Europejski Trybunał Obrachunkowy

Kim jesteśmy

Europejski Trybunał Obrachunkowy jest zewnętrznym kontrolerem Unii Europejskiej.
Został ustanowiony na mocy traktatu brukselskiego z 1975 r., a działalność rozpoczął w październiku 1977 r.
Instytucją unijną stał się w 1993 r. na mocy traktatu z Maastricht.
W skład kolegium Trybunału wchodzi 27 członków, po jednym z każdego państwa członkowskiego, mianowanych przez Radę po konsultacjach z Parlamentem Europejskim.
Trybunał zatrudnia około 950 pracowników – obywateli wszystkich krajów UE.

Co robimy

Trybunał sprawdza, czy UE prowadzi właściwą sprawozdawczość finansową i prawidłowo stosuje unijne przepisy finansowe, a także czy unijne strategie i programy pozwalają osiągnąć wyznaczone cele i zapewniają gospodarne wykorzystanie środków.
Dzięki prowadzonym pracom Trybunał przyczynia się do poprawy zarządzania finansami UE oraz propaguje rozliczalność i przejrzystość.
Ostrzega przed zagrożeniami, poświadcza wiarygodność, wskazuje niedociągnięcia i udane rozwiązania oraz formułuje wytyczne dla unijnych decydentów i prawodawców.
Ponadto przedstawia swoje uwagi i zalecenia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz opinii publicznej.

Słowo wstępne Prezesa Trybunału

Szanowni Państwo!

Zbliża się półmetek obowiązywania długoterminowego budżetu UE na lata 2021–2027. Od momentu przyjęcia tego budżetu pojawiły się przed nami całkiem nowe i nieoczekiwane wyzwania, które stały się poważnym obciążeniem dla zdolności budżetowych UE. Budżet UE zaczęto dostosowywać do zmieniającej się sytuacji, tak aby był ukierunkowany przede wszystkim na najbardziej palące problemy: pomoc dla Ukrainy, wsparcie na rzecz migracji czy rosnące stopy procentowe w ramach finansowania Next Generation EU. Równocześnie jednak budżet musi nadal wspierać dotychczasowe priorytety, takie jak badania i innowacje, inwestycje w łagodzenie zmiany klimatu i transformacja cyfrowa.

Europejski Trybunał Obrachunkowy, jak wszystkie instytucje UE, musi w tym kontekście wykazywać się elastycznością i szybko reagować na zmiany sytuacji, aby móc nadal pełnić rolę niezależnego zewnętrznego kontrolera UE. Przez cały 2023 r. konsekwentnie dokonywał bezstronnych ocen polityki i programów UE, badając sposób zarządzania finansami unijnymi w całej Unii i poza nią, a także sprawdzając, na ile gospodarnie wykorzystano środki udostępniane w ramach różnych polityk i inicjatyw.

W niniejszym sprawozdaniu zawarto kompleksowy przegląd działań i publikacji Trybunału z 2023 r. Uwzględniono w nim informacje na temat zarządzania, pracowników i usług pomocniczych względem kontroli.

Wszystkie sprawozdania roczne Trybunału, w których szczegółowo przedstawiono wyniki kontroli finansowych i kontroli zgodności dotyczących budżetu UE, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz Europejskich Funduszy Rozwoju, zostały opublikowane zgodnie z oficjalnym harmonogramem. Sprawozdania specjalne z kolei, koncentrujące się na konkretnych obszarach wydatków i polityki, dotyczyły szerokiego spektrum tematów, w tym unijnej polityki przemysłowej w dziedzinie baterii, celów klimatycznych, równości szans dla osób z niepełnosprawnościami oraz wyników osiągniętych dzięki środkom z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Trybunał przedstawił ponadto cztery opinie, w których ustosunkował się do wniosków ustawodawczych Komisji. Przedmiotem tych opinii były takie kluczowe zagadnienia jak ustanowienie Instrumentu na rzecz Ukrainy czy metod i procedury udostępniania nowych zasobów własnych Unii Europejskiej.

Działania te dowodzą starań Trybunału, by priorytetowo traktować problemy, które bezpośrednio wpływają na dobrobyt obywateli UE.

W 2024 r. budżet UE prawdopodobnie znów ulegnie przekształceniu, a także zwiększy się w odpowiedzi na pojawiające się wyzwania. Możemy się spodziewać, że nadchodzące wybory przyniosą zmiany w Parlamencie Europejskim i w Komisji, co przełoży się na nowe perspektywy i nowe możliwości. Mimo zachodzących zmian Trybunał nadal z pełnym zaangażowaniem pielęgnuje takie wartości jak rozliczalność czy przejrzystość. Będzie zatem nadal publikował niezależne, obiektywne sprawozdania na tematy kluczowe dla przyszłości obywateli UE, partnerów instytucjonalnych oraz innych partnerów, zarówno na szczeblu UE, jak i państw członkowskich.

Tymczasem pragnę zaprosić Państwa do lektury szczegółowego przeglądu działań przeprowadzonych przez Trybunał w ubiegłym roku i jego osiągnięć, a także do śledzenia jego aktywności w najbliższej przyszłości.

Tony Murphy
Prezes

Rok 2023 w skrócie

Działalność Trybunału

Strategia Trybunału na lata 2021–2025

Trybunał wykorzystuje w swojej działalności strategie wieloletnie, które pozwalają wyznaczać kierunek prac kontrolnych i promować zmiany organizacyjne umożliwiające nieustanne usprawnianie metod pracy. Dzięki nim Trybunał może też grać wiodącą rolę w przemianach zachodzących w kontroli sektora publicznego.

2023 – znaczne postępy
we wdrażaniu strategii

Wraz z końcem 2023 r. upłynął trzeci rok realizacji strategii Trybunału na lata 2021–2025. Strategiczne cele Trybunału na ten pięcioletni okres obejmują poprawę rozliczalności i przejrzystości oraz usprawnienie mechanizmów kontroli w odniesieniu do wszystkich rodzajów działań UE, ukierunkowanie kontroli na obszary i zagadnienia, w których Trybunał może wnieść największą wartość dodaną, a także zapewnienie wysokiego poziomu pewności za pośrednictwem kontroli w wymagającym i zmieniającym się otoczeniu.

Aby wdrożyć tę strategię, Trybunał ustanowił środki wykonawcze dla każdego celu ogólnego i szczegółowego, przydzielił konkretne obowiązki i ustalił terminy realizacji. W ubiegłym roku Trybunał znowu poczynił znaczne postępy w realizacji szeregu działań, w szczególności jeśli chodzi o:

wybór zadań kontrolnych, w których odpowiednio uwzględniono obszary strategiczne;
przeprowadzenie kilku kontroli ukierunkowanych na różne aspekty Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), w tym wydanie drugiej opinii pokontrolnej w sprawie wydatków w ramach RRF zgodnie ze strategicznym podejściem Trybunału do inicjatywy Next Generation EU (NGEU);
opracowanie planu działania dotyczącego kontaktów Trybunału z partnerami instytucjonalnymi;
przeprowadzenie śródokresowego przeglądu postępów we wdrażaniu strategii.

Kontrola wykonania zadań i prawidłowości działań UE

Kontrole wykonania zadań,
kontrole finansowe
i kontrole zgodności

Dzięki prowadzonym kontrolom Trybunał przedstawia obywatelom i decydentom UE niezależne i obiektywne sprawozdania dotyczące kwestii o kluczowym znaczeniu dla przyszłości UE, w których wskazuje skuteczne rozwiązania, zwraca uwagę na niedociągnięcia i zaleca zmiany.

Przeprowadzając kontrole wykonania zadań, Trybunał ocenia unijne strategie i programy pod kątem oszczędności, efektywności i skuteczności. W ramach tych kontroli zajmuje się on istotnymi problemami, z którymi mierzy się UE, takimi jak:

konkurencyjność gospodarcza Unii,
odporność na zagrożenia dla bezpieczeństwa Unii oraz poszanowanie europejskich wartości wolności, demokracji i praworządności,
zmiana klimatu, środowisko i zasoby naturalne,
polityka fiskalna i finanse publiczne w Unii.

Kontrole te mają na celu wsparcie UE w skuteczniejszym dążeniu do osiągania celów jej polityki.

Przeprowadzane przez Trybunał kontrole finansowe i kontrole zgodności obejmują budżet UE, Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz budżety Europejskich Funduszy Rozwoju (EFR). Trybunał wydaje poświadczenie wiarygodności dotyczące wiarygodności rocznego sprawozdania finansowego oraz legalności i prawidłowości transakcji leżących u jego podstaw.

Trybunał może też przeprowadzić wybrane kontrole zgodności w celu zbadania stanu unijnej rachunkowości budżetowej i zarządzania finansami lub w celu dokonania oceny, czy systemy zarządzania i kontroli w zakresie poboru i wydatkowania środków unijnych są zgodne z obowiązującymi przepisami unijnymi i krajowymi.

Ponadto Trybunał jest też zewnętrznym kontrolerem wielu unijnych agencji, organów zdecentralizowanych i wspólnych przedsięwzięć oraz Szkół Europejskich.

Trybunał przeprowadza wszystkie kontrole zgodnie z międzynarodowo uznanymi standardami kontroli sektora publicznego.

Program prac

Program prac Trybunału 2024+

W programie prac 2024+ opublikowanym w grudniu 2023 r. Trybunał przedstawił swoje priorytety kontroli na nadchodzące lata i omówił szczegółowo 73 sprawozdania specjalne i przeglądy, które zamierza opublikować w 2024 r. i latach następnych. Program prac jest ściśle powiązany z obszarami priorytetowymi określonymi w strategii Trybunału na lata 2021–2025.

W ramach priorytetu „Konkurencyjność gospodarcza Unii” Trybunał planuje opublikować sprawozdania na takie tematy jak sztuczna inteligencja, transformacja cyfrowa, polityka przemysłowa w dziedzinie wodoru i przemysł mikroprocesorów.

W ramach priorytetu „Odporność na zagrożenia dla bezpieczeństwa Unii oraz poszanowanie europejskich wartości wolności, demokracji i praworządności” Trybunał ma zamiar opublikować sprawozdania dotyczące takich kwestii jak eliminowanie przyczyn migracji w Afryce czy mobilność wojskowa.

W ramach priorytetu „Zmiana klimatu, środowisko i zasoby naturalne” – sprawozdania na tak różnorodne tematy jak bezpieczeństwo dostaw gazu w UE, przystosowanie do zmiany klimatu czy rolnictwo ekologiczne.

Z kolei priorytet „Polityka fiskalna i finanse publiczne w Unii” obejmie takie tematy sprawozdań jak szkodliwa konkurencja podatkowa w UE, zasoby własne oparte na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych i Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych.

Trybunał zamierza też – we wszystkich obszarach strategicznych – badać Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, a dokładnie takie zagadnienia jak systemy kontroli w państwach członkowskich oraz filary Instrumentu dotyczące transformacji ekologicznej i cyfrowej.

Prace kontrolne w terenie

Większość prac kontrolnych odbywa się w siedzibie Trybunału w Luksemburgu. Kontrolerzy Trybunału przeprowadzają również wiele wizyt kontrolnych w Komisji Europejskiej – będącej główną jednostką kontrolowaną – i innych instytucjach, a także w agencjach i jednostkach organizacyjnych UE, organach szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego w państwach członkowskich, delegaturach UE w państwach trzecich oraz organizacjach międzynarodowych zajmujących się gospodarowaniem środkami unijnymi.

Trybunał kontroluje ponadto na miejscu odbiorców finansowania unijnego, zarówno na terytorium UE, jak i poza nim. Dzięki tym pracom kontrolnym może on prześledzić ścieżkę audytu i uzyskać bezpośrednie dowody kontroli od podmiotów zajmujących się zarządzaniem unijnymi strategiami i programami oraz poborem lub wypłacaniem środków unijnych, a także od beneficjentów.

Zwiększenie liczby
kontroli na miejscu

Zespoły kontrolne Trybunału z zasady składają się z dwóch lub trzech kontrolerów, a wizyty kontrolne trwają zwykle od kilku dni do kilku tygodni. Kluczowe dla prac kontrolnych Trybunału są kontrole na miejscu. Wizyty kontrolne na terytorium UE są zazwyczaj koordynowane we współpracy z najwyższymi organami kontroli (NOK) danego państwa członkowskiego.

W 2023 r. kontrolerzy Trybunału przeprowadzili dużo więcej wizyt kontrolnych na miejscu w porównaniu z trzema poprzednimi latami, gdy nadal obowiązywały ograniczenia dotyczące podróży i zdrowia publicznego związane z COVID‑19. Łącznie wizyty kontrolne zajęły kontrolerom 3 527 dni, które spędzili w państwach członkowskich i poza granicami UE, podczas gdy w 2022 r. było to 2 039 dni, w 2021 r.— 857 dni, w 2020 r. – 1 190 dni, a w 2019 r. – 3 605 dni. Kontrolerzy spędzili też 1 370 dni w instytucjach, agencjach i organach UE, a także w różnych organizacjach międzynarodowych i prywatnych firmach audytorskich. Analogiczne wartości w 2022, 2021, 2020 i 2019 r. wyniosły odpowiednio 945, 299, 627 i 2 504 dni.

Oprócz kontroli na miejscu kontrolerzy jednocześnie nadal przeprowadzali kontrole zdalne i gromadzili dowody kontroli drogą elektroniczną. W kontaktach z jednostkami kontrolowanymi Trybunał wykorzystywał narzędzia do wideokonferencji i inne technologie informacyjne, takie jak bezpieczna wymiana danych i dokumentów.

Sprawozdania Trybunału

Sprawozdania z kontroli, przeglądy i opinie sporządzane przez Trybunał są zasadniczym ogniwem łańcucha rozliczalności UE. Pozwalają one Parlamentowi Europejskiemu i Radzie monitorować i nadzorować realizację celów polityki UE oraz rozliczać podmioty odpowiedzialne za zarządzanie finansowaniem unijnym, zwłaszcza w ramach corocznej procedury udzielenia absolutorium.

Sprawozdania specjalne i przeglądy

W 2023 r. Trybunał opublikował 35 sprawozdań specjalnych i przeglądów dotyczących wielu wyzwań, z którymi UE mierzy się w różnych obszarach unijnych wydatków i polityki. Należą do nich takie zagadnienia jak unia energetyczna, zmiana klimatu i pomoc rozwojowa, intermodalny transport towarowy, unijna polityka przemysłowa w dziedzinie baterii, równość szans dla osób z niepełnosprawnościami, nadzór bankowy w UE, biopaliwa i konflikt interesów w wydatkach w ramach polityki spójności i polityki rolnej – aby wymienić tylko niektóre. Trzy sprawozdania specjalne Trybunału dotyczyły inicjatywy dotyczącej odbudowy gospodarczej – Next Generation EU: systemu kontroli ustanowionego przez Komisję w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, zarządzania długiem w ramach NGEU przez Komisję oraz ram monitorowania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.

W swoich sprawozdaniach specjalnych Trybunał bada, czy zrealizowano cele wybranych strategii i programów UE, czy rezultaty osiągnięto w sposób skuteczny i efektywny oraz czy działania UE przyniosły wartość dodaną, tj. czy dzięki nim osiągnięto lepsze rezultaty niż te, które można byłoby osiągnąć, ograniczając się do działań na szczeblu krajowym. W sprawozdaniach tych Trybunał przedstawia również zalecenia, wskazując sposoby na oszczędne wydatkowanie środków, usprawnienie działań, unikanie marnotrawstwa oraz skuteczniejsze osiągnięcie wyznaczonych celów politycznych.

Przeglądy Trybunału mają przedstawiać – często w ujęciu przekrojowym – opis i analizę szerszego kontekstu na podstawie wcześniejszych prac kontrolnych lub innych ogólnodostępnych informacji. Trybunał może też wykorzystać je do zaprezentowania analizy obszarów lub kwestii, które nie były jeszcze przedmiotem jego kontroli, lub by uporządkować fakty dotyczące szczegółowych zagadnień lub problemów. W odróżnieniu od sprawozdań z kontroli w przeglądach Trybunał nie dokonuje oceny ani nie przedstawia poświadczenia wiarygodności.

Na kolejnych stronach omówiono bardziej szczegółowo prace Trybunału i przykładowe sprawozdania specjalne z 2023 r. dotyczące różnych obszarów polityki.

Zrównoważone użytkowanie zasobów naturalnych

Sprawozdanie specjalne 18/2023 pt. „Cele UE w dziedzinie klimatu i energii – osiągnięto cele na 2020 r., lecz niewiele wskazuje na to, że działania na rzecz realizacji celów na 2030 r. będą wystarczające”

Zmiana klimatu to globalne wyzwanie, które ma znaczący wpływ na życie obywateli UE. W odpowiedzi na nie UE w ciągu ostatnich lat wyznaczała sobie coraz ambitniejsze cele w dziedzinie klimatu i energii. W ramach tych celów ustaliła wartości docelowe na lata 2020 i 2030 w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych oraz promowania efektywności energetycznej. Na państwa członkowskie natomiast nałożono obowiązek przedłożenia krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu na lata 2021–2030, w których miały one przedstawić strategie służące osiąganiu tych celów. UE zobowiązała się przeznaczyć na działania w dziedzinie klimatu co najmniej 20% swojego budżetu na lata 2014–2020. W budżecie UE na lata 2021–2027 wartość ta wzrosła do 30%, tj. około 87 mld euro rocznie. Kwota ta stanowi jednak mniej niż 10% łącznych inwestycji niezbędnych do osiągnięcia celów na 2030 r., które to inwestycje szacuje się na około 1 bln euro rocznie. Przewiduje się, że pozostała część inwestycji zostanie sfinansowana ze środków krajowych i prywatnych.

Trybunał ocenił, czy aby osiągnąć założone cele w dziedzinie energii i klimatu na 2030 r., UE oparła się na tych działaniach, które już wcześniej przyniosły pozytywne efekty.

Ustalił, że unijne cele na 2020 r. rzeczywiście zostały osiągnięte, nastąpiło to jednak przy współudziale czynników zewnętrznych. Komisja nie oceniła, w jakim stopniu osiągnięcie celów było efektem dokonanych postępów w realizacji polityki, a w jakim czynników zewnętrznych, takich jak kryzys finansowy w 2009 r. i pandemia COVID‑19 w 2020 r. Ponadto Komisja ma jedynie częściowy obraz działań, które przyniosły pozytywne efekty w dążeniu do osiągnięcia celów na 2020 r. Pod względem redukcji emisji gazów cieplarnianych UE wypada dobrze na tle innych krajów rozwiniętych. Obliczenia poziomu emisji gazów cieplarnianych w UE w 2020 r. nie obejmują jednak emisji powstałych w wyniku handlu, spowodowanych ucieczką emisji (ocenia się, że ich uwzględnienie zwiększyłoby łączny poziom emisji o około 8%) oraz emisji pochodzących z międzynarodowego transportu lotniczego i morskiego (odpowiednio 3,4% i 3,6%). Komisja wskazała sektory, w których odniesiono sukces, tj. sektory objęte unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji, lecz posiada niewiele danych dotyczących kosztów, jakie dla budżetu UE, budżetów krajowych i sektora prywatnego generuje dążenie do osiągnięcia celów UE. Dodatkowo w krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu nie znalazły się też dane dotyczące potrzeb inwestycyjnych i źródeł finansowania, które umożliwiłyby zbadanie, czy plany te stanowią solidną podstawę do osiągnięcia celów na 2030 r. Trybunał stwierdził, że dotychczas niewiele wskazuje na to, że ambitne cele UE na 2030 r. przełożą się na działania wystarczające do ich osiągnięcia.

Trybunał zalecił Komisji, aby zwiększyła przejrzystość wyników osiąganych przez UE i państwa członkowskie w zakresie działań w dziedzinie klimatu i energii, aby uwzględniała w obliczeniach wszystkie emisje gazów cieplarnianych spowodowane przez UE, w tym emisje wbudowane związane z handlem oraz emisje pochodzące z międzynarodowego transportu lotniczego i morskiego, oraz aby wspierała zaangażowanie państw członkowskich w osiągnięcie celów na 2030 r.

Inwestycje na rzecz spójności, wzrostu i włączenia społecznego

Sprawozdanie specjalne 15/2023 pt. „Unijna polityka przemysłowa w dziedzinie baterii – konieczny jest nowy strategiczny impuls do dalszych działań”

Rozwój i produkcja baterii stały się strategicznym priorytetem dla Europy – baterie są niezbędne w procesie przechodzenia na czystą energię. Aby wesprzeć starania UE o osiągnięcie pozycji globalnego lidera w zakresie zrównoważonej produkcji i wykorzystania baterii, Komisja opublikowała w 2018 r. strategiczny plan działania na rzecz baterii. Plan ten obejmuje różne etapy łańcucha wartości. Wskazano w nim cele strategiczne i zaproponowano narzędzia pozwalające te cele osiągnąć.

Trybunał ocenił, czy Komisja wykazała się skutecznością, jeśli chodzi o promowanie europejskiej polityki przemysłowej w dziedzinie baterii. Przeanalizował cele polityczne i narzędzia interwencji określone we wspomnianym planie działania Komisji z 2018 r., a także postępy we wdrażaniu planu.

Kontrolerzy stwierdzili, że Komisja skutecznie promowała unijną politykę przemysłową w dziedzinie baterii, pomimo pewnych niedociągnięć w monitorowaniu oraz koordynowaniu i ukierunkowywaniu działań i pomimo faktu, że zapewnienie dostępu do surowców stanowi wciąż duże wyzwanie strategiczne dla unijnego łańcucha wartości baterii. Komisji udało się w dużej mierze zrealizować najważniejsze działania przewidziane w planie. Ustanowiła ona kluczowe instrumenty wspierające sektor baterii. Komisja monitoruje unijny łańcuch wartości w UE, jednak dane, z których korzysta w tym celu, często są ograniczone i nieaktualne. Ponadto nie przeanalizowała, jaka produkcja baterii byłaby konieczna w Unii, aby można było osiągnąć podwójny cel – neutralności klimatycznej i utrzymania konkurencyjności sektora motoryzacyjnego w UE. W rezultacie rośnie ryzyko, że ustanowiony przez Komisję cel zakładający osiągnięcie zeroemisyjności do 2035 r. nie zostanie zrealizowany ze względu na niewystarczającą produkcję baterii lub też że zostanie zrealizowany w oparciu o importowane baterie lub pojazdy elektryczne. Taki stan rzeczy zwiększa również niepewność co do bezpieczeństwa dostaw surowców niezbędnych do podtrzymania produkcji w UE. Choć zdolności produkcyjne w zakresie ogniw baterii litowo-jonowych gwałtownie zwiększają się w 27 państwach UE i mogą wzrosnąć z 44 gigawatogodzin (GWh) w 2020 r. do około 1 200 GWh w 2030 r., to jednak urzeczywistnienie się tego wzrostu zdolności produkcyjnych nie jest przesądzone, gdyż mogą zagrozić mu czynniki geopolityczne i gospodarcze. Ponadto Komisja nie ma informacji przeglądowych na temat łącznej kwoty wsparcia publicznego na rzecz tego sektora, co zmniejsza jej zdolności do odpowiedniej koordynacji i ukierunkowania działań. Wreszcie warunki udzielania wsparcia na rzecz tzw. ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania różnią się w zależności od lokalizacji.

Trybunał zaleca, aby Komisja zaktualizowała strategiczny plan działania na rzecz baterii, szczególną uwagę zwracając na zabezpieczenie dostępu do surowców, aby udoskonaliła monitorowanie przez regularne pozyskiwanie aktualnych i kompleksowych danych, uzyskała lepszy ogląd finansowania unijnego na rzecz łańcucha wartości baterii, poprawiła koordynację i ukierunkowanie finansowania unijnego na rzecz łańcucha wartości baterii, a także zapewniła, by wszyscy uczestnicy zaangażowani w ważne projekty stanowiące przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania dotyczące baterii mieli dostęp do publicznego wsparcia finansowego na równych warunkach.

Działania zewnętrzne, bezpieczeństwo i wymiar sprawiedliwości

Sprawozdanie specjalne 21/2023 pt. „Inicjatywa »Spotlight« na rzecz wyeliminowania przemocy wobec kobiet i dziewcząt – pomimo ambitnych założeń oddziaływanie jest dotychczas niewielkie”

Przemoc wobec kobiet i dziewcząt jest jedną z najczęstszych i najbardziej rozpowszechnionych form łamania praw człowieka. W 2017 r. Unia Europejska uruchomiła inicjatywę „Spotlight” w ramach globalnego partnerstwa strategicznego z Organizacją Narodów Zjednoczonych (ONZ). Głównym celem tej inicjatywy jest zapewnienie wszystkim kobietom i dziewczętom – w szczególności zmarginalizowanym i znajdującym się w trudnej sytuacji – życia wolnego od przemocy i szkodliwych praktyk. Inicjatywę „Spotlight” finansuje UE, wnosząc wkład w wysokości 497 mln euro. 465 mln euro z tego wkładu jest zarządzane przez ONZ, które działa na czterech kontynentach i w ponad 26 państwach.

Trybunał ocenił, czy realizując inicjatywę „Spotlight”, Komisja skutecznie i efektywnie przeciwdziała przemocy wobec kobiet i dziewcząt.

Stwierdził, że co do zasady inicjatywa „Spotlight” stanowiła ambitną próbę przeciwdziałania przez Komisję przemocy wobec kobiet i dziewcząt, ale jej oddziaływanie jest jak dotąd niewielkie. Chociaż w ramach inicjatywy wypracowano pewne produkty i była ona korzystna dla kobiet i dziewcząt, trudno jest ocenić, w jakim stopniu osiągnięto zamierzone rezultaty. Trybunał stwierdził również, że możliwe jest uzyskanie większej efektywności i bardziej gospodarne wykorzystanie środków finansowych. Wybór ONZ na partnera wykonawczego był ze strony Komisji decyzją polityczną mającą wspierać multilateralizm. Przy wyborze partnera wykonawczego Komisja nie porównała szczegółowo alternatywnych sposobów realizacji inicjatywy i powiązanych kosztów. Trybunał odnotował też dobre przykłady współpracy między głównymi zainteresowanymi stronami, ale stosowanie jednolitego podejścia w państwach, w których panują różne warunki, okazało się trudne, a duża liczba organizacji wdrażających w ramach ONZ dodatkowo skomplikowała zarządzanie. Ponadto w ramach inicjatywy „Spotlight” nie przeprowadzono odpowiedniej oceny gospodarności wykorzystania środków finansowych. Komisja miała świadomość, że wybór ONZ na partnera pociąga za sobą wyższe koszty, ale nie próbowała negocjować wysokości kosztów pośrednich, aby obniżyć je poniżej maksymalnego poziomu określonego w umowie ramowej. Ponadto ustalenia dotyczące monitorowania i sprawozdawczości w ramach inicjatywy „Spotlight” nie pozwalają na rzetelną ocenę wyników programów. Co więcej, choć celem inicjatywy było zapewnienie trwałości działań, nie znaleziono nowych darczyńców, co zagraża tej trwałości. Jeżeli chodzi zaś o dzielenie się wiedzą, Trybunał stwierdził, że obecnie informacje są rozproszone i zainteresowani użytkownicy nie mają do nich łatwego dostępu.

Trybunał zaleca, aby Komisja w odniesieniu do przyszłych globalnych inicjatyw na rzecz rozwoju przeprowadzała dogłębną analizę wariantów ich wdrażania i w pełni dokumentowała wybór regionów i państw oraz uzasadniała przydział na nie środków finansowych, uwzględniła dotychczasowe doświadczenia przy planowaniu przyszłych działań na podstawie inicjatywy „Spotlight”, w odniesieniu do przyszłych działań na rzecz rozwoju zwiększyła odsetek środków finansowych docierających do beneficjentów końcowych i oceniała efektywność kosztową oraz aby zapewniła większą trwałość oddziaływania oraz skuteczniejsze szerzenie i wymianę wiedzy w kontekście pozostałej do realizacji części inicjatywy „Spotlight”.

Regulacja rynków i konkurencyjna gospodarka

Sprawozdanie specjalne 26/2023 pt. „Ramy monitorowania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności – pozwalają zmierzyć postępy we wdrażaniu, lecz nie osiągnięte wyniki”

W odpowiedzi na pandemię COVID‑19 podjęto decyzję o utworzeniu funduszu na rzecz odbudowy – Next Generation EU (NGEU) – o wartości ponad 800 mld euro (w cenach bieżących). Centralnym elementem funduszu jest ustanowiony w lutym 2021 r. Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), którego łączna maksymalna wartość wynosi 723 mld euro, z czego do 338 mld euro udostępniane jest w postaci dotacji, a do 385 mld euro – w postaci pożyczek (w cenach z 2022 r.).

Trybunał ocenił, czy ramy monitorowania RRF są odpowiednie do tego, aby mierzyć wyniki Instrumentu. Ponieważ przepisy regulujące RRF nie definiują pojęcia „wyników”, kontrolerzy Trybunału skorzystali w niniejszym sprawozdaniu z definicji, którą zazwyczaj stosują w swoich pracach. Według tej definicji wyniki są miernikiem tego, w jakim stopniu w ramach działania, projektu lub programu finansowanego przez UE osiągnięto założone cele, a środki finansowe wykorzystano gospodarnie.

W następstwie tych prac Trybunał stwierdził, że ramy monitorowania RRF pozwalają zmierzyć postępy we wdrażaniu Instrumentu, lecz nie są wystarczające do pomiaru ogólnych wyników RRF. Kamienie milowe i wartości docelowe pomagają wprawdzie mierzyć postępy w zakresie wdrażania inwestycji i reform, lecz ich poziom ambicji jest zróżnicowany, a ponadto dotyczą one przede wszystkim produktów, a nie rezultatów. Ponadto wspólne wskaźniki mają służyć do monitorowania postępów w osiąganiu celu ogólnego i szczegółowego RRF oraz prowadzenia sprawozdawczości w tym zakresie, nie obejmują one jednak w pełni sześciu filarów RRF (stanowiących część celu ogólnego Instrumentu) ani nie pozwalają w pełni zmierzyć postępów dokonanych na drodze do osiągnięcia kamieni milowych i wartości docelowych związanych z inwestycjami, a w szczególności z reformami. Dodatkowo, podobnie jak w przypadku kamieni milowych i wartości docelowych, tylko niektóre wspólne wskaźniki pozwalają na pomiary rezultatów, a żaden z nich nie dotyczy konkretnie oddziaływania. Trybunał jest zdania, że kamienie milowe i wartości docelowe w ramach RRF oraz wspólne wskaźniki wzajemnie się uzupełniają, lecz nie obejmują w pełni wszystkich aspektów wyników RRF. Trybunał stwierdził też, że co do zasady dane zgłaszane w odniesieniu do kamieni milowych i wartości docelowych są ściśle monitorowane i sprawdzane, lecz nadal występują problemy w zakresie wiarygodności tych danych, zwłaszcza na poziomie ostatecznych odbiorców. Jeśli chodzi o wspólne wskaźniki, zgłasza się jedynie niewielką ilość danych, które ponadto są oparte w dużej mierze na wartościach szacunkowych. Komisja przeprowadza w odniesieniu do nich jedynie podstawowe kontrole w zakresie wiarygodności. Komisja informuje o postępach we wdrażaniu RRF za pomocą tabeli wyników w zakresie odbudowy i zwiększania odporności. Jest ona przyjazna dla użytkowników, lecz nie wolna od niedociągnięć w zakresie jakości danych. Ponadto w pewnych aspektach nie jest przejrzysta.

Trybunał zaleca, aby Komisja zapewniła kompleksowe ramy monitorowania i oceny wyników, poprawiła jakość danych w zakresie wspólnych wskaźników, poprawiła przejrzystość i jakość danych przedstawianych w tabeli wyników oraz zadbała o to, by sprawozdawczość była bardziej rzeczowa i spójna oraz spełniała wszystkie wymogi prawne.

Finansowanie Unii i administracja

Sprawozdanie specjalne 05/2023 pt. „Krajobraz finansowy UE – mozaika instrumentów wymagająca dalszego uproszczenia i poprawy rozliczalności”

Krajobraz finansowy Unii zmieniał się na przestrzeni dziesięcioleci. Jego najważniejszym elementem pozostaje budżet UE i instrumenty w pełni włączone do budżetu, ale obejmuje on również instrumenty spoza budżetu Unii. Na przestrzeni ostatnich 15 lat liczba takich nowo powstałych instrumentów zwielokrotniła się. Wynikało to głównie z potrzeby reagowania na różnego rodzaju kryzysy, a także z prawnych i praktycznych ograniczeń w stosowaniu istniejących instrumentów.

Trybunał ocenił, czy wzrost liczby i różnorodność instrumentów w krajobrazie finansowym UE są uzasadnione. Kontrola Trybunału – obejmująca analizę wybranych instrumentów – miała na celu uzyskanie szczegółowych informacji na temat obecnych rozwiązań oraz rozpoznanie możliwości uproszczenia i uporządkowania krajobrazu finansowego UE.

Trybunał stwierdził, że nawet jeśli istniały powody do tworzenia nowych rodzajów instrumentów, fragmentaryczne podejście do kształtowania krajobrazu finansowego UE doprowadziło do powstania swoistej mozaiki instrumentów o różnych źródłach finansowania i mechanizmach zarządzania. W przypadku większości instrumentów nie zastosowano się do dobrej praktyki polegającej na tym, by przedstawić jasne dowody potwierdzające, dlaczego wybrane rozwiązanie i koncepcja były najbardziej odpowiednie. Trybunał stwierdził ponadto, że nie we wszystkich instrumentach ustanowiono odpowiednie mechanizmy rozliczalności publicznej. UE wprowadziła zintegrowaną sprawozdawczość, ale nie obejmuje ona wszystkich instrumentów Dodatkowo Trybunał nie posiada uprawnień do przeprowadzenia kontroli niektórych instrumentów spoza zakresu budżetu UE. W przypadku niektórych z nich występują luki w zakresie kontroli wykonania zadań i nie zapewniono nadzoru ze strony Parlamentu Europejskiego. Trybunał odnotował też poczynione niedawno postępy w konsolidacji kilku instrumentów. Stwierdzono jednak, że nie wykorzystano jeszcze w pełni możliwości uproszczenia, w szczególności w przypadku instrumentów pomocy finansowej.

Trybunał zaleca, aby Komisja zadbała, by każda propozycja nowego instrumentu obejmowała ocenę wybranego rozwiązania i koncepcji, i podzieliła się tą dobrą praktyką z Radą, aby zestawiała i publikowała informacje na temat całości krajobrazu finansowego UE, przedstawiła wniosek dotyczący włączenia funduszu modernizacyjnego do budżetu UE oraz aby przedstawiła wniosek dotyczący integracji i konsolidacji istniejących instrumentów pomocy finansowej.

Sprawozdania roczne i specjalne sprawozdania roczne

Sprawozdania roczne zawierają głównie wyniki prac związanych z poświadczeniem wiarygodności w zakresie budżetu Unii Europejskiej, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz budżetu Europejskich Funduszy Rozwoju (EFR), lecz obejmują również aspekty dotyczące wykonania, a także zarządzania budżetem i finansami.

W specjalnych sprawozdaniach rocznych Trybunał przedstawia z kolei rezultaty swoich całorocznych prac kontrolnych dotyczących agencji UE i innych unijnych organów, wspólnych przedsięwzięć oraz Szkół Europejskich.

Publikuje też sprawozdanie na temat zobowiązań warunkowych powstałych w wyniku działań podjętych przez Jednolitą Radę ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji, Radę i Komisję.

Sprawozdanie roczne dotyczące budżetu UE za rok budżetowy 2022

Każdego roku Trybunał przeprowadza kontrolę dochodów i wydatków UE, aby sprawdzić, czy roczne sprawozdanie finansowe jest wiarygodne i czy transakcje po stronie dochodów i wydatków leżące u podstaw rozliczeń są zgodne z przepisami finansowymi na szczeblu UE i państw członkowskich.

Ponadto Trybunał dokonuje szczegółowej oceny głównych obszarów budżetu UE według działów (i poddziałów) wieloletnich ram finansowych (WRF), a także Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Analizuje również przyczyny błędów i obszary ich występowania, wydaje zalecenia dotyczące usprawnień i bada, czy i jak jego wcześniejsze zalecenia zostały zrealizowane.

Na podstawie wyników tych kompleksowych prac Trybunał wydaje poświadczenie wiarygodności, które ma obowiązek przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie zgodnie z uprawnieniami przyznanymi mu na podstawie Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Budżet UE – opinia bez zastrzeżeń
w odniesieniu do sprawozdania
finansowego i dochodów

Trybunał wydał opinię bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdania finansowego i dochodów UE za rok budżetowy 2022.

Budżet UE – negatywna opinia
w odniesieniu do wydatków

W 2022 r. wydatki z budżetu UE wyniosły 196 mld euro, co stanowi 1,3% łącznego dochodu narodowego brutto 27 państw członkowskich UE.

W odniesieniu do wydatków UE Trybunał wydał opinię negatywną za rok budżetowy 2022.

Szacowany błąd na poziomie 4,2%
(wydatki budżetowe za 2022 r.)

Jeśli chodzi o wydatki budżetowe, Trybunał szacuje, że poziom błędu za rok budżetowy 2022 mieści się w przedziale od 3,1% do 5,3%. Środkowy punkt w tym przedziale, określany mianem najbardziej prawdopodobnego poziomu błędu, ma wyższą wartość niż w zeszłym roku – wzrósł z 3,0% do 4,2%.

W 66% wydatków z budżetu UE
objętych kontrolą
wystąpił istotny poziom błędu

W przypadku roku budżetowego 2022 wydatki obarczone wysokim ryzykiem stanowiły 66% populacji objętej kontrolą Trybunału, podczas gdy dla roku budżetowego 2021 r. odsetek ten wyniósł 63%. Oszacowany przez Trybunał poziom błędu w wydatkach obarczonych wysokim ryzykiem wyniósł 6,0% (dla roku budżetowego 2021 było to 4,7%).

Wydatki UE można podzielić na dwie kategorie, z których każda wiąże się z innym rodzajem ryzyka:

Wydatki obarczone niskim ryzykiem – obejmują przede wszystkim płatności oparte na uprawnieniach, część wydatków administracyjnych („Wynagrodzenia oraz emerytury i renty urzędników UE”), a także wsparcie budżetowe na rzecz państw spoza UE. Do płatności opartych na uprawnieniach należą pomoc bezpośrednia dla rolników (w ramach działu „Zasoby naturalne i środowisko”) oraz działania na rzecz studentów i inne działania w zakresie mobilności (w ramach działu „Spójność, odporność i wartości”).
Wydatki obarczone wysokim ryzykiem płatności dokonywane na zasadzie zwrotu kosztów – UE zwraca koszty kwalifikowalne poniesione w związku z realizacją działań kwalifikowalnych (w ich przypadku obowiązują bardziej skomplikowane zasady). Działania te mogą obejmować projekty badawcze (w ramach działu „Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa”), inwestycje na rzecz rozwoju regionalnego i rozwoju obszarów wiejskich (działy „Spójność, odporność i wartości” i „Zasoby naturalne i środowisko”) oraz projekty w zakresie pomocy rozwojowej (dział „Sąsiedztwo i świat”).

Działy WRF najbardziej narażone
na błędy: „Spójność, odporność
i wartości” oraz „Jednolity rynek,
innowacje i gospodarka cyfrowa”

Jeżeli chodzi o rok budżetowy 2022, najbardziej narażonym na błędy działem WRF był dział „Spójność, odporność i wartości”, a w drugiej kolejności – „Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa”.

Wydatki z RRF
– opinia z zastrzeżeniem

W 2022 r. zakres prac kontrolnych po raz drugi objął wydatki z RRF, w odniesieniu do których Trybunał sformułował odrębną opinię. Wynika to z faktu, że RRF ma charakter tymczasowy i jest realizowany i finansowany w zupełnie inny sposób niż standardowe wydatki budżetowe objęte WRF. Populacja objęta kontrolą Trybunału miała łączną wartość 53,7 mld euro i obejmowała wszystkie 13 wypłat środków.

W odniesieniu do wydatków z RRF Trybunał wydał opinię z zastrzeżeniem za rok budżetowy 2022. Ogólne dowody kontroli uzyskane przez Trybunał w toku prac wskazują, że w odniesieniu do 11 z 13 płatności w ramach RRF (i powiązanego rozliczenia zaliczek) sformułowano ustalenia o charakterze ilościowym, a w sześciu tych płatnościach wystąpił istotny poziom błędu. Trybunał wykrył też przypadki nieprawidłowego opracowania koncepcji kamieni milowych lub wartości docelowych oraz problemy z wiarygodnością informacji zawartych w deklaracjach zarządczych państw członkowskich.

Przypadki podejrzeń nadużycia
finansowego zgłoszone
do OLAF i EPPO

Trybunał Obrachunkowy jako zewnętrzny kontroler UE nie posiada uprawnień do prowadzenia postępowań w przypadkach podejrzeń nadużycia finansowego. W związku z powyższym celem kontroli nie jest konkretnie poszukiwanie nadużyć finansowych. Jeżeli jednak kontrolerzy wykryją przypadki, w których podejrzewają wystąpienie nadużycia finansowego, mają oni obowiązek zgłosić je właściwym organom.

W toku swoich prac kontrolnych przeprowadzonych w 2023 r. Trybunał wykrył i zgłosił Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) 19 przypadków podejrzeń nadużycia finansowego. 17 z nich zgłosił również Prokuraturze Europejskiej (EPPO). W 2022 r. Trybunał zgłosił 14 przypadków podejrzenia nadużycia finansowego do OLAF, a sześć z nich – też do EPPO. W sprawozdaniu rocznym dotyczącym wykonania budżetu UE Trybunał zamieszcza dodatkowe informacje na temat przypadków podejrzeń nadużycia finansowego oraz, w stosownych przypadkach lub gdy takie informacje są dostępne, na temat zaleceń OLAF dotyczących odzyskania środków finansowych w tych sprawach.

Sprawozdanie roczne dotyczące Europejskich Funduszy Rozwoju za rok budżetowy 2022

Europejskie Fundusze Rozwoju
– opinia bez zastrzeżeń w odniesieniu
do sprawozdań finansowych i dochodów oraz opinia negatywna w odniesieniu do wydatków

Uruchomione w 1959 r. Europejskie Fundusze Rozwoju (EFR) stanowiły główne instrumenty pomocy w zakresie współpracy na rzecz rozwoju, którą UE zapewnia państwom Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) oraz krajom i terytoriom zamorskim. Są one finansowane przez państwa członkowskie UE. Zarządzają nimi Komisja Europejska oraz Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), przy czym są one wdrażane poza budżetem UE. Fundusze te będą nadal odrębnie wdrażane i pozostaną przedmiotem odrębnych sprawozdań aż do momentu zamknięcia.

W przypadku wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 pomoc w zakresie współpracy na rzecz rozwoju dla państw AKP oraz krajów i terytoriów zamorskich jest finansowana z budżetu UE.

W 2022 r. wydatki z EFR wyniosły 2,4 mld euro.

Podobnie jak w latach poprzednich Trybunał wydał opinię bez zastrzeżeń zarówno w odniesieniu do sprawozdań finansowych, jak i dochodów EFR, a jednocześnie opinię negatywną w odniesieniu do wydatków z EFR za rok budżetowy 2022. Oszacowany przez Trybunał poziom błędu w wydatkach wyniósł 7,1% (w przypadku roku budżetowego 2021 było to 4,6%).

Specjalne sprawozdania roczne dotyczące agencji UE

Agencje UE są odrębnymi podmiotami prawnymi powołanymi w celu realizacji konkretnych zadań o charakterze technicznym, naukowym lub zarządczym, które wspomagają instytucje UE w kształtowaniu i wdrażaniu polityki. W 2022 r. istniały łącznie 43 agencje, czyli o jedną agencję mniej niż w 2021 r. Zmiana jest związana z zakończeniem działalności przez Agencję Wykonawczą ds. Konsumentów, Zdrowia, Rolnictwa i Żywności (Chafea).

Agencje UE – w większości
opinie bez zastrzeżeń;
cztery opinie z zastrzeżeniem

W roku budżetowym 2022 łączny budżet wszystkich agencji skontrolowanych w ramach uprawnień Trybunału (z wyłączeniem Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji) wyniósł 4,5 mld euro, co stanowiło 3% ogólnego budżetu UE na 2022 r. W roku budżetowym 2021 było to, odpowiednio, 4,1 mld euro i 2,5%.

Ogólnie rzecz biorąc, kontrola agencji przeprowadzona przez Trybunał potwierdziła pozytywne wyniki zgłaszane w poprzednich latach. Trybunał wydał opinie bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych 43 agencji oraz ich dochodów. Jeżeli chodzi o płatności leżące u podstaw rozliczeń, Trybunał zaaprobował sprawozdania wszystkich agencji z wyjątkiem Centrum Tłumaczeń Organów Unii Europejskiej (CdT), Agencji Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL), Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz Europejskiej Agencji ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (eu-LISA). W odniesieniu do tych czterech agencji kontrolerzy Trybunału wydali opinie z zastrzeżeniem, przede wszystkim z powodu nieprawidłowości w postępowaniach o udzielenie zamówienia, nieprzekazania uprawnień do zawierania zobowiązań prawnych lub niekwalifikowalnego podatku VAT.

Specjalne sprawozdanie roczne dotyczące wspólnych przedsięwzięć za rok budżetowy 2022

Wspólne przedsięwzięcia działają na zasadzie partnerstwa między Komisją Europejską a przedstawicielami danej branży i – w niektórych przypadkach – podmiotami badawczymi, organizacjami międzyrządowymi oraz państwami uczestniczącymi. Podstawowym celem wspólnych przedsięwzięć jest wspieranie działań mających na celu przełożenie wiedzy naukowej na przełomowe innowacje rynkowe w oparciu o strategiczną wizję podzielaną przez partnerów.

W 2021 r. Rada przyjęła nowe rozporządzenia ustanawiające 11 wspólnych przedsięwzięć. Powierzyła im prowadzenie działań w ramach programów „Horyzont Europa” i „Cyfrowa Europa”, czyli wieloletnich programów w dziedzinie badań naukowych i innowacji na okres finansowania 2021–2027. Nowo utworzone wspólne przedsięwzięcia realizują własne strategie badań naukowych i innowacji w obszarach transportu, energii, ochrony zdrowia, bioprzemysłu, kluczowych technologii cyfrowych, obliczeń superkomputerowych oraz inteligentnych systemów sieciowych i cyberbezpieczeństwa.

Osiem z 11 wspólnych przedsięwzięć działało już w poprzednim programie („Horyzont 2020”). W ramach nowych programów będą one kontynuować swoją działalność, ale jako nowe podmioty prawne pod zmienioną nazwą i zmienionym zakresem obowiązków. Obok dotychczasowych przedsięwzięć ustanowiono trzy nowe podmioty: Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Inteligentnych Sieci i Usług oraz Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Programu EDCTP3 w dziedzinie Globalnego Zdrowia, które uzyskały autonomię finansową w październiku 2023 r., a także Europejskie Centrum Kompetencji w dziedzinie Cyberbezpieczeństwa, które z kolei uzyskało autonomię finansową w 2024 r. Trybunał przeprowadzi kontrolę dwóch wspólnych przedsięwzięć, które uzyskały autonomię finansową w 2023 r.

Ponadto istnieje jeszcze jedno wspólne przedsięwzięcie finansowane ze środków Euratomu i jego państw członkowskich – „Fusion for Energy”. Odpowiada ono za wnoszenie przez UE wkładu na rzecz międzynarodowego eksperymentalnego reaktora termojądrowego (ITER).

Wspólne przedsięwzięcia
– opinia bez zastrzeżeń
we wszystkich przypadkach

Trybunał wydał opinie bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych, dochodów i płatności ośmiu wspólnych przedsięwzięć, które kontynuują działanie w ramach nowych programów badawczych, a także w przypadku wspólnego przedsięwzięcia „Fusion for Energy” (F4E). Kontrolerzy wyrazili jednak zaniepokojenie faktem, że realizowanych jest wiele nakładających się na siebie projektów. Konieczność zarządzania nimi jednocześnie może negatywnie wpłynąć na sytuację pracowników i wyniki tych projektów. Kontrolerzy zauważyli, że kilka wspólnych przedsięwzięć przeniosło projekty z poprzedniego cyklu budżetowego na obecny, i wezwali do jak najszybszego ich sfinalizowania.

Tak jak w latach poprzednich opinia bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych za 2022 r. wspólnego przedsięwzięcia „Fusion for Energy” (F4E) zawiera objaśnienie uzupełniające. Ma to na celu zwrócenie uwagi na fakt, że przyjęte obecnie finansowanie unijne na poziomie 19 mld euro było szacowane w oparciu o cele pośrednie i założenia co do kosztów sformułowane w 2016 r. Szacunki te zostaną poddane gruntownemu przeglądowi, który ma nastąpić pod koniec 2024 r.

Specjalne sprawozdania roczne dotyczące Szkół Europejskich i zobowiązań warunkowych Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji

Trybunał opublikował swoje doroczne sprawozdanie dotyczące przeglądu skonsolidowanego rocznego sprawozdania finansowego 13 Szkół Europejskich za rok budżetowy 2022. Podczas przeglądu nie stwierdzono istotnego poziomu błędu w sprawozdaniu finansowym.

Trybunał przedstawia też co roku sprawozdanie dotyczące zobowiązań warunkowych Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji, Rady i Komisji wynikających z wykonywania przez nie zadań przewidzianych w rozporządzeniu w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. W sprawozdaniu za rok budżetowy 2022 Trybunał stwierdził, że nie zwróciło jego uwagi nic, co dawałoby podstawy, by sądzić, że zobowiązania warunkowe wynikające z wykonywania przez Jednolitą Radę, Komisję i Radę zadań w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji zostały w istotny sposób zniekształcone.

Opinie

Badanie wniosków
ustawodawczych Komisji

Trybunał jako zewnętrzny kontroler UE przyczynia się do poprawy zarządzania finansami, wydając opinie na temat wniosków Komisji dotyczących nowych lub zmienianych aktów prawnych. Na mocy przepisów prawa UE konsultacja z Trybunałem jest obowiązkowa w sytuacji, gdy dane wnioski pociągają za sobą znaczne skutki finansowe. Pozostałe instytucje również mogą wystąpić do Trybunału o wydanie opinii na inne konkretne tematy. Wszystkie opinie Trybunału są przedkładane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

W 2023 r. Trybunał opublikował cztery takie opinie. Odnosiły się one przede wszystkim do wniosków ustawodawczych Komisji dotyczących ustanowienia Instrumentu na rzecz Ukrainy, ustanowienia środków mających na celu zwiększenie solidarności i zdolności w Unii w zakresie wykrywania zagrożeń cyberbezpieczeństwa i incydentów w cyberbezpieczeństwie oraz przygotowywania się i reagowania na takie zagrożenia i incydenty (tzw. unijny akt w sprawie cybersolidarności) oraz zmiany rozporządzenia w sprawie metod i procedury udostępniania nowych zasobów własnych Unii Europejskiej.

ECA Journal

Każde wydanie „ECA Journal” ma temat przewodni, ukazany najczęściej z perspektywy kontroli, a autorzy artykułów pochodzą zarówno z instytucji unijnych, jak i spoza nich.

W 2023 r. Trybunał opublikował dwa wydania, których tematy przewodnie brzmiały: „Czy transformacja energetyczna UE przyspiesza?” oraz „Polityka migracyjna i UE”.

Konferencje i seminaria

W 2023 r. Trybunał zorganizował następujące konferencje i seminaria, w których mogły również wziąć udział zainteresowane osoby spoza instytucji:

seminarium na temat nadchodzącej reformy unijnych ram zarządzania gospodarczego;
konferencja online na temat przyszłości statystyki publicznej – niezależności i rozliczalności w dobie dużych zbiorów danych;
konferencja i wystawa obrazów pt. „Granice naszego świata”;
konferencja pt. „Sprawiedliwość społeczna i równość dla wszystkich? Wyzwania stojące przed społecznością LGBTIQ+, wsparcie na jej rzecz i jej włączenie w UE i instytucjach UE”;
konferencja na temat wdrożenia RRF – ryzyka, wyzwań i możliwości;
„Konferencja na temat polityki spójności w 2023 r. – ocena polityki spójności UE – wyzwania i szanse”;
doroczne spotkanie warsztatowe Trybunału z OLAF w 2023 r.;
wspólne spotkanie warsztatowe Trybunału z OLAF i EPPO na temat zwalczania nadużyć w zamówieniach publicznych.

Seminarium Trybunału w 2023 r.
na temat perspektywy strategicznej UE
i otwartej strategicznej autonomii UE

Raz do roku członkowie Trybunału, Sekretarz Generalny i dyrektorzy udają się na dwudniowe seminarium, by przedyskutować istotne kwestie dotyczące przyszłej długoterminowej strategii, pracy i organizacji Trybunału.

Podczas ubiegłorocznego seminarium Trybunału, które odbyło się w Brukseli, członkowie omówili następujące kwestie:

perspektywę strategiczną UE oraz to, w jaki sposób przyszłe priorytety UE mogą w długiej perspektywie wpłynąć na prace Trybunału;
otwartą strategiczną autonomię UE, ze szczególnym uwzględnieniem problemu zależności energetycznej;
program prac Trybunału 2024+.

Stosunki międzyinstytucjonalne

Trybunał współpracuje ściśle z Parlamentem Europejskim, Radą, parlamentami narodowymi/regionalnymi i rządami państw członkowskich, ponieważ oddziaływanie jego prac zależy w dużej mierze od tego, w jaki sposób ustalenia kontroli i zalecenia pokontrolne zostaną wykorzystane przez te instytucje.

Parlament Europejski

W 2023 r. Parlament Europejski nadal umożliwiał innym instytucjom i organom regularne uczestnictwo na żywo w posiedzeniach plenarnych i posiedzeniach komisji. Całkowita liczba wystąpień Trybunału wzrosła do 164, w porównaniu z 134 w 2022 r.

Członkowie i zespoły kontrolne Trybunału są regularnie zapraszani na posiedzenia komisji i organów Parlamentu Europejskiego, a w szczególności Komisji Kontroli Budżetowej (CONT), by zaprezentować wyniki prac.

W 2023 r. członkowie Trybunału przedstawili ogółem 13 sprawozdań specjalnych i dwa przeglądy na forum CONT. Uczestniczyli również w 16 wysłuchaniach CONT dotyczących udzielenia absolutorium za 2022 r., a w ramach tych wysłuchań prezes Trybunału Tony Murphy zaprezentował sprawozdanie roczne Trybunału za 2022 r.

Ponadto członkowie Trybunału przedstawili 27 sprawozdań specjalnych i przeglądów na forum 16 innych komisji parlamentarnych. Część tych posiedzeń zorganizowano wspólnie, gdy kilka komisji było zainteresowanych tym samym sprawozdaniem.

W lutym 2023 r. Konferencja Przewodniczących Komisji Parlamentu Europejskiego zaprosiła prezesa Trybunału do wymiany poglądów na temat programu prac Trybunału 2023+ i konsultacji dotyczących programu prac 2024+. W maju prezes Trybunału Tony Murphy uczestniczył w posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego dotyczącym udzielenia absolutorium za rok 2021. W październiku spotkał się z przewodniczącą Parlamentu Robertą Metsolą i przedstawił na posiedzeniu plenarnym sprawozdanie roczne za 2022 r. Członkowie Trybunału z Izby I spotkali się również w czerwcu z koordynatorami komisji AGRI, aby omówić dalszą współpracę, a komisja CONT odwiedziła Trybunał w październiku w celu wymiany poglądów z kolegium członków.

Rada Unii Europejskiej

W 2023 r. całkowita liczba wystąpień Trybunału wyniosła 81, podobnie jak w 2022 r., kiedy było ich 82.

Co do zasady organy przygotowawcze Rady zajmują się wszystkimi sprawozdaniami specjalnymi Trybunału wkrótce po ich publikacji, lecz niekoniecznie wszystkimi przeglądami i opiniami. W 2023 r. Trybunał przedstawił 29 sprawozdań specjalnych, jeden przegląd i jedną opinię na forum 22 różnych komitetów i grup roboczych Rady.

W 2023 r. przedstawiciele Trybunału uczestniczyli również w 23 posiedzeniach poświęconych udzieleniu absolutorium z wykonania budżetu UE za lata budżetowe 2021 i 2022.

Prezydencja Rady
Szwecja: styczeń – czerwiec 2023 r.
Słowenia: lipiec – grudzień 2023 r.

W listopadzie 2022 r. Prezes Trybunału Tony Murphy wraz z Evą Lindström, członkinią odpowiedzialną za stosunki międzyinstytucjonalne, spotkali się z ministrem finansów Szwecji. W czerwcu 2023 r. Prezes wraz z członkiem Trybunału Baudilio Tomé Muguruzą spotkali się z wicepremierem rządu Hiszpanii, sekretarzem stanu i ministrem finansów, aby przedyskutować priorytety prezydencji Rady. W listopadzie Prezes wraz z członkinią Trybunału Annemie Turtelboom uczestniczyli w spotkaniu z przedstawicielami rządu i parlamentu Belgii poprzedzającym prezydencję Belgii w Radzie przypadającą w 2024 r. Następnie Prezes i członek Trybunału odpowiedzialny za sprawozdanie roczne, Jan Gregor, spotkali się z ministrem finansów Belgii, aby omówić przedstawienie sprawozdania rocznego za 2022 r. na Radzie ECOFIN, które miało również miejsce w listopadzie. Ponadto w 2023 r. członkowie Trybunału i kadra kierownicza uczestniczyli w 15 spotkaniach z przedstawicielami stałych przedstawicielstw przy UE.

Parlamenty narodowe/regionalne i rządy państw członkowskich

Spotkania
z przedstawicielami parlamentów
narodowych/regionalnych

W 2023 r. członkowie i pracownicy Trybunału przedstawili wyniki prac kontrolnych na 91 spotkaniach z parlamentami narodowymi/regionalnymi w 19 państwach członkowskich. W większości z tych spotkań uczestniczyli przedstawiciele komisji zajmujących się budżetem, kwestiami finansowymi lub kontrolą i sprawami UE.

Spotkania
z przedstawicielami rządów
państw członkowskich

W 2023 r. członkowie i kadra Trybunału zaprezentowali prace Trybunału na 120 spotkaniach z rządami i samorządami w 25 państwach członkowskich. W większości były to spotkania z ministrami / przedstawicielami ministerstw finansów.

Komisja Europejska

Członkowie Trybunału i komisarze Komisji Europejskiej utrzymują stałe kontakty dwustronne dotyczące planowanych i już trwających zadań dotyczących kontroli lub przeglądów.

Od wielu lat, zgodnie z dobrze ugruntowanym zwyczajem, członkowie Trybunału uczestniczą też w dorocznym spotkaniu z komisarzami. Posiedzenia te są okazją do podsumowania i zastanowienia się nad tym, w jaki sposób można ulepszyć dalszą współpracę.

W ramach tej tradycji w listopadzie 2023 r. odbyło się spotkanie kolegiów obu instytucji w Brukseli. Członkowie Trybunału i komisarze omówili, w jaki sposób budżet UE przyczynia się do osiągnięcia priorytetów UE dotyczących transformacji ekologicznej i cyfrowej, oraz jaki jest wkład budżetu w odbudowę gospodarczą w Europie po pandemii COVID‑19. Potwierdzili też ponownie przyjęte już wspólne zobowiązanie co do zapewnienia należytego zarządzania fundusze UE, zgodnego z najwyższym standardami rozliczalności i przejrzystości. Ponadto podkreślili oni wagę wspólnych wysiłków na rzecz ochrony interesów finansowych UE.

Współpraca z innymi najwyższymi organami kontroli

Komitet Kontaktowy najwyższych organów kontroli UE

Za platformę współpracy Trybunału z najwyższymi organami kontroli 27 państw członkowskich służy zasadniczo Komitet Kontaktowy najwyższych organów kontroli UE. Stanowi on forum, które ułatwia prowadzenie dialogu i wymianę informacji pomiędzy NOK państw członkowskich UE a Trybunałem.

Z końcem 2023 r. Trybunał zakończył prace w ramach unijnej sieci kontroli w kwestiach dotyczących pandemii COVID‑19. W efekcie tych prac w okresie do końca 2023 r. Trybunał opublikował jedno kompendium kontroli na temat działań podjętych w odpowiedzi na pandemię COVID‑19 (dotyczące prac NOK UE przeprowadzonych w 2020 r.) oraz około 70 zestawień informacji online na temat prac kontrolnych dotyczących pandemii COVID‑19 zrealizowanych w latach 2020–2023.

Trybunał w dalszym ciągu współpracował też z NOK w kwestiach kontroli wdrażania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. W związku z tym zagadnieniem zorganizował warsztaty z udziałem kontrolerów, które odbyły się w październiku 2023 r. w siedzibie Trybunału. W wyniku serii warsztatów wyłoniono wówczas sześć wstępnych koncepcji kontroli obejmujących kilka aspektów wdrożenia RRF.

Ponadto Trybunał zainicjował sieć kontroli UE (EUNA) na temat energii. W spotkaniu inauguracyjnym sieci, które odbyło się w listopadzie w Hadze, uczestniczyli przedstawiciele 19 unijnych NOK.

Doroczne spotkanie w 2023 r.

W czerwcu 2023 r. w Lizbonie odbyło się doroczne spotkanie Komitetu Kontaktowego, w którym wzięli udział prezesi unijnych NOK. Debatowano przede wszystkim na temat „Energia – w jaki sposób unijne NOK mogą przyczynić się do tego, by cele na 2030 r. były wdrażane w sposób lepszy i bardziej odporny”. Podczas spotkania zajęto się również kwestią wdrożenia Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, która stanowiła główny temat posiedzenia Komitetu Kontaktowego w 2022 r.

NOK w krajach kandydujących do UE i potencjalnych kandydatach do członkostwa

Trybunał wspiera również NOK krajów kandydujących do UE (Albania, Bośnia i Hercegowina, Gruzja, Mołdawia, Czarnogóra, Macedonia Północna, Serbia, Turcja i Ukraina) oraz potencjalnych kandydatów do członkostwa (Kosowo¹).

W drugiej połowie 2023 r. Trybunał wniósł wkład w proces zmiany zasad współpracy sieci, którą ostatecznie przyjęto w grudniu 2023 r.

¹ Użycie tej nazwy pozostaje bez uszczerbku dla stanowisk w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją nr 1244/1999 Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie statusu Kosowa oraz opinią doradczą Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 22 lipca 2010 r. dotyczącą kwestii zgodności jednostronnej deklaracji niepodległości Kosowa z prawem międzynarodowym.

INTOSAI

W 2023 r. Trybunał był nadal aktywnie zaangażowany w działania Międzynarodowej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli (INTOSAI). Trybunał, pełniący funkcję przewodniczącego Komisji ds. Standardów Zawodowych, zorganizował dwa posiedzenia komitetu sterującego, w wyniku których przyjęto dokumenty zmieniające obecne metody pracy, zasady rekrutacji do Forum INTOSAI ds. Dokumentów Zawodowych oraz strategiczny plan rozwoju tej Komisji na lata 2023–2028. Wdrożenie strategicznego planu rozwoju Komisji ds. Standardów Zawodowych na lata 2023–2028 obejmuje kilka działań mających na celu zwiększenie jasności dokumentów zawodowych INTOSAI i ich cyfryzacji.

Przedstawiciele Trybunału uczestniczyli też w pracach podkomitetów Komisji ds. Standardów Zawodowych oraz wzięli udział w działaniach i projektach innych grup roboczych INTOSAI takich jak grupa robocza ds. kontroli w zakresie środowiska, grupa robocza ds. stabilności finansowej i gospodarczej, grupa robocza ds. oceny polityki publicznej oraz grupa robocza ds. dużych zbiorów danych.

EUROSAI

Trybunał aktywnie uczestniczył również w pracach Europejskiej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli (EUROSAI) stanowiącej europejską grupę regionalną INTOSAI, a w szczególności w pracach grupy roboczej ds. kontroli w zakresie środowiska i grupy roboczej ds. technologii informacyjnych, a także w projektach w obszarze nowych problemów, sztucznej inteligencji i metodyki kontroli.

Zarządzanie w Trybunale

Członkowie

Trybunał działa jako organ kolegialny złożony z członków, po jednym z każdego państwa członkowskiego. Członkowie Trybunału są mianowani przez Radę, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, w następstwie nominacji przez rząd danego państwa członkowskiego. Trybunał nie odgrywa żadnej roli w nominowaniu bądź mianowaniu członków.

Kadencja członka Trybunału trwa sześć lat i może zostać przedłużona. Wypełniając swoje obowiązki, członkowie są zobowiązani zachować pełną niezależność i działać w ogólnym interesie UE. Przed objęciem urzędu uroczyście zobowiązują się do tego przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W 2023 r. Rada mianowała nową członkinię z Estonii, Keit Pentus‑Rosimannus (objęła urząd 1 stycznia), a także nową członkinię ze Słowacji, Katarínę Kaszasovą (objęła urząd 16 października). Ponadto Rada odnowiła mandat członkini z Węgier, Ildikó Gáll‑Pelcz, na kolejną sześcioletnią kadencję (począwszy od 1 września).

Członkini Trybunału Iliana Ivanova w wyniku powołania jej na stanowisko komisarza z Bułgarii ustąpiła z urzędu ze skutkiem od 19 września 2023 r.

Pod koniec 2023 r. procedury nominacji dotyczące mianowania nowego członka z Portugalii i nowego członka z Bułgarii wciąż były w toku.

W 2023 r. kolegium członków obradowało 24 razy. Frekwencja na tych posiedzeniach wyniosła 88%. Członkowie brali też udział w posiedzeniach izb i komitetów (zob. też izby kontroli i komitety).

Prezes

Prezes Trybunału odpowiada za strategię Trybunału, planowanie i zarządzanie wynikami, działania informacyjne i kontakty z mediami, stosunki instytucjonalne, kwestie prawne i audyt wewnętrzny. Reprezentuje też Trybunał w stosunkach zewnętrznych.

Członkowie wybierają spośród swojego grona prezesa na odnawialną, trzyletnią kadencję. Osoba wybrana na to stanowisko odgrywa rolę pierwszego wśród równych sobie (primus inter pares), przewodniczy posiedzeniom kolegium i czuwa nad wprowadzaniem w życie decyzji Trybunału.

Tony Murphy został wybrany na stanowisko Prezesa Trybunału w październiku 2022 r.

Uwaga: stan na luty 2024 r.

Izby kontroli i komitety

Członkowie Trybunału są przypisani do jednej z pięciu izb kontroli, które przyjmują większość sprawozdań z kontroli, przeglądów i opinii Trybunału. Izby rozdzielają zadania między swoich członków, przy czym każdy członek odpowiada za swoje zadania kontrolne przed izbą i przed kolegium członków. Prace kontrolne są prowadzone przez wyspecjalizowanych kontrolerów pracujących w dyrekcjach izb kontroli.

Członkowie każdej izby kontroli wyznaczają ze swojego grona przewodniczącego na dwuletnią, odnawialną kadencję. W 2023 r. funkcje przewodniczących pięciu izb kontroli Trybunału pełnili Joëlle Elvinger, Annemie Turtelboom, Bettina Jakobsen, Mihails Kozlovs i Jan Gregor.

Komitet ds. Jakości Kontroli zajmuje się strategiami, standardami i metodyką kontroli, wsparciem i rozwojem kontroli oraz sprawdzaniem jakości kontroli. W jego skład wchodzi po jednym członku z każdej izby, a od 28 września 2023 r. przewodniczy mu Baudilio Tomé Muguruza.

Decyzje w ogólniejszych kwestiach natury strategicznej i administracyjnej podejmuje Komitet Administracyjny oraz w stosownych przypadkach kolegium Trybunału. Obu tym organom przewodniczy Prezes Trybunału. W skład Komitetu Administracyjnego wchodzą Prezes Trybunału, przewodniczący izb, przewodniczący Komitetu ds. Jakości Kontroli oraz członek odpowiedzialny za stosunki międzyinstytucjonalne (Eva Lindström).

W 2023 r. w Trybunale odbyło się 103 posiedzeń izb, 15 posiedzeń Komitetu Administracyjnego i 11 posiedzeń Komitetu ds. Jakości Kontroli. Frekwencja na wspomnianych posiedzeniach wyniosła odpowiednio 92%, 88% i 88%.

Ponadto w Trybunale funkcjonują inne komitety, takie jak Komitet ds. Etyki (któremu od 4 lipca 2023 r. przewodniczy George Marius Hyzler), Komitet ds. Audytu Wewnętrznego (któremu przewodniczy Hannu Takkula) i Panel Doradczy ds. Prognozowania (któremu przewodniczy Helga Berger).

Kadra kierownicza wyższego szczebla w Trybunale obejmuje Sekretarza Generalnego i dyrektorów. W Trybunale działa łącznie 10 dyrekcji, z których pięć jest powiązane z izbami kontroli, jedna z Komitetem ds. Jakości Kontroli, jedna ze służbami Prezesa, a trzy z Sekretariatem Generalnym.

Uwaga: stan na styczeń 2024 r.

Pomiar osiąganych wyników

Trybunał przyjął zestaw kluczowych wskaźników efektywności, który pozwala kierownictwu uzyskać informacje o postępach w osiąganiu wyznaczonych celów strategicznych, a także zapewnia wkład w proces decyzyjny oraz stanowi podstawę do przekazywania partnerom instytucjonalnym Trybunału informacji na temat osiąganych wyników. Trybunał zaktualizował kluczowe wskaźniki efektywności, tak aby można je było wykorzystać przy realizacji strategii na lata 2021–2025. Zestaw następujących kluczowych wskaźników efektywności zapewnia ogólny przegląd wyników osiągniętych przez Trybunał, jeśli chodzi o rozpowszechnianie, oddziaływanie i postrzeganie jego prac:

liczba opublikowanych sprawozdań;
obecność w mediach;
oddziaływanie i postrzeganie prac Trybunału (opinie zainteresowanych stron);
wystąpienia Trybunału przed innymi instytucjami, parlamentami narodowymi/regionalnymi i rządami państw członkowskich, a także działalność międzynarodowa;
realizacja zaleceń Trybunału.

35 sprawozdań
opublikowanych w 2023 r.

W 2023 r. Trybunał opublikował 35 sprawozdań: 29 sprawozdań specjalnych i sześć przeglądów. Liczba sprawozdań opublikowanych w 2023 r. jest wyższa niż w dwóch poprzednich latach (w 2022 r. – 29 sprawozdań opublikowanych, a w 2021 r. – 32 sprawozdania).

Obecność w mediach

Trybunał coraz częściej
obecny w mediach

W 2023 r. zarejestrowano ponad 22 000 artykułów prasowych (w wersji online) związanych z opublikowanymi przez Trybunał sprawozdaniami z kontroli oraz innymi publikacjami Trybunału bądź Trybunałem w ogóle. Potwierdza to wzrost zainteresowania pracami Trybunału zaobserwowany już we wcześniejszych latach (w 2022 r. ukazało się 20 000 artykułów, a w 2021 r. – 18 000). W mediach społecznościowych opublikowano niemal 54 000 postów, co wskazuje na dalszy wzrost liczby tego rodzaju publikacji, przy czym szczególnym przypadkiem były dane za 2022 r.² (w 2022 r. opublikowano 110 000 postów, a w 2021 r. – 49 000).

² W 2022 r. Trybunał zaobserwował w mediach społecznościowych zalew identycznych postów generowanych przez stronnicze sieci informacyjne (najwyraźniej korzystające z robotów internetowych). Najczęściej generowano je w związku ze sprawozdaniami specjalnymi Trybunału na temat unijnych zamówień szczepionek przeciwko COVID‑19 oraz korupcji na wysokim szczeblu w Ukrainie.

Zainteresowanie medialne może się istotnie różnić w zależności od tematu i złożoności danego sprawozdania. Również czynniki zewnętrzne, przykładowo znaczące wydarzenie lub istotna zmiana polityki, mogą wpłynąć na zainteresowanie mediów publikacjami Trybunału. Ponadto w sytuacjach kryzysowych – takich jak pandemia czy wojna Rosji przeciwko Ukrainie – media poświęcają dużo uwagi wszelkim związanym z nimi sprawom.

Coraz intensywniejsze kontakty
z prasą

Począwszy od 2020 r. Trybunał promował swoje publikacje zdalnie, co pozwoliło mu na intensywniejsze kontakty z dziennikarzami z największych mediów krajowych z państw członkowskich UE.

W 2023 r. Trybunał opublikował 45 komunikatów prasowych w 24 językach UE, jak również różne noty informacyjne, informacje dla mediów i (gotowe do wykorzystania) informacje dźwiękowe w niektórych językach. Przedstawiciele Trybunału mieli okazję udzielić serii wywiadów głównym mediom z całej Europy: radiowym, telewizyjnym i prasowym. Ponadto zorganizowano 21 zdalnych spotkań informacyjnych dla mediów oraz 6 dodatkowych spotkań dla poszczególnych krajów dotyczących sprawozdania rocznego. Spotkania te przyciągnęły uwagę łącznie 590 dziennikarzy, w większości reprezentujących największe media krajowe z państw członkowskich UE.

Półtora miliona odsłon
strony internetowej Trybunału

W 2023 r. Trybunał uruchomił swoją nową stronę internetową. Liczba odsłon strony internetowej Trybunału przekroczyła półtora miliona, a stronę odwiedziło około 700 000 indywidualnych użytkowników, co stanowi wzrost o ponad 14% w stosunku do roku 2022.

Rok 2023 – liczba osób
obserwujących konta Trybunału
w mediach społecznościowych
stale się zwiększała

Do końca 2023 r. liczba osób obserwujących trzy główne konta Trybunału w mediach społecznościowych (X – dawniej Twitter, LinkedIn, Facebook) wzrosła z 45 000 w 2022 r. do ponad 48 000 (w porównaniu z 39 000 w 2021 r.).

Oddziaływanie i postrzeganie prac Trybunału

85% respondentów, którzy wzięli udział w ankietach Trybunału, uznaje sprawozdania
za przydatne w pracy

Trybunał ocenia, w jaki sposób jego prace są postrzegane – z punktu widzenia możliwego oddziaływania i użyteczności – przez czytelników jego sprawozdań w Parlamencie Europejskim, Radzie i Komisji, agencjach UE, stałych przedstawicielstwach państw członkowskich, agencjach i NOK państw członkowskich, organizacjach pozarządowych, środowiskach akademickich, mediach i innych zainteresowanych podmiotach.

Od 2018 r. Trybunał przeprowadza anonimowe ankiety elektroniczne, aby dać czytelnikom swoich sprawozdań możliwość podzielenia się jakościową opinią na temat wybranych sprawozdań i przedstawienia ogólnych sugestii co do jego prac.

W 2023 r. 85% z około 1 060 respondentów uznało sprawozdania Trybunału za przydatne w swojej pracy, a 78% stwierdziło, że mają one istotne oddziaływanie. Rezultaty te są zbliżone do wyników z poprzedniego roku (w 2022 r. było to odpowiednio 82% i 78%).

Wystąpienia Trybunału przed innymi instytucjami, parlamentami narodowymi/regionalnymi i rządami państw członkowskich, a także działalność międzynarodowa

Rekordowa intensywność
kontaktów z zainteresowanymi
stronami

W 2023 r. intensywność kontaktów Trybunału z europejskimi i międzynarodowymi organami partnerskimi osiągnęła rekordowy poziom. Trybunał przedstawił wyniki swoich prac na forum komisji Parlamentu Europejskiego, organów przygotowawczych Rady, parlamentów narodowych/regionalnych i rządów państw członkowskich 456 razy (w 2022 r. – 437 razy; w 2021 r. – 419 razy).

Ponadto Trybunał uczestniczył w 221 wydarzeniach międzynarodowych. Obejmowały one działania międzynarodowych organizacji publicznych zajmujących się kontrolą, w szczególności INTOSAI i EUROSAI, a także wydarzenia dwustronne organizowane we współpracy z innymi NOK, konferencje, spotkania i wydarzenia skierowane do szerszego grona odbiorców (w 2022 r. Trybunał wziął udział w 178, a w 2021 r. – w 154 wydarzeniach).

Realizacja zaleceń Trybunału

Prawie wszystkie
z 219 zaleceń Trybunału
zrealizowano co najmniej częściowo

Trybunał określa stopień realizacji swoich zaleceń w oparciu o monitorowanie ich realizacji prowadzone przez kontrolerów. W 2023 r. Trybunał przeanalizował zalecenia skierowane do Komisji i innych instytucji w sprawozdaniach opublikowanych w 2019 r.

Analiza zaleceń objętych monitorowaniem wykazała, że 100% z 15 zaleceń sformułowanych w sprawozdaniu rocznym za 2019 r. i 85% z 208 zaleceń ze sprawozdań specjalnych z 2019 r. zostało wdrożonych w pełni, w przeważającej mierze bądź częściowo.

Personel Trybunału

Pracownicy w podziale na obszary działalności

Pod koniec 2023 r. w instytucji pracowało 882 urzędników i pracowników zatrudnionych na czas określony³ (w 2022 r. było ich 873). Dziewięć dodatkowych stanowisk zostało tymczasowo przyznanych przez władzę budżetową na potrzeby kontroli inicjatywy NGEU. W izbach kontroli było zatrudnionych 559 osób, w tym 104 w gabinetach członków. W służbach Prezesa poza Prezesem i jego gabinetem pracuje personel dyrekcji służb Prezesa, służby prawnej i Audytu Wewnętrznego.

³ W liczbie tej uwzględniono tymczasowe wakaty.

Ponadto na koniec roku w Trybunale zatrudnionych było 86 pracowników kontraktowych i 26 oddelegowanych ekspertów krajowych (w 2022 r. było to odpowiednio 91 osób i 33 osoby).

Rekrutacja

Polityka rekrutacji w Trybunale jest zgodna z ogólnymi zasadami i warunkami zatrudnienia w instytucjach UE, a wśród pracowników znajdują się osoby o różnorodnym wykształceniu i doświadczeniu zawodowym.

W 2023 r. Trybunał zatrudnił 95 nowych pracowników (w 2022 r. – 107): 27 urzędników, 47 pracowników zatrudnionych na czas określony, 17 pracowników kontraktowych i czterech oddelegowanych ekspertów krajowych. Okres oddelegowania pięciorga ekspertów krajowych z Ukrainy, którzy dołączyli do Trybunału w 2022 r., został przedłużony o rok, z lipca 2023 r. do lipca 2024 r., w duchu solidarności i z myślą o wzajemnym uczeniu się i współpracy. Trybunał zorganizował także 64 staży (w 2022 r. było ich 60) dla absolwentów wyższych uczelni. Trwały one od trzech do pięciu miesięcy. Spośród 64 stażystów 62 otrzymywało wynagrodzenie od Trybunału, a dwoje – od władz swoich państw członkowskich.

Program integracyjny ASPIRE (dla osób nowo zatrudnionych w Trybunale) dla kontrolerów został stworzony po to, aby umożliwić Trybunałowi pozyskanie i przyjęcie do pracy w Trybunale nowych kontrolerów, a im samym umożliwić udział w ukierunkowanym szkoleniu oraz nabycie doświadczenia zawodowego zarówno w kontroli zgodności/finansowej, jak i kontroli wykonania zadań w ciągu trzech pierwszych lat pracy.

Struktura wiekowa

Na koniec 2023 r. trzy czwarte (75%) czynnych zawodowo pracowników Trybunału stanowiły osoby w wieku od 40 do 59 lat, tak samo jak w 2022 r.

73% kierowników w Trybunale to osoby w wieku co najmniej 50 lat (w 2022 r. odsetek ten wyniósł 72%). Oznacza to, że w ciągu najbliższych pięciu do dziesięciu lat nastąpi odnowienie znacznej części składu kadry kierowniczej.

Równość szans

Ogólnie rzecz biorąc, wśród personelu Trybunału utrzymuje się równowaga płci.

Trybunał dąży do tego, by wszystkim pracownikom oferować równe możliwości rozwoju zawodowego na wszystkich szczeblach organizacji. Jeśli spojrzeć na personel Trybunału, liczba zatrudnionych kobiet i mężczyzn jest podobna, a odsetek kobiet wśród dyrektorów i kierowników w ostatnich latach wzrósł z 33% w 2019 r. do 38% w 2023 r.

Proporcja kobiet na stanowiskach kierowniczych w obszarze kontroli w Trybunale osiągnęła 50% (w 2022 r. było ich 41,4%), a zatem cel na 2027 r. wynoszący 40% został przekroczony. Zgodnie z planem działania w zakresie różnorodności i włączenia społecznego na lata 2021–2025 Trybunał opublikował w 2023 r. drugie roczne sprawozdanie na ten temat (za 2022 r.).

Trybunał nie ustaje ponadto w staraniach na rzecz zapewnienia równowagi geograficznej na stanowiskach kierowniczych.

Trybunał przyjął w grudniu 2022 r. decyzję nr 50-2022 w sprawie polityki Europejskiego Trybunału Obrachunkowego dotyczącej stworzenia miejsca pracy gwarantującego szacunek i wolnego od przypadków molestowania, a następnie podjął działania w celu jej wdrożenia (takie jak mianowanie mediatorów wewnętrznych i osób zaufania, wprowadzenie obowiązkowych szkoleń dla kierowników, utworzenie specjalnej zakładki dotyczącej tego zagadnienia na stronie intranetowej Trybunału).

Ponadto w 2023 r. po raz pierwszy przeprowadzono kontrolę zewnętrzną dotyczącą fizycznej dostępności budynków Trybunału. W jej efekcie opracowano studium z zaleceniami i potencjalnymi działaniami, dzięki którym budynki Trybunału mogłyby się stać bardziej dostępne dla wszystkich, w tym dla osób z niepełnosprawnościami. W 2024 r. rozpocznie się realizacja uzgodnionych działań poprzez zlecenie opracowania planu, który pozwoli na poprawę oznakowania związanego z dostępnością w budynkach Trybunału. Ponadto Trybunał będzie współpracował z innymi instytucjami UE w celu opracowania zharmonizowanego sposobu pomiaru postępów i sprawozdawczości dotyczącej zatrudniania osób z niepełnosprawnościami, zgodnie z zaleceniami sprawozdania specjalnego 20/2023 pt. „Wspieranie osób z niepełnosprawnościami – działania UE mają w praktyce ograniczone oddziaływanie”.

Etyka zawodowa

Wytyczne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w zakresie etyki opierają się na takich wartościach jak niezależność, uczciwość, obiektywizm, przejrzystość i profesjonalizm. Europejski Trybunał Obrachunkowy wdraża wymogi ustanowione w kodeksie etyki opublikowanym przez INTOSAI (ISSAI 130) i uwzględnił je we własnych wytycznych w zakresie etyki, które obowiązują wszystkich członków i pracowników Trybunału.

Trybunał potwierdził swoje zaangażowanie na rzecz przejrzystości, dokonując zmiany decyzji w sprawie publicznego dostępu do dokumentów. Celem tej zmiany było odzwierciedlenie ewolucji orzecznictwa europejskiego oraz uproszczenie procedury odpowiedzi na wnioski i ponowne wnioski o dostęp do dokumentów. Nowa decyzja została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej we wrześniu 2023 r.

W ramach niedawnego przeglądu swoim ram etycznych Trybunał zaktualizował swoje wewnętrzne przepisy dotyczące zgłaszania poważnych nieprawidłowości (sygnalizowania nieprawidłowości), tak aby stały się prostsze, bardziej szczegółowe i zapewniły pracownikom więcej informacji. Aby podkreślić wagę, jaką Trybunał przywiązuje do ochrony sygnalistów, nowy zestaw przepisów przedstawiono w decyzji kolegium.

Komitet ds. Etyki dokonuje przeglądów istotnych kwestii etycznych, w tym działalności członków prowadzonej poza Trybunałem, aby utrzymać w mocy standardy etyczne. Składa się on z trzech członków mianowanych przez kolegium Trybunału, w tym dwóch członków Trybunału i jednego członka zewnętrznego, wybranych na podstawie posiadanych kompetencji i kwalifikacji zawodowych. W 2023 r. Komitet obradował pięć razy.

Działalność wspierająca prace kontrolne

Cyfrowa transformacja kontroli

Trybunał nieustannie pracuje nad poprawą efektywności swoich procesów kontroli i w tym celu stara się zwiększać stopień integracji i interoperacyjność stosowanych systemów. Równocześnie w ramach realizacji planu rozwoju w celu lepszego wykorzystania technologii na potrzeby kontroli Trybunał wdrożył rozwiązania z zakresu informatycznych technik kontroli, zaawansowanej nauki o danych i automatyzacji. Prowadził również w dalszym ciągu działania z zakresu innowacyjności, mające na celu zidentyfikowanie powstających technologii, które można wykorzystać w nowatorski sposób na potrzeby prac kontrolnych.

Cyfrowe kontakty
z zainteresowanymi podmiotami

W 2023 r. intensywnie wykorzystywano nowe studio Trybunału do prowadzenia zdalnych spotkań informacyjnych dla prasy, spotkań z zainteresowanymi podmiotami i konferencji w formacie hybrydowym. Nagrywano też w nim materiały wideo promujące publikacje Trybunału z udziałem jego członków, a także informacyjne materiały wideo na temat samego Trybunału.

Mówiąc dokładniej, w studiu przeprowadzono 23 spotkania dla prasy, cztery spotkania z zainteresowanymi podmiotami, dwa wywiady telewizyjne i jedną konferencję zdalną, nagrano dziewięć reportaży wideo, sześć aktualizacji na temat prac Trybunału oraz jedno wydarzenie w trybie wideo. W studiu zrealizowano też sześć nagrań wideo na temat atrakcyjności Luksemburga i 10 nagrań wewnętrznych.

Integracja cyfrowa
oraz automatyzacja

W 2023 r. prowadzono nadal integrację informatycznych systemów kontroli, mającą na celu zwiększenie stopnia interoperacyjności istniejących systemów oraz zapewnienie użytkownikom łatwiejszego sposobu obsługi. Proces ten dotyczył głównego systemu zarządzania kontrolą i dokumentacji w Trybunale (ASSYST) oraz systemu zarządzania kontrolą (AMS). Uruchomiono też nowy system zarządzania procedurą zatwierdzania dokumentów (PASS), który jest obecnie integrowany z narzędziem EU Sign umożliwiającym stosowanie kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Ponadto wprowadzono narzędzia, które ułatwiają i przyspieszają przeglądy dokumentacji. Trybunał intensywniej korzystał także ze swojej hurtowni danych, dzięki czemu możliwe było wykorzystanie interaktywnych danych wizualnych w większej liczbie sprawozdań oraz ich monitorowanie.

Usługi w zakresie
zaawansowanej nauki o danych i informatycznych technik kontroli

Powołany w 2021 r. zespół DATA (ang. Data and Technology for Audit – dane i technologia w służbie kontroli) kontynuował prace nad realizacją planu rozwoju w celu lepszego wykorzystania technologii do osiągnięcia celów Trybunału w zakresie kontroli.

Członkowie zespołu DATA ściśle współpracowali z zespołami kontrolnymi, aby zrozumieć ich specyficzne procesy i potrzeby. W zależności od złożoności danej potrzeby prace miały różny zakres – od krótkoterminowego udziału po zaangażowanie w całość zadań kontrolnych, zarówno w przypadku analityków danych, jak i kontrolerów specjalizujących się w informatycznych technikach badań.

Zespół DATA prowadził wiele projektów obejmujących cały Trybunał lub w nich uczestniczył:

projekt pilotażowy mający na celu ocenienie, jak skutecznie skorzystać z platformy e-zamówień Komisji Europejskiej;
udział specjalistów ds. danych w grupie zadaniowej NGEU;
opracowanie prototypowego narzędzia posiadającego funkcje zaawansowanej eksploracji tekstu i wyszukiwania semantycznego na użytek własny Trybunału;
wspieranie kontrolerów w wyborze najlepszych z dostępnych opcji w ramach infrastruktury nauki o danych ustanowionej w 2022 r., które pozwoliłyby im na przetwarzanie danych, przeprowadzanie zaawansowanej analizy i wizualizacji.

W związku z dużym przyspieszeniem rozwoju sztucznej inteligencji (AI), w szczególności w obszarze generatywnej AI, zespół DATA przygotował analizę możliwości i wyzwań jakie pociąga za sobą AI w kontekście działalności Trybunału i prac kontrolnych. Następnie zespół rozpoczął prace nad projektem strategii dotyczącej korzystania ze sztucznej inteligencji w procesie kontroli.

Innowacje

Trybunał przyjął nowe podejście do innowacji, które opiera się na nowym rodzaju „krótkoterminowych projektów innowacyjnych”. W nowo powstałym laboratorium innowacji będą testowane nowe rozwiązania technologiczne. Krótkoterminowe projekty innowacyjne są zazwyczaj realizowane z inicjatywy użytkowników, którzy chcą w praktyce przetestować nowe narzędzie lub technologię. Służba informatyczna przydziela wówczas do takiego projektu kierownika, który towarzyszy użytkownikowi, zajmując się aspektami technologicznymi i zarządzaniem IT. Pierwsze tego rodzaju projekty polegały na wykorzystaniu dronów do celów kontroli, testowaniu komercyjnych narzędzi do zarządzania kontrolą, które mogłyby zastąpić system ASSYST, oraz wykorzystaniu generatywnej sztucznej inteligencji.

Równocześnie rozpoczęto prace nad ustanowieniem wielodyscyplinarnego centrum kompetencji w dziedzinie sztucznej inteligencji, które miałoby wspierać wdrażanie wspomnianej powyżej strategii Trybunału w tym zakresie.

W 2023 r. Trybunał wciąż aktywnie angażował się w prace grupy ds. powstających technologii Międzyinstytucjonalnego Komitetu ds. Transformacji Cyfrowej, koncentrując się na pracach nad sztuczną inteligencją.

Komunikacja wizualna

Większa przystępność
publikacji Trybunału

Wykorzystanie atrakcyjnych materiałów wizualnych oraz techniki wizualizacji danych nabiera coraz większego znaczenia w kontekście kontaktów z zainteresowanymi podmiotami i docierania do obywateli UE. W 2023 r. zespół ds. projektów graficznych w dziale komunikacji Trybunału nadal udzielał bezpośredniego wsparcia zespołom kontrolnym, opracowując dla nich infografiki i ilustracje dostosowane do potrzeb i zgodne z tożsamością wizualną instytucji.

Wykorzystanie takich materiałów wizualnych w komunikacji z odbiorcami może sprawić, że wyniki prac kontrolnych Trybunału będą lepiej widoczne i bardziej zrozumiałe, a zatem bardziej przystępne dla obywateli i zainteresowanych podmiotów. To z kolei może nadać pracy instytucji większą wartość i zwiększyć siłę oddziaływania sprawozdań. Temu celowi przysłużyło się też uruchomienie nowej strony internetowej Trybunału w kwietniu 2023 r. – bardziej nowoczesnej i wzbogaconej o nowe funkcjonalności.

Metodyka kontroli

AWARE

Wewnętrzna platforma cyfrowa AWARE (Accessible Web-based Audit Resource) zawiera opis stosowanej w Trybunale metodyki i wytycznych dotyczących kontroli. Jest ona dostępna na stronie internetowej Trybunału. Platforma zbiera w jednym miejscu informacje na temat metodyki kontroli dla szerokiego kręgu użytkowników.

Szkolenia zawodowe

Szkolenia zawodowe
– przekroczono założone wartości docelowe dla 2023 r.

W 2023 r. Trybunał ponownie przekroczył założoną wartość docelową w zakresie szkoleń zawodowych wynoszącą pięć dni szkoleń pozajęzykowych rocznie w przypadku kontrolerów, zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Federacji Księgowych, oraz dwa dni w przypadku pozostałych pracowników.

Na jednego kontrolera Trybunału przypadło średnio 6,7 dnia szkoleń pozajęzykowych (w 2022 r. było to 6,9 dnia, a w 2021 r. 8,5 dnia), z czego 4,5 dnia szkoleń było związane z działalnością podstawową Trybunału (kontrolą). Pozostali pracownicy uczestniczyli w szkoleniach średnio przez 3,0 dnia (w 2022 r. było to 3,6 dnia, a w 2021 r. – 4,2 dnia). Niewielki spadek obu wskaźników w 2022 r. w stosunku do ich wartości w ubiegłym roku można wytłumaczyć stopniowym powrotem do szkoleń przeprowadzanych na żywo. Mogą one przynieść uczestnikom więcej korzyści, ale z oczywistych względów wiążą się z fizycznymi ograniczeniami, jakie nie występują w przypadku szkoleń przeprowadzanych przez internet.

Oferta szkoleniowa
dostosowana do potrzeb kontrolerów

Zespół ds. szkoleń zawodowych nieustannie stara się zapewnić pracownikom Trybunału ofertę szkoleniową dobrej jakości. Nacisk kładzie się w szczególności na szkolenia związane z podstawową działalnością instytucji (kontrolą). Jednym z głównych priorytetów jest uzupełnianie i pogłębienie wiedzy na temat obszarów kontroli / obszarów polityki UE we współpracy z izbami kontroli. W 2023 r. Trybunał zorganizował kilka sesji szkoleniowych z konkretnych obszarów polityki dla wszystkich izb kontroli, dotyczących priorytetowych tematów wyodrębnionych na początku roku.

Kontynuowano też szkolenia dla pracowników w zakresie Next Generation EU (NGEU) oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), spośród których najważniejszym było dwudniowe szkolenie dotyczące RRF, które Trybunał realizuje we współpracy z Europejskim Instytutem Administracji Publicznej. Dodatkowo Trybunał zorganizował sesje szkoleniowe na temat zagrożeń, wyzwań i możliwości związanych z RRF oraz debaty na temat RRF, w ramach których eksperci zewnętrzni przedstawili swoje poglądy na różne tematy powiązane z Instrumentem.

W czerwcu 2023 r. Trybunał zaktualizował swój program szkoleniowy dotyczący wykorzystywania danych i technologii na potrzeby kontroli. Pod koniec listopada odbyło się też pilotażowe wprowadzenie do tematyki sztucznej inteligencji, a na 2024 r. planowane są dalsze sesje na ten temat.

Nowe ramy kompetencji
dla kontrolerów

W lutym 2023 r. Trybunał rozpoczął realizację projektu mającego na celu określenie nowych ram kompetencji dla kontrolerów. W ramach tych zostaną zarysowane podstawowe kompetencje w zakresie kontroli finansowej, zgodności i wykonania zadań, które muszą posiadać kontrolerzy, aby z powodzeniem wykonywać swoje zadania. Ramy opracowano na podstawie wytycznych INTOSAI oraz wyników konsultacji z 15 najwyższymi organami kontroli. Projekt znajduje się w ostatniej fazie realizacji, a jego zakończenie ma nastąpić w pierwszej połowie 2024 r. Jego wyniki będą stanowiły podstawę do oceny potrzeb w zakresie kształcenia i rozwoju, a także ukształtują ofertę szkoleniową dotyczącą podstawowej działalności Trybunału w oparciu o kluczowe kompetencje.

Tłumaczenia

W 2023 r. w Trybunale przetłumaczono i zweryfikowano ponad 208 000 stron dokumentów (w 2022 r. było to 203 700), przy czym liczba ta obejmuje 12 900 stron przesłanych do tłumaczenia wykonawcom zewnętrznym. Zespoły językowe do usprawnienia swojej pracy wykorzystywały zarówno narzędzia do tłumaczenia wspomaganego komputerowo, jak i technologie tłumaczenia maszynowego. Opracowano 52 publikacje, dbając o to, aby zachowano przy tym spójne redakcyjne i wizualne standardy Trybunału. Tłumacze uczestniczyli też w pracach kontrolnych, udzielając wsparcia językowego podczas wizyt kontrolnych i spotkań w trybie zdalnym lub hybrydowym oraz pomagając w redagowaniu sprawozdań w celu zachowania czytelności języka. Ponadto byli oni zaangażowani w działania komunikacyjne, udzielając porad językowych i podnosząc jakość komunikacji przez dostosowywanie przekazów do poszczególnych grup odbiorców, np. przez dostosowanie kulturowe.

Cyberbezpieczeństwo

Cyberbezpieczeństwo
– wciąż rosnące zagrożenia

Główne zadanie zespołu Trybunału ds. bezpieczeństwa IT polega na utrzymaniu bezpieczeństwa usług informatycznych w instytucji. Cel ten udaje się osiągnąć dzięki wsparciu międzyinstytucjonalnego zespołu reagowania na incydenty komputerowe (CERT-UE). Wsparcie to okazało się szczególnie cenne wobec konieczności poradzenia sobie z cyberincydentem, który miał miejsce w lipcu 2023 r. Okazało się wtedy, że nie można zagwarantować bezpieczeństwa jednej z bram sieciowych. Zbadano okoliczności tej sprawy, lecz nie wykryto żadnego naruszenia danych ani ataku na systemy.

Realizacja planu w zakresie cyberbezpieczeństwa na lata 2022–2024 trwała nadal, a znaczną część przewidzianych w nim działań już zrealizowano bądź ich realizacja jest w toku. Jednym z najważniejszych zrealizowanych działań było zastąpienie narzędzia VPN technologią zdalnego dostępu Zero Trust.

Zjawisko phishingu stanowiło nadal główny czynnik cyberzagrożenia. Trybunał usprawnił rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo poczty elektronicznej, aby móc skuteczniej uporać się z zawirusowanymi wiadomościami e‑mail.

W 2023 r. przeprowadzono kilka kampanii phishingowych, a jedna z nich została zorganizowana przez Trybunał na szczeblu międzyinstytucjonalnym. Trybunał odnotował też wzrost liczby pracowników, którzy rozpoznają i zgłaszają wiadomości rozsyłane w ramach ataków phishingowych, a równocześnie rozpoczęto stosowanie nowego narzędzia umożliwiającego prowadzenie ukierunkowanych kampanii phishingowych.

Jednym z podstawowych celów zespołu ds. ISO było podnoszenie poziomu wiedzy na temat cyberzagrożeń wśród pracowników Trybunału. Poza wykorzystaniem tradycyjnych form przekazu, takich jak sesje treningowe czy rozsyłane newslettery, opublikowano kilka nagrań wideo w formie wywiadów, ponieważ okazały się one skuteczną, nowoczesną techniką komunikacji.

Trybunał dołączył też do systemu SECABC prowadzonego przez Komisję Europejską, który ma na celu umożliwienie wymiany zaszyfrowanych wiadomości elektronicznych między instytucjami, organami i agencjami UE.

Dalsze działania obejmują aktywację opcji „nie przesyłaj dalej” w programie Outlook oraz zakaz używania aplikacji TikTok.

Ponadto Trybunał zaangażował się aktywnie w prace nad nowym rozporządzeniem dotyczącym cyberbezpieczeństwa międzyinstytucjonalnego. Znaczną część opracowywanych przepisów już stosuje.

Budynki

Inkluzywne, bezpieczne
i ekologiczne miejsce pracy

Trybunał kieruje się zasadą, że podstawowe znaczenie dla osiągnięcia strategicznych celów instytucji ma zapewnienie pracownikom miejsca pracy, w którym będą dobrze się czuli. Dbałość o dobrostan pracowników jest jednym z czynników, który sprawia, że Trybunał jest postrzegany jako atrakcyjne miejsce pracy.

Trybunał dąży do tego, aby zapewnić wszystkim pracownikom miejsce pracy o zrównoważonym charakterze, nastawione na współpracę i dobrostan, a przy tym bezpieczne, inkluzywne i przyjazne dla środowiska.

Trybunał posiada obecnie trzy budynki w dzielnicy Kirchberg w Luksemburgu (tzw. K1, K2 i K3). Stanowią one jeden zintegrowany obiekt techniczny, a ponadto wynajmuje przestrzeń biurową na potrzeby centrum odzyskiwania danych w Luksemburgu.

Zarządzanie środowiskowe

Jako instytucja UE Trybunał ma obowiązek stosować zasadę należytego zarządzania środowiskowego we wszystkich aspektach działalności. W związku z tym dąży do ciągłego zmniejszania wpływu swojej działalności na środowisko. Co roku Trybunał monitoruje i analizuje emisję gazów cieplarnianych generowanych przez jego działalność.

Trybunał jest dumny z uzyskanego certyfikatu systemu ekozarządzania i audytu (EMAS). Stosuje z powodzeniem zgodny z EMAS system zarządzania środowiskowego i spełnia wszystkie wymogi certyfikatu ISO 14001:2015.

Po skutecznym odnowieniu certyfikatu i przedłużeniu jego ważności do 2025 r. w październiku 2023 r. przeprowadzono coroczną zewnętrzną kontrolę EMAS. Jej wyniki były zadowalające – nie stwierdzono niezgodności i zidentyfikowano wiele dobrych praktyk.

Ponadto przyjęto też plan działania EMAS na lata 2023–2025.

Stawianie czoła kryzysowi
energetycznemu

Trybunał podjął pewne działania w celu zaradzenia kryzysowi energetycznemu w następstwie przyjęcia przez Komisję i Radę planu „Oszczędzanie gazu na bezpieczną zimę”. W latach 2022–2023 zużycie gazu udało się zredukować o 21% w porównaniu ze średnim zużyciem na przestrzeni ostatnich pięciu lat.

Trybunał nadal uwzględnia również zalecenie sformułowane niedawno przez rząd Luksemburga w sprawie obniżenia do 20°C temperatury w budynkach wykorzystywanych przez władze publiczne.

Po przeprowadzonym w 2022 r. audycie energetycznym budynków Trybunał przystąpił do wdrożenia kilku działań latem 2023 r. w celu zaoszczędzenia energii w tych budynkach. Między innymi podniesiono temperaturę w pomieszczeniach klimatyzowanych, wyłączono wentylację i systemy chłodzenia w niektórych pomieszczeniach budynków oraz przygaszono oświetlenie na korytarzach i klatkach schodowych w budynkach K1 i K2 do minimalnego poziomu zapewniającego bezpieczeństwo.

Plan działania na rzecz
ograniczenia emisji do 2030 r.

W 2022 r. przeprowadzono badanie dotyczące potencjalnej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Możliwości ograniczenia emisji przeanalizowano na podstawie obliczeń śladu węglowego w skali roku oraz pomysłów, jakie wyłoniły się podczas konsultacji z dyrekcjami i pracownikami Trybunału przeprowadzonymi wiosną 2022 r. Zespoły operacyjne określiły i zbadały 371 pomysłów na to, w jaki sposób zmniejszyć poziom emisji, co doprowadziło do opracowania trzech planów działania. Na tej podstawie Trybunał przyjął nowy program środowiskowy na lata 2023–2025.

Sprawozdawczość w zakresie
zrównoważonego rozwoju

W 2023 r. Trybunał opublikował drugie sprawozdanie w zakresie zrównoważonego rozwoju, obejmujące rok 2022. Sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju polega na ocenie, pomiarze wyników oraz informowaniu o tym, w jaki sposób organizacja zarządza swoim istotnym wpływem na gospodarkę, społeczeństwo i środowisko. W sprawozdaniu Trybunał przedstawił ogólny zarys skutków swoich działań. Omówiono też sposób, w jaki Trybunał bada w ramach swoich kontroli, czy fundusze UE przyczyniają się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu w Europie i na całym świecie. Zawarto w nim również informacje o wpływie struktury organizacyjnej Trybunału i aspektów administracyjnych pracy instytucji, dzięki którym Trybunał jest w stanie realizować swoją misję.

Sprawozdanie Trybunału w zakresie zrównoważonego rozwoju za 2023 r. zostało dołączone do niniejszego sprawozdania w formie załącznika.

Wstęp

01 W niniejszym załączniku opisano działania, które Trybunał podejmuje, aby być instytucją o zrównoważonym charakterze. Dobierając informacje do zamieszczenia w niniejszym sprawozdaniu, Trybunał oparł się na standardach Globalnej Inicjatywy Sprawozdawczej (GRI)¹, dostosowując je do uwarunkowań i specyfiki Trybunału jako instytucji publicznej. W załączniku opisano, w jaki sposób Trybunał uwzględnia gospodarcze, społeczne i środowiskowe skutki prowadzonej przez siebie działalności, zarówno w obrębie instytucji, jak i poza nią.

02 Niniejsze sprawozdanie dotyczące zrównoważonego rozwoju jest trzecim opracowanym przez Trybunał. Pierwsze sprawozdanie, za 2021 r., jest dostępne tutaj, drugie natomiast, za 2022 r., jest dostępne tutaj. Trybunał zachęca do zapoznania się z dwoma poprzednimi sprawozdaniami, które uzupełnią informacje zawarte w sprawozdaniu za 2023 r.

03 W czasie opracowywania niniejszego dokumentu niektóre dane – w szczególności dotyczące zużycia zasobów – nie były jeszcze dostępne. W takich przypadkach skorzystano z danych liczbowych za 2022 r.

04 Więcej informacji na temat działalności Trybunału i publikowanych przez Trybunał sprawozdań z kontroli można znaleźć na stronie internetowej instytucji pod adresem: www.eca.europa.eu. Mogą Państwo również śledzić działania instytucji:

na profilu Trybunału w serwisie X (dawniej Twitter)
na profilach Trybunału na portalach LinkedIn i Facebook
na kanale Trybunału w serwisie YouTube

¹ Globalna Inicjatywa Sprawozdawcza (GRI) jest międzynarodową organizacją niekomercyjną. GRI opracowuje ogólnodostępne wytyczne dotyczące prowadzenia sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Ułatwiają one przedsiębiorstwom i organizacjom informowanie o osiągniętych wynikach w wymiarze gospodarczym, środowiskowym, społecznym oraz o wynikach zarządzania. Dzięki ramom GRI dotyczącym sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa mogą łatwiej identyfikować, gromadzić i prezentować stosowne informacje w przejrzysty sposób, który pozwala na dokonywanie porównań.

Standardy ekonomiczne

Wyniki ekonomiczne

05 Przepisy finansowe obowiązujące Europejski Trybunał Obrachunkowy określone są w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ². W 2023 r. budżet instytucji wyniósł 175,1 mln euro (162,1 mln euro w 2022 r.), przy czym wskaźnik wykonania kształtował się na poziomie 98% (98,5% w 2022 r. i 97% w 2021 r.). Budżet Trybunału stanowi około 1,5% wydatków administracyjnych UE ogółem (mniej niż 0,1% wszystkich wydatków UE).

06 Sprawozdania finansowe Trybunału są sporządzane przez księgowego Trybunału i rokrocznie kontrolowane przez niezależnego biegłego rewidenta. Skontrolowane roczne sprawozdania finansowe wraz ze sprawozdaniami niezależnego biegłego rewidenta przekazywane są Komisji Europejskiej na potrzeby konsolidacji, a także Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie.

07 W swoim corocznym sprawozdaniu z zarządzania budżetem i finansami Trybunał w skrócie omawia wykonanie swojego budżetu oraz wyjaśnia kwestie, które miały istotne znaczenie dla prowadzonych przez niego działań. Sprawozdanie to jest przedkładane Komisji Europejskiej, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

² Art. 310–325.

Cele ONZ w zakresie zrównoważonego rozwoju w kontekście unijnym

08 Jako najwyższy organ kontroli Europejski Trybunał Obrachunkowy może, dzięki prowadzonym kontrolom, wnieść istotny wkład w osiągnięcie 17 celów zrównoważonego rozwoju, które wyznaczyła Organizacja Narodów Zjednoczonych. W zgodzie z posiadanymi uprawnieniami i własnymi priorytetami monitoruje wdrażanie, sprawdza postępy i wskazuje usprawnienia we wszystkich obszarach, których dotyczą cele zrównoważonego rozwoju.

09 Europejski Trybunał Obrachunkowy nie przeprowadził wprawdzie kontroli, która byłaby ukierunkowana konkretnie na realizację celów zrównoważonego rozwoju, ale opublikował liczne sprawozdania na tematy odnoszące się do tych celów. W 2023 r. opublikował 35 sprawozdań specjalnych i przeglądów. 89% tych sprawozdań odnosiło się do tematów, które były istotne z punktu widzenia osiągnięcia poszczególnych celów zrównoważonego rozwoju ONZ (w 2022 r. odsetek ten wyniósł 62%). W tabeli poniżej przedstawiono zbiorcze informacje na temat powiązań między poszczególnymi sprawozdaniami Trybunału i celami zrównoważonego rozwoju. Regularnie aktualizowane informacje na temat takich powiązań można znaleźć na stronie internetowej Trybunału pod tym adresem.

Tabela 1 – Sprawozdania Trybunału opublikowane w 2023 r. i ich powiązania z celami zrównoważonego rozwoju ONZ

Sprawozdanie	Powiązany ze sprawozdaniem cel zrównoważonego rozwoju
Sprawozdanie specjalne 01/2023 pt. „Narzędzia ułatwiające podróżowanie po UE podczas pandemii COVID‑19. Adekwatne inicjatywy o zróżnicowanym wpływie – od sukcesu po ograniczone stosowanie”	Nie dotyczy
Sprawozdanie specjalne 02/2023 pt. „Dostosowanie zasad polityki spójności w odpowiedzi na pandemię COVID‑19 – fundusze wykorzystywane są w sposób bardziej elastyczny, ale niezbędna jest refleksja dotycząca polityki spójności jako narzędzia reagowania kryzysowego”
Sprawozdanie specjalne 03/2023 pt. „Integracja wewnętrznego rynku energii elektrycznej – pełną realizację ambitnego celu utrudniają złożona struktura prawna, opóźnienia, uchybienia w zarządzaniu i niepełny nadzór nad rynkiem”
Sprawozdanie specjalne 04/2023 pt. „Światowy sojusz na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu +. Osiągnięcia nie dorównały ambicjom”
Sprawozdanie specjalne 05/2023 pt. „Krajobraz finansowy UE – mozaika instrumentów wymagająca dalszego uproszczenia i poprawy rozliczalności”	Nie dotyczy
Sprawozdanie specjalne 06/2023 pt. „Konflikt interesów w wydatkowaniu funduszy polityki spójności i polityki rolnej UE – ustanowiono ramy, lecz utrzymują się luki dotyczące przejrzystości i środków wykrywania”
Sprawozdanie specjalne 07/2023 pt. „Koncepcja systemu kontroli RRF ustanowionego przez Komisję – wprawdzie zaplanowano szeroko zakrojone prace kontrolne, ale w nowym modelu realizacji wciąż występuje luka na szczeblu UE dotycząca rozliczalności i uzyskiwania pewności”
Sprawozdanie specjalne 08/2023 pt. „Intermodalny transport towarowy – UE wciąż daleko od przeniesienia większości przewozów towarowych z dróg”
Sprawozdanie specjalne 09/2023 pt. „Zabezpieczenie łańcuchów dostaw produktów rolnych podczas pandemii COVID‑19 – UE zareagowała szybko, ale państwa członkowskie niedostatecznie ukierunkowały pomoc”
Sprawozdanie specjalne 10/2023 pt. „Działanie przygotowawcze Unii w zakresie badań nad obronnością – działanie jako poligon doświadczalny dla zwiększenia wydatków UE na obronę nie dało na czas wystarczających rezultatów, choć było źródłem pewnych doświadczeń i wniosków”
Sprawozdanie specjalne 11/2023 pt. „Unijne wsparcie na rzecz cyfryzacji szkół – dokonano znaczących inwestycji, ale zabrakło strategicznego podejścia państw członkowskich do wykorzystywania finansowania unijnego”
Sprawozdanie specjalne 12/2023 pt. „Nadzór UE nad ryzykiem kredytowym banków – EBC zintensyfikował działania, ale należy zrobić więcej, aby zwiększyć pewność, że banki właściwie zarządzają ryzykiem kredytowym i odpowiednio się przed nim zabezpieczają”
Sprawozdanie specjalne 13/2023 pt. „Upoważnieni przedsiębiorcy – rzetelny, lecz niespójnie wdrożony program celny o niewykorzystanym potencjale”
Sprawozdanie specjalne 14/2023 pt. „Programowanie w ramach Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – Globalny Wymiar Europy – programy są szeroko zakrojone, ale występują w nich niedociągnięcia w zakresie metod przydziału środków finansowych i monitorowania oddziaływania”
Sprawozdanie specjalne 15/2023 pt. „Unijna polityka przemysłowa w dziedzinie baterii – konieczny jest nowy strategiczny impuls do dalszych działań”
Sprawozdanie specjalne 16/2023 pt. „Zarządzanie przez Komisję długiem zaciągniętym na potrzeby NGEU – pomimo obiecujących początków konieczne jest dalsze dostosowanie do najlepszych praktyk”
Sprawozdanie specjalne 17/2023 pt. „Gospodarka o obiegu zamkniętym – pomimo działań UE transformacja w państwach członkowskich przebiega powoli”
Sprawozdanie specjalne 18/2023 pt. „Cele UE w dziedzinie klimatu i energii – osiągnięto cele na 2020 r., lecz niewiele wskazuje na to, że działania na rzecz realizacji celów na 2030 r. będą wystarczające”
Sprawozdanie specjalne 19/2023 pt. „Działania UE na rzecz zrównoważonego gospodarowania glebami – mało ambitne standardy i niewystarczające ukierunkowanie środków”
Sprawozdanie specjalne 20/2023 pt. „Wspieranie osób z niepełnosprawnościami – działania UE mają w praktyce ograniczone oddziaływanie”
Sprawozdanie specjalne 21/2023 pt. „Inicjatywa »Spotlight« na rzecz wyeliminowania przemocy wobec kobiet i dziewcząt – pomimo ambitnych założeń oddziaływanie jest dotychczas niewielkie”
Sprawozdanie specjalne 22/2023 pt. „Energia z morskich źródeł odnawialnych w UE – istnieją ambitne plany wzrostu, ale zrównoważony rozwój sektora wciąż stanowi wyzwanie”
Sprawozdanie specjalne 23/2023 pt. „Restrukturyzacja i zakładanie winnic w UE – niejasny wpływ działań unijnych na konkurencyjność i ograniczone ambicje w zakresie ochrony środowiska”
Sprawozdanie specjalne 24/2023 pt. „Inteligentne miasta – wdrożono konkretne rozwiązania, lecz chaotyczna koordynacja utrudnia ich szersze zastosowanie”
Sprawozdanie specjalne 25/2023 pt. „Polityka UE w zakresie akwakultury – zwiększono finansowanie unijne, lecz poziom produkcji nie zmienił się, a rezultaty działań są niejasne”
Sprawozdanie specjalne 26/2023 pt. „Ramy monitorowania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności – pozwalają zmierzyć postępy we wdrażaniu, lecz nie osiągnięte wyniki”
Sprawozdanie specjalne 27/2023 pt. „Monitorowanie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w UE – pomimo podjętych kroków wciąż występują poważne ograniczenia w skutecznym zaradzaniu zagrożeniom dla bezpieczeństwa i porządku publicznego”	Nie dotyczy
Sprawozdanie specjalne 28/2023 pt. „Zamówienia publiczne w UE – konkurencja w zamówieniach na roboty, towary i usługi zmniejszyła się w latach 2011–2021”
Sprawozdanie specjalne 29/2023 pt. „Unijne wsparcie na rzecz zrównoważonych biopaliw w transporcie – nieznana droga w przyszłość”
Przegląd 01/2023 pt. „Finansowanie unijne z funduszy polityki spójności oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności – analiza porównawcza”	Nie dotyczy
Przegląd 02/2023 pt. „Działania UE wobec problemu rosnącej ilości odpadów niebezpiecznych”
Przegląd 03/2023 pt. „Transport żywych zwierząt w UE – wyzwania i możliwości”
Przegląd 04/2023 pt. „Cyfryzacja zarządzania funduszami unijnymi”
Przegląd 05/2023 pt. „Reforma unijnego zarządzania gospodarczego – szanse, zagrożenia i wyzwania”
Przegląd 06/2023 pt. „Sprawozdanie roczne Komisji z zarządzania i wykonania dotyczące budżetu UE za 2022 r.”

Praktyki w zakresie zamówień publicznych

10 Wszystkie praktyki stosowane przez Trybunał w zakresie zamówień publicznych są regulowane przepisami rozporządzenia finansowego³. Trybunał przeprowadza postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na towary, usługi lub roboty zgodnie z przepisami tego rozporządzenia. Ogólne warunki zamówień na świadczenie usług, wykonanie dostaw i robót są ogólnodostępnym dokumentem zamieszczonym na stronie internetowej Trybunału, w którym określono stosunki umowne między Europejskim Trybunałem Obrachunkowym a dostawcami, świadczeniodawcami i wykonawcami.

11 W 2023 r. Trybunał zakupił towary i usługi o łącznej wartości 23 426 750,05 euro (w 2022 r. było to 5 512 853 euro, a w 2021 r. – 15 215 515 euro), z czego kwota zakupów od lokalnych dostawców wyniosła 21 453 665,05 euro (w 2022 r. było to 4 848 701 euro, a w 2021 r. – 10 144 812 euro). Odsetek wydatków na zakupy od lokalnych dostawców wyniósł 91,58% (w 2022 r. – 88%, a w 2021 r. – 67%).

12 Aby zapewnić przejrzystość, stosowane przez Trybunał praktyki w zakresie zamówień publicznych oraz prowadzone przezeń postępowania są upubliczniane. Na stronie internetowej Trybunału znajduje się wykaz procedur przetargowych prowadzonych przez Trybunał, wykaz planowanych zamówień o niskiej i średniej wartości, doroczny wykaz udzielonych zamówień oraz ogólne warunki zamówień Europejskiego Trybunału Obrachunkowego na świadczenie usług, wykonanie dostaw i robót.

³ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii.

Zwalczanie korupcji

13 Jeśli chodzi o ocenę operacji pod kątem ryzyka wystąpienia korupcji, należy wprowadzić rozróżnienie między operacjami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Operacje zewnętrzne oznaczają operacje bądź transakcje w ramach budżetu UE, które Trybunał weryfikuje w toku prowadzonych prac kontrolnych.

14 Europejski Trybunał Obrachunkowy jako zewnętrzny kontroler UE nie ma uprawnień do wszczynania postępowań w przypadkach podejrzeń nadużyć na szkodę interesów finansowych UE. Niemniej, choć w toku standardowych procedur kontrolnych może być trudno stwierdzić, że popełniono nadużycie finansowe, każdego roku w trakcie prac kontrolnych Trybunał wykrywa kilka przypadków podejrzeń popełnienia nadużycia. Przypadki te są zgłaszane do OLAF (Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych) z wykorzystaniem mechanizmów współpracy i kanałów komunikacji ustanowionych przez OLAF i Trybunał. Jeśli uznane to zostanie za konieczne, takie przypadki mogą być również zgłaszane do Prokuratury Europejskiej (EPPO).

15 W 2023 r. nie zgłoszono żadnych przypadków nadużyć finansowych w związku z operacjami wewnętrznymi.

16 Jeśli chodzi o szkolenia zapobiegawcze, w 2023 r. Trybunał zorganizował 24 szkolenia na temat strategii i procedur w zakresie zwalczania korupcji (w 2022 r. – 21 szkoleń, a w 2021 r. – 15). Łącznie trwały one 175 godzin (w 2022 r. – 156 godzin, a w 2021 r. – 76 godzin).

17 W wydarzeniach tych uczestniczyło 1 069 uczestników⁴ (w 2022 r. – 612 uczestników, a w 2021 r. – 1 011). Były one otwarte dla wszystkich pracowników oraz członków Trybunału.

⁴ Łączna liczba wszystkich uczestników wszystkich szkoleń.

Standardy socjalne

Zatrudnienie

18 Odpowiednio wykwalifikowani i zmotywowani pracownicy pozwalają Trybunałowi realizować cele zapisane w rocznym programie prac. W związku z tym zatrudnienie właściwych osób w odpowiednim momencie jest dla Trybunału kluczowym priorytetem, podobnie jak dbanie o zaangażowanie pracowników. W tabeli 2 przedstawiono stan zatrudnienia w Trybunale na koniec 2023 r. z podziałem na obywatelstwo pracowników i kategorię stanowiska:

Tabela 2 – Stan zatrudnienia w Trybunale na dzień 31.12.2023⁵

Państwo	Urzędnicy	Pracownicy zatrudnieni na czas określony	Pracownicy kontraktowi	Oddelegowani eksperci krajowi	Łączna liczba pracowników
Austria	7	5		1	13
Belgia	44	7	9		60
Bułgaria	28	7			35
Chorwacja	3	6	2	1	12
Cypr	4	4	1		9
Czechy	26	4	1	1	32
Dania	6	4			10
Estonia	9	4	1		14
Finlandia	13	5		1	19
Francja	79	24	18	3	124
Niemcy	63	14	2		79
Grecja	36	18	6	3	63
Węgry	24	6	2		32
Irlandia	10	8	1		19
Włochy	52	13	7		72
Łotwa	10	5	1	1	17
Litwa	14	5	5		24
Luksemburg	3	4	5	1	13
Malta	5	6			11
Niderlandy	8	4			12
Polska	52	7	4	2	65
Portugalia	26	9	9		44
Rumunia	46	9	2	2	59
Słowacja	9	3		3	15
Słowenia	10	6	3		19
Hiszpania	44	11	7	1	63
Szwecja	13	2		1	16
Ukraina		1		5	6
Zjednoczone Królestwo	9	3			12
Łącznie	653	204	86	26	969

Źródło: Europejski Trybunał Obrachunkowy.

Na koniec 2023 r. Trybunał zatrudniał 969 pracowników⁶ (w 2022 r. – 954), z czego 67,4% stanowili urzędnicy (w 2022 r. – 68,2%). W gronie pracowników Trybunału znajdują się obywatele wszystkich 27 państw członkowskich UE i Zjednoczonego Królestwa. Więcej informacji na temat rekrutacji w 2023 r. znajduje się w sekcji poświęconej zatrudnieniu w części głównej niniejszego dokumentu.

19 Więcej informacji na temat równowagi płci w Trybunale można znaleźć w sekcji głównego dokumentu poświęconej równości szans.

20 1 stycznia 2022 r. Trybunał wprowadził hybrydowy model pracy, opierający się na elastycznym podejściu do czasu pracy. Stał się on jednym z zasadniczych komponentów zarządzania zasobami kadrowymi i stanowi od tamtej pory domyślny tryb pracy, pozwalający pracownikom na zachowanie lepszej równowagi między życiem zawodowym i prywatnym przy jednoczesnym uwzględnieniu potrzeb instytucji. Ponadto ten model pracy przyczynia się również do odpowiedniej równowagi między płciami w gronie pracowników i zwiększa efektywność organizacyjną.

21 Europejski Trybunał Obrachunkowy bierze udział w inicjatywie wysokiego szczebla, uruchomionej przez komisarza Johannesa Hahna, która ma na celu zwiększenie atrakcyjności Luksemburga jako miejsca pracy. Celem inicjatywy jest uzgodnienie konkretnych działań, które miałyby zostać wdrożone przez wszystkie instytucje UE z siedzibą w Luksemburgu. Instytucje zgodziły się uruchomić cztery grupy robocze, które mają opracować 12 takich działań. Jednej z grup roboczych przewodniczy dyrektor do spraw zasobów kadrowych w Trybunale, przy czym grupa ta składa się z dwóch podgrup: jednej zajmującej się komunikacją międzyinstytucjonalną oraz drugiej, która poświęcona jest zacieśnianiu relacji z europejskimi środowiskami akademickimi. Ta druga podgrupa znana jest również pod nazwą sieci REA i kieruje nią Europejski Trybunał Obrachunkowy.

⁵ W tabeli znajdują się dane na temat liczby pracowników faktycznie zatrudnionych w Trybunale na dzień 31 grudnia 2023 r. (857 pracowników zatrudnionych na stałe i na czas określony, 26 oddelegowanych ekspertów krajowych i 86 pracowników kontraktowych). Nie obejmują one 25 członków Trybunału. Ponadto liczba stanowisk stałych i na czas określony (podana w głównej części dokumentu) jest większa niż faktyczna liczba pracowników (wynosi 882 stanowiska), ponieważ obejmuje również nieobsadzone wakaty na koniec 2023 r.

⁶ Z wyłączeniem 25 członków Trybunału.

Równe szanse, różnorodność i włączenie społeczne

22 Trybunał jako pracodawca stosuje politykę równych szans i dąży do tego, by wszystkim pracownikom oferować równe możliwości rozwoju zawodowego na wszystkich szczeblach instytucji. Zasada równości szans została zapisana w art. 1 regulaminu pracowniczego, w którym zakazano dyskryminacji z jakiegokolwiek względu. Obejmuje ona również pełną równość między mężczyznami a kobietami w miejscu pracy.

23 W 2023 r. Trybunał nadal aktywnie wdrażał swoją politykę w zakresie różnorodności i włączenia społecznego, która została wprowadzona w 2021 r. Zrealizowane działania objęły publikację w intranecie aktualizacji wytycznych dla pracowników w zakresie równości szans, ogłoszenie szeregu zaproszeń dla potencjalnych kandydatów do objęcia funkcji mediatorów i osób zaufania, zarówno w obrębie instytucji, jak i poza nią, a także aktualizację wytycznych dotyczących powrotu do pracy po długoterminowym urlopie zdrowotnym. Od początku 2023 r. Trybunał oferuje również pracownikom rodzaj pierwszej pomocy w zakresie zdrowia psychicznego.

24 Ponadto w 2023 r. Europejski Trybunał Obrachunkowy został członkiem luksemburskiego oddziału International Dual Career Network (IDCN), organizacji o zasięgu międzynarodowym, skupiającej się na wspieraniu rozwoju zawodowego oraz dobrostanu partnerów i współmałżonków zatrudnionych pracowników. IDCN oferuje szeroki wachlarz usług, od informacji dotyczących lokalnego rynku pracy, przez pomoc przy redagowaniu życiorysów oraz organizację imprez służących budowaniu kontaktów, aż po dostęp do lokalnych sieci biznesowych za pośrednictwem innych członków organizacji. Dołączyć do IDCN mogą wszyscy partnerzy i współmałżonkowie pracowników Trybunału mieszkający w Luksemburgu.

25 W tym roku Europejski Trybunał Obrachunkowy został nominowany do nagrody Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich za dobrą administrację w uznaniu za organizowany przez Trybunał tydzień wiedzy o niepełnosprawności (nominacja w kategorii doskonałych praktyk w zakresie różnorodności i włączenia społecznego). Nagroda Europejskiego Rzecznika Prawa Obywatelski za dobrą administrację jest przyznawana organom UE za działania, które mają wyraźny korzystny wpływ na życie osób mieszkających w Europie i poza nią. Ma ona rozpowszechnić wiedzę o przykładach takich praktyk wśród ogółu obywateli i w samych instytucjach UE.

26 W 2023 r. nie zgłoszono żadnych przypadków dyskryminacji.

Wolność zrzeszania się i prawo do rokowań zbiorowych

27 Wszystkich pracowników Europejskiego Trybunału Obrachunkowego obowiązują przepisy Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej i warunków zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej.

28 Pracownicy Trybunału mają swobodę zrzeszania się. Kwestię tę reguluje porozumienie ramowe zawarte w 2018 r. ze związkami pracowniczymi. Obok innych zagadnień w porozumieniu określono rolę i funkcje związków pracowniczych, sposób przeprowadzania procedury pojednawczej, a także prawo pracowników do strajku. Do tej pory jedynym związkiem pracowniczym, który podpisał to porozumienie, jest Union Syndicale Luxembourg (USL).

29 Ponadto pracownicy są reprezentowani również przez Komitet Pracowniczy, w skład którego wchodzą pracownicy z różnych grup funkcyjnych i grup zaszeregowania. Komitet może omawiać z kierownictwem Trybunału wszelkie kwestie, na które zwrócą uwagę pracownicy.

30 Odpowiedni przepis dotyczący Komitetu Pracowniczego zawarty jest w art. 9 regulaminu pracowniczego. Zgodnie z tym artykułem Komitet musi być konsultowany w szeregu kwestii takich jak awanse, certyfikacja i wcześniejsze przejścia na emeryturę. Ponadto Komitet Pracowniczy jest reprezentowany w różnych komitetach doradczych (do spraw szkoleń zawodowych, IT i usług informacyjnych, zdrowia i bezpieczeństwa oraz usług gastronomicznych). Wydaje też opinie w pewnych kwestiach administracyjnych takich jak konkursy wewnętrzne, zatrudnianie pracowników, przedłużanie umów, zmiana zaszeregowania oraz podróże służbowe.

31 W 2023 r. minimalne początkowe wynagrodzenie dla nowo zatrudnionego pracownika w Trybunale wyniosło 3 119,25 euro miesięcznie (jest to kwota wynagrodzenia dla pracownika kontraktowego w grupie funkcyjnej FG I, w grupie zaszeregowania 3 na stopniu 3). Tytułem porównania minimalne miesięczne wynagrodzenie pracownika wykwalifikowanego w Luksemburgu wyniosło w 2023 r. 3 085,11 euro.

Szkolenia i edukacja

32 Od czasów pandemii i w kontekście obowiązującego obecnie hybrydowego trybu pracy szkolenia odbywają się zarówno online, jak i na miejscu, w budynkach Trybunału. W 2023 r. Trybunał zorganizował w sumie 544 działania szkoleniowe (663 w 2022 r.) dotyczące szerokiego zakresu tematów. Łącznie wzięło w nich udział 12 041 uczestników (16 014 w poprzednim roku). Więcej informacji na temat działań szkoleniowych prowadzonych przez Trybunał można znaleźć w sekcji poświęconej szkoleniom zawodowym w części głównej niniejszego dokumentu.

Normy środowiskowe

Polityka środowiskowa Trybunału

33 Europejski Trybunał Obrachunkowy przyjął swoją pierwszą politykę środowiskową (EMAS) w 2014 r. Polityka ta jest realizowana w cyklach trzyletnich. Z końcem 2022 r. trzeci cykl EMAS zakończył się z powodzeniem – Trybunał otrzymał certyfikat EMAS⁷ na kolejne trzy lata.

34 W ramach polityki środowiskowej Trybunał zobowiązał się do:

podjęcia działań zapobiegających zanieczyszczeniom i ograniczających emisje dwutlenku węgla;
promowania efektywnego zużycia energii i podjęcia działań na rzecz ograniczenia zużycia energii elektrycznej i wody;
zapewnienia bardziej efektywnego wykorzystania papieru, tak aby zmniejszyć jego zużycie;
uwzględnienia kryteriów środowiskowych w prowadzonych postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego;
stosowania najlepszych praktyk, jeśli chodzi o gospodarowanie odpadami;
zachęcania wszystkich pracowników do postępowania w sposób zrównoważony środowiskowo i aktywnego przyczyniania się do realizacji celów ustalonych w ramach tej polityki.

35 W związku z powyższym w marcu 2023 r. Trybunał ustalił nowe ambitne cele na lata 2023–2025, w tym opracował zaktualizowany plan działania.

⁷ Europejski Trybunał Obrachunkowy spełnia wymogi certyfikacyjne ustanowione w uzgodnionej na szczeblu międzynarodowym normie ISO 14001:2015 (Systemy zarządzania środowiskowego) i uzyskał oficjalny certyfikat ISO 14001.

Podsumowanie osiągniętych wyników środowiskowych

36 Trybunał regularnie monitoruje zużycie mediów i wykazuje inicjatywę, jeśli chodzi o podejmowanie działań na rzecz ograniczenia tego zużycia. Przykładowo podjął szereg działań w celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej: zmodernizowano systemy wentylacji, ciągle zastępuje się tradycyjne żarówki żarówkami LED o niższym poziomie zużycia. Zmniejsza się również wentylację pomieszczeń i skraca czas chłodzenia w ciągu miesięcy letnich.

37 Dane na temat zużycia mediów za dany rok są zazwyczaj dostępne w drugim kwartale następnego roku, dlatego w czasie opracowywania niniejszego sprawozdania dane za 2023 r. nie były jeszcze dostępne. W związku z tym na wykresie poniżej porównano dane za 2021 i 2022 r.

Tabela 3 – Zużycie mediów za 2022 r. względem 2021 r. oraz tendencje w okresie od 2014 r.

W jednym roku	Od 2014 r.
Energia elektryczna	3,57 MWh/EPC	−2,7%	−34,5%
Ogrzewanie (zestandardyzowane zużycie)	3,08 MWh/EPC	−6,0%	−22,2%
Papier	2 929,33 stron/EPC	+46,5%	−83,5%
Poziomy emisji	8,25 tCO₂e/EPC	+3,9%	−29,5%
Odpady^⁹	109,13 kg/EPC	+39,9%	−33,7%
Woda	7,37 m³/EPC	+24,0%	−45,3%

38 Istotne zwiększenia wartości wskaźników zużycia wody, produkcji odpadów i zużycia papieru są we wszystkich przypadkach związane z powrotem pracowników do pracy w siedzibie Trybunału po zniesieniu ograniczeń związanych z pandemią COVID‑19. W miarę stopniowego powrotu pracowników do pracy w biurach liczba posiłków przygotowywanych w stołówce Trybunału zwiększała się, podobnie jak zużycie wody i ilość wytwarzanych odpadów.

39 W ramach prowadzonych działań środowiskowych Trybunał monitoruje własny ślad węglowy z myślą o jego zmniejszeniu. Łączne emisje gazów cieplarnianych Trybunału wyniosły w 2022 r. 7 989 tCO₂e, co oznacza spadek o 25% względem 2014 r. Jest to bezpośredni rezultat realizowania przez Trybunał wcześniejszych planów działania.

⁸ EPC – ekwiwalent pełnego czasu pracy pracownika.

⁹ Parametry pomiarowe zmieniały się w latach 2014–2022.

Rys. 1 – Łączne emisje gazów cieplarnianych za 2022 r.

Rys. 2 – Zmiana ogólnego śladu węglowego Trybunału od 2014 r.

Różnorodność biologiczna

40 Oddziaływanie działalności Trybunału na różnorodność biologiczną jest ograniczone. Trybunał monitoruje niemniej to oddziaływanie pod kątem wielkości, częstotliwości i poziomu kontroli. Jeśli jakaś kwestia okazuje się mieć duży wpływ, Trybunał podejmuje działania, aby ograniczyć wszelkie powiązane ryzyko.

41 W 2023 r. Trybunał przeprowadził kompleksową analizę wpływu swojej działalności i swojej siedziby na różnorodność biologiczną. Największy wpływ odnotowano w zakresie mobilności i użytkowania budynków. Głównymi czynnikami wpływającymi na różnorodność biologiczną były podróże służbowe (głównie wizyty kontrolne na miejscu) i codzienne dojazdy do biura. Drugim pod względem wielkości czynnikiem było użytkowanie budynków: zużycie energii, zużycie urządzeń, zasobów i sprzętu IT oraz usługi gastronomiczne.

42 Aby zrównoważyć ten niekorzystny wpływ, Trybunał stara się pozytywnie wpływać na różnorodność biologiczną za pomocą kilku działań i projektów, które – nawet jeśli wydają się skromne w swoich ambicjach – istotnie przyczyniają się do szerzenia świadomości wśród pracowników. Do przykładów takich działań w 2023 r. można zaliczyć:

Działalność grupy pracowników Trybunału zaangażowanych w ochronę środowiska: wolontariusze rekrutujący się spośród pracowników pielęgnują wspólny ogródek w siedzibie Trybunału i stworzyli bibliotekę nasion; Trybunał zawarł partnerstwo z lokalną organizacją pozarządową natur&ëmwelt Fondation Hëllef fir d´Natur, a pracownicy zasadzili drzewa w lesie położonym w okolicy (łącznie w ramach dwóch osobnych akcji zasadzono około 1 000 drzew); zorganizowano także kawiarenkę napraw, gdzie wolontariusze naprawiali zepsute przedmioty codziennego użytku przyniesione przez kolegów.
Pszczelarstwo: na terenie siedziby Trybunału znajduje się kilka uli, z których udało się pozyskać miód. Tą działalnością zajmują się ochotnicy, a wyprodukowany miód jest wręczany jako prezent protokolarny.
W nowym planie działań środowiskowych Trybunał wyznaczył sobie po raz pierwszy mierzalny poziom docelowy w zakresie różnorodności biologicznej – zamierza zwiększyć obszar terenów zielonych o 1% do końca 2025 r.
Trybunał zorganizował ponadto warsztaty dotyczące różnorodności biologicznej dla pracowników, aby szerzyć wiedzę na temat konsekwencji utraty bioróżnorodności. Zaproponował również pracownikom możliwość odwiedzenia z przewodnikiem wieży ciśnień Ban de Gasperich, aby mogli oni lepiej zrozumieć problemy związane z gospodarką wodną.

Zwiększanie świadomości

43 Trybunał nadal organizował wydarzenia, wykłady i oferował możliwości dzielenia się wiedzą. Dzielił się również wiedzą oraz ustaleniami ze sprawozdań w obrębie instytucji UE:

Trybunał wziął udział w unijnych międzyinstytucjonalnych dniach EMAS, w ramach których zaprezentował swoje sprawozdanie w zakresie zrównoważonego rozwoju za 2022 r., sprawozdanie na temat reakcji agencji UE na kryzys energetyczny oraz ich sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, a także informacje na temat kawiarenki napraw zorganizowanej w Trybunale.
W 2023 r. Trybunał podpisał porozumienie z luksemburskim Ministerstwem Transportu, aby opracować plan mobilności mający na celu rozpowszechnienie transportu niezmotoryzowanego wśród pracowników.
Trybunał zaczął też ściślej monitorować odpady, wykorzystując do tego celu specjalistyczne oprogramowanie i zakupując wagi elektroniczne.
Zorganizowano również dla pracowników Trybunału różne moduły szkoleniowe zwiększające świadomość środowiskową. Objęły one szkolenie online dla nowo zatrudnionych pracowników mające postać przeglądu krajobrazu klimatycznego (warsztatów na temat podstawowych danych naukowych dotyczących zmiany klimatu) oraz wykład z systemowej analizy ryzyka.

Kontakt

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUKSEMBURG

Tel. +352 4398-1
Formularz kontaktowy: https://eca.europa.eu/pl/contact
Strona internetowa: https://eca.europa.eu
Twitter: @EUauditors

Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (https://europa.eu).

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2024

PDF	ISBN 978-92-849-2010-5	ISSN 2362-9584	doi:10.2865/794	QJ-AA-24-001-PL-N
HTML	ISBN 978-92-849-1978-9	ISSN 2362-9584	doi:10.2865/724705	QJ-AA-24-001-PL-Q
PRINT	ISBN 978-92-849-1988-8	ISSN 1831-1326	doi:10.2865/951121	QJ-AA-24-001-PL-C

Publikacja jest dostępna w 24 językach i w następującym formacie:

PDF

PRAWA AUTORSKIE

Polityka Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w zakresie ponownego wykorzystywania dokumentów została określona w decyzji Trybunału nr 6-2019 w sprawie polityki otwartych danych oraz ponownego wykorzystywania dokumentów.

O ile nie wskazano inaczej (np. nie zamieszczono szczegółowych adnotacji o prawach autorskich), treści Europejskiego Trybunału Obrachunkowego będące własnością UE objęte są licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że co do zasady ponowne wykorzystanie jest dozwolone, pod warunkiem że treści zostaną odpowiednio oznaczone i zostaną wskazane dokonane w nich zmiany. W przypadku ponownego wykorzystania treści Trybunału niedozwolone jest zmienianie ich oryginalnego znaczenia albo przesłania. Trybunał nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje ponownego wykorzystywania.

Jeżeli konkretna treść wskazuje na możliwą do zidentyfikowania osobę fizyczną – tak jak w przypadku zdjęć, na których widoczni są pracownicy Trybunału – lub zawiera prace stron trzecich, wymagane jest uzyskanie dodatkowego zezwolenia.

W takim przypadku uzyskane dodatkowe zezwolenie na ponowne wykorzystanie określonej treści unieważnia i zastępuje wspomniane wcześniej zezwolenie ogólne. Powinny być w nim wyraźnie wskazane wszelkie ograniczenia dotyczące wykorzystania treści.

W przypadku następujących zdjęć ponowne wykorzystanie jest dozwolone pod warunkiem wskazania właściciela praw autorskich, źródła i nazwiska fotografa, jeżeli dane te zostały podane:

* (drugi wiersz z prawej strony): © Unia Europejska, 2021. Źródło: Komisja Europejska – fotograf: Christophe Licoppe. Projektanci budynku: André Polak, Lucien De Vestel i Jean Gilson.

Załącznik – Sprawozdawczość Trybunału w zakresie zrównoważonego rozwoju za 2023 r.

Pierwsza strona: © Unia Europejska, 2017. Źródło: Europejski Trybunał Obrachunkowy. Projektanci budynków: Paul Noël (1988) i Jim Clemes (2004 i 2013).

Tabela 1 – ikony CZR: © Organizacja Narodów Zjednoczonych. Wszelkie prawa zastrzeżone. Zawartość niniejszej publikacji nie została zatwierdzona przez Organizację Narodów Zjednoczonych ani nie odzwierciedla stanowiska Organizacji Narodów Zjednoczonych i zatrudnionych w niej urzędników. Ikony dla języków innych niż języki urzędowe ONZ zostały albo pobrane z witryny Trello, albo utworzone przez Europejski Trybunał Obrachunkowy. ONZ nie ponosi żadnej odpowiedzialności za tłumaczenie tekstu stanowiącego część ikon CZR na języki inne niż języki urzędowe ONZ.

W celu wykorzystania lub powielenia treści niebędącej własnością UE konieczne może być wystąpienie o zgodę bezpośrednio do podmiotów praw autorskich:

Załącznik – Sprawozdawczość Trybunału w zakresie zrównoważonego rozwoju za 2023 r.

*, * tabele i wykresy zostały opracowane z wykorzystaniem ikon ze strony Flaticon.com. © Freepik Company S.L. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Oprogramowanie lub dokumenty objęte prawem własności przemysłowej, takie jak patenty, znaki towarowe, wzory użytkowe, znaki graficzne i nazwy, nie są objęte polityką Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w zakresie ponownego wykorzystywania.

Na stronach internetowych instytucji Unii Europejskiej dostępnych w domenie europa.eu zamieszczane są linki do stron zewnętrznych. Trybunał nie ma kontroli nad ich zawartością i w związku z tym zachęca użytkowników, aby we własnym zakresie zapoznali się z polityką ochrony prywatności i polityką w zakresie praw autorskich obowiązującymi na tych stronach.

Wykorzystywanie znaku graficznego Europejskiego Trybunału Obrachunkowego

Znak graficzny Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nie może być wykorzystywany bez uprzedniej zgody Trybunału.

JAK SKONTAKTOWAĆ SIĘ Z UE

Osobiście
W całej Unii Europejskiej istnieje kilkaset centrów Europe Direct. Adres najbliższego centrum można znaleźć na stronie:european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_pl.

Telefonicznie lub pisemnie
Europe Direct to serwis informacyjny, który udziela odpowiedzi na pytania na temat Unii Europejskiej. Można się z nim skontaktować:

dzwoniąc pod bezpłatny numer telefonu: 00 800 6 7 8 9 10 11 (niektórzy operatorzy mogą naliczać opłaty za te połączenia),
dzwoniąc pod standardowy numer telefonu: +32 22999696,
za pomocą formularza: european-union.europa.eu/contact-eu/write-us_pl.

WYSZUKIWANIE INFORMACJI O UE

Online
Informacje o Unii Europejskiej są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu Europa (european-union.europa.eu).

Publikacje UE
Publikacje UE można obejrzeć lub zamówić na stronie: op.europa.eu/pl/publications. Większą liczbę egzemplarzy bezpłatnych publikacji można otrzymać, kontaktując się z serwisem Europe Direct lub z lokalnym centrum dokumentacji europejskiej (european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_pl).

Prawo UE i powiązane dokumenty
Informacje prawne dotyczące UE, w tym wszystkie unijne akty prawne od 1951 r., są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu EUR-Lex (eur-lex.europa.eu).

Otwarte dane UE
Portal data.europa.eu zapewnia dostęp do otwartych zbiorów danych pochodzących z instytucji, organów i agencji UE. Dane te można pobierać i wykorzystywać bezpłatnie, zarówno do celów komercyjnych, jak i niekomercyjnych. Portal umożliwia również dostęp do wielu zbiorów danych z krajów europejskich.

Europejski Trybunał Obrachunkowy Działalność Trybunału w 2023 r.