Kontrola agencji UE za 2021 r. w skrócie

Streszczenie

I Europejski Trybunał Obrachunkowy jest zewnętrznym kontrolerem finansów UE¹. Działając w tym charakterze, odgrywa on rolę niezależnego strażnika interesów finansowych obywateli Unii i przyczynia się do poprawy zarządzania finansami UE².

II W niniejszym dokumencie przedstawiono wyniki przeprowadzonych przez Trybunał dorocznych kontroli agencji i innych organów UE (zwanych dalej zbiorczo „agencjami”) za rok budżetowy 2021, a także wyniki dodatkowych prac kontrolnych odnoszących się do agencji, m.in. prac nad przekrojowym zagadnieniem dotyczącym ryzyka wystąpienia konfliktu interesów, które Trybunał przeprowadził w tym samym roku.

III Ogólnie rzecz biorąc, przeprowadzona przez Trybunał kontrola agencji obejmująca rok budżetowy zakończony 31 grudnia 2021 r. wykazała pozytywne wyniki, podobnie jak w poprzednich latach. Poświadczenia wiarygodności wydane przez Trybunał dla każdej agencji obejmują:

opinie bez zastrzeżeń co do wiarygodności sprawozdań finansowych wszystkich agencji;
opinie bez zastrzeżeń na temat legalności i prawidłowości dochodów leżących u podstaw sprawozdań finansowych wszystkich agencji;
opinie bez zastrzeżeń co do legalności i prawidłowości płatności leżących u podstaw sprawozdań finansowych wszystkich agencji z wyjątkiem eu-LISA, dla której wydano opinię z zastrzeżeniem.

IV Niemniej jednak w przypadku większości agencji Trybunał wskazał obszary wymagające poprawy, o czym mowa w punktach zawierających objaśnienia uzupełniające i omawiających inne kwestie oraz w uwagach niepodważających opinii pokontrolnych Trybunału. Łącznie Trybunał sformułował 77 uwag pod adresem 33 agencji, w których wskazał obszary wymagające dalszej poprawy takie jak udzielanie zamówień publicznych, zarządzanie budżetem, nabór pracowników oraz systemy zarządzania i kontroli.

V W odniesieniu do tych obszarów zaproponował ponadto następującedziałania, jakie należy podjąć:

Agencje, których dotyczy uwaga w obszarze zamówień publicznych, powinny bardziej usprawnić swoje procedury w tym zakresie, tak aby zapewnić pełną zgodność z obowiązującymi przepisami i zagwarantować najlepszy stosunek wartości do ceny. W szczególności przy wdrażaniu umów ramowych agencje powinny udzielać konkretnych zamówień wyłącznie w celu zakupu towarów lub usług objętych powiązaną umową ramową.
W celu rozwiązania problemu nadmiernie wysokiego poziomu przeniesień środków agencje, których ta uwaga dotyczy, powinny wprowadzić dalsze usprawnienia w planowaniu budżetu i udoskonalić cykle jego wykonania.
Sieć agencji UE powinna zwrócić się do Komisji i prawodawców z propozycją wprowadzenia zmian w ramach regulacyjnych i określenia minimalnego zestawu przepisów dotyczących ryzyka wystąpienia konfliktu interesów i efektu drzwi obrotowych, które obowiązywałyby członków zarządów agencji UE.
Agencje powinny usprawnić wewnętrzne procedury i mechanizmy kontrolne dotyczące ewentualnego występowania efektu drzwi obrotowych, tak aby zapewnić pełną zgodność z obowiązującymi przepisami.
Agencje powinny ustanowić przepisy wewnętrzne obowiązujące członków ich zarządów, które dotyczyłyby w ogólnym ujęciu konfliktu interesów, a w szczególności efektu drzwi obrotowych.
Agencje powinny aktywnie monitorować działalność zawodową swoich pracowników wyższego szczebla (w tym pracowników, którzy odeszli z agencji w ciągu dwóch ostatnich lat), tak aby być w stanie wykryć niezgłoszone przypadki wystąpienia efektu drzwi obrotowych, i dopilnować, by nałożone ograniczenia były przestrzegane.

Zakres kontroli przeprowadzonej przez Trybunał

01 Agencje UE są odrębnymi osobami prawnymi powołanymi do życia aktem prawa wtórnego w celu realizacji konkretnych zadań o charakterze technicznym, naukowym lub zarządczym, które wspomagają instytucje UE w kształtowaniu i wdrażaniu polityki. Ich siedziby zlokalizowane są w różnych państwach członkowskich. Agencje wywierają duży wpływ w obszarach o istotnym znaczeniu w codziennym życiu obywateli europejskich, np. w dziedzinie zdrowia, bezpieczeństwa, wolności i sprawiedliwości.

02 Istnieją trzy rodzaje agencji UE: agencje zdecentralizowane, agencje wykonawcze Komisji i inne organy. Poniżej omówiono różnice, jakie między nimi występują.

03 Na przestrzeni lat liczba agencji zwiększała się. Sprawozdanie Trybunału za 2021 r. dotyczy 44 agencji, czyli o trzy agencje więcej niż obejmowało sprawozdanie za 2020 r., co pokazano na rys. 1. Te trzy nowe agencje to:

Europejski Urząd ds. Pracy (ELA), który rozpoczął działalność operacyjną 17 października 2019 r., a 26 maja 2021 r. stał się niezależny finansowo;
Prokuratura Europejska (EPPO), która rozpoczęła działalność operacyjną 1 czerwca 2021 r., a 24 czerwca 2021 r. stała się niezależna finansowo;
Europejska Agencja Wykonawcza ds. Zdrowia i Cyfryzacji (HaDEA), ustanowiona 16 lutego 2021 r.

Rys. 1 – Zmiana liczby agencji na przestrzeni lat

04 Wszystkie agencje wykonawcze mają siedziby w Brukseli. Agencje zdecentralizowane i inne organy mają swoje siedziby na terenie całej UE w różnych państwach członkowskich, jak pokazano na rys. 2. O lokalizacji ich siedziby decyduje Rada lub Rada wspólnie z Parlamentem Europejskim.

Rys. 2 – Rozmieszczenie agencji w państwach członkowskich

Agencje zdecentralizowane odpowiadają na potrzeby w konkretnych obszarach polityki

05 Agencje zdecentralizowane w liczbie 33³ odgrywają ważną rolę w opracowywaniu i wdrażaniu polityki UE w różnych obszarach, zwłaszcza przy realizacji zadań o charakterze technicznym, naukowym, operacyjnym lub regulacyjnym. Mają one odpowiedzieć na potrzeby w konkretnych obszarach polityki oraz zacieśniać współpracę na poziomie europejskim przez łączenie technicznej i specjalistycznej wiedzy dostępnej w strukturach UE i rządów krajowych. Są powoływane na czas nieokreślony rozporządzeniem Rady lub Parlamentu Europejskiego i Rady.

Agencje wykonawcze Komisji Europejskiej wdrażają programy unijne

06 Siedem agencji wykonawczych Komisji Europejskiej⁴ realizuje zadania wykonawcze i operacyjne dotyczące programów unijnych, takie jak wspieranie zaangażowanych stron w realizacji Europejskiego Zielonego Ładu (CINEA) i zarządzanie niektórymi projektami realizowanymi w ramach programu „Horyzont Europa” (REA). Zostały one ustanowione na czas określony (obecnie na okres do 31 grudnia 2028 r.).

Inne organy mają ściśle określone mandaty

07 Cztery inne organy to EIT, EPPO, ESA i SRB. EIT jest niezależnym, zdecentralizowanym organem UE, który łączy zasoby naukowe, biznesowe i edukacyjne w celu pobudzenia potencjału innowacyjnego Unii, zapewniając finansowanie w postaci dotacji. EPPO jest niezależnym organem UE, prowadzi postępowania przygotowawcze oraz wnosi i popiera oskarżenia w przypadku przestępstw przeciwko budżetowi UE. ESA powierzono zadanie zagwarantowania użytkownikom w UE regularnych i sprawiedliwych dostaw paliw jądrowych, zgodnie z Traktatem Euratom. SRB to najważniejszy organ jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w ramach europejskiej unii bankowej. Jego zadaniem jest zapewnienie należytej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków znajdujących się na progu upadłości lub zagrożonych upadłością, tak aby wywarła ona jak najmniejszy wpływ na gospodarkę realną i finanse publiczne państw członkowskich UE. Oprócz sprawozdania dotyczącego agencji Trybunał publikuje corocznie sprawozdanie dotyczące zobowiązań warunkowych SRB⁵.

Agencje są finansowane z rozmaitych źródeł i w ramach różnych działów WRF

08 W 2021 r. łączny budżet wszystkich agencji (z wyłączeniem SRB) wyniósł 4,1 mld euro (w 2020 r. – 3,7 mld euro), co stanowi 2,5% ogólnego budżetu UE na 2021 r. (w 2020 r. – 2,3%), jak pokazano na rys. 3.

09 Budżet SRB na 2021 r. obejmował środki w wysokości 9,7 mld euro (w 2020 r. – 8,1 mld euro). Na budżet ten składają się składki banków wpłacane na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (9,6 mld euro) oraz na pokrycie wydatków administracyjnych SRB (119 mln euro).

10 W przypadku agencji zdecentralizowanych i innych organów ich budżet obejmuje koszty osobowe oraz wydatki administracyjne i operacyjne. Agencje wykonawcze realizują programy finansowane z budżetu Komisji. Ich własne budżety w 2021 r. wyniosły 326 mln euro (w 2020 r. – 273 mln euro) i służyły jedynie do pokrycia wydatków osobowych i administracyjnych. Kwota wydatkowana przez agencje wykonawcze w 2021 r. na realizację programów w imieniu Komisji (środki na płatności) wyniosła 13,1 mld euro (w 2020 r. – 14,9 mld euro).

Rys. 3 – Źródła finansowania agencji w 2021 r.

11 Większość agencji, w tym wszystkie agencje wykonawcze, jest finansowana niemal w całości z budżetu ogólnego UE. W przypadku pozostałych agencji działalność finansowana jest w całości lub po części z opłat i należności odprowadzanych przez przedsiębiorstwa z danej branży oraz ze składek przekazywanych bezpośrednio przez państwa uczestniczące w ich działalności. Na rys. 4 przedstawiono budżety agencji w podziale na źródła dochodów.

Rys. 4 – Budżety agencji na 2021 r. w podziale na źródła dochodów

Uwaga: nie uwzględniono innych dochodów różnych ani rezerw budżetowych.

Źródło: końcowe roczne sprawozdania finansowe agencji za 2021 r.; dane zestawione przez Europejski Trybunał Obrachunkowy.

12 Na rys. 5 zaprezentowano dane na temat budżetów agencji na 2021 r. Zostały one przedstawione w rozbiciu na rodzaje wydatków (tytuł I – koszty osobowe; tytuł II – wydatki administracyjne; tytuł III – wydatki operacyjne oraz wydatki w ramach wszelkich pozostałych tytułów), a nie na rodzaje działalności. Ogółem budżety agencji przeznaczone na koszty osobowe i wydatki administracyjne stanowią około 14% łącznej kwoty środków na płatności udostępnionej w dziale 7 wieloletnich ram finansowych (WRF) „Europejska administracja publiczna”. Dla porównania 47% środków na płatności w dziale 7 przypada na Komisję, 18% – Parlament, 9% – ESDZ i 5% – Radę.

Rys. 5 – Wydatki poniesione przez agencje w 2021 r. w podziale na poszczególne tytuły budżetu

13 Na rys. 6 przedstawiono liczbę pracowników w poszczególnych agencjach według stanu na koniec 2021 r. Ogółem agencje zatrudniały 14 431 pracowników (w 2020 r. – 12 881). Liczba ta odpowiada faktycznej liczbie stanowisk zajmowanych przez urzędników, pracowników zatrudnionych na czas określony i pracowników kontraktowych oraz oddelegowanych ekspertów krajowych na dzień 31 grudnia 2021 r. Jeśli przyjąć za podstawę obliczeń plany zatrudnienia zatwierdzone w budżecie ogólnym UE, w agencjach zatrudnionych jest około 17% wszystkich pracowników UE. Dla porównania w Komisji zatrudnionych jest 50% pracowników UE, w Parlamencie – 14%, w Radzie – 6% i w ESDZ – 4%.

Rys. 6 – Liczba pracowników w poszczególnych agencjach według stanu na koniec 2021 r.

Mechanizmy budżetowe i mechanizmy udzielania absolutorium są podobne w przypadku wszystkich agencji z wyjątkiem EUIPO, CPVO i SRB

14 W przypadku większości agencji zdecentralizowanych i innych organów oraz wszystkich agencji wykonawczych Komisji za coroczne procedury budżetowe i procedurę udzielania absolutorium odpowiadają Parlament Europejski i Rada. Przebieg procedury udzielania absolutorium przedstawiono na rys. 7.

Rys. 7 – Procedura udzielania absolutorium obowiązująca większość agencji

15 Dwie agencje zdecentralizowane finansujące się w pełni ze środków własnych (CPVO i EUIPO) podlegają procedurze budżetowej i procedurze udzielania absolutorium przeprowadzanym nie przez Parlament Europejski i Radę, ale odpowiednio przez Radę Administracyjną CPVO i Komitet Budżetowy EUIPO⁶. Podobnie w przypadku SRB coroczna procedura budżetowa i procedura udzielenia absolutorium leżą w wyłącznej kompetencji Jednolitej Rady.

Sieć agencji UE ułatwia współpracę między agencjami i wspiera wymianę informacji z zainteresowanymi stronami

16 Sieć agencji UE (EUAN) została utworzona przez agencje jako platforma współpracy między nimi. Ma ona na celu zwiększanie widoczności działań agencji, wskazywanie obszarów, w których można poprawić efektywność, i promowanie działań o wyraźnej unijnej wartości dodanej. Przesłanką do utworzenia sieci było uznanie konieczności prowadzenia przez agencje komunikacji z zainteresowanymi stronami i ogółem społeczeństwa w bardziej skoordynowany sposób w odniesieniu do kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Stanowi ona centralny punkt kontaktowy gromadzący i rozpowszechniający informacje między wszystkimi agencjami. W 2015 r. sieć zatwierdziła pierwszą strategię wieloletnią, w tym priorytety do realizacji w ramach rocznych programów prac, w których precyzowane są działania i cele EUAN. W 2020 r. z kolei zatwierdziła drugą strategię wieloletnią (na lata 2021–2027)⁷, w której uwzględniono polityczne i strategiczne kierunki działania Komisji. Opiera się ona na dwóch filarach strategicznych:

sieć agencji UE jako wzór do naśladowania w dziedzinie administracji;
sieć agencji UE jako dobrze ugruntowany partner instytucjonalny.

17 Każdego roku sieci przewodniczy – na zasadzie rotacyjnej – inna agencja, przy czym dwa razy do roku odbywają się posiedzenia plenarne koordynowane przez wspólne biuro wsparcia. Europejski Trybunał Obrachunkowy współpracuje z EUAN, dzieląc się dobrymi praktykami i udostępniając informacje na temat procedur kontrolnych i wyników kontroli.

18 Kluczowym elementem prac EUAN i podstawą obu wspomnianych strategii wieloletnich jest zagadnienie wspólnych usług oraz dzielenia się informacjami i wiedzą specjalistyczną. Do przykładów takiej współpracy można zaliczyć wspólne usługi w zakresie przywracania gotowości po wystąpieniu sytuacji kryzysowej i w obszarze księgowości, a także wspólne postępowania o udzielenie zamówienia oraz współpracę w kwestiach związanych z pandemią COVID-19 i ochroną danych.

Kontrola przeprowadzona przez Trybunał

Mandat Trybunału

19 Zgodnie z wymogami art. 287 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Trybunał skontrolował:

sprawozdania finansowe wszystkich 44 agencji, na które składały się: sprawozdanie finansowe (tj. bilans, sprawozdanie z finansowych wyników działalności, rachunek przepływów pieniężnych, zestawienie zmian w aktywach netto oraz opis znaczących zasad rachunkowości i informację dodatkową) oraz sprawozdanie z wykonania budżetu (w którym przedstawiono zbiorczo wszystkie operacje budżetowe i informację dodatkową) za rok budżetowy zakończony 31 grudnia 2021 r.;
legalność i prawidłowość transakcji leżących u podstaw tych sprawozdań.

20 Na podstawie wyników przeprowadzonej przez siebie kontroli Trybunał przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie bądź innym organom udzielającym absolutorium poświadczenie wiarygodności dotyczące wiarygodności sprawozdań finansowych poszczególnych agencji oraz legalności i prawidłowości transakcji leżących u podstaw tych sprawozdań. W stosownych przypadkach poświadczenia wiarygodności są uzupełniane o istotne uwagi pokontrolne.

Trybunał zgłasza przypadki podejrzenia nadużycia finansowego stosownym organom UE – OLAF i EPPO

21 W sprawach dotyczących przypadków podejrzenia nadużycia finansowego i innej nielegalnej działalności naruszającej interesy finansowe UE Trybunał współpracuje z Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), do Prokuratury Europejskiej zwraca się natomiast w sprawach związanych z przypadkami podejrzenia popełnienia przestępstwa naruszającego interesy finansowe UE. Trybunał powiadamia OLAF i EPPO o wszelkich podejrzeniach, które powziął w toku prowadzonych prac kontrolnych, mimo że celem kontroli nie jest konkretnie wykrywanie nadużyć finansowych.

Postępuje cyfryzacja procedur kontroli w Trybunale

22 Jak wspomniano w sprawozdaniach z poprzednich lat⁸, Trybunał traktuje doroczną kontrolę agencji UE jako dobrą okazję do zbadania możliwości, jakie niosą zautomatyzowane procedury kontroli. Na kontrolę agencji unijnych składa się około 200 procedur kontroli w obszarach takich jak płatności, płace, zamówienia, budżet, nabór pracowników i roczne sprawozdania finansowe. W ramach kontroli za rok budżetowy 2021 zakres wykorzystania procedur cyfrowych związanych z płacami i pozyskiwaniem danych został rozszerzony na wszystkie agencje. Z kolei zautomatyzowanym badaniem legalności i prawidłowości zobowiązań i płatności oraz wiarygodności rocznych sprawozdań finansowych ponownie objęto wyłącznie agencje wykonawcze UE, gdyż ich środowisko informatyczne jest wystarczająco zbliżone.

23 Trybunał zamierza zbadać możliwości wykorzystania cyfrowych technik kontroli także w innych obszarach i w odniesieniu do wszystkich agencji. Napotyka jednak na poważne przeszkody w tym zakresie, gdyż nadal istnieją luki w wykorzystaniu przez agencje – zwłaszcza agencje zdecentralizowane – ujednoliconych narzędzi informatycznych, co pokazano na rys. 8. Ponadto Trybunał zaobserwował, że nawet jeśli niektóre agencje stosują te same systemy informatyczne, w różny sposób posługują się konkretnymi funkcjami tych narzędzi. Brak spójności w tym obszarze jest kolejnym czynnikiem ograniczającym możliwości szerszego wykorzystania cyfrowych procedur kontroli. W odniesieniu do roku budżetowego 2022 Trybunał uruchomił pilotażowy projekt zakładający cyfryzację niektórych aspektów kontroli zamówień publicznych udzielanych przez agencje UE.

Rys. 8 – Nadal istnieją luki w wykorzystaniu przez agencje – zwłaszcza agencje zdecentralizowane – standaryzowanych narzędzi informatycznych

Uwagi Trybunału

Wyniki dorocznych kontroli agencji za rok budżetowy 2021 są pozytywne

24 Ogólnie rzecz biorąc, przeprowadzona przez Trybunał kontrola rocznych sprawozdań finansowych agencji za rok budżetowy zakończony 31 grudnia 2021 r. przyniosła pozytywne wyniki (zob. rys. 9). Trybunał sformułował jednak uwagi dotyczące nieprawidłowości i uchybień mających negatywny wpływ na wiarygodność sprawozdań finansowych i płatności leżących u ich podstaw, w szczególności w odniesieniu do zamówień publicznych.

Rys. 9 – Opinie z dorocznych kontroli dotyczących sprawozdań finansowych oraz dochodów i płatności agencji w latach 2019–2021

Opinie bez zastrzeżeń co do wiarygodności sprawozdań finansowych wszystkich agencji

25 W odniesieniu do roku budżetowego 2021 Trybunał wydał opinię bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych wszystkich 44 agencji (zob. rys. 9).

Objaśnienia uzupełniające są ważne dla zrozumienia sprawozdań finansowych EMA, Frontexu, SRB i EIGE

Czego dotyczą punkty zawierające „objaśnienia uzupełniające”?

Objaśnienia uzupełniające zwracają uwagę czytelników na kwestie przedstawione lub zadeklarowane w sprawozdaniu finansowym, które są na tyle istotne, że mają zasadnicze znaczenie dla zrozumienia sprawozdania lub dochodów bądź płatności leżących u podstaw sprawozdań.

26 W roku budżetowym 2021 Trybunał zamieścił objaśnienia uzupełniające w sprawozdaniach dotyczących czterech agencji: EMA, Frontexu, SRB i EIGE.

27 W sprawozdaniu finansowym EMA podano istotne informacje na temat najmu byłej siedziby tej agencji w Londynie. Umowa najmu obowiązuje do 2039 r. Nie zawiera ona klauzuli odstąpienia, lecz lokal może zostać podnajęty lub najem przeniesiony na inny podmiot pod warunkiem, że właściciel wyrazi na to zgodę. W lipcu 2019 r. EMA osiągnęła porozumienie z właścicielem i ze skutkiem od tej daty podnajęła swoją byłą siedzibę podnajemcy na warunkach odpowiadających warunkom głównego najmu. Okres podnajmu trwa do końca umownego okresu najmu tej powierzchni przez EMA, tj. do czerwca 2039 r. Ze względu na to, że EMA jest w dalszym ciągu stroną umowy najmu, może zostać wezwana do uregulowania pełnej kwoty należnej w ramach zobowiązań umownych, w przypadku gdy podnajemca nie wywiąże się ze swoich obowiązków. Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. kwota pozostała do zapłaty przez EMA do końca umowy najmu wynosi 383 mln euro. Składają się na nią całkowita szacowana wartość nieuregulowanego dotychczas najmu, opłaty za powiązane usługi i ubezpieczenie wynajmowanej nieruchomości przez wynajmującego.

28 Działalność Frontexu jest finansowana z budżetu UE i z wkładów państw strefy Schengen nienależących do UE. W sprawozdaniu finansowym Frontexu poinformowano, że wkłady te zostały obliczone nieprawidłowo. W rezultacie państwa strefy Schengen spoza UE wniosły wkład w wysokości niższej o 2,6 mln euro od należnej kwoty, co zostało zrównoważone przez wpłatę środków z budżetu UE. Jako że w 2021 r. wystąpiła nadwyżka, niedoszacowanie to nie miało wpływu na przychody operacyjne wykazane w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności za rok 2021.

29 SRB jest narażone na ryzyko sporów sądowych w związku z poborem składek na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, a także w związku z zadaniami wykonywanymi przez Jednolitą Radę jako organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. W sprawozdaniu finansowym SRB zamieszczono informacje na temat administracyjnych postępowań odwoławczych i postępowań sądowych dotyczących składek ex ante, toczących się pomiędzy bankami a krajowymi organami ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji i SRB, jak również na temat innych skarg przeciw SRB wniesionych przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w tym przed Sąd. Ich potencjalny wpływ na sprawozdanie finansowe Jednolitej Rady za rok budżetowy zakończony 31 grudnia 2021 r. (w szczególności na zobowiązania warunkowe, rezerwy i należności) jest przedmiotem osobnej kontroli rocznej, zgodnie z art. 92 ust. 4 rozporządzenia w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

30 EIGE wykazało w sprawozdaniu finansowym zobowiązanie warunkowe, które zostanie zrealizowane, jeżeli litewski Sąd Najwyższy podejmie niekorzystną dla Instytutu decyzję w toczącej się sprawie dotyczącej pracowników agencji pracy tymczasowej. Jej potencjalny wpływ finansowy szacuje się na 22 000 euro.

Wpływ agresji Rosji na Ukrainę

31 Trybunał zwrócił uwagę na przedstawione przez trzy agencje (EASO, EUSPA i SRB) informacje dotyczące wpływu, jaki agresja Rosji na Ukrainę wywiera na ich działalność. W obliczu zwiększonego zapotrzebowania na wsparcie państw członkowskich przyjmujących uchodźców z Ukrainy EASO zawnioskowało o dodatkowe zasoby kadrowe i finansowe. Działalność EUSPA zakłócił fakt, że przestano wykorzystywać rosyjskie wyrzutnie Sojuz na potrzeby satelitów Galileo. SRB ocenił, że wojna zwiększyła zagrożenia dla stabilności finansowej, w szczególności spotęgowała ryzyko kredytowe związane z ekspozycją banków na kontrahentów w Rosji, Białorusi i Ukrainie, a także z pożyczkami udzielonymi przedsiębiorstwom w tych państwach, najbardziej narażonym na skutki wojny.

Opinie bez zastrzeżeń na temat legalności i prawidłowości dochodów leżących u podstaw sprawozdań finansowych wszystkich agencji

32 W odniesieniu do roku budżetowego 2021 Trybunał wydał opinie bez zastrzeżeń na temat legalności i prawidłowości dochodów leżących u podstaw sprawozdań finansowych wszystkich agencji (rys. 9).

Punkt zawierający objaśnienie uzupełniające pomaga w zrozumieniu zagadnienia dochodów SRB

33 Trybunał zamieścił w części sprawozdania dotyczącej SRB objaśnienie uzupełniające ze względu na to, że toczą się spory prawne w sprawie części dochodów SRB związanych ze składkami ex ante wnoszonymi na rzecz jednolitego funduszu. Informacja ta jest istotna dla opinii Trybunału na temat dochodów SRB, gdyż w zależności od wyniku tych sporów Jednolita Rada może być zobowiązana na nowo obliczyć kwoty składek wnoszonych przez niektóre banki.

W punkcie omawiającym inne kwestie poruszono zagadnienie o szczególnym znaczeniu dla dochodów SRB

Czego dotyczą punkty omawiające „inne kwestie”?

W punktach omawiających inne kwestie poruszane są znaczące zagadnienia inne niż zagadnienia przedstawione lub zadeklarowane w sprawozdaniu finansowym, które są jednak istotne dla zrozumienia sprawozdania finansowego lub dochodów bądź płatności leżących u podstaw sprawozdania.

34 W odniesieniu do roku budżetowego 2021 Trybunał omówił inne kwestie wyłącznie w przypadku SRB. W rozporządzeniu w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji nie przewidziano kompleksowych i spójnych ram kontroli, które zapewniałyby wiarygodność informacji przekazywanych SRB przez banki do celów obliczeń składek ex ante. SRB przeprowadza jednak kontrolę tych informacji pod kątem spójności oraz kontrolę analityczną, a także pewne kontrole ex post na poziomie banków. Co więcej, SRB nie może ujawnić szczegółowych danych dotyczących obliczeń składek skorygowanych o ryzyko dla poszczególnych banków, ponieważ obliczenia te są wzajemnie powiązane i zawierają poufne informacje na temat innych banków. Ten stan rzeczy może niekorzystnie wpływać na przejrzystość przeprowadzanych obliczeń. Trybunał odnotował, że przy obliczaniu składek za lata 2021 i 2022 SRB zwiększyło przejrzystość wobec banków, organizując etap konsultacji. W ramach konsultacji SRB przekazało bankom dane, które pozwoliły im przeprowadzić symulację obliczania składek ex ante za te dwa lata.

Opinie bez zastrzeżeń co do legalności i prawidłowości płatności leżących u podstaw sprawozdań finansowych agencji z wyjątkiem eu-LISA

35 W odniesieniu do roku budżetowego 2021 Trybunał wydał opinie bez zastrzeżeń co do legalności i prawidłowości płatności leżących u podstaw rocznych sprawozdań finansowych 43 spośród 44 agencji (zob. rys. 9).

36 W przypadku eu-LISA Trybunał wydał opinię z zastrzeżeniem. Sześć spośród 28 płatności objętych kontrolą zostało dokonanych niezgodnie z przepisami (zob. ramka 1). Trzech z tych płatności dokonano w ramach konkretnego zamówienia realizowanego na podstawie umowy ramowej, w której nie określono szczegółowo potrzebnych usług (ilości i terminu ich świadczenia), a zatem umowa ta nie skutkowała powstaniem wyraźnego zobowiązania prawnego. Trybunał stwierdził również, że inne płatności, niewchodzące w skład pierwotnej próby kontrolnej, były związane z tym zamówieniem i dokonano ich z naruszeniem tych samych przepisów. Trzy pozostałe płatności z pierwotnej próby, które były niezgodne z przepisami, wiązały się z trzema różnymi konkretnymi zamówieniami zasadniczo odbiegającymi od odpowiadających im umów ramowych. Łączna kwota wydatków, których dotyczyły te płatności, wynosi 18,11 mln euro. Stanowi to 6,2% wszystkich środków na płatności udostępnionych w 2021 r.

Ramka 1

Trudności związane z planowaniem budżetu i zamówieniami publicznymi w eu-LISA

W odniesieniu do roku budżetowego 2019 Trybunał poinformował o ryzyku związanym z przekazaniem eu-LISA zasobów przed przyjęciem aktów legislacyjnych określających wymagania wobec systemów informatycznych, które miały zostać opracowane. Trybunał ustalił, że ryzyko to się zmaterializowało: na eu-LISA ciążyła presja czasowa, aby ukierunkować i wydać środki finansowe przed upływem określonego terminu, i poskutkowało to przypadkami niezgodności z przepisami w postępowaniach o udzielenie zamówienia i realizowaniu zamówień. Przypadki te obejmowały: brak informacji w umowie w sprawie konkretnego zamówienia o tym, jaka będzie zamawiana ilość usług i w jakim terminie; zmiany zakresu, czasu trwania i wartości umowy wykraczające poza elastyczne zmiany dopuszczalne na mocy rozporządzenia finansowego. W związku z powyższym Trybunał wydał opinię z zastrzeżeniem na temat legalności i prawidłowości płatności dokonanych przez eu-LISA w 2021 r. W ubiegłym roku z kolei Trybunał wydał opinię z zastrzeżeniem na temat legalności i prawidłowości płatności eu-LISA w 2020 r., a jej podstawą były podobne przypadki niezgodności w realizowaniu zamówień.

Działania, jakie należy podjąć (1)

eu-LISA powinna usprawnić prowadzone przez siebie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz poprawić zarządzanie umowami, w szczególności określać szczegółowo usługi i towary nabywane w konkretnych zamówieniach, a także ograniczyć zmiany w zakresie, czasie trwania i wartości umów, tak aby nie wykraczać poza elastyczność dopuszczalną na mocy rozporządzenia finansowego.

eu-LISA powinna również zwrócić się do Komisji z propozycją wprowadzenia zmian w planowaniu swojego budżetu wieloletniego, tak aby otrzymywać środki finansowe na opracowanie systemów dopiero po przyjęciu aktów legislacyjnych określających wymagania wobec tych systemów (w tym rozporządzeń delegowanych bądź rozporządzeń wykonawczych), w momencie gdy zakres projektu może zostać wystarczająco szczegółowo określony.

Punkt zawierający objaśnienie uzupełniające pomaga w zrozumieniu zagadnienia płatności dokonanych przez Frontex

37 W sprawozdaniu finansowym Frontexu ujęto informację o dokonanych w 2021 r. płatnościach na kwotę 18,1 mln euro. Zostały one zrealizowane w związku z zobowiązaniem budżetowym przeniesionym z 2020 r. na 2021 r., mimo że przed końcem 2020 r. Frontex nie zaciągnął odnośnego zobowiązania prawnego, tak jak wymagają tego przepisy rozporządzenia finansowego UE. Trybunał poinformował o tej kwestii w specjalnym sprawozdaniu rocznym za 2020 r.⁹ Łączne płatności w 2021 r. wyniosły 18 375 458 euro. Frontex skorygował zaistniałą niezgodność z przepisami, zaciągając stosowne zobowiązania prawne w 2021 r.

W punktach omawiających inne kwestie poruszono zagadnienie o szczególnym znaczeniu dla płatności dokonanych przez HaDEA

38 Trybunał zwraca uwagę na fakt, że na mocy decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2021/173¹⁰ dyrektorowi generalnemu DG SANTE powierzono funkcję dyrektora tymczasowego HaDEA, dopóki nie uzyska ona zdolności operacyjnej do wykonywania własnego budżetu. 19 lutego 2021 r. dyrektor generalny DG SANTE przekazał te uprawnienia innemu urzędnikowi DG SANTE, powołując go na dyrektora tymczasowego HaDEA. Art. 26 regulaminu finansowego HaDEA dopuszcza przekazanie uprawnień budżetowych. Niedopuszczalna jest jednak interpretacja, zgodnie z którą można delegować wszystkie uprawnienia dyrektora tymczasowego, gdyż takie rozwiązanie byłoby sprzeczne z decyzją wykonawczą Komisji.

W swoich uwagach Trybunał wskazuje obszary, w których należy wprowadzić usprawnienia

39 Ogółem Trybunał sformułował 77 uwag dotyczących 33 agencji, wskazując w nich obszary, w których konieczne jest wprowadzenie usprawnień. Dwie spośród tych uwag dały podstawę do wydania opinii z zastrzeżeniem w odniesieniu do eu-LISA, a jedna uwaga została zamieszczona w punkcie „Inne kwestie” dotyczącym HaDEA. Tytułem porównania – w odniesieniu do roku budżetowego 2020 Trybunał sformułował 60 uwag. Większość uwag dotyczy niedociągnięć w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, systemach zarządzania i kontroli, a także w zakresie zarządzania budżetem. Uchybienia dotyczące postępowań o udzielenie zamówienia pozostają najistotniejszą przyczyną występowania nieprawidłowych płatności.

40 Na rys. 10 i rys. 11 przedstawiono liczbę uwag z poszczególnych kategorii sformułowanych w sprawozdaniu Trybunału pod adresem 33 agencji.

Rys. 10 – Liczba uwag dotyczących poszczególnych agencji

Rys. 11 – Liczba uwag w podziale na najczęściej występujące kategorie uchybień

Wzrasta liczba uchybień dotyczących postępowań o udzielenie zamówienia, które pozostają główną przyczyną występowania nieprawidłowych płatności

41 Przepisy dotyczące zamówień publicznych mają na celu zapewnienie uczciwej konkurencji między oferentami i umożliwienie zakupu towarów i usług po najlepszej cenie, z poszanowaniem zasad przejrzystości, proporcjonalności, równego traktowania i niedyskryminacji. Trybunał skontrolował zamówienia publiczne we wszystkich 44 agencjach. W przypadku 22 agencji (ACER, Urząd BEREC, CdT, CEPOL, CPVO, EASO, EUNB, EEA, EIGE, EIOPA, EISMEA, ELA, EMA, EMSA, ENISA, ESMA, EUIPO, eu-LISA, EU-OSHA, Eurofound, Eurojust i Frontex) Trybunał ustalił, że podpisano umowy obarczone różnorodnymi niedociągnięciami z zakresu udzielania zamówień publicznych, w tym w roku budżetowym 2021 dokonano płatności związanych z nieprawidłowymi postępowaniami o udzielenie zamówienia odnotowanymi w poprzednich latach. W ramce 2 przedstawiono przykłady typowych nieprawidłowości w realizacji zamówień.

Ramka 2

Przykłady nieprawidłowej realizacji zamówień

CEPOL podpisał umowę ramową na świadczenie usług przez biuro podróży, obowiązującą do marca 2022 r. Niektóre państwa spoza UE nie były objęte zakresem tej umowy. Usługi w zakresie organizacji podróży do tych państw były objęte innymi umowami, obowiązującymi do końca 2020 r. Latem 2021 r., mimo nieprzewidywalnej sytuacji, jeśli chodzi o podróże, pojawiło się prawdopodobieństwo, że konieczne będzie przeprowadzenie przez CEPOL działań na miejscu w państwach spoza UE. Po dokonaniu oceny sytuacji i przeanalizowaniu różnych dostępnych wariantów CEPOL zdecydował się wykorzystać do organizacji wydarzeń w tych krajach obowiązującą umowę ramową, mimo że wydarzenia takie nie wchodziły w jej zakres. Rozwiązanie to stanowiło naruszenie przepisów rozporządzenia finansowego. CEPOL zarejestrował tę decyzję w rejestrze odstępstw. Powiązane płatności sięgające w 2021 r. kwoty 76 590 euro są nieprawidłowe.

42 Trybunał zaobserwował, że w odniesieniu do trzech ostatnich lat budżetowych wzrosła liczba formułowanych przez kontrolerów uwag dotyczących zamówień publicznych (w 2019 r. było to 20, w 2020 r. – 18, a w 2021 r. – 34). Zwiększyła się także liczba agencji, pod adresem których uwagi te sformułowano (w 2019 r. – 11 agencji, w 2020 r. – 14, a w 2021 r. – 22). Jak widać na rys. 12, począwszy od roku budżetowego 2019 Trybunał corocznie zgłaszał nowe uwagi w obszarze zamówień publicznych w odniesieniu do dwóch agencji (CEPOL i EMA).

Rys. 12 – W trzech ostatnich latach uwagi Trybunału dotyczące uchybień i nieprawidłowości w zamówieniach publicznych stawały się coraz częstsze

Działania, jakie należy podjąć (2)

Błędy w zamówieniach publicznych to w dalszym ciągu najczęstszy rodzaj błędów wykrywanych przez Trybunał podczas kontroli agencji. Agencje, których te błędy dotyczą, powinny jeszcze bardziej udoskonalić swoje procedury udzielania zamówień, tak aby zapewnić pełną zgodność z obowiązującymi przepisami i zagwarantować najlepszy stosunek wartości do ceny.

W szczególności przy wdrażaniu umów ramowych agencje powinny udzielać konkretnych zamówień wyłącznie w celu zakupu towarów lub usług objętych powiązaną umową ramową. Agencje powinny również dopilnować, by przestrzegać przewidzianych w rozporządzeniu finansowym warunków modyfikowania obowiązujących umów.

W systemach zarządzania i kontroli występują uchybienia

43 W przypadku 16 agencji (ACER, Cedefop, CEPOL, EASA, EUNB, EIOPA, EISMEA, EIT, ELA, ENISA, EPPO, ESMA, Europol, EUSPA, Frontex i HaDEA) Trybunał poinformował o uchybieniach w obszarze systemów zarządzania i kontroli innych niż uchybienia związane z udzielaniem zamówień publicznych i naborem pracowników. Uwagi sformułowane pod adresem tych 16 agencji dotyczą: potencjalnych przypadków wystąpienia konfliktu interesów, brakujących kontroli ex ante/ex post, niewłaściwego zarządzania zobowiązaniami budżetowymi i prawnymi oraz nieodnotowywania wyjątków w rejestrze odstępstw.

44 Na rys. 11 przedstawiono najczęściej występujące rodzaje uchybień w obszarze kontroli wewnętrznej. Z kolei w ramce 3 opisano przykłady takich uchybień związanych z ryzykiem wystąpienia konfliktu interesów.

Ramka 3

Trudności z zarządzaniem i konflikty interesów mogą osłabić skuteczność agencji UE

Zadaniem trzech Europejskich Urzędów Nadzoru – EUNB, EIOPA i ESMA – jest zagwarantowanie równych warunków działania w obszarze nadzoru usług finansowych. W rozporządzeniach ustanawiających te urzędy przewidziano szereg przepisów mających zapewnić, by członkowie Rady Organów Nadzoru „działa niezależnie i obiektywnie w wyłącznym interesie Unii jako całości” oraz aby „nie zwraca się o instrukcje do […] rządu żadnego z państw członkowskich lub do innego podmiotu publicznego lub prywatnego, ani nie przyjm[owali] takich instrukcji”¹¹.

Zgodnie z regulaminem wewnętrznym Europejskich Urzędów Nadzoru członkowie Rady Organów Nadzoru, w przypadku których występuje konflikt interesów, nie uczestniczą w obradach rady ani też nie mają prawa głosu w odnośnej kwestii. Mogą być jednak obecni na posiedzeniu, chyba że inny członek danej Rady Organów Nadzoru sprzeciwi się ich obecności (EUNB i EIOPA) lub większość członków zagłosuje za ich wykluczeniem z obrad (ESMA). Rozwiązanie to naraża Rady Organów Nadzoru na ryzyko – co najmniej pozorne – utraty niezależności.

W ubiegłych latach w szeregu sprawozdań specjalnych Trybunał informował o problemach zarządczych dotykających Europejskie Urzędy Nadzoru i o niekorzystnym wpływie tych trudności na realizację celów wyznaczonych urzędom.

W sprawozdaniu specjalnym na temat testów warunków skrajnych dotyczących banków¹² Trybunał ustalił, że organy krajowe są w znacznym stopniu zaangażowane w strukturę zarządzania EUNB, jako że Rada Organów Nadzoru EUNB składa się z przedstawicieli krajowych, których powołanie nie wymaga zatwierdzenia ze strony organów UE. Sytuacja ta może rodzić napięcia, gdyż członkowie rady mogą działać w imieniu interesów czysto krajowych, a nie bardziej ogólnych interesów europejskich.

Z kolei w sprawozdaniu specjalnym na temat nadzoru ubezpieczeniowego¹³ Trybunał zauważył, że wydajność i skuteczność prac EIOPA często zależała od jakości wkładu ze strony organów krajowych i ich gotowości do współpracy. Obecna struktura zarządzania EIOPA daje organom krajowym prawo do wpływania na to, w jakim zakresie ich prace będą poddawane przeglądowi, jak również na wnioski z takich przeglądów. Rada Organów Nadzoru EIOPA zatwierdza wszystkie kluczowe dokumenty, takie jak strategia nadzoru EIOPA. Sytuacja ta może niekorzystnie wpływać na niezależność EIOPA i uniemożliwiać jej realizację wyznaczonych celów.

W sprawozdaniu specjalnym na temat przeciwdziałania praniu pieniędzy¹⁴ Trybunał odnotował, że pracownicy EUNB prowadzili wnikliwe postępowania wyjaśniające w sprawie potencjalnych naruszeń prawa Unii. Jednocześnie Trybunał znalazł jednak pisemne dowody na próby lobbowania wśród członków zespołu w okresie, gdy ten obradował nad potencjalnym zaleceniem dla Rady Organów Nadzoru EUNB. Ostatecznie rada odrzuciła projekt zalecenia.

W sprawozdaniu specjalnym na temat funduszy inwestycyjnych¹⁵ Trybunał ustalił, że ESMA stoi przed wyzwaniami związanymi ze skutecznym wykorzystaniem swoich narzędzi. Wyzwania te obejmują problemy spowodowane strukturą zarządzania ESMA oraz jej uzależnieniem od dobrej woli organów krajowych i gotowości Rady Organów Nadzoru. Trybunał ustalił, że i organy krajowe, i Rada Organów Nadzoru preferowały nieinwazyjne narzędzia konwergencji, których skuteczność nie została jeszcze wykazana. W wielu przypadkach narzędzia te nie pozwoliły wprowadzić skutecznych i spójnych praktyk nadzorczych, co z kolei ograniczyło skuteczność ESMA.

We wszystkich powyższych przypadkach Trybunał zalecił Komisji, by wzięła pod uwagę zaproponowanie zmian w strukturze zarządzania Europejskich Urzędów Nadzoru, które pozwoliłyby na bardziej efektywne wykorzystanie ich uprawnień. W 2019 r. prawodawca nie opowiedział się jednak za zmienioną strukturą zarządzania zaproponowaną przez Komisję¹⁶.

Uchybienia w procesie naboru są często związane z procesem oceny

45 W odniesieniu do dziewięciu agencji (Urząd BEREC, Cedefop, EUNB, EIGE, EMA, EPPO, EUSPA, Frontex i SRB) Trybunał stwierdził uchybienia związane z różnymi aspektami procedur naboru, w tym z procesami oceny i ogłoszeniami o naborze. Na rys. 11 przedstawiono najczęściej wykrywane kategorie uchybień w zakresie procedur naboru.

Uchybienia w zarządzaniu budżetem zazwyczaj skutkują wysokim poziomem przeniesień lub opóźnieniami w płatnościach

46 W odniesieniu do 10 agencji (ACER, Cedefop, EACEA, EPPO, ERCEA, EUIPO, eu-LISA, FRA, Frontex, HaDEA) Trybunał odnotował uchybienia związane z różnymi aspektami zarządzania budżetem, na przykład nadmiernie wysoki poziom przeniesień środków budżetowych i duży odsetek opóźnionych płatności. Na rys. 11 przedstawiono najczęściej wykrywane kategorie uchybień w zakresie zarządzania budżetem.

47 Na rys. 13 ukazano poziom przeniesień w poszczególnych agencjach w podziale na tytuły budżetu. W rozporządzeniu finansowym UE nie określono wprawdzie maksymalnej kwoty takich przeniesień, a występowanie szeregu z nich wynika z wieloletniego charakteru działań operacyjnych, jednak ich nadmierny poziom może świadczyć o opóźnieniach w realizacji programów prac lub w wykonaniu planów zamówień. Przeniesienia mogą też wskazywać na istnienie problemu o charakterze systemowym, być przesłanką nieodpowiedniego planowania budżetu lub potencjalnie stanowić naruszenie budżetowej zasady jednoroczności. Trybunał ustalił, że uchybienia tego rodzaju dotyczą czterech agencji (ACER, EACEA, eu-LISA i FRA).

Rys. 13 – Poziom przeniesionych środków w podziale na poszczególne tytuły budżetu

Działania, jakie należy podjąć (3)

W celu rozwiązania problemu nadmiernie wysokiego poziomu przeniesień środków agencje powinny wprowadzić dalsze usprawnienia w planowaniu budżetu i w cyklach jego wykonania.

Uchybienia i dobre praktyki, jeśli chodzi o podejście agencji do ewentualnego wystąpienia efektu drzwi obrotowych

48 W ramach prac związanych z rokiem budżetowym 2021 r. – aby uzupełnić regularnie prowadzone przez Trybunał prace kontrolne dotyczące wiarygodności sprawozdań finansowych agencji oraz legalności i prawidłowości dochodów i płatności leżących u ich podstaw – kontrolerzy przeanalizowali, w jaki sposób agencje radzą sobie z potencjalnym wystąpieniem efektu drzwi obrotowych. W ramce 4 wyjaśniono, na czym polega efekt drzwi obrotowych oraz jaki ma związek z ryzykiem wystąpienia konfliktu interesów i zawłaszczenia polityki.

Ramka 4

Na czym polega efekt drzwi obrotowych i dlaczego ma znaczenie?

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) definiuje efekt drzwi obrotowych w następujący sposób: „Gdy dana osoba obejmuje nowe stanowisko po przejściu z sektora publicznego do prywatnego lub odwrotnie, może zaistnieć konflikt interesów, który potencjalnie niesie za sobą ryzyko zawłaszczenia polityki. W przypadku, gdy osoba ta pełni obowiązki w obszarze ściśle powiązanym z jej dotychczasową funkcją urzędnika publicznego lub bezpośrednio wcześniej przez nią kontrolowanym, występuje zjawisko drzwi obrotowych, które może być postrzegane jako uzyskanie niesprawiedliwej przewagi polegającej na informacjach, kontaktach czy wszelkich innych kategoriach korzyści zawdzięczanych pełnionej poprzednio funkcji publicznej. W niektórych przypadkach urzędnicy publiczni mogą być skłonni do podejmowania decyzji nie w interesie publicznym, ale w interesie byłego lub przyszłego pracodawcy, bądź też mogą być postrzegani jako skłonni do podejmowania takich decyzji”¹⁷.

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich wyjaśnia¹⁸, że w kontekście unijnym „w przypadku, gdy urzędnik publiczny podejmuje pracę w sektorze prywatnym, często określa się tę sytuację mianem »przejścia przez drzwi obrotowe«. Stanowi ona potencjalne zagrożenie dla integralności instytucji unijnych, gdyż cenna wiedza o wewnętrznym funkcjonowaniu instytucji może w rezultacie trafić do sektora prywatnego, byli urzędnicy mogą prowadzić działalność lobbingową wśród swoich niedawnych współpracowników bądź też ewentualne przyszłe miejsce zatrudnienia może mieć wpływ na decyzje obecnych urzędników”.

Podjęcie dodatkowej działalności zarobkowej przez osoby zatrudnione w instytucji lub organie UE, np. agencji, może skutkować podobnym ryzykiem co objęcie nowego stanowiska po odejściu ze służby publicznej w UE.

49 Agencje są szczególnie narażone na ryzyko wystąpienia efektu drzwi obrotowych ze względu na to, że polegają na pracownikach tymczasowych, co przekłada się na wysoki wskaźnik rotacji personelu. Ponadto ryzyko to niesie za sobą przyjęty przez nie model zarządzania, w którym członkowie zarządu zazwyczaj obejmują swoje funkcje na stosunkowo krótki okres. W niektórych agencjach ryzyko jest jeszcze wyższe z uwagi na przekazane im znaczące uprawnienia regulacyjne (np. w przypadku EUNB, EIOPA i ESMA) lub powiązania z określoną branżą (np. w przypadku EASA, ECHA czy EFSA). Trybunał postanowił zbadać to zagadnienie, gdyż ma ono znaczenie nie tylko dla prawidłowego funkcjonowania agencji UE, ale także dla ich reputacji oraz – w szerszym ujęciu – dla reputacji całej Unii.

50 Trybunał przeanalizował przypadki mające miejsce w latach 2019–2021, w których obecni lub byli pracownicy wyższego szczebla agencji (dyrektorzy wykonawczy, dyrektorzy i urzędnicy w grupie zaszeregowania AD14–AD16) podjęli pracę po opuszczeniu agencji lub w okresie zatrudnienia w agencji podjęli dodatkową działalność zarobkową. Trybunał zbadał także podobne przypadki dotyczące członków i byłych członków zarządów agencji. Niektóre agencje dokonały oceny tych sytuacji wyłącznie w oparciu o własne przepisy wewnętrzne. Zakresem analizy Trybunału objęto 40 agencji. Nie uwzględniono w niej jedynie Chafea, która zakończyła działalność w 2021 r., oraz trzech agencji, które w 2021 r. dopiero zaczęły działalność operacyjną lub stały się niezależne (ELA, EPPO i HaDEA). W ramce 5 przedstawiono normy prawne obowiązujące w tym obszarze.

Ramka 5

Unijne ramy prawne mające zastosowanie do zarządzania ryzykiem wystąpienia efektu drzwi obrotowych

Przepisy mające zastosowanie do sytuacji, w których może wystąpić efekt drzwi obrotowych, oraz do powiązanego ryzyka wystąpienia konfliktu interesów są zawarte przede wszystkim w regulaminie pracowniczym¹⁹ UE. Obowiązują one byłych i obecnych pracowników instytucji i organów UE, w tym agencji UE, i są następujące:

Pracownicy zamierzający podjąć działalność zawodową w okresie dwóch lat od zakończenia służby informują o tym agencję.
Przed wydaniem lub odmową pozwolenia na to, by były pracownik podjął dodatkową działalność lub nową działalność zawodową, agencja konsultuje się ze Wspólnym Komitetem.
Jeżeli agencja uzna, że istnieje ryzyko wystąpienia konfliktu interesów, może zabronić pracownikowi podjęcia danej działalności zawodowej albo wydać pozwolenie na określonych warunkach.
Agencja zakazuje urzędnikom wyższego szczebla działalności lobbingowej lub reprezentacyjnej wobec swoich pracowników przez okres 12 miesięcy od zakończenia przez nich służby.
Agencja publikuje corocznie wykaz przypadków ocenionych w kontekście ryzyka działalności lobbingowej i reprezentacyjnej.

Powyższe przepisy nie odnoszą się jednak do członków zarządów agencji, gdyż nie są oni uznawani za pracowników agencji. W dziewięciu agencjach ustanowiono przepisy wewnętrzne dotyczące tej kwestii.

W obecnych ramach prawnych brakuje przejrzystych wymogów dotyczących zgodności z przepisami i monitorowania

51 Jak wynika z ramki 5, regulamin pracowniczy (w tym przepisy dotyczące sytuacji, w których może wystąpić efekt drzwi obrotowych, i w szerszym ujęciu konfliktów interesów) z definicji nie obowiązuje członków zarządów agencji, którzy nie należą do personelu agencji. Nie odnosi się on także do członków komitetów naukowych, grup ekspertów i innych podobnych organów. W ten sposób tworzy się próżnia prawna, ponieważ nie ma wspólnej podstawy prawnej, która określałaby minimalne wymogi związane z ryzykiem wystąpienia konfliktu interesów i efektu drzwi obrotowych dotyczących tej kategorii osób pracujących dla UE. Zadanie ustalenia odnośnych przepisów pozostawiono poszczególnym agencjom.

52 W unijnych ramach prawnych dotyczących zarządzania ryzykiem wystąpienia efektu drzwi obrotowych przewidziano bardzo ograniczone obowiązki instytucji i organów UE (w tym agencji UE) w zakresie monitorowania, czy obecni i byli pracownicy spełniają wymogi obowiązujące ich w tym obszarze. Nie określono w nich, w jaki sposób takie monitorowanie miałoby być prowadzone, ani jakie narzędzia mogłyby być w tym celu wykorzystywane. W rezultacie większość agencji nie podejmuje żadnych działań w zakresie takiego monitorowania. Gdyby pojawiły się niezgłoszone przypadki wystąpienia efektu drzwi obrotowych, bądź też gdyby doszło do naruszenia ograniczeń nałożonych na odchodzących pracowników w odniesieniu do ich nowego miejsca zatrudnienia, prawdopodobnie takie sytuacje nie zostałyby wykryte.

53 W przepisach dotyczących monitorowania efektu drzwi obrotowych i sposobu radzenia sobie z tym efektem oraz powiązanym ryzykiem wystąpienia konfliktu interesów nie zaznaczono wystarczająco przejrzyście, że stosowne instytucje i organy UE mają obowiązek opublikować corocznie wykaz przypadków ocenionych w kontekście ryzyka prowadzenia działalności lobbingowej i reprezentacyjnej. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich poinformował o tej kwestii już w 2017 r. (zob. ramka 6). Odnośne przepisy regulaminu pracowniczego dotychczas się nie zmieniły.

Ramka 6

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich wezwał do większej przejrzystości w ocenie przypadków związanych z ryzykiem działalności lobbingowej i reprezentacyjnej

W opublikowanym w 2017 r. sprawozdaniu²⁰ Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził, że „należy publikować informacje dotyczące wszystkich ocenionych przypadków, niezależnie od tego, czy dana instytucja uznała, że zadeklarowana działalność zawodowa może lub będzie pociągać za sobą działalność lobbingową i reprezentacyjną. Podanie tych informacji jest konieczne do zapewnienia skutecznego i rzetelnego stosowania przepisów art. 16 ust. 3 i 16 ust. 4”. Według Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich należy publikować następujące informacje:

imię i nazwisko danego pracownika wyższego szczebla;
data zakończenia pracy przez danego pracownika wyższego szczebla;
rodzaj stanowiska zajmowanego przez danego pracownika wyższego szczebla oraz opis pełnionych przez niego obowiązków w ciągu ostatnich trzech lat służby cywilnej UE;
nazwa przyszłego pracodawcy oraz opis rodzaju obowiązków, które mają być wykonywane w ramach nowej pracy, bądź opis planowanej działalności na własny rachunek;
jeżeli przyszły pracodawca lub własne przedsiębiorstwo figurują w unijnym rejestrze służącym przejrzystości – link do odpowiedniego wpisu do rejestru;
szczegółowa ocena przypadku przeprowadzona przez daną instytucję, w tym decyzja co do pozwolenia na podjęcie działalności (oraz co do ewentualnych środków ograniczających ryzyko towarzyszących pozwoleniu) wraz z oświadczeniem na temat tego, czy planowana działalność może pociągać za sobą działalność lobbingową i reprezentacyjną, a tym samym wymaga nałożenia zakazu jej prowadzenia.

Działania, jakie należy podjąć (4)

Sieć agencji UE powinna zwrócić się do Komisji i prawodawców z propozycją wprowadzenia zmian w ramach regulacyjnych i określenia minimalnego zestawu przepisów dotyczących ryzyka wystąpienia konfliktu interesów i efektu drzwi obrotowych, które obowiązywałyby członków zarządów agencji UE. W stosownych przypadkach podobne przepisy powinny obowiązywać także członków komitetów naukowych, grup ekspertów i podobnych organów, których nie dotyczą przepisy regulaminu pracowniczego.

W większości przypadków agencje wywiązują się ze zobowiązań prawnych

54 W przypadku gdy obecny lub były pracownik powiadamia agencję o zamiarze podjęcia nowej pracy, agencja ma 30 dni roboczych na wydanie odnośnej decyzji. Nie przewidziano takiego ograniczenia czasowego, jeśli chodzi o podejmowanie działalności dodatkowej. Przed podjęciem decyzji agencja musi skonsultować się ze Wspólnym Komitetem.

55 W ciągu ostatnich trzech lat (2019–2021) jedynie 20 z 40 skontrolowanych przez Trybunał agencji przeanalizowało przypadki potencjalnego wystąpienia efektu drzwi obrotowych dotyczące pracowników wyższego szczebla, a jedynie pięć dokonało oceny przypadku związanego z podjęciem nowej pracy lub działalności dodatkowej przez członka zarządu. Jak wynika z rys. 14, łącznie ocenie poddano 71 przypadków, w tym 43 przypadki dotyczyły pracowników wyższego szczebla, a 28 – członków zarządu. Powyższe dane liczbowe opierają się na informacjach otrzymanych od agencji, które z kolei polegają zasadniczo na oświadczeniach składanych przez pracowników i członków zarządu. Trybunał nie przeprowadził badania w celu zidentyfikowania przypadków niezgłoszonych.

Rys. 14 – Większość agencji objęła oceną tylko nieliczne przypadki lub wcale nie dokonała oceny

56 Trybunał przeanalizował próbę 17 z powyższych przypadków i ustalił, że agencje zasadniczo spełniały obowiązujące wymogi prawne. Przypadki naruszeń przepisów wykryte przez Trybunał (zob. rys. 15) dotyczyły obowiązku opublikowania wykazu ocenionych spraw, konsultacji ze Wspólnym Komitetem i wydania oficjalnej decyzji w ciągu 30 dni roboczych.

Rys. 15 – Trybunał ustalił, że w sześciu agencjach doszło do naruszenia procedur

Działania, jakie należy podjąć (5)

Agencje powinny usprawnić wewnętrzne procedury i mechanizmy kontrolne dotyczące efektu drzwi obrotowych, tak aby zapewnić pełną zgodność z obowiązującymi przepisami. W szczególności powinny:

wydawać oficjalne decyzje w obowiązującym terminie;
we wszystkich przypadkach przed wydaniem decyzji zasięgać opinii Wspólnego Komitetu;
publikować wykaz wszystkich ocenionych przypadków dotyczących ryzyka działalności lobbingowej i reprezentacyjnej.

Jedynie nieliczne agencje wykraczają poza minimalne wymogi prawne, jeśli chodzi o radzenie sobie z ewentualnym efektem drzwi obrotowych

57 Dziewięć agencji (EUNB, EIOPA, EIT, EMA, ESMA, EUIPO, Europol, FRA i SRB) wprowadziło własne przepisy wewnętrzne w związku z tym, że w prawodawstwie UE brak jest przepisów regulujących podejmowanie działalności przez członków zarządów agencji. Zob. ramka 7.

Ramka 7

Przykłady przepisów dotyczących występowania efektu drzwi obrotowych w EMA i EIT

W przepisach wewnętrznych EMA przewidziano wymóg, by członkowie Zarządu (i ich zastępcy) niezwłocznie informowali EMA o zamiarze podjęcia działalności zawodowej w przedsiębiorstwie farmaceutycznym. W momencie otrzymania takiego zgłoszenia EMA ma obowiązek ograniczyć dalszy udział danej osoby w pracach Zarządu. Podobne przepisy obowiązują w odniesieniu do członków komitetów naukowych i grup ekspertów EMA.

EIT przyjął kodeks dobrego postępowania, który reguluje wystąpienie konfliktu interesów w przypadku członków Rady Zarządzającej. Zgodnie z przepisami kodeksu przez dwa lata po zakończeniu pełnienia swojej funkcji członkowie Rady Zarządzającej nie mogą objąć żadnego stanowiska, tak o charakterze zarobkowym, jak i niezarobkowym, w przedsiębiorstwie, ośrodku badawczym lub na uniwersytecie, jeżeli należą one do wspólnot wiedzy i innowacji lub otrzymują dotacje ze środków EIT.

58 Pozostałe 31 agencji bierze pod uwagę wyłącznie przypadki potencjalnego wystąpienia efektu drzwi obrotowych dotyczące obecnych i byłych pracowników. W rezultacie ocenie poddawany jest jedynie niewielki odsetek przypadków potencjalnego wystąpienia efektu drzwi obrotowych wśród członków zarządu (rys. 16). Ten stan rzeczy może doprowadzić do domniemanych lub faktycznych konfliktów interesów, które mogą przełożyć się na:

podejmowanie decyzji nie w interesie publicznym, lecz w interesie przyszłego pracodawcy danego członka zarządu;
uzyskanie przez niektóre podmioty z sektora prywatnego nieuczciwych korzyści polegających na dostępie do informacji o wewnętrznym funkcjonowaniu agencji lub kontaktach/działalności lobbingowej.

Rys. 16 – Ocenie poddawane są nieliczne przypadki potencjalnego wystąpienia efektu drzwi obrotowych wśród członków zarządu

Działania, jakie należy podjąć (6)

Agencje powinny ustanowić przepisy wewnętrzne obowiązujące członków ich zarządów, które dotyczyłyby w ogólnym ujęciu konfliktu interesów, a w szczególności efektu drzwi obrotowych.

59 Ogólnie rzecz biorąc, Trybunał ustalił, że przy określaniu, czy potencjalnie zaistnieje efekt drzwi obrotowych i powiązane ryzyko konfliktu interesów, agencje polegają niemal wyłącznie na oświadczeniach składanych przez pracowników. Większość agencji nie podejmuje żadnych kroków w celu ustalenia, czy obecni pracownicy prowadzą niezgłoszoną działalność dodatkową lub czy byli pracownicy podjęli pracę, nie poinformowawszy o tym agencji. Agencje nie monitorują też, czy byli pracownicy przestrzegają ograniczeń nałożonych na nich w związku z nową działalnością zawodową. Trybunał odnotował jednak także cztery przypadki dobrych praktyk polegające na ustanowieniu przez agencje procedur monitorowania powyższych kwestii. Zob. ramka 8.

Ramka 8

Tylko cztery agencje (Urząd BEREC, SRB, EUNB i ESMA) wprowadziły procedury monitorowania, czy przestrzegane są przepisy dotyczące efektu drzwi obrotowych

W Urzędzie BEREC ustanowiono procedury służące wyrywkowej kontroli, czy byli pracownicy wywiązują się z obowiązków spoczywających na nich na mocy art. 16 regulaminu pracowniczego. Kontrole te dotyczą pracowników, w tym pracowników wyższego szczebla, którym nie zezwolono na podjęcie określonej działalności zawodowej lub którzy otrzymali pozwolenie na podjęcie pracy z pewnymi ograniczeniami.

W SRB przyjęto procedury zapewniające objęcie kontrolą zgodności byłych pracowników, którzy odeszli z SRB w ciągu dwóch ostatnich lat. Do celów tej kontroli wykorzystywane są m.in. publicznie dostępne bazy danych.

Działania, jakie należy podjąć (7)

Agencje powinny aktywnie monitorować działalność zawodową swoich pracowników wyższego szczebla (w tym pracowników, którzy odeszli z agencji w ciągu dwóch ostatnich lat), tak aby być w stanie wykryć niezgłoszone przypadki wystąpienia efektu drzwi obrotowych i dopilnować, by nałożone ograniczenia były przestrzegane.

Inne publikacje Trybunału dotyczące agencji

60 Oprócz sprawozdań z kontroli dotyczących wyłącznie agencji w 2021 r. oraz pierwszej połowie 2022 r. Trybunał opublikował również szereg sprawozdań specjalnych dotyczących realizacji polityki UE, w których odniesiono się do licznych agencji. Ich pełny wykaz można znaleźć na rys. 17.

Rys. 17 – Wykaz sprawozdań specjalnych Trybunału opublikowanych w 2021 r. oraz w pierwszej połowie 2022 r., które odnoszą się do agencji

Agencje podejmują działania następcze w odpowiedzi na uwagi pokontrolne z poprzednich lat

61 Trybunał przedstawia informacje na temat stanu zaawansowania działań podjętych przez agencje w odpowiedzi na uwagi z poprzednich lat. Jak pokazano na rys. 18, jeśli chodzi o 139 uwag, w odniesieniu do których do końca 2020 r. nie podjęto żadnych kroków, w 2021 r. ukończono działania naprawcze w odniesieniu do 67 uwag, a w odniesieniu do 39 uwag były one w toku. W odniesieniu do 22 agencji (ACER, Urząd BEREC, CEPOL, CPVO, EASA, EASO, EFSA, EISMEA, EIT, EMA, EMCDDA, ERA, ESMA, ETF, EUIPO, eu-LISA, Eurofound, Eurojust, Europol, FRA, Frontex i SRB) Trybunał stwierdza, że 48 uwag sformułowanych w poprzednich latach nie zostało jeszcze wdrożonych, a w odniesieniu do 9 z nich nie podjęto żadnych działań.

Rys. 18 – Działania podjęte przez agencje w odpowiedzi na uwagi z poprzednich lat

62 W ramce 9 wyjaśniono, co oznaczają statusy działań następczych przyjęte na potrzeby niniejszego dokumentu i przedstawiono przykłady typowych sytuacji, w jakich mają one zastosowanie.

Ramka 9

Wyjaśnienie statusów działań następczych przyjętych w tym dokumencie

Zrealizowane: W celu uwzględnienia sformułowanej pod jej adresem uwagi agencja wprowadziła usprawnienia, poparte dowodami i zweryfikowane przez Europejski Trybunał Obrachunkowy.

W trakcie realizacji: Istnieją dowody na podjęcie działań naprawczych, lecz proces nie został jeszcze w pełni wdrożony lub zakończony.

Niepodjęte: Nie podjęto żadnych odnośnych działań lub agencja nie przyjęła uwagi.

Nie dotyczy: Uwaga przestała być aktualna lub umowa, w odniesieniu do której sformułowano uwagę, wygasła. Status ten jest przyznawany także w sytuacji, gdy ze względu na zmianę okoliczności koszt zrealizowania działań naprawczych przewyższa korzyści.

Wykaz akronimów odnoszących się do agencji i innych organów UE

Akronim	Pełna nazwa	Akronim	Pełna nazwa
ACER	Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki	EMA	Europejska Agencja Leków
Urząd BEREC	Agencja Wsparcia Organu Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej	EMCDDA	Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii
CdT	Centrum Tłumaczeń dla Organów Unii Europejskiej	EMSA	Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego
Cedefop	Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego	ENISA	Agencja Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa
CEPOL	Agencja Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania	EPPO	Prokuratura Europejska
Chafea	Agencja Wykonawcza ds. Konsumentów, Zdrowia, Rolnictwa i Żywności	ERA	Agencja Kolejowa Unii Europejskiej
CINEA	Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Środowiska i Infrastruktury	ERCEA	Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych
CPVO	Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin	ESA	Agencja Dostaw Euratomu
EACEA	Agencja Wykonawcza ds. Edukacji i Kultury	ESMA	Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych
EASA	Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego	ETF	Europejska Fundacja Kształcenia
EASO	Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu	EUIPO	Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej
EUNB	Europejski Urząd Nadzoru Bankowego	eu-LISA	Agencja Unii Europejskiej ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości
ECDC	Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób	EU-OSHA	Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy
ECHA	Europejska Agencja Chemikaliów	Eurofound	Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy
EEA	Europejska Agencja Środowiska	Eurojust	Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych
EFCA	Europejska Agencja Kontroli Rybołówstwa	Europol	Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania
EFSA	Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności	EUSPA	Agencja Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego
EIGE	Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn	FRA	Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej
EIOPA	Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych	Frontex	Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej
EISMEA	Agencja Wykonawcza Europejskiej Rady ds. Innowacji i ds. MŚP	HaDEA	Europejska Agencja Wykonawcza ds. Zdrowia i Cyfryzacji
EIT	Europejski Instytut Innowacji i Technologii	REA	Europejska Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych
ELA	Europejski Urząd ds. Pracy	SRB	Jednolita Rada ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji

Zespół kontrolny

W trzecim rzędzie (od lewej): Janis Gaisonoks, Marco Corradi, Peter Eklund, Joao Pedro Bento, Ivo Koppelmaa, Emmanuel Djoffon (kontrolerzy).

W drugim rzędzie (od lewej): Sergio Gascon Samper (kontroler), Alexandra Mazilu (graficzka), Nikolaos Alampanos, Armin Hosp, Leonidas Tsonakas, Paulo Oliveira (kontrolerzy), Ioanna Michali (asystentka).

W pierwszym rzędzie (od lewej): Rimantas Šadžius (członek Trybunału), Julio Cesar Santin Santos, Mirko Gottmann (kontrolerzy), Michał Machowski (kierownik), Christine Becker (kontrolerka), Mindaugas Pakstys (szef gabinetu).

Pozostali członkowie zespołu kontrolnego: John Sweeney (kierownik), Di Hai (attaché), Matthias Blaas (attaché), Iveta Adovica, Santiago Fuentes, Joaquin Hernandez Fernandez, Marc Hertgen, Tomas Mackevicius, Hans Christian Monz, Roberto Sanz Moratal, Svetoslava Tashkova (kontrolerzy), Chantal Kapawa (asystent).

Pragniemy oddać cześć pamięci członka Trybunału Alexa Brenninkmeijera (1951–2022), który stał na czele tej kontroli do kwietnia 2022 r.

Przypisy

¹ Art. 285–287 (Dz.U. C 326 z 26.10.2012, s. 169).

² Więcej informacji na temat pracy Trybunału można znaleźć w jego sprawozdaniach z działalności, sprawozdaniach rocznych dotyczących wykonania budżetu UE, sprawozdaniach specjalnych, przeglądach horyzontalnych oraz opiniach w sprawie nowych lub zmienionych przepisów unijnych bądź w sprawie innych decyzji mających wpływ na zarządzanie finansami (www.eca.europa.eu).

³ ACER, Urząd BEREC, Cedefop, CdT, CEPOL, CPVO, EASA, EASO, EUNB, ECDC, ECHA, EEA, EFCA, EFSA, EIGE, EIOPA, ELA, EMA, EMCDDA, EMSA, ENISA, ERA, ESMA, ETF, EUIPO, eu-LISA, EU-OSHA, EUSPA, Eurofound, Eurojust, Europol, FRA, Frontex.

⁴ CINEA, EACEA, EISMEA, ERCEA, HaDEA, REA i Chafea (która została zlikwidowana z dniem 1 kwietnia 2021 r.).

⁵ Zob. sprawozdanie Trybunału za rok budżetowy 2020.

⁶ Pkt 84 przeglądu 01/2014 pt. „Przegląd horyzontalny mechanizmów rozliczalności i kontroli publicznej UE: luki, nakładanie się funkcji i wyzwania”.

⁷ Dokument pt. „2021–2027 Strategy for the EU Agencies Network”, Bruksela, 9 listopada 2020 r.

⁸ Pkt 2.34–2.41 sprawozdania rocznego dotyczącego agencji UE za rok budżetowy 2019.

⁹ Pkt 3.30.15 sprawozdania rocznego dotyczącego agencji UE za rok budżetowy 2020.

¹⁰ Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2021/173 ustanawiająca Europejską Agencję Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska, Europejską Agencję Wykonawczą ds. Zdrowia i Cyfryzacji, Europejską Agencję Wykonawczą ds. Badań Naukowych, Europejską Radę ds. Innowacji i Agencję Wykonawczą ds. MŚP, Agencję Wykonawczą Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych i Europejską Agencję Wykonawczą ds. Edukacji i Kultury.

¹¹ Art. 42 rozporządzeń (UE) nr 1093/2010, 1094/2010 i 1095/2010.

¹² Sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego 10/2019 pt. „Ogólnounijne testy warunków skrajnych – zapewniono wyjątkowo dużą ilość danych na temat banków, ale należy usprawnić koordynację i zwiększyć ukierunkowanie na ryzyko”.

¹³ Sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego 29/2018 pt. „EIOPA zapewniła ważny wkład w nadzór i stabilność w sektorze ubezpieczeń, nadal występują jednak istotne problemy”.

¹⁴ Sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego 13/2021 pt. „Działania UE na rzecz zwalczania prania pieniędzy w sektorze bankowym pozostają rozproszone i nie są wdrażane w wystarczającym stopniu”.

¹⁵ Sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego 04/2022 pt. „Fundusze inwestycyjne – działania UE dotychczas nie doprowadziły do stworzenia prawdziwie jednolitego rynku przynoszącego korzyści inwestorom”.

¹⁶ Wniosek Komisji dotyczący zmian w rozporządzeniach (UE) nr 1093/2010, 1094/2010 i 1095/2010, COM(2017) 536 final.

¹⁷ Rozdział 13.3.2 publikacji OECD pt. „Public Integrity Handbook”.

¹⁸ Działania podejmowane przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w związku z efektem drzwi obrotowych.

¹⁹ Art. 12, 12b, 16 i 17 regulaminu pracowniczego urzędników i warunków zatrudnienia innych pracowników Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej.

²⁰ Sprawozdanie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie publikowania informacji o byłych pracownikach wyższego szczebla w celu egzekwowania jednorocznego zakazu działalności lobbingowej i reprezentacyjnej.

Kontakt

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUKSEMBURG

Tel. +352 4398-1
Formularz kontaktowy: eca.europa.eu/pl/Pages/ContactForm.aspx
Strona internetowa: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (https://europa.eu).

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2022

PDF	ISBN 978-92-847-8827-9		doi:10.2865/377963	QJ-AH-22-001-PL-N
HTML	ISBN 978-92-847-8828-6		doi:10.2865/705270	QJ-AH-22-001-PL-Q

JAK SKONTAKTOWAĆ SIĘ Z UE

Osobiście
W całej Unii Europejskiej istnieje kilkaset centrów Europe Direct. Adres najbliższego centrum można znaleźć na stronie:european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_pl.

Telefonicznie lub pisemnie
Europe Direct to serwis informacyjny, który udziela odpowiedzi na pytania na temat Unii Europejskiej. Można się z nim skontaktować:

dzwoniąc pod bezpłatny numer telefonu: 00 800 6 7 8 9 10 11 (niektórzy operatorzy mogą naliczać opłaty za te połączenia),
dzwoniąc pod standardowy numer telefonu: +32 22999696,
za pomocą formularza: european-union.europa.eu/contact-eu/write-us_pl.

WYSZUKIWANIE INFORMACJI O UE

Online
Informacje o Unii Europejskiej są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu Europa (european-union.europa.eu).

Publikacje UE
Publikacje UE można obejrzeć lub zamówić na stronie: op.europa.eu/pl/publications. Większą liczbę egzemplarzy bezpłatnych publikacji można otrzymać, kontaktując się z serwisem Europe Direct lub z lokalnym centrum dokumentacji europejskiej (european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_pl).

Prawo UE i powiązane dokumenty
Informacje prawne dotyczące UE, w tym wszystkie unijne akty prawne od 1951 r., są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu EUR-Lex (eur-lex.europa.eu).

Otwarte dane UE
Portal data.europa.eu zapewnia dostęp do otwartych zbiorów danych pochodzących z instytucji, organów i agencji UE. Dane te można pobierać i wykorzystywać bezpłatnie, zarówno do celów komercyjnych, jak i niekomercyjnych. Portal umożliwia również dostęp do wielu zbiorów danych z krajów europejskich.

Wprowadzenie do sprawozdania rocznego Europejskiego Trybunału Obrachunkowego dotyczącego agencji UE za 2021 r.