2021 2021 - Ο έλεγχος των οργανισμών της ΕΕ εν συντομία

Παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με τους οργανισμούς της EE για το οικονομικό έτος 2021

Η παρούσα δημοσίευση είναι διαθέσιμη σε 24 γλώσσες, καθώς και στον ακόλουθο μορφότυπο:
PDF
PDF 2021 - Ο έλεγχος των οργανισμών της ΕΕ εν συντομία

Σύνοψη

I Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) είναι ο εξωτερικός ελεγκτής των οικονομικών της ΕΕ1. Με την ιδιότητα αυτή, ενεργούμε ως ο ανεξάρτητος θεματοφύλακας των οικονομικών συμφερόντων των πολιτών της, συμβάλλοντας στη βελτίωση της χρηματοοικονομικής της διαχείρισης2.

II Στο παρόν έγγραφο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του ετήσιου ελέγχου που διενεργήσαμε επί των οργανισμών και των λοιπών οργάνων της ΕΕ (αναφερόμενων συλλογικά ως «οι οργανισμοί») για το οικονομικό έτος 2021, καθώς και πρόσθετα αποτελέσματα ελέγχου σχετικά με συγκεκριμένους οργανισμούς, περιλαμβανομένων των εργασιών επί ενός οριζόντιου ζητήματος που αφορά τον κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων, τις οποίες πραγματοποίησε το ΕΕΣ το ίδιο έτος.

III Συνολικά, από τον έλεγχο στον οποίο υποβάλαμε τους οργανισμούς για το οικονομικό έτος που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2021 προέκυψαν θετικά αποτελέσματα, παρόμοια με αυτά που είχαμε αναφέρει για προηγούμενα χρόνια. Στο πλαίσιο των δηλώσεων διασφάλισης που εκδώσαμε για κάθε οργανισμό, διατυπώσαμε:

  • ελεγκτικές γνώμες χωρίς επιφύλαξη σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών όλων των οργανισμών,
  • ελεγκτικές γνώμες χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των εσόδων στα οποία βασίζονται οι λογαριασμοί όλων των οργανισμών,
  • ελεγκτικές γνώμες χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πληρωμών στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί όλων των οργανισμών, πλην του eu-LISA για τον οποίο διατυπώσαμε γνώμη με επιφύλαξη.

IV Παρ' όλα τα ανωτέρω, για την πλειονότητα των οργανισμών, στις ενότητες περί επισήμανσης ειδικού θέματος και περί λοιπών θεμάτων, καθώς και στις παρατηρήσεις που δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση τις ελεγκτικές γνώμες, εφιστούμε την προσοχή σε τομείς στους οποίους υπάρχει ακόμη περιθώριο βελτίωσης. Συνολικά, διατυπώσαμε 77 παρατηρήσεις σχετικά με 33 οργανισμούς, οι οποίες αναφέρονταν σε τομείς που χρειάζονται περαιτέρω βελτίωση, όπως οι δημόσιες συμβάσεις, η διαχείριση του προϋπολογισμού, οι προσλήψεις και τα συστήματα διαχείρισης και δικλίδων.

V Προτείναμε επίσης για πρώτη φορά τα εξής μέτρα που πρέπει να ληφθούν προκειμένου να υπάρξει βελτίωση στους συγκεκριμένους τομείς:

  • Οι εμπλεκόμενοι οργανισμοί πρέπει να βελτιώσουν περαιτέρω τις διαδικασίες αυτές, διασφαλίζοντας πλήρη συμμόρφωση με τους ισχύοντες κανόνες, κατά τρόπο ώστε να επιτυγχάνουν τη βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους. Συγκεκριμένα, όταν εκτελούν συμβάσεις-πλαίσιο, οφείλουν να χρησιμοποιούν αποκλειστικά επιμέρους συμβάσεις για την προμήθεια των αγαθών ή των υπηρεσιών που καλύπτονται από τη σχετική σύμβαση-πλαίσιο.
  • Προκειμένου να διευθετήσουν το ζήτημα των υπερβολικά υψηλών επιπέδων μεταφορών πιστώσεων, οι οργανισμοί οφείλουν να βελτιώσουν περαιτέρω τους κύκλους σχεδιασμού και εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους.
  • Το Δίκτυο των Οργανισμών της ΕΕ πρέπει να έλθει σε επαφή με την Επιτροπή και τους νομοθέτες και να προτείνει αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο, ορίζοντας ένα ελάχιστο σύνολο κανόνων που θα ισχύουν για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των οργανισμών της ΕΕ όσον αφορά τη σύγκρουση συμφερόντων και το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας».
  • Οι οργανισμοί οφείλουν να ενισχύσουν τις εσωτερικές διαδικασίες και δικλίδες τους αναφορικά με τα φαινόμενα «περιστρεφόμενης πόρτας», προκειμένου να εξασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση με τους εφαρμοστέους κανόνες.
  • Οι οργανισμοί οφείλουν να καθιερώσουν εσωτερικούς κανόνες για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων τους, σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων γενικώς και τα φαινόμενα «περιστρεφόμενης πόρτας» ειδικότερα.
  • Οι οργανισμοί οφείλουν να παρακολουθούν ενεργά την επαγγελματική δραστηριότητα των ανώτερων υπαλλήλων τους (περιλαμβανομένων αυτών που έχουν αποχωρήσει από την υπηρεσία την τελευταία διετία), προκειμένου να μπορούν να εντοπίζουν τις αδήλωτες περιπτώσεις «περιστρεφόμενης πόρτας» και να εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση με περιορισμούς που τους έχουν επιβληθεί.

Τι ελέγξαμε

01 Οι οργανισμοί της ΕΕ συνιστούν διακριτές νομικές οντότητες που συστήνονται με πράξη του παράγωγου δικαίου για την εκτέλεση συγκεκριμένων τεχνικών, επιστημονικών ή διαχειριστικών καθηκόντων που βοηθούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στη χάραξη και την υλοποίηση πολιτικών. Οι οργανισμοί βρίσκονται εγκατεστημένοι σε διάφορα κράτη μέλη και επηρεάζουν σημαντικά τομείς ζωτικής σημασίας για την καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων πολιτών, όπως είναι η υγεία, η ασφάλεια, η προστασία, η ελευθερία και η δικαιοσύνη.

02 Τρία είναι τα είδη των οργανισμών της ΕΕ: οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί, οι εκτελεστικοί οργανισμοί της Επιτροπής και τα λοιπά όργανα. Οι διαφορές μεταξύ τους περιγράφονται κατωτέρω.

03 Οι οργανισμοί έχουν πληθύνει με το πέρασμα των χρόνων. Η έκθεσή μας για το 2021 καλύπτει 44 οργανισμούς, όπως φαίνεται στο γράφημα 1, ήτοι τρεις περισσότερους σε σχέση με αυτούς που αφορούσε η αντίστοιχη έκθεσή μας για το 2020. Οι τρεις νέοι οργανισμοί είναι:

  • η Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας (ELA), που άρχισε τις δραστηριότητές της στις 17 Οκτωβρίου 2019 και είναι οικονομικά αυτόνομη από τις 26 Μαΐου 2021,
  • η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), που άρχισε να λειτουργεί την 1η Ιουνίου 2021 και είναι οικονομικά αυτόνομη από τις 24 Ιουνίου 2021,
  • ο Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για την Υγεία και τον Ψηφιακό τομέα (HaDEA), που ιδρύθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2021.

Γράφημα 1 – Χρονογραμμή ίδρυσης των οργανισμών

Σημ.: Το κάθε έτος που αναφέρεται στο γράφημα είναι το έτος έναρξης ισχύος της ιδρυτικής πράξης του εκάστοτε οργανισμού (ή του οργανισμού που αυτός διαδέχθηκε).

Πηγή: ΕΕΣ.

04 Όλοι οι εκτελεστικοί οργανισμοί έχουν την έδρα τους στις Βρυξέλλες. Οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί και τα λοιπά όργανα είναι διάσπαρτοι σε διάφορα κράτη μέλη σε ολόκληρη την ΕΕ, όπως φαίνεται στο γράφημα 2. Την απόφαση για την έδρα τους λαμβάνει είτε μόνο του το Συμβούλιο είτε το Συμβούλιο από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Γράφημα 2 – Έδρα των οργανισμών στα κράτη μέλη

Πηγή: ΕΕΣ.

Οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες ανάγκες πολιτικής

05 Οι 33 αποκεντρωμένοι οργανισμοί3 διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη χάραξη και την υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ, εκτελώντας ιδίως τεχνικά, επιστημονικά, επιχειρησιακά ή ρυθμιστικά καθήκοντα. Ο ρόλος τους συνίσταται στην ικανοποίηση συγκεκριμένων αναγκών πολιτικής και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας, με τη συγκέντρωση τεχνικής και εξειδικευμένης εμπειρογνωσίας τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο εθνικών αρχών. Οι οργανισμοί συστήνονται για αόριστο χρονικό διάστημα με κανονισμό του Συμβουλίου ή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

Οι εκτελεστικοί οργανισμοί της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υλοποιούν προγράμματα της ΕΕ

06 Οι επτά εκτελεστικοί οργανισμοί της Επιτροπής4 διεκπεραιώνουν εκτελεστικά και επιχειρησιακά καθήκοντα που αφορούν διάφορα προγράμματα της ΕΕ, όπως η υποστήριξη των ενδιαφερομένων για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (CINEA) και τη διαχείριση ορισμένων έργων του «Ορίζων Ευρώπη» (REA). Η λειτουργία των εν λόγω οργανισμών προβλέπεται για ορισμένο χρονικό διάστημα (προς το παρόν, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2028).

Τα λοιπά όργανα έχουν συγκεκριμένες εντολές

07 Τα τέσσερα λοιπά όργανα είναι το EIT, η EPPO, ο ESA και το SRB. Το EIT είναι ένα ανεξάρτητο, αποκεντρωμένο όργανο της ΕΕ, το οποίο συνενώνει επιστημονικούς, επιχειρηματικούς και εκπαιδευτικούς πόρους, με σκοπό την ενίσχυση, μέσω επιχορηγήσεων, της ικανότητας της ΕΕ για καινοτομία. Η EPPO είναι ανεξάρτητο όργανο της ΕΕ, αρμόδιο για τη διερεύνηση και τη δίωξη εγκλημάτων εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ο ESA ανέλαβε να εξασφαλίζει τον τακτικό και δίκαιο εφοδιασμό όλων των χρηστών της ΕΕ με πυρηνικά καύσιμα, σύμφωνα με τη Συνθήκη Ευρατόμ. Το SRB είναι η κύρια αρχή του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης. Αποστολή του είναι η εξασφάλιση της εύρυθμης εξυγίανσης των τραπεζών που τελούν υπό πτώχευση ή που ενδέχεται να πτωχεύσουν, με τον ελάχιστο δυνατό αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία και στα δημόσια οικονομικά των κρατών μελών της ΕΕ. Επιπλέον της έκθεσής μας, κάθε χρόνο καταρτίζουμε επίσης έκθεση σχετικά με τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις του SRB5.

Οι οργανισμοί χρηματοδοτούνται από διάφορες πηγές και υπό διαφορετικούς τομείς του ΠΔΠ

08 Το 2021, ο συνολικός προϋπολογισμός όλων των οργανισμών (εξαιρουμένου του SRB) ανήλθε σε 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ (έναντι 3,7 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2020), ποσό που αντιστοιχεί στο 2,5 % του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2021 (έναντι 2,3 % το 2020), όπως φαίνεται στο γράφημα 3.

09 Ο προϋπολογισμός του SRB για το 2021 ανήλθε σε 9,7 δισεκατομμύρια ευρώ (έναντι 8,1 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2020) και συνίστατο στις εισφορές των τραπεζών για τη δημιουργία του Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης (9,6 δισεκατομμύρια ευρώ), καθώς και για τη χρηματοδότηση των διοικητικών δαπανών του SRB (119 εκατομμύρια ευρώ).

10 Οι προϋπολογισμοί των αποκεντρωμένων οργανισμών και λοιπών οργάνων καλύπτουν τα έξοδα του προσωπικού τους, καθώς και τις διοικητικές και επιχειρησιακές δαπάνες τους. Οι εκτελεστικοί οργανισμοί υλοποιούν προγράμματα χρηματοδοτούμενα από τον προϋπολογισμό της Επιτροπής. Οι δικοί τους προϋπολογισμοί, συμποσούμενοι σε 326 εκατομμύρια ευρώ το 2021 (έναντι 273 εκατομμυρίων ευρώ το 2020), καλύπτουν μόνο τα έξοδα του προσωπικού τους και τις διοικητικές δαπάνες τους. Το ποσό (πιστώσεις πληρωμών) που δαπανήθηκε το 2021 από τους εκτελεστικούς οργανισμούς για την υλοποίηση προγραμμάτων για λογαριασμό της Επιτροπής ανήλθε σε 13,1 δισεκατομμύρια ευρώ (έναντι 14,9 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2020).

Γράφημα 3 – Πηγές χρηματοδότησης των οργανισμών το 2021

Πηγή: Σχέδιο γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2021· οριστικοί ετήσιοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2021 και ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων των εκτελεστικών οργανισμών για το 2021, κατόπιν επεξεργασίας τους από το ΕΕΣ.

11 Οι περισσότεροι οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων όλων των εκτελεστικών, χρηματοδοτούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι υπόλοιποι χρηματοδοτούνται εν όλω ή εν μέρει από τέλη και επιβαρύνσεις που καταβάλλουν οι αντίστοιχοι κλάδοι, καθώς και από άμεσες εισφορές των χωρών που συμμετέχουν στις δραστηριότητές τους. Στο γράφημα 4 παρουσιάζεται ανάλυση των προϋπολογισμών των οργανισμών ανά πηγή εσόδων.

Γράφημα 4 – Προϋπολογισμοί των οργανισμών ανά πηγή εσόδων για το 2021

* Οι λογαριασμοί του EUSPA για το 2021 παρουσιάζουν οριστικό προϋπολογισμό 44,1 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ τα πραγματικά έσοδα ανέρχονταν σε 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Η διαφορά οφείλεται στις επιχειρησιακές δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται από έσοδα με ειδικό προορισμό, τα οποία περιλαμβάνονται στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό ως εγγραφή «προς υπόμνηση».

Σημ.: Δεν περιλαμβάνονται διάφορα λοιπά έσοδα ή αποθεματικά του προϋπολογισμού.

Πηγή: Οριστικοί ετήσιοι λογαριασμοί των οργανισμών για το 2021, κατόπιν επεξεργασίας τους από το ΕΕΣ.

12 Στο γράφημα 5 παρουσιάζονται οι προϋπολογισμοί των οργανισμών για το 2021, αναλυόμενοι ανά είδος δαπάνης (τίτλος Ι – έξοδα προσωπικού, τίτλος ΙΙ – διοικητικές δαπάνες και τίτλος ΙΙΙ – επιχειρησιακές δαπάνες, καθώς και άλλοι τίτλοι που τυχόν χρησιμοποιήθηκαν), και όχι ανά δραστηριότητα. Γενικώς, οι προϋπολογισμοί για τα έξοδα προσωπικού και τις διοικητικές δαπάνες των οργανισμών αντιπροσωπεύουν περί το 14 % του συνόλου των πιστώσεων πληρωμών που διατίθενται για τον τίτλο 7 (Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση) του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ). Συγκριτικά, το αντίστοιχο ποσοστό για την Επιτροπή είναι 47 %, για το Κοινοβούλιο 18 %, για την ΕΥΕΔ 9 % και για το Συμβούλιο 5 %.

Γράφημα 5 – Δαπάνες των οργανισμών το 2021 ανά τίτλο του προϋπολογισμού

* Οι λογαριασμοί του EUSPA για το 2021 παρουσιάζουν οριστικό προϋπολογισμό 44,1 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ τα πραγματικά έσοδα ανέρχονταν σε 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Η διαφορά οφείλεται στις επιχειρησιακές δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται από έσοδα με ειδικό προορισμό, τα οποία περιλαμβάνονται στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό ως εγγραφή «προς υπόμνηση».

** Το αριθμητικό στοιχείο που αναφέρεται στο SRB συνίσταται σε δύο μέρη: στο μέρος I, που περιλαμβάνει 119 εκατομμύρια ευρώ για τη διοίκηση του Συμβουλίου, και στο μέρος ΙΙ, που περιλαμβάνει 9 574 εκατομμύρια ευρώ για το Ταμείο. Το στοιχείο αυτό δεν περιλαμβάνει το αποθεματικό.

Πηγή: Οριστικοί ετήσιοι λογαριασμοί των οργανισμών για το 2021, κατόπιν επεξεργασίας τους από το ΕΕΣ.

13 Στο γράφημα 6 παρουσιάζεται ο αριθμός των υπαλλήλων που απασχολούσε ο κάθε οργανισμός στο τέλος του 2021. Συνολικά, οι οργανισμοί απασχολούσαν 14 431 υπαλλήλους (έναντι 12 881 το 2020). Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στον πραγματικό αριθμό των θέσεων που καταλάμβαναν μόνιμοι, έκτακτοι και συμβασιούχοι υπάλληλοι, καθώς και αποσπασμένοι εθνικοί εμπειρογνώμονες, στις 31 Δεκεμβρίου 2021. Βάσει των πινάκων προσωπικού που έχουν εγκριθεί στο πλαίσιο του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ, διαπιστώνουμε ότι περί το 17 % του συνόλου των υπαλλήλων της ΕΕ απασχολείται στους οργανισμούς. Συγκριτικά, το αντίστοιχο ποσοστό για την Επιτροπή είναι 50 %, για το Κοινοβούλιο 14 %, για το Συμβούλιο 6 % και για την ΕΥΕΔ 4 %.

Γράφημα 6 – Αριθμός υπαλλήλων ανά οργανισμό στο τέλος του 2021

Πηγή: Στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΕΕΣ.

Οι διαδικασίες του προϋπολογισμού και της χορήγησης απαλλαγής είναι παρεμφερείς σε όλους τους οργανισμούς, πλην των EUIPO, CPVO και SRB

14 Για την πλειονότητα των αποκεντρωμένων οργανισμών και των λοιπών οργάνων, καθώς και για το σύνολο των εκτελεστικών οργανισμών της Επιτροπής, την αρμοδιότητα των ετήσιων διαδικασιών του προϋπολογισμού και της χορήγησης απαλλαγής έχουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Στο γράφημα 7 παρουσιάζεται η χρονογραμμή της διαδικασίας χορήγησης απαλλαγής.

Γράφημα 7 – Διαδικασία χορήγησης απαλλαγής που εφαρμόζεται στους περισσότερους οργανισμούς

Πηγή: ΕΕΣ.

15 Εντούτοις, στην περίπτωση των δύο πλήρως αυτοχρηματοδοτούμενων αποκεντρωμένων οργανισμών (CPVO και EUIPO), την αρμοδιότητα της διαδικασίας του προϋπολογισμού και της χορήγησης απαλλαγής έχει το διοικητικό συμβούλιο ή η επιτροπή προϋπολογισμού, αντιστοίχως, και όχι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο6. Ομοίως, για το SRB η ετήσια διαδικασία έγκρισης του προϋπολογισμού του και χορήγησης απαλλαγής αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα του διοικητικού συμβουλίου του.

Το Δίκτυο των Οργανισμών της ΕΕ διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των οργανισμών και την επικοινωνία με τα ενδιαφερόμενα μέρη

16 Το Δίκτυο των Οργανισμών της ΕΕ (EU Agencies Network, EUAN) συστάθηκε από τους οργανισμούς ως πλατφόρμα για τη διευκόλυνση της μεταξύ τους συνεργασίας, την αύξηση της προβολής τους, τον εντοπισμό πιθανών τρόπων βελτίωσης της αποδοτικότητας και την προώθηση δράσεων με δεδομένη την προστιθέμενη αξία της ΕΕ. Συνιστά αναγνώριση της ανάγκης των οργανισμών να επικοινωνούν με περισσότερο συντονισμένο τρόπο με τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους πολίτες σχετικά με ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος και λειτουργεί ως κεντρικό σημείο για τη συγκέντρωση και τη διάδοση πληροφοριών μεταξύ όλων των οργανισμών. Το 2015, το EUAN ενέκρινε την πρώτη πολυετή στρατηγική του, η οποία περιλάμβανε προτεραιότητες που υλοποιούνται μέσω των ετήσιων προγραμμάτων εργασίας, στα οποία συγκεκριμενοποιούνται οι δραστηριότητες και οι στόχοι του. Το 2020, το EUAN ενέκρινε τη δεύτερη πολυετή στρατηγική του (2021‑2027)7 που ενσωματώνει τον πολιτικό και στρατηγικό προσανατολισμό της Επιτροπής και διαρθρώνεται γύρω από δύο στρατηγικούς πυλώνες:

  • το EUAN ως πρότυπο διοικητικής αριστείας,
  • το EUAN ως εδραιωμένος θεσμικός εταίρος.

17 Την προεδρία του EUAN αναλαμβάνει εκ περιτροπής διαφορετικός οργανισμός κάθε χρόνο. Τις συνεδριάσεις της ολομέλειας που πραγματοποιούνται δις ετησίως συντονίζει η Κοινή Υπηρεσία Υποστήριξης. Το ΕΕΣ συνεργάζεται με το EUAN διαδίδονταςορθές πρακτικές και παρέχοντας πληροφορίες για τις διαδικασίες και τα αποτελέσματα του ελέγχου.

18 Στο επίκεντρο των εργασιών του EUAN και στον πυρήνα αμφότερων των πολυετών στρατηγικών βρίσκεται η πτυχή της ανταλλαγής υπηρεσιών, γνώσεων και εμπειρογνωσίας. Παραδείγματα συνεργασίας είναι η ανταλλαγή υπηρεσιών στους τομείς της αποκατάστασης σε περίπτωση καταστροφής, της λογιστικής, των κοινών διαδικασιών σύναψης συμβάσεων, των σχετικών με την COVID-19 ζητημάτων και της προστασίας των δεδομένων.

Ο έλεγχός μας

Η εντολή μας

19 Όπως επιτάσσει το άρθρο 287 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ελέγξαμε:

  • τους λογαριασμούς και των 44 οργανισμών, οι οποίοι περιλαμβάνουν τις οικονομικές καταστάσεις (δηλαδή τον ισολογισμό, την κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων, την κατάσταση ταμειακών ροών, την κατάσταση μεταβολών των καθαρών περιουσιακών στοιχείων, καθώς και σύνοψη των κύριων λογιστικών πολιτικών και άλλες επεξηγηματικές σημειώσεις) και τις εκθέσεις σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού (που παρουσιάζουν συγκεντρωτικά το σύνολο των πράξεων του προϋπολογισμού και τις σχετικές επεξηγηματικές σημειώσεις) για το οικονομικό έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2021, και
  • τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί αυτοί.

20 Βάσει των αποτελεσμάτων του ελέγχου μας, υποβάλλουμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, ή στις άλλες αρμόδιες για τη χορήγηση απαλλαγής αρχές, μία δήλωση διασφάλισης σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών κάθε οργανισμού, καθώς και τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται. Κατά περίπτωση, οι εν λόγω δηλώσεις διασφάλισης συνοδεύονται από σημαντικές παρατηρήσεις ελέγχου.

Παραπέμπουμε τις περιπτώσεις εικαζόμενης απάτης στην OLAF και την EPPO, τα αρμόδια όργανα της ΕΕ

21 Συνεργαζόμαστε με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) για ζητήματα σχετικά με εικαζόμενη απάτη ή σχετικά με άλλες παράνομες δραστηριότητες που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ και με την EPPO για ζητήματα που αφορούν πιθανολογούμενα εγκλήματα εις βάρος αυτών των οικονομικών συμφερόντων. Κοινοποιούμε στην OLAF ή στην EPPO κάθε υπόνοια που ανακύπτει στο πλαίσιο των ελεγκτικών εργασιών μας, μολονότι οι έλεγχοί μας δεν σχεδιάζονται ειδικά για τον εντοπισμό των περιπτώσεων απάτης.

Συνεχίζεται η ψηφιοποίηση των ελεγκτικών διαδικασιών στο ΕΕΣ

22 Όπως αναφέραμε σε εκθέσεις προηγούμενων ετών8, το ΕΕΣ χρησιμοποιεί τον ετήσιο έλεγχο των οργανισμών της ΕΕ ως ευκαιρία για να δοκιμαστούν οι δυνατότητες των αυτοματοποιημένων ελεγκτικών διαδικασιών. Ο έλεγχος των οργανισμών περιλαμβάνει περί τις 200 ελεγκτικές διαδικασίες, οι οποίες καλύπτουν τομείς όπως οι πληρωμές, οι μισθοί, οι συμβάσεις, ο προϋπολογισμός, οι προσλήψεις και οι ετήσιοι λογαριασμοί. Για το οικονομικό έτος 2021, επεκτείναμε σε όλους τους οργανισμούς την εφαρμογή των διαδικασιών που αφορούν τους μισθούς και την εξαγωγή δεδομένων. Οι δοκιμασίες που αναφέρονταν στη νομιμότητα και την κανονικότητα των αναλήψεων υποχρεώσεων και των πληρωμών, καθώς και στην αξιοπιστία των ετήσιων λογαριασμών κάλυψαν και πάλι μόνο τους εκτελεστικούς οργανισμούς της ΕΕ, καθώς αυτοί έχουν αρκετά παρόμοιο περιβάλλον ΤΠ.

23 Πρόθεσή μας είναι να διερευνήσουμε τις δυνατότητες επέκτασης της χρήσης των τεχνικών ψηφιακού ελέγχου και σε άλλους τομείς, όπως επίσης και στο σύνολο των οργανισμών. Ωστόσο, στο πλαίσιο αυτό αντιμετωπίζουμε σοβαρά εμπόδια, καθώς, όπως φαίνεται στο γράφημα 8, εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές στη χρήση των τυποποιημένων εργαλείων ΤΠ, ιδίως σε επίπεδο αποκεντρωμένων οργανισμών. Εκτός αυτού, μολονότι ορισμένοι οργανισμοί διαθέτουν τα ίδια συστήματα ΤΠ, διαπιστώσαμε αποκλίσεις στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν τις λειτουργικές δυνατότητές τους. Αυτή η ασυνέπεια συνιστά έναν ακόμη ανασταλτικό παράγοντα για την επέκταση της χρήσης των διαδικασιών ψηφιακού ελέγχου. Για το οικονομικό έτος 2022, στο πλαίσιο πιλοτικού έργου, επιχειρούμε την ψηφιοποίηση ορισμένων πτυχών του ελέγχου που αφορά τις δημόσιες συμβάσεις που συνάπτουν οι οργανισμοί της ΕΕ.

Γράφημα 8 – Εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές στη χρήση των τυποποιημένων εργαλείων ΤΠ, ιδίως σε επίπεδο αποκεντρωμένων οργανισμών

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει πληροφοριών προερχόμενων από τους οργανισμούς.

Οι γνώμες μας

Τα αποτελέσματα των ετήσιων ελέγχων των οργανισμών για το οικονομικό έτος 2021 είναι θετικά

24 Συνολικά, ο έλεγχος των ετήσιων λογαριασμών των οργανισμών που διενεργήσαμε για το οικονομικό έτος που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2021 απέδωσε θετικά αποτελέσματα (βλέπε γράφημα 9). Παρ’ όλα αυτά, διατυπώσαμε παρατηρήσεις σχετικά με παρατυπίες και αδυναμίες που πλήττουν την αξιοπιστία των λογαριασμών και των πληρωμών στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί, και αφορούν ιδίως τις συμβάσεις.

Γράφημα 9 – Ετήσιες ελεγκτικές γνώμες σχετικά με τους λογαριασμούς, τα έσοδα και τις πληρωμές των οργανισμών την περίοδο 2019‑2021

Πηγή: ΕΕΣ.

Ελεγκτικές γνώμες χωρίς επιφύλαξη σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών όλων των οργανισμών

25 Για το οικονομικό έτος 2021, το ΕΕΣ διατύπωσε ελεγκτικές γνώμες χωρίς επιφύλαξη για τους λογαριασμούς και των 44 οργανισμών (βλέπε γράφημα 9).

Η ενότητα περί επισήμανσης ειδικού θέματος είναι σημαντική για την κατανόηση των λογαριασμών των EMA, Frontex, SRB και EIGE

Τι είναι οι ενότητες περί επισήμανσης ειδικού θέματος;

Στην ενότητα με τίτλο «Επισήμανση ειδικού θέματος» η προσοχή των αναγνωστών εφιστάται σε ζήτημα που παρουσιάζεται ή γνωστοποιείται στους λογαριασμούς και έχει καθοριστική σημασία για την κατανόηση των λογαριασμών ή των εσόδων ή πληρωμών στα οποία αυτοί βασίζονται.

26 Για το οικονομικό έτος 2021, τέτοια ενότητα παραθέτουμε στις εκθέσεις που αφορούν τους εξής τέσσερις οργανισμούς: EMA, Frontex, SRB και EIGE.

27 Οι λογαριασμοί του EMA περιλαμβάνουν σημαντικές γνωστοποιήσεις σχετικά με τη μίσθωση των πρώην εγκαταστάσεων του οργανισμού στο Λονδίνο. Η μίσθωση αυτή λήγει το 2039 και δεν προβλέπεται η πρόωρη λήξη της. Ωστόσο, οι εγκαταστάσεις μπορούν να υπεκμισθωθούν ή να εκχωρηθούν με τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη. Τον Ιούλιο του 2019, ο EMA κατέληξε σε συμφωνία με τον ιδιοκτήτη και υπεκμίσθωσε, από τον ίδιο μήνα, τα πρώην γραφεία του σε έναν υπενοικιαστή υπό όρους συναφείς με αυτούς της κύριας μίσθωσης. Η σύμβαση υπεκμίσθωσης λήγει τον Ιούνιο του 2039, μαζί με τη λήξη της σύμβασης μίσθωσης του οργανισμού. Δεδομένου ότι ο EMA παραμένει συμβαλλόμενο μέρος της κύριας σύμβασης μίσθωσης, συνεχίζει να φέρει ευθύνη για το σύνολο των συμβατικών υποχρεώσεων που απορρέουν από την κύρια μίσθωση, σε περίπτωση που ο υπομισθωτής δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Στις 31 Δεκεμβρίου 2021, το συνολικό εκτιμώμενο εναπομένον μίσθωμα, τα συναφή έξοδα λειτουργίας και η ασφάλιση του εκμισθωτή που οφείλει να καταβάλλει ο EMA έως το τέλος της περιόδου μίσθωσης ανέρχονταν σε 383 εκατομμύρια ευρώ.

28 Ο Frontex χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τις εισφορές των εκτός ΕΕ χωρών του χώρου Σένγκεν. Οι λογαριασμοί του Frontex περιλαμβάνουν γνωστοποίηση ότι ο υπολογισμός των εισφορών των εκτός ΕΕ χωρών του χώρου Σένγκεν δεν ήταν σωστός. Ως εκ τούτου, οι εισφορές των εν λόγω χωρών ήταν κατά 2,6 εκατομμύρια ευρώ χαμηλότερες από τις οφειλόμενες. Το ποσό αυτό αντισταθμίστηκε από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Ωστόσο, δεδομένου του πλεονάσματος του 2021, το γεγονός αυτό δεν είχε επίπτωση στα έσοδα εκμετάλλευσης της κατάστασης οικονομικών αποτελεσμάτων του 2021.

29 Το SRB εμπλέκεται σε διαφορά που αφορά την είσπραξη των εισφορών προς το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης, καθώς και σε διαφορά που αφορά τα καθήκοντα που εκτελεί με την ιδιότητά του ως αρχής εξυγίανσης. Οι λογαριασμοί του SRB περιλαμβάνουν γνωστοποίηση στην οποία περιγράφονται οι σχετικές με εκ των προτέρων εισφορές διοικητικές προσφυγές και ένδικες διαδικασίες μεταξύ ορισμένων τραπεζών και εθνικών αρχών εξυγίανσης και του SRB, καθώς και άλλες νομικές διαδικασίες κατά του SRB ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο πιθανός αντίκτυπος των διαδικασιών αυτών στις οικονομικές καταστάσεις του για το οικονομικό έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2021 (ιδίως όσον αφορά τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις, τις προβλέψεις και τις υποχρεώσεις) αποτελεί αντικείμενο ειδικού ετήσιου ελέγχου, όπως ορίζεται στο άρθρο 92, παράγραφος 4, του κανονισμού του ΕΜΕ.

30 Το EIGE γνωστοποίησε στους λογαριασμούς του ενδεχόμενη υποχρέωση που θα πραγματωθεί σε περίπτωση που το ανώτατο δικαστήριο της Λιθουανίας αποφανθεί εις βάρος του σε εκκρεμή υπόθεση που αφορά προσωρινά απασχολούμενους μέσω σχετικής εταιρείας. Η πιθανή χρηματοοικονομική επίπτωση εκτιμάται σε 22 000 ευρώ.

Ο αντίκτυπος του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας

31 Επιστήσαμε την προσοχή στις γνωστοποιήσεις τριών οργανισμών (EASO, EUSPA και SRB) που αφορούσαν τις επιπτώσεις του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας στις δραστηριότητές τους. Αντιμέτωπη με αυξημένα αιτήματα βοήθειας από τα κράτη μέλη που υποδέχονται πρόσφυγες από την Ουκρανία, η EASO ζήτησε πρόσθετους ανθρώπινους και χρηματοοικονομικούς πόρους. Οι δραστηριότητες του EUSPA επηρεάστηκαν αρνητικά από τη διακοπή της χρήσης των ρωσικών εκτοξευτών Soyuz για την εκτόξευση των δορυφόρων του Galileo. Κατά τις εκτιμήσεις του SRB, ο πόλεμος αύξησε τους κινδύνους που επαπειλούν την χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ιδίως τους πιστωτικούς κινδύνους που συνδέονται με τα ανοίγματα τραπεζών προς εταίρους τους στη Ρωσία, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία και τα δάνεια προς εγχώριες εταιρείες με εξαιρετική έκθεση στις επιπτώσεις του πολέμου.

Ελεγκτικές γνώμες χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των εσόδων στα οποία βασίζονται οι λογαριασμοί όλων των οργανισμών

32 Για το οικονομικό έτος 2021, το ΕΕΣ διατύπωσε ελεγκτικές γνώμες χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των εσόδων στα οποία βασίζονται οι λογαριασμοί όλων των οργανισμών (βλέπε γράφημα 9).

Η ενότητα περί επισήμανσης ειδικού θέματος διευκολύνει την κατανόηση των εσόδων του SRB

33 Ενότητα περί επισήμανσης ειδικού θέματος παρατίθεται επίσης στην έκθεσή μας για το SRB, επειδή τμήμα των εσόδων του SRB που αφορούν τις εκ των προτέρων εισφορές στο Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης αποτελούν επί του παρόντος αντικείμενο δικαστικής διαφοράς. Πρόκειται για ζήτημα ιδιαίτερης βαρύτητας για τη γνώμη μας σχετικά με τα έσοδα του SRB, διότι, ανάλογα με την έκβαση της διαφοράς, το SRB ενδέχεται να υποχρεωθεί να επανυπολογίσει τις εισφορές ορισμένων τραπεζών.

Η ενότητα περί λοιπών θεμάτων πραγματεύεται ζήτημα ειδικής σημασίας για τα έσοδα του SRB

Τι είναι οι ενότητες περί λοιπών θεμάτων;

Στην ενότητα με τίτλο «Λοιπά θέματα» παρατίθενται σημαντικά ζητήματα, πέραν αυτών που παρουσιάζονται ή γνωστοποιούνται στους λογαριασμούς, τα οποία ωστόσο διευκολύνουν την κατανόηση των λογαριασμών ή των εσόδων και πληρωμών στα οποία αυτοί βασίζονται.

34 Για το οικονομικό έτος 2021, ενότητα με τίτλο «Λοιπά θέματα» παραθέτουμε μόνο για το SRB. Ο κανονισμός για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης δεν καθιερώνει ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πλαίσιο δικλίδων, το οποίο να εξασφαλίζει την αξιοπιστία των πληροφοριακών στοιχείων που παρέχουν οι τράπεζες στο SRB για τον υπολογισμό των εκ των προτέρων εισφορών προς το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης. Εντούτοις, το SRB υποβάλλει τα πληροφοριακά στοιχεία τόσο σε ελέγχους συμφωνίας όσο και σε αναλυτικούς ελέγχους, καθώς και σε ορισμένους κατασταλτικούς ελέγχους σε επίπεδο τραπεζών. Επιπλέον, δεν μπορεί να δημοσιεύει λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τους προσαρμοσμένους στους κινδύνους υπολογισμούς των εισφορών που πραγματοποιεί για κάθε τράπεζα, καθώς αυτά αλληλοσυνδέονται και περιλαμβάνουν εμπιστευτικές πληροφορίες σχετικά με άλλες τράπεζες. Αυτό ενδέχεται να επηρεάζει τη διαφάνεια των υπολογισμών αυτών. Επισημαίνουμε ότι, για τον υπολογισμό των εισφορών του 2021 και του 2022, το SRB έχει βελτιώσει τη διαφάνεια προς όφελος των τραπεζών με την εισαγωγή ενός σταδίου διαβούλευσης. Στο πλαίσιο αυτής της διαβούλευσης, το SRB τούς κοινοποίησε στοιχεία που τους επέτρεψαν να προσομοιώσουν τον υπολογισμό των εκ των προτέρων εισφορών για το 2021 και το 2022.

Ελεγκτικές γνώμες χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πληρωμών στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί των οργανισμών, πλην του eu-LISA

35 Για το οικονομικό έτος 2021, διατυπώσαμε ελεγκτικές γνώμες χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πληρωμών στις οποίες βασίζονται οι ετήσιοι λογαριασμοί για 43 από τους 44 οργανισμούς (βλέπε γράφημα 9).

36 Για τον eu-LISA, εκδώσαμε γνώμη με επιφύλαξη. Από τις 28 πληρωμές που ελέγξαμε, οι έξι δεν ήταν σύννομες (βλέπε πλαίσιο 1). Τρεις από αυτές αφορούσαν επιμέρους σύμβαση με την οποία υλοποιούνταν σύμβαση-πλαίσιο, χωρίς να προσδιορίζονται οι λεπτομέρειες των απαιτούμενων υπηρεσιών (ποσότητες και προθεσμίες παράδοσης), με συνέπεια να μην δημιουργείται σαφής νομική δέσμευση. Εντοπίσαμε επίσης και άλλες πληρωμές, εκτός του αρχικού δείγματός μας, που συνδέονταν με τη συγκεκριμένη σύμβαση και είχαν τον ίδιο μη σύννομο χαρακτήρα. Οι τρεις άλλες μη σύννομες πληρωμές από το αρχικό δείγμα μας αφορούσαν τρεις διαφορετικές επιμέρους συμβάσεις, που απέκλιναν ουσιωδώς από τις αντίστοιχες συμβάσεις-πλαίσια. Οι συνολικές δαπάνες που αντιπροσωπεύουν οι συμβάσεις αυτές ανέρχονται σε 18,11 εκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 6,2 % του συνόλου των πιστώσεων πληρωμών που ήταν διαθέσιμες το 2021.

Πλαίσιο 1

Προβλήματα του eu-LISA με τον προγραμματισμό του προϋπολογισμού και τη σύναψη συμβάσεων

Για το οικονομικό έτος 2019, είχαμε αναφερθεί στους κινδύνους που συνδέονται με την πρακτική της διάθεσης πόρων στον eu-LISA πριν από την έγκριση της νομοθεσίας που καθορίζει τις απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν τα προς ανάπτυξη συστήματα ΤΠ. Διαπιστώσαμε ότι οι κίνδυνοι αυτοί πραγματώθηκαν: η συνακόλουθη πίεση από άποψη χρόνου που ασκήθηκε στον οργανισμό να δεσμεύσει και να δαπανήσει συγκεκριμένα κεφάλαια πριν από την πάροδο συγκεκριμένης προθεσμίας είχε ως συνέπεια περιπτώσεις μη συμμόρφωσης στο πλαίσιο διαδικασιών σύναψης και υλοποίησης συμβάσεων. Σε αυτές τις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης περιλαμβάνονταν η απουσία πληροφοριών σχετικά με τις ποσότητες και τις προθεσμίες παράδοσης των υπηρεσιών που είχαν αγοραστεί στο πλαίσιο επιμέρους σύμβασης, καθώς και τροποποιήσεις του αντικειμένου, της διάρκειας ή της αξίας της σύμβασης, οι οποίες υπερέβαιναν την ευελιξία που επιτρέπει ο δημοσιονομικός κανονισμός. Κατά συνέπεια, διατυπώσαμε γνώμη με επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πληρωμών του eu-LISA για το 2021. Πέρσι διατυπώσαμε γνώμη με επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πληρωμών που είχε πραγματοποιήσει ο οργανισμός το 2020 λόγω παρόμοιων περιπτώσεων μη συμμόρφωσης κατά την εκτέλεση των συμβάσεων.

Μέτρα που πρέπει να ληφθούν (1)

Ο eu-LISA οφείλει να βελτιώσει τις διαδικασίες σύναψης και διαχείρισης των συμβάσεων, ιδίως από την άποψη του προσδιορισμού των αγοραζόμενων υπηρεσιών και αγαθών στις επιμέρους συμβάσεις και του περιορισμού των τροποποιήσεων του αντικειμένου, της διάρκειας και της αξίας των συμβάσεων μόνον εντός του περιθωρίου ευελιξίας που επιτρέπει ο δημοσιονομικός κανονισμός.

Ο eu-LISA οφείλει επίσης να έλθει σε επαφή με την Επιτροπή και να προτείνει αλλαγές στον πολυετή προγραμματισμό του προϋπολογισμού του, ώστε τα κεφάλαια που χρειάζονται για την ανάπτυξη συστημάτων να του χορηγούνται μόνον αφότου εγκρίνεται η νομοθεσία (περιλαμβανομένων των κατ’ εξουσιοδότηση ή των εκτελεστικών κανονισμών) που ορίζει τις σχετικές απαιτήσεις και εφόσον το πεδίο αναφοράς του έργου μπορεί να προσδιορίζεται με αρκετή ακρίβεια.

Η ενότητα περί επισήμανσης ειδικού θέματος διευκολύνει την κατανόηση των πληρωμών του Frontex

37 Οι λογαριασμοί του Frontex περιλαμβάνουν γνωστοποίηση σχετικά με πληρωμές ύψους 18,1 εκατομμυρίων ευρώ που πραγματοποιήθηκαν το 2021 για την ανάληψη υποχρέωσης εις βάρος του προϋπολογισμού του 2020, η οποία μεταφέρθηκε στο 2021, χωρίς ο οργανισμός να την καταχωρίσει ως νομική δέσμευση πριν από τη λήξη του 2020, όπως απαιτεί ο δημοσιονομικός κανονισμός της ΕΕ. Αναφέραμε το ζήτημα αυτό στην ειδική ετήσια έκθεσή μας για το 20209. Οι συνολικές πληρωμές το 2021 ανέρχονταν σε 18 375 458 ευρώ. Ο Frontex επανόρθωσε αυτή τη μη συμμόρφωση αναλαμβάνοντας συνακολούθως νομικές δεσμεύσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021.

Η ενότητα περί λοιπών θεμάτων πραγματεύεται ζητήματα ειδικής σημασίας για τις πληρωμές του HaDEA

38 Εφιστούμε την προσοχή στο γεγονός ότι η εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2021/17310 της Επιτροπής εξουσιοδότησε τον Γενικό Διευθυντή της ΓΔ SANTE να ενεργεί ως προσωρινός διευθυντής του HaDEA, έως ότου ο οργανισμός αποκτήσει την επιχειρησιακή ικανότητα να εκτελεί τον δικό του προϋπολογισμό. Στις 19 Φεβρουαρίου 2021, ο Γενικός Διευθυντής της ΓΔ SANTE μεταβίβασε την αρμοδιότητα αυτή σε άλλον υπάλληλο της ΓΔ SANTE, διορίζοντάς τον ως προσωρινό διευθυντή του HaDEA. Το άρθρο 26 του δημοσιονομικού κανονισμού του HaDEA επιτρέπει τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων επί του προϋπολογισμού. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως δυνατότητα εξ ολοκλήρου μεταβίβασης της αρμοδιότητας του προσωρινού διευθυντή, καθώς κάτι τέτοιο θα αποτελούσε παραβίαση της εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής.

Οι παρατηρήσεις μας αφορούν τομείς που επιδέχονται βελτίωση

39 Συνολικά, διατυπώσαμε 77 παρατηρήσεις που αφορούν 33 οργανισμούς, αναδεικνύοντας τομείς που χρήζουν περαιτέρω βελτίωσης. Στις παρατηρήσεις αυτές περιλαμβάνονται οι δύο που αποτέλεσαν τη βάση για τη θεμελίωση της γνώμης με επιφύλαξη που διατυπώσαμε για τον eu-Lisa, καθώς και αυτή που περιλαμβάνεται στην ενότητα περί λοιπών θεμάτων για τον HaDEA. Συγκριτικά αναφέρουμε ότι, για το οικονομικό έτος 2020, είχαμε διατυπώσει 60 παρατηρήσεις. Στην πλειονότητά τους, οι παρατηρήσεις αφορούν αδυναμίες στις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, στα συστήματα διαχείρισης και δικλίδων και στη διαχείριση του προϋπολογισμού. Οι αδυναμίες στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων παραμένουν η πλέον σημαντική πηγή παράτυπων πληρωμών.

40 Στο γράφημα 10 και στο γράφημα 11 παρουσιάζεται ο αριθμός των διαφορετικών ειδών παρατηρήσεων που διατυπώνουμε για 33 οργανισμούς σε ολόκληρη την έκθεσή μας.

Γράφημα 10 – Αριθμός παρατηρήσεων ανά οργανισμό

Πηγή: ΕΕΣ.

Γράφημα 11 – Αριθμός παρατηρήσεων ανά είδος συχνά εμφανιζόμενων αδυναμιών

Πηγή: ΕΕΣ.

Οι αδυναμίες στη σύναψη δημόσιων συμβάσεων αυξάνονται και παραμένουν η μεγαλύτερη πηγή παράτυπων πληρωμών

41 Σκοπός των κανόνων περί σύναψης δημόσιων συμβάσεων είναι η διασφάλιση του θεμιτού ανταγωνισμού μεταξύ των προσφερόντων και η προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών στην πλέον συμφέρουσα τιμή, με παράλληλη τήρηση των αρχών της διαφάνειας, της αναλογικότητας, της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης των διακρίσεων. Ελέγξαμε τη διαδικασία σύναψης συμβάσεων και στους 44 οργανισμούς. Για 22 από αυτούς (ACER, Υπηρεσία του BEREC, CdT, CEPOL, CPVO, EASO, ΕΑΤ, ΕΟΠ, EIGE, EIOPA, EISMEA, ELA, EMA, EMSA, ENISA, ESMA, EUIPO, eu-LISA, EU-OSHA, Eurofound, Eurojust και Frontex), επισημάναμε συμβάσεις με διαφόρων ειδών αδυναμίες, χαρακτηριστικές των δημόσιων συμβάσεων, μεταξύ των οποίων πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν μεν το οικονομικό έτος 2021, αλλά προέρχονταν από παράτυπες διαδικασίες που είχαν επισημανθεί σε προηγούμενα έτη. Στο πλαίσιο 2 παρατίθενται παραδείγματα συνήθων παρατυπιών στην εκτέλεση των συμβάσεων.

Πλαίσιο 2

Παράδειγμα παράτυπης εκτέλεσης συμβάσεων

Ο CEPOL είχε συνάψει σύμβαση-πλαίσιο για την παροχή υπηρεσιών ταξιδιωτικού γραφείου που ίσχυε μέχρι τον Μάρτιο του 2022. Το αντικείμενο της σύμβασης δεν κάλυπτε ορισμένες εκτός ΕΕ χώρες. Μέχρι το τέλος του 2020, οι ταξιδιωτικές υπηρεσίες για αυτές τις χώρες καλύπτονταν από άλλες συμβάσεις. Το καλοκαίρι του 2021, παρά την απρόβλεπτη κατάσταση ως προς τις μετακινήσεις, διαφάνηκε η πιθανότητα ο οργανισμός να πρέπει να οργανώσει δραστηριότητες με φυσική παρουσία σε τρίτες χώρες. Κατόπιν αξιολόγησης της κατάστασης και των διαφόρων διαθέσιμων επιλογών, ο CEPOL αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την ισχύουσα σύμβαση-πλαίσιο για την κάλυψη των εκδηλώσεων σε αυτές τις χώρες, παρά το γεγονός ότι τέτοιες εκδηλώσεις δεν περιλαμβάνονταν στο αντικείμενό της. Η κατάσταση αυτή αντέβαινε στον δημοσιονομικό κανονισμό. Ο CEPOL καταχώρισε αυτή την απόφαση στο μητρώο εξαιρέσεων. Οι σχετικές πληρωμές, ύψους 76 590 ευρώ, που πραγματοποιήθηκαν το 2021 είναι παράτυπες.

42 Επισημαίνουμε αύξηση του αριθμού των παρατηρήσεων σχετικά με τις συμβάσεις, τις οποίες έχουμε διατυπώσει τα τρία τελευταία οικονομικά έτη (από 20 για το 2019 και 18 για το 2020 σε 34 για το 2021), καθώς και του αριθμού των εμπλεκόμενων οργανισμών (από 11 το 2019 και 14 το 2020 σε 22 το 2021). Όπως φαίνεται στο γράφημα 12, από το οικονομικό έτος 2019 και εξής, διατυπώνουμε κάθε χρόνο νέες παρατηρήσεις σχετικά με τις συμβάσεις για δύο οργανισμούς (CEPOL και EMA).

Γράφημα 12 – Οι παρατηρήσεις μας σχετικά με αδυναμίες και παρατυπίες στις δημόσιες συμβάσεις αυξάνονται διαρκώς την τελευταία τριετία

Πηγή: ΕΕΣ.

Μέτρα που πρέπει να ληφθούν (2)

Τα σφάλματα στις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων παραμένουν το συχνότερο είδος σφάλματος που εντοπίζουμε κατά τους ελέγχους των οργανισμών. Οι εμπλεκόμενοι οργανισμοί πρέπει να βελτιώσουν περαιτέρω τις διαδικασίες αυτές, διασφαλίζοντας πλήρη συμμόρφωση με τους ισχύοντες κανόνες, κατά τρόπο ώστε να επιτυγχάνουν τη βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους.

Συγκεκριμένα, όταν εκτελούν συμβάσεις-πλαίσιο, οφείλουν να χρησιμοποιούν αποκλειστικά επιμέρους συμβάσεις για την προμήθεια των αγαθών ή των υπηρεσιών που καλύπτονται από τη σχετική σύμβαση-πλαίσιο. Επίσης, για την τροποποίηση των υφιστάμενων συμβάσεων, οφείλουν να συμμορφώνονται με τους όρους που θέτει ο δημοσιονομικός κανονισμός.

Τα συστήματα διαχείρισης και δικλίδων χαρακτηρίζονται από αδυναμίες

43 Για 16 οργανισμούς (ACER, Cedefop, CEPOL, EASA, ΕΑΤ, EIOPA, EISMEA, EIT, ELA, ENISA, EPPO, ESMA, Ευρωπόλ, EUSPA, Frontex και HaDEA) επισημαίνουμε αδυναμίες στα συστήματα διαχείρισης και δικλίδων, πέραν αυτών που αφορούν τις συμβάσεις ή τις προσλήψεις. Για αυτούς τους 16 οργανισμούς, οι παρατηρήσεις μας περιλαμβάνουν πιθανές περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων, ανυπαρξία προληπτικών ή κατασταλτικών δικλίδων, πλημμελή διαχείριση των αναλήψεων υποχρεώσεων εις βάρος του προϋπολογισμού και των νομικών δεσμεύσεων ή μη αναφορά κάποιων ζητημάτων στο μητρώο εξαιρέσεων.

44 Στο γράφημα 11 παρουσιάζονται τα συνηθέστερα είδη αδυναμιών που εντοπίσαμε στις εσωτερικές δικλίδες. Στο πλαίσιο 3 παρατίθενται παραδείγματα τέτοιων αδυναμιών που αφορούν τον κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων.

Πλαίσιο 3

Προβλήματα διακυβέρνησης και συγκρούσεις συμφερόντων μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την αποτελεσματικότητα των οργανισμών της ΕΕ

Ο ρόλος των τριών ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών – ΕΑΤ, EIOPA και ESMA – συνίσταται στη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού στο πλαίσιο της εποπτείας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Οι ιδρυτικοί κανονισμοί τους περιλαμβάνουν διάφορες διατάξεις που διασφαλίζουν ότι τα μέλη των συμβουλίων εποπτών «ενεργούν ανεξάρτητα και αντικειμενικά αποκλειστικά προς το συμφέρον της Ένωσης συνολικά» και δεν «ζητούν ούτε δέχονται οδηγίες […], από οποιαδήποτε κυβέρνηση κράτους μέλους ή από οποιονδήποτε άλλο δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα»11.

Σύμφωνα με τον εσωτερικό κανονισμό των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών, τα μέλη του συμβουλίου εποπτών που βρίσκονται σε σύγκρουση συμφερόντων δεν μπορούν να συμμετέχουν στις συζητήσεις του συμβουλίου, ούτε να ψηφίζουν επί του συγκεκριμένου θέματος. Ωστόσο, μπορούν να παρίστανται στη συνεδρίαση, εάν κανείς δεν προβάλει αντιρρήσεις (ΕΑΤ και EIOPA) ή εάν η πλειοψηφία των μελών δεν ψηφίσει τον αποκλεισμό τους (ESMA). Αυτό δημιουργεί κίνδυνο για την ανεξαρτησία του συμβουλίου εποπτών, τουλάχιστον φαινομενικά.

Τα προηγούμενα χρόνια, σε διάφορες ειδικές εκθέσεις μας αναφερθήκαμε στα προβλήματα διακυβέρνησης που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές και στις αρνητικές επιπτώσεις των προβλημάτων αυτών στους στόχους τους.

Στην ειδική έκθεσή μας σχετικά με τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για τις τράπεζες12, διαπιστώναμε ότι οι εθνικές αρχές εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό στη δομή διακυβέρνησης της ΕΑΤ, δεδομένου ότι το συμβούλιο εποπτών της περιλαμβάνει εθνικούς εκπροσώπους, των οποίων ο διορισμός δεν υπόκειται στην έγκριση κανενός οργάνου της ΕΕ. Η κατάσταση αυτή μπορεί να δημιουργήσει εντάσεις, καθώς τα μέλη του συμβουλίου ενδέχεται να ενεργούν για την προώθηση καθαρά εθνικών και όχι ευρύτερων ευρωπαϊκών συμφερόντων.

Στην ειδική έκθεσή μας σχετικά με την εποπτεία του ασφαλιστικού τομέα13, παρατηρούσαμε ότι η αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των εργασιών της EIOPA αποτελούσε συνάρτηση της ποιότητας της συμβολής των εθνικών αρχών και της προθυμίας τους να συνεργαστούν. Η τρέχουσα δομή διακυβέρνησης της EIOPA παρέχει στις εθνικές αρχές την εξουσία να επηρεάσουν τον βαθμό στον οποίο επισκοπούνται οι εργασίες τους, καθώς και τα συμπεράσματα αυτών των επισκοπήσεων. Το συμβούλιο εποπτών εγκρίνει όλα τα βασικά έγγραφα, μεταξύ των οποίων και τη στρατηγική εποπτείας της EIOPA. Αυτό μπορεί να υπονομεύσει την ανεξαρτησία της και να μην της επιτρέψει να επιτύχει τους στόχους της.

Στην ειδική έκθεσή μας σχετικά με την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος14, διαπιστώναμε ότι το προσωπικό της ΕΑΤ διεξήγαγε ενδελεχείς έρευνες για πιθανές παραβιάσεις της νομοθεσίας της ΕΕ, αν και εντοπίσαμε γραπτά στοιχεία που αποδεικνύουν απόπειρες άσκησης πιέσεων σε μέλη ομάδας κατά τη διάρκεια των συσκέψεών της σχετικά με τη διατύπωση πιθανής σύστασης. Τελικά, το συμβούλιο εποπτών απέρριψε το σχέδιο σύστασης.

Στην ειδική έκθεσή μας σχετικά με τα επενδυτικά κεφάλαια15, διαπιστώσαμε ότι η ESMA αντιμετωπίζει προκλήσεις με την αποτελεσματική χρήση των εργαλείων της. Στις προκλήσεις αυτές συγκαταλέγονται προβλήματα που οφείλονται στην ίδια τη δομή διακυβέρνησής της, η εξάρτησή της από την καλή θέληση των εθνικών αρχών και την προθυμία του δικού της συμβουλίου εποπτών. Διαπιστώσαμε ότι τόσο οι μεν όσο και το δε προτιμούσαν τα «μη επεμβατικά» εργαλεία σύγκλισης, η αποτελεσματικότητα των οποίων δεν έχει ακόμη αποδειχθεί και τα οποία συχνά δεν οδήγησαν σε αποτελεσματική και συνεπή εποπτεία. Η κατάσταση αυτή περιόριζε την αποτελεσματικότητα της ESMA.

Σε όλες τις περιπτώσεις, αυτό που εισηγηθήκαμε στην Επιτροπή ήταν να εξετάσει το ενδεχόμενο πρότασης αλλαγών στη δομή διακυβέρνησης των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών, οι οποίες θα τους επέτρεπαν να αξιοποιήσουν τις εξουσίες τους αποτελεσματικότερα. Το 2019, ωστόσο, ο νομοθέτης δεν δέχθηκε την αναθεωρημένη δομή διακυβέρνησης που πρότεινε η Επιτροπή16.

Οι αδυναμίες στις προσλήψεις συνδέονται συχνά με τη διαδικασία αξιολόγησης

45 Για εννέα οργανισμούς (Υπηρεσία του BEREC, Cedefop, ΕΑΤ, EIGE, EMA, EPPO, EUSPA, Frontex και SRB) επισημαίνουμε αδυναμίες που αφορούν διάφορες πτυχές των διαδικασιών πρόσληψης, περιλαμβανομένων των διαδικασιών αξιολόγησης και των προκηρύξεων κενών θέσεων. Στο γράφημα 11 παρουσιάζονται τα συνηθέστερα είδη αδυναμιών που αφορούν τις διαδικασίες πρόσληψης.

Οι αδυναμίες στη διαχείριση του προϋπολογισμού έχουν ως συνέπεια υψηλά ποσοστά μεταφορών πιστώσεων στο επόμενο έτος ή καθυστερήσεις στις πληρωμές

46 Για 10 οργανισμούς (ACER, Cedefop, EACEA, EPPO, ERCEA, EUIPO, eu-LISA, FRA, Frontex και HaDEA) επισημαίνουμε αδυναμίες που αφορούν διάφορες πτυχές της διαχείρισης του προϋπολογισμού, όπως για παράδειγμα υψηλά ποσοστά μεταφορών πιστώσεων στο επόμενο έτος και πολλές καθυστερήσεις στις πληρωμές. Στο γράφημα 11 παρουσιάζονται τα συνηθέστερα είδη αδυναμιών που αφορούν τη διαχείριση του προϋπολογισμού.

47 Στο γράφημα 13 παρουσιάζεται για κάθε οργανισμό το επίπεδο των μεταφορών πιστώσεων ανά τίτλο του προϋπολογισμού. Μολονότι ο δημοσιονομικός κανονισμός της ΕΕ δεν ορίζει ανώτατα όρια για αυτές τις μεταφορές πιστώσεων και ο πολυετής χαρακτήρας των συναλλαγών δικαιολογεί ορισμένες από αυτές, υπερβολικά υψηλά επίπεδα μεταφορών πιστώσεων μπορεί να υποδηλώνουν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων εργασίας ή των σχεδίων σύναψης συμβάσεων. Εναλλακτικά, θα μπορούσαν να υποδεικνύουν την ύπαρξη διαρθρωτικού προβλήματος, αδυναμίες στον σχεδιασμό του προϋπολογισμού ή ενδεχομένως παραβίαση της αρχής της ετήσιας διάρκειάς του. Τέτοιες αδυναμίες επισημαίνουμε για τέσσερις οργανισμούς (ACER, EACEA, eu-LISA και FRA).

Γράφημα 13 – Επίπεδο μεταφορών πιστώσεων στο επόμενο οικονομικό έτος ανά τίτλο του προϋπολογισμού

Πηγή: Οριστικοί ετήσιοι λογαριασμοί των οργανισμών για το 2021, κατόπιν επεξεργασίας τους από το ΕΕΣ.

Μέτρα που πρέπει να ληφθούν (3)

Προκειμένου να διευθετήσουν το ζήτημα των υπερβολικά υψηλών επιπέδων μεταφορών πιστώσεων, οι οργανισμοί οφείλουν να βελτιώσουν περαιτέρω τους κύκλους σχεδιασμού και εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους.

Αδυναμίες και ορθές πρακτικές ως προς την αντιμετώπιση του φαινομένου της «περιστρεφόμενης πόρτας»

48 Για το οικονομικό έτος 2021, συμπληρωματικά προς τις τακτικές ελεγκτικές εργασίες μας σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών των οργανισμών και τη νομιμότητα και την κανονικότητα των εσόδων και των πληρωμών τους, αναλύσαμε τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί αντιμετώπιζαν πιθανές περιπτώσεις «περιστρεφόμενης πόρτας». Στο πλαίσιο 4 επεξηγείται το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας» και πώς αυτό σχετίζεται με τον κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων και «αιχμαλωσίας των πολιτικών».

Πλαίσιο 4

Τι είναι το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας» και γιατί είναι σοβαρό;

Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) ορίζει την έννοια της «περιστρεφόμενης πόρτας» ως εξής: Η μετακίνηση μεταξύ θέσεων στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις συμφερόντων και στον κίνδυνο αιχμαλωσίας των πολιτικών. Όταν τα καθήκοντα καλύπτουν κλειστά πεδία ή τομείς που ελέγχονταν άμεσα από τον πρώην δημόσιο λειτουργό, αυτό που λέγεται φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας» μπορεί να θεωρηθεί ότι εξασφαλίζει αθέμιτο πλεονέκτημα από άποψη πληροφοριών, σχέσεων ή οποιουδήποτε άλλου πλεονεκτήματος, του οποίου ο λειτουργός αυτός έχει επωφεληθεί στο πλαίσιο του προηγούμενου δημόσιου αξιώματός του. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχει το ενδεχόμενο οι δημόσιοι λειτουργοί να μπουν στον πειρασμό να λάβουν αποφάσεις ή να θεωρηθεί ότι έλαβαν αποφάσεις όχι υπέρ του δημόσιου συμφέροντος, αλλά προς όφελος πρώην ή μελλοντικού εργοδότη.17

Στο πλαίσιο της ΕΕ, η Eυρωπαία Διαμεσολαβήτρια διευκρινίζει ότι18 όταν ένας δημόσιος λειτουργός μετακινείται προς τον ιδιωτικό τομέα, συχνά γίνεται λόγος για πέρασμα διά μέσου της «περιστρεφόμενης πόρτας». Αυτό μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για την ακεραιότητα των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, καθώς πολύτιμες, εκ των έσω γνώσεις μπορούν να μεταφερθούν στον ιδιωτικό τομέα ή καθώς πρώην δημόσιοι λειτουργοί ενδέχεται να ασκήσουν πίεση στους πρώην συναδέλφους τους υπέρ ομάδας συμφερόντων ή νυν λειτουργοί να επηρεαστούν από την πιθανότητα μελλοντικής απασχόλησης.

Η ανάληψη αμειβόμενης εξωτερικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας σε θεσμικό ή άλλο όργανο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών, μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους παρεμφερείς με αυτούς που συνεπάγεται η ανάληψη νέων καθηκόντων μετά την αποχώρηση από την ευρωπαϊκή δημόσια υπηρεσία.

49 Οι οργανισμοί παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση φαινομένων «περιστρεφόμενης πόρτας», λόγω της εξάρτησής τους από έκτακτους υπαλλήλους, γεγονός που συνεπάγεται υψηλά ποσοστά εναλλαγής προσωπικού, καθώς και του μοντέλου διακυβέρνησης που εφαρμόζουν και το οποίο περιλαμβάνει διοικητικά συμβούλια με μέλη που συνήθως υπηρετούν για σχετικά σύντομο διάστημα. Για ορισμένους οργανισμούς, ο κίνδυνος αυτός επιτείνεται από σημαντικές ρυθμιστικές εξουσίες (π.χ. ΕΑΤ, EIOPA και ESMA) ή διασυνδέσεις με τον συναφή κλάδο (π.χ. EASA, ECHA ή EFSA). Αποφασίσαμε να εξετάσουμε αυτό το θέμα λόγω της σημασίας του όχι μόνο για τη σωστή λειτουργία των οργανισμών της ΕΕ, αλλά και για την καλή φήμη τους και, γενικότερα, για την καλή φήμη της ΕΕ συνολικά.

50 Εξετάσαμε περιπτώσεις μεταξύ 2019 και 2021, κατά τις οποίες νυν ή πρώην ανώτεροι υπάλληλοι οργανισμών (εκτελεστικοί διευθυντές, διευθυντές και υπάλληλοι στους βαθμούς AD14‑16) ανέλαβαν θέση αφού αποχώρησαν από τον οργανισμό ή εκτέλεσαν αμειβόμενη εξωτερική δραστηριότητα ενόσω εργάζονταν για οργανισμό. Αναλύσαμε επίσης παρόμοιες περιπτώσεις για νυν και πρώην μέλη διοικητικών συμβουλίων οργανισμών, τις οποίες ορισμένοι από αυτούς είχαν αξιολογήσει απλώς βάσει των εσωτερικών κανόνων λειτουργίας τους. Η ανάλυσή μας κάλυψε 40 οργανισμούς. Υπόψη δεν ελήφθησαν μόνον ο Chafea, που έκλεισε το 2021, και οι τρεις οργανισμοί που άρχισαν να λειτουργούν ή κατέστησαν αυτόνομοι μόλις το 2021 (ELA, EPPO και HaDEA). Στο πλαίσιο 5 παρατίθενται οι εφαρμοστέοι νομικοί κανόνες.

Πλαίσιο 5

Εφαρμοστέο νομικό πλαίσιο της ΕΕ για τη διαχείριση των κινδύνων του φαινομένου της «περιστρεφόμενης πόρτας»

Οι κανόνες που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση πιθανών φαινομένων «περιστρεφόμενης πόρτας» και ο σχετικός κίνδυνος σύγκρουσης συμφερόντων τίθενται πρωτίστως στον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων της ΕΕ19. Οι κανόνες αυτοί ισχύουν για τους πρώην και νυν υπαλλήλους των θεσμικών και λοιπών οργάνων της ΕΕ, περιλαμβανομένων των οργανισμών της. Στους κανόνες αυτούς περιλαμβάνονται και οι ακόλουθοι:

  • Οι υπάλληλοι οφείλουν να ενημερώνουν τον οργανισμό τους, εάν προτίθενται να αναλάβουν νέα θέση εργασίας εντός δύο ετών από την αποχώρησή τους από την ευρωπαϊκή δημόσια υπηρεσία.
  • Πριν από τη χορήγηση ή την άρνηση χορήγησης άδειας σε πρώην υπάλληλο για την άσκηση εξωτερικής δραστηριότητας ή την ανάληψη νέας θέσης, ο οργανισμός οφείλει να ζητήσει τη γνώμη της επιτροπής ίσης εκπροσώπησης.
  • Εάν οργανισμός θεωρεί ότι υπάρχει κίνδυνος σύγκρουσης συμφερόντων, έχει τη δυνατότητα είτε να απαγορεύσει σε υπάλληλό του να αποδεχθεί νέα θέση είτε να δώσει τη συγκατάθεσή του υπό όρους.
  • Ένας οργανισμός οφείλει επίσης να απαγορεύει σε πρώην ανώτερους υπαλλήλους του την εκπροσώπηση ή την υπεράσπιση συμφερόντων έναντι του προσωπικού θεσμικού οργάνου κατά το 12μηνο που ακολουθεί την αποχώρησή τους από την υπηρεσία.
  • Ένας οργανισμός οφείλει να δημοσιεύει ετησίως κατάσταση με τις υποθέσεις που έχουν αξιολογηθεί στο πλαίσιο του κινδύνου εκπροσώπησης ή υπεράσπισης συμφερόντων.

Ωστόσο, οι ανωτέρω κανόνες δεν ισχύουν για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των οργανισμών, καθώς αυτά δεν θεωρούνται ότι ανήκουν στο προσωπικό τους. Παρ’ όλα αυτά, εννέα οργανισμοί διαθέτουν εσωτερικούς κανόνες που αφορούν τα ζητήματα αυτά.

Το ισχύον νομικό πλαίσιο δεν ορίζει σαφείς απαιτήσεις για τη συμμόρφωση και την παρακολούθηση

51 Όπως αναφέρεται στο πλαίσιο 5, ο κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης (περιλαμβανομένων των κανόνων σχετικά με το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας» και τις συγκρούσεις συμφερόντων γενικότερα) δεν ισχύει εξ ορισμού για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των οργανισμών, τα οποία δεν ανήκουν στο προσωπικό τους. Επίσης δεν αφορά τα μέλη επιστημονικών επιτροπών, ομάδων εμπειρογνωμόνων και άλλων παρεμφερών σχημάτων τους. Αυτό αφήνει νομικό κενό, καθώς δεν υπάρχει κοινή νομική βάση, η οποία να ορίζει το ελάχιστο επίπεδο απαιτήσεων για αυτές τις κατηγορίες προσώπων που εργάζονται για τους οργανισμούς της ΕΕ όσον αφορά τον κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων και το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας». Κάθε οργανισμός είναι αρμόδιος για τη θέσπιση των δικών του κανόνων σχετικά.

52 Το νομικό πλαίσιο της ΕΕ για τη διαχείριση του κινδύνου των φαινομένων «περιστρεφόμενης πόρτας» θέτει ελάχιστες υποχρεώσεις για τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ (περιλαμβανομένων των οργανισμών της), προκειμένου να παρακολουθείται η συμμόρφωση νυν και πρώην υπαλλήλων με τις απαιτήσεις περί «περιστρεφόμενης πόρτας». Δεν καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να γίνει αυτή η παρακολούθηση, ούτε τα εργαλεία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό αυτό. Κατά συνέπεια, οι περισσότεροι οργανισμοί δεν προβαίνουν σε καμία τέτοια δραστηριότητα παρακολούθησης και, κατά συνέπεια, όσες περιπτώσεις «περιστρεφόμενης πόρτας» και παραβιάσεις των περιορισμών που επιβάλλονται σε αποχωρούντες υπαλλήλους σχετικά με τα νέα τους καθήκοντα δεν δηλωθούν το πιθανότερο είναι να παραμείνουν ανεντόπιστες.

53 Οι κανόνες που αφορούν την παρακολούθηση και την αντιμετώπιση φαινομένων «περιστρεφόμενης πόρτας» και του σχετικού κινδύνου σύγκρουσης συμφερόντων δεν είναι αρκούντως σαφείς σχετικά με την υποχρέωση των θεσμικών και λοιπών οργάνων της ΕΕ να δημοσιεύουν ετησίως κατάσταση των περιπτώσεων που αξιολογούνται στο πλαίσιο του κινδύνου άσκησης πίεσης για λογαριασμό ομάδων συμφερόντων ή υπεράσπισης συμφερόντων. Στο ζήτημα αυτό είχε ήδη αναφερθεί το 2017 η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια (βλέπε πλαίσιο 6). Έκτοτε δεν υπήρξε καμία αλλαγή στους κανόνες του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης.

Πλαίσιο 6

Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια ζήτησε περισσότερη διαφάνεια σχετικά με την αξιολόγηση των περιπτώσεων που συνδέονταν με τον κίνδυνο άσκησης πίεσης για λογαριασμό ομάδων συμφερόντων ή υπεράσπισης συμφερόντων

Σε έκθεση του 201720, η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια δήλωνε ότι πληροφορίες πρέπει να δημοσιεύονται για όλες τις περιπτώσεις που αξιολογούνται, ανεξάρτητα του αν το θεσμικό όργανο θεώρησε ότι η γνωστοποιούμενη επαγγελματική δραστηριότητα θα κατέληγε ή θα μπορούσε να καταλήξει σε άσκηση πίεσης για λογαριασμό ομάδων συμφερόντων ή σε υπεράσπιση συμφερόντων. Αυτό είναι αναγκαίο προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική και ουσιαστική εφαρμογή του άρθρου 16, παράγραφοι 3 και 4. Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια ανέφερε ότι οι προς δημοσίευση πληροφορίες πρέπει να περιλαμβάνουν:

  • το ονοματεπώνυμο του εμπλεκόμενου ανώτερου υπαλλήλου,
  • την ημερομηνία αποχώρησης του εμπλεκόμενου ανώτερου υπαλλήλου από την υπηρεσία,
  • το είδος της θέσης που κατείχε ο εμπλεκόμενος ανώτερος υπάλληλος και περιγραφή των καθηκόντων που εκτελούσε την τελευταία τριετία της υπηρεσίας του στην ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση,
  • το όνομα του μελλοντικού εργοδότη και περιγραφή του είδους των καθηκόντων που ο εμπλεκόμενος ανώτερος υπάλληλος θα αναλάβει στη νέα θέση, ή εναλλακτικά περιγραφή των δραστηριοτήτων που θα εκτελεί ως αυτοαπασχολούμενος,
  • εάν ο μελλοντικός εργοδότης ή η ιδιόκτητη εταιρεία είναι καταχωρισμένος/-η στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ, σύνδεσμο προς τη σχετική καταχώριση,
  • τη λεπτομερή αξιολόγηση της περίπτωσης από το θεσμικό όργανο, περιλαμβανομένου του συμπεράσματός του περί της χορήγησης άδειας, με ή χωρίς μέτρα μετριασμού, καθώς και δήλωση σχετικά με το κατά πόσον η προβλεπόμενη δραστηριότητα θα μπορούσε να καταλήξει σε άσκηση πίεσης για λογαριασμό ομάδων συμφερόντων ή σε υπεράσπιση συμφερόντων και, κατά συνέπεια, δικαιολογεί την επιβολή σχετικής απαγόρευσης.

Μέτρα που πρέπει να ληφθούν (4)

Το Δίκτυο των Οργανισμών της ΕΕ πρέπει να έλθει σε επαφή με την Επιτροπή και τους νομοθέτες και να προτείνει αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο, ορίζοντας ένα ελάχιστο σύνολο κανόνων που θα ισχύουν για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των οργανισμών της ΕΕ όσον αφορά τη σύγκρουση συμφερόντων και το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας». Όπου κρίνεται σκόπιμο, παρόμοιοι κανόνες πρέπει επίσης να ισχύουν για τις επιστημονικές επιτροπές, τις ομάδες εμπειρογνωμόνων και άλλα παρόμοια όργανα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης.

Οι οργανισμοί συμμορφώνονται ως επί το πλείστον με τις νομικές υποχρεώσεις τους

54 Όταν νυν ή πρώην υπάλληλος γνωστοποιεί στον οργανισμό την πρόθεσή του να αναλάβει νέα θέση, ο οργανισμός έχει στη διάθεσή του 30 ημέρες για να εκδώσει σχετική απόφαση. Τέτοια προθεσμία δεν ορίζεται για εξωτερικές δραστηριότητες. Πριν από τη λήψη της απόφασης, ο οργανισμός οφείλει να ζητήσει τη γνώμη της επιτροπής ίσης εκπροσώπησης.

55 Την τελευταία τριετία (2019‑2021), μόνο 20 από τους 40 οργανισμούς που εξετάσαμε είχαν ασχοληθεί με πιθανές περιπτώσεις «περιστρεφόμενης πόρτας», στις οποίες εμπλέκονταν ανώτεροι υπάλληλοί τους. Μόνο πέντε είχαν αξιολογήσει περιπτώσεις που αφορούσαν μέλη των διοικητικών συμβουλίων τους, τα οποία είχαν αναλάβει νέα θέση ή εξωτερική δραστηριότητα. Όπως φαίνεται στο γράφημα 14, ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων που αξιολογήθηκαν ήταν 71, από τις οποίες οι 43 αφορούσαν ανώτερους υπαλλήλους και οι 28 μέλη διοικητικών συμβουλίων. Οι αριθμοί αυτοί βασίζονταν σε πληροφορίες που λάβαμε από τους οργανισμούς, οι οποίοι, με τη σειρά τους, είχαν βασιστεί ως επί το πλείστον σε υπεύθυνες δηλώσεις των εμπλεκόμενων υπαλλήλων ή μελών των διοικητικών συμβουλίων. Δεν πραγματοποιήσαμε έρευνα για τον εντοπισμό τυχόν περιπτώσεων που δεν είχαν δηλωθεί.

Γράφημα 14 – Οι περισσότεροι οργανισμοί αξιολόγησαν πολύ λίγες περιπτώσεις αν όχι καμία

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει πληροφοριών προερχόμενων από τους οργανισμούς.

56 Εξετάσαμε δείγμα με 17από αυτές τις περιπτώσεις και καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι, ως επί το πλείστον, οι οργανισμοί συμμορφώνονταν με τις ισχύουσες νομικές απαιτήσεις. Οι παραβάσεις που εντοπίσαμε σε έξι οργανισμούς (βλέπε γράφημα 15) αφορούσαν την υποχρέωση δημοσίευσης της κατάστασης με τις περιπτώσεις που έχουν αξιολογηθεί, συνεννόησης με την επιτροπή ίσης εκπροσώπησης ή έκδοσης επίσημης απόφασης εντός 30 εργάσιμων ημερών.

Γράφημα 15 – Διαπιστώσαμε διαδικαστικές παραβάσεις σε έξι οργανισμούς

Πηγή: ΕΕΣ.

Μέτρα που πρέπει να ληφθούν (5)

Οι οργανισμοί οφείλουν να ενισχύσουν τις εσωτερικές διαδικασίες και δικλίδες τους αναφορικά με τα φαινόμενα «περιστρεφόμενης πόρτας», προκειμένου να εξασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση με τους εφαρμοστέους κανόνες. Ειδικότερα, πρέπει:

  • να εκδίδουν επίσημες αποφάσεις εντός της ισχύουσας προθεσμίας·
  • να ζητούν τη γνώμη της επιτροπής ίσης εκπροσώπησης πριν εκδώσουν απόφαση για κάθε περίπτωση·
  • να δημοσιεύουν ετησίως κατάσταση με όλες τις υποθέσεις που έχουν αξιολογηθεί στο πλαίσιο του κινδύνου εκπροσώπησης ή υπεράσπισης συμφερόντων.

Μόνο λίγοι οργανισμοί υπερβαίνουν τις ελάχιστες νομικές απαιτήσεις, όταν αντιμετωπίζουν πιθανά φαινόμενα «περιστρεφόμενης πόρτας»

57 Εννέα οργανισμοί (ΕΑΤ, EIOPA, EIT, EMA, ESMA, EUIPO, Ευρωπόλ, FRA και SRB) είχαν καθιερώσει δικούς τους εσωτερικούς κανόνες, προκειμένου να καλύψουν την απουσία σχετικών διατάξεων από την ενωσιακή νομοθεσία, οι οποίες να καλύπτουν τις δραστηριότητες των μελών των διοικητικών συμβουλίων τους (βλέπε πλαίσιο 7).

Πλαίσιο 7

Παραδείγματα κανόνων σχετικά με το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας» από τον EMA και το EIT

Οι εσωτερικοί κανόνες του EMA απαιτούν από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου (τακτικά και αναπληρωματικά) να ενημερώνουν τον οργανισμό πάραυτα για την πρόθεσή τους να αναλάβουν επαγγελματικές δραστηριότητες σε φαρμακευτικές εταιρείες. Από τη στιγμή που θα λάβει αυτή τη γνωστοποίηση, ο EMA οφείλει να αποκλείσει το εμπλεκόμενο πρόσωπο από περαιτέρω συμμετοχή του στις δραστηριότητες του διοικητικού συμβουλίου. Παρόμοιοι κανόνες ισχύουν για τα μέλη των επιστημονικών επιτροπών και των ομάδων εμπειρογνωμόνων του EMA.

Το EIT διαθέτει κώδικα ορθής συμπεριφοράς, ο οποίος ρυθμίζει τις περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων που αφορούν τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. Ο κώδικας απαγορεύει στα μέλη να αναλαμβάνουν οποιαδήποτε θέση, αμειβόμενη ή μη, σε οποιαδήποτε επιχείρηση, ερευνητικό κέντρο ή πανεπιστήμιο που συμμετέχει στις κοινότητες γνώσης και καινοτομίας ή που λαμβάνει επιχορηγήσεις από το EIT για μία διετία μετά την αποχώρησή τους από το συμβούλιο.

58 Οι υπόλοιποι 31 οργανισμοί λαμβάνουν υπόψη μόνο τα δυνητικά φαινόμενα «περιστρεφόμενης πόρτας» που αφορούν τους νυν και τους πρώην υπαλλήλους τους. Ως εκ τούτου, μόνο ένα μικρό τμήμα των περιπτώσεων «περιστρεφόμενης πόρτας» που αφορούν μέλη διοικητικών συμβουλίων υποβάλλονται σε οποιοδήποτε είδος αξιολόγησης (βλέπε γράφημα 16). Αυτό μπορεί να έχει ως συνέπεια είτε να υπάρξει πραγματική σύγκρουση συμφερόντων είτε να δημιουργηθεί σχετική εντύπωση, με πιθανό αποτέλεσμα:

  • να μην λαμβάνονται αποφάσεις υπέρ του δημόσιου συμφέροντος, αλλά υπέρ του συμφέροντος του μελλοντικού εργοδότη του εμπλεκόμενου μέλους του διοικητικού συμβουλίου·
  • την εξασφάλιση αθέμιτων πλεονεκτημάτων υπέρ ορισμένων οντοτήτων του ιδιωτικού τομέα από την άποψη των εκ των έσω πληροφοριών ή των σχέσεων / της εκπροσώπησης συμφερόντων.

Γράφημα 16 – Λίγες είναι οι περιπτώσεις αξιολόγησης φαινομένων «περιστρεφόμενης πόρτας» που αφορούν μέλη των διοικητικών συμβουλίων των οργανισμών

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει πληροφοριών προερχόμενων από τους οργανισμούς.

Μέτρα που πρέπει να ληφθούν (6)

Οι οργανισμοί οφείλουν να καθιερώσουν εσωτερικούς κανόνες για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων τους, οι οποίοι να αφορούν τη σύγκρουση συμφερόντων γενικώς και τα φαινόμενα «περιστρεφόμενης πόρτας» συγκεκριμένα.

59 Γενικώς, διαπιστώσαμε ότι, για τον εντοπισμό πιθανών περιπτώσεων «περιστρεφόμενης πόρτας» και των σχετικών κινδύνων σύγκρουσης συμφερόντων, οι οργανισμοί βασίζονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στις υπεύθυνες δηλώσεις των εμπλεκόμενων υπαλλήλων τους. Οι περισσότεροι δεν προβαίνουν σε καμία ενέργεια, προκειμένου να διαπιστώνουν κατά πόσον οι νυν υπάλληλοί τους εκτελούν αδήλωτες εξωτερικές δραστηριότητες ή κατά πόσον πρώην υπάλληλοί τους έχουν αναλάβει νέες θέσεις χωρίς να ενημερώσουν τον οικείο οργανισμό. Ομοίως, δεν παρακολουθούν αν πρώην υπάλληλοί τους συμμορφώνονται με τυχόν περιορισμούς που τους έχουν επιβληθεί όσον αφορά τα νέα τους καθήκοντα. Ωστόσο, εντοπίσαμε τέσσερα παραδείγματα ορθών πρακτικών οργανισμών που έχουν καθιερώσει σχετικές διαδικασίες παρακολούθησης (βλέπε πλαίσιο 8).

Πλαίσιο 8

Μόνο τέσσερις οργανισμοί (Υπηρεσία του BEREC, SRB, ΕΑΤ και ESMA) εφαρμόζουν διαδικασίες για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τους κανόνες που αφορούν το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας»

Η Υπηρεσία του BEREC εφαρμόζει διαδικασίες για την εκτέλεση δειγματοληπτικών ελέγχων αναφορικά με τη συμμόρφωση πρώην υπαλλήλων της με τις υποχρεώσεις που υπέχουν βάσει του άρθρου 16 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης. Οι έλεγχοι αυτοί εστιάζουν σε ανώτερους υπαλλήλους και σε υπαλλήλους που είτε δεν είχαν καθόλου δικαίωμα να αναλάβουν συγκεκριμένη επαγγελματική δραστηριότητα είτε μπορούσαν να αναλάβουν νέα θέση αλλά υπό ορισμένους περιορισμούς.

Το SRB διαθέτει διαδικασίες για τη διενέργεια ελέγχων συμμόρφωσης σχετικά με πρώην υπαλλήλους που αποχώρησαν από αυτό την τελευταία διετία, μεταξύ άλλων και με τη βοήθεια δημόσια διαθέσιμων βάσεων δεδομένων.

Μέτρα που πρέπει να ληφθούν (7)

Οι οργανισμοί οφείλουν να παρακολουθούν ενεργά την επαγγελματική δραστηριότητα των ανώτερων υπαλλήλων τους (περιλαμβανομένων αυτών που έχουν αποχωρήσει από την υπηρεσία την τελευταία διετία), προκειμένου να μπορούν να εντοπίζουν τις αδήλωτες περιπτώσεις «περιστρεφόμενης πόρτας» και να εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση με περιορισμούς που τους έχουν επιβληθεί.

Άλλες σχετικές με τους οργανισμούς δημοσιεύσεις του ΕΕΣ

60 Πέραν των εκθέσεων ελέγχου που αφορούν ειδικά τους οργανισμούς, κατά τη διάρκεια του 2021 και το πρώτο εξάμηνο του 2022, το ΕΕΣ δημοσίευσε επίσης σειρά ειδικών εκθέσεων σχετικά με την εφαρμογή πολιτικών της ΕΕ, οι οποίες αναφέρονταν σε ορισμένους οργανισμούς. Πλήρης κατάλογος παρατίθεται στο γράφημα 17.

Γράφημα 17 – Άλλες ειδικές εκθέσεις του ΕΕΣ που αναφέρονται στους οργανισμούς και δημοσιεύθηκαν το 2021 και το πρώτο εξάμηνο του 2022

Πηγή: ΕΕΣ.

Οι οργανισμοί δίνουν συνέχεια στις παρατηρήσεις ελέγχου προηγούμενων ετών

61 Παραθέτουμε πληροφορίες σχετικά με την πορεία της συνέχειας που δίνουν οι οργανισμοί στις παρατηρήσεις προηγούμενων ετών. Στο γράφημα 18 φαίνεται ότι, για τις 139 παρατηρήσεις στις οποίες δεν είχε δοθεί συνέχεια στα τέλη του 2020, το 2021 τα διορθωτικά μέτρα είχαν ολοκληρωθεί σε 67 περιπτώσεις και βρίσκονταν σε εξέλιξη σε 39. Για 22 οργανισμούς (ACER, Υπηρεσία του BEREC, CEPOL, CPVO, EASA, EASO, EFSA, EISMEA, EIT, EMA, EMCDDA, ERA, ESMA, ETF, EUIPO, eu-LISA, Eurofound, Eurojust, Ευρωπόλ, FRA, Frontex και SRB) επισημαίνουμε συνολικά 48 παρατηρήσεις από προηγούμενα έτη που δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμη, από τις οποίες οι 9 βρίσκονται σε εξέλιξη.

Γράφημα 18 – Προσπάθειες των οργανισμών να δώσουν συνέχεια στις παρατηρήσεις προηγούμενων ετών

Πηγή: ΕΕΣ.

62 Στο πλαίσιο 9 παρατίθενται διευκρινίσεις σχετικά με τους διαφορετικούς χαρακτηρισμούς ως προς τη δοθείσα συνέχεια, οι οποίοι χρησιμοποιούνται στο παρόν έγγραφο, καθώς και παραδείγματα συνήθων περιστάσεων για τις οποίες ισχύουν οι χαρακτηρισμοί αυτοί.

Πλαίσιο 9

Διευκρινίσεις σχετικά με τους διαφορετικούς χαρακτηρισμούς ως προς τη δοθείσα συνέχεια που χρησιμοποιούνται στο παρόν έγγραφο

Ολοκληρώθηκε: Ο οργανισμός προέβη σε βελτιώσεις κατόπιν της παρατήρησης, οι οποίες υποστηρίζονται από αποδεικτικά στοιχεία και έχουν ελεγχθεί από το ΕΕΣ.

Εν εξελίξει: Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που αποδεικνύουν τη λήψη διορθωτικών μέτρων, ωστόσο η διαδικασία δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί πλήρως ή δεν έχει ολοκληρωθεί.

Εκκρεμεί: Καμία αντίδραση στην παρατήρηση ή διαφωνία του οργανισμού.

Άνευ αντικειμένου: Η παρατήρηση δεν ισχύει πλέον ή έληξε η σύμβαση εξαιτίας της οποίας αυτή διατυπώθηκε. Χρησιμοποιείται επίσης όταν, λόγω μεταβολής των συνθηκών, το κόστος αντιμετώπισης του ζητήματος υπερκεράζει τα οφέλη.

Κατάσταση των ακρωνυμίων που χρησιμοποιούνται για τους οργανισμούς και τα λοιπά όργανα της ΕΕ

Ακρωνύμιο Πλήρης ονομασία   Ακρωνύμιο Πλήρης ονομασία
ACER Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας   EMA Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων
Υπηρεσία του BEREC Οργανισμός για την υποστήριξη του Φορέα Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες   EMCDDA Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας
CdT Μεταφραστικό Κέντρο των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης   EMSA Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα
Cedefop Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης   ENISA Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια
CEPOL Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κατάρτιση στον τομέα της επιβολής του νόμου   EPPO Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Chafea Εκτελεστικός Οργανισμός για τους Καταναλωτές, την Υγεία, τη Γεωργία και τα Τρόφιμα   ERA Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
CINEA Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον   ERCEA Εκτελεστικός οργανισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας
CPVO Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών   ESA Οργανισμός Εφοδιασμού της Ευρατόμ
EACEA Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης και Πολιτισμού   ESMA Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών
EASA Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας   ETF Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης
EASO Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο   EUIPO Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΕΑΤ Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών   eu-LISA Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης
ECDC Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων   EU-OSHA Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία
ECHA Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων   Eurofound Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας
EΟΠ Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος   Eurojust Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνεργασία στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης
EFCA Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας   Ευρωπόλ Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου
EFSA Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων   EUSPA Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το διαστημικό πρόγραμμα
EIGE Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων   FRA Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
EIOPA Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων   Frontex Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής
EISMEA Εκτελεστικός Οργανισμός για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας και τις ΜΜΕ   HaDEA Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για την Υγεία και τον Ψηφιακό τομέα
ΕΙΤ Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας   REA Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας
ELA Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας   SRB Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης

Κλιμάκιο ελέγχου

 

Τρίτη σειρά (από αριστερά): Janis Gaisonoks, Marco Corradi, Peter Eklund, Joao Pedro Bento, Ivo Koppelmaa, Emmanuel Djoffon (ελεγκτές).

Δεύτερη σειρά (από αριστερά): Sergio Gascon Samper (ελεγκτής), Alexandra Mazilu (γραφίστρια), Νικόλαος Αλαμπάνος, Armin Hosp, Λεωνίδας Τσονάκας, Paulo Oliveira, (ελεγκτές), Ιωάννα Μιχάλη (βοηθός).

Πρώτη σειρά (από αριστερά): Rimantas Šadžius (Μέλος του ΕΕΣ), Julio Cesar Santin Santos, Mirko Gottmann (ελεγκτές), Michal Machowski (διοικητικό στέλεχος), Christine Becker (ελέγκτρια), Mindaugas Pakstys (προϊστάμενος ιδιαίτερου γραφείου).

Μέλη του κλιμακίου ελέγχου που δεν εμφανίζονται στη φωτογραφία: John Sweeney (διοικητικό στέλεχος), Di Hai, Matthias Blaas (σύμβουλοι σε ιδιαίτερο γραφείο), Iveta Adovica, Santiago Fuentes, Joaquin Hernandez Fernandez, Marc Hertgen, Tomas Mackevicius, Hans Christian Monz, Roberto Sanz Moratal, Svetoslava Tashkova (ελεγκτές και ελέγκτριες), Chantal Kapawa (βοηθός).

Ιδιαίτερο φόρο τιμής αποτίουμε στον Alex Brenninkmeijer (1951‑2022), Μέλος του ΕΕΣ, επικεφαλής του εν προκειμένω ελέγχου μέχρι τον Απρίλιο του 2022.

Παραπομπές

1 Άρθρα 285 έως 287 (ΕΕ C 326 της 26.10.2012, σ. 169‑171).

2 Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο μας παρατίθενται στις εκθέσεις δραστηριοτήτων μας, στις ετήσιες εκθέσεις μας σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, στις ειδικές εκθέσεις μας, στις πανοραμικές επισκοπήσεις μας και στις γνώμες που διατυπώνουμε επί νέας ή επικαιροποιούμενης νομοθεσίας της ΕΕ ή επί άλλων αποφάσεων με επιπτώσεις στη δημοσιονομική διαχείριση (www.eca.europa.eu).

3 ACER, Υπηρεσία του BEREC, Cedefop, CdT, CEPOL, CPVO, EASA, EASO, ΕΑΤ, ECDC, ECHA, ΕΟΠ, EFCA, EFSA, EIGE, EIOPA, ELA, EMA, EMCDDA, EMSA, ENISA, ERA, ESMA, ETF, EUIPO, eu-LISA, EU-OSHA, EUSPA, Eurofound, Eurojust, Ευρωπόλ, FRA, Frontex.

4 CINEA, EACEA, EISMEA, ERCEA, HaDEA, REA και Chafea (ο οποίος έπαυσε να υπάρχει από 1ης Απριλίου 2021).

5 Βλέπε την έκθεσή μας για το οικονομικό έτος 2020.

6 Επισκόπηση 01/2014, με τίτλο «Κενά, αλληλοεπικαλύψεις και προκλήσεις: πανοραμική επισκόπηση των ρυθμίσεων της ΕΕ σχετικά με τη λογοδοσία και τον δημόσιο έλεγχο», σημείο 84.

7 2021‑2027 Strategy for the EU Agencies Network, Βρυξέλλες, 9 Νοεμβρίου 2020.

8 Ετήσια έκθεση σχετικά με τους οργανισμούς της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2019, σημεία 2.34‑2.41.

9 Ετήσια έκθεση σχετικά με τους οργανισμούς της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2020, σημείο 3.30.15.

10 Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2021/173 της Επιτροπής για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον, του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού για την Υγεία και τον Ψηφιακό τομέα, του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού Έρευνας, του Εκτελεστικού Οργανισμού για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας και τις ΜΜΕ, του Εκτελεστικού Οργανισμού του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας και του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης και Πολιτισμού.

11 Άρθρο 42 των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1093/2010, 1094/2010 και 1095/2010.

12 Ειδική έκθεση 10/2019 του ΕΕΣ, με τίτλο «Ευρωπαϊκές ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για τις τράπεζες: άνευ προηγουμένου ο όγκος των διαθέσιμων πληροφοριών, απαραίτητοι όμως ο καλύτερος συντονισμός και η μεγαλύτερη εστίαση στους κινδύνους».

13 Ειδική έκθεση 29/2018 του ΕΕΣ, με τίτλο «Η συμβολή της EIOPA στην εποπτεία και στη σταθερότητα του ασφαλιστικού τομέα ήταν σημαντική, οι προκλήσεις όμως είναι σοβαρές».

14 Ειδική έκθεση 13/2021 του ΕΕΣ, με τίτλο «Οι προσπάθειες της ΕΕ για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος στον τραπεζικό τομέα είναι κατακερματισμένες και η υλοποίηση της οικείας πολιτικής ανεπαρκής».

15 Ειδική έκθεση 04/2022 του ΕΕΣ, με τίτλο «Επενδυτικά κεφάλαια: Οι δράσεις της ΕΕ δεν έχουν οδηγήσει ακόμη στη δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς προς όφελος των επενδυτών».

16 Προτάσεις της Επιτροπής για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1093/2010, 1094/2010 και 1095/2010, COM(2017) 536 final.

17 OECD Public Integrity Handbook, κεφ. 13.3.2.

18 The European Ombudsman's work on revolving doors.

19 Άρθρα 12, 12β, 16 και 17 του κανονισμού υπηρεσιακής καταστάσεως των υπαλλήλων και του καθεστώτος που εφαρμόζεται επί του λοιπού προσωπικού της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος και της Ευρωπαϊκής Κοινότητος Ατομικής Ενεργείας.

20 Report of the European Ombudsman on the publication of information on former senior staff so as to enforce the one-year lobbying and advocacy ban.

Επικοινωνία

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Τηλ:. +352 4398-1
Πληροφορίες: eca.europa.eu/el/Pages/ContactForm.aspx
Ιστότοπος: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το διαδίκτυο (https://europa.eu/european-union/index_el).

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2022

PDF ISBN 978-92-847-8816-3 doi:10.2865/42325 QJ-AH-22-001-EL-N
HTML ISBN 978-92-847-8821-7 doi:10.2865/48258 QJ-AH-22-001-EL-Q

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΕ

Αυτοπροσώπως
Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν εκατοντάδες κέντρα Europe Direct. Μπορείτε να βρείτε τη διεύθυνση του πλησιέστερου σ’ εσάς κέντρου στο διαδίκτυο european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_el).

Τηλεφωνικώς ή γραπτώς
Η Europe Direct είναι μια υπηρεσία που απαντά στις ερωτήσεις σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με αυτή την υπηρεσία:

  • καλώντας ατελώς τον αριθμό 00 800 6 7 8 9 10 11 (ορισμένα δίκτυα τηλεφωνίας ενδέχεται να χρεώνουν τις κλήσεις αυτές),
  • καλώντας τον αριθμό +32 22999696,
  • συμπληρώνοντας το ακόλουθο ηλεκτρονικό έντυπο: european-union.europa.eu/contact-eu/write-us_el.

ΒΡΕΙΤΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΕ

Στο διαδίκτυο
Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο Europa (european-union.europa.eu).

Στις εκδόσεις της ΕΕ
Μπορείτε να δείτε ή να παραγγείλετε εκδόσεις της ΕΕ στη διεύθυνση op.europa.eu/el/publications. Μπορείτε να ζητήσετε πολλαπλά αντίγραφα δωρεάν εκδόσεων επικοινωνώντας με την υπηρεσία Europe Direct ή με το τοπικό σας κέντρο τεκμηρίωσης (european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_el).

Στη νομοθεσία της ΕΕ και σε σχετικά έγγραφα
Για πρόσβαση σε νομικές πληροφορίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνόλου της ενωσιακής νομοθεσίας από το 1951 σε όλες τις επίσημες γλώσσες, μεταβείτε στον ιστότοπο EUR-Lex (eur-lex.europa.eu).

Στα ανοιχτά δεδομένα από την ΕΕ
Η πύλη data.europa.eu παρέχει πρόσβαση σε σύνολα ανοιχτών δεδομένων από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ. Τα εν λόγω δεδομένα μπορούν να καταφορτωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν δωρεάν, τόσο για εμπορικούς όσο και για μη εμπορικούς σκοπούς. Η πύλη παρέχει επίσης πρόσβαση σε πληθώρα συνόλων δεδομένων από τις ευρωπαϊκές χώρες.