης εστιάζει τη στήριξη στα επίπεδα εκπαίδευσης τα οποία καλύπτονται από τις κρατικές δεσμεύσεις για δωρεάν και υποχρεωτική βασική εκπαίδευση. Τα επίπεδα αυτά συνήθως περιλαμβάνουν την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η βρεφονηπιακή εκπαίδευση μπορεί να ληφθεί υπόψη για χρηματοδότηση εάν κατοχυρώνεται ως επίσημη τυπική εκπαίδευση.

Παρότι η Επιτροπή διέκοψε την παροχή στήριξης για τη βρεφονηπιακή ανάπτυξη στην Ουγκάντα — προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με το πλαίσιο πολιτικής της και με το σχέδιο απόκρισης για την εκπαίδευση των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής το οποίο δρομολόγησε η κυβέρνηση της Ουγκάντας (Σεπτ. 2018)— άλλοι χορηγοί συνεχίζουν να παρέχουν στήριξη αξιοποιώντας τις παλαιότερες επενδύσεις της Επιτροπής.

25

α) Το ζήτημα του ποσοστού εγγραφής στο πρόγραμμα ταχύρρυθμης εκπαίδευσης (ΠΤΕ) του έργου 8 στην Ουγκάντα εντοπίστηκε και αντιμετωπίστηκε αμέσως κατά την υλοποίηση του έργου. Η δράση εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη και το αναμενόμενο ποσοστό εγγραφής επιτεύχθηκε, όπως επιβεβαιώνεται στις πιο πρόσφατες εκθέσεις. Το γεγονός ότι η Γενική Διεύθυνση Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης (DEVCO) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χρηματοδότησε επίσης την ταχύρρυθμη εκπαίδευση μέσω του Καταπιστευματικού Ταμείου Έκτακτης Ανάγκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αφρική (EUTF) αντικατοπτρίζει τη συνεργασία στο πλαίσιο του συσχετισμού ανθρωπιστικής βοήθειας και ανάπτυξης. Οι πρωτοβουλίες του EUTF οι οποίες παρείχαν στήριξη σε ΠΤΕ υλοποιήθηκαν σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς τις παρεμβάσεις οι οποίες έλαβαν στήριξη από τη ΓΔ ECHO.

Τέλος, όσον αφορά τη διαφορά μεταξύ της βοήθειας που παρασχέθηκε σε ΠΤΕ σε σύγκριση με τη βοήθεια που παρασχέθηκε στην επίσημη πρωτοβάθμια εκπαίδευση, η Επιτροπή εντόπισε και αντιμετώπισε το ζήτημα αυτό κατά την υλοποίηση του έργου. Αυτό αποτυπώθηκε στην έκθεση παρακολούθησης και επισημοποιήθηκε μέσω τροποποίησης του έργου.

Τα κέντρα ΠΤΕ έχουν διαφορετική ομάδα-στόχο (μεγαλύτεροι σε ηλικία εκπαιδευόμενοι, συχνά έφηβες μητέρες), τα μέλη της οποίας είναι απίθανο να μεταπηδήσουν στην επίσημη πρωτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς η μετάβαση αυτή θα επιβραδύνει την ταχύρρυθμη πρόοδό τους —οι περισσότεροι θα πρέπει να εγγραφούν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος.

27

Η Επιτροπή επιθυμεί να επισημάνει ότι η προφορική αναφορά των διαπιστώσεων της παρακολούθησης δεν αποτελεί γενικώς εφαρμοζόμενη πρακτική. Τα αποτελέσματα της παρακολούθησης κοινοποιούνται γραπτώς. Ωστόσο, στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς δεν διαπιστώθηκαν σημαντικά λειτουργικά ζητήματα όσον αφορά την υλοποίηση του έργου, οι διαπιστώσεις κοινοποιήθηκαν μόνο προφορικά. Έκτοτε, η ΓΔ ECHO έχει επιλύσει αυτό το ζήτημα επικοινωνίας και πλέον κοινοποιεί συστηματικά τις διαπιστώσεις της γραπτώς.

Όσον αφορά «το ποσοστό των κοριτσιών που έλαβαν βοήθεια σε σχέση με την τιμή-στόχο» παραπέμπουμε στην απάντησή μας στα σημεία 37 και 38.

30

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι, επί του παρόντος, και τα πέντε σχολεία χρησιμοποιούνται για τον βασικό σκοπό τους, δηλαδή για τη βελτίωση της πρόσβασης των παιδιών των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και σε υπηρεσίες ταχύρρυθμης εκπαίδευσης.

34

Οι κατευθυντήριες οδηγίες που χρηματοδοτούνται από την ΕΙΑ συμπεριλήφθηκαν ως υλικό αναφοράς στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της ΓΔ ECHO σχετικά με την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης21.

Η υιοθέτηση κατευθυντήριων οδηγιών και μεθόδων πραγματοποιείται σταδιακά και απαιτεί συστηματικές προσπάθειες προώθησης και εξορθολογισμού.

35

β) Παρότι αυτό είναι ακριβές, στις εκτιμήσεις αναγκών επισημάνθηκε επίσης η χρήση της παιδικής εργασίας ως αρνητικός μηχανισμός αντιμετώπισης που πλήττει κυρίως τα αγόρια.

37

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι οι ανθρωπιστικές δράσεις θα πρέπει πάντα να λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του φύλου και να είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες, τις προκλήσεις και τα ειδικά ευάλωτα σημεία που παρουσιάζουν τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια.

Ωστόσο, οι δεσμεύσεις πολιτικής και το πλαίσιο πολιτικής για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης της ΓΔ ECHO δεν περιλαμβάνουν καμία αναφορά σε ποσοτικούς στόχους για τη συμμετοχή των κοριτσιών.

Σε κάθε έργο που χρηματοδοτείται από τη ΓΔ ECHO θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η ανάλυση αναγκών, το συγκεκριμένο πλαίσιο, η αρχική κατάσταση και τα ευάλωτα σημεία των κοριτσιών και των αγοριών, ώστε οι ανάγκες τους να καλύπτονται επαρκώς και αποτελεσματικά και η στήριξη τους να είναι στοχευμένη.

Στόχος της Επιτροπής είναι να βελτιωθούν σημαντικά τα ποσοστά εγγραφής και παραμονής των κοριτσιών στην εκπαίδευση, κάτι που συνάδει με τη συνολική δέσμευση πολιτικής για αύξηση των ευκαιριών εκπαίδευσης. Τα έργα επέφεραν εφικτές και σημαντικές βελτιώσεις, με ισχυρό αντίκτυπο στη νοοτροπία και τις προκαταλήψεις και ενίσχυσαν τα ποσοστά των κοριτσιών όσον αφορά την εγγραφή και την ολοκλήρωση των προγραμμάτων.

Στη μεγάλη πλειονότητα των έργων για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, τα κορίτσια αντιστοιχούσαν στο ήμισυ ή πάνω από το ήμισυ του αρχικού στόχου για τους δικαιούχους. Το ποσοστό των κοριτσιών που αποτέλεσαν στόχο των έργων του δείγματος συνολικά ανήλθε κατά μέσο όρο στο 49,5 %. Σε κάποια από αυτά τα έργα, ο συνολικός αριθμός των κοριτσιών που συμμετείχαν τελικά ήταν επίσης υψηλότερος από τον αριθμό που είχε προβλεφθεί αρχικά.

38

Το πλαίσιο πολιτικής για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης δεν καθορίζει ελάχιστους στόχους για τη συμμετοχή των κοριτσιών. Οι στόχοι που αναφέρονται σε επίπεδο έργου προκύπτουν από την ανάλυση αναγκών που πραγματοποιούν οι εταίροι υλοποίησης και λαμβάνουν υπόψη την αρχική κατάσταση σε ένα δεδομένο ανθρωπιστικό πλαίσιο, καθώς και τη σκοπιμότητα της προτεινόμενης στήριξης.

Στην πλειονότητα των έργων για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης συμμετείχαν σε απόλυτους αριθμούς περισσότερα κορίτσια από ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί, παρότι η αναλογία κοριτσιών/αγοριών δεν τηρήθηκε σε όλες τις περιπτώσεις.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι μια ανάλυση για τη σύγκριση αμφότερων των απόλυτων αριθμών και του επιπέδου επίτευξης με την αρχική κατάσταση θα μπορούσε να παράσχει πληρέστερη εικόνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα έργα 4 και 10 παρασχέθηκε βοήθεια σε περισσότερα κορίτσια σε απόλυτους αριθμούς από ό,τι είχε προβλεφθεί. Επομένως, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι στόχοι σε απόλυτους αριθμούς έχουν επιτευχθεί και, σε ορισμένες περιπτώσεις, έχουν υπερκαλυφθεί. Επομένως, το επίπεδο επίτευξης των αντίστοιχων αποτελεσμάτων ήταν ικανοποιητικό.

39

Ο δείκτης ενσωμάτωσης των διαστάσεων του φύλου και της ηλικίας της ΓΔ ECHO προάγει τη βοήθεια που λαμβάνει περισσότερο υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες και ικανότητες των γυναικών, των κοριτσιών, των αγοριών και των ανδρών, μέσω αναλύσεων, αναλυτικών δεδομένων ανά φύλο και ηλικία, της προσαρμογής των παρεμβάσεων, του μετριασμού των κινδύνων και της συμμετοχής.

40

Για κάθε κριτήριο του δείκτη ενσωμάτωσης των διαστάσεων του φύλου και της ηλικίας, οι εταίροι και η ΓΔ ECHO εξετάζουν αν έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι συναφείς ομάδες φύλου και ηλικίας και οι αντίστοιχες ανάγκες τους. Με τον τρόπο αυτό η αξιολόγηση είναι ευρύτερη και πιο διεξοδική σε σχέση με τον απλό καθορισμό ποσοτικών στόχων.

Η προώθηση της ισότητας των φύλων, π.χ. με τον καθορισμό στόχων 50-50 %, είναι ασφαλώς σημαντική, αλλά, για να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη εστίαση στην ισότητα των φύλων, οι προσπάθειες δεν πρέπει να περιορίζονται στην επίτευξη στατιστικών στόχων. Για να καλυφθούν οι ανάγκες των κοριτσιών απαιτούνται επίσης προσπάθειες οι οποίες αφορούν τα αγόρια και την αλλαγή της νοοτροπίας.

44

Ο προϋπολογισμός για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας διατίθεται στην Επιτροπή σε ετήσια βάση και είναι περιορισμένος σε σύγκριση με τις ανάγκες που προσδιορίζονται. Επομένως, σε καμία χώρα/κρίση δεν διασφαλίζονται ποσά για περισσότερα έτη. Το γεγονός αυτό επηρεάζει την ικανότητα σύναψης μακροπρόθεσμων αρχικών συμφωνιών.

Κατά συνέπεια, ο προϋπολογισμός και η διάρκεια των έργων ορίζονται αρχικά με βάση: 1/ τη διάρκεια που προτείνουν οι εταίροι της ΓΔ ECHO (στα περισσότερα έργα του δείγματος ήταν 12 μήνες)· 2/ τη φύση της απόκρισης και το κατά πόσον καλύπτει έκτακτες ή παρατεταμένες ανάγκες· 3/ τις συνολικές ανάγκες στην εκάστοτε χώρα· 4/ τη διαθεσιμότητα του προϋπολογισμού.

49

Η Επιτροπή επιθυμεί να υπογραμμίσει ότι η δέσμευση για πολυετή χρηματοδότηση στο πλαίσιο της «μεγάλης συμφωνίας» ισχύει για συγκεκριμένα πλαίσια/κρίσεις στα οποία είναι εφικτή και συναφής.

Παρότι ο ολοένα και περισσότερο παρατεταμένος χαρακτήρας των κρίσεων απαιτεί περισσότερο προβλέψιμη και ευέλικτη ανθρωπιστική βοήθεια για την εκπαίδευση, η συνολική βελτίωση της χρηματοδότησης για την εκπαίδευση παραμένει ιδιαίτερα σημαντική. Το σημείο αυτό αποτελεί τη βάση για τη δέσμευση της Επιτροπής να διαθέσει το 10 % του προϋπολογισμού της ανθρωπιστικής βοήθειας στην εκπαίδευση. Δεν υπάρχει άμεσος συσχετισμός μεταξύ της δέσμευσης για το 10 % και της μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης ανά έργο. Η αυξημένη συνεισφορά στην εκπαίδευση παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία αλλά το μέγεθος των αναγκών παραμένει συνολικά πολύ μεγαλύτερο από τη διαθέσιμη χρηματοδότηση.

55

Η Επιτροπή εξετάζει επί του παρόντος τρόπους για τη βελτίωση της κατανόησης του κόστους και της σύγκρισης των προτάσεων στη φάση της επιλογής.

Κατά τη συνέχεια που δίνεται στις χρηματοδοτούμενες δράσεις, η οποία μπορεί να πραγματοποιείται με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης, αλλά και άλλων μέσων (ενδιάμεση έκθεση, έλεγχοι βάσει εγγράφων), μπορεί να σημειωθούν αποκλίσεις στο κόστος, οι οποίες συνάδουν με τον κανόνα περί ευελιξίας του προϋπολογισμού εφόσον επιτυγχάνονται αποτελέσματα. Οι σημαντικές αποκλίσεις από το κόστος μπορούν να συζητηθούν με τους εταίρους και ενδέχεται να αιτιολογούνται επαρκώς από κάποια αλλαγή στο πλαίσιο, όπως η αύξηση της ανασφάλειας.

Πλαίσιο 5 - Αύξηση της οικονομικής αποδοτικότητας - συγκρίσεις που θα μπορούσε να έχει πραγματοποιήσει η ΓΔ ECHO όσον αφορά το κόστος των δραστηριοτήτων

Όσον αφορά τις δαπάνες παρόμοιων έργων, οι εταίροι εναρμόνισαν τον σχεδιασμό των συγκροτημάτων αιθουσών διδασκαλίας με τα πρότυπα του Υπουργείου Παιδείας και Αθλητισμού και των περιφερειακών υπηρεσιών, αλλά οι αίθουσες σχεδιάστηκαν για διαφορετικές βαθμίδες εκπαίδευσης: ο σχεδιασμός του έργου 9 αφορούσε τη βρεφονηπιακή ανάπτυξη, ενώ το έργο 10 την πρωτοβάθμια εκπαίδευση· συνεπώς, ανταποκρίνονταν σε πολύ διαφορετικές ανάγκες. Η διαφορά στον σχεδιασμό επηρέασε σημαντικά τις δαπάνες, τόσο λόγω του μήκους των συγκροτημάτων όσο και λόγω του τύπου του εδάφους στο οποίο κατασκευάστηκαν τα συγκροτήματα. Το έργο 10 σχεδιάστηκε για κανονικό έδαφος χωρίς δοκούς και κολώνες από οπλισμένο σκυρόδεμα, ενώ ο σχεδιασμός του έργου 9 προσαρμόστηκε στις ανάγκες του μη συμπαγούς εδάφους και, ως εκ τούτου, περιλάμβανε δοκούς και κολώνες από οπλισμένο σκυρόδεμα. Για τα στοιχεία αυτά, τα οποία είναι σημαντικά, η ΓΔ ECHO εκτιμά και εμπιστεύεται την τομεακή εμπειρογνωσία των εταίρων.

Όσον αφορά το κόστος ανά δικαιούχο, η διαφορά του κόστους ανά δικαιούχο μεταξύ του έτους 1 και του έτους 3 ανέρχεται σε 81 EUR, ποσό που είναι εύλογο και μπορεί να αιτιολογηθεί από διάφορους παράγοντες, όπως οι συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα τραπεζικά τέλη μεταφοράς και οι ρυθμίσεις κατανομής. Παρ’ όλα αυτά, ο εταίρος κατόρθωσε να διατηρήσει το ίδιο επίπεδο παροχής βοήθειας σε μετρητά στους δικαιούχους.

Όσον αφορά τα τέλη μεταφοράς μετρητών, όλα τα έργα που επιλέχθηκαν θεωρήθηκαν συναφή, ακόμη και με διαφορετικά τέλη μεταφοράς μετρητών, καθώς όλα προσέφεραν διαφορετικές δραστηριότητες, οι οποίες συνδέονταν κυρίως με την προστασία του παιδιού, επιπλέον της συνιστώσας της βοήθειας σε μετρητά. Τα τέλη μεταφοράς μετρητών μπορούν να ποικίλλουν μεταξύ έργων που υλοποιούνται στην ίδια χώρα για λόγους τους οποίους δεν μπορεί εύκολα να επηρεάσει ο εταίρος.

Πλαίσιο 6 - Αύξηση της οικονομικής αποδοτικότητας - συγκρίσεις που θα μπορούσε να έχει πραγματοποιήσει η ΓΔ ECHO όσον αφορά το ποσοστό των αγαθών και υπηρεσιών που παρασχέθηκαν στους δικαιούχους

Όσον αφορά το έργο 7, παρότι το ποσοστό των μετρητών που έφθανε στους δικαιούχους ήταν 34 %, το έργο προσέφερε άλλες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης υποθέσεων, με αποτέλεσμα το συνολικό ποσοστό των μετρητών και των υπηρεσιών να ανέρχεται σε 68 %, το οποίο αντιστοιχεί στο ποσοστό των άλλων έργων.

Τα μικρής κλίμακας έργα παροχής χρηματικής βοήθειας για την εκπαίδευση περιλαμβάνουν άλλες σημαντικές συνιστώσες, όπως η προστασία των παιδιών, η οποία αποτελεί τον πυρήνα των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων μας. Κατά συνέπεια, δεν έχουν τον ίδιο στόχο ή την ίδια διάρθρωση κόστους με τα μεγάλης κλίμακας έργα παροχής χρηματικής βοήθειας, στα οποία τα μετρητά αποτελούν τη μοναδική συνιστώσα. Το στοιχείο αυτό περιορίζει σημαντικά τη δυνατότητα πραγματοποίησης ουσιαστικής σύγκρισης.

60

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η ένταξη των χορηγών ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας σε ένα ενιαίο σχέδιο δράσης είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να εξασφαλιστεί η λειτουργία της προσέγγισης βάσει συσχετισμού στην εκπαίδευση. Στόχος είναι να προαχθούν ισχυρές συνδέσεις, συνέργειες και συμπληρωματικότητα μεταξύ της ανθρωπιστικής και της αναπτυξιακής προσέγγισης, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχεια της βοήθειας και να μειωθούν οι κίνδυνοι και οι αδυναμίες.

Οι τύποι στόχευσης και η διάρκεια των δραστηριοτήτων θα διαφέρουν μεταξύ των ανθρωπιστικών και των αναπτυξιακών δράσεων. Η ανθρωπιστική βοήθεια θα παρέχεται με βάση τις ανάγκες και απαιτεί ευελιξία και ελαστικότητα ώστε να αλλάζει ανάλογα με την εκάστοτε κρίση. Η χρηματοδότηση για την ανάπτυξη επικεντρώνεται περισσότερο στη μακροπρόθεσμη ενίσχυση των συστημάτων και, ως εκ τούτου, απαιτεί κάποιο βαθμό συνέχειας από την άποψη των στόχων και μεγαλύτερη κυβερνητική επιρροή στον σχεδιασμό των παρεμβάσεων. Προκειμένου τα δύο αυτά μέσα να λειτουργούν σύμφωνα με την εντολή τους, ακολουθούν διαφορετικά χρονοδιαγράμματα και διαφορετικές διαδικασίες σχεδιασμού. Για παράδειγμα, το βραχύτερο χρονοδιάγραμμα της ΓΔ ECHO παρέχει τη δυνατότητα στους εταίρους να επεκτείνονται σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές ανάλογα με τις εισροές προσφύγων στο πλαίσιο κάθε ετήσιου HIP. Παρατάσεις, συμπεριλαμβανομένων αυξήσεων του προϋπολογισμού, χορηγούνται επίσης συχνά προκειμένου ο εταίρος να έχει τη δυνατότητα να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής του έργου του, κυρίως σε περίπτωση σημαντικής επιδείνωσης μιας κρίσης.

63

Η Επιτροπή συμφωνεί ότι θα πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω η συμπληρωματικότητα και οι συνέργειες μεταξύ της ανθρωπιστικής βοήθειας σε μετρητά και των προγραμμάτων ανάπτυξης της βιωσιμότητας. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό και εξαρτάται από το τοπικό/εθνικό πλαίσιο. Για παράδειγμα, στην Ουγκάντα, οι πρόσφυγες δεν είναι επιλέξιμοι για τα προγράμματα κοινωνικής προστασίας τα οποία προσφέρει η κυβέρνηση και με τα οποία μπορούν να ευθυγραμμιστούν οι μεταφορές μετρητών στο πλαίσιο της ανθρωπιστικής βοήθειας. Εντούτοις, η Επιτροπή συμμετέχει στις συζητήσεις για τα κοινωνικά δίχτυα ασφαλείας, προκειμένου να τεθούν τα θεμέλια ενός συστήματος κοινωνικής προστασίας ικανού για την αντιμετώπιση κλυδωνισμών, το οποίο δεν θα περιλαμβάνει μόνο τους πολίτες μιας χώρας, αλλά και τους πληθυσμούς προσφύγων.

64

Οι δικαιούχοι των προγραμμάτων που παρέχουν χρηματική βοήθεια για την εκπαίδευση είναι παιδιά. Το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση δεν πρέπει να συγχέεται με την παροχή ευκαιριών βιοπορισμού στις οικογένειές τους.

Συμπεράσματα και συστάσεις

67

Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα που εφαρμόστηκαν παρείχαν συνδρομή τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια με ισόρροπο από άποψη φύλου τρόπο.

Δεν υφίσταται συνολικός ποσοτικός στόχος για τη συμμετοχή των κοριτσιών σε έργα για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Οι στόχοι μπορούν να καθορίζονται σε επίπεδο έργου από τους εταίρους υλοποίησης με βάση τις εκτιμήσεις αναγκών και το πλαίσιο των δράσεων. Παρότι σε ορισμένα έργα οι αρχικοί αυτοί στόχοι για τη συμμετοχή των κοριτσιών και των αγοριών δεν επιτεύχθηκαν, συνολικά οι ανάγκες των κοριτσιών καλύφθηκαν και η αρχική κατάσταση βελτιώθηκε σημαντικά με τη βοήθεια της ΕΕ.

68

Η Επιτροπή διαδίδει τα αποτελέσματα των έργων του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης και συνεργάζεται στενά με τους εταίρους για την υλοποίησή τους. Θα πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι τα έργα του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης είναι έργα τα οποία ενισχύουν τα συστήματα και παράγουν παγκόσμια δημόσια αγαθά. Τα οφέλη τους βαίνουν πέραν της χρηματοδότησης της ΓΔ ECHO και έχουν αντίκτυπο σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στο πλαίσιο πολιτικής για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή δεν έχει καθορίσει ποσοτικούς στόχους για τη συμμετοχή των κοριτσιών. Οι στόχοι οι οποίοι καθορίζονται σε επίπεδο έργου προκύπτουν από εκτίμηση αναγκών και λαμβάνουν υπόψη την αρχική κατάσταση σε ένα δεδομένο ανθρωπιστικό πλαίσιο.

Σύσταση 1 – Η Επιτροπή πρέπει να αξιοποιήσει περισσότερο τα αποτελέσματα των έργων του μηχανισμού ενισχυμένης ικανότητας απόκρισης

Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.

Σύσταση 2 – Η Επιτροπή πρέπει να παρέχει μεγαλύτερη στήριξη στα κορίτσια στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών έργων
  1. Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.
  2. Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.
  3. Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.
69

Η Επιτροπή επί του παρόντος συνιστά να ευθυγραμμίζονται τα έργα για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης με τη διάρκεια του σχολικού έτους, ώστε να καλύπτεται τουλάχιστον ένα πλήρες ακαδημαϊκό έτος. Το πλήρες ακαδημαϊκό έτος στην Ιορδανία καλύπτει δύο ημερολογιακά έτη ενώ στην Ουγκάντα ένα ημερολογιακό έτος. Η μέγιστη αρχική διάρκεια των εκπαιδευτικών έργων μπορεί να είναι 24 μήνες.

Η βραχεία διάρκεια μπορεί να προσφέρει περισσότερη ευελιξία σε ορισμένα πλαίσια, επειδή παρέχει, τουλάχιστον αρχικά, τη δυνατότητα ταχείας αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και επειδή μειώνει την πολυπλοκότητα της προσαρμογής πιο μακροπρόθεσμων έργων, για παράδειγμα σε περιπτώσεις μεταναστευτικών εισροών, πανδημιών, αιφνίδιων καταστροφών.

Σύσταση 3 – Η Επιτροπή πρέπει να παρέχει περισσότερο μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση για την εκπαίδευση σε παρατεταμένες κρίσεις
  1. Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.
  2. Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.
70

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι ο «εύλογος χαρακτήρας του κόστους» αποτελεί ένα μόνο από τα πέντε κριτήρια επιλογής, τα οποία πρέπει να λαμβάνονται όλα υπόψη πριν από την απόφαση για την επιλογή. Αποτελεί, επίσης, συνήθη πρακτική ο εύλογος χαρακτήρας του κόστους να συζητείται κατά τη διάρκεια της «διαδικασίας διαπραγμάτευσης» με τους εταίρους, το οποίο σημαίνει ότι μπορεί να βελτιώνεται σε σχέση με την αρχική πρόταση.

Κατά την παρακολούθηση των χρηματοδοτούμενων δράσεων, η οποία μπορεί να πραγματοποιείται με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των ελέγχων, είναι δυνατόν να σημειωθούν αποκλίσεις στο κόστος οι οποίες συνάδουν με τον κανόνα περί ευελιξίας του προϋπολογισμού εφόσον επιτυγχάνονται αποτελέσματα. Οι σημαντικές αποκλίσεις από το κόστος θα αποτελούν ασφαλώς αντικείμενο συζήτησης με τους εταίρους και μπορεί να αιτιολογούνται επαρκώς από κάποια αλλαγή στο πλαίσιο, όπως η αυξανόμενη ανασφάλεια.

Σύσταση 4 – Η Επιτροπή πρέπει να βελτιώσει την ανάλυση κόστους κατά την επιλογή και την παρακολούθηση των εκπαιδευτικών έργων
  1. Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.
  2. Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.
  3. Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.
Σύσταση 5 – Η Επιτροπή πρέπει να βελτιώσει τη βιωσιμότητα των έργων που παρέχουν χρηματική βοήθεια για την εκπαίδευση στις περιπτώσεις παρατεταμένων κρίσεων

Η Επιτροπή αποδέχεται τη σύσταση.

Κλιμάκιο ελέγχου

Οι ειδικές εκθέσεις του ΕΕΣ παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των ελέγχων που αυτό διενεργεί επί των πολιτικών και προγραμμάτων της ΕΕ ή επί διαχειριστικών θεμάτων που αφορούν συγκεκριμένους τομείς του προϋπολογισμού. Το ΕΕΣ επιλέγει και σχεδιάζει τα εν λόγω ελεγκτικά έργα κατά τρόπον ώστε αυτά να αποφέρουν τον μέγιστο αντίκτυπο, λαμβανομένων υπόψη των κινδύνων για τις επιδόσεις ή για τη συμμόρφωση, του επιπέδου των σχετικών εσόδων ή δαπανών, των επικείμενων εξελίξεων και του πολιτικού και δημόσιου συμφέροντος.

O εν προκειμένω έλεγχος επιδόσεων διενεργήθηκε από το Τμήμα Ελέγχου IΙΙ, το οποίο είναι αρμόδιο για τον έλεγχο των δαπανών που αφορούν τις εξωτερικές δράσεις, την ασφάλεια και τη δικαιοσύνη και του οποίου προεδρεύει η Bettina Jakobsen, Μέλος του ΕΕΣ. Επικεφαλής του ελέγχου ήταν o Hannu Takkula, Μέλος του ΕΕΣ, συνεπικουρούμενος από τους Turo Hentilä, προϊστάμενο του ιδιαίτερου γραφείου του, Nita Tennilä, σύμβουλο στο ιδιαίτερο γραφείο του, Sabine Hiernaux-Fritsch και Alejandro Ballester Gallardo, ανώτερα διοικητικά στελέχη, Helka Nykänen και Mark Marshall, υπεύθυνους έργου και Eva Coria, ελέγκτρια.

Παραπομπές

1 Υπηρεσία Στατιστικών της UNESCO, αριθμητικά στοιχεία για το 2017, http://uis.unesco.org/en/news/new-education-data-sdg-4-and-more#slideoutmenu.

2 COM(2018) 304 final της 18ης Μαΐου 2018, «Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και παρατεταμένες κρίσεις».

3 «Global humanitarian overview 2019, United Nations coordinated support to people affected by disaster and conflict», σ. 4.

4 Έγγραφο πολιτικής αριθ. 10 της ΓΔ ECHO (Μάρτιος 2019) σχετικά με την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

5 Save the Children (2015) «What children tell us they want in times of emergency and crisis?» 16 μελέτες από οκτώ οργανισμούς που καλύπτουν 17 διαφορετικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και απηχούν τη γνώμη 8 749 παιδιών. Save the Children / Νορβηγικό Συμβούλιο για τους πρόσφυγες (2014), «Hear it from the children / why education in emergencies is critical».

6 Save the Children / Νορβηγικό Συμβούλιο για τους πρόσφυγες (2014), «Hear it from the children / why education in emergencies is critical».

7 COM(2008) 55 τελικό της 5ης Φεβρουαρίου 2008, «Μια ξεχωριστή θέση για τα παιδιά στην εξωτερική δράση της ΕΕ», και σχετικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, «Children in Emergency and Crisis situations» [SEC(2008) 135].

8 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1257/1996 του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 1996.

9 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής με τίτλο «Gender in Humanitarian Aid», SWD(2013) 290 final.

10 COM(2018) 304 final.

11 COM(2008) 55 τελικό και SEC(2008) 136.

12 Ειδική έκθεση 27/2018 του ΕΕΣ, με τίτλο «H Διευκόλυνση για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία».

13 Κανονισμός (ΕΚ) του Συμβουλίου αριθ. 1257/96, της 20ής Ιουνίου 1996, σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια, πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης [COM(2018) 304 final, COM(2008) 55 final και SEC(2008) 136] και ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανθρωπιστική βοήθεια (ΕΕ C 25 της 30.1.2008).

14 Η «μεγάλη συμφωνία» (Grand Bargain), ο δημοσιονομικός κανονισμός που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης (2017), άρθρο 30, και ο δημοσιονομικός κανονισμός (2018), άρθρο 33, JOIN (2017) 21 final της 7.6.2017 σχετικά με «Μια στρατηγική προσέγγιση της ανθεκτικότητας στην εξωτερική δράση της ΕΕ».

15 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1257/96 του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 1996, σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια.

16 «Comprehensive evaluation of European Union humanitarian aid, 2012‑2016, final report by International Development Consulting (ICF)».

17 Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης: The Grand Bargain: Three years on: Multi-year humanitarian financing.

18 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SWD(2019) 3 final της 10.1.2019, «Comprehensive Evaluation of EU Humanitarian Aid, 2012‑2016», και έκθεση του FAO για το 2017, http://www.fao.org/3/a-i8040e.pdf, σ. 15.

19 Education in Emergencies Project Mapping Report [Έκθεση χαρτογράφησης έργου «Η εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης» (Μάιος 2020)], η οποία είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση https://ec.europa.eu/echo/sites/echo-site/files/eie_mapping_report.pdf

20 Overseas Development Institute (2016) «A common platform for education in emergencies and protracted crises: Evidence paper.» ODI, Λονδίνο

21 «DG ECHO Thematic Policy Document no 10. Education in Emergencies in EU-funded Humanitarian Aid Operations» (Έγγραφο θεματικής πολιτικής αριθ. 10 της ΓΔ ECHO. Εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στο πλαίσιο επιχειρήσεων ανθρωπιστικής βοήθειας που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ) (Ιούλιος 2019), https://ec.europa.eu/echo/files/news/eie_in_humanitarian_assistance.pdf

Χρονογραμμή

Συμβάν Ημερομηνία
Έγκριση του υπομνήματος σχεδιασμού του ελέγχου / Έναρξη του ελέγχου 12.11.2019
Επίσημη διαβίβαση του σχεδίου έκθεσης στην Επιτροπή (ή σε άλλον ελεγχόμενο) 13.10.2020
Έγκριση της οριστικής έκθεσης μετά τη διαδικασία εκατέρωθεν ακρόασης 8.12.2020
Παραλαβή των επίσημων απαντήσεων της Επιτροπής (και άλλου ελεγχομένου) σε όλες τις γλώσσες 14.1.2021

Επικοινωνία

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Τηλ:. +352 4398-1
Πληροφορίες: eca.europa.eu/el/Pages/ContactForm.aspx
Ιστότοπος: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το διαδίκτυο (https://europa.eu/european-union/index_el).

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2021

PDF ISBN 978-92-847-5581-3 ISSN 1977-5660 doi:10.2865/734 QJ-AB-21-002-EL-N
HTML ISBN 978-92-847-5553-0 ISSN 1977-5660 doi:10.2865/520587 QJ-AB-21-002-EL-Q

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2020.

Η πολιτική για την περαιτέρω χρήση εγγράφων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) εφαρμόζεται δυνάμει της απόφασης αριθ. 6‑2019 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για την πολιτική ανοικτών δεδομένων και την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου ορίζεται διαφορετικά (π.χ. σε χωριστές ανακοινώσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας), το περιεχόμενο του ΕΕΣ που ανήκει στην ΕΕ παραχωρείται βάσει της άδειας Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Αυτό σημαίνει ότι επιτρέπεται η περαιτέρω χρήση, υπό τον όρο ότι αναφέρεται η πηγή και επισημαίνονται οι αλλαγές. Απαγορεύεται η διαστρέβλωση του αρχικού νοήματος ή μηνύματος των εγγράφων από τον περαιτέρω χρήστη. Το ΕΕΣ δεν φέρει ευθύνη για οποιαδήποτε συνέπεια προερχόμενη από την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Εάν συγκεκριμένο περιεχόμενο αναφέρεται σε ταυτοποιήσιμα φυσικά πρόσωπα, π.χ. φωτογραφίες υπαλλήλων του ΕΕΣ, ή περιλαμβάνει έργα τρίτων, υποχρεούστε να μεριμνήσετε για την απόκτηση των αναγκαίων δικαιωμάτων. Όταν λαμβάνεται έγκριση, η έγκριση αυτή ακυρώνει την ανωτέρω γενική έγκριση και αναφέρει σαφώς τυχόν περιορισμούς στην χρήση.

Για τη χρήση ή την αναπαραγωγή περιεχομένου που δεν ανήκει στην ΕΕ, μπορεί να χρειάζεται να ζητήσετε άδεια απευθείας από τους κατόχους των δικαιωμάτων.

Το λογισμικό ή τα έγγραφα που καλύπτονται από δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας, όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα εμπορικά σήματα, τα καταχωρισμένα σχέδια, οι λογότυποι και οι επωνυμίες/ονομασίες, εξαιρούνται από την πολιτική του ΕΕΣ για την περαιτέρω χρήση και δεν σας παρέχεται σχετική άδεια.

Η «οικογένεια» των ιστοτόπων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον τομέα europa.eu, παρέχει συνδέσμους προς ιστοτόπους τρίτων. Δεδομένου ότι το ΕΕΣ δεν τους ελέγχει, σας συνιστούμε να εξετάζετε τις πολιτικές τους για την προστασία του ιδιωτικού απορρήτου και της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Χρήση του λογοτύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

Δεν επιτρέπεται η χρήση του λογοτύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του οργάνου.

Επικοινωνήστε με την ΕΕ

Αυτοπροσώπως
Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν εκατοντάδες κέντρα πληροφόρησης Europe Direct. Μπορείτε να βρείτε τη διεύθυνση του πλησιέστερου σε σας κέντρου στον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/contact_el

Τηλεφωνικά ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
Η Europe Direct είναι μια υπηρεσία που απαντά στις ερωτήσεις σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με αυτή την υπηρεσία:

  • καλώντας ατελώς τον αριθμό 00 800 6 7 8 9 10 11 (ορισμένα δίκτυα τηλεφωνίας ενδέχεται να χρεώνουν τις κλήσεις αυτές),
  • καλώντας τον αριθμό +32 22999696 ή
  • μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/contact_el

Βρείτε πληροφορίες σχετικά με την ΕΕ

Στο διαδίκτυο
Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/index_el

Στις εκδόσεις της ΕΕ
Μπορείτε να καταφορτώσετε ή να παραγγείλετε δωρεάν και επί πληρωμή εκδόσεις της ΕΕ στην ακόλουθη διεύθυνση: https://op.europa.eu/el/publications. Μπορείτε να ζητήσετε πολλαπλά αντίγραφα δωρεάν εκδόσεων επικοινωνώντας με την υπηρεσία Europe Direct ή με το τοπικό σας κέντρο πληροφόρησης (βλ. https://europa.eu/european-union/contact_el).

Στη νομοθεσία της ΕΕ και σε σχετικά έγγραφα
Για πρόσβαση σε νομικές πληροφορίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνόλου της ενωσιακής νομοθεσίας από το 1952 σε όλες τις επίσημες γλώσσες, μεταβείτε στον ιστότοπο EUR-Lex, στην ακόλουθη διεύθυνση: http://eur-lex.europa.eu

Στα δημόσια δεδομένα από την ΕΕ
Η Πύλη Δημόσιων Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (http://data.europa.eu/euodp/el) παρέχει πρόσβαση σε σύνολα δεδομένων από την ΕΕ. Τα δεδομένα μπορούν να καταφορτωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν δωρεάν, τόσο για εμπορικούς όσο και για μη εμπορικούς σκοπούς.