Το μέλλον των οργανισμών της ΕΕ: περιθώριο για μεγαλύτερη ευελιξία και συνεργασία

Σύνοψη

Οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί και τα λοιπά όργανα της ΕΕ (εφεξής «οι οργανισμοί της ΕΕ») είναι όργανα που διέπονται από το ευρωπαϊκό δημόσιο δίκαιο και διαθέτουν δική τους νομική προσωπικότητα, γεγονός που τα διακρίνει από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Σήμερα, 37 οργανισμοί της ΕΕ βρίσκονται εγκατεστημένοι σε 23 κράτη μέλη και ασχολούνται με ευρύ φάσμα ζητημάτων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τους πολίτες της ΕΕ. Οι περισσότεροι ιδρύθηκαν μεταξύ 2000 και 2010. Σε αυτούς συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, οργανισμοί για την ασφάλεια της αεροπορίας, την ασφάλεια των τροφίμων, την επαγγελματική κατάρτιση, τις ίσες ευκαιρίες, τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού και τραπεζικού τομέα, το περιβάλλον, την προστασία των ζώων, τη μετανάστευση και τον συνοριακό έλεγχο. Το 2018, ο συνολικός ετήσιος προϋπολογισμός τους ανήλθε σε 4,0 δισεκατομμύρια ευρώ (ποσό που αντιστοιχούσε στο 2,8 % του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ), ενώ όλοι μαζί απασχολούσαν συνολικά 8 957 υπαλλήλους (13,4 % του συνόλου των υπαλλήλων που εργάζονταν για την ΕΕ).

Έχοντας στο παρελθόν επικεντρωθεί κατά κύριο λόγο στις επιδόσεις των επιμέρους οργανισμών, αυτή είναι η πρώτη συνολική αξιολόγηση που επιχειρεί το ΕΕΣ όσον αφορά τους όρους που έχει θέσει η ΕΕ προκειμένου να διασφαλίζει ότι οι οργανισμοί υλοποιούν αποτελεσματικά τις πολιτικές της προς όφελος όλων των πολιτών. Οι οργανισμοί της ΕΕ χαρακτηρίζονται από τη διαφορετική δομή διακυβέρνησης, εντολή και καθήκοντα που έχει ο καθένας. Επισημαίνεται ότι σκοπός των διαφορετικών οργανισμών που έχουν δημιουργηθεί είναι η αντιμετώπιση των διαφορετικών ειδών υφιστάμενων προκλήσεων. Το γεγονός αυτό δυσχεραίνει την αξιολόγηση των συνολικών επιδόσεων τους. Ωστόσο, κοινός σκοπός όλων είναι η εφαρμογή στην πράξη των πολιτικών της ΕΕ και της ευρωπαϊκής συνεργασίας προς το συμφέρον των πολιτών της ΕΕ.

Πραγματοποιήσαμε τον εν προκειμένω έλεγχο κατόπιν του σχετικού ενδιαφέροντος που εξέφρασαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι ίδιοι οι οργανισμοί. Σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι να αποτελέσει το έναυσμα συζήτησης σχετικά με το πώς η ΕΕ θα διαχειριστεί στο μέλλον τις επιδόσεις των οργανισμών της. Η έκθεση βασίζεται σε γνώσεις που έχουμε συγκεντρώσει από τους ετήσιους δημοσιονομικούς ελέγχους των οργανισμών, καθώς και από προηγούμενους ελέγχους των επιδόσεων ορισμένων εξ αυτών. Συμπληρωματικά προβήκαμε σε εκτενή επισκόπηση βασικών εγγράφων προερχόμενων από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και όλους τους οργανισμούς, συζητήσαμε με υπαλλήλους της Επιτροπής και των οργανισμών που υπηρετούν σε καίριες θέσεις, πραγματοποιήσαμε μεγάλης κλίμακας έρευνα σε επίπεδο ενδιαφερόμενων μερών των οργανισμών, με τη συμβολή δύο ομάδων, μίας με εμπειρογνώμονες και μίας με ενδιαφερόμενα μέρη, αναλύσαμε, με τεχνικές μαζικών δεδομένων, την παρουσία των οργανισμών στα διάφορα μέσα και, τέλος, συγκρίναμε το πλαίσιο επιδόσεων της ΕΕ για τους οργανισμούς με το αντίστοιχο πλαίσιο των Ηνωμένων Πολιτειών και της Αυστραλίας.

Το γενικό ερώτημα του ελέγχου μας είναι κατά πόσον η Επιτροπή και οι οργανισμοί εφαρμόζουν όρους επαρκείς για την εξασφάλιση των επιδόσεων των οργανισμών της ΕΕ. Εντοπίσαμε δύο βασικά κριτήρια που ισχύουν για όλους τους οργανισμούς. Το πρώτο είναι η ευελιξία τους στο να υπηρετούν τη σχετική πολιτική της ΕΕ και την ευρωπαϊκή συνεργασία, ιδίως όταν ο στόχος της συγκεκριμένης πολιτικής είναι ευρύς και ευμετάβλητος μέσα σε ένα περίπλοκο παγκόσμιο περιβάλλον. Αυτή ήταν μία από τις προθέσεις της κοινής προσέγγισης που υπέγραψαν το 2012 η Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο και η οποία επέβαλε την τακτική αξιολόγηση όλων των οργανισμών. Στην πράξη, ωστόσο, αυτό επιτεύχθηκε μόνον εν μέρει και εμείς διαπιστώσαμε έλλειψη ευελιξίας κατά τη σύσταση, τη λειτουργία και την πιθανή κατάργηση των οργανισμών.

Το δεύτερο κριτήριο που εξετάσαμε όσον αφορά τις επιδόσεις ήταν ο βαθμός στον οποίο αυτοί αποτελούσαν κέντρα εμπειρογνωσίας και δικτύωσης για την υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ. Αυτό απαιτεί σωστά οργανωμένη διακυβέρνηση και συνεργασία. Εντοπίσαμε περιπτώσεις υπερβολικά περίπλοκων ή αδύναμων ρυθμίσεων διακυβέρνησης και διαπιστώσαμε ότι οι περί επιδόσεων πληροφορίες εστίαζαν στις εκροές και στις δραστηριότητες και όχι στη συμβολή των οργανισμών στην υλοποίηση συγκεκριμένης πολιτικής. Επιπλέον, από τον έλεγχό μας προέκυψε ότι η έλλειψη συνεργασίας με τα κράτη μέλη, τον αντίστοιχο κλάδο, την Επιτροπή ή με άλλους οργανισμούς, όπως και η απουσία υποστήριξης από όλους αυτούς, δεν επιτρέπει σε ορισμένους οργανισμούς να εκπληρώσουν πλήρως την αποστολή τους.

Συνιστούμε στην Επιτροπή και στους οργανισμούς τα εξής:

1. να εξασφαλίσουν τη συνάφεια, τη συνοχή και την ευελιξία των οργανισμών κατά τη σύστασή τους·
2. να κατανέμουν τους πόρους με μεγαλύτερη ευελιξία·
3. να βελτιώσουν τη διακυβέρνηση, τη λογοδοσία και τον τρόπο αναφοράς στοιχείων σχετικά με τις επιδόσεις· και
4. να ενισχύσουν τον ρόλο των οργανισμών ως κέντρων εμπειρογνωσίας και δικτύωσης.

Εισαγωγή

Ποικιλία των οργανισμών της ΕΕ

Οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί και τα λοιπά όργανα της ΕΕ (εφεξής «οι οργανισμοί της ΕΕ») είναι όργανα που διέπονται από το ευρωπαϊκό δημόσιο δίκαιο και διαθέτουν δική τους νομική προσωπικότητα, γεγονός που τα διακρίνει από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Συστήνονται με πράξη του παράγωγου δικαίου. Υπάρχουν διάφορες νομικές μορφές οργανισμών: έξι εκτελεστικοί οργανισμοί της Επιτροπής και 37 αποκεντρωμένοι οργανισμοί της ΕΕ. Οι εκτελεστικοί οργανισμοί της Επιτροπής ενεργούν ως προεκτάσεις της, αναλαμβάνοντας την εκτέλεση συγκεκριμένων καθηκόντων για λογαριασμό της. Στην παρούσα έκθεση, με τον όρο «οργανισμός» νοούνται οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί και τα λοιπά όργανα, εκτός αν ορίζεται άλλως.

Οι οργανισμοί ιδρύονται από τον νομοθέτη (Συμβούλιο και Κοινοβούλιο), βάσει πρότασης της Επιτροπής, για αόριστο χρόνο. Διευθύνονται από διοικητικό συμβούλιο στο οποίο μετέχουν, μεταξύ άλλων, εκπρόσωποι τόσο των κρατών μελών όσο και της Επιτροπής. Συμβάλλουν στην υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ και υποστηρίζουν τη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των εθνικών κυβερνήσεων με τη συγκέντρωση τεχνικής εμπειρογνωσίας.

Πηγή: Στοιχεία από τον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2018 και τους προϋπολογισμούς των οργανισμών για το 2018 που επεξεργάστηκε το ΕΕΣ.

Το 2018, ο συνολικός προϋπολογισμός όλων των οργανισμών (εξαιρουμένου του SRB) ανήλθε σε 4,0 δισεκατομμύρια ευρώ (2,8 % του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2018) (βλέπε γράφημα 1). Για την πλήρη ονομασία όλων των οργανισμών που αναφέρονται στην παρούσα έκθεση, βλέπε παράρτημα I. Το 2018, ο προϋπολογισμός του SRB, που είναι επιφορτισμένο με την ειδική εντολή να συστήσει ταμείο εξυγίανσης χρηματοδοτούμενο από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ανήλθε σε 6,9 δισεκατομμύρια ευρώ (εκ των οποίων 0,1 δισεκατομμύρια ευρώ για τον διοικητικό προϋπολογισμό του Συμβουλίου και 6,8 δισεκατομμύρια ευρώ για το Ταμείο). Το 2018, οι οργανισμοί ήταν εγκατεστημένοι σε 23 κράτη μέλη (βλέπε γράφημα 2) και απασχολούσαν 8 957 υπαλλήλους¹ (13,4 % του συνόλου των υπαλλήλων που απασχολούνταν στα θεσμικά όργανα και στους οργανισμούς της ΕΕ) (βλέπε γράφημα 3) προερχόμενους από όλα τα κράτη μέλη.

Πηγή: ΕΕΣ.

Πηγή: ΕΕΣ.

Οι πρώτοι οργανισμοί (το Cedefop και το Eurofound²) ιδρύθηκαν το 1975. Μετά την έναρξη ισχύος της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης το 1987, σκοπός της οποίας ήταν η ολοκλήρωση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς το 1992, αρκετοί ακόμη οργανισμοί συστάθηκαν τη δεκαετία του ’90, οι περισσότεροι όμως δημιουργήθηκαν την πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας (βλέπε γράφημα 4).

Σημ.: Τα έτη που αναφέρονται στο γράφημα είναι το έτος έναρξης ισχύος της ιδρυτικής πράξης του εκάστοτε οργανισμού.

Πηγή: Ετήσια έκθεση του ΕΕΣ σχετικά με τους οργανισμούς της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2018.

Οι οργανισμοί δημιουργούνταν καθώς εμφανίζονταν διάφορες ανάγκες. Πολλοί από αυτούς συστάθηκαν ή είδαν τις αρμοδιότητές τους να διευρύνονται για την αντιμετώπιση μιας κρίσης (π.χ. η ΕΑΤ, η EIOPA, η ESMA και το SRB στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η EASO και ο Frontex για ζητήματα απτόμενα της μετανάστευσης και των συνοριακών ελέγχων, ο EMSA και η EFCA για την ασφάλεια της θάλασσας και τον έλεγχο της αλιείας). Οι περισσότεροι δημιουργήθηκαν ως νέοι φορείς, προκειμένου να αναλάβουν αρμοδιότητες που μέχρι τότε ασκούσαν η Επιτροπή ή/και τα κράτη μέλη. Οι λόγοι που επικαλούνταν η Επιτροπή ήταν η εξαιρετικά τεχνική φύση των αντίστοιχων καθηκόντων ή η επιθυμία για αποδοτικότητα: ένας εξειδικευμένος φορέας μπορεί να εκτελεί τα ίδια καθήκοντα αποδοτικότερα ή με μεγαλύτερη ευελιξία, και επίσης είναι περισσότερο σε θέση να προσελκύσει ικανό εξειδικευμένο προσωπικό και να αναπτύξει εμπειρογνωσία. Ορισμένοι οργανισμοί (π.χ. Ευρωπόλ, ΕΑΤ, EIOPA και ESMA) ήταν διάδοχοι πολυεθνικών φορέων που δραστηριοποιούνταν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Οι οργανισμοί μπορούν να ομαδοποιηθούν με διάφορους τρόπους, παραδείγματος χάριν βάσει των κύριων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων τους:

1. Μια πρώτη ομάδα οργανισμών υποστηρίζει στόχους που συνδέονται με την εσωτερική αγορά, την υγεία και το περιβάλλον και έχουν να κάνουν με καταχωρίσεις, πιστοποιήσεις και αδειοδοτήσεις σε επίπεδο ΕΕ (π.χ. CPVO, EASA, ECHA, ERA, EUIPO, EFSA και EMA).
2. Μια δεύτερη ομάδα, με εντολές στους τομείς της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, έχει περισσότερο επιχειρησιακές αρμοδιότητες και βοηθά τα κράτη μέλη συντονίζοντας κοινές δραστηριότητες (π.χ. CEPOL, EASO, Eurojust, Ευρωπόλ και Frontex).
3. Μια τρίτη ομάδα έχει κυρίως κανονιστικές και εποπτικές αρμοδιότητες (π.χ. ACER, ΕΑΤ, EIOPA και ESMA, που εκπονούν τεχνικά πρότυπα για τον ενεργειακό και τον χρηματοπιστωτικό τομέα και διασφαλίζουν την εφαρμογή κοινών εποπτικών πρακτικών σε ολόκληρη την ΕΕ).
4. Μια τελευταία ομάδα ασχολείται κυρίως με την έρευνα, τη συλλογή δεδομένων και την ανάλυση που σκοπό έχουν την υποστήριξη των θεσμικών οργάνων και των κρατών μελών της ΕΕ στη χάραξη τεκμηριωμένων πολιτικών (π.χ. Cedefop, EIGE και FRA).

Στροφή από τη συμμόρφωση στις επιδόσεις

Κάθε οργανισμός συστήνεται με χωριστή και ειδική ιδρυτική πράξη. Λόγω των ειδικών δραστηριοτήτων κάθε οργανισμού, οι οργανισμοί διαφέρουν μεταξύ τους από άποψη μοντέλου διακυβέρνησης, χρηματοδοτικών πηγών, απαιτήσεων αξιολόγησης κ.λπ.

Το 2012, το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή υπέγραψαν κοινή δήλωση σχετικά με μια κοινή προσέγγιση για τους οργανισμούς, η οποία αποτέλεσε βήμα προόδου για την απομάκρυνση από μια μορφή διαχείρισης που είχε ως άξονα τα χρηματοοικονομικά και τη συμμόρφωση και τη στροφή προς μια διαχείριση περισσότερο προσανατολισμένη στις επιδόσεις. Στην κοινή προσέγγιση τονιζόταν ότι οι διευθυντές των οργανισμών θα έπρεπε να καθίστανται με σαφέστερο τρόπο υπόλογοι για τις επιδόσεις. Προτείνονταν, μεταξύ άλλων, δομή διακυβέρνησης δύο επιπέδων, εάν αυτό εξασφαλίζει μεγαλύτερη αποδοτικότητα (διοικητικό συμβούλιο και εκτελεστική επιτροπή), ετήσια και πολυετή προγράμματα εργασίας, ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων, δείκτες επιδόσεων για τους οργανισμούς και τους διευθυντές τους, συστήματα κατάρτισης του προϋπολογισμού και διαχείρισης βάσει δραστηριοτήτων (ΠΒΔ/ΔΒΔ), περιοδικές εξωτερικές αξιολογήσεις κ.λπ.

Επιπλέον, η Επιτροπή ενέκρινε διάφορα εργαλεία για την περαιτέρω ανάπτυξη ενός πλαισίου διαχείρισης και παρακολούθησης προσανατολισμένου στις επιδόσεις. Στα εργαλεία αυτά περιλαμβάνονται ένας δημοσιονομικός κανονισμός-πλαίσιο για τους οργανισμούς (2013, καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε το 2019), κατευθυντήριες γραμμές για την κατάρτιση ενιαίων εγγράφων προγραμματισμού (ΕΕΠ), που συνδυάζουν το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας ενός οργανισμού με ένα κυλιόμενο τριετές πρόγραμμα εργασίας και ενοποιημένες ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων (2014, αναθεωρήθηκαν το 2020), στις οποίες καθοριζόταν το τελευταίο πλαίσιο της Επιτροπής για τον προϋπολογισμό, τον σχεδιασμό, την αναφορά στοιχείων, τις επιδόσεις και τη διακυβέρνηση των αποκεντρωμένων οργανισμών και, τέλος, οι κατευθυντήριες γραμμές και η «εργαλειοθήκη» για τη βελτίωση της νομοθεσίας (2017).

Το Δίκτυο των Οργανισμών της ΕΕ (EUAN), το οποίο δημιουργήθηκε από τους οργανισμούς για την ενίσχυση της προβολής τους και τον εντοπισμό πιθανών συνεργιών, συνέβαλε επίσης στην ανάπτυξη μιας νοοτροπίας περισσότερο προσανατολισμένης στις επιδόσεις. Το 2012, το EUAN δημιούργησε το «Δίκτυο Ανάπτυξης Επιδόσεων», το οποίο διευκολύνει ενεργά την ανταλλαγή πρακτικών, τη συνεργασία σε ζητήματα επιδόσεων και, ως έναν βαθμό, την από κοινού χρήση υπηρεσιών, όπου αυτό είναι δυνατόν. Το «Δίκτυο Ανάπτυξης Επιδόσεων» επεξεργάστηκε εργαλεία, όπως το εγχειρίδιο αξιολόγησης για οργανισμούς (2018), μια εργαλειοθήκη αυτοαξιολόγησης για την εφαρμογή προσεγγίσεων βάσει επιδόσεων/αποτελεσμάτων (2018) και μια βάση ΒΔΕ (υπό ανάπτυξη).

Τα προαναφερόμενα εργαλεία και μέσα για τις επιδόσεις δημιούργησαν μια συνεχώς ενισχυόμενη τάση για εναρμόνιση και ευθυγράμμιση μεταξύ των διαρκώς αυξανόμενων σε αριθμό οργανισμών, μολονότι ο βαθμός εφαρμογής τους εξακολουθεί να διαφέρει από τον έναν οργανισμό στον άλλο. Παράλληλα, τα εργαλεία και τα μέτρα παρήγαγαν επίσης ένα πλήθος πληροφοριών για κάθε επιμέρους οργανισμό, εστιασμένων στις δραστηριότητες και στις εκροές του.

Εμβέλεια και τρόπος προσέγγισης του ελέγχου

Το γενικό ερώτημα του ελέγχου είναι κατά πόσον υπάρχουν και εφαρμόζονται επαρκείς όροι για την εξασφάλιση των επιδόσεων των οργανισμών. Σε μια εποχή αναπροσαρμογής των στρατηγικών προτεραιοτήτων της ΕΕ και ανεπάρκειας των πόρων που διατίθενται για την υλοποίηση των πολιτικών της προς το συμφέρον των πολιτών, σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι να αποτελέσει το έναυσμα συζήτησης με θέμα τη μελλοντική διαχείριση, από μέρους της ΕΕ, των επιδόσεων των οργανισμών της. Ο έλεγχός μας επικεντρώθηκε στα ακόλουθα δύο κριτήρια:

1. Η σύσταση, η λειτουργία και η πιθανή κατάργηση των οργανισμών (ήτοι ο κύκλος ζωής τους) πρέπει να είναι ευέλικτες ώστε να διευκολύνουν την υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ και να ενισχύουν την ευρωπαϊκή συνεργασία. Αυτό σημαίνει ότι:
1. Η ανάθεση καθηκόντων σε έναν οργανισμό πρέπει να αποτελεί τη βέλτιστη επιλογή, σε σύγκριση με την εκτέλεσή τους είτε από την ίδια την Επιτροπή είτε (κατ’ εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας) από τα κράτη μέλη.
2. Η συνάφεια και η συνοχή των υφιστάμενων οργανισμών πρέπει να αξιολογείται τακτικά, προκειμένου να εξασφαλίζονται πιθανές συνεργίες και οικονομίες κλίμακας.
3. Οι οργανισμοί χρειάζονται επαρκείς ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους για την εκπλήρωση της εντολής τους και την εκτέλεση όλων των καθηκόντων τους.
4. Η διαδικασία σχεδιασμού των εργασιών κάθε οργανισμού πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να καθιστά δυνατή την προσαρμογή σε ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες.
2. Οι οργανισμοί πρέπει να αξιοποιούν πλήρως το δυναμικό τους ως κέντρων εμπειρογνωσίας και δικτύωσης και να προάγουν την ανταλλαγή εμπειρογνωσίας, να συνενώνουν τα κράτη μέλη για την εξυπηρέτηση κοινών συμφερόντων και, ει δυνατόν, την επίτευξη κοινών στόχων πολιτικής, καθώς και να λειτουργούν ως δίκτυο για ενισχυμένη συνεργασία με τους λοιπούς ευρωπαίους και διεθνείς εταίρους. Αυτό συνεπάγεται:
1. μια δομή διαχείρισης κατάλληλη για τον εξυπηρετούμενο σκοπό,
2. προσήκουσες ρυθμίσεις λογοδοσίας που να καλύπτουν και τα ενδιαφερόμενα μέρη,
3. καλή επικοινωνία με τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους πολίτες της ΕΕ,
4. αποτελεσματική συνεργασία με τους λοιπούς φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, σε εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο.

Εξαγάγαμε το σύνολο των κριτηρίων μας από τους ειδικούς κανονισμούς των οργανισμών, τον δημοσιονομικό κανονισμό-πλαίσιο, τις κατευθυντήριες γραμμές και την «εργαλειοθήκη» για τη βελτίωση της νομοθεσίας της Επιτροπής³, την κοινή δήλωση σχετικά με την κοινή προσέγγιση και τον «χάρτη πορείας σχετικά με τη συνέχεια που πρέπει να δοθεί στην κοινή προσέγγιση έναντι των αποκεντρωμένων οργανισμών της ΕΕ», καθώς και από άλλες οδηγίες που παρέχει το Δίκτυο των Οργανισμών της ΕΕ.

Ο έλεγχος έλαβε χώρα μεταξύ Μαρτίου και Σεπτεμβρίου 2019 και κάλυψε τους αποκεντρωμένους οργανισμούς της ΕΕ και τις συνεργαζόμενες γενικές διευθύνσεις (ΓΔ) της Επιτροπής (βλέπε παράρτημα II). Αναφερόμαστε, κατά περίπτωση, στους εκτελεστικούς οργανισμούς της Επιτροπής μόνο για λόγους σύγκρισης.

Τα αποδεικτικά στοιχεία ελέγχου συγκεντρώθηκαν μέσω:

• Επισκόπησης βασικών εγγράφων για όλους τους οργανισμούς (βασικών κανονισμών, ετήσιων εκθέσεων, εγγράφων προγραμματισμού, εκθέσεων αξιολόγησης και ελέγχου, εκτιμήσεων επιπτώσεων, πρακτικών συνεδριάσεων διοικητικών συμβουλίων κ.λπ.).
• Περισσότερων από 250 συνεντεύξεων με υπευθύνους διαχείρισης και υπαλλήλους σε καίριες θέσεις σε 21 οργανισμούς και σε 10 ΓΔ της Επιτροπής, που αποτελούν τις συνεργαζόμενες ΓΔ 32 οργανισμών.
• Έρευνας απευθυνόμενης σε 2 500 ενδιαφερόμενα μέρη των οργανισμών (βλέπε παράρτημα III), μεταξύ των οποίων μέλη διοικητικών συμβουλίων, υπάλληλοι των κρατών μελών, εκπρόσωποι διαφόρων κλάδων και οργανώσεων καταναλωτών, ΜΚΟ και εκπρόσωποι της πανεπιστημιακής κοινότητας. Οι καταστάσεις των ενδιαφερόμενων μερών μας περιήλθαν από τους ίδιους τους οργανισμούς, η τελική επιλογή ωστόσο ήταν δική μας. Μέλημά μας ήταν να εκπροσωπηθούν όλες οι κύριες ομάδες ενδιαφερόμενων μερών. Λάβαμε 1 000 απαντήσεις.
• Ανάλυσης, με τη χρήση τεχνικών μαζικών δεδομένων, της παρουσίας των οργανισμών στα διάφορα μέσα, όπως αυτή καταγράφηκε από το σύστημα Europe Media Monitor (EMM) μεταξύ Ιανουαρίου 2018 και Ιουλίου 2019 (βλέπε παράρτημα IV). Το σύνολο των δεδομένων συνίστατο σε περισσότερα από 200 000 άρθρα ειδήσεων με αναφορές στους οργανισμούς, τα οποία προέρχονταν από περισσότερες από 5 000 διαφορετικές πηγές ειδήσεων από περισσότερες από 160 χώρες.
• Δύο συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης με εκπροσώπους της πανεπιστημιακής κοινότητας και επαγγελματίες από την Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο. Οι συζητήσεις διοργανώθηκαν τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο του 2019 με αποστολή ανοικτής πρόσκλησης σε περισσότερους από 40 πανεπιστημιακούς και επαγγελματίες με πείρα στη διαχείριση οργανισμών της ΕΕ ή με σχετικές δημοσιεύσεις. Δεκαπέντε από αυτούς συμμετείχαν στις συζητήσεις. Η ΓΔ Προϋπολογισμού συμμετείχε επίσης ως παρατηρητής στην πρώτη συζήτηση.

Παρατηρήσεις

Ο κύκλος ζωής των οργανισμών δεν χαρακτηρίζεται από ευελιξία

Όταν προτείνει τη σύσταση ενός οργανισμού, η Επιτροπή δεν εξετάζει πάντοτε με σαφήνεια τις εναλλακτικές επιλογές

Πριν από τη σύσταση ενός νέου οργανισμού, η Επιτροπή χρειάζεται να αξιολογήσει κατά πόσον αυτό είναι η καλύτερη λύση, σε σύγκριση με άλλες εναλλακτικές επιλογές, όπως το να αναλάβει η ίδια τα σχετικά καθήκοντα, να εξασφαλίσει την εκτέλεσή τους μέσω διακρατικής συνεργασίας, να τα αναθέσει σε ιδιωτικές οντότητες ή να αναπροσαρμόσει την αποστολή ενός υπάρχοντος οργανισμού. Η καλύτερη επιλογή είναι αυτή που ανταποκρίνεται στις εκάστοτε ανάγκες.

Σύμφωνα με την πολιτική της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας⁴, απαιτείται η διενέργεια εκτίμησης επιπτώσεων για τις πρωτοβουλίες που πιθανόν να έχουν σημαντικές οικονομικές, περιβαλλοντικές ή κοινωνικές επιπτώσεις (βλέπε πλαίσιο 1). Προτού προτείνει τη σύσταση ενός νέου οργανισμού, η Επιτροπή οφείλει να αποδεικνύει την προστιθέμενη αξία αυτής της επιλογής μέσω εκτίμησης επιπτώσεων. Η επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου (ΕΡΕ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξετάζει την ποιότητα των σχεδίων εκτίμησης επιπτώσεων· κατ’ αρχήν, προτού μια πρωτοβουλία υποβληθεί για έγκριση στο Σώμα των Επιτρόπων απαιτείται η θετική γνώμη της.

Από το 2004, όλες οι προτάσεις της Επιτροπής για τη σύσταση νέου οργανισμού ή άλλου οργάνου, περιλαμβανομένων των πλέον πρόσφατων EPPO (2017) και ELA (2018), συνοδεύονταν από εκτίμηση επιπτώσεων. Η ΕΡΕ γνωμοδότησε θετικά για την EPPO, κρίνοντας ότι είναι απαραίτητη και ότι οι στόχοι και τα καθήκοντά της είχαν οριστεί κατά τρόπο σαφή. Ωστόσο, η ΕΡΕ προσέθεσε μια επιφύλαξη στη θετική γνώμη σχετικά με την εκτίμηση επιπτώσεων στην περίπτωση της ELA, δεδομένου ότι η εκτίμηση αυτή δεν ανέλυε σαφώς τη συνοχή μεταξύ της ELA και των άλλων οργανισμών υπό την αρμοδιότητα της ΓΔ EMPL (Cedefop, Eurofound, EU-OSHA και ETF), ενώ πρόσφατη εξωτερική αξιολόγηση διαπίστωσε ήδη αλληλεπικάλυψη⁵.

Το 2012, προηγήθηκε της δημιουργίας του SRB εκτίμηση επιπτώσεων σχετικά με την οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση. Η εκτίμηση πρότεινε τη σύσταση σωμάτων εξυγίανσης με τη βοήθεια της ΕΑΤ, τελικά, ωστόσο, δημιουργήθηκε ένας νέος οργανισμός, με σκοπό την εξασφάλιση της αποτελεσματικής και συνεπούς λειτουργίας του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης και τη διαχείριση του Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης.

Η ανάγκη ύπαρξης αυτονομίας και περίπλοκων ρυθμίσεων διακυβέρνησης σχετικά με έναν οργανισμό δεν είναι πάντοτε προφανής. Συγκεκριμένα ο GSA έχει στην πραγματικότητα πολύ περιορισμένη αυτονομία, καθώς βασικό καθήκον του είναι η εκμετάλλευση του Galileo, του παγκόσμιου δορυφορικού συστήματος πλοήγησης, στο πλαίσιο συμφωνίας ανάθεσης αρμοδιοτήτων με την Επιτροπή (90 % του προϋπολογισμού του οργανισμού). Αρκετοί από όσους απάντησαν στην έρευνά μας τόνισαν ότι, ως εκ τούτου, οι εξουσίες λήψης αποφάσεων του διοικητικού συμβουλίου του GSA ήταν περιορισμένες. Ο GSA εφαρμόζει τη συμφωνία ανάθεσης αρμοδιοτήτων μέσω μιας σειράς πολύπλοκων συμβάσεων με εταίρους του κλάδου και οντότητες από τον δημόσιο τομέα.

Τέλος, εντοπίσαμε παραδείγματα πολιτικής απόφασης για τη σύσταση νέου οργανισμού που είχε ληφθεί πριν από την πρόταση της Επιτροπής και την εκτίμηση επιπτώσεων: FRA, EASO και ELA.

Η συνάφεια και η συνοχή των υφιστάμενων οργανισμών δεν επανεκτιμούνται επαρκώς

Το σκεπτικό για τη σύσταση ενός οργανισμού πρέπει να επανεκτιμάται σε διάφορα στάδια κατά τη διάρκεια της ζωής του, προκειμένου να επαληθεύεται η αναγκαιότητά του (συνάφεια), καθώς και το κατά πόσον οι δράσεις του είναι συνεκτικές με τις δράσεις των άλλων οργανισμών και των συνεργαζόμενων με αυτούς ΓΔ. Στο γράφημα 5 απεικονίζονται οι πολλαπλές σχέσεις μεταξύ οργανισμών και ΓΔ. Η επανεκτίμηση μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:

1. μέσω ανεξάρτητης αξιολόγησης των επιδόσεών του,
2. στο πλαίσιο ευρύτερου ελέγχου καταλληλότητας που καλύπτει ολόκληρο τον τομέα πολιτικής (βλέπε σημείο 27),
3. μέσω νέας εκτίμησης επιπτώσεων κατά την αναδιατύπωση του ιδρυτικού κανονισμού του οργανισμού ή κατά την ανάθεση σε αυτόν νέων καθηκόντων με χωριστό κανονισμό.

Σημ.: Η ΓΔ DEFIS είναι η συνεργαζόμενη ΓΔ του GSA από 1ης Ιανουαρίου 2020.

Πηγή: Στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΕΕΣ βάσει της ταξινόμησης του ιστοτόπου της Επιτροπής.

Σύμφωνα με την κοινή προσέγγιση της Επιτροπής, ο ιδρυτικός κανονισμός ενός οργανισμού πρέπει να περιλαμβάνει είτε ρήτρα λήξης ισχύος είτε ρήτρα επανεξέτασης, η οποία να αναθέτει στην Επιτροπή την ευθύνη να προτείνει την τροποποίηση ή την κατάργηση του κανονισμού, όταν θεωρεί ότι η ύπαρξή του δεν δικαιολογείται πλέον από την άποψη των στόχων που του είχαν ανατεθεί (βλέπε πλαίσιο 2). Επτά χρόνια μετά την κοινή δήλωση σχετικά με την κοινή προσέγγιση, μόνον επτά από τους 37 οργανισμούς έχουν ρήτρα λήξης ισχύος και 13 ρήτρα επανεξέτασης στον ιδρυτικό κανονισμό τους.

Μολονότι, μεταξύ 2015 και 2019, αναδιατυπώθηκαν οι ιδρυτικοί κανονισμοί 13 οργανισμών, μόνο πέντε προτάσεις συνοδεύονταν από εκτίμηση επιπτώσεων (Υπηρεσία του BEREC, CEPOL, EASA, ENISA και ERA). Και στις πέντε περιπτώσεις, η ΕΡΕ γνωμοδότησε θετικά τελικά, προσθέτοντας ωστόσο μία ή περισσότερες επιφυλάξεις. Τρεις άλλες προτάσεις βασίζονταν σε μια άλλη πρόσφατη εκτίμηση επιπτώσεων ή έλεγχο καταλληλότητας (ACER, EFCA και EFSA). Οι υπόλοιπες πέντε δεν βασίζονταν σε καμία διεξοδική εκτίμηση: τέσσερις θεωρήθηκαν τεχνικές αξιολογήσεις (Cedefop, Eurofound, EU-OSHA, EUIPO και Eurojust) και μία θεωρήθηκε επείγουσα (Frontex) με συνέπεια να μην υπάρχει αρκετός χρόνος για τη διενέργεια εκτίμησης επιπτώσεων.

Οι ιδρυτικοί κανονισμοί τριών οργανισμών που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΓΔ EMPL (Cedefop, Eurofound και EU-OSHA) αναδιατυπώθηκαν πρόσφατα· και στις τρεις περιπτώσεις, η Επιτροπή υπέβαλε τις προτάσεις αναδιατύπωσης προτού λάβει την τελική έκθεση κοινής αξιολόγησης των οργανισμών αυτών. Παρά την κριτική που είχε διατυπώσει το Κοινοβούλιο σχετικά με την απουσία συγκεκριμένων προτάσεων για τη συγχώνευση ή τη συστέγαση οργανισμών που επικεντρώνονται σε συναφείς τομείς πολιτικής, ο νομοθέτης ενέκρινε τους αναδιατυπωμένους κανονισμούς. Επιπλέον, το 2019 συστάθηκε νόμιμα ένας τέταρτος οργανισμός, ο ELA.

Με την πάροδο των χρόνων, κανένας οργανισμός δεν καταργήθηκε, συγχωνεύθηκε ή άλλαξε σημαντικά τον σκοπό του, πλην της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ανασυγκρότησης που συστάθηκε το 1999 και καταργήθηκε το 2008. Την τελευταία δεκαετία, η Επιτροπή πρότεινε σε δύο περιπτώσεις τη συγχώνευση οργανισμών για λόγους συνοχής, δεν εξασφάλισε ωστόσο τη σύμφωνη γνώμη του Κοινοβουλίου (βλέπε πλαίσιο 3). Η κατάσταση που ισχύει για τους οργανισμούς της ΕΕ βρίσκεται στον αντίποδα αυτής που ισχύει για τους εκτελεστικούς οργανισμούς της Επιτροπής. Όταν η Επιτροπή διαπιστώνει ότι ένας εκτελεστικός οργανισμός δεν δικαιολογείται πλέον από την άποψη της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, μπορεί να αποφασίζει την κατάργησή του. Κατά περιόδους στο παρελθόν, η Επιτροπή έχει ανακατανείμει τις αρμοδιότητες εκτελεστικών οργανισμών· η τελευταία φορά ήταν το 2013.

Ενίοτε οι δραστηριότητες ενός οργανισμού της ΕΕ αξιολογούνται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου ελέγχου καταλληλότητας που καλύπτει ολόκληρο τον τομέα πολιτικής. Μεταξύ 2014 και 2019, η Επιτροπή πραγματοποίησε πολλούς τέτοιους ελέγχους σε τομείς όπως τα χημικά προϊόντα, ο έλεγχος της αλιείας και η γενική νομοθεσία για τα τρόφιμα. Αυτό οδήγησε στην κωδικοποίηση του ιδρυτικού κανονισμού της EFCA και στην τροποποίηση του ιδρυτικού κανονισμού της EFSA.

Στην κοινή προσέγγιση ορίζεται ότι κάθε οργανισμός της ΕΕ πρέπει να αξιολογείται ανά πενταετία. Η Επιτροπή φέρει την ευθύνη της οργάνωσης της αξιολόγησης και της εφαρμογής της ρήτρας λήξης της ισχύος ή επανεξέτασης σε κάθε δεύτερη αξιολόγηση.

Οι ιδρυτικοί κανονισμοί πολλών οργανισμών δεν έχουν ευθυγραμμιστεί ακόμη με την κοινή προσέγγιση (βλέπε γράφημα 6):

• Οι ιδρυτικοί κανονισμοί του CPVO και του CdT δεν προβλέπουν απαίτηση αξιολόγησης, ενώ με την τελευταία αναδιατύπωση των κανονισμών των ACER, ERA, EUIPO και Ευρωπόλ απαιτείται η αξιολόγησή τους αρχής γενομένης από το 2020 (ERA), το 2021 (EUIPO), το 2022 (Ευρωπόλ) και το 2024 (ACER).
• Μολονότι η κοινή προσέγγιση απαιτεί την ανά πενταετία αξιολόγηση, η συχνότητα της αξιολόγησης κυμαίνεται μεταξύ τριών (SRB) και 10 ετών (EMA). Σε ορισμένες περιπτώσεις (EIGE, EASO και FRA), η συχνότητα της αξιολόγησης εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του διοικητικού συμβουλίου. Το διοικητικό συμβούλιο του FRA όρισε τη συχνότητα της αξιολόγησης στην πενταετία. Το διοικητικό συμβούλιο του EIGE αποφάσισε το 2019 να αναβάλει την προγραμματισμένη αξιολόγηση για δύο χρόνια και να χρησιμοποιήσει τον σχετικό προϋπολογισμό για άλλους σκοπούς.
• Ορισμένοι οργανισμοί (EIGE και FRA) ή τα διοικητικά συμβούλιά τους (EASO, ECDC και EFCA) εξακολουθούν να οργανώνουν τις δικές τους αξιολογήσεις, αντί να τις εκτελούν υπό την καθοδήγηση της Επιτροπής, όπως ορίζει η κοινή προσέγγιση.

Πηγή: ΕΕΣ.

Ενίοτε, για την αιτιολόγηση της αναβολής μιας αξιολόγησης, του περιορισμού της εμβέλειάς της ή απλώς της αντικατάστασής της με εκτίμηση επιπτώσεων της Επιτροπής χρησιμοποιούνται σχέδια για την αλλαγή της εντολής ενός οργανισμού. Ο EASA, παραδείγματος χάριν, περιόρισε την εμβέλεια της αξιολόγησης του 2018 στη διαδικασία σχεδιασμού, με τον ισχυρισμό ότι η αναθεώρηση του ιδρυτικού κανονισμού του από την Επιτροπή περιείχε εκτίμηση επιπτώσεων, μολονότι ο ιδρυτικός κανονισμός προέβλεπε σαφώς την πλήρη αξιολόγηση.

Με εξαίρεση τους οργανισμούς που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΓΔ EMPL και τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, οι επιδόσεις κάθε οργανισμού αξιολογούνται χωριστά. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες περισσότεροι οργανισμοί δραστηριοποιούνται στον ίδιο τομέα πολιτικής, μια εναλλακτική προσέγγιση θα ήταν η χρήση εγκάρσιων αξιολογήσεων επιδόσεων (ή ελέγχων καταλληλότητας) για την εξακρίβωση της συνοχής και της συνάφειας των δραστηριοτήτων τους και της συνεισφοράς τους στην υλοποίηση της συγκεκριμένης πολιτικής. Οι ΗΠΑ και η Αυστραλία εφαρμόζουν αυτή την πρακτική (βλέπε παράρτημα V).

Στον τομέα της έρευνας, η Επιτροπή δεν έχει ποτέ αξιολογήσει συνολικά τη συνοχή του EIT με τους εκτελεστικούς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο του «Ορίζων 2020» και παρέχουν συναφείς επιχορηγήσεις. Οι εκτελεστικοί οργανισμοί αξιολογούνται χωριστά και συχνότερα (ανά τριετία).

Οι οργανισμοί είναι εκτεθειμένοι στον κίνδυνο της ανεπάρκειας ανθρώπινων και χρηματοοικονομικών πόρων

Προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους, όλοι οι οργανισμοί πρέπει να διαθέτουν επαρκείς ανθρώπινους και χρηματοοικονομικούς πόρους. Οι περισσότεροι χρηματοδοτούνται κυρίως από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οκτώ οργανισμοί (EUIPO, CPVO, CdT, EMA, EASA, ECHA, ESMA και, από το 2019, ERA) χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει από τέλη ή από το τίμημα που χρεώνουν για τις υπηρεσίες που παρέχουν. Το SRB χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από τις εισφορές του κλάδου, ενώ η ΕΑΤ, η EIOPA και η ESMA χρηματοδοτούνται εν μέρει από τις εισφορές των αρμόδιων εθνικών αρχών. Στο πλαίσιο 4 περιγράφεται η διαδικασία λήψης απόφασης για τον ετήσιο προϋπολογισμό και τον πίνακα προσωπικού των οργανισμών.

Την τελευταία δεκαετία, πολλοί οργανισμοί ανέλαβαν πρόσθετα καθήκοντα που τους ανατέθηκαν είτε από τον νομοθέτη είτε από την Επιτροπή με ποικίλους τρόπους:

• με αναθεώρηση των ιδρυτικών κανονισμών τους,
• με θέσπιση νέας νομοθεσίας (π.χ. ACER, ECHA, EMA, eu-LISA, Frontex),
• με υπογραφή από τον οργανισμό συμφωνιών σε επίπεδο υπηρεσιών ή συμφωνιών ανάθεσης αρμοδιοτήτων με την Επιτροπή (ΕΟΠ, Frontex, Ευρωπόλ, EASO, κ.λπ.).

Διαπιστώσαμε ότι, όταν η Επιτροπή αναθέτει νέα καθήκοντα σε οργανισμούς, συνήθως προτείνει περιορισμένους μόνο πρόσθετους ανθρώπινους πόρους. Εξαιρούνται ο Frontex και, σε μικρότερο βαθμό, η EASO, που δραστηριοποιούνται σε τομείς προτεραιότητας. Επιπλέον, με διοργανική συμφωνία του 2013 εισήχθη μια γενικώς εφαρμοστέα απαίτηση μείωσης του προσωπικού κατά 5 % για όλα τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ εντός μίας πενταετίας. Παρ’ όλα αυτά, καθώς η απαίτηση αυτή δεν επηρέαζε τους νεοσυσταθέντες οργανισμούς και στους υφιστάμενους επιτράπηκε να λάβουν πρόσθετες θέσεις για νέα καθήκοντα, μεταξύ 2013 και 2017 ο συνολικός αριθμός θέσεων στους οργανισμούς αυξήθηκε κατά 13,7 %⁶.

Μολονότι τα έσοδα των περισσότερων εν μέρει αυτοχρηματοδοτούμενων οργανισμών (EMA, EASA, κ.λπ.) συνήθως αυξάνονται κατ’ αναλογία προς τον φόρτο εργασίας τους, ο αριθμός των υπαλλήλων τους ελέγχεται από την Επιτροπή και δεν είναι κατ’ ανάγκη ανάλογος. Παραδείγματος χάριν, ο φόρτος εργασίας του EMA που συνδέεται με τα τέλη αυξήθηκε κατά 31 % μεταξύ 2014 και 2018, ωστόσο ο αριθμός των υπαλλήλων του μειώθηκε⁷. Ο ECHA αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες, καθώς δεν διαθέτει μόνιμα έσοδα και τα εισοδήματα από τέλη είναι δύσκολο να προβλεφθούν.

Ακόμη και όταν υπήρχαν θέσεις, πολλοί οργανισμοί αντιμετώπισαν προβλήματα με την πρόσληψη και τη διατήρηση προσωπικού. Πρόσφατα, δόθηκε στον Frontex μεγάλος αριθμός θέσεων, ο οργανισμός ωστόσο αντιμετωπίζει δυσκολίες στην πρόσληψη όλου του απαραίτητου προσωπικού, ενώ τα ποσοστά κενών θέσεων το 2018 και το 2019 ήταν υψηλά. Η EASO αντιμετώπιζε πάντα δυσκολίες με την προσέλκυση υπαλλήλων και τα ποσοστά κενών θέσεων είναι διαρκώς υψηλά. Ο GSA δυσκολεύεται να προσλάβει υπαλλήλους με την αναγκαία τεχνική εμπειρογνωσία. Τα χαμηλά πακέτα αποδοχών σε ορισμένα κράτη μέλη αποτελούν ένα ιδιαίτερο κώλυμα για τις προσλήψεις.

Από την έρευνα που πραγματοποιήσαμε σε επίπεδο ενδιαφερόμενων μερών προέκυψε σαφής σχέση μεταξύ της επάρκειας των πόρων και των επιδόσεων των οργανισμών. Σχεδόν οι μισοί από όσους συμμετείχαν στην έρευνα διαφώνησαν με την πρόταση «Ο οργανισμός διαθέτει επαρκείς ανθρώπινους πόρους», διαπιστώσαμε, ωστόσο, μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων οργανισμών. Άνω του 75 % των ενδιαφερόμενων μερών του ACER και του ENISA διαφώνησαν ή διαφώνησαν πλήρως, έναντι 25 % των ενδιαφερόμενων μερών του SRB, του EUIPO, του Frontex και της EFCA. Μολονότι η πλειονότητα όσων απάντησαν θεωρούν ότι οι περισσότεροι οργανισμοί εκπληρώνουν επιτυχώς την εντολή τους, οι γνώμες διίσταντο σαφώς σχετικά με τέσσερις οργανισμούς, στους οποίους διαπιστώσαμε ότι υπήρχαν ελλείψεις πόρων (ACER και ENISA) ή δυσκολίες με τις προσλήψεις (EASO και Frontex) (βλέπε τα αναλυτικά αποτελέσματα της έρευνας στο παράρτημα III).

Προκειμένου να αντισταθμίσουν την έλλειψη θέσεων ή εθνικών εμπειρογνωμόνων, οι οργανισμοί αναθέτουν όλο και συχνότερα βασικά καθήκοντα σε ιδιώτες αναδόχους, από τους οποίους ενδέχεται να εξαρτώνται στη συνέχεια. Συνολικά, το 2018, οι οργανισμοί απασχολούσαν περί τους 1 500 συμβούλους και προσωρινά απασχολούμενους στον τομέα ΤΠ. Η κατάσταση αυτή συνεπάγεται κινδύνους, εάν εξειδικευμένοι υπάλληλοι που επιβλέπουν την εργασία των αναδόχων είναι πολύ λίγοι. Τέτοια παραδείγματα εντοπίζονται στην EASO, στον eu-LISA, στον EMA και στον GSA. Δεδομένου του περίπλοκου νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη χρήση εξωτερικών υπαλλήλων, το οποίο διαφέρει ως έναν βαθμό από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, υπάρχουν επίσης κίνδυνοι εμφάνισης νομικών αντιδικιών και προσβολής της φήμης. Τέτοιους κινδύνους εντοπίσαμε στην περίπτωση της Υπηρεσίας του BEREC, του CPVO, της EASO, της ESMA, του EUIPO, της ΕΑΤ, της EIOPA, του EIGE, του EMCDDA και του SRB⁸.

Τα τελευταία χρόνια, τα διοικητικά συμβούλια ορισμένων οργανισμών υπογράμμισαν τους κινδύνους που συνεπάγονται οι περιορισμένοι πόροι. Παραδείγματος χάριν, το 2019 το συμβούλιο του Ευρωπόλ ανέφερε ότι ο εκτιμώμενος ετήσιος προϋπολογισμός των 123,7 εκατομμυρίων ευρώ μέχρι το 2027 δεν του αρκεί για την εκπλήρωση της αποστολής του, λαμβανομένων ιδίως υπόψη των αναγκαίων εξελίξεων στη διαχείριση των πληροφοριών και της παροχής στα κράτη μέλη διαρκούς επιχειρησιακής υποστήριξης υψηλής ποιότητας⁹. Άλλα τέτοια παραδείγματα είναι ο ACER, ο ΕΟΠ και ο EMA (βλέπε πλαίσιο 6).

Η διαδικασία ετήσιου σχεδιασμού είναι χρονοβόρα και ακατάλληλη για ταχέως μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Επιτροπής, οι οργανισμοί εκπονούν ετησίως ενιαία έγγραφα προγραμματισμού (ΕΕΠ), τα οποία αποτελούν συνδυασμό ετήσιου προγράμματος εργασίας και τριετούς κυλιόμενου σχεδίου. Κάθε ΕΕΠ καταρτίζεται υπό την εποπτεία του εκτελεστικού διευθυντή του οργανισμού και εγκρίνεται από το διοικητικό συμβούλιό του, αφού ληφθούν υπόψη τα σχόλια που διατυπώνει η Επιτροπή. Εξάλλου, πολλοί οργανισμοί εξακολουθούν να καταρτίζουν στρατηγικά σχέδια για μεγαλύτερο διάστημα (συχνά πενταετία), όπως απαιτείται από τον βασικό κανονισμό τους.

Ο κύκλος του ετήσιου σχεδιασμού που καταλήγει στην έγκριση του ΕΕΠ είναι χρονοβόρος, με τη σύνταξη του πρώτου σχεδίου του εγγράφου 18 μήνες πριν από την έναρξη της περιόδου αναφοράς. Για τους οργανισμούς που δραστηριοποιούνται σε ένα εξαιρετικά ευμετάβλητο περιβάλλον (όπως η EASO, ο Frontex και το SRB) (πλαίσιο 7) είναι ιδιαίτερα δύσκολο να σχεδιάζουν τον προϋπολογισμό και τις επιχειρήσεις τους τόσο πολύ εκ των προτέρων. Ορισμένοι άλλοι οργανισμοί (όπως ο eu-LISA) αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα λόγω νομικών αβεβαιοτήτων, όταν νέα νομοθεσία τους αναθέτει πρόσθετα καθήκοντα (πλαίσιο 8). Παρά αυτές τις ειδικές περιπτώσεις, ένας συντομότερος κύκλος σχεδιασμού θα ήταν επωφελής για όλους τους οργανισμούς.

Ο ετήσιος και ο πολυετής κύκλος όσον αφορά τον σχεδιασμό και τον προϋπολογισμό λαμβάνουν συνήθως ως σημείο εκκίνησης τα καθήκοντα, τον προϋπολογισμό και τους πόρους του οργανισμού του προηγούμενου έτους. Παραδοσιακά, γίνεται περιορισμένη μόνο επανεκτίμηση των ετήσιων αναγκών και των πιθανών οικονομιών. Οι οργανισμοί δεν είναι υποχρεωμένοι να αιτιολογούν εκ νέου ενδελεχώς τους πόρους που χρειάζονται για καθεμία από τις σχεδιαζόμενες δραστηριότητες. Η Επιτροπή αναμένει ότι η χρήση των ΕΕΠ, όπως αυτή καθορίζεται στον νέο δημοσιονομικό κανονισμό-πλαίσιο και σε σχετική ανακοίνωσή της του Απριλίου του 2020, θα καταστήσει δυνατή την ενδελεχέστερη ανάλυση των εξελισσόμενων αναγκών. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης αυτής θα ενσωματώνονται στη συνέχεια στην εκτίμηση των αναγκών (αύξηση/ μείωση ή/και ανακατανομή των πόρων) ενόψει της κατάρτισης του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ). Καθώς όλες αυτές οι εξελίξεις επήλθαν εν μέρει μετά την ολοκλήρωση των ελεγκτικών εργασιών μας και ο πιθανός αντίκτυπός τους δεν θα γίνει αισθητός πριν από το 2021, δεν αξιολογήσαμε κατά πόσον το νέο πλαίσιο έχει ήδη συμβάλει στη βελτίωση και στην ενίσχυση της εκτίμησης των ετήσιων δημοσιονομικών αναγκών των οργανισμών.

Το δυναμικό των οργανισμών ως κέντρων ανταλλαγής εμπειρογνωσίας και δικτύωσης δεν αξιοποιείται πλήρως

Η σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων δεν καθιστά πάντοτε δυνατή την αποδοτική λήψη αποφάσεων

Ενώ οι εκτελεστικοί οργανισμοί διοικούνται από μια ευέλικτη διευθύνουσα επιτροπή, αποτελούμενη συνήθως από πέντε μέλη που εκπροσωπούν τις σχετικές ΓΔ της Επιτροπής, οι οργανισμοί έχουν πολυμελή διοικητικά συμβούλια, στα οποία εκπροσωπούνται ποικίλα συμφέροντα, στα οποία συχνά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, αυτά των κρατών μελών, της Επιτροπής, της κοινωνίας των πολιτών και των αντίστοιχων κλάδων. Σκοπός αυτής της πολυπλοκότερης δομής διακυβέρνησης είναι η συγκέντρωση των διαφόρων συμφερόντων και η δημιουργία μιας κοινής βάσης για την εξεύρεση μιας «ενωσιακής» λύσης. Από την άποψη αυτή, οι οργανισμοί μπορούν να λειτουργούν ως κέντρα εμπειρογνωσίας και δικτύωσης.

Το διοικητικό συμβούλιο ενός οργανισμού είναι το ανώτατο εσωτερικό όργανο διακυβέρνησής του (μολονότι ο ακριβής όρος μπορεί να διαφέρει από τον έναν οργανισμό στον άλλο – «συμβούλιο εποπτών», «διοικητική επιτροπή» κ.λπ.). Ο ρόλος του είναι εποπτικός και φέρει τη γενική ευθύνη για θέματα στρατηγικής, προϋπολογισμού και σχεδιασμού, τον διορισμό εκτελεστικού διευθυντή και την παρακολούθηση των επιδόσεων του οργανισμού.

Τα κράτη μέλη μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη στρατηγική και τις επιχειρήσεις ενός οργανισμού μέσω της πλειοψηφίας που διαθέτουν στο διοικητικό συμβούλιο. Συγκεκριμένα, εάν επιχειρησιακές και πολιτικές ανάγκες επιβάλλουν στα κράτη μέλη να συνεργαστούν στενά σε πολιτικά ευαίσθητους τομείς, το Συμβούλιο έχει ως έναν βαθμό συμφέρον να μεταβιβάσει αρμοδιότητες περισσότερο σε οργανισμό της ΕΕ παρά στην Επιτροπή. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου που εκπροσωπούν τα κράτη μέλη δεν έχουν εντολή να ενεργούν για λογαριασμό της κυβέρνησής τους και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να εγγυηθούν τη συνεργασία των κρατών μελών που εκπροσωπούν για την εφαρμογή των αποφάσεων που λαμβάνουν οι οργανισμοί (βλέπε επίσης σημεία 71-74).

Το διοικητικό συμβούλιο των περισσότερων οργανισμών απαρτίζεται από έναν εκπρόσωπο από κάθε κράτος μέλος και ένα ή περισσότερα μέλη από την Επιτροπή. Στα διοικητικά συμβούλια επτά οργανισμών συμμετέχουν επίσης μέλη με δικαίωμα ψήφου διοριζόμενα από το Κοινοβούλιο: ACER, ECDC, ECHA, ΕΟΠ, EMA, EMCDDA και EUIPO.

Συνεπώς, τα περισσότερα διοικητικά συμβούλια αποτελούνται από 30‑35 μέλη, όπως απεικονίζεται στο γράφημα 7. Οι οργανισμοί που υπάγονται στην αρμοδιότητα της ΓΔ EMPL (Cedefop, Eurofound και EU-OSHA) είναι «τριμερείς»: κάθε κράτος μέλος διορίζει έναν εκπρόσωπο από μια οργάνωση εργοδοτών, έναν από μια οργάνωση εργαζομένων και έναν κυβερνητικό υπάλληλο. Οι οργανισμοί αυτοί και το CdT έχουν έως και 90 μέλη, γεγονός που δυσχεραίνει τη λήψη αποφάσεων και δημιουργεί σημαντικά διοικητικά έξοδα. Τα διοικητικά συμβούλια του EIGE, του EIT και, μέχρι το 2021, της EFSA έχουν λιγότερα μέλη. Μεγάλες αποκλίσεις υπάρχουν επίσης στους περισσότερους οργανισμούς όσον αφορά τον βαθμό συμμετοχής του κάθε μέλους των διοικητικών συμβουλίων.

Πηγή: ΕΕΣ.

Όπως έχουμε επισημάνει σε προηγούμενες ειδικές εκθέσεις μας¹⁰, ενώ η σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων εξασφαλίζει ότι λαμβάνονται υπόψη οι εθνικές απόψεις, μπορεί επίσης να αποτελέσει πρόσκομμα στην ενσωμάτωση της ενωσιακής προοπτικής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων των οργανισμών (πλαίσιο 9). Εντούτοις, στην πράξη η επιρροή της Επιτροπής υπερβαίνει κατά πολύ τα δικαιώματα ψήφου που αυτή διαθέτει, καθώς φέρει την ευθύνη για την πρόταση του προϋπολογισμού και του πίνακα προσωπικού όλων των οργανισμών, εκτός από εκείνους που χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου από τα τέλη που εισπράττουν.

Οι οργανισμοί είναι υπόλογοι προς τις αρμόδιες για τον προϋπολογισμό αρχές για ζητήματα που αφορούν τα χρηματοοικονομικά και τη συμμόρφωση, οι επιδόσεις ωστόσο είναι δευτερεύουσας σημασίας

Η αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή της ΕΕ (Κοινοβούλιο και Συμβούλιο) χορηγεί ετησίως στους περισσότερους οργανισμούς απαλλαγή για τους λογαριασμούς τους. Η αρχή επικεντρώνεται συνήθως σε ζητήματα που αφορούν τα χρηματοοικονομικά και τη συμμόρφωση, και ελάχιστα ενδιαφέρεται για τις επιδόσεις των οργανισμών.

Οι επιτροπές των τομεακών πολιτικών του Κοινοβουλίου εποπτεύουν τις επιχειρήσεις των οργανισμών σε υψηλό επίπεδο, κυρίως μέσω ακροάσεων των εκτελεστικών διευθυντών και συζήτησης επί των ετήσιων εκθέσεων. Οι επιτροπές των τομεακών πολιτικών διαβιβάζουν επίσης σύντομες γνώμες στην Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού, ως συμβολή στη διαδικασία χορήγησης απαλλαγής, ωστόσο η πραγματική συλλογή και ανάλυση πληροφοριών σχετικά με τις επιδόσεις είναι πολύ περιορισμένες και αφορούν μόνο μεμονωμένους οργανισμούς.

Το Συμβούλιο και οι ομάδες εργασίας του θεωρούν υπόλογες για τις επιδόσεις των οργανισμών κυρίως τις συνεργαζόμενες ΓΔ.

Πηγή: ΕΕΣ.

Ο δημόσιος έλεγχος των εξ ολοκλήρου αυτοχρηματοδοτούμενων οργανισμών [EUIPO, CPVO και SRB –ο τελευταίος διαχειρίζεται επίσης το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης (ΕΤΕ) που έλαβε ως συνεισφορές 7,8 δισεκατομμύρια ευρώ, αυξάνοντας το συνολικό ενεργητικό του σε 33 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2019] είναι ακόμη περισσότερο περιορισμένος. Μολονότι οι οργανισμοί αυτοί εκπληρώνουν μια δημόσια εντολή που τους έχει ανατεθεί από τη νομοθεσία της ΕΕ, είναι υπόλογοι κυρίως προς τα μέλη τους¹¹, που τους χορηγούν ετήσια απαλλαγή, και μόνο ανεπίσημα προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επιπλέον, ιδίως το EUIPO έχει συσσωρεύσει μεγάλα πλεονάσματα, καθώς τα έσοδά του από τέλη και επιβαρύνσεις συχνά υπερβαίνουν τις δαπάνες του. Σχόλια επί των ζητημάτων αυτών έχουμε διατυπώσει σε γνώμες που εκδώσαμε το 2019 σχετικά με τις προτάσεις δημοσιονομικού κανονισμού του CPVO και του EUIPO¹². Άλλες δικαιοδοσίες λειτουργούν διαφορετικά από την ΕΕ (βλέπε γράφημα 8). Παραδείγματος χάριν, το Κογκρέσο των ΗΠΑ είναι αρμόδιο για τη χορήγηση απαλλαγής σε όλους τους αυτοχρηματοδοτούμενους οργανισμούς των ΗΠΑ.

Οι οργανισμοί αναφέρουν περισσότερα στοιχεία σχετικά με ζητήματα επιδόσεων, ωστόσο η συμβολή τους στη σχετική πολιτική της ΕΕ και στη συνεργασία δεν μετράται με σαφήνεια και δεν καθίσταται γνωστή στους πολίτες

Οι οργανισμοί παρουσιάζουν τακτικά πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις, χωρίς ωστόσο οι πληροφορίες αυτές να είναι πάντοτε συναφείς

Τα ενδιαφερόμενα μέρη των οργανισμών χρειάζονται τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις, τις οποίες να μπορούν να αντλήσουν από την ενοποιημένη ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων και άλλα έγγραφα. Πέραν των ετήσιων εκθέσεών τους, πολλοί οργανισμοί (π.χ. EUIPO, ETF, EFSA) παράγουν τακτικότερες πληροφορίες με την μορφή πινάκων, τριμηνιαίων εκθέσεων κ.λπ., εκ των οποίων ορισμένες προορίζονται μόνο για εσωτερική χρήση και άλλες δημοσιεύονται.

Οι περισσότεροι οργανισμοί έχουν εισαγάγει την κατάρτιση του προϋπολογισμού βάσει δραστηριοτήτων, υπό την έννοια ότι κατανέμουν τους πόρους ή/και τα έξοδα ανά δραστηριότητα, ενώ ορισμένοι (EASA, ESMA, ETF, EUIPO, eu-LISA) έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο προς την κατεύθυνση της διαχείρισης βάσει δραστηριοτήτων, κάτι που συνεπάγεται την τακτική ενημέρωση πινάκων αποτελεσμάτων που συνδυάζουν δημοσιονομικά στοιχεία και πληροφορίες περί επιδόσεων (βλέπε παράρτημα VI). Ενώ ο EASA και η ESMA έχουν υπολογίσει λεπτομερώς το κόστος των υπηρεσιών για τις οποίες χρεώνουν τέλη, τα τέλη άλλων οργανισμών καθορίζονται στους κανονισμούς τους.

Οι οργανισμοί μετρούν επίσης τις επιδόσεις τους μέσω βασικών δεικτών επιδόσεων (ΒΔΕ). Το 2015, η Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τους ΒΔΕ, απευθυνόμενες στους διευθυντές των οργανισμών¹³. Οι δείκτες που εφαρμόζονται στην πράξη αφορούν κυρίως την εφαρμογή του ετήσιου προγράμματος εργασίας και του προϋπολογισμού του οργανισμού, καθώς και τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων του, αλλά συνήθως δεν επιτρέπουν την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ή της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας του οργανισμού ως προς την εκτέλεση της εντολής του.

Οι περισσότεροι οργανισμοί έχουν επίσης αναπτύξει επιχειρησιακούς στόχους και συναφείς δείκτες και τιμές-στόχο ως προς τις επιδόσεις. Οι περισσότεροι από αυτούς τους δείκτες μετρούν μάλλον τις εκροές παρά τα αποτελέσματα και τον αντίκτυπο. Αρκετοί οργανισμοί (EASO, EMSA, EFSA, Frontex κ.λπ.) παρουσιάζουν στοιχεία για περισσότερους από 100 δείκτες, πολλοί εκ των οποίων είναι εξαιρετικά αναλυτικοί και συγκεκριμένοι και δεν παρέχουν στοιχεία σχετικά με τις συνολικές επιδόσεις. Η σχέση με τους στόχους πολιτικής συχνά δεν καθορίζεται με σαφήνεια ούτε στο ΕΕΠ ούτε στην ενοποιημένη ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων.

Ορισμένοι οργανισμοί με περισσότερο επιχειρησιακές ή/και επιχειρηματικές δραστηριότητες έχουν χρησιμότερους δείκτες, που μετρούν τη συμβολή τους στην υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ. Ο eu-LISA, λόγου χάριν, έχει δείκτες αποτελέσματος για τη διαθεσιμότητα και τον χρόνο απόκρισης των συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας. Ο EASA είναι ένας από τους λίγους οργανισμούς με σαφή δείκτη αντικτύπου: τον αριθμό των νεκρών σε αεροπορικά ατυχήματα στην ΕΕ. Το EUIPO έχει δείκτες για την αξιολόγηση του έγκαιρου χαρακτήρα, της ποιότητας και της προσβασιμότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Η σύγκριση μεταξύ ετών είναι συχνά δύσκολη, καθώς οι δείκτες ενδέχεται να αλλάζουν από τη μια χρονιά στην άλλη, ενώ λίγες ενοποιημένες ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων αναφέρονται στα αποτελέσματα προηγούμενων ετών. Στην καλύτερη περίπτωση, οι εκροές συγκρίνονται με την τιμή-στόχο που θέτει ο οργανισμός στο ΕΕΠ.

Δεδομένου ότι οι δραστηριότητες των οργανισμών είναι τόσο ποικίλες, είναι αδύνατη η σύγκριση των επιδόσεων και των ΒΔΕ τους. Είναι επίσης πολύ δύσκολη η σύγκριση ανόμοιων οργανισμών από άποψη αποδοτικότητας. Καμία από τις εκθέσεις των οργανισμών δεν περιέχει σύγκριση με παρεμφερή εθνικά ή διεθνή όργανα.

Κατά τη σχετική επισκόπηση που πραγματοποιήσαμε το 2019¹⁴, διαπιστώσαμε ότι ορισμένοι οργανισμοί συλλέγουν επίσης στοιχεία για τη βιωσιμότητα, τα οποία ωστόσο είναι αποσπασματικά και ελλιπή. Η δημοσιοποίηση στοιχείων για τη βιωσιμότητα είναι η πρακτική της μέτρησης των επιδόσεων ενός οργανισμού ως προς την επίτευξη του στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς και η σχετική ενημέρωση και λογοδοσία προς εσωτερικά και εξωτερικά ενδιαφερόμενα μέρη. Διαπιστώσαμε ότι μόνον ένας οργανισμός, το EUIPO, δημοσιεύει τέτοια έκθεση.

Η ενημέρωση και η παρακολούθηση της συμβολής των οργανισμών στην πολιτική και στη συνεργασία από τα διάφορα μέσα είναι περιορισμένη

Οι οργανισμοί της ΕΕ επηρεάζουν σημαντικά τη χάραξη πολιτικής και τη λήψη αποφάσεων σε νευραλγικούς τομείς για την καθημερινότητα των πολιτών της. Μάλιστα ενδέχεται να είναι πρωτοπόροι στην επίλυση καταστάσεων κρίσης ή μακροχρόνιων κοινωνικών προκλήσεων. Εκτός από τα περιορισμένα στοιχεία που αναφέρουν οι οργανισμοί σχετικά με τις επιδόσεις τους, η προβολή της συμβολής τους – θετικής ή αρνητικής – στα διάφορα μέσα είναι επίσης περιορισμένη. Από την ανάλυση των δεδομένων διαπιστώσαμε ότι πολύ λίγα άρθρα ειδήσεων περιείχαν ποιοτικά στοιχεία σχετικά με τη συμβολή των οργανισμών στις πολιτικές και στη συνεργασία της ΕΕ, ή σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο αυτοί επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων για λογαριασμό των κρατών μελών, του σχετικού κλάδου και των πολιτών.

Μεταξύ Ιανουαρίου 2018 και Ιουλίου 2019, οι οργανισμοί στους οποίους αναφέρονταν κυρίως οι ειδήσεις ήταν ο Ευρωπόλ και ο Frontex, που εμφανίζονταν σε περισσότερο από το 40 % του συνόλου των άρθρων που αναλύσαμε (γράφημα 9) και ακολουθούσαν η EFSA, ο EASA, ο EMA και το ECDC. Οι έξι αυτοί οργανισμοί αντιστοιχούσαν από κοινού στα δύο τρίτα των άρθρων. Όλοι τους ασχολούνται με ζητήματα ασφάλειας ή/και προστασίας, τα οποία προσελκύουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του κοινού. Ορισμένοι οργανισμοί (όπως ο EMA) εμφανίζονταν σε γενικές γραμμές σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου, ενώ η κάλυψη των υπολοίπων συγκεντρωνόταν περισσότερο γύρω από συγκεκριμένες περιστάσεις και συμβάντα και συνδεόταν με αυτά (βλέπε γράφημα 3 και γράφημα 4 στο παράρτημα IV. Παραδείγματος χάριν, οι συντριβές των αεροσκαφών Boeing 737 MAX αύξησαν εκθετικά την προβολή του EASA στα διάφορα μέσα, η κρίση της γλυφοσάτης αύξησε την προβολή της EFSA, ενώ το EUIPO προσέλκυσε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης μετά τη δικαστική απόφαση για το εμπορικό σήμα Adidas.

Πηγή: Στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΕΕΣ, βάσει συγκεντρωτικών δεδομένων του συστήματος EMM μεταξύ Ιανουαρίου 2018 και Ιουλίου 2019.

Το ECDC δημοσίευσε τον μεγαλύτερο αριθμό άρθρων ειδήσεων σχετικά με τις δραστηριότητές του και έπονται ο EMA και ο EMSA. Τα καθήκοντα αυτών των τριών οργανισμών περιλαμβάνουν τη διάδοση πληροφοριών για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια. Οι περισσότεροι άλλοι οργανισμοί σπάνια αναφέρονταν στις ειδήσεις, ακόμη και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, η ευαισθητοποίηση του κοινού αποτελεί μέρος της εντολής τους. Σε αντίθεση με τους οργανισμούς που ασχολούνται με την ασφάλεια και την προστασία των συνόρων (Frontex, Ευρωπόλ), η EASO, που παρέχει υποστήριξη στα κράτη μέλη σε ζητήματα ασύλου, είχε μικρότερη παρουσία στα άρθρα ειδήσεων που κάλυπτε το σύστημα EMM.

Η συνεργασία μεταξύ οργανισμών και άλλων εθνικών, ενωσιακών και διεθνών οργάνων είναι κατά κανόνα ικανοποιητική, με ορισμένες εξαιρέσεις

Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι ορισμένοι οργανισμοί πρέπει να βελτιώσουν τη συνεργασία

Η πλειονότητα (80 %) των ενδιαφερόμενων μερών στα οποία απευθύναμε την έρευνά μας θεωρούν ότι η συνεργασία μεταξύ των οργανισμών και των εταίρων τους σε εθνικό, ενωσιακό ή διεθνές επίπεδο είναι κατά κανόνα ικανοποιητική. Ωστόσο, υπάρχουν σαφείς διαφορές μεταξύ των διαφόρων οργανισμών. Το ένα τρίτο όσων απάντησαν στην έρευνά μας θεωρούν ότι χρειάζονται σοβαρές βελτιώσεις, παραδείγματος χάριν, στις ακόλουθες σχέσεις των οργανισμών με ορισμένους από τους εταίρους τους:

• του ENISA και του GSA με τα κράτη μέλη, τους άλλους οργανισμούς και διεθνώς,
• του ERA με την Επιτροπή και τα κράτη μέλη,
• του EMA με την Επιτροπή,
• του EASA με τα κράτη μέλη.

Οι οργανισμοί εργάζονται στενά με τη συνεργαζόμενη ΓΔ της Επιτροπής, συμμετέχουν ωστόσο περιορισμένα στις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό και στην αναθεώρηση της νομοθεσίας

Οι περισσότεροι οργανισμοί δεν έχουν εξουσίες λήψης αποφάσεων (βλέπε πλαίσιο 10), ωστόσο ορισμένοι (όπως το ECDC, ο ECHA, η EFSA, ο EMA και ο ERA) εκδίδουν επιστημονικές γνώμες, που αποτελούν τη βάση για τις αποφάσεις της Επιτροπής. Ένας μικρός αριθμός (π.χ. ο ACER, το CPVO, ο EASA, το EUIPO, η EPPO και, σε ορισμένους τομείς, ο ECHA) έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν αποφάσεις.

Η Επιτροπή εποπτεύει τις δραστηριότητες των οργανισμών μέσω της παρουσίας της στα διοικητικά συμβούλια, της συμμετοχής της στον κύκλο προγραμματισμού και σχεδιασμού (διατυπώνει επίσημες γνώμες σχετικά με τα σχέδια ΕΕΠ) και μεγάλου αριθμού τακτικότερων επαφών μεταξύ των συνεργαζόμενων ΓΔ και των οργανισμών «τους». Η Υπηρεσία Εσωτερικού Λογιστικού Ελέγχου της Επιτροπής (IAS) είναι ο εκ του νόμου προβλεπόμενος εσωτερικός ελεγκτής όλων των οργανισμών, πλην των αυτοχρηματοδοτούμενων¹⁷. Η IAS ελέγχει επιλεγμένα θέματα που αφορούν αυτούς τους οργανισμούς, βάσει μεμονωμένων και πολυετών στρατηγικών ή στρατηγικών βάσει κινδύνου, καθώς και προγραμμάτων ελέγχου, και αναφέρεται στους αντίστοιχους εκτελεστικούς διευθυντές και διοικητικά συμβούλια.

Η συμμετοχή των οργανισμών στην αναθεώρηση των ιδρυτικών κανονισμών τους και άλλων βασικών νομοθετικών πράξεων που διέπουν τον τομέα δράσης τους συνήθως είναι περιορισμένη. Κατά συνέπεια, κατά την κατάρτιση νέων νομοθετικών προτάσεων, η Επιτροπή δεν αξιοποιεί πάντοτε με τον καλύτερο τρόπο τις γνώσεις τους.

Οι συνεργαζόμενες ΓΔ διαπραγματεύονται τους πίνακες προσωπικού των οργανισμών της αρμοδιότητάς τους, καθώς και τις συνεισφορές της ΕΕ, με τη ΓΔ BUDG, πριν αυτοί συμπεριληφθούν στην πρόταση σχεδίου προϋπολογισμού της Επιτροπής προς το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Οι οργανισμοί δεν έχουν συνήθως άμεσες επαφές με τη ΓΔ BUDG και λαμβάνουν ελάχιστες πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο των διαπραγματεύσεων για τον προϋπολογισμό, γεγονός που μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό τους.

Ορισμένοι οργανισμοί αντιμετωπίζουν χρόνια έλλειψη πόρων, ενώ άλλοι δεν είναι σε θέση να απορροφήσουν τον προϋπολογισμό τους στο πλαίσιο του ετήσιου κύκλου προγραμματισμού. Παραδείγματος χάριν, βάσει πολιτικής συμφωνίας, ο Frontex έλαβε σημαντικούς πρόσθετους πόρους από το 2017. Δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε στοιχεία από τα οποία να προκύπτει με ποιον τρόπο καθορίστηκαν οι ανάγκες του Frontex σε πρόσθετο προϋπολογισμό και προσωπικό. Στην περίπτωση του EU-OSHA, παρατηρήσαμε επανειλημμένα και στο παρελθόν μια τάση μεταφοράς σημαντικού ποσοστού του προϋπολογισμού από ένα οικονομικό έτος στο επόμενο¹⁸. Επισημαίνουμε ότι, στην περίπτωση του EU-OSHA, τα ποσοστά ακύρωσης για τους μεταφερόμενους πόρους είναι μέχρι στιγμής χαμηλά. Ωστόσο, τα υψηλά ποσοστά μεταφορών συνήθως εγκυμονούν κινδύνους για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των πόρων.

Η συνεργασία με τα κράτη μέλη είναι καίριας σημασίας, χωρίς να είναι πάντοτε απρόσκοπτη

Τα κράτη μέλη διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στην υλοποίηση των προγραμμάτων εργασίας των οργανισμών. Ως παραδείγματα αναφέρονται τα εξής:

• Ο Frontex, η EASO και ο eu-LISA παρέχουν ενεργό υποστήριξη στα κράτη μέλη που αποτελούν τα κύρια σημεία εισόδου στην ΕΕ για μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο.
• Ο eu-LISA λειτουργεί την κεντρική συνιστώσα μιας σειράς συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας στον τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, τα οποία συνδέονται με τα εθνικά συστήματα¹⁹.
• Πολλοί οργανισμοί, όπως ο ΕΟΠ, η EFSA, το EMCDDA, το EUIPO και ο EU-OSHA, συνεργάζονται στενά με δίκτυα εμπειρογνωμόνων της ΕΕ ή/και εθνικά εστιακά σημεία, γεγονός που διευκολύνει την υλοποίηση των προγραμμάτων εργασίας τους.
• Πολλοί άλλοι [όπως το CPVO, ο ECHA (βλέπε πλαίσιο 11), ο EMA, η EFSA και, σε μικρότερο βαθμό, ο EASA] εκτελούν τα επιστημονικά τους καθήκοντα σε συνεργασία με τα κράτη μέλη.

Όταν τα κράτη μέλη αναθέτουν αρμοδιότητες σε οργανισμό της ΕΕ, διατηρούν τα ίδια το μεγαλύτερο μέρος του ελέγχου της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, ενισχύοντας παράλληλα την ευρωπαϊκή συνεργασία (βλέπε πλαίσιο 12). Ως εκ τούτου, σε πολλούς τομείς, οι οργανισμοί διαδραματίζουν έναν «ήπιο» συντονιστικό ρόλο, αφήνοντας ευρεία διακριτική ευχέρεια στα κράτη μέλη.

Σε ορισμένους τομείς, οι φορείς των κρατών μελών εξακολουθούν να λειτουργούν εκ παραλλήλου. Παραδείγματος χάριν, οι εταιρείες μπορούν να επιλέξουν να υποβάλουν αίτηση προστασίας ενός εμπορικού σήματος ή σχεδίου είτε στις αρμόδιες εθνικές υπηρεσίες (για προστασία αποκλειστικά σε εθνικό επίπεδο) είτε στο EUIPO (για προστασία σε ολόκληρη την ΕΕ). Όσον αφορά την υγεία, οι αρχές των κρατών μελών μπορούν να πραγματοποιήσουν τις δικές τους εκτιμήσεις κινδύνου σε τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται οι οργανισμοί (το ECDC για την πρόληψη και τον έλεγχο των νόσων, η EFSA για την ασφάλεια των τροφίμων), χωρίς να υποχρεούνται να συντονίσουν τις εργασίες τους με αυτές των οργανισμών. Ως εκ τούτου, θεσπίστηκε ειδική νομοθεσία για τον μετριασμό αυτού του κινδύνου μέσω μηχανισμών ανταλλαγής πληροφοριών.

Όταν τα κράτη μέλη διεξάγουν στο Συμβούλιο της ΕΕ συζητήσεις που απαιτούν την εμπειρογνωσία των οργανισμών, συνήθως οι ίδιοι οι οργανισμοί δεν συμμετέχουν στη συζήτηση, αλλά εκπροσωπούνται από την Επιτροπή.

Δυνατότητες για στενότερη συνεργασία μεταξύ οργανισμών που δραστηριοποιούνται στον ίδιο τομέα πολιτικής

Πολλοί οργανισμοί δραστηριοποιούνται στον ίδιο τομέα πολιτικής. Εντοπίσαμε ορισμένες αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ εντολών ή/και δραστηριοτήτων των ακόλουθων οργανισμών:

• του EIGE και του FRA (αμφότεροι δραστηριοποιούνται στον τομέα των δικαιωμάτων των γυναικών),
• της EASO και του Frontex (αμφότεροι παρέχουν διαπολιτισμικούς μεσολαβητές προς υποστήριξη των κρατών μελών που αντιμετωπίζουν μεγάλες εισροές μεταναστών),
• των οργανισμών που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΓΔ EMPL (Cedefop, Eurofound, EU-OSHA και ELA).

Η συνεργασία μεταξύ οργανισμών είναι ιδιαίτερα στενή στον τομέα της μετανάστευσης. Η EASO, ο Frontex, ο Ευρωπόλ και ο FRA συνεργάζονται στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης (hotspots) στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων (ΔΕΥ), διοργανώνονται τακτικές συνεδριάσεις μεταξύ εννέα οργανισμών (CEPOL, EASO, Frontex, EIGE, EMCDDA, eu-LISA, Eurojust, Ευρωπόλ και FRA) και των δύο συνεργαζόμενων ΓΔ (HOME και JUST) στο πλαίσιο του δικτύου των οργανισμών ΔΕΥ. Δύο ακόμη οργανισμοί, η EFCA και ο EMSA, συνεργάζονται με τον Frontex σε ζητήματα ακτοφυλακής. Η ΓΔ SANTE πραγματοποιεί τακτικές συνεδριάσεις μεταξύ οργανισμών από το 2019. Όπως ορίζεται στους ιδρυτικούς κανονισμούς τους, η ΕΑΤ, η EIOPA και η ESMA συνεργάζονται στο πλαίσιο της Μικτής Επιτροπής Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών. Σε άλλους τομείς, η συνεργασία είναι περισσότερο περιστασιακή.

Η συνεργασία μεταξύ οργανισμών επισημοποιείται συχνά με διμερή «συμφωνία συνεργασίας» ή με «μνημόνιο συνεννόησης» (βλέπε πλαίσιο 13). Διευκολύνεται επίσης από την ενδεχόμενη παρουσία εκπροσώπων άλλων οργανισμών (ως παρατηρητών) στο διοικητικό συμβούλιο. Παραδείγματος χάριν, καθεμία από τις τρεις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές διαθέτει από μία έδρα στο διοικητικό συμβούλιο της άλλης, μολονότι οι εκπρόσωποί τους δεν παρίστανται πάντοτε στις συνεδριάσεις. Το EUIPO και το CPVO αλληλοεκπροσωπούνται επίσης ως παρατηρητές στα διοικητικά συμβούλιά τους. Το Μεταφραστικό Κέντρο έχει συνάψει συμφωνία με όλους τους οργανισμούς, τις κοινές επιχειρήσεις και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, η οποία επιτρέπει την εκπροσώπηση όλων τους στο διοικητικό συμβούλιό του.

Οι οργανισμοί της ΕΕ συνεργάζονται επίσης στενά στο πλαίσιο του Δικτύου των Οργανισμών της ΕΕ (EUAN), το οποίο δημιουργήθηκε για την ενίσχυση της προβολής τους και τον εντοπισμό και την προώθηση των δυνατοτήτων βελτίωσης της αποδοτικότητάς τους. Οι προτεραιότητες του Δικτύου συμφωνούνται από τους οργανισμούς με τη μορφή πενταετούς στρατηγικής και ετήσιων προγραμμάτων εργασίας. Ένας από τους σημαντικούς ρόλους του Δικτύου είναι να διασφαλίζει την αποδοτική επικοινωνία των οργανισμών με τα ενδιαφερόμενα μέρη τους, ήτοι κυρίως με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Μέσω εννέα υποδικτύων, η δράση και η αλληλεπίδραση των μελών του λαμβάνει συγκεκριμένη μορφή και καταλήγει σε απτά παραδοτέα προς όφελος της ΕΕ και των πολιτών της. Ωστόσο, το Δίκτυο δεν διαθέτει εκτελεστικές εξουσίες, δεν συμμετέχουν όλοι οι οργανισμοί σε όλα τα υποδίκτυα και η συνεργασία επικεντρώνεται περισσότερο σε διοικητικά παρά σε επιχειρησιακά ζητήματα.

Η μεταξύ οργανισμών συνεργασία αποτελεί τον λόγο ύπαρξης ενός οργανισμού, του Μεταφραστικού Κέντρου των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CdT). Εντούτοις, δεν υποχρεούνται όλοι οι οργανισμοί από τους ιδρυτικούς κανονισμούς τους να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του CdT. Σύγχυση υπάρχει επίσης ως έναν βαθμό όσον αφορά το είδος των υπηρεσιών για τις οποίες οι άλλοι οργανισμοί υποχρεούνται ή μπορούν να χρησιμοποιούν το CdT. Ένας οργανισμός ανέπτυξε μάλιστα δικό του σύστημα για την κάλυψη των γλωσσικών αναγκών του εσωτερικά (μεταφραστικές μνήμες), ενώ άλλοι μπορούν να χρησιμοποιούν ιδιωτικούς εξωτερικούς παρόχους μεταφραστικών υπηρεσιών. Στην ετήσια έκθεσή μας σχετικά με τους οργανισμούς για το 2017, διατυπώναμε την άποψη ότι το δυναμικό του CdT δεν αξιοποιείται πλήρως, ότι επαναλαμβάνονται τα έξοδα ανάπτυξης και λειτουργίας συστημάτων και ότι το επιχειρηματικό μοντέλο και η συνέχεια του CdT θα μπορούσαν να βρίσκονται σε κίνδυνο.

Ορισμένοι οργανισμοί εξαρτώνται από τη συνεργασία με τον αντίστοιχο κλάδο

Ορισμένοι οργανισμοί εξαρτώνται επίσης από τη συνεργασία με τον κλάδο τον οποίο προβλέπεται να ρυθμίζουν. Τα καθήκον καταχώρισης των χημικών ουσιών με το οποίο είναι επιφορτισμένος ο ECHA, λόγου χάριν, εξαρτάται από τις δηλώσεις που υποβάλλουν οι αιτούντες του κλάδου (βλέπε πλαίσιο 14). Το ρυθμιστικό πλαίσιο δεν παρέχει ιδιαίτερα κίνητρα που θα μπορούσαν να διασφαλίζουν ότι οι παρεχόμενες πληροφορίες είναι αξιόπιστες και επικαιροποιούνται τακτικά.

Οι προσπάθειες των οργανισμών να έχουν διεθνή απήχηση παραμένουν περιορισμένες

Βάσει της Συνθήκης, οι οργανισμοί δεν μπορούν να συνάπτουν διεθνείς συμφωνίες δεσμευτικές για την ΕΕ (άρθρο 218 ΣΛΕΕ). Μπορούν, ωστόσο, να συνομολογούν συμφωνίες συνεργασίας με διεθνείς ομολόγους τους όταν 1) αυτό προβλέπεται ρητά στην ιδρυτική πράξη τους, 2) η συμφωνία συνεργασίας δεν δημιουργεί δεσμευτικές υποχρεώσεις και 3) έχουν (de facto ή de jure) την έγκριση των συνεργαζόμενων ΓΔ²⁵.

Λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων τους, πολλοί εξ αυτών πρέπει να αλληλεπιδρούν με τους διεθνείς εταίρους τους, οι δε δραστηριότητές τους έχουν διεθνή αντίκτυπο. Επίσης, πολλοί οργανισμοί έχουν ομόλογους φορείς, με παρόμοια καθήκοντα, σε τρίτες χώρες. Η Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, αναπτύσσει «ρυθμίσεις συνεργασίας» με τους οργανισμούς, με τις οποίες οργανώνονται οι σχέσεις των τελευταίων με τρίτες χώρες ή με φορείς από τις χώρες αυτές.

Οι οργανισμοί που δραστηριοποιούνται στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων (ιδίως ο Ευρωπόλ, η Eurojust και ο Frontex) είναι πλήρως ενταγμένοι στην εξωτερική διάσταση του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης και συγκαταλέγονται στους πλέον ενεργούς διεθνώς οργανισμούς, έχοντας συνάψει επίσης σειρά συμφωνιών συνεργασίας με τρίτες χώρες. Ως παραδείγματα για άλλους τομείς πολιτικής αναφέρονται η EFSA και ο EMA, που έχουν αναλάβει έναν σημαντικό διεθνή ρόλο. Οι γνώμες τους είναι καθοριστικές για την ασφάλεια της υγείας τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ. Στον τομέα των αερομεταφορών, είναι επίσης τακτική η δράση του EASA. Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι, συνολικά, αξιοποιούνται πλήρως οι δυνατότητες των οργανισμών να παρέχουν υποστήριξη στην Επιτροπή διεθνώς, ιδίως όσον αφορά τεχνικά ζητήματα και την ανταλλαγή πληροφοριών.

Συμπεράσματα και συστάσεις

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο ρόλος των οργανισμών στην υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ καθίσταται ολοένα σημαντικότερος και ότι οι όροι που έχουν δημιουργηθεί υποστηρίζουν τις επιδόσεις τους. Ωστόσο, μολονότι αναγνωρίζουμε την ευθύνη του νομοθέτη, θεωρούμε ότι η σύσταση και η λειτουργία των οργανισμών δεν χαρακτηρίζονται από επαρκή ευελιξία και ότι οι δυνατότητες της μεταξύ τους συνεργασίας, για την επίτευξη κοινών στόχων πολιτικής προς όφελος των πολιτών, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν περαιτέρω.

Η ευελιξία των οργανισμών να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες ανάγκες πολιτικής αποτυπώνεται στον κύκλο ζωής τους: στη δημιουργία, στην εξέλιξη και στην πιθανή κατάργησή τους. Παρατηρούμε ότι, όταν η Επιτροπή προτείνει τη σύσταση ενός νέου οργανισμού, δεν εξετάζει πάντοτε με σαφήνεια τις εναλλακτικές επιλογές, περιλαμβανομένων της εκτέλεσης των προβλεπόμενων καθηκόντων από την ίδια, της διακυβερνητικής συνεργασίας ή της αναπροσαρμογής της αποστολής υφιστάμενου οργανισμού της ΕΕ. Από τη στιγμή που ένας οργανισμός καθίσταται λειτουργικός, η συνοχή του τόσο με τους άλλους όσο και με τις συνεργαζόμενες ΓΔ, ιδίως του ίδιου τομέα πολιτικής, δεν αξιολογείται επαρκώς μέσα στον χρόνο, ώστε να γίνονται οι απαραίτητες αναπροσαρμογές (σημεία 16-32).

Η Επιτροπή οφείλει:

1. Να χρησιμοποιεί περισσότερο τις εγκάρσιες αξιολογήσεις των οργανισμών στο πλαίσιο των ελέγχων καταλληλότητας που διενεργεί στους διάφορους τομείς πολιτικής. Τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό συνεργιών και πιθανών αλλαγών, περιλαμβανομένων των συγχωνεύσεων, και, κατά περίπτωση, για την προετοιμασία νομοθετικών προτάσεων προς ικανοποίηση των μεταβαλλόμενων αναγκών.
2. Να καταρτίζει τυχόν προτάσεις για τη σύσταση νέων οργανισμών σύμφωνα με το θεματολόγιο για τη βελτίωση της νομοθεσίας, περιλαμβανομένων των διαβουλεύσεων που αυτό προβλέπει. Η Επιτροπή οφείλει να αποδεικνύει τη συνάφεια και τη συνοχή των προτεινόμενων νέων οργάνων με τα ήδη υπάρχοντα, λαμβάνοντας υπόψη τις τυχόν επιφυλάξεις που διατυπώνει η επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου.

Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της σύστασης 1, στοιχείο α): μέχρι το 2024, ώστε αυτή να ενσωματωθεί στις επόμενες νομοθετικές προτάσεις για το ΠΔΠ της περιόδου μετά το 2027.

Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της σύστασης 1, στοιχείο β): για κάθε νέα πρόταση που θα διατυπωθεί από τον Σεπτέμβριο του 2020.

Η ευελιξία σημαίνει επίσης ότι οι οργανισμοί διαθέτουν επαρκείς πόρους, προσαρμοσμένους στις μεταβαλλόμενες ανάγκες τους. Παρατηρούμε ότι οι οργανισμοί πάσχουν ιδιαίτερα από περιορισμένη ευελιξία όσον αφορά τους πόρους τους, εν μέρει επειδή ο κύκλος του προγραμματισμού τους συνδέεται άρρηκτα με τις διαδικασίες του προϋπολογισμού της ΕΕ. Συνήθως, οι οργανισμοί προγραμματίζουν τους πόρους τους σταδιακά, βάσει προηγούμενων ετών, ακόμη και όταν το περιβάλλον και η πολιτική απαιτούν ενδελεχέστερη επανεξέταση ορισμένων δραστηριοτήτων τους (σημεία 33-43).

Οι οργανισμοί οφείλουν:

1. Να αιτιολογούν πλήρως την ανάγκη τους για πόρους πριν από κάθε νέα περίοδο του ΠΔΠ, χρησιμοποιώντας αποτελεσματικά τα ενιαία έγγραφα προγραμματισμού τους και λαμβάνοντας υπόψη τις προτεραιότητες, τις πιθανές συνεργίες και τις οικονομίες κλίμακας.

Η Επιτροπή οφείλει:

2. Πριν από κάθε περίοδο του ΠΔΠ, να αξιολογεί και να συγκρίνει τα αιτήματα για τη διάθεση πόρων που υποβάλλουν όλοι οι οργανισμοί και να προτείνει την κατανομή τους (αύξηση, μείωση ή/και ανακατανομή) στους οργανισμούς με γνώμονα τις προτεραιότητες και τις πλέον επείγουσες ανάγκες.
3. Να εξετάζει εγκαίρως τα αιτήματα των οργανισμών για ευθυγράμμιση των πόρων με τις εξελισσόμενες ανάγκες, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία κατά τον δημοσιονομικό σχεδιασμό.

Χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της σύστασης: έως το 2024.

Οι οργανισμοί της ΕΕ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συγκέντρωση των διαφορετικών συμφερόντων των κρατών μελών με σκοπό την εξεύρεση κοινών λύσεων πολιτικής για την ΕΕ. Ωστόσο, το μέγεθος των διοικητικών συμβουλίων τους και οι διαφορές μεταξύ των μελών των διοικητικών συμβουλίων όσον αφορά την αντίληψη περί του ρόλου τους μπορούν να αποτελούν πρόσκομμα στην αποδοτική λήψη αποφάσεων (σημεία 44-49).

Τα περί επιδόσεων στοιχεία των οργανισμών δεν συνδέονταν στην πράξη επαρκώς με την συμβολή των οργανισμών στις συγκεκριμένες πολιτικές, γεγονός που δυσχεραίνει την απόδοση ευθυνών στους υπευθύνους για τη λήψη αποφάσεων. Ο νέος δημοσιονομικός κανονισμός-πλαίσιο εισάγει αυτή τη σύνδεση, ο αντίτυπός της ωστόσο δεν έχει γίνει ακόμη αντιληπτός (σημεία 50-53). Γενικά, οι πολίτες ελάχιστα ενημερώνονται για τα οφέλη που αποφέρουν οι οργανισμοί (σημεία 54-64).

Οι οργανισμοί οφείλουν:

1. Να βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο υποβάλλουν στοιχεία για τις επιδόσεις στην πράξη, συνδέοντας σαφώς τις επιδόσεις τους με τη συμβολή τους στις πολιτικές της ΕΕ.

Η Επιτροπή οφείλει:

2. Να παρακολουθεί την εφαρμογή των αναθεωρημένων κατευθυντήριων γραμμών της Επιτροπής [C(2020) 2297] σχετικά με τα περί επιδόσεων στοιχεία που πρέπει να υποβάλλουν οι οργανισμοί για εξωτερικό έλεγχο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και τους πολίτες της ΕΕ, μεταθέτοντας κατ’ αυτό τον τρόπο το ενδιαφέρον από την αναφορά στοιχείων για τις εκροές και τις δραστηριότητες στη συμβολή στις πολιτικές της ΕΕ.
3. Να προτείνει την επανεξέταση από τον νομοθέτη του μεγέθους των διοικητικών συμβουλίων, όπου αυτό χρειάζεται για τη βελτίωση της αποδοτικότητας της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

Χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της σύστασης 3, στοιχεία α) και β): από το 2021.

Χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της σύστασης 3, στοιχείο γ): από τον Σεπτέμβριο του 2020 για τις νέες προτάσεις.

Οι οργανισμοί της ΕΕ λειτουργούν ως δίκτυο για την ανταλλαγή πείρας και την ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας με τους εθνικούς, ευρωπαίους και διεθνείς εταίρους τους. Εντούτοις, δεν έχουν ακόμη διερευνήσει όλες τις δυνατότητες για την επίτευξη συνεργιών και οικονομιών κλίμακας στις περιπτώσεις κατά τις οποίες έχουν παρεμφερείς δραστηριότητες (σημεία 76-80). Επιπλέον, οι οργανισμοί εξαρτώνται από την υποστήριξη που πρέπει να τους παρέχουν τα κράτη μέλη (σημεία 72-75). Εξάλλου, μολονότι ορισμένοι οργανισμοί δραστηριοποιούνται σε τομείς πολιτικής με έντονη διεθνή διάσταση, ενίοτε δεν υποστηρίζονται από την Επιτροπή για την ανταλλαγή εμπειρογνωσίας με εταίρους εκτός ΕΕ με περισσότερο ευέλικτο τρόπο (σημεία 81-83).

Οι οργανισμοί οφείλουν:

1. Να συνεργάζονται στενότερα μεταξύ τους για τον εντοπισμό ορθών πρακτικών που αφορούν τις επιδόσεις, συνεργιών και οικονομιών κλίμακας, ιδίως όταν δραστηριοποιούνται σε κοινούς τομείς πολιτικής.

Η Επιτροπή οφείλει:

2. Να παρακολουθεί αν τα κράτη μέλη υλοποιούν τις νομικές και οικονομικές δεσμεύεις τους να παρέχουν στους οργανισμούς της ΕΕ τις πληροφορίες, τους εμπειρογνώμονες και την υποστήριξη που τους χρειάζονται για την επιβολή των αποφάσεών τους και την υλοποίηση των πολιτικών· σε περίπτωση που αυτές οι δεσμεύσεις δεν καλύπτονται επαρκώς από το νομικό πλαίσιο, να προτείνει στον νομοθέτη να υπενθυμίζει σαφώς στα κράτη μέλη τις υποχρεώσεις τους.
3. Να διασφαλίζει ότι η τεχνική εμπειρογνωσία και το λοιπό δυναμικό των οργανισμών χρησιμοποιούνται με συνέπεια για την υποστήριξη της προετοιμασίας και της υλοποίησης των διαφόρων πολιτικών και σε διεθνές επίπεδο και με εταίρους από τρίτες χώρες.

Χρονοδιάγραμμα: από το 2021.

Η παρούσα έκθεση εγκρίθηκε από το Τμήμα IV, του οποίου προεδρεύει ο Alex BRENNINKMEIJER, Μέλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο Λουξεμβούργο, στις 28 Ιουλίου 2020.

Για το Ελεγκτικό Συνέδριο

Klaus-Heiner LEHNE
Πρόεδρος

Παραρτήματα

Παράρτημα I – Κατάσταση των οργανισμών και λοιπών οργάνων της ΕΕ που αφορά η παρούσα έκθεση

Παράρτημα II – Κατάσταση των ΓΔ της Επιτροπής που συνεργάζονται με τους οργανισμούς και τα λοιπά όργανα της ΕΕ

Παράρτημα III – Βασικά δεδομένα και αποτελέσματα από την έρευνα σε επίπεδο ενδιαφερόμενων μερών

Ζητήσαμε από 34 οργανισμούς να μας υποβάλουν καταστάσεις με τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη, από τα οποία επιλέξαμε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα με τις βασικότερες κατηγορίες ενδιαφερομένων (εθνικοί δημόσιοι φορείς, συγκεκριμένος κλάδος, θεσμικά όργανα της ΕΕ, ΜΚΟ, πανεπιστημιακή κοινότητα κ.λπ.). Καλέσαμε 2 500 ενδιαφερόμενα μέρη να συμμετάσχουν στην έρευνα και λάβαμε περί τις 1 000 απαντήσεις (ποσοστό συμμετοχής 40 %). Το ήμισυ σχεδόν όσων απάντησαν ήταν μέλη διοικητικών συμβουλίων.

Συμμετοχή στην έρευνα

Αποτελέσματα της έρευνας με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον

Πηγή: ΕΕΣ, μέγεθος του δείγματος της έρευνας σε επίπεδο ενδιαφερόμενων μερών = 1 000 απαντήσεις από τα ενδιαφερόμενα μέρη 35 οργανισμών και λοιπών οργάνων.

Παράρτημα IV – Κατανομή των ειδήσεων σύμφωνα με ανάλυση με τη χρήση τεχνικών μαζικών δεδομένων

Το Europe Media Monitor (EMM) είναι ένα πλήρως αυτόματο σύστημα που διαχειρίζεται το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάλυση δημοσίως προσβάσιμων διαδικτυακών μέσων. Το σύστημα συγκεντρώνει και ενοποιεί περί τα 300 000 άρθρα ειδήσεων ημερησίως από ένα σύνολο πυλών ειδήσεων παγκοσμίως σε έως και 70 γλώσσες. Σε συνεργασία με το JRC, αναλύσαμε περαιτέρω τα δεδομένα που είχαν συγκεντρωθεί στο EMM²⁶ ώστε να συλλέξουμε πληροφορίες σχετικά με τη συχνότητα, τη γεωγραφική κατανομή και το χρονικό μοντέλο των άρθρων ειδήσεων που αναφέρονταν σε όλους τους οργανισμούς, καθώς και σχετικά με το δίκτυο των σχέσεων των οργανισμών τόσο μεταξύ τους όσο και με άλλες ενωσιακές και εθνικές οντότητες. Ήταν η πρώτη φορά που το Συνέδριο επιχείρησε την εφαρμογή τεχνικών μαζικών δεδομένων για την ανάλυση μη συστηματοποιημένων εξωγενών δεδομένων, μη προερχόμενων από επίσημα έγγραφα και βάσεις δεδομένων της ΕΕ, ως συμπληρωματικών αποδεικτικών στοιχείων στο πλαίσιο ελέγχου επιδόσεων.

Πηγή: Στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΕΕΣ, βάσει δεδομένων που συγκέντρωσε το EMM μεταξύ Ιανουαρίου 2018 και Ιουλίου 2019.

Πηγή: Στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΕΕΣ, βάσει δεδομένων που συγκέντρωσε το EMM μεταξύ Ιανουαρίου 2018 και Ιουλίου 2019.

Πηγή: Στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΕΕΣ, βάσει δεδομένων που συγκέντρωσε το EMM μεταξύ Ιανουαρίου 2018 και Ιουλίου 2019.

Πηγή: Στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΕΕΣ, βάσει δεδομένων που συγκέντρωσε το EMM μεταξύ Ιανουαρίου 2018 και Ιουλίου 2019.

Παράρτημα V – Κανονιστικό πλαίσιο που ισχύει για τους ομοσπονδιακούς οργανισμούς των Ηνωμένων Πολιτειών και της Αυστραλίας

Ηνωμένες Πολιτείες

• Κοινός κανονισμός για όλους τους οργανισμούς. Υπάρχει 1) κανονισμός-πλαίσιο: ο νόμος «Government Performance and Results Act» (GPRA, νόμος περί επιδόσεων και αποτελεσμάτων του Δημοσίου) του 1993 και η τελευταία πράξη επικαιροποίησής του το 2010, και 2) η επικαιροποιούμενη κάθε Ιούνιο εγκύκλιος αριθ. A-11 (Circular Nº A-11), με τίτλο «Preparation, Submission and Execution of the Budget» (Κατάρτιση, υποβολή και εκτέλεση του προϋπολογισμού), μέρος 6, «Federal Performance Framework: Strategic Planning, Annual Performance Plans and Reports» (Ομοσπονδιακό πλαίσιο για τις επιδόσεις: Στρατηγικός σχεδιασμός, ετήσια σχέδια επιδόσεων και κατάρτιση αναφορών).
• Οι οργανισμοί υποχρεούνται να αναφέρουν στοιχεία για τρεις διαφορετικούς γενικότερους και ειδικότερους στόχους: 1) τους στόχους προτεραιότητας που είναι κοινοί για όλους τους οργανισμούς, έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα και απαιτούν συντονισμό μεταξύ των οργανισμών, 2) τους στόχους προτεραιότητας ανά οργανισμό, ήτοι 4 ή 5 στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν τα επόμενα δύο χρόνια, και 3) τους στρατηγικούς στόχους, ήτοι τους μακροπρόθεσμους στόχους, τα επακόλουθα και τον αντίκτυπο.
• Ο GPRA προβλέπει τρία είδη αναφορών: 1) τα πενταετή στρατηγικά σχέδια, που πρέπει να περιλαμβάνουν δήλωση αποστολής του οργανισμού, καθώς και μακροπρόθεσμους στόχους προσανατολισμένους στα αποτελέσματα, 2) τα ετήσια σχέδια επιδόσεων, στα οποία καθορίζονται οι στόχοι ως προς τις επιδόσεις για το συγκεκριμένο οικονομικό έτος και περιγράφεται ο τρόπος επίτευξης και επαλήθευσής τους, και 3) τις ετήσιες εκθέσεις επιδόσεων, στις οποίες εξετάζεται η επίτευξη ή όχι των συγκεκριμένων στόχων του οργανισμού ως προς τις επιδόσεις (τα αποτελέσματα παρουσιάζονται ανά πρόγραμμα).
• Όσον αφορά τις περί επιδόσεων πληροφορίες, η διαδικασία χορήγησης απαλλαγής από το Κογκρέσο βασίζεται: 1) στην ετήσια έκθεση του ανώτατου οργάνου ελέγχου των ΗΠΑ, του Government Accountability Office (GAO), 2) στην ετήσια έκθεση που υποβάλλει το Office of Management and Budget (OMB, Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού)²⁷ στη Γερουσία, στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στο GAO· η έκθεση αυτή διερευνά κατά πόσον τα προγράμματα ή οι δραστηριότητες του οργανισμού ανταποκρίνονται στους στόχους ως προς τις επιδόσεις και εντοπίζει όσους δεν έχουν επιτευχθεί (στην περίπτωση αυτή καταρτίζεται σχέδιο δράσης για τη διόρθωση των αποκλίσεων), και 3) στην ενοποιημένη έκδοση από τον οργανισμό του ετήσιου σχεδίου επιδόσεων και της ετήσιας έκθεσης επιδόσεων στο πλαίσιο της Congressional Budget Justification (διαδικασία αιτιολόγησης του προϋπολογισμού ενώπιον του Κογκρέσου).

Αυστραλία

• Κοινός κανονισμός για όλους τους οργανισμούς: Public Governance, Performance and Accountability Act 2013 (PGPA Act, νόμος περί δημόσιας διακυβέρνησης, επιδόσεων και λογοδοσίας), κεφάλαιο 2. Commonwealth entities and the Commonwealth (Οντότητες Κοινοπολιτείας και Κοινοπολιτεία), μέρη 2‑3. Planning, performance and accountability (Σχεδιασμός, επιδόσεις και λογοδοσία), ενότητα 3. Performance of Commonwealth entities (Επιδόσεις των οντοτήτων της Κοινοπολιτείας).
• Ανάλυση και αναφορά των αποκλίσεων σχετικά με την επίτευξη των στόχων. Η υπόλογη αρχή οφείλει: 1) να επιβάλλει την τήρηση αρχείων στα οποία να καταγράφονται και να αναλύονται σωστά οι επιδόσεις της οντότητας ως προς την επίτευξη των στόχων της, 2) να μετρά και να αξιολογεί τις επιδόσεις της οντότητας, 3) να καταρτίζει τις ετήσιες καταστάσεις επιδόσεων της οντότητας, μόλις αυτό καθίσταται δυνατόν μετά το πέρας της εκάστοτε περιόδου αναφοράς που ισχύει για την οντότητα, και 4) να ενσωματώνει τις ετήσιες καταστάσεις επιδόσεων στην ετήσια έκθεση που υποβάλλεται στο Κοινοβούλιο.
• Έλεγχος των καταστάσεων επιδόσεων. Ο Γενικός Ελεγκτής έχει δικαίωμα να εξετάζει τις ετήσιες καταστάσεις επιδόσεων και να καταρτίζει σχετική αναφορά, η οποία υποβάλλεται για συζήτηση στο Κοινοβούλιο.

Παράρτημα VI – Προϋπολογισμός/Κοστολόγηση/Διαχείριση βάσει δραστηριοτήτων

Η κατάρτιση του προϋπολογισμού βάσει δραστηριοτήτων (ΠΒΔ) σημαίνει την οργάνωση των πιστώσεων και των πόρων του προϋπολογισμού ανά σκοπό, ώστε να καθίσταται σαφές σε όλους ποιες είναι οι επιδιωκόμενες πολιτικές και σε ποιες δραστηριότητες αυτές συνίστανται, τι ποσά δαπανώνται σε καθεμία από αυτές και πόσοι εργάζονται για την υλοποίησή τους (από το γλωσσάριο του προϋπολογισμού της ΕΕ που κατάρτισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

Η κοστολόγηση βάσει δραστηριοτήτων (ΚΒΔ), ως μέθοδος, συνίσταται στον καθορισμό των εξόδων, στον επιμερισμό τους σύμφωνα με συγκεκριμένη μέθοδο και στην κατανομή τους στις διάφορες δραστηριότητες. Η ΚΒΔ αποτελεί μέθοδο κοστολόγησης που προσδιορίζει τις δραστηριότητες ενός φορέα και επιμερίζει το κόστος καθεμίας, μαζί με τους πόρους, σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες σύμφωνα με την πραγματική κατανάλωση.

Το σύστημα της ΚΒΔ συνεπάγεται τον υπολογισμό του πλήρους κόστους όχι μόνο ανά δραστηριότητα, αλλά και ανά «συγκεκριμένη υπηρεσία». Οι εν μέρει και εξ ολοκλήρου αυτοχρηματοδοτούμενοι οργανισμοί χρεώνουν τέλη στους πελάτες τους για την ανάκτηση του κόστους των διαφόρων παρεχόμενων υπηρεσιών.

Ο ΠΒΔ και η ΚΒΔ αποτελούν αντίστοιχα το δημοσιονομικό και το οικονομικό στοιχείο της έννοιας της διαχείρισης βάσει δραστηριοτήτων (ΔΒΔ), η οποία αφορά κυρίως τις επιχειρησιακές δραστηριότητες. Η ΔΒΔ παρέχει στους οργανισμούς τα εργαλεία για τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων τους μαζί με τη σχετική αναφορά στοιχείων. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να καθοριστούν εκ των προτέρων οι στόχοι, οι δείκτες, οι εισροές (ως ανθρώπινοι και χρηματοοικονομικοί πόροι) και οι βασικές δράσεις, προκειμένου να καταστεί σαφές πώς θα επιτευχθούν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, πώς μπορεί να μετρηθεί η πρόοδος προς την επίτευξη αυτών των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων και τι πόροι απαιτούνται για την εξασφάλισή τους (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναλυτικό δελτίο αριθ. 21).

Πέραν των στόχων, των δραστηριοτήτων, των δημοσιονομικών δεικτών και των δεικτών εκροής, η εφαρμογή του συστήματος ΔΒΔ εξαρτάται από: α) σαφή αντιστοιχία μεταξύ στόχων, δραστηριοτήτων και δεικτών, β) καθορισμό δεικτών αποτελέσματος και αντικτύπου και γ) συνεχή παρακολούθηση των πραγματικών τιμών των δεικτών αυτών προς εξυπηρέτηση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

Η συστηματική εφαρμογή των συστημάτων ΠΒΔ και ΔΒΔ από τους οργανισμούς για τις δραστηριότητες σχεδιασμού, παρακολούθησης και αξιολόγησης των δραστηριοτήτων επιβάλλεται από την «κοινή προσέγγιση» (βλέπε σημείο 40).

Παράρτημα VII – Κατάσταση των ειδικών εκθέσεων του ΕΕΣ που δημοσιεύθηκαν την περίοδο 2017‑2019 και αφορούσαν οργανισμούς και λοιπά όργανα

Πηγή: ΕΕΣ.

Παράρτημα VIII – Σύνθεση του προϋπολογισμού των οργανισμών και λοιπών οργάνων της ΕΕ (2018)

Πηγή: ΕΕΣ.

Ακρωνύμια και συντομογραφίες

ΒΔΕ: Βασικός δείκτης επιδόσεων

ΓΔ EAC: Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης, Νεολαίας, Αθλητισμού και Πολιτισμού

ΓΔ CNECT: Γενική Διεύθυνση Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένου και Τεχνολογιών

ΓΔ DEFIS: Γενική Διεύθυνση Αμυντικής Βιομηχανίας και Διαστήματος

ΓΔ EMPL: Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης

ΓΔ ENER: Γενική Διεύθυνση Ενέργειας

ΓΔ ENV: Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος

ΓΔ FISMA: Γενική Διεύθυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών και Ένωσης Κεφαλαιαγορών

ΓΔ GROW: Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και ΜΜΕ

ΓΔ HOME: Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων

ΓΔ JUST: Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης και Καταναλωτών

ΓΔ MARE: Γενική Διεύθυνση Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας

ΓΔ MOVE: Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών

ΓΔ SANTE: Γενική Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

ΔΒΔ: Διαχείριση βάσει δραστηριοτήτων

ΔΕΥ: Δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις

ΕΕΠ: Ενιαίο έγγραφο προγραμματισμού

ΕΡΕ: Επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου

ΚΒΔ: Κοστολόγηση βάσει δραστηριοτήτων

ΜΜΕ: Μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις

ΠΒΔ: Προϋπολογισμός βάσει δραστηριοτήτων

ΠΔΠ: Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

ΣΛΕΕ: Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΤΑΜΕ: Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης

CONT: Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο)

DGT: Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης

EMM: Europe Media Monitor

ETIAS: Ευρωπαϊκό σύστημα πληροφοριών και αδειοδότησης ταξιδιού

JRC: Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

REFIT: Πρόγραμμα βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου

REMIT: Κανονισμός (EE) αριθ. 1227/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ακεραιότητα και τη διαφάνεια στη χονδρική αγορά ενέργειας

SIS: Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν

Γλωσσάριο

Αξιολόγηση: Τεκμηριωμένη κρίση του βαθμού στον οποίο μια υφιστάμενη παρέμβαση είναι 1) αποτελεσματική, 2) αποδοτική, 3) λυσιτελής ως προς τις τρέχουσες ανάγκες, 4) συνεπής τόσο σε εσωτερικό επίπεδο όσο και με άλλες παρεμβάσεις της ΕΕ, και 5) αποφέρει προστιθέμενη αξία για την ΕΕ.

Διαδικασία χορήγησης απαλλαγής: Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την απαλλαγή της Επιτροπής από την ευθύνη για τη διαχείριση και το κλείσιμο συγκεκριμένου προϋπολογισμού, βάσει σχετικής σύστασης του Συμβουλίου και της ετήσιας έκθεσης του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Δίκτυο των Οργανισμών της ΕΕ: Δίκτυο των αποκεντρωμένων οργανισμών που συγκροτήθηκε από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη για την εκτέλεση συγκεκριμένων νομικών, τεχνικών ή επιστημονικών καθηκόντων.

Διοικητικό συμβούλιο: Το όργανο ολοκληρωμένης διακυβέρνησης ενός αποκεντρωμένου οργανισμού. Ο ρόλος του είναι εποπτικός και φέρει τη γενική ευθύνη για θέματα προϋπολογισμού και σχεδιασμού, τον διορισμό του εκτελεστικού διευθυντή και την παρακολούθηση των επιδόσεων του οργανισμού.

Εγκάρσια αξιολόγηση: Αξιολόγηση των επιδόσεων πολλών οργανισμών και των συνεργαζόμενων με αυτούς ΓΔ που δραστηριοποιούνται στον ίδιο τομέα πολιτικής και αναπτύσσουν αλληλοϋποστηριζόμενες δράσεις. Στόχος είναι ο εντοπισμός πιθανών συνεργιών και οικονομιών κλίμακας και η αποσόβηση κινδύνων όπως οι αλληλεπικαλύψεις, ο κατακερματισμός πολιτικής, η έλλειψη αναλογικότητας και η υπέρβαση της αποστολής.

Εκτελεστική επιτροπή: Διευθύνουσα ομάδα σε αποκεντρωμένο οργανισμό που εποπτεύει την επεξεργασία και την εφαρμογή των αποφάσεων του διοικητικού συμβουλίου.

Εκτίμηση επιπτώσεων: Εκτίμηση στο πλαίσιο της οποίας εξετάζεται κατά πόσον παρίσταται ανάγκη για ανάπτυξη δράσης σε επίπεδο ΕΕ και αναλύονται οι πιθανές επιπτώσεις των διαθέσιμων λύσεων.

Ενιαίο έγγραφο προγραμματισμού: Τυποποιημένο έγγραφο που καταρτίζεται από όλους τους αποκεντρωμένους οργανισμούς, εξετάζεται από την Επιτροπή και περιέχει τον δημοσιονομικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό ενός οργανισμού, συνιστώντας κατ’ αυτό τον τρόπο οδηγό για τις εργασίες του και την κατανομή των πόρων του.

Κέντρο εμπειρογνωσίας και δικτύωσης: Όρος που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε τον ρόλο που διαδραματίζει ένας αποκεντρωμένος οργανισμός σε συγκεκριμένο τομέα πολιτικής και ο οποίος σημαίνει ότι ο οργανισμός αυτός μπορεί να δρα ως κέντρο προαγωγής της ανταλλαγής εμπειρογνωσίας και συγκέντρωσης των συμφερόντων των κρατών μελών με σκοπό την εξεύρεση κοινών λύσεων πολιτικής και την ενίσχυση της συνεργασίας με άλλους ευρωπαίους και διεθνείς εταίρους.

Κοινή προσέγγιση: Σύνολο κατευθυντήριων αρχών που αναμορφώθηκαν το 2012 από την ΕΕ με σκοπό να ενισχύσουν τη συνοχή, την αποτελεσματικότητα και τη λογοδοσία των αποκεντρωμένων οργανισμών.

Νομοθέτης: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ): Μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ που καλύπτει μία επταετία. Το τρέχον ΠΔΠ καλύπτει την περίοδο 2014‑2020. Θέτει τα όρια των δαπανών της ΕΕ στους διάφορους τομείς δραστηριότητας. Χρησιμοποιείται από την ΕΕ για την υποστήριξη των πολιτικών προτεραιοτήτων της και τη διασφάλιση ότι τηρεί τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει έναντι των πολιτών της.

Ρήτρα επανεξέτασης: Νομική διάταξη που καθορίζει τις περιστάσεις υπό τις οποίες επιβάλλονται η επανεξέταση και η αναπροσαρμογή των καθηκόντων ενός οργανισμού.

Ρήτρα λήξης ισχύος: Νομική διάταξη που καθορίζει τις περιστάσεις υπό τις οποίες μπορούν να λήξουν τα καθήκοντα ενός οργανισμού.

Συμφωνία ανάθεσης αρμοδιοτήτων: Συμφωνία που καθορίζει τις δραστηριότητες που αναθέτει η Επιτροπή στους οργανισμούς για την υλοποίηση συγκεκριμένης πολιτικής, τις σχέσεις μεταξύ της Επιτροπής και των οργανισμών και τους εφαρμοστέους κανόνες.

Συμφωνία επιπέδου εξυπηρέτησης: Συμφωνία μεταξύ του τελικού χρήστη και του παρόχου μιας υπηρεσίας.

Συνάφεια: Τα καθήκοντα του οργανισμού είναι τα ενδεδειγμένα για την επίτευξη των στόχων πολιτικής.

Συνοχή: Τα καθήκοντα του οργανισμού έχουν λογική συνάφεια με εκείνα άλλων οργανισμών και υπηρεσιών της ΕΕ και, για τον λόγο αυτό, θα είχε νόημα να ενταχθούν σε μια ενοποιημένη και λειτουργική αρχή της ΕΕ, η οποία να υπηρετεί σαφώς αναγνωρίσιμους στόχους πολιτικής.

Κλιμάκιο ελέγχου

Οι ειδικές εκθέσεις του ΕΕΣ παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των ελέγχων που αυτό διενεργεί επί των πολιτικών και προγραμμάτων της ΕΕ ή επί διαχειριστικών θεμάτων που αφορούν συγκεκριμένους τομείς του προϋπολογισμού. Το ΕΕΣ επιλέγει και σχεδιάζει τα εν λόγω ελεγκτικά έργα κατά τρόπον ώστε αυτά να αποφέρουν τον μέγιστο αντίκτυπο, λαμβανομένων υπόψη των κινδύνων για τις επιδόσεις ή για τη συμμόρφωση, του επιπέδου των σχετικών εσόδων ή δαπανών, των επικείμενων εξελίξεων και του πολιτικού και δημόσιου συμφέροντος.

O εν προκειμένω έλεγχος επιδόσεων διενεργήθηκε από το Τμήμα Ελέγχου IV, «Ρύθμιση των αγορών και ανταγωνιστική οικονομία», του οποίου προεδρεύει ο Alex Brenninkmeijer, Μέλος του Συνεδρίου. Επικεφαλής του ελέγχου ήταν ο Alex Brenninkmeijer, Μέλος του Συνεδρίου, συνεπικουρούμενος από τους Di Hai, σύμβουλο στο ιδιαίτερο γραφείο του, Friedemann Zippel, ανώτερο διοικητικό στέλεχος, Eddy Struyvelt, υπεύθυνο έργου, Sevdalina Todorova, Benedicte Hemelaer και Christine Becker, ελέγκτριες, Joaquín Hernández Fernández, Arunas Juozulynas, Julio Cesar Santin Santos και Janis Gaisonoks, ελεγκτές. Οι επιστήμονες δεδομένων Claudia Albanese, Zsolt Varga και Emmanuele Fossati διεκπεραίωσαν το έργο των μαζικών δεδομένων. Ο Thomas Everett παρείχε γλωσσική υποστήριξη.

Παραπομπές

¹ Σε αυτά τα αριθμητικά στοιχεία περιλαμβάνονται οι μόνιμοι, έκτακτοι και συμβασιούχοι υπάλληλοι, καθώς και οι αποσπασμένοι εθνικοί εμπειρογνώμονες.

² Για οικονομία χώρου, αναφερόμαστε σε όλους τους οργανισμούς με τη συντομογραφία ή το ακρωνύμιό τους. Οι πλήρεις ονομασίες παρατίθενται στο παράρτημα I.

³ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, SWD(2017) 350.

⁴ Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «Λευκή βίβλος για την ευρωπαϊκή διακυβέρνηση», COM(2001) 428 τελικό, και κατευθυντήριες γραμμές για τη βελτίωση της νομοθεσίας, 2015.

⁵ Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «Evaluation of the EU agencies under the remit of DG Employment: Eurofound, Cedefop, ETF and EU-OSHA», Μάρτιος 2018.

⁶ ΕΕΣ, συνοπτική περιπτωσιολογική επισκόπηση της εφαρμογής της μείωσης κατά 5 % των θέσεων εργασίας, 2017.

⁷ EMA, ενοποιημένη ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων για το 2018, ενότητα περί επισήμανσης ειδικού θέματος.

⁸ Βλέπε επίσης την ετήσια έκθεση του ΕΕΣ για τους οργανισμούς για το 2018.

⁹ Ανάλυση και αξιολόγηση της ενοποιημένης ετήσιας έκθεσης δραστηριοτήτων του Ευρωπόλ για το 2018.

¹⁰ Παραδείγματος χάριν, ειδική έκθεση 10/2019, με τίτλο «Ευρωπαϊκές ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για τις τράπεζες: άνευ προηγουμένου ο όγκος των διαθέσιμων πληροφοριών, απαραίτητοι όμως ο καλύτερος συντονισμός και η μεγαλύτερη εστίαση στους κινδύνους».

¹¹ Η επιτροπή προϋπολογισμού για το EUIPO, η ολομέλεια του συμβουλίου για το SRB, το διοικητικό συμβούλιο για το CPVO.

¹² Γνώμες 1/2019 και 3/2019 του ΕΕΣ.

¹³ SWD(2015) 62 final, 13.3.2015.

¹⁴ Επισκόπηση 07/2019, με τίτλο «Αναφορά στοιχείων για τη βιωσιμότητα: απολογισμός σε επίπεδο θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ»

¹⁵ Υποθέσεις 9/56 και 10/56, Meroni & Co, Industrie Metallurgiche κατά Ανωτάτης Αρχής, Συλλογή τόμος 1954‑1964, σ. 171.

¹⁶ Υπόθεση C-270/12, Ηνωμένο Βασίλειο κατά Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, 2014.

¹⁷ CPVO, EUIPO και SRB.

¹⁸ ΕΕΣ - Ετήσια έκθεση σχετικά με τους οργανισμούς της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2018, σημείο 3.14.8.

¹⁹ Βλέπε επίσης την ειδική έκθεση 20/2019 του ΕΕΣ, με τίτλο «Πληροφοριακά συστήματα της ΕΕ για την υποστήριξη των συνοριακών ελέγχων: ισχυρό εργαλείο που όμως χρειάζεται να εστιάσει περισσότερο στην πληρότητα και στην έγκαιρη διάθεση των δεδομένων».

²⁰ Απόφαση της 7ης Μαρτίου 2019 στην υπόθεση T-837/16.

²¹ Βλέπε επίσης την ειδική έκθεση 24/2019 του ΕΕΣ, με τίτλο «Άσυλο, μετεγκατάσταση και επιστροφή μεταναστών: Καιρός να εντατικοποιηθεί η δράση ώστε να αντιμετωπιστούν οι αποκλίσεις μεταξύ στόχων και αποτελεσμάτων».

²² Άρθρο 15 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 439/2010 για τη σύσταση της EASO.

²³ Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) (ΕΕ L 396 της 30.12.2006, σ. 1).

²⁴ Bund für Umwelt und Naturschutz Deutschland e.V., Hintergrund und Erläuterungen zur REACH-Registrierung: Großunternehmen verstoßen gegen das EU-Chemikalienrecht und gefährden damit Mensch und Umwelt, 20 Μαΐου 2019.

²⁵ Βλέπε επίσης Merijn Chamon και Valerie Demedts, Constitutional limits to the EU agencies’ external relations in The External Dimension of EU Agencies and Bodies (2019).

²⁶ Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υπηρεσία του Europe Media Monitor (EMM), βλέπε: https://ec.europa.eu/jrc/en/scientific-tool/europe-media-monitor-newsbrief.

²⁷ Το Office of Management and Budget (OMB, Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού) αποτελεί το επιχειρησιακό τμήμα του Εκτελεστικού Γραφείου του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο διαχειρίζεται τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό της χώρας και εποπτεύει τις επιδόσεις των ομοσπονδιακών οργανισμών.

²⁸ Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2019/715 της Επιτροπής, της 18ης Δεκεμβρίου 2018, για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού-πλαισίου για τους οργανισμούς που δημιουργούνται δυνάμει της ΣΛΕΕ και της Συνθήκης Ευρατόμ και αναφέρονται στο άρθρο 70 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 122 της 10.5.2019, σ. 1-38).

²⁹ Βλ. σ. 54-56 της εκτίμησης επιπτώσεων: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012SC0166&from=EN

³⁰ Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1381, της 20ής Ιουνίου 2019, για τη διαφάνεια και τη βιωσιμότητα της αξιολόγησης κινδύνου στην αλυσίδα τροφίμων στην ΕΕ και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 178/2002 και οκτώ ακόμα τομεακών νομοθετημάτων.

³¹ Βλ. επίσης ειδική έκθεση 24/2019 του ΕΕΣ: Άσυλο, μετεγκατάσταση και επιστροφή μεταναστών: Καιρός να εντατικοποιηθεί η δράση ώστε να αντιμετωπιστούν οι αποκλίσεις μεταξύ στόχων και αποτελεσμάτων.

³² Το τρέχον πλαίσιο 2018-2022 συμπεριλαμβάνει θύματα της εγκληματικότητας και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη· ισότητα και οποιοδήποτε είδος διάκρισης· την κοινωνία των πληροφοριών και ιδίως, τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα· τη δικαστική συνεργασία εξαιρουμένου του τομέα των ποινικών υποθέσεων· τη μετανάστευση, τα σύνορα, το άσυλο και την ένταξη των προσφύγων και των μεταναστών· τον ρατσισμό, την ξενοφοβία και συναφείς μορφές μισαλλοδοξίας· τα δικαιώματα του παιδιού· την ένταξη των Ρομά και την κοινωνική τους ένταξη.

³³ (Frontex) Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1624 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Σεπτεμβρίου 2016. (EMSA) Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1625 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Σεπτεμβρίου 2016. (EFCA) Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1626 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Σεπτεμβρίου 2016.

³⁴ Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 439/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαΐου 2010, για την ίδρυση Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο.

³⁵ Στοιχεία στις 31 Δεκεμβρίου 2019.

³⁶ Σχέδιο γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2020 (έγγραφο εργασίας Μέρος III — Οργανισμοί που έχουν συσταθεί από την ΕΕ με νομική προσωπικότητα και σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα).

³⁷ Με εξαίρεση τους δύο πλήρως αυτοχρηματοδοτούμενους οργανισμούς, όλοι οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί υπόκεινται σε απαλλαγή για την εκτέλεση των προϋπολογισμών τους από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατόπιν σύστασης του Συμβουλίου.

Χρονογραμμή

Επικοινωνία

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Τηλ:. +352 4398-1
Πληροφορίες: eca.europa.eu/el/Pages/ContactForm.aspx
Ιστότοπος: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το διαδίκτυο (https://europa.eu/european-union/index_el).

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2020

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2020.

Η πολιτική για την περαιτέρω χρήση εγγράφων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) εφαρμόζεται δυνάμει της απόφασης αριθ. 6‑2019 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για την πολιτική ανοικτών δεδομένων και την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου ορίζεται διαφορετικά (π.χ. σε χωριστές ανακοινώσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας), το περιεχόμενο του ΕΕΣ που ανήκει στην ΕΕ παραχωρείται βάσει της άδειας Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Αυτό σημαίνει ότι επιτρέπεται η περαιτέρω χρήση, υπό τον όρο ότι αναφέρεται η πηγή και επισημαίνονται οι αλλαγές. Απαγορεύεται η διαστρέβλωση του αρχικού νοήματος ή μηνύματος των εγγράφων από τον περαιτέρω χρήστη. Το ΕΕΣ δεν φέρει ευθύνη για οποιαδήποτε συνέπεια προερχόμενη από την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Εάν συγκεκριμένο περιεχόμενο αναφέρεται σε ταυτοποιήσιμα φυσικά πρόσωπα, π.χ. φωτογραφίες υπαλλήλων του ΕΕΣ, ή περιλαμβάνει έργα τρίτων, υποχρεούστε να μεριμνήσετε για την απόκτηση των αναγκαίων δικαιωμάτων. Όταν λαμβάνεται έγκριση, η έγκριση αυτή ακυρώνει την ανωτέρω γενική έγκριση και αναφέρει σαφώς τυχόν περιορισμούς στη χρήση.

Για τη χρήση ή την αναπαραγωγή περιεχομένου που δεν ανήκει στην ΕΕ, μπορεί να χρειάζεται να ζητήσετε άδεια απευθείας από τους κατόχους των δικαιωμάτων.

Γραφήματα 3 και 5: Τα εικονίδια δημιουργήθηκαν από την Pixel perfect μέσω του https://flaticon.com.

Το λογισμικό ή τα έγγραφα που καλύπτονται από δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας, όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα εμπορικά σήματα, τα καταχωρισμένα σχέδια, οι λογότυποι και οι επωνυμίες/ονομασίες, εξαιρούνται από την πολιτική του ΕΕΣ για την περαιτέρω χρήση και δεν σας παρέχεται σχετική άδεια.

Η «οικογένεια» των ιστοτόπων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον τομέα europa.eu, παρέχει συνδέσμους προς ιστοτόπους τρίτων. Δεδομένου ότι το ΕΕΣ δεν τους ελέγχει, σας συνιστούμε να εξετάζετε τις πολιτικές τους για την προστασία του ιδιωτικού απορρήτου και της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Χρήση του λογοτύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

Δεν επιτρέπεται η χρήση του λογοτύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του οργάνου.

Επικοινωνήστε με την ΕΕ

Αυτοπροσώπως
Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν εκατοντάδες κέντρα πληροφόρησης Europe Direct. Μπορείτε να βρείτε τη διεύθυνση του πλησιέστερου σε σας κέντρου στον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/contact_el

Τηλεφωνικά ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
Η Europe Direct είναι μια υπηρεσία που απαντά στις ερωτήσεις σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με αυτήν την υπηρεσία:

• καλώντας ατελώς τον αριθμό 00 800 6 7 8 9 10 11 (ορισμένα δίκτυα τηλεφωνίας ενδέχεται να χρεώνουν τις κλήσεις αυτές),
• καλώντας τον αριθμό +32 22999696 ή
• μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/contact_el

Βρείτε πληροφορίες σχετικά με την ΕΕ

Στο διαδίκτυο
Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/index_el

Στις εκδόσεις της ΕΕ
Μπορείτε να καταφορτώσετε ή να παραγγείλετε δωρεάν και επί πληρωμή εκδόσεις της ΕΕ στην ακόλουθη διεύθυνση: https://op.europa.eu/el/publications. Μπορείτε να ζητήσετε πολλαπλά αντίγραφα δωρεάν εκδόσεων επικοινωνώντας με την υπηρεσία Europe Direct ή με το τοπικό σας κέντρο πληροφόρησης (βλ. https://europa.eu/european-union/contact_el).

Στη νομοθεσία της ΕΕ και σε σχετικά έγγραφα
Για πρόσβαση σε νομικές πληροφορίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνόλου της ενωσιακής νομοθεσίας από το 1952 σε όλες τις επίσημες γλώσσες, μεταβείτε στον ιστότοπο EUR-Lex, στην ακόλουθη διεύθυνση: http://eur-lex.europa.eu

Στα δημόσια δεδομένα από την ΕΕ
Η Πύλη Δημόσιων Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (http://data.europa.eu/euodp/el) παρέχει πρόσβαση σε σύνολα δεδομένων από την ΕΕ. Τα δεδομένα μπορούν να καταφορτωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν δωρεάν, τόσο για εμπορικούς όσο και για μη εμπορικούς σκοπούς.