Ontdek Europa!
Hallo en welkom in de EU!
Wij komen uit verschillende landen en wij spreken verschillende talen, maar in Europa zijn wij thuis. Al sinds het prille begin van de Europese Unie (EU) werken landen samen om elkaar te helpen en zorgen zij ervoor dat de EU-landen in vrede samenleven. Binnenkort is het de beurt aan jouw generatie om het voortouw te nemen. Jullie zijn de toekomst van de EU!
Laten we dus samen op ontdekking gaan in de EU. In de eerste vier hoofdstukken ontdek je wat de Europese Unie is, hoe zij tot stand is gekomen en welke invloed de EU heeft op je dagelijkse leven. Je kunt elk hoofdstuk van dit boekje lezen of de hoofdstukken kiezen die je het meest interesseren.
Onderweg word je uitgenodigd om mee te praten over elk hoofdstuk. En kun je jezelf testen om te zien hoeveel je hebt geleerd. De antwoorden op de activiteiten en quizzen staan in hoofdstuk 5.
Hoofdstuk 6 bevat aanvullende bronnen waardoor je meer te weten komt over de EU.
Voor meer informatie, quizzen en spelletjes kun je terecht op de website van Leerhoek.
Ben je er klaar voor? Laten we beginnen!
| HTML | ||||
|---|---|---|---|---|
| Deze publicatie is beschikbaar in de volgende formaten |  |
 |
 |
De EU: verenigd in verscheidenheid
Het Europese continent is zeer divers, niet alleen geografisch maar ook cultureel. Het continent bevat 44 landen en er wonen meer dan 700 miljoen mensen.
27 van deze Europese landen hebben iets belangrijks met elkaar gemeen: we maken allemaal deel uit van de Europese Unie. Wij zijn niet alleen burgers of inwoners van ons eigen land, maar ook van de EU.
We hebben verschillende culturen en tradities, maar we delen ook doelstellingen en waarden. Dit wordt samengevat in het motto van de EU: “In verscheidenheid verenigd”.
Wat is de Europese Unie?
De Europese Unie is een partnerschap tussen Europese landen, lidstaten genoemd. Die landen hebben besloten om hun krachten te bundelen en samen aan een betere toekomst te bouwen. De EU-landen werken nauw samen om het leven voor al hun inwoners beter te maken, met respect voor de unieke cultuur en tradities van elk land.
De EU was niet altijd zo groot als nu. Toen de economische samenwerking tussen Europese landen begon in 1952 waren het er slechts zes: België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland. Na verloop van tijd besloten steeds meer landen zich aan te sluiten, zoals je in hoofdstuk 3 zult ontdekken. De EU omvat op dit moment 27 lidstaten.
Op de kaart hiernaast zie je alle EU-landen — kun jij de hoofdstad van elk land raden?
| 1 – BELGIË |  |  | I – KOPENHAGEN | 15 – LITOUWEN | | | XV – STOCKHOLM |
| 2 – BULGARIJE | | | II – RIGA | 16 – LUXEMBURG | | | XVI – VALLETTA |
| 3 – CYPRUS | | | III – ATHENE | 17 – MALTA | | | XVII – WENEN |
| 4 – DENEMARKEN | | | IV – SOFIA | 18 – NEDERLAND | | | XVIII – VILNIUS |
| 5 – DUITSLAND | | | V – BOEDAPEST | 19 – OOSTENRIJK | | | XIX – LJUBLJANA |
| 6 – ESTLAND | | | VI – BRUSSEL | 20 – POLEN | | | XX – PRAAG |
| 7 – FINLAND | | | VII – ZAGREB | 21 – PORTUGAL | | | XXI – LUXEMBURG |
| 8 – FRANKRIJK | | | VIII – DUBLIN | 22 – ROEMENIË | | | XXII – BRATISLAVA |
| 9 – GRIEKENLAND | | | IX – ROME | 23 – SLOVENIË | | | XXIII – BOEKAREST |
| 10 – HONGARIJE | | | X – NICOSIA | 24 – SLOWAKIJE | | | XXIV – MADRID |
| 11 – IERLAND | | | XI – BERLIJN | 25 – SPANJE | | | XXV – LISSABON |
| 12 – ITALIË | | | XII – HELSINKI | 26 – TSJECHIË | | | XXVI – WARSCHAU |
| 13 – KROATIË | | | XIII – PARIJS | 27 – ZWEDEN | | | XXVII – AMSTERDAM |
| 14 – LETLAND | | | XIV – TALLINN |
De zes oprichtende landen zijn België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland. Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk traden op 1 januari 1973 toe tot de Europese Unie, wat het aantal lidstaten op negen bracht. Griekenland trad toe in 1981, gevolgd door Portugal en Spanje in 1986. In 1995 traden Oostenrijk, Finland en Zweden toe tot de Europese Unie. De grootste uitbreiding vond plaats in 2004, toen tien landen tot de EU toetraden: Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. Bulgarije en Roemenië zijn in 2007 toegetreden en Kroatië was het laatste land dat in 2013 tot de EU toetrad.
De EU omvat negen regio’s die geografisch zeer ver bij het Europese continent vandaan liggen. Deze overzeese gebieden (ook wel “ultraperifere gebieden” genoemd) zijn: Frans-Guyana, Guadeloupe, Martinique, Mayotte, Réunion en Saint-Martin (Frankrijk), de Azoren en Madeira (Portugal) en de Canarische eilanden (Spanje).
Het continent Europa werd vernoemd naar Europa, een prinses uit de Griekse mythologie. Volgens de mythe werd Zeus, de god van de hemel en donder, verliefd op haar. Hij nam haar mee naar het eiland Kreta om bij hem te wonen.
© Renaud Camus
Verenigd …
De EU-landen zijn divers, maar ze zijn verenigd door belangrijke waarden, symbolen en doelstellingen. Veel EU-landen gebruiken ook dezelfde munt: de euro. Om te begrijpen waar de EU voor staat, is het belangrijk te weten wat de landen in de EU bindt.
GEMEENSCHAPPELIJKE WAARDEN IN DE EU
Alle landen die tot de EU toetreden, streven dezelfde waarden na. Deze waarden zijn vastgelegd in juridische documenten, de zogenaamde verdragen (1). Deze verdragen bevatten regels die richting geven aan de werkzaamheden van de EU.
Wanneer landen toetreden tot de EU beloven zij deze waarden te eerbiedigen en alle EU-burgers te beschermen en te verdedigen. Als burger of ingezetene van de EU moet je deze waarden ook delen en respecteren.
Waarden van de Europese Unie
-
MENSELIJKE WAARDIGHEID
Alle mensen verdienen waardigheid en respect voor wie ze zijn.
-
VRIJHEID
Alle EU-burgers zijn vrij. Dit betekent bijvoorbeeld dat we vrij kunnen denken en ons vrij kunnen uiten, onze godsdienst kunnen kiezen en recht hebben op onderwijs, privacy en eigendom.
-
DEMOCRATIE
Dit betekent bijvoorbeeld dat we kunnen stemmen en ons kandidaat kunnen stellen bij verkiezingen. De EU-landen en de EU zelf zijn representatieve democratieën.
-
GELIJKHEID
Alle EU-burgers zijn gelijk. Dit betekent dat wetten voor iedereen op dezelfde manier gelden en dat mensen niet worden gediscrimineerd op grond van hun geslacht, godsdienst, ras of andere persoonlijke kenmerken.
-
RECHTSSTAAT
De EU en haar lidstaten handelen volgens democratisch tot stand gekomen wetten. De rechtsstaat vereist ook dat het rechtsstelsel onafhankelijk is.
-
MENSENRECHTEN
Mensenrechten zijn de fundamentele rechten en vrijheden die iedereen ter wereld toekomen. Vanaf de geboorte tot aan de dood. Hieronder vallen bijvoorbeeld waardigheid, billijkheid, gelijkheid, respect en onafhankelijkheid. Deze rechten zijn bij wet omschreven en beschermd.
Deze waarden en onze rechten als EU-burgers zijn vastgelegd in het Handvest van de grondrechten van de EU.
De rechten van het kind worden specifiek genoemd in artikel 24 van het Handvest van de grondrechten van de EU.
Kijk eens naar het plan van de Europese Unie voor de rechten van kinderen, dat voor en met kinderen is geschreven: https://europa.eu/!khGCDf
Het is illegaal in de EU om iemand te discrimineren op grond van seksuele geaardheid of genderidentiteit. Zo moeten de rechten van LGBTI-mensen (lesbiennes, homo- en biseksuelen, transgenders en interseksen) worden gerespecteerd in het onderwijs, op de arbeidsmarkt en in de gezondheidszorg.
Wat betekenen de EU-waarden voor jou? Hoe laat je zien dat je de menselijke waardigheid en de mensenrechten respecteert in de klas, thuis, op vakantie of met vrienden?
GEMEENSCHAPPELIJKE SYMBOLEN VAN DE EU
Net als alle landen heeft de Europese Unie haar eigen vlag, volkslied en nationale feestdag.
De Europese vlag symboliseert eenheid en harmonie tussen de EU-landen. De vlag is blauw met twaalf gouden sterren die in een cirkel staan. Zowel het aantal sterren als hun vorm symboliseren perfectie en volledigheid. De EU-leiders hebben in 1985 beslist dat dit de officiële vlag van de Europese Unie werd. Je kunt de vlag zien wapperen boven parlementen en andere gebouwen en monumenten in de hele EU. Dit toont aan dat de EU-landen verenigd zijn en gezamenlijk optreden.
Het Europese volkslied heet Ode aan de Vreugde. Het is gebaseerd op een gedicht van Friedrich von Schiller. De beroemde componist en pianist Ludwig van Beethoven gebruikte het gedicht voor zijn Negende Symfonie, waarvan een deel later het Europese volkslied werd. De ode staat voor de Europese idealen van vrijheid, vrede en solidariteit. In de symfonie van Beethoven zingt een koor het gedicht in het Duits, maar de Europese hymne heeft geen tekst, alleen maar muziek.
Europadag valt op 9 mei. Op deze dag in 1950 opperde de minister van Buitenlandse Zaken van Frankrijk, Robert Schuman, het idee voor een nieuwe vorm van samenwerking waardoor een nieuwe oorlog tussen de Europese landen ondenkbaar zou zijn. Hij hield toen een toespraak die nu bekendstaat als de Schumanverklaring. Het was de eerste grote stap op weg naar de totstandkoming van de EU zoals we die nu kennen. Daarom vieren wij elk jaar op deze dag de vrede en de eenheid in Europa. Ook in jouw land vinden er activiteiten plaats om deze bijzondere dag te vieren.
Je kunt hier het Europese volkslied beluisteren.
Wat zijn de symbolen van jouw land? Waar komen ze vandaan? Ken je de symbolen van andere EU-landen?
Heb je de Europese vlag al eens in jouw land gezien? Waar?
GEMEENSCHAPPELIJKE DOELSTELLINGEN VAN DE EU
De EU-landen zijn niet alleen verenigd door gemeenschappelijke waarden en symbolen. Zij hebben ook een reeks doelstellingen afgesproken met elkaar. Die dienen als leidraad voor de activiteiten van de Europese Unie als geheel. Wanneer de EU-leiders collectief besluiten nemen voor alle EU-landen, houden ze goed rekening met deze doelstellingen. Zo blijven alle EU-landen verenigd. Lees hoofdstuk 4 om meer te weten te komen over wat de EU doet.
De acht doelstellingen van de Europese Unie
- Vrede, bevorderen van de Europese waarden en het welzijn van eenieder
- Vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid
- Sterke en duurzame Europese economieën
- Sociale inclusie en gelijkheid
- Wetenschappelijke en technologische vooruitgang
- Solidariteit tussen de EU-landen
- Respect voor de culturen en talen van Europa
- Economische en monetaire unie
DE EURO
Veel EU-landen gebruiken ook een gemeenschappelijke munt: de euro. Vandaag hebben 20 EU-landen hun nationale munteenheid vervangen door de euro. Meer dan 347 miljoen mensen gebruiken de euro elke dag. Samen vormen deze landen de eurozone.
De eurobankbiljetten zijn ontworpen door Reinhold Gerstetter, een grafisch kunstenaar en ontwerper uit Duitsland. Op de biljetten staan deuren en ramen in verschillende architectonische stijlen, die openheid en verbinding symboliseren. Alle eurobankbiljetten zijn hetzelfde in elk land, maar de munten verschillen per land. Eén zijde werd ontworpen door Luc Luycx, een Belgische ontwerper die werkt voor de Koninklijke Munt van België. Daarop is een kaart van Europa te zien en die is voor elk land hetzelfde. Op de andere kant van de munt heeft elk land zijn eigen ontwerp.
De EU-landen die deel uitmaken van de eurozone zijn België, Cyprus, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slovenië, Slowakije en Spanje. Er zijn enkele landen die wel EU-landen zijn, maar de euro niet gebruiken. Met name Bulgarije, Denemarken, Hongarije, Polen, Roemenië, Tsjechië en Zweden.
Kun je raden uit welk land deze euromunten komen?
Op deze website vind je nuttige tips.
… in verscheidenheid!
De EU-landen werken samen om gemeenschappelijke doelstellingen te behalen. Ze vieren elkaars rijke culturen en tradities, die de EU zo uniek en divers maken. Het feit dat we allemaal verschillend zijn, maakt het leven interessanter, en dat geldt ook voor de EU-landen! Daarom koesteren de EU-landen hun verschillen, maar ook hun overeenkomsten.
EU-TALEN
In Europa worden meer dan 200 talen gesproken. De EU heeft 24 officiële talen: Bulgaars, Deens, Duits, Engels, Ests, Fins, Frans, Grieks, Hongaars, Iers, Italiaans, Kroatisch, Lets, Litouws, Maltees, Nederlands, Pools, Portugees, Roemeens, Sloveens, Slowaaks, Spaans, Tsjechisch en Zweeds. De meeste talen behoren tot drie grote groepen of “families”: Germaans, Romaans of Slavisch.
Hier lees je hoe je “Goedemorgen” of “Hallo” zegt in alle officiële talen van de EU.
GERMAANS
DEENS: God morgen
DUITS: Guten Morgen
ENGELS: Good morning
NEDERLANDS: Goedemorgen
ZWEEDS: God morgon
ROMAANS
FRANS: Bonjour
ITALIAANS: Buongiorno
PORTUGEES: Bom dia
ROEMEENS: Bună dimineaţa
SPAANS: Buenos días
SLAVISCH
BULGAARS: Dobró útro
KROATISCH: Dobro jutro
POOLS: Dzień dobry
SLOVEENS: Dobro jutro
SLOWAAKS: Dobré ráno
TSJECHISCH: Dobré ráno
Deze voorbeelden tonen hoezeer de talen in dezelfde familie op elkaar lijken. Maar er zijn andere EU-talen die niet tot deze taalfamilies behoren.
Hier lees je hoe je “goedemorgen” of “hallo” zegt in die talen.
ESTS: Tere hommikust
FINS: Hyvää huomenta
GRIEKS: Kalimera
HONGAARS: Jó reggelt
IERS: Dia dhuit
LETS: Labrīt
LITOUWS: Labas rytas
MALTEES: L-Ghodwa t-Tajba
Ontdek meer over EU-talen en over hoe ze worden gesproken: https://europa.eu/!cgrD39
Er zijn dus veel officiële EU-talen. Dat betekent dat je contact kunt opnemen met de EU en een antwoord kunt krijgen in een van de officiële talen van je land. Op voorwaarde dus dat het een officiële EU-taal is. Politici kunnen ook hun eigen taal gebruiken, opnieuw onder de voorwaarde dat het een officiële EU-taal is, omdat vertalers en tolken hen helpen met samenwerken. De besluiten van de EU worden beschikbaar gesteld in de 24 officiële talen, zodat het publiek kan volgen wat er gebeurt.
Leer je op school een andere EU-taal? Verschilt die taal heel sterk van de jouwe?
Hoeveel talen ken je? Is er een bepaalde taal die je graag zou willen leren? Waarom?
Herken je deze monumenten? Koppel de foto aan het juiste EU-land.
© Cris from Lisboa • © Florin Şarpe • © Pixabay - Elstef • © Dennis Jarvis • © Arild Vågen • © Krzysztof Golik • © Ad Meskens • © Hotice Hsu • © Penny Morlock • © C messier • © Diliff • © Fawksik
EUROPESE LANDSCHAPPEN EN MONUMENTEN
Van alpenweiden en moerasgebieden tot de blauwgroene Adriatische Zee, in de Europese Unie vind je heel veel uiteenlopende landschappen. In de EU vind je ook rijke culturele tradities en prachtige monumenten die over de hele wereld bekend zijn. Van renaissancepaleizen en gotische kathedralen tot prachtige parken en pleinen, er is genoeg te zien en te beleven in alle EU-landen.
Dit is nog maar een greep uit de rijke culturele diversiteit die de EU-landen te bieden hebben. Er is nog veel meer te ontdekken! Speel het spel De EU: wat gebeurt daar precies? Voor meer informatie over elk EU-land.
Activiteit: quiz ter afsluiting van hoofdstuk 1
Kun je twee dingen noemen die de EU-landen verbinden?
Hoeveel EU-landen gebruiken de euro niet?
Hoeveel officiële talen heeft de EU?
Wat symboliseren de sterren op de EU-vlag?
Kun je uitleggen wat mensenrechten zijn en wat die met de EU te maken hebben?
De EU in je dagelijkse leven
Ook al staan we er niet altijd bij stil, de Europese Unie speelt een belangrijke rol in ons dagelijks leven. In dit hoofdstuk lees je enkele van de vele voordelen van het wonen in de EU.
Een leven zonder grenzen
Dankzij de Europese Unie kunnen EU-burgers zich gemakkelijk en vrij van het ene EU-land naar het andere verplaatsen. Ze kunnen in elk EU-land wonen, studeren of werken.
Op de website Your Europe staan praktische tips en adviezen over leven, werken en reizen in andere EU-landen.
De EU steunt mensen die een tijd in het buitenland willen doorbrengen om een taal te leren, om nieuwe ervaringen op te doen en om andere culturen te leren kennen. Er zijn veel mogelijkheden om andere landen te leren kennen. Lees verder om hier meer over te weten te komen!
Studeren, vrijwilligerswerk doen en ontdekken
Als je wilt studeren, een opleiding wilt volgen of wilt deelnemen aan een jongerenuitwisseling in een van de 33 landen in Europa en daarbuiten, bekijk dan de mogelijkheden van het Erasmus+- programma. Het programma staat open voor zowel tieners als volwassenen uit EU- en niet-EU-landen. Zij kunnen student of leerkracht zijn of een andere baan hebben.
Luister naar de ervaringen van jongeren die hebben deelgenomen aan een uitwisseling met Erasmus+.
Dankzij het Europees Solidariteitskorps kunnen jongvolwassenen vrijwilligerswerk doen in het buitenland (of in eigen land) voor een doel dat hen nauw aan het hart ligt. Dat kan van alles zijn. Van het bouwen van een nieuw skatepark of het helpen van mensen in nood tot het opruimen van een strand.
Het DiscoverEU-programma biedt 18-jarigen de kans om een gratis reispas te bemachtigen waarmee zij gedurende maximaal een maand door de EU kunnen reizen.
Werken in de EU
Weet je al wat je wilt doen na school of universiteit? Het is niet altijd gemakkelijk om te beslissen wat voor werk je wilt gaan doen. Maar als je eenmaal met werken bent begonnen, wil dat niet zeggen dat je de EU niet meer kunt ontdekken. Als EU-burger kun je in een ander EU-land aan de slag gaan en heb je geen werkvergunning nodig. Je hebt dezelfde toegang tot de arbeidsmarkt en dezelfde arbeidsomstandigheden, rechten en plichten als de mensen die in dat land wonen.
Soms kan het moeilijk zijn extra vaardigheden en kwalificaties op te doen om een baan te vinden. De EU-jongerengarantie helpt jongeren via opleidingen om de vaardigheden te ontwikkelen waarnaar werkgevers op zoek zijn. Dit kan door middel van opleidingen op de werkplek of individuele loopbaanbegeleiding gebeuren.
Op de vacaturesite EURES kun je op zoek gaan naar een baan, stage of leercontract in een ander EU-land. Ook helpt de website werkgevers om in andere EU-landen kandidaten te vinden voor hun vacatures.
Wil je in het buitenland studeren of vrijwilligerswerk doen? Waar zou je graag heen willen? Welke voordelen zou zo’n ervaring jou opleveren?
Ga je op reis in de EU?
Reizen in Europa is steeds gemakkelijker geworden. De meeste EU-landen hebben de grenscontroles afgeschaft en maken nu deel uit van het Schengengebied. Dit betekent dat je jouw paspoort niet hoeft te laten zien als je reist tussen 23 EU-landen (België, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië en Zweden) en vier niet-EU-landen (IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland).
Maar de grens oversteken is slechts de eerste stap.
Ga je op reis in de EU?
Als inwoner van de EU kun je je mobiele telefoon gewoon blijven gebruiken zoals je thuis doet! Vroeger was bellen of surfen in het buitenland erg duur. Vandaag zijn deze roamingkosten niet langer van toepassing en betaal je dezelfde kosten als thuis voor het gebruik van je mobiele telefoon.
Je kunt nog steeds naar je favoriete tv-series kijken want dankzij de EU heb je overal toegang tot je digitale abonnementen, waar je ook bent.
Als je reis wordt geannuleerd, of je nu per bus, trein, schip of vliegtuig reist, heb je het recht om je geld terug te vragen omdat de EU jouw rechten beschermt. De EU is het enige gebied ter wereld waar mensen beschermd worden dankzij een hele reeks passagiersrechten.
Als je een ongeluk krijgt of ziek wordt terwijl je binnen de EU reist, kun je met de Europese ziekteverzekeringskaart voor dezelfde prijs als de plaatselijke bevolking naar de dokter of een ambulance bellen:
Als je gevaar loopt in een EU-land, kun je vanaf elke telefoon gratis het Europese alarmnummer 112 bellen.
Het geld van de EU zorgt voor een betere woonomgeving
De Europese Unie maakt het leven van mensen beter door nieuwe banen te creëren, nieuwe infrastructuur aan te leggen en openbare diensten zoals scholen en ziekenhuizen te moderniseren. Kijk eens rond in je woonplaats. De EU is misschien wel veel dichterbij dan je denkt!
De EU heeft in de loop der jaren bijvoorbeeld duizenden projecten helpen financieren:
een openluchtmuseum op de grens tussen Tsjechië en Duitsland;
een nieuw sportcentrum op het Poolse platteland;
de verdeling van fruit, groenten en melk op school in alle EU-landen;
een nieuw zwembad in Brussel;
een uitbreiding van de metro in Athene.
Bekijk enkele door de EU gefinancierde projecten in verschillende regio's in Europa: https://kohesio.ec.europa.eu/nl/ en https://europa.eu/!g4nQ33
De EU organiseert tal van initiatieven waarbij Europese steden kunnen strijden om een titel en hun prestaties kunnen laten zien. Elk jaar strijden Europese steden om titels als Culturele Hoofdstad van Europa, Europese hoofdstad van innovatie, Europese Jongerenhoofdstad en Groene Hoofdstad van Europa.
De rechten en veiligheid van consumenten
De Europese Unie heeft ook invloed op je dagelijkse leven via specifieke wetten en regels die de veiligheid waarborgen en jouw rechten als consument overal in de EU beschermen.
Producten zoals levensmiddelen, speelgoed en cosmetica moeten aan strenge veiligheidseisen voldoen voordat ze in de EU mogen worden verkocht.
Er zijn meer dan 100 000 deskundigen in de EU die “van boer tot bord” de veiligheid van het voedsel controleren.
Dankzij de Europese wetgeving krijg je ook minimaal 2 jaar garantie als je consumptiegoederen koopt. Als jouw wasmachine dus na een jaar kapotgaat, moet deze gratis worden gerepareerd of vervangen, ongeacht waar je deze in de EU hebt gekocht.
De EU-wetgeving bepaalt ook dat wanneer je online goederen koopt, je het recht hebt om jouw bestelling te annuleren of je aankoop binnen 14 dagen terug te sturen als je van gedachten verandert.
Als je problemen hebt met een product dat je in een ander EUland hebt gekocht, kun je contact opnemen met het Netwerk van Europese Consumenten-Centra.
Je hebt recht op nauwkeurige informatie over de kwaliteit van de producten die je koopt, ongeacht waar je je bevindt in de EU. Dankzij de Europese etiketteringsvoorschriften kom je snel en gemakkelijk te weten of een product biologisch, energie-efficiënt of op traditionele wijze vervaardigd is. Dit betekent dat je weloverwogen beslissingen kunt nemen over wat je wilt kopen.
Ga op zoek in je huis of in de winkel naar hoeveel van deze etiketten je kunt vinden. Weet je wat ze betekenen?
Bijblijven in het digitale tijdperk
Velen van ons kunnen zich geen leven voorstellen zonder internet of digitale technologieën. Films kijken, shoppen of een kaart gebruiken om de weg te vinden; vaak doen we dat online.
Maar niet iedereen in de Europese Unie kan op dezelfde manier toegang krijgen tot en gebruikmaken van technologie. Dat is vooral een uitdaging voor degenen die ver van de grote steden wonen. De EU werkt er voortdurend aan om alle mensen die in de EU wonen toegang tot internet te bieden. Dankzij een initiatief dat door de EU werd gefinancierd, Wifi4EU, zijn op ongeveer 8 000 plaatsen in de hele EU wifi-hotspots opgezet. Je kunt gratis op het internet in musea, bibliotheken, parken en andere openbare ruimtes waar je het Wifi4EU-symbool ziet.
Internettoegang biedt ons veel voordelen, zoals gemakkelijke toegang tot informatie en efficiënte diensten. Maar het brengt ook risico’s met zich mee voor ons. Het programma “Beter internet voor kinderen” helpt kinderen en jongeren veilig gebruik te maken van internet of mobiele technologieën.
Wat is kunstmatige intelligentie?
Heb je weleens een robot gezien? Wist je dat je smartphone ook gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie? Ontdek alles over de digitale toekomst van Europa in de cartoonserie Digitale Verkenners.
De EU heeft vooraanstaande technologie- en mediabedrijven, van Twitter tot Disney, ervan overtuigd om de Vereniging voor betere bescherming van minderjarigen online op te richten. De leden van deze vereniging hebben toegezegd zich in te zetten om online-ruimten beter geschikt te maken voor jongeren, bijvoorbeeld door cyberpesten en schadelijke inhoud aan te pakken.
Sociale media, onlinewinkels en mobiele apps verlangen dat je je persoonlijke informatie deelt met bedrijven, met het risico op verlies of diefstal van die gegevens. Dankzij de algemene verordening gegevensbescherming van de EU (AVG) zijn je persoonlijke gegevens (naam, adres, leeftijd enz.) beschermd. Deze gegevens mogen niet zonder toestemming worden gebruikt of voor doeleinden waar je geen akkoord voor hebt gegeven.
Dankzij het internet kun je gemakkelijk en snel toegang krijgen tot informatie. Onjuiste of schadelijke informatie kan zich online echter snel verspreiden, vooral op sociale media. De EU brengt die foute informatie actief aan het licht en werkt samen met socialemediabedrijven om de verspreiding ervan te beperken.
We kunnen allemaal helpen om de verspreiding van misleidende online-informatie te stoppen. Welke vragen moet je jezelf stellen voordat je een verhaal deelt op sociale media? Hier vind je meer nuttige tips over hoe je complottheorieën kunt herkennen.
Het milieu beschermen
Je kunt op allerlei manieren van de natuur genieten. Je kunt heerlijke maaltijden eten of door prachtige landschappen wandelen. Maar wat belangrijker is, wij zijn afhankelijk van de natuur voor onze schone lucht, zuiver water, energievoorziening en grondstoffen. Aangezien vervuiling niet stopt aan de grens, moeten landen samenwerken om voor het milieu te zorgen. Door de klimaatverandering moeten we het milieu nu meer dan ooit beschermen. De Europese Unie wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Daarom neemt ze maatregelen om ervoor te zorgen dat we kunnen genieten van een schone natuurlijke omgeving.
Het plan om van Europa het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te maken in 2050 heet de Europese Green Deal.
Voor meer informatie over
de Green Deal:
Natura 2000 beschermt ongeveer 2 000 dieren plantensoorten en 230 habitattypen in de hele EU. Dit vertegenwoordigt 18 % van het landoppervlak van de EU en 6 % van de watergebieden ervan. Dit is dan ook het grootste netwerk van beschermde gebieden ter wereld!
Het LIFE-programma van de EU financiert projecten die het milieu beschermen en klimaatverandering tegengaan. Dit programma heeft in de afgelopen 30 jaar meer dan 6 000 projecten meegefinancierd.
Bekijk de projecten in jouw land.
Dankzij Europese wetgeving kunnen we bijna overal in de EU genieten van schoon drink- en zwemwater. Onze zeeën worden ook op andere manieren schoner. De EU heeft wegwerpplastic verboden. Dat plastic staat gelijk aan 70 % van al het zwerfvuil op zee. Om de vervuiling van bodem, lucht en water tot een minimum te beperken, stimuleert de EU duurzame landbouwpraktijken. De EU heeft grenzen gesteld aan het gebruik van chemische en gevaarlijke bestrijdingsmiddelen en meststoffen.
De strijd tegen klimaatverandering is een topprioriteit voor de EU. Alle lidstaten van de Europese Unie hebben afgesproken om tussen nu en 2030:
hun broeikasgasemissies en energieverbruik drastisch te verminderen;
meer energie te produceren uit hernieuwbare bronnen (zoals wind-, zonneof waterkracht).
Hoe we onze energie opwekken, speelt een belangrijke rol in de strijd tegen de klimaatverandering. Zie voor meer informatie de volgende video’s:
Gemiddeld gooit iedereen in de EU meer dan een kilo afval per dag weg. Zie de volgende video:
https://europa.eu/learning-corner/food-waste_nl
Herken je jezelf in deze video?
Welke kleine dingen kun je dagelijks doen om milieuvriendelijker te leven?
Voor meer informatie over wat de EU doet om het milieu te beschermen en de klimaatverandering tegen te gaan.
Steun voor wetenschap en innovatie
Wetenschap en technologie beïnvloeden bijna elk onderdeel van ons dagelijkse leven. Van het voedsel dat we eten, de geneesmiddelen die we innemen en de gezondheidszorg die we ontvangen tot het vervoer dat we gebruiken en de manier waarop we werken en onze vrije tijd doorbrengen. De Europese Unie helpt wetenschappers, onderzoekers en vernieuwers uit heel Europa om ons leven te verbeteren en de grootste uitdagingen voor de wereld op te lossen.
De EU financiert wetenschappelijk onderzoek. Het onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU heeft wetenschappers geholpen om:
de eerste foto ooit te maken van een zwart gat met de Event Horizon-telescoop;
drie aardachtige, bewoonbare planeten te ontdekken;
een manier te ontwikkelen om kanker op te sporen via je adem.
Bekijk andere wetenschappelijke ontdekkingen waaraan de EU via financiering heeft meegeholpen:
De EU wil dat meer vrouwen en meisjes bij de wetenschap betrokken zijn. Elk jaar looft de EU een prijs uit voor vrouwen die aan innovatie doen. Deze vrouwelijke leiders worden in de schijnwerpers gezet om zo de volgende generatie te inspireren om in hun voetsporen te treden.
Tijdens de COVID-19-pandemie heeft de EU een deel van de kosten betaald voor het onderzoek naar en de ontwikkeling van vaccins. Minder dan een jaar na het begin van de pandemie waren wetenschappers in staat verschillende veilige en doeltreffende vaccins tegen COVID-19 te produceren.
De Europese landen hebben hun krachten gebundeld om in de hele EU vaccins aan te kopen en te verspreiden.
Kun je een probleem bedenken dat de wetenschap zou moeten oplossen? Waarom?
Het satellietprogramma van de EU — Copernicus — is het meest geavanceerde systeem ter wereld voor het bewaken van de planeet en de veranderingen in het klimaat en het milieu.
Voor meer informatie over Copernicus:
De EU in de wereld
De Europese Unie heeft niet alleen een invloed op ons dagelijkse leven, maar speelt ook een belangrijke rol in de rest van de wereld.
De EU heeft handelsakkoorden afgesloten met veel verschillende landen in de wereld, zoals Canada, Japan en de Verenigde Staten. Die akkoorden maken het gemakkelijker om samen zaken te doen. Alle handelsakkoorden waarover de EU onderhandelt, zijn transparant en verplichten de handelspartners om de rechten van werknemers en het milieu te beschermen.
Een van de belangrijkste waarden van de EU is solidariteit, zowel tussen de EU-landen onderling als met andere landen. De EU wil een einde maken aan armoede, de vrede bewaren en humanitaire hulp verlenen. Dankzij een groot netwerk van humanitaire deskundigen in meer dan 40 landen over de hele wereld kan de EU voedsel, onderdak, medische zorg en onderwijs verstrekken aan een aantal van de meest kwetsbare mensen ter wereld.
De EU-landen zijn samen de grootste verstrekkers van humanitaire hulp ter wereld.
Wanneer zich in Europa of elders in de wereld onverwachte rampen voordoen, kunnen de EU-landen afspreken om hulp en bijstand te verlenen. Dat doen ze via een systeem dat bekendstaat als het mechanisme voor civiele bescherming. Sinds 2001 is dat mechanisme al meer dan 420 keer gebruikt om op noodsituaties te reageren.
Voor meer informatie over de rol van de EU in de wereld:
Activiteit: quiz ter afsluiting van hoofdstuk 2
Juist of onjuist: de EU heeft alleen maar invloed op je dagelijkse leven als je naar het buitenland reist.
Hoe heet het programma waarmee je vrijwilligerswerk kunt doen in het buitenland voor een goed doel?
Juist of onjuist: in de EU kun je producten die je online hebt gekocht binnen een maand na aankoop terugsturen.
Wat is Natura 2000?
Kun je uitleggen hoe de EU jouw persoonsgegevens, zoals je naam, leeftijd of adres, beschermt?
De EU: Een reis door de tijd
De Europese Unie is enorm veranderd in de loop van de tijd en had ook niet altijd dezelfde naam. De EU is stap voor stap ontstaan en de ambitie die de grondleggers inspireerde, vormt ook vandaag de dag nog het uitgangspunt. Hier vind je enkele historische gebeurtenissen die ten grondslag liggen aan de EU. Je komt ook meer te weten over de vele veranderingen die de EU in de loop der jaren heeft ondergaan.
1945
Het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa.
Europa zijn er veel slachtoffers gevallen en hele steden zijn verwoest door bombardementen. De mensen zijn vastbesloten dat een dergelijke verwoesting nooit meer mag gebeuren.
De Schumanverklaring.
Op 9 mei houdt Robert Schuman een toespraak waarin hij een plan voorstelt voor een nieuwe vorm van politieke samenwerking in Europa. Het idee is dat de Europese naties gezamenlijk de productie van kolen en staal beheren. Zo kan geen enkel land zich bewapenen zonder dat de andere landen het weten.
Lees de volledige Schumanverklaring.
1950
1951
Het Verdrag van Parijs tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal wordt ondertekend door België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg en Nederland. Deze landen besluiten samen te werken en Europa weer te laten herrijzen uit de puinhopen van de oorlog.
De ondertekening van de Verdragen van Rome..
De zes landen werken zo goed samen dat ze besluiten ook op andere gebieden hun krachten te bundelen. De Europese Economische Gemeenschap (EEG)(2) en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) zien het daglicht. Samen met de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal vormen zij de zogenaamde Europese Gemeenschappen.
1957
1962
Het gemeenschappelijk landbouwbeleid wordt ingevoerd. Dit is een van de oudste beleidsdomeinen van de EU. De landbouwers krijgen steun om er zeker van te zijn dat Europa een stabiele aanvoer heeft van betaalbaar, veilig en kwalitatief voedsel.
Van zes naar negen landen. Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk treden toe tot de Europese Gemeenschappen.
1973
1979
De eerste rechtstreekse verkiezingen voor het Europees Parlement vinden plaats. Voor het eerst kunnen Europese burgers stemmen over wie hen vertegenwoordigt in het Europees Parlement. De Europese verkiezingen worden om de vijf jaar gehouden.
Griekenland treedt toe tot de Europese Gemeenschappen en wordt daarmee de tiende lidstaat.
1981
1986
Spanje en Portugal treden toe tot de Europese Gemeenschappen, waardoor het totale aantal leden op 12 komt.
Het Erasmus-programma wordt ingevoerd om jonge Europeanen te helpen in het buitenland te studeren, een opleiding te volgen en vrijwilligerswerk te doen.
1987
1992
Het Verdrag van Maastricht wordt ondertekend. De Europese Unie wordt opgericht. Met het verdrag wordt het EU-burgerschap ingevoerd en worden duidelijke regels vastgesteld voor de toekomstige euro. Ook wordt het buitenlands en veiligheidsbeleid versterkt en de samenwerking op het gebied van justitie en binnenlandse zaken uitgebouwd.
Met het Schengenakkoord worden alle grenscontroles afgeschaft tussen de zeven landen die het hebben ondertekend (op dit moment hebben 27 landen dit akkoord ondertekend — zie voor meer informatie hoofdstuk 2).
1995
1995
Oostenrijk, Finland en Zweden treden toe tot de EU. Er zijn nu 15 lidstaten.
Het Verdrag van Nice wordt ondertekend. Het hoofddoel van dit verdrag is de EU-instellingen te hervormen als voorbereiding op de grootste uitbreiding (3) in de geschiedenis van de EU.
2001
2002
Eurobiljetten en -munten worden ingevoerd als officieel betaalmiddel in 12 EU-landen (zie voor meer informatie hoofdstuk 1).
10 nieuwe landen treden toe tot de EU: Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. Nooit eerder zijn zoveel landen tegelijk lid geworden van de EU.
2004
2007
Bulgarije en Roemenië treden toe tot de EU, die nu 27 lidstaten telt.
Het Verdrag van Lissabon wordt ondertekend. Er wordt een nieuwe structuur ingevoerd waardoor de EU een grotere rol speelt in de wereld en meer belang wordt gegeven aan de stem van de burgers en de nationale regeringen.
2007
2012
De Nobelprijs voor de Vrede wordt toegekend aan de EU. De EU krijgt deze erkenning omdat ze vrede heeft gebracht in het grootste deel van het continent. De EU gebruikt het prijzengeld om kinderen te helpen die niet de kans krijgen om in vrede op te groeien.
Kroatië treedt toe tot de EU en wordt de 28e EU-lidstaat.
2013
2017
Het einde van de roamingtarieven. Inwoners van de EU kunnen nu overal in de EU bellen, sms’en en internetten met hun mobiele telefoon, zonder extra kosten.
Brexit. Na een referendum in 2016 verlaat het Verenigd Koninkrijk officieel de EU.
2020
2020
NextGeneration EU. Tijdens de COVID-19-pandemie lopen veel bedrijven omzet mis en raken mensen werkloos. NextGenerationEU verstrekt een aanvullende 750 miljard euro aan EU-landen om hen te helpen hun economieën weer op duurzame wijze op te bouwen. Zie: https://europa.eu/!WT74Df
Het nieuwe Erasmus+-programma gaat van start. Het budget is bijna verdubbeld in vergelijking met het oude programma. Hierdoor zullen 10 miljoen mensen van alle leeftijden en achtergronden in Europa en daarbuiten nieuwe ervaringen kunnen opdoen in een ander land (zie meer in hoofdstuk 2).
2021
Alles wat de EU doet, is gebaseerd op verdragen die door alle EU-landen zijn ondertekend en waarover is onderhandeld en overeenstemming is bereikt. Het duurt echter enige tijd, soms enkele jaren, voordat een verdrag in werking treedt. Daarom zie je soms twee verschillende data voor hetzelfde verdrag: De “datum van ondertekening” en de “datum van inwerkingtreding”.
Voor meer informatie over de EU-verdragen.
WIL JE MEER WETEN OVER HOE DE EU IS VERANDERD DOOR DE JAREN HEEN?
Reis terug in de tijd met de EU-tijdlijn en ontdek welke sleutelmomenten in de geschiedenis de EU hebben gemaakt tot wat zij nu is:
Vele visionaire leiders — zowel mannen als vrouwen — vormden de inspiratie voor de EU waarin wij vandaag leven. Zonder hun energie en motivatie zouden we niet leven in de vrede en stabiliteit die voor ons zo normaal lijken. Meer informatie over de EU-pioniers:
Activiteit: quiz ter afsluiting van hoofdstuk 3
Kun je de zes oprichtingslanden van de EU opnoemen? Hoe heet de gemeenschap die zij in 1951 hebben opgericht?
In welk jaar is jouw land toegetreden tot de EU? Maakt jouw land deel uit van de eurozone? Maakt jouw land deel uit van het Schengengebied?
Welk land is als laatste tot de EU toegetreden?
Welke prijs heeft de EU in 2012 gekregen en waarom?
Wie zijn de EU-pioniers?
De EU: hoe werkt het?
Je hebt wellicht gehoord over beslissingen die “in Brussel” worden genomen. Dit is een uitdrukking die vaak wordt gebruikt om te verwijzen naar de Europese Unie. De zetel van de meeste EU-instellingen ligt namelijk in Brussel. Wat is precies de rol van die instellingen en welke beslissingen kunnen zij nemen? Welke rol spelen de nationale overheden in de EU? In dit deel lees je meer over hoe de EU werkt. Je komt ook meer te weten over hoe je jouw eigen stem kunt laten horen op Europees niveau.
Wie zijn de belangrijkste EU-spelers?
De Europese landen hebben duidelijke afspraken gemaakt over wat de Europese Unie wel en niet mag doen. De bedoeling is dat de EU alleen optreedt als een doelstelling beter op EU-niveau kan worden bereikt dan op nationaal, regionaal of lokaal niveau. De regels zijn vastgelegd in de EU-verdragen die je in hoofdstuk 3 hebt leren kennen.
Laten we eens kijken naar de EU-instellingen, waar de hoofdrolspelers uit alle EU-landen bijeenkomen, overleggen en samen wetten maken.
HET EUROPEES PARLEMENT
Hier laten de EU-burgers hun stem horen.
Waar is het Parlement gevestigd?
Straatsburg (Frankrijk), Brussel (België) en Luxemburg (Luxemburg).
Wie werkt er?
- 705 leden van het Europees Parlement (in het Engels aangeduid als “MEP”, Member of the European Parliament). De leden van het Europees Parlement zijn niet op nationaliteit in fracties ingedeeld. Zij behoren tot groepen uit verschillende landen die dezelfde politieke opvattingen hebben.
- Zij vertegenwoordigen de burgers van de EU-landen.
- Ze worden om de vijf jaar rechtstreeks verkozen door de EU-burgers. Het aantal leden van het Europees Parlement dat elk land vertegenwoordigt, hangt af van het aantal inwoners van dat land.
Wie is de voorzitter?
Sinds 18 januari 2022 is Roberta Metsola voorzitter van het Europees Parlement.
Wat doet het?
- Het Europees Parlement bespreekt EU-wetgeving en keurt deze goed samen met de Raad van de Europese Unie.
- Het Parlement beslist over de EU-begroting samen met de Raad van de Europese Unie.
- Het Parlement houdt toezicht op de juiste besteding van EU-geld en op andere EU-instellingen, met name de Europese Commissie. Het Parlement kiest ook de voorzitter van de Europese Commissie en heeft het recht om alle leden van de Europese Commissie te benoemen en te ontslaan.
Voor meer informatie over het Europees Parlement.
DE EUROPESE RAAD
De Raad vertegenwoordigt het hoogste niveau van politieke samenwerking tussen EU-landen.
Waar is de Raad gevestigd? Brussel (België).
Wie werkt er?
Staatshoofden en regeringsleiders van alle EU-landen, voorgezeten door een voorzitter.
Wie is de voorzitter?
Charles Michel – benoemd door de nationale leiders (staatshoofden en regeringsleiders van de EU-landen).
Wat doet de Raad?
De Europese Raad bepaalt de belangrijkste prioriteiten van de EU en zet de algemene beleidskoers uit, maar de Raad vaardigt geen wetten uit. Dat is de taak van het Europees Parlement en van de Raad van de Europese Unie. De bijeenkomsten worden topontmoetingen genoemd en vinden ten minste vier keer per jaar plaats in Brussel.
Voor meer informatie over de Europese Raad.
Bekijk ook deze minidocumentaire voor meer informatie over de Raad:
DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE
De Raad van de Europese Unie, ook bekend als de Raad of de Raad van Ministers, vertegenwoordigt de regeringen van de EU-landen.
Waar is de Raad gevestigd? Brussel (België).
Wie werkt er?
- Ministers uit alle EU-landen. Zij vertegenwoordigen de belangen van hun land in de EU.
- Afhankelijk van het onderwerp dat wordt besproken, is de bevoegde minister aanwezig. Als de vergadering over vervuiling gaat, dan zullen de ministers van milieu van alle EU-landen bijeenkomen. Is het onderwerp landbouw, dan wonen de ministers die verantwoordelijk zijn voor landbouw de vergadering bij, enzovoort.
Hoe werkt het voorzitterschap?
De EU-landen zitten om beurten de vergaderingen voor. Om de zes maanden wordt een nieuw land voorzitter van de Raad.
Kijk welk land momenteel voorzitter is: https://www.consilium.europa.eu/nl/council-eu/presidency-council-eu/
Wat doet de Raad?
- De Raad van de Europese Unie bespreekt de EU-wetgeving en keurt deze goed samen met het Europees Parlement.
- De Raad besluit samen met het Europees Parlement over de begroting van de EU.
- De Raad stippelt het buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU uit en brengt dit in de praktijk. Zo beslist het bijvoorbeeld over internationale overeenkomsten en over uitbreidingen van de EU.
Voor meer informatie over de Raad van de Europese Unie.
Voor bepaalde beslissingen kan de Raad bij meerderheid van stemmen beslissen. Voor andere beslissingen moeten alle landen het met elkaar eens zijn. Voor belangrijke beslissingen, bijvoorbeeld het toelaten van een nieuw land tot de EU, moeten de ministers van alle EU-landen het eens zijn.
Meer informatie over de stemregels in de Raad:
https://www.consilium.europa.eu/nl/council-eu/voting-system/
DE EUROPESE COMMISSIE
De Commissie bevordert het algemeen belang van de EU.
Waar is de Europese Commissie gevestigd? Brussel (België).
Wie werkt er?
- Een voorzitter en 26 commissarissen.
Voor meer informatie over de huidige commissarissen.
- Elk EU-land benoemt een commissaris, die moet worden goedgekeurd door het Europees Parlement. Hun taak is niet de standpunten van hun land te vertegenwoordigen, maar te werken in het gemeenschappelijk belang van de EU, waarbij elke commissaris verantwoordelijk is voor een bepaald werkterrein van de EU.
Wie is de voorzitter?
Ursula von der Leyen werd benoemd door de nationale leiders (staatshoofden en regeringsleiders van de EU-landen), met goedkeuring van het Europees Parlement.
Wat doet ze?
- De Europese Commissie is verantwoordelijk voor het plannen, voorbereiden en voorstellen van nieuwe EU-wetgeving, waaronder de EU-begroting.
- De Commissie beheert het EU-beleid en voert het beleid en de begroting uit.
- Ze zorgt ervoor dat de EU-landen de Europese wetgeving naleven.
- Ze vertegenwoordigt de EU in de wereld, samen met de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO(4)).
De Commissie heeft haar zetel in Brussel, maar heeft ook kantoren in alle andere EU-landen, deze heten Vertegenwoordigingen. In de rest van de wereld heeft de EU kantoren die Delegaties worden genoemd, en die dienst doen als ambassades. Meer informatie vind je in hoofdstuk 6.
Voor meer informatie over de Europese Commissie.
Het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie worden vaak samen de “institutionele driehoek” van de EU genoemd. Hun activiteiten houden namelijk verband met elkaar ook al hebben ze een verschillende rol.
Kijk naar de grafiek hieronder om te begrijpen hoe alles werkt.
De Europese Raad — de staatshoofden en regeringsleiders — bepaalt de prioriteiten van de EU.
Op basis van die prioriteiten stelt de Europese Commissie nieuwe wetten voor.
De voorstellen worden beoordeeld en gewijzigd, aanvaard of afgewezen door het Europees Parlement samen met de Raad van ministers. Zodra zij tot een akkoord zijn gekomen, keuren zij de wetten goed.
De Europese Commissie ziet erop toe dat alle EU-landen de nieuwe EU-wetten naleven. Anders kan zij actie ondernemen.
De Europese Raad => bepaalt de prioriteiten van de EU. De Europese Commissie => stelt nieuwe wetten voor => voert de begroting uit => zorgt ervoor dat de EU-landen de Europese wetgeving naleven en uitvoeren. Het Europees Parlement => keurt de wetten en de begroting goed. De Raad van Ministers => keurt de wetten en de begroting goed. Bestudeert en wijzigt, aanvaardt of verwerpt de wetsvoorstellen. Als ze tot een akkoord komen => Nieuwe wet!
HET HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE
Het Hof van Justitie van de Europese Unie ziet erop toe dat de EU-wetgeving in elk EU-land wordt nageleefd en correct wordt toegepast. Als een land de wet niet naar behoren toepast, kan de Europese Commissie een formele waarschuwing geven. Als het land zich niet aan de regels houdt, kan de Commissie dat land voor het Hof van Justitie dagen. Het Hof van Justitie is in Luxemburg gevestigd en bestaat uit één rechter per EU-land.
Voor meer informatie over andere EU-instellingen en -organen waar je misschien al van gehoord hebt.
Niet iedereen die binnen de Europese instellingen werkt, is politicus. Er werken ook advocaten, vertalers, tolken en andere deskundigen voor de EU-instellingen. Als dit soort loopbaan je interesseert, kun je beginnen met een stage in een van de instellingen.
Voor meer informatie over stages.
Je kunt de meeste EU-instellingen bezoeken! Veel instellingen organiseren ook bezoeken voor scholen en jongeren. Virtuele bezoeken zijn ook mogelijk!
Voor meer informatie.
Welke voordelen hebben burgers, regeringen en het gemeenschappelijk Europees belang bij vertegenwoordiging in de EU? Wat zijn de nadelen? Als je dit hoofdstuk hebt gelezen, denk je dan dat het klopt als er gezegd wordt dat iets “in Brussel” is besloten?
Jouw stem telt!
Om ervoor te zorgen dat jouw stem wordt gehoord, heeft de EU het platform voor de participatie van kinderen opgericht. Het is een veilige plek waar je met beleidsmakers kunt delen wat je denkt over belangrijke zaken. Je kunt contact opnemen met andere kinderen, dingen bespreken en meer te weten komen over je rechten. Je kunt ook in kindvriendelijke taal leren over wetgeving en beleid en contact opnemen met organisaties in jouw buurt! Meer informatie:
Je hebt gezien hoe de EU-landen binnen de EU-instellingen beslissen over gemeenschappelijke wetten. Dit proces zou onvolledig zijn zonder jouw stem! Als Europees burger kun je op verschillende manieren invloed uitoefenen op het EU-beleid zodra je de kiesgerechtigde leeftijd hebt bereikt (in de meeste EU-landen is dat 18 jaar, in Griekenland 17 en in Oostenrijk en Malta 16). België en Duitsland hebben de kiesgerechtigde leeftijd voor de Europese verkiezingen onlangs verlaagd tot 16 jaar.
Om te beginnen kun je je stem uitbrengen bij de algemene verkiezingen in jouw land. Zoals we eerder in dit hoofdstuk hebben gezien, zal de gekozen regering jouw land vertegenwoordigen in de Raad van de Europese Unie, die een belangrijke rol speelt bij de besluitvorming over EU-wetgeving.
De leden van het Europees Parlement worden om de 5 jaar verkozen en sommigen van jullie zijn oud genoeg om te stemmen bij de volgende Europese verkiezingen in 2024. Het is dan ook belangrijk om op de hoogte te blijven van wat er in het Europees Parlement gebeurt:
https://www.europarl.europa.eu/portal/nl
De gekozen leden van het Europees Parlement zijn de stem van het volk en beslissen samen met de Raad over EU-wetgeving die van invloed is op veel aspecten van ons leven, zoals:
· welke pesticiden veilig kunnen worden gebruikt op het in de EU geteelde voedsel;
· hoeveel je betaalt voor mobiele telefoongesprekken als je naar een ander EU-land gaat;
· veilig kinderspeelgoed;
· schone lucht om in te ademen en schoon water om te drinken en in te zwemmen;
· makkelijker aan een universiteit in een ander EU-land studeren.
Hoe vertegenwoordigen de leden van het Europees Parlement ons? Bekijk in deze video hoe de leden van het Europees Parlement die we kiezen onze belangen beschermen:
https://www.europarl.europa.eu/at-your-service/nl/be-heard/elections
Je kunt je mening geven door deel te nemen aan online openbare raadplegingen. Voordat de Commissie nieuwe EU-wetgeving voorstelt, vraagt ze de mening van burgers en belanghebbende partijen via deze raadplegingen.
Lees meer over de laatste openbare raadplegingen:
https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say_nl
Je kunt het initiatief nemen tot of deelnemen aan een Europees burgerinitiatief. Je kunt de Europese Commissie vragen een wetsvoorstel in te dienen over een onderwerp dat je belangrijk vindt. Het initiatief wordt wel pas behandeld als 1 miljoen mensen uit de hele EU het steunen en ondertekenen.
Voor meer informatie over de laatste burgerinitiatieven:
https://europa.eu/citizens-initiative/_nl
In deze video wordt de procedure van het burgerinitiatief toegelicht:
https://audiovisual.ec.europa.eu/en/video/I-158444
Voor het allereerste Europees burgerinitiatief “Right2Water” werden 1,6 miljoen handtekeningen verzameld. Dit leidde ertoe dat de Commissie een voorstel indiende om de waterkwaliteit voor de mensen in heel Europa te verbeteren. In 2021 werd het voorstel een nieuwe EU-wet.
Wat voor jou belangrijk is, kun je delen via de EU-jeugddialogen of het Europees Jeugdforum. Dit zijn openbare debatten met EU-besluitvormers, zoals leden van het Europees Parlement en nationale, regionale en lokale politici. Meer informatie vind je op het Europese jongerenportaal.
Met welke prioriteiten moeten de EU-besluitvormers rekening houden? Als jij zou kunnen spreken met de EU-besluitvormers, welk(e) onderwerp(en) zou jij dan bespreken?
Activiteit: quiz ter afsluiting van hoofdstuk 4
Waarvoor staat de afkorting “MEP” en wie vertegenwoordigen zij? Hoeveel parlementsleden zijn er?
Wat is het verschil tussen de Europese Raad en de Raad van de Europese Unie?
Als de minister van Onderwijs van jouw land naar een EU-bijeenkomst gaat, welke instelling organiseert dan de bijeenkomst?
Juist of onjuist: de Europese Commissie vaardigt wetten uit in de EU.
Wat is het minimumaantal EU-burgers dat nodig is om een Europees burgerinitiatief te steunen?
Fijn dat je samen met ons de EU hebt verkend en dat je het verhaal van ons continent hebt gevolgd, van een rampzalige oorlog tot samenwerking en grote kansen.
Het verhaal van de EU gaat nog verder. Het continent staat voor nieuwe uitdagingen: klimaatverandering, de gevolgen van de COVID-19-pandemie, spanningen tussen regio's en de digitale transformatie, om er maar een paar te noemen. Er is nog veel werk aan de winkel om de mensen in Europa vrede en welvaart te blijven bieden.
Nu je meer over de EU te weten bent gekomen, is het tijd om er je eigen verhaal van te maken.
Voor welke grote uitdagingen staat je eigen land en de EU in de toekomst? Haal inspiratie uit hoofdstuk 2 of ga op zoek naar ideeën in het nieuws. Op welke uitdagingen moet de EU zich volgens jou richten en waarom?
Als je besloten hebt wat de belangrijkste uitdaging voor de toekomst is, denk dan eens na over wat de EU daaraan zou kunnen doen. Als je dit in de klas doet, vergelijk je ideeën dan met die van je klasgenoten.
Welke uitdagingen worden het meest genoemd? Kunnen jullie samen een top drie opstellen van hoe de EU op deze uitdagingen zou kunnen reageren?
Oplossingen
Hoofdstuk 1
Zoek de EU-landen en EU-hoofdsteden
1 - België: Brussel; 2 - Bulgarije: Sofia; 3 - Cyprus: Nicosia; 4 - Denemarken: Kopenhagen; 5 - Duitsland: Berlijn; 6 - Estland: Tallinn; 7 - Finland: Helsinki; 8 - Frankrijk: Parijs; 9 - Griekenland: Athene; 10 - Hongarije: Boedapest; 11 - Ierland: Dublin; 12 - Italië: Rome; 13 - Kroatië: Zagreb; 14 - Letland: Riga; 15 - Litouwen: Vilnius; 16 - Luxemburg: Luxemburg; 17 - Malta: Valletta; 18 - Nederland: Amsterdam; 19 - Oostenrijk: Wenen; 20 - Polen: Warschau; 21 - Portugal: Lissabon; 22 - Roemenië: Boekarest; 23 - Slowakije: Bratislava; 24 - Slovenië: Ljubljana; 25 - Spanje: Madrid; 26 - Tsjechië: Praag; 27 - Zweden: Stockholm
Raad uit welk land de munt komt
1 - Italië; 2 - Spanje; 3 - Luxemburg; 4 - Estland; 5 - Malta; 6 - Oostenrijk; 7 - Finland; 8 - Griekenland; 9 - Slovenië; 10 - Duitsland
1. © Ministero dell'Economia e delle Finanze, Italia – 2. © Ministerio de Asuntos Económicos y Transformación Digital, España – 3. © Banque Centrale du Luxembourg – 4. © Eesti Pank – 5. © Bank Centrali ta' Malta – 6. © Münze Österreich AG – 7. © Valtiovarainministeriö – Finansministeriet, Suomi – 8. © Hellenic Republic Ministry of Finance - Υπουργείο Οικονομικών της Ελληνικής Δημοκρατίας – 9. © Ministrstvo za Finance, Slovenija – 10. © Bundesverwaltungsamt, Deutschland
Verbind de monumenten met de EU-landen
1 - Atomium • België; 2 - Rilaklooster • Bulgarije; 3 - Karelsbrug • Tsjechië; 4 - Nyhavn • Denemarken; 5 - Brandenburgse Poort • Duitsland; 6 - Toompeakasteel en Pikk Hermann-toren • Estland; 7 - Saint Patrick’s Cathedral • Ierland; 8 - Akropolis van Athene • Griekenland; 9 - Sagrada Familia • Spanje; 10 - Eiffeltoren • Frankrijk; 11 - Banski dvori, zetel van de Kroatische regering • Kroatië; 12 - Toren van Pisa • Italië; 13 - Kasteel Kyrenia • Cyprus; 14 - Kasteel van Turaida • Letland; 15 - Toren van Gediminas - Litouwen; 16 - Groothertogelijk Paleis • Luxemburg; 17 - Hongaars parlementsgebouw • Hongarije; 18 - Sint-Janscokathedraal • Malta; 19 - Windmolens • Nederland; 20 - Paleis Schönbrunn • Oostenrijk; 21 - Kasteel Wawel • Polen; 22 - Toren van Belem • Portugal; 23 - Kasteel Bran • Roemenië; 24 - Het meer van Bled • Slovenië; 25 - Kasteel van Bratislava • Slowakije; 26 - Kathedraal van Helsinki • Finland; 27 - Avicii Arena • Zweden
Quiz ter afsluiting van hoofdstuk 1
De EU-landen zijn verenigd door dezelfde waarden, symbolen en doelstellingen. En sommige landen zijn ook verenigd door dezelfde munt, de euro.
Er zijn 27 EU-landen en 20 landen gebruiken de euro. Er zijn dus zeven landen die dat niet doen.
De EU heeft 24 officiële talen.
De sterren op de Europese vlag symboliseren eenheid en harmonie.
Mensenrechten zijn een reeks basisrechten die elk mens vanaf de geboorte toekomen. Ze houden op twee manieren verband met de EU: de mensenrechten zijn een van de gemeenschappelijke waarden van de EU en ze worden beschermd in het Handvest van de grondrechten van de EU.
Hoofdstuk 2
Herken je deze etiketten? Wat betekenen ze?
De CE-markering geeft aan dat een product voldoet aan de EU-vereisten op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieubescherming. Dit etiket is verplicht voor producten die op de markt worden gebracht in de EU, ongeacht waar ter wereld ze zijn vervaardigd.
De EU-milieukeur wordt toegekend aan producten die gedurende hun hele levenscyclus aan strenge milieunormen voldoen: van de winning van grondstoffen tot de productie, distributie en afvoer. Vandaag hebben meer dan 75 000 producten die op de EU-markt worden verkocht de EU-milieukeur.
De energielabels van de EU geven aan hoe elektronische apparaten gerangschikt zijn op een schaal van A tot G (of A+++ tot D, afhankelijk van het apparaat). Elke kleurcode is gekoppeld aan een letter: groen is het meest energie-efficiënt en rood het minst.
Het EU-logo voor biologische producten geeft aan dat een product biologisch is en in de EU is geproduceerd. Het logo mag alleen worden gebruikt op producten die voor ten minste 95 % uit biologische ingrediënten bestaan en die voor de resterende 5 % aan verdere strenge voorwaarden voldoen.
De geografische aanduidingen van de EU beschermt de namen van producten die afkomstig zijn uit specifieke regio’s van de EU en die specifieke kwaliteiten bezitten of een goede reputatie hebben.
Voor meer informatie: https://europa.eu/!HBMkGP
Welke vragen moet je jezelf stellen voordat je iets deelt op sociale media?
Is de bron betrouwbaar — is het nieuws afkomstig van een betrouwbare nieuwsorganisatie?
Kun je de referenties en eerdere publicaties van de auteur vinden?
Is het verhaal geloofwaardig en wordt het bevestigd in andere betrouwbare bronnen?
Probeerden de kop en de inhoud je bang en/of verontwaardigd te maken?
Quiz ter afsluiting van hoofdstuk 2
Onjuist — de EU is op vele manieren aanwezig in jouw dagelijkse leven, in de vele projecten die zij financiert (bijvoorbeeld voor beter vervoer waar je woont of gezondere lucht om in te ademen) en de wetten die ze aanneemt om je rechten te beschermen wanneer je online en offline winkelt!
Het programma waarmee je vrijwilligerswerk kunt doen in het buitenland voor een goed doel heet het Europees Solidariteitskorps.
Onjuist — je hebt 2 weken de tijd om een product dat je online hebt gekocht terug te sturen als je van gedachten verandert.
Natura 2000 is een netwerk van beschermde gebieden in de EU.
Dankzij de algemene verordening gegevensbescherming van de EU (AVG) zijn je persoonlijke gegevens — naam, adres, leeftijd enz. — beschermd. Deze gegevens mogen niet zonder jouw toestemming worden gebruikt of voor doeleinden waar je geen akkoord voor hebt gegeven.
Hoofdstuk 3
Quiz ter afsluiting van hoofdstuk 3
De zes oprichtingslanden van de EU zijn België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland. De gemeenschap die zij in 1951 stichtten, werd de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal genoemd.
Kijk op de kaarten en lees de informatie in hoofdstukken 1 tot en met 3 om het juiste antwoord te vinden.
Kroatië is het meest recente land dat toetrad tot de EU in 2013.
De EU kreeg in 2012 de Nobelprijs voor de Vrede. De EU kreeg deze erkenning omdat ze vrede heeft gebracht in het grootste deel van het continent.
De pioniers van de EU zijn de visionaire vrouwen en mannen die ertoe hebben bijgedragen dat de EU is geworden wat zij nu is.
Hoofdstuk 4
Quiz ter afsluiting van hoofdstuk 4
De afkorting “MEP” staat voor lid van het Europees Parlement. De leden van het Europees Parlement vertegenwoordigen de burgers van de EU, en dat zijn er 705 in totaal.
De Europese Raad brengt de staatshoofden en regeringsleiders van de EU bijeen om besluiten te nemen over de politieke prioriteiten van de EU en de belangrijkste doelstellingen voor de toekomst van de EU. In de Raad van de Europese Unie daarentegen zitten de ministers van nationale regeringen. Ze bespreken EU-wetgeving over een specifiek onderwerp en voeren deze in.
Als de minister van Onderwijs van jouw land naar een EU-bijeenkomst gaat, gaat hij of zij naar de Raad van de Europese Unie.
Onjuist — de Europese Commissie stelt wetten voor op basis van de algemene doelstellingen die door de Europese Raad zijn vastgesteld. De wetten worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie.
Het minimumaantal EU-burgers dat nodig is om een Europees burgerinitiatief te steunen is 1 miljoen, afkomstig uit ten minste zeven EU-landen. Dat is namelijk het aantal handtekeningen dat nodig is voordat de Commissie zo’n initiatief in overweging kan nemen.
Meer informatie over de EU
We hopen dat je na het lezen van deze publicatie meer weet over de EU, hoe ze werkt en wat ze betekent voor jouw dagelijkse leven. Als je meer wil weten, vind je hier een paar ideeën:
De EU online
LEERHOEK
De website van de verschillende instellingen van de EU voor 5- tot 18-jarigen en hun leerkrachten en ouders met spelletjes, video’s en veel ander lesmateriaal in alle officiële talen van de EU.
https://europa.eu/learning-corner/home_nl
EUROPA
De officiële website van de EU met informatie over het beleid van de EU, links naar de websites van de EU-instellingen enz.
https://europa.eu/european-union/index_nl
HET EUROPESE JONGERENPORTAAL
Informatie over mogelijkheden in Europa en daarbuiten, over banen, onderwijs, reizen voor jongeren enz.
YOUR EUROPE
Een website met advies voor mensen die in de EU wonen over een hele reeks praktische onderwerpen.
https://europa.eu/youreurope/citizens/index_nl.htm
EU-PUBLICATIES
Een website met een schat aan publicaties over de EU in de vorm van pdf’s, e-books en gedrukt materiaal.
https://op.europa.eu/nl/publications
De EU in persoon
In de hele EU zijn er honderden plaatselijke EU-informatiecentra. Vind hier het adres van een centrum bij jou in de buurt:
https://europa.eu/european-union/contact_nl
De EU per telefoon of e-mail
EUROPE DIRECT
Een dienst die jouw vragen over de EU beantwoordt:
per telefoon, gratis overal in de EU, om een telefonist aan de lijn te krijgen die jouw taal spreekt (5):
00 800 6 7 8 9 10 11 (bepaalde telecomaanbieders kunnen wel kosten in rekening brengen),
op het standaardnummer: +32 22999696, of
via e-mail: https://europa.eu/european-union/contact_nl
Je kunt ook in elk EU-land informatie over de EU verkrijgen via:
De vertegenwoordigingen van de Europese Commissie
https://commission.europa.eu/about-european-commission/contact/representations-member-states_nl
De liaisonbureaus van het Europees Parlement
https://www.europarl.europa.eu/at-your-service/nl/stay-informed/liaison-offices-in-your-country
EU-informatie in andere delen van de wereld is opvraagbaar via:
De delegaties van de Europese Unie
https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/area/geo_nl
Volg de Europese Commissie op sociale media
@europeancommission
European Commission
@EU_Commission
EU Spotify-----------------------------
1 Verdrag. Een belangrijke overeenkomst die bindend is voor twee of meer landen. De Europese verdragen hebben door de jaren heen vorm gegeven aan de EU en vormen ook vandaag nog de leidraad voor haar activiteiten.
2 De EEG was vooral bedoeld om een gemeenschappelijke markt te vormen. Die moest het gemakkelijker maken om met elkaar zaken te doen.
3 Uitbreiding: als een land of een groep landen toetreedt tot de EU, wordt dat een uitbreiding genoemd.
4 De Europese Dienst voor extern optreden is verantwoordelijk voor het buitenlands en veiligheidsbeleid. De Commissiehoudt zich vooral bezig met handel, humanitaire hulp en internationale overeenkomsten met andere landen of organisaties, zoalshet klimaatakkoord van Parijs.
5 Het gratis nummer van Europe Direct is alleen beschikbaar als je vanuit de EU belt.
Dit boekje Ontdek Europa! is beschikbaar op:
https://europa.eu/learning-corner/home_nl
https://op.europa.eu/nl/publications
Europese Commissie
Directoraat-generaal Communicatie
Dienst Redactie en Publieksinformatie
1049 Brussel
BELGIË
Manuscript bijgewerkt in april 2023
Illustraties: © Thomas d’Addario
Alle afbeeldingen © Europese Unie, tenzij anders vermeld.
Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2022
| ISBN 978-92-76-60377-1 | doi:10.2775/485239 | NA-03-22-253-NL-C | ||||
| ISBN 978-92-76-60342-9 | doi:10.2775/924202 | NA-03-22-253-NL-N | ||||
| HTML | ISBN 978-92-76-99436-7 | doi:10.2775/670691 | NA-03-22-253-NL-Q |
© Europese Unie, 2023
Het beleid ten aanzien van hergebruik van documenten van de Europese Commissie is vastgelegd in Besluit 2011/833/EU van de Commissie van 12 december 2011 betreffende het hergebruik van documenten van de Commissie (PB L 330 van 14.12.2011, blz. 39).
Tenzij anders vermeld, is hergebruik van dit document toegestaan krachtens een Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)-licentie (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/). Dit betekent dat hergebruik is toegestaan, mits de bron correct wordt aangegeven en eventuele wijzigingen worden vermeld.
Voor het gebruik of de reproductie van onderdelen die niet het eigendom zijn van de Europese Unie, kan het nodig zijn rechtstreeks om toestemming van de respectieve houders van het recht te verzoeken.