DZIAŁALNOŚĆ TRYBUNAŁU W 2019 r.
ROCZNE SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU OBRACHUNKOWEGO

Członkowie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (styczeń 2020 r.).

Europejski Trybunał Obrachunkowy

Słowo wstępne Prezesa Trybunału

Szanowni Państwo!

W roku 2019 w Unii Europejskiej miało miejsce wiele zmian: odbyły się wybory do Parlamentu Europejskiego, a Komisja Europejska zaczęła urzędować w nowym składzie. Przeformułowano priorytety strategiczne i przedstawiono pakiety dotyczące strategii w ważnych obszarach polityki, takie jak „Europejski Zielony Ład” czy „Cyfrowa Przyszłość Europy” (na początku 2020 r.). Pod koniec roku stało się także jasne, że obecnie stanowimy Unię 27 państw członkowskich.

Równocześnie Unia Europejska stoi na rozdrożu, jeżeli chodzi o finanse. Jesteśmy na ostatniej prostej negocjacji w sprawie wieloletnich ram finansowych, których wynik określi unijne zdolności finansowania na najbliższych siedem lat. Wszystkie instytucje unijne muszą teraz wykorzystać swoje dotychczasowe doświadczenia do tego, by jeszcze bardziej usprawnić zarządzanie finansami i doprowadzić do osiągnięcia założonych przez UE celów.

Jako zewnętrzny kontroler Unii Trybunał dokonuje bezstronnej oceny unijnych strategii i programów oraz jakości zarządzania środkami unijnymi w UE i poza jej granicami. Kontrolerzy Trybunału sprawdzają, czy środki unijne są wydatkowane zgodnie z zasadami, a strategie i programy gwarantują ich gospodarne wykorzystanie.

W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono przegląd prac zrealizowanych przez Trybunał w 2019 r. Był to rok, w którym Trybunał opublikował wiele sprawozdań specjalnych, przeglądów i opinii dotyczących szczególnie aktualnych zagadnień. W dokumencie zawarto także informacje na temat pracowników Trybunału, zarządzania i finansów. Mam nadzieję, że będą one dla Państwa przydatne.

Niniejsze roczne sprawozdanie z działalności ukazuje się w czasie, gdy UE i jej państwa członkowskie stoją przed bezprecedensowym wyzwaniem dotyczącym zdrowia publicznego, jakim jest pandemia COVID-19. Nasza instytucja zareagowała na tę sytuację szybko i zgodnie z instrukcjami w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa wydanymi przez władze Luksemburga.

Pragnę podziękować wszystkim moim współpracownikom za ich ofiarną pracę i gotowość do dostosowania się do obecnej sytuacji. W tym wymagającym czasie musimy działać wspólnie i czynić wszystko, co w naszej mocy, aby Trybunał w dalszym ciągu mógł odgrywać rolę zewnętrznego kontrolera UE.

Klaus-Heiner Lehne
Prezes

Działalność Trybunału

Strategia

Trybunał, pragnąc nadal odgrywać wiodącą rolę w przemianach zachodzących w dziedzinie kontroli sektora publicznego, wykorzystuje strategie wieloletnie pozwalające wpisać prace kontrolne w długoterminową perspektywę oraz stale ulepszać inicjatywy dotyczące zmian w organizacji.

Wraz z końcem 2019 r. upłynął drugi rok realizacji obowiązującej strategii Trybunału na lata 2018–2020. Na ten trzyletni okres Trybunał wyznaczył sobie następujące cele strategiczne: zwiększenie wartości dodanej poświadczenia wiarygodności; większy nacisk na wyniki osiągane dzięki działaniom unijnym; zapewnienie różnym kręgom odbiorców jasnych informacji na temat wyników prac Trybunału. Aby zrealizować tę strategię, Trybunał opracował plan działania uwzględniający powyższe cele.

W ciągu ostatnich dwóch lat Trybunał poczynił znaczne postępy w realizacji celów strategicznych. Podjął szereg inicjatyw i przystąpił do realizacji projektów we wszystkich obszarach, których dotyczą cele strategiczne, w niektórych z nich wykraczając nawet poza założenia planu działania. W szczególności:

• przeprowadzono efektywny projekt pilotażowy dotyczący podejścia atestacyjnego na potrzeby wydawania poświadczenie wiarygodności;
• zwiększono liczbę kontroli wykonania zadań i publikacji przeglądowych, a także różnorodność tematów kontrolnych dotyczących zarówno wydatków, jak i działań regulacyjnych UE;
• poprawiono komunikację z Parlamentem Europejskim i zwiększono widoczność Trybunału w mediach tradycyjnych i społecznościowych.

W minionym roku grupa czterech najwyższych organów kontroli (z Estonii, Niderlandów, Danii i Stanów Zjednoczonych) przeprowadziła ocenę partnerską strategii Trybunału. Opracowane przez partnerów sprawozdanie zostało opublikowane w marcu 2020 r., czyli w odpowiednim momencie, by stanowić cenny wkład w kolejną strategię na rok 2021 i lata późniejsze.

Kontrola wykonania zadań i prawidłowości działań UE

Przeprowadzane przez Trybunał kontrole wykonania zadań dotyczą skuteczności, wydajności i oszczędności unijnych strategii i programów. W ramach tych kontroli Trybunał podejmuje istotne problemy, w obliczu których stoi UE, takie jak zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych z poszanowaniem środowiska, wzrost gospodarczy i włączenie społeczne, wyzwania związane z migracją i globalnym rozwojem, jednolity rynek i unia bankowa oraz zapewnienie rozliczalności i wydajności Unii Europejskiej. Kontrole te mają na celu wsparcie UE w skuteczniejszym dążeniu do osiągania celów jej polityki.

Kontrole finansowe i kontrole zgodności obejmują wydawanie poświadczenia wiarygodności rocznego sprawozdania finansowego oraz legalności i prawidłowości transakcji leżących u jego podstaw. Trybunał może też przeprowadzić wybrane kontrole zgodności w celu zbadania stanu unijnej rachunkowości budżetowej i zarządzania finansami lub w celu dokonania oceny, czy systemy zarządzania i kontroli dotyczące poboru i wydatkowania środków unijnych są zgodne z obowiązującymi zasadami unijnymi i krajowymi.

Trybunał przeprowadza wszystkie kontrole zgodnie z międzynarodowo uznanymi standardami kontroli sektora publicznego.  

Program prac

W 2019 r. Trybunał nadal włączał do swoich prac kontrolnych prognozowanie strategiczne oparte na podejściu perspektywicznym z myślą o kluczowych wyzwaniach, jakim UE będzie musiała sprostać w przyszłości.

W związku z tym ustanowił Panel Doradczy ds. Prognozowania Strategicznego. Jedno z bieżących zadań Panelu, złożonego z pięciu członków Trybunału, polega na nadzorowaniu przygotowań strategii na okres po 2020 r.

W programie prac Trybunału, który został opublikowany w październiku 2019 r., ustalono priorytety kontroli na nadchodzące lata i przedstawiono szczegółowo 41 sprawozdań i przeglądów, które mają zostać opublikowane w 2020 r.

W wyniku kontroli zaplanowanych przez Trybunał na rok 2020 i lata późniejsze obywatele i decydenci unijni ponownie otrzymają do rąk niezależne sprawozdania na temat zagadnień kluczowych dla przyszłości UE.

Trybunał przygotowuje swój program prac w sposób niezależny od innych instytucji, lecz nie w izolacji od nich. Dlatego właśnie pierwszorzędne znaczenie ma dla niego współpraca z partnerami instytucjonalnymi, w szczególności z Parlamentem Europejskim. Na początku 2019 r. Trybunał zgodnie ze zwyczajem poprosił komisje parlamentarne o przedstawienie propozycji tematów potencjalnych kontroli, które mógłby uwzględnić w programie prac.

Prace kontrolne w terenie

Większość prac kontrolnych ma miejsce w siedzibie Trybunału w Luksemburgu. Kontrolerzy Trybunału przeprowadzają również wiele wizyt kontrolnych w Komisji Europejskiej – będącej główną jednostką kontrolowaną – i innych instytucjach, a także w agencjach i jednostkach organizacyjnych UE, organach szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego w państwach członkowskich, delegaturach UE w państwach trzecich oraz organizacjach międzynarodowych zajmujących się obsługą środków unijnych.

Trybunał kontroluje ponadto na miejscu odbiorców środków unijnych, zarówno na terytorium UE, jak i poza nim. Dzięki tym pracom kontrolnym Trybunał może prześledzić ścieżkę audytu i uzyskać bezpośrednie dowody kontroli od podmiotów zajmujących się zarządzaniem unijnymi strategiami i programami oraz poborem lub wypłacaniem środków unijnych, a także od beneficjentów, którzy te środki otrzymują.

Trybunał dokłada starań, by te wybrane kontrole przeprowadzać w ciągu 13 miesięcy, zgodnie z celem określonym w rozporządzeniu finansowym UE.

Zespoły kontrolne Trybunału z zasady składają się z dwóch lub trzech kontrolerów, a wizyty trwają zwykle od kilku dni do kilku tygodni. Wizyty kontrolne na terytorium UE są zazwyczaj koordynowane we współpracy z najwyższymi organami kontroli danego państwa członkowskiego.

Częstotliwość oraz intensywność prac kontrolnych w poszczególnych państwach członkowskich i w krajach beneficjentach jest uzależniona od rodzaju kontroli. W 2019 r. kontrolerzy Trybunału spędzili 3 605 dni (w 2018 r. – 3 671 dni) na wizytach kontrolnych na miejscu, zarówno w państwach członkowskich, jak i poza granicami UE.

Ponadto w minionym roku kontrolerzy Trybunału spędzili 2 504 dni (w 2018 r. – 2 723 dni), przeprowadzając kontrole w instytucjach unijnych w Brukseli i Luksemburgu, a także w siedzibach zdecentralizowanych agencji i organów rozsianych na terytorium UE oraz w organizacjach międzynarodowych takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych lub OECD i w prywatnych firmach audytorskich.

W coraz większym stopniu do kontaktów z podmiotami kontrolowanymi w pracach Trybunału wykorzystuje się wideokonferencje i inne technologie informacyjne, takie jak bezpieczna wymiana danych i dokumentów.

Sprawozdania z kontroli, przeglądy i opinie

Sprawozdania z kontroli, przeglądy i opinie sporządzane przez Trybunał są zasadniczym ogniwem łańcucha rozliczalności UE. Pozwalają one Parlamentowi Europejskiemu i Radzie monitorować i nadzorować realizację celów polityki UE oraz rozliczać podmioty odpowiedzialne za zarządzanie budżetem UE, zwłaszcza w ramach corocznej procedury udzielenia absolutorium.

Sprawozdania specjalne i publikacje przeglądowe

W ostatnich latach, zgodnie ze strategią na lata 2018–2020, Trybunał kładzie coraz większy nacisk na ocenę wyników działań UE.

W 2019 r. opublikował on 36 sprawozdań specjalnych i przeglądów dotyczących wielu z wyzwań w różnych obszarach wydatków unijnych, przed jakimi stoi UE, związanych przykładowo –by wymienić tylko niektóre – z polityką dotyczącą bezpieczeństwa żywności, energią ze źródeł odnawialnych, handlem elektronicznym, kontrolami granicznymi, zarządzaniem budżetowym i ramami etycznymi w wybranych instytucjach UE.

W swoich sprawozdaniach specjalnych Trybunał bada, czy zrealizowano cele wybranych strategii i programów UE, czy rezultaty osiągnięto w sposób wydajny i skuteczny oraz czy działania UE przyniosły wartość dodaną – tj. czy dzięki nim osiągnięto lepsze rezultaty niż te, które można byłoby osiągnąć, ograniczając się do działań na szczeblu krajowym. Trybunał formułuje również zalecenia, wskazując sposoby na oszczędne wydatkowanie środków, usprawnienie działań, unikanie marnotrawstwa oraz skuteczniejsze osiągnięcie wyznaczonych celów politycznych.

Przeglądy Trybunału mają na celu przedstawiać – często w ujęciu przekrojowym – opis i analizę szerszego kontekstu na podstawie wcześniejszych prac kontrolnych lub innych ogólnodostępnych informacji. Trybunał może też wykorzystać je do zaprezentowania analizy obszarów lub kwestii, które nie były jeszcze przedmiotem jego kontroli, lub by uporządkować fakty dotyczące szczegółowych zagadnień lub problemów. W odróżnieniu od sprawozdań z kontroli, w przeglądach Trybunał nie uwzględnia kwestii oceny ani poświadczenia wiarygodności.

Na kolejnych stronach przedstawiono bardziej szczegółowo prace Trybunału i przykłady sprawozdań z 2019 r. z różnych obszarów polityki.  

Zrównoważone użytkowanie zasobów naturalnych

Przegląd nr 1/2019 pt. „Działania podjęte przez UE w odpowiedzi na aferę Dieselgate”

W 2015 r. ujawniono rozbieżności między poziomem emisji z pojazdów napędzanych silnikami Diesla w warunkach laboratoryjnych i w warunkach drogowych. Badania ujawniły wykorzystanie urządzeń ograniczających skuteczność działania w celu obniżenia wartości emisji mierzonych podczas oficjalnych testów w porównaniu z normalnymi warunkami jazdy. W odpowiedzi na aferę Dieselgate organy udzielające homologacji typu w niektórych państwach członkowskich przeprowadziły ponowne badania samochodów osobowych napędzanych silnikami Diesla. Wyniki tych badań pokazały, że emisje spalin w warunkach drogowych w przypadku niemal wszystkich pojazdów lekkich objętych normami Euro 5 i Euro 6 znacznie przewyższały obowiązujące wartości dopuszczalne emisji NOx, niekiedy ponad dziesięciokrotnie.

Trybunał przyjrzał się działaniom podjętym zarówno przez UE, jak i państwa członkowskie w reakcji na ujawniony skandal, uwzględniając zmiany wprowadzone w systemie pomiaru emisji pojazdów po odkryciach z września 2015 r.

W wyniku tego wykrył, że przyspieszono wprowadzenie wielu zmian legislacyjnych do unijnego systemu homologacji typu i kontroli emisji pojazdów. Komisja zyskała uprawnienia do weryfikacji prac krajowych organów udzielających homologacji typu, jak również do badania pojazdów, wycofywania i zawieszania homologacji typu. Badania emisji mogą też obecnie przeprowadzać zainteresowane strony trzecie. Ponadto Komisja Europejska wszczęła wobec niektórych państw członkowskich postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Trybunał stwierdził też zwiększenie gotowości szeregu państw członkowskich do wprowadzenia ograniczeń w ruchu samochodowym w celu poprawy jakości powietrza, a kilka miast europejskich stworzyło strefy ograniczonej emisji, w których ruch samochodowy jest ograniczony lub zakazany.

Omówione prace Trybunału przedstawiono w postaci przeglądu, ponieważ wprowadzone zmiany przepisów w bliskiej przyszłości nie przyniosą wymiernego wpływu. W przeglądach Trybunał nie formułuje zaleceń.

Inwestycje na rzecz spójności, wzrostu i włączenia społecznego

Sprawozdanie specjalne nr 8/2019 pt. „Energia wiatrowa i słoneczna w produkcji energii elektrycznej – do osiągnięcia celów unijnych potrzebne są istotne działania”

Energia elektryczna może być wytwarzana ze źródeł nieodnawialnych, które obejmują paliwa kopalne, odpady nieodnawialne i materiały jądrowe w reaktorach konwencjonalnych, lub ze źródeł odnawialnych, takich jak energia wodna, wiatrowa, słoneczna, energia z biomasy itd. Odnawialne źródła energii wykorzystywane są także do produkcji energii, która następnie jest przekształcana w energię cieplną i chłodniczą oraz wykorzystywana jako paliwo w transporcie.

Obecnie 79% całkowitych emisji gazów cieplarnianych w UE pochodzi z wykorzystania paliw kopalnych do produkcji energii. Większy udział energii elektrycznej produkowanej ze źródeł odnawialnych pomoże UE w osiągnięciu jej celu, jakim jest redukcja emisji gazów cieplarnianych. Państwa członkowskie decydują o tym, jak w najlepszy sposób wykorzystywać swoje źródła energii oraz jak kształtować swój koszyk energetyczny. UE może wspierać działania państw członkowskich poprzez zapewnienie dodatkowego finansowania inwestycji w projekty dotyczące odnawialnych źródeł energii.

Trybunał ocenił postęp dokonany przez UE i państwa członkowskie na drodze do osiągnięcia celu dotyczącego udziału źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej w kontekście ogólnych celów UE polegających na osiągnięciu poziomu 20% do 2020 r. i poziomu 32% do 2030 r. Kontrolerzy udali się do Niemiec, Grecji, Hiszpanii i Polski, aby sprawdzić, czy wsparcie finansowe na rzecz produkcji energii elektrycznej z energii wiatrowej i słonecznej było skuteczne.

Trybunał ustalił, że od 2005 r. miał miejsce znaczny postęp, jeżeli chodzi o udział energii ze źródeł odnawialnych w ogólnym koszyku energii, lecz po 2014 r. zmiany te spowolniły. Udział odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej w UE podwoił się – z poziomu około 15% (w 2005 r.) do prawie 31% (w 2017 r.). U podłoża tego wzrostu leżały głównie takie technologie produkcji jak energia wiatrowa i słoneczna. Dla około połowy państw członkowskich osiągnięcie wyznaczonych celów będzie jednak stanowiło poważne wyzwanie.

Trybunał zalecił Komisji, by wezwała państwa członkowskie do wsparcia dalszego rozwoju produkcji tego rodzaju energii poprzez organizowanie aukcji w celu przydzielania dodatkowych mocy zainstalowanych odnawialnych źródeł energii, promowanie uczestnictwa obywatelskiego i uproszczenie procedur administracyjnych oraz eliminowanie niewydolności sieci. Dodatkowo zalecił też, by Komisja dokonała przeglądu wymogów prawnych dla państw członkowskich w celu poprawy aktualności danych statystycznych.

Działania zewnętrzne, bezpieczeństwo i wymiar sprawiedliwości

Sprawozdanie specjalne nr 24/2019 pt. „Azyl, relokacja i powroty migrantów – czas na bardziej stanowcze działania w celu wyeliminowania rozbieżności między celami a osiąganymi rezultatami”

W 2015 r. migracje do UE osiągnęły bezprecedensową skalę, co przełożyło się na wzrost liczby wniosków o udzielenie azylu. W ostatnich latach intensywność migracji spadła do poziomu sprzed kryzysu migracyjnego. Kontrolerzy przeprowadzili wywiady głównie z Komisją Europejską, Europejskim Urzędem Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) oraz Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej (znaną powszechnie pod nazwą Frontex). Ponadto odbyli oni wizyty kontrolne w organach krajowych oraz organizacjach międzynarodowych i pozarządowych realizujących projekty finansowane przez UE, a także przeanalizowali 20 działań UE w zakresie wsparcia w Grecji i we Włoszech. W obu tych państwach członkowskich miały miejsce szczególnie duże przepływy migracyjne.

Trybunał ocenił, czy w ramach działań wspierających, które były finansowane ze środków UE, osiągnięto zakładane cele oraz czy procedury azylowe i powrotowe przebiegały sprawnie i skutecznie. Sprawdził również, czy w ramach tymczasowych nadzwyczajnych mechanizmów relokacji udało się osiągnąć założone wartości docelowe i zrealizować cele.

Trybunał ustalił, że wskaźniki rejestrowania migrantów i pobierania od nich odcisków palców znacznie się poprawiły. Duży odsetek migrantów wciąż jednak przemieszcza się wewnątrz UE i ubiega o azyl w innych państwach członkowskich UE, a tymczasem odciski palców tych osób nie są przechowywane w bazie danych Eurodac. W obu wymienionych państwach członkowskich na przebieg procedur azylowych wciąż niekorzystnie wpływają też długie okresy rozpatrywania spraw i zatory proceduralne. Duża część kandydatów wnioskujących o relokację została faktycznie objęta relokacją (80% w Grecji i 89% we Włoszech). Komisja zaprzestała jednak monitorowania tego procesu w państwach przyjmujących migrantów od lutego 2018 r. Podobnie jak w przypadku innych państw UE, wskaźnik powrotów z Grecji i Włoch jest niewielki.

Trybunał zalecił, by nowo powołana Komisja podjęła stosowne działania w celu usprawnienia zarządzania pomocą nadzwyczajną. Ponadto Komisja powinna wyciągnąć wnioski z dotychczasowych doświadczeń na potrzeby opracowywania w przyszłości mechanizmów relokacji opartych na zasadzie dobrowolności. Wreszcie należy udoskonalić wsparcie EASO na rzecz procedur azylowych i dostosować wsparcie Frontexu w zakresie powrotów.

Regulacja rynków i konkurencyjna gospodarka

Sprawozdanie specjalne nr 10/2019 pt. „Ogólnounijne testy warunków skrajnych – zapewniono wyjątkowo dużą ilość danych na temat banków, ale należy usprawnić koordynację i zwiększyć ukierunkowanie na ryzyko”

Ogólnounijny test warunków skrajnych polega na ocenieniu potencjalnego wpływu, jaki powszechny wstrząs może wywrzeć na sytuację finansową i rentowność dużych europejskich banków. Zadaniem Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EUNB) jest uruchamianie i koordynowanie ogólnounijnych testów warunków skrajnych we współpracy z Europejską Radą ds. Ryzyka Systemowego (ERRS). Testy warunków skrajnych w UE przeprowadzano od 2011 r., przy czym wszystkie z nich opierały się na podejściu oddolnym. Zgodnie z tym podejściem banki obliczały wyniki w ramach scenariusza wstrząsu w oparciu o metodykę zatwierdzoną przez EUNB.

Trybunał ocenił przebieg ogólnounijnego testu warunków skrajnych dotyczącego banków przeprowadzonego na podstawie uprawnień powierzonych EUNB.

Trybunał ustalił, że na początkowym etapie EUNB nie określił czynników ryzyka ani poziomu dotkliwości, które uznawałby za istotne i właściwe dla procedury testu warunków skrajnych. Z kolei ERRS, która opracowywała scenariusz warunków skrajnych, otrzymała istotny wkład od EBC oraz krajowych banków centralnych i organów. W rezultacie EUNB nie miał kontroli nad ważnymi etapami tego procesu. W Stanach Zjednoczonych organy nadzoru opierają się na podejściu odgórnym, które zapewnia o wiele większy stopień kontroli nad wynikami generowanymi przez banki. W UE – przeciwnie – rola EUNB jest ograniczona do uruchamiania, opracowania metodyki i ogólnego koordynowania działań w ramach testów warunków skrajnych. W ramach testu warunków skrajnych EUNB poddano ocenie narażenie systemu i banków na pogorszenie koniunktury gospodarczej, a nie na dotkliwy wstrząs finansowy całego systemu. Celem EUNB było wprawdzie objęcie testem warunków skrajnych szerokiego zakresu aktywów bankowych UE, lecz wyłączono z niego niektóre zagrożone banki. Efektem podejścia oddolnego EUNB były ograniczona wiarygodność i porównywalność wyników generowanych przez banki.

Trybunał zalecił, by EUNB wzmocnił kontrolę nad procesem testu warunków skrajnych i wprowadził podejście odgórne w uzupełnieniu do obecnie stosowanego podejścia oddolnego. Ponadto, aby test warunków skrajnych służył wyznaczonemu celowi, jakim jest ocena odporności na niekorzystne zmiany na rynku, w przyszłości EUNB powinien należycie uwzględniać ryzyko pochodzące z samego systemu finansowego UE, zapewnić minimalny poziom dotkliwości i przedstawiać jednoznaczną opinię na temat odporności banków. Wreszcie dobór banków do testu warunków skrajnych powinien opierać się nie tylko na wielkości instytucji, ale także na analizie ryzyka.

Finansowanie Unii i administracja

Sprawozdanie specjalne nr 14/2019 pt. „Wyraź swoją opinię!” konsultacje publiczne Komisji angażują obywateli, ale nie spełniają oczekiwań pod względem działań informacyjnych”

„Lepsze stanowienie prawa” opiera się na założeniu, że decyzje polityczne będą przygotowywane w sposób jawny i przejrzysty, na bazie najlepszych dostępnych informacji oraz z istotnym udziałem obywateli i innych zainteresowanych stron, takich jak organizacje społeczeństwa obywatelskiego i stowarzyszenia przedstawicielskie. Komisja ma obowiązek konsultowania się z obywatelami i stowarzyszeniami przedstawicielskimi we wszystkich dziedzinach działania Unii. W wytycznych w sprawie lepszego stanowienia prawa zdefiniowano konsultacje z zainteresowanymi stronami – w tym z obywatelami. Konsultacje z zainteresowanymi stronami, w szczególności konsultacje publiczne, pozwalają zgromadzić informacje i opinie obywateli oraz innych zainteresowanych stron, w przypadkach gdy Komisja przygotowuje inicjatywę polityczną lub ocenia już realizowane działania. Średnio Komisja przeprowadza ponad 100 konsultacji publicznych rocznie.

Trybunał ocenił, czy konsultacje publiczne Komisji są skuteczne, jeśli chodzi o docieranie z informacjami do obywateli i innych zainteresowanych stron i wykorzystywanie wyrażonych przez nich opinii. Zbadał koncepcję ramowych rozwiązań przyjętych przez Komisję, a także sposób, w jaki Komisja przygotowała i przeprowadziła zestaw wybranych przez Trybunał konsultacji publicznych oraz jak informowała o konsultacjach i korzystała z ich wyników. Kontrolerzy Trybunału dokonali przeglądu próby 26 konsultacji publicznych przeprowadzonych w latach 2016–2018 przez pięć dyrekcji generalnych Komisji i przeprowadzili ankietę dotyczącą postrzegania, aby ustalić, w jakim stopniu uczestnicy tych konsultacji byli w istocie zadowoleni.

Trybunał ustalił, że ramy konsultacji publicznych przyjęte przez Komisję spełniają wysokie standardy. Ponadto zarówno wyniki uzyskane w próbie konsultacji publicznych przeprowadzonych przez Komisję, jak i postrzeganie tych konsultacji przez uczestników były ogólnie zadowalające. Stwierdzono uchybienia w zakresie działań informacyjnych i przekazywania informacji zwrotnych o wynikach, np. nie we wszystkich przypadkach wykorzystywano różnorodne kanały komunikacji, brak było jasnych kryteriów wyjaśniających, dlaczego ankieta nie była dostępna we wszystkich językach UE, a niektóre ankiety były złożone i długie.

Trybunał zalecił szersze promowanie konsultacji wśród obywateli i ich lepsze ukierunkowanie, tak aby można było osiągnąć ich większą widoczność i umożliwić uczestnictwo większej liczbie osób. Zalecił też, aby Komisja usprawniła sprawozdawczość na temat działań następczych podjętych w wyniku konsultacji publicznych. Wreszcie Trybunał stwierdził, że istnieją możliwości zwiększenia zaangażowania obywateli w proces zgłaszania wniosków ustawodawczych za pośrednictwem europejskiej inicjatywy obywatelskiej.

Wprowadzenia do kontroli

Wprowadzenia do kontroli zapewniają informacje na temat zadań kontrolnych będących w toku (w zakresie kontroli wykonania zadań). Za podstawę do ich opracowania służą prace przygotowawcze przeprowadzone przed rozpoczęciem kontroli. Wprowadzenia mają służyć za źródło informacji dla osób zainteresowanych danym obszarem polityki lub programem, który jest przedmiotem kontroli. W 2019 r. Trybunał opublikował 18 wprowadzeń do kontroli (w 2018 r. – 12).

Sprawozdania roczne i specjalne sprawozdania roczne

Sprawozdania roczne zawierają głównie wyniki prac związanych z poświadczeniem wiarygodności w zakresie budżetu Unii Europejskiej i budżetu Europejskich Funduszy Rozwoju (EFR).

W specjalnych sprawozdaniach rocznych Trybunał przedstawia swoje całoroczne prace prowadzone w ramach kontroli finansowych agencji EU, organów zdecentralizowanych i wspólnych przedsięwzięć oraz Szkół Europejskich.

Trybunał publikuje także sprawozdanie na temat zobowiązań warunkowych powstałych w wyniku działań podjętych przez Jednolitą Radę ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji.

Sprawozdanie roczne dotyczące budżetu UE za 2018 r.

Każdego roku Trybunał przeprowadza kontrolę dochodów i wydatków UE, aby sprawdzić, czy roczne sprawozdanie finansowe jest wiarygodne i czy transakcje po stronie dochodów i wydatków leżące u podstaw rozliczeń są zgodne z przepisami finansowymi na szczeblu UE i państw członkowskich.

Ponadto Trybunał dokonuje szczegółowej oceny każdego z głównych obszarów budżetu UE według działów (i poddziałów) wieloletnich ram finansowych (WRF) na lata 2014–2020. Analizuje również przyczyny i poziom występowania błędów, wydaje zalecenia dotyczące usprawnień i bada, czy i jak został wdrożone jego wcześniejsze zalecenia. Ponadto przedstawia informacje na temat zarządzania budżetem i finansami oraz aspektów związanych z osiąganiem wyników.

Na podstawie wyników tych kompleksowych prac Trybunał wydaje poświadczenie wiarygodności, które ma obowiązek przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie zgodnie z uprawnieniami przyznanymi mu na mocy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).

W 2018 r. wydatki UE wyniosły 156,7 mld euro, co stanowiło 2,2% łącznych wydatków publicznych państw członkowskich UE i 1% dochodu narodowego brutto UE.

Kontrolerzy Trybunału zbadali próbę 728 płatności na rzecz beneficjentów we wszystkich obszarach wydatków spośród łącznej populacji kontrolnej o wartości około 120 mld euro. Oznacza to, że przeanalizowano różnorodne przypadki, w których środki unijne zostały wykorzystane do zapewnienia wsparcia na rzecz kluczowych projektów infrastrukturalnych, MŚP, organizacji badawczych, rolników i studentów w państwach członkowskich UE, a także beneficjentów w państwach spoza UE.

Trybunał wydał opinię bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdania finansowego i dochodów UE za rok budżetowy 2018. Ponadto trzeci rok z rzędu Trybunał był w stanie wydać opinię z zastrzeżeniem w odniesieniu do wydatków UE.

Podobnie jak w latach poprzednich Trybunał stwierdził, że błędy wykryte w wydatkach UE nie miały rozległego charakteru, a płatności były legalne i prawidłowe, z wyjątkiem wydatków obarczonych wysokim ryzykiem (przede wszystkim wydatków dokonanych na zasadzie zwrotu kosztów, które podlegają złożonym przepisom).

Ogólnie rzecz biorąc, odnotowując błąd na poziomie 2,6%, Komisja i państwa członkowskie utrzymały podobne tempo postępów jak w dwóch poprzednich latach (w roku budżetowym 2017 – 2,4%, w roku budżetowym 2016 – 3,1%). Trybunał przyjmuje ten fakt z dużym zadowoleniem.

W odniesieniu do roku budżetowego 2018 najbardziej narażonym na błędy działem WRF była „Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna”, w drugiej kolejności – „Zasoby naturalne”, a w trzeciej – „Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia”.

Sprawozdanie roczne dotyczące Europejskich Funduszy Rozwoju

Europejskie Fundusze Rozwoju (EFR) stanowią główne instrumenty, za pośrednictwem których UE świadczy pomoc w zakresie współpracy na rzecz rozwoju. Fundusze te mają na celu wyeliminowanie ubóstwa, wspieranie zrównoważonego rozwoju i zintegrowanie państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz krajów i terytoriów zamorskich z gospodarką światową. Są one finansowane przez państwa członkowskie UE. Zarządzają nimi Komisja Europejska oraz Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), poza budżetem UE.

Podobnie jak w latach poprzednich za rok budżetowy 2018 Trybunał wydał opinię bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych i dochodów EFR oraz opinię z zastrzeżeniem w odniesieniu do wydatków EFR.

Specjalne sprawozdania roczne dotyczące agencji i wspólnych przedsięwzięć

Agencje UE są odrębnymi osobami prawnymi powołanymi do życia w celu realizacji konkretnych zadań o charakterze technicznym, naukowym lub zarządczym, które wspomagają instytucje UE w kształtowaniu i wdrażaniu polityki. Jest ich łącznie 43.

Wspólne przedsięwzięcia są unijnymi partnerstwami publiczno-prywatnymi z udziałem przedstawicieli danej branży, zespołów badawczych i państw członkowskich. Odgrywają one ważną rolę w realizacji konkretnych aspektów polityki badawczej UE. Publicznym podmiotem uczestniczącym we wspólnych przedsięwzięciach jest Komisja Europejska, która reprezentuje w nich UE. Jest ich łącznie osiem.

Uwaga: Zjednoczone Królestwo wystąpiło z Unii Europejskiej 31 stycznia 2020 r.

W roku budżetowym 2018 łączny budżet wszystkich agencji (z wyłączeniem Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji) wyniósł 4,2 mld euro (wzrost o 20% w porównaniu z budżetem na 2017 r. wynoszącym 3,5 mld euro), co stanowi 2,9% ogólnego budżetu UE na 2018 r. (w 2017 r. – 2,7%).

Co do zasady kontrola finansowa agencji za rok budżetowy 2018 przeprowadzona przez Trybunał potwierdziła pozytywne wyniki zgłaszane przez Trybunał w poprzednich latach. Trybunał wydał opinie bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych wszystkich agencji oraz dochodów i płatności leżących u ich podstaw z wyjątkiem EASO (w odniesieniu do którego wydał opinię z zastrzeżeniem w odniesieniu do płatności).

Wydał także opinie bez zastrzeżeń w odniesieniu do sprawozdań finansowych, dochodów i płatności wszystkich wspólnych przedsięwzięć.

Opublikowanie sprawozdań rocznych przez Trybunał rozpoczyna procedurę udzielenia absolutorium, w trakcie której Parlament Europejski, po otrzymaniu zalecenia Rady, podejmuje decyzję co do tego, czy Komisja i inne organy właściwie zarządzały budżetem UE i w stosownym przypadku udziela im „absolutorium”.

W październiku 2019 r. Trybunał przedstawił sprawozdania roczne dotyczące budżetu ogólnego UE i Europejskich Funduszy Rozwoju przed Komisją Kontroli Budżetowej Parlamentu Europejskiego, a następnie na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego, posiedzeniu Rady (do Spraw Gospodarczych i Finansowych) oraz w 21 parlamentach i organach państw członkowskich.  

Trybunał jest zobowiązany co roku przedstawiać sprawozdanie dotyczące zobowiązań warunkowych Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji, Rady i Komisji wynikających z wykonywania przez nie zadań dotyczących restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków. W sprawozdaniu za 2018 r. Trybunał stwierdził, że sposób prezentowania informacji rachunkowych przez Jednolitą Radę poprawił się, lecz należałoby ulepszyć sprawozdawczość dotyczącą zobowiązań warunkowych na szczeblu krajowym.

Trybunał opublikował także sprawozdanie dotyczące rocznego sprawozdania finansowego Szkół Europejskich. Kontrola sprawozdań finansowych za 2018 r. wykazała istotny poziom błędu w przypadku jednej z 13 Szkół Europejskich.

Cyfryzacja polega na wykorzystywaniu możliwości technologicznych do uzyskiwania większej ilości i lepszej jakości informacji na potrzeby procesu rozliczalności. Transformacja cyfrowa jest też bardzo ważna w kontekście prac kontrolnych Trybunału i jego organizacji.

Trybunał ustanowił Komitet Sterujący ds. Technologii Cyfrowych złożony z 5 członków Trybunału, którego zadaniem jest kierowanie procesem transformacji cyfrowej w nadchodzących latach.

W 2019 r. Trybunał podjął pierwsze istotne działania w zakresie kontroli w postaci programu pilotażowego dotyczącego automatyzacji kontroli finansowej agencji wykonawczych. W trakcie tego programu kontrolerzy będą równolegle korzystać z narzędzi cyfrowych i analogowych.

Opinie

Jednym ze sposobów przyczyniania się Trybunału do usprawnienia podejścia opartego na lepszym stanowieniu prawa jest publikowanie opinii na temat wniosków Komisji dotyczących nowych lub zmienianych aktów prawnych. W sytuacji gdy dane wnioski pociągają za sobą znaczne skutki finansowe, sporządzenie opinii przez Trybunał jest obowiązkowe na mocy przepisów prawa UE. Pozostałe instytucje również mogą wystąpić do Trybunału o wydanie opinii na inne konkretne tematy. Wszystkie opinie Trybunału są przedkładane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

W 2019 r. Trybunał opublikował trzy opinie: w sprawie wniosku dotyczącego Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej, w sprawie wniosku dotyczącego regulaminu finansowego Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji oraz w sprawie wniosku dotyczącego regulaminu finansowego Wspólnotowego Urzędu Ochrony Odmian Roślin.

Na początku 2019 r. Trybunał opublikował też przegląd uwag na temat wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027. W publikacji tej skoncentrowano się na zaproponowanym procesie ustalania priorytetów UE w wydatkowaniu środków, elastyczności budżetu UE, ukierunkowaniu na wyniki i uproszczeniu procedur administracyjnych, a także na mechanizmach rozliczalności i kontroli.

Przegląd uwag w dużej mierze opiera się na kilku opiniach w sprawie wniosków Komisji opublikowanych przez Trybunał w 2018 r., lecz również na ostatnich dokumentach analitycznych Trybunału i sprawozdaniach dotyczących finansów unijnych, a także na zgromadzonych przez Trybunał doświadczeniach.

Przez cały miniony rok Trybunał publikował dokumenty w dość równomiernym tempie. Największe natężenie przypadło na październik, kiedy ukazały się sprawozdania roczne Trybunału.

Zagadnienia przekrojowe

Zwalczanie nadużyć finansowych szkodzących interesom UE

Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) jest głównym podmiotem zaangażowanym w zwalczanie nadużyć na szkodę interesów finansowych UE.

Ville Itälä, dyrektor generalny OLAF,
Klaus-Heiner Lehne, prezes Europejskiego
Trybunału Obrachunkowego,
Eduardo Ruiz García, sekretarz generalny
Europejskiego Trybunału Obrachunkowego.

W 2019 r. Trybunał podpisał też porozumienia administracyjne, w których przedstawiono postanowienia operacyjne regulujące współpracę z OLAF, w tym koordynację szkoleń, warsztatów i wymian pracowników.

Europejski Trybunał Obrachunkowy jest zewnętrznym kontrolerem UE. Celem kontroli nie jest wprawdzie konkretnie poszukiwanie nadużyć finansowych, Trybunał wykrywa jednak regularnie przypadki, w których zachodzi podejrzenie wystąpienia nadużycia finansowego.

W 2019 r. Trybunał zgłosił do OLAF dziesięć przypadków podejrzeń nadużycia finansowego (w 2018 r. było to dziewięć przypadków) – osiem wykrytych w trakcie prac kontrolnych i dwa zgłoszone przez osoby trzecie. W sprawozdaniu rocznym dotyczącym budżetu UE Trybunał zamieszcza dodatkowe informacje na temat przypadków podejrzeń nadużycia finansowego oraz na temat zaleceń OLAF dotyczących odzyskania środków finansowych w tych sprawach.

W 2019 r. Trybunał opublikował też dwa sprawozdania specjalne ściśle związane z kwestią zwalczania nadużyć finansowych w wydatkach unijnych: sprawozdanie specjalne nr 1/2019 pt. „Zwalczanie nadużyć finansowych w wydatkowaniu środków UE – konieczne jest podjęcie działań” i sprawozdanie specjalne nr 6/2019 pt. „Zwalczanie nadużyć finansowych w wydatkowaniu środków UE w obszarze spójności – instytucje zarządzające powinny usprawnić wykrywanie, reagowanie i koordynację działań”.

Poza tym Trybunał poświęcił też wydanie specjalne biuletynu ECA Journal kwestii zwalczania nadużyć finansowych i korupcji, a także ochrony interesów finansowych UE.

Zrównoważony rozwój w centrum uwagi

W ubiegłych latach, gdy prace Trybunału koncentrowały się na kwestiach środowiskowych i klimatycznych, problemy dotyczące zrównoważoności stanowiły główne przedmioty kontroli.

W 2019 r. prace Trybunału na temat zrównoważonego rozwoju wzbogaciły się o przegląd dotyczący sprawozdawczości w tym zakresie. W przeglądzie tym przedstawiono w zarysie sposób publikowania przez instytucje UE informacji na temat zrównoważoności oraz ich wkład w dążenie do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Trybunał był także gospodarzem konferencji – Forum na temat sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju – której cel stanowiło popularyzowanie tego zagadnienia i umożliwienie spotkania przedstawicielom głównych podmiotów zainteresowanych tych tematem.

Zespół kontrolny: Przegląd na temat sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju – podsumowanie działań instytucji i agencji UE.

Stosunki instytucjonalne

Trybunał współpracuje ściśle z Parlamentem Europejskim, Radą i parlamentami narodowymi w krajach członkowskich, ponieważ oddziaływanie jego prac zależy w dużej mierze od tego, w jaki sposób wyniki kontroli i zalecenia pokontrolne zostaną wykorzystane przez te instytucje.

Sprawozdania Trybunału z kontroli są przedstawiane przed stosownymi komisjami Parlamentu Europejskiego i grupami roboczymi Rady. Ponadto Trybunał przedstawia swoje sprawozdania roczne, a także sprawozdania specjalne i przeglądy, na forum parlamentów krajowych.

W 2019 r. nadal zwiększała się liczba prezentacji sprawozdań Trybunału przed tymi partnerami instytucjonalnymi, głównie dzięki widocznemu zwiększeniu liczby prezentacji przed parlamentami krajowymi. Tymczasem zmalała liczba prezentacji przed Parlamentem Europejskim, także z powodu przerwy parlamentarnej trwającej od połowy kwietnia do września 2019 r.

W 2019 r. nastąpiła zmiana u sterów wielu instytucji UE. Prezes Trybunału spotkał się z nowo wybranymi przewodniczącymi Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i Rady Europejskiej.

Prezes Trybunału Klaus-Heiner Lehne i przewodniczący Parlamentu Europejskiego David Sassoli, przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen i przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel.

Parlament Europejski

Członkowie i zespoły kontrolne Trybunału są regularnie zapraszani na posiedzenia komisji i organów Parlamentu Europejskiego, a w szczególności Komisji Kontroli Budżetowej.

Po wyborach Trybunał przeprowadził kampanię informacyjną mającą na celu przedstawienie posłom do Parlamentu Europejskiego prac Trybunału jako zewnętrznego kontrolera UE. Przygotował też serię warsztatów dla pracowników PE.

Wreszcie w październiku 2019 r. Trybunał uruchomił portal publikacji, w którym nie tylko posłowie do Parlamentu Europejskiego, ale także wszyscy zainteresowani mogą w prosty sposób uzyskać dostęp do sprawozdań Trybunału.

Rada Unii Europejskiej

W 2019 r. zespoły kontrolne Trybunału przedstawiły 26 sprawozdań specjalnych przed 22 grupami roboczymi Rady i dwoma komitetami (w 2018 r. – 40 sprawozdań przed 27 grupami roboczymi).

Dodatkowo przedstawiły dwa przeglądy: jeden przed Komitetem Budżetowym podczas nieformalnego posiedzenia Rady w Rumunii, a drugi przed Grupą Roboczą ds. Agendy 2030.

Przedstawiciele Trybunału wzięli ponadto udział w wymianie opinii z Komitetem ds. Usług Finansowych na temat protokołu ustaleń uzgodnionego z Europejskim Bankiem Centralnym, a także w wymianie opinii z Komitetem Budżetowym na temat projektu budżetu na 2020 r. W grudniu 2019 r. zaprezentowali też program prac Trybunału na 2020 r.

W październiku 2019 r. wizytę w Trybunale złożył przewodniczący Eurogrupy, który omówił obecny stan i przyszłe reformy unii gospodarczej i walutowej, a także potencjalny wkład Trybunału w obszar zarządzania finansami i gospodarką UE. Ponadto w maju 2019 r. przewodniczący Grupy Roboczej Eurogrupy złożył wizytę członkom Trybunału.

Rządy i parlamenty państw członkowskich

Członkowie Trybunału regularnie składają wizyty w parlamentach narodowych i w siedzibach rządów. W 2019 r. przeprowadzili 90 prezentacji w 21 państwach członkowskich (w 2018 r. – 50 prezentacji w 14 państwach członkowskich). Jest to jak dotąd największa liczba przeprowadzonych prezentacji.

Komisja Europejska

Uczestnictwo członków Trybunału w dorocznym spotkaniu z komisarzami z Komisji Europejskiej przez lata stało się dobrze ugruntowanym zwyczajem. Posiedzenia te są okazją do podsumowania i zastanowienia się nad tym, w jaki sposób można ulepszyć dalszą współpracę.

Członkowie Trybunału i kolegium komisarzy,
czerwiec 2019 r.

Europejski Bank Centralny

Andrea Enria, przewodniczący Rady ds. Nadzoru,
Europejski Bank Centralny, Alex Brenninkmeijer,
członek Europejskiego Trybunału Obrachunkowego,
Klaus-Heiner Lehne, prezes Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, październik 2019 r.

Współpraca z najwyższymi organami kontroli

Komitet Kontaktowy najwyższych organów kontroli UE

Forum współpracy Trybunału z najwyższymi organami kontroli (NOK) z UE stanowi zasadniczo Komitet Kontaktowy zrzeszający szefów NOK. Sieć NOK UE umożliwia Trybunałowi popularyzowanie wyników niezależnych prac kontroli zewnętrznej w UE i państwach członkowskich.

W czerwcu 2019 r. Trybunał wziął udział w corocznym posiedzeniu Komitetu Kontaktowego, któremu przewodniczyła polska Najwyższa Izba Kontroli, pełniąca jednocześnie funkcję gospodarza. Dyskusje dotyczyły głównie wyzwań i możliwości dla NOK UE związanych z koncepcją „Cyfrowa Europa”.

Na posiedzeniu tym Trybunał objął przewodnictwo w Komitecie Kontaktowym – jak zawsze co trzy lata.

Spotkanie Komitetu Kontaktowego w Warszawie, czerwiec 2019 r.  

W grudniu 2019 r. Trybunał opublikował, w imieniu Komitetu Kontaktowego, drugie kompendium kontroli stanowiące przegląd prac kontrolerów z całej Unii Europejskiej, tym razem na temat zdrowia publicznego.

INTOSAI

W 2019 r. Trybunał był nadal aktywnie zaangażowany w prace Międzynarodowej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli (INTOSAI), w szczególności pełniąc funkcję wiceprzewodniczącego Komisji ds. Standardów Zawodowych (od grudnia 2016 r.) oraz członka podkomitetów ds. kontroli finansowej i rachunkowości, kontroli zgodności oraz kontroli wykonania zadań.

Brał też udział w działaniach i projektach innych grup roboczych INTOSAI, w szczególności grupy roboczej ds. kontroli w zakresie środowiska, grupy roboczej ds. dużych zbiorów danych i grupy roboczej ds. modernizacji finansowej i reformy regulacyjnej oraz uczestniczył w ocenie programów i polityki publicznej. Ponadto Trybunał był zaangażowany w działalność grupy zadaniowej ds. profesjonalizacji kontrolerów w ramach INTOSAI (TIFAP), w Inicjatywę INTOSAI na rzecz Rozwoju (IDI) oraz w projekt rewizji standardów kontroli ISSAI 200 podkomitetu ds. kontroli finansowej i rachunkowości (FAAS).

Przedstawiciele Trybunału uczestniczyli też w XXIII Kongresie INTOSAI (INCOSAI), który odbył się we wrześniu 2019 r. w Moskwie. Podczas kongresu prowadzono intensywne rozmowy na dwa główne tematy: technologii informacyjnej na rzecz rozwoju administracji publicznej i wkładu NOK w dążenie do osiągnięcia krajowych priorytetów i celów.

EUROSAI

Trybunał był także aktywnie zaangażowany w działalność Europejskiej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli (EUROSAI) stanowiącej europejską grupę regionalną INTOSAI, a w szczególności w prace grupy roboczej ds. kontroli w zakresie środowiska, grupy roboczej ds. technologii informacyjnej, grupy roboczej ds. kontroli funduszy przeznaczonych na likwidację skutków klęsk żywiołowych i katastrof oraz grupy zadaniowej ds. kontroli i etyki.

Przedstawiciele Trybunału wzięli ponadto udział w szeregu warsztatów i seminariów, a także, wraz z 14 europejskimi NOK, wnieśli wkład w publikację wspólnego sprawozdania na temat jakości powietrza.

W październiku 2019 r. Trybunał zorganizował 17. doroczne posiedzenie grupy roboczej EUROSAI ds. kontroli w zakresie środowiska, a także wspólną konferencję na temat różnorodności biologicznej.

Należy też dodać, że przedstawiciele Trybunału wzięli udział w trzeciej wspólnej konferencji EUROSAI-ASOSAI poświęconej pojawiającym się problemom i sytuacjom nadzwyczajnym, która odbyła się w marcu 2019 r. w Izraelu, a także w pierwszym wspólnym seminarium EUROSAI-AFROSAI, które odbyło się w listopadzie 2019 r. w Lizbonie, a jego gospodarzem był portugalski NOK.

Doroczne posiedzenie grupy roboczej EUROSAI ds. kontroli w zakresie środowiska, październik 2019 r.

Najwyższe organy kontroli w krajach kandydujących do UE i potencjalnych krajach kandydujących

Trybunał wspiera najwyższe organy kontroli krajów kandydujących do UE oraz potencjalnych krajów kandydujących (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Kosowo^*, Macedonia Północna, Serbia i Turcja), głównie za pośrednictwem sieci podobnej do Komitetu Kontaktowego oraz wspierając działania koordynowane przez OECD.

W 2019 r. 10 kontrolerów z najwyższych organów kontroli należących do tej sieci uczestniczyło w programie stażowym Trybunału.

Trybunał wniósł ponadto aktywny wkład w posiedzenia i działania sieci, zajmując się zagadnieniami takimi jak praktyki sprawozdawcze zwiększające oddziaływanie kontroli i kontrola z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych.

Oceny partnerskie innych NOK UE

Ocena partnerska polega na zewnętrznej i niezależnej ocenie jednego lub większej liczby elementów organizacji lub działalności określonego NOK przeprowadzanej przez zespół wyspecjalizowanych partnerów z jednego lub kilku innych NOK. Nie ma ona charakteru kontroli, lecz oceny i doradztwa przeprowadzanych dobrowolnie przez partnerów.

Spotkanie w ramach oceny partnerskiej, Wilno, czerwiec 2019 r.

^* Użycie tej nazwy nie wpływa na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ 1244(1999) oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Deklaracji niepodległości Kosowa.

Zarządzanie w Trybunale

Członkowie

Trybunał działa jako organ kolegialny złożony z członków, po jednym z każdego państwa członkowskiego. Członkowie Trybunału są mianowani przez Radę, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, w następstwie nominacji przez rząd danego państwa członkowskiego. Trybunał nie odgrywa żadnej roli w nominowaniu bądź mianowaniu członków.

Kadencja członka Trybunału trwa sześć lat i może zostać przedłużona. Wypełniając swoje obowiązki, członkowie są zobowiązani zachować pełną niezależność i działać w ogólnym interesie UE. Przed objęciem urzędu uroczyście zobowiązują się do tego przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Posiedzenie kolegium członków Trybunału, 18 lipca 2019 r., Luksemburg.

W 2019 r. następujących czworo nowych członków Trybunału zostało mianowanych przez Radę: Viorel Ștefan (Rumunia) z dniem 1 lipca 2019 r. i Ivana Maletić (Chorwacja) z dniem 15 lipca 2019 r., a także Joëlle Elvinger (Luksemburg) i François-Roger Cazala (Francja) z dniem 1 stycznia 2020 r. Ponadto Rada przedłużyła kadencję następujących trzech obecnych członków Trybunału: Alex Brenninkmeijer (Niderlandy), Nikolaos Milionis (Grecja) i Klaus-Heiner Lehne (Niemcy).

Phil Wynn Owen (Zjednoczone Królestwo) pełnił funkcję członka Trybunału do 31 stycznia 2020 r.

Według stanu na marzec 2020 r. nie został jeszcze nominowany i mianowany nowy członek Trybunału z Polski, który obejmie tę funkcję w następstwie powołania Janusza Wojciechowskiego w grudniu 2019 r. na stanowisko komisarza europejskiego.

W 2019 r. kolegium członków Trybunału zebrało się na posiedzeniach 21 razy (w 2018 r. – 18 razy). 

Prezes

Prezes Trybunału odpowiada za strategię instytucjonalną Trybunału, planowanie i zarządzanie wynikami, działania informacyjne i kontakty z mediami, stosunki instytucjonalne, kwestie prawne i audyt wewnętrzny. Ponadto reprezentuje Trybunał w stosunkach zewnętrznych.

Członkowie wybierają spośród swojego grona Prezesa na odnawialną, trzyletnią kadencję. Prezes odgrywa rolę primus inter pares, czyli pierwszego wśród równych sobie.

Klaus-Heiner Lehne na stanowisko Prezesa został wybrany we wrześniu 2016 r., a ponownie – we wrześniu 2019 r.

Prezes i członkowie

Uwaga: Stan na marzec 2020 r.  

Izby kontrolne i komitety

Członkowie Trybunału przypisani są do jednej z pięciu izb kontrolnych, które opracowują i przyjmują większość sprawozdań z kontroli, przeglądów i opinii Trybunału.

Członkowie izby wybierają ze swego grona stojącego na jej czele przewodniczącego. W grudniu 2019 r. funkcje przewodniczących pięciu izb Trybunału pełnili Nikolaos Milionis, Iliana Ivanova, Bettina Jakobsen, Alex Brenninkmeijer i Lazaros S. Lazarou. Członkiem odpowiedzialnym za jakość kontroli była Danièle Lamarque (do grudnia 2019 r., kiedy jej mandat wygasł). Przewodniczyła ona Komitetowi ds. Jakości Kontroli.

Izby rozdzielają między swoich członków zadania. Każdy członek odpowiada za swoje zadania kontrolne przed izbą i przed Trybunałem. Członków wspierają gabinety. Prace kontrolne są prowadzone przez wyspecjalizowanych kontrolerów pracujących w dyrekcjach izb kontroli.

Poza rolami, które odgrywają w izbach kontroli, niektórzy członkowie biorą też na siebie dodatkowe funkcje: Oscar Herics przewodniczył Komitetowi ds. Etyki, Samo Jereb – Komitetowi ds. Audytu, Eva Lindström – Komitetowi Sterującemu ds. Technologii Cyfrowych, a João Figueiredo – Panelowi Doradczemu ds. Prognozowania Strategicznego. Członkiem odpowiedzialnym za relacje międzyinstytucjonalne był Rimantas Šadžius.

Decyzje w ogólniejszych kwestiach natury strategicznej i administracyjnej są podejmowane przez Komitet Administracyjny oraz w stosownych przypadkach przez kolegium Trybunału. Obu tym organom przewodniczy Prezes. 

Kadra kierownicza wyższego szczebla w Trybunale obejmuje Sekretarza Generalnego i dyrektorów. W Trybunale działa dziesięć dyrekcji: pięć przypisanych jest do izb kontroli, jedna – do Komitetu ds. Jakości Kontroli, jedna – do Prezesa i trzy – do Sekretarza Generalnego.

Kadra kierownicza wyższego szczebla w Trybunale

Uwaga: Stan na marzec 2020 r.

Pomiar osiąganych wyników

Trybunał stosuje zestaw kluczowych wskaźników wykonania, aby informować kierownictwo o postępach w osiąganiu wyznaczonych celów strategicznych, wspierać proces decyzyjny oraz przekazywać partnerom instytucjonalnym Trybunału informacje na temat osiąganych wyników. Kluczowe wskaźniki wykonania zapewniają ogólny przegląd wyników osiągniętych przez Trybunał, jeśli chodzi o oddziaływanie i postrzeganie jego prac oraz rozpowszechnianie informacji na ten temat.

Trybunał monitoruje liczbę i harmonogram publikacji sprawozdań ukazujących się w ciągu roku. Pozwala to określić, na ile dokładny jest proces planowania Trybunału.

W 2019 r. Trybunał opublikował 36 sprawozdań: 25 sprawozdań specjalnych i 11 przeglądów. Odpowiada to liczbie publikacji zaplanowanych w programie prac.

Liczba opublikowanych sprawozdań specjalnych i przeglądów

Trybunał opracował ponadto sześć sprawozdań rocznych, trzy opinie, 18 wprowadzeń do kontroli i cztery inne publikacje. Łącznie w ciągu roku wydał 67 publikacji.

Obecność w mediach

Trybunał monitoruje media pod kątem informacji na temat jego prac i samej instytucji. Zainteresowanie medialne może się istotnie różnić w zależności od tematu i złożoności danego sprawozdania. Jednocześnie na zainteresowanie mediów określonymi publikacjami Trybunału mogą silnie wpłynąć czynniki zewnętrzne. Jeśli data publikacji określonego sprawozdania zbiegnie się ze znaczącym wydarzeniem lub istotną zmianą polityki, może to spowodować duży wzrost zainteresowania opinii publicznej danym tematem.

Łącznie w 2019 r. w internecie ukazało się ponad 50 000 wolno dostępnych artykułów i wpisów w mediach społecznościowych na temat Trybunału.

W 2019 r. odnotowano znaczny wzrost liczby wpisów w mediach społecznościowych, między innymi dzięki bardziej twórczemu wykorzystaniu tych kanałów komunikacji w trakcie roku. 

W 2019 r. zintensyfikowały się kontakty Trybunału z prasą i innymi mediami. Nastąpiło to dzięki:

• publikacji 61 komunikatów prasowych w 23 językach UE (w 2018 r. – 76), a także szeregu not informacyjnych i informacji dla mediów w niektórych językach;
• zorganizowaniu 25 spotkań informacyjnych dla mediów (w 2018 r. – 20), w tym spotkań informacyjnych dotyczących poszczególnych państw i sektorów w odniesieniu do sprawozdania rocznego. Spotkania te co do zasady odbywały się w Brukseli.

Trybunał zorganizował ponadto wizyty wyjazdowe dla dziennikarzy pracujących w Brukseli i w państwach członkowskich oraz liczne spotkania informacyjne na temat wybranych sprawozdań przeznaczone dla zainteresowanych podmiotów branżowych, organizacji pozarządowych i ośrodków analitycznych.

Wizyta wyjazdowa dziennikarzy z państw członkowskich, listopad 2019 r., Luksemburg.

W 2019 r. liczba odsłon strony internetowej Trybunału po raz pierwszy przekroczyła milion. Ogólnie odnotowano 511 000 indywidualnych wejść na stronę.

W ciągu roku zwiększył się zasięg informacyjny i zakres interakcji Trybunału w mediach społecznościowych (w szczególności w serwisach Facebook, Twitter i LinkedIn). Media te stały się nieodłączną częścią działań komunikacyjnych instytucji i pozwalają na bezpośredni kontakt z obywatelami.

Do końca 2019 r. liczba osób obserwujących trzy konta Trybunału w mediach społecznościowych wzrosła do 29 500 (w 2018 r. – około 22 500).

Oddziaływanie i postrzeganie prac Trybunału

Trybunał ocenia, w jaki sposób postrzegają jego prace – pod kątem możliwego oddziaływania i użyteczności – zainteresowane strony z Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, agencji UE, stałych przedstawicielstw państw członkowskich, agencji i NOK państw członkowskich, organizacji pozarządowych, środowisk akademickich, mediów i innych stron.

Od 2018 r. Trybunał zaczął zwracać się do wspomnianych partnerów z prośbą o przekazywanie mu informacji zwrotnych na temat wybranych sprawozdań specjalnych i opinii, a także na temat sprawozdania rocznego, w formie anonimowej ankiety elektronicznej. Ankieta daje również zainteresowanym podmiotom możliwość wyrażenia opinii o jakości sprawozdań i przekazania ogólnych sugestii na temat prac Trybunału.

W 2019 r. 88% respondentów uznało sprawozdania Trybunału za przydatne w swojej pracy, a 81% stwierdziło, że mają one istotne oddziaływanie. Jest to stan zbliżony do poprzedniego roku.

Realizacja zaleceń Trybunału

Trybunał określa stopień realizacji swoich zaleceń w oparciu o monitorowanie realizacji prowadzone przez kontrolerów. W 2019 r. Trybunał przeanalizował zalecenia przedstawione w sprawozdaniu rocznym za 2015 r. i sprawozdaniach specjalnych z 2015 r.

Analiza wykazała, że 96% zaleceń Trybunału ze sprawozdania rocznego za 2015 r. i 94% zaleceń ze sprawozdań specjalnych z 2015 r. zostało wdrożonych albo w pełni, albo w przeważającej mierze, albo (co najmniej) częściowo.

Rozliczalność Trybunału

Informacje finansowe

Trybunał jest finansowany ze środków budżetu ogólnego Unii Europejskiej z działu wydatków administracyjnych.

Budżet Trybunału na 2019 r. wynosił prawie 147 mln euro. 98% tej kwoty zostało wykorzystane w czasie trwania roku.

Budżet Trybunału stanowi mniej niż 0,1% wydatków UE ogółem, czyli około 1,5% wszystkich wydatków administracyjnych UE.

Wykonanie budżetu na 2019 r.

Budżet na 2020 r.

W budżecie na rok 2020 przewiduje się wzrost środków w wysokości 4,3% w stosunku do budżetu na rok 2019.

Audyt wewnętrzny i zewnętrzny Trybunału

Audyt wewnętrzny

Służba Audytu Wewnętrznego Trybunału doradza instytucji w zakresie zarządzania ryzykiem. Poświadcza wiarygodność w sposób niezależny i obiektywny oraz świadczy usługi doradztwa mające wnieść wartość dodaną w działalność Trybunału i ją usprawnić. Służba ta podlega Komitetowi Audytu Wewnętrznego złożonemu z trzech członków Trybunału i eksperta zewnętrznego. Komitet regularnie monitoruje postępy w realizacji różnych zadań określonych w rocznym programie prac Służby Audytu Wewnętrznego oraz zapewnia jej niezależność.

W 2019 r. Służba Audytu Wewnętrznego ukończyła realizację trzech wybranych zadań: „Zagrożenia i wyzwania stojące przed Komitetem ds. Jakości Kontroli”, „Koszty podróży członków i urzędników o wysokim stopniu zaszeregowania, wydatki na cele reprezentacyjne członków oraz wykorzystanie floty samochodowej Trybunału”, a także „Działalność działu szkoleń zawodowych Trybunału”.

Służba Audytu Wewnętrznego dokonała również przeglądu polityki w zakresie zarządzania ryzykiem i trzech rocznych oświadczeń przedstawionych przez subdelegowanych urzędników zatwierdzających. Dodatkowo monitorowała ona realizację swoich wcześniejszych zaleceń, dopilnowując w ten sposób, by uzgodnione plany działania zostały zrealizowane, a także świadczyła doradztwo na rzecz Trybunału w odniesieniu do jego nowych ram kontroli wewnętrznej.

Służba Audytu Wewnętrznego nie wykazała żadnych niedociągnięć, które ze względu na swój charakter lub rozmiary mogłyby w sposób istotny podważyć ogólną wiarygodność systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych przez subdelegowanego urzędnika zatwierdzającego w celu zapewnienia legalności i prawidłowości operacji finansowych prowadzonych przez Trybunał w 2019 r.

Audyt zewnętrzny

Roczne sprawozdanie finansowe Trybunału jest badane przez niezależnego biegłego rewidenta. Ma to duże znaczenie, gdyż wykazuje, że Trybunał stosuje w stosunku do siebie te same zasady przejrzystości i rozliczalności, co w stosunku do jednostek przez siebie kontrolowanych.

Audytor zewnętrzny – PricewaterhouseCoopers Sàrl – opublikował sprawozdanie dotyczące sprawozdania finansowego Trybunału za rok budżetowy 2018 w dniu 4 kwietnia 2019 r.

Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta za rok budżetowy 2018

Podobnie jak wszystkie inne instytucje UE Trybunał podlega procedurze udzielenia absolutorium.

W marcu 2019 r. Parlament Europejski udzielił Sekretarzowi Generalnemu Trybunału absolutorium w związku z wykonaniem budżetu za rok budżetowy 2017. Oznacza to, że rozliczenia za 2017 r. zostały uregulowane (tj. zamknięte i zatwierdzone).

Jak co roku Trybunał przeanalizował starannie wszystkie kwestie dotyczące kontroli i odpowiedzialności kierownictwa, na które zwrócono uwagę w trakcie procedury udzielenia absolutorium, podjął odpowiednie kroki oraz przedstawił Parlamentowi Europejskiemu szczegółowe informacje na temat działań następczych.

W 2019 r. ramy etyczne Trybunału zostały poddane ocenie zewnętrznej dokonanej przez polską Najwyższą Izbę Kontroli i NOK Chorwacji. Sprawozdanie na ten temat zostało ukończone w styczniu 2020 r.

Oświadczenie delegowanego urzędnika zatwierdzającego

Zgodnie z art. 74 ust. 9 rozporządzenia finansowego
– Oświadczenie delegowanego urzędnika zatwierdzającego

Ja, niżej podpisany, Sekretarz Generalny Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, działając jako delegowany urzędnik zatwierdzający, niniejszym:

• oświadczam, że informacje zawarte w niniejszym sprawozdaniu, podobnie jak dodatkowe informacje wewnętrzne na temat wykonywania przez mnie obowiązków, obejmujące informacje finansowe i informacje dotyczące zarządzania, w tym wyniki kontroli, są prawdziwe i poprawne;
• stwierdzam, że mam wystarczającą pewność, że:
  • zasoby przeznaczone na działania opisane w niniejszym sprawozdaniu zostały wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem oraz zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami;
  • wprowadzone procedury kontroli dają niezbędne gwarancje odnośnie do legalności i prawidłowości transakcji leżących u podstaw rozliczeń i zapewniają właściwe postępowanie w przypadku pojawienia się zarzutów nadużyć finansowych lub podejrzenia nadużycia;
  • koszty kontroli i płynące z nich korzyści są proporcjonalne.

Moja wystarczająca pewność opiera się na moim własnym osądzie i na informacjach, którymi dysponuję, takich jak sprawozdania i oświadczenia subdelegowanych urzędników zatwierdzających, sprawozdania audytora wewnętrznego i sprawozdania niezależnego biegłego rewidenta za poprzednie lata budżetowe.

Potwierdzam, że nie jestem świadomy istnienia faktów, które nie zostały zgłoszone w niniejszym sprawozdaniu, a które mogłyby negatywnie wpłynąć na interesy Trybunału.

Sporządzono w Luksemburgu, 26 marca 2020 r.

Eduardo Ruiz García
Sekretarz Generalny

Kontakt

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUKSEMBURG

Tel. +352 4398-1
Formularz kontaktowy: eca.europa.eu/pl/Pages/ContactForm.aspx
Strona internetowa: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (http://europa.eu).

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2020

Prawa autorskie

© Unia Europejska, 2020.

Polityka Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w zakresie ponownego wykorzystywania dokumentów jest realizowana na podstawie decyzji Trybunału nr 6/2019 w sprawie polityki otwartych danych oraz ponownego wykorzystywania dokumentów.

O ile nie wskazano inaczej (np. nie zamieszczono szczegółowych adnotacji o prawach autorskich), treści Europejskiego Trybunału Obrachunkowego będące własnością UE objęte są licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że ponowne wykorzystanie jest dozwolone, pod warunkiem że dokumenty zostaną odpowiednio oznaczone i zostaną wskazane dokonane w nich zmiany. W przypadku ponownego wykorzystania niedozwolone jest zmienianie oryginalnego znaczenia albo przesłania dokumentów. Trybunał nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje ponownego ich wykorzystania.

Jeżeli konkretna treść wskazuje na możliwą do zidentyfikowania osobę fizyczną – tak jak w przypadku zdjęć, na których widoczni są pracownicy Trybunału – lub zawiera prace stron trzecich, wymagane jest zweryfikowanie dodatkowych praw autorskich. W takim przypadku uzyskanie zezwolenia na ponowne wykorzystanie określonej treści unieważnia wspomniane wcześniej zezwolenie ogólne. Powinny być w nim wyraźnie opisane wszelkie ograniczenia dotyczące wykorzystania treści.

W przypadku następujących zdjęć ponowne wykorzystanie jest dozwolone pod warunkiem wskazania właściciela praw autorskich, źródła i nazwiska fotografa/architekta, jeżeli dane te zostały podane:

s. 2, © Unia Europejska, 2020; źródło: Europejski Trybunał Obrachunkowy;
s. 6, 32, 33, 38 (u dołu), 41, 42, 43, 50, 58, 60, 63 i 64, © Unia Europejska, 2019; źródło: Europejski Trybunał Obrachunkowy;
s. 15, w pierwszym rzędzie, po prawej, © Unia Europejska, 2010 / Carlos Juan;
s. 15, w drugim rzędzie, pośrodku, © Unia Europejska, 2013; źródło: PE / Bauweraerts Didier;
s. 17, © Unia Europejska, 2013; źródło: PE / Jennifer Jacquemart;
s. 19, © Unia Europejska, 2015 / Angelos Tzortzinis;
s. 21, © Unia Europejska, 2016; źródło: PE / Fred Marvaux;
s. 26, po lewej, © Unia Europejska, 2019 / Anouk Delafortrie;
s. 26, po prawej, © Unia Europejska, 2019 / Lisa Hastert;
s. 28, © Unia Europejska, 2019; źródło: PE / Benoit Bourgeois;
s. 35, po lewej, © Unia Europejska, 2019; źródło: PE (20191022_EP-093734A_DLL_007);
s. 35, pośrodku, © Unia Europejska, 2019; źródło: Komisja Europejska;
s. 35, po prawej, © Unia Europejska, 2019; źródło: Rada Europejska;
s. 38, u góry, © Unia Europejska, 2019; źródło: Komisja Europejska, Serwis audiowizualny / Etienne Ansotte;
s. 62, © Unia Europejska, 2019; źródło: Europejski Trybunał Obrachunkowy. Architekci budynków: Paul Noël (1988) i Jim Clemes (2004 i 2013).

W celu wykorzystania lub powielenia treści niebędącej własnością UE należy wystąpić o zgodę bezpośrednio do właścicieli praw autorskich:

s. 7 i 8: ikony wykonane przez Pixel perfect, na podstawie https://flaticon.com;

s. 12, od lewej:
© Zdjęcie zawiera zmodyfikowane dane z satelitów Sentinel programu Copernicus (2018), przetworzone przez GeoVille;
© Shutterstock / Andrey_Popov;
© Shutterstock / G-Stock Studio;

s. 13, od lewej:
© Shutterstock / Antonio Guillem;
© Shutterstock / Andrey_Popov;
© Shutterstock / igorstevanovic;

s. 15, w pierwszym rzędzie, po lewej, © Shutterstock / Billion Photos;
s. 15, w pierwszym rzędzie, pośrodku, © Shutterstock / Gorodenkoff;
s. 15, w drugim rzędzie, po lewej, © Shutterstock / LMWH;
s. 15, w drugim rzędzie, po prawej, © Shutterstock / Photolines;

s. 15, w ostatnim rzędzie, od lewej:
© Shutterstock / Syda Productions;
© Shutterstock / Jenson;
© Za zgodą Eurocontrol;

s. 18, © Shutterstock / Bannafarsai_Stock;
s. 20, © Shutterstock / pisaphotography;
s. 26, pośrodku, © MCI Benelux, 2019;
s. 39, © Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa, 2019.

Oprogramowanie lub dokumenty objęte prawem własności przemysłowej, takie jak patenty, znaki towarowe, wzory użytkowe, znaki graficzne i nazwy, nie są objęte polityką Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w zakresie ponownego wykorzystywania i nie jest udostępniana licencja na nie.

Na stronach internetowych instytucji Unii Europejskiej dostępnych w domenie europa.eu zamieszczane są odsyłacze do stron zewnętrznych. Trybunał nie kontroluje ich zawartości i w związku z tym zachęca użytkowników, aby we własnym zakresie zapoznali się z polityką ochrony prywatności i polityką w zakresie praw autorskich obowiązującymi na tych stronach.

Znak graficzny Europejskiego Trybunału Obrachunkowego

Znak graficzny Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nie może być wykorzystywany bez uprzedniej zgody Trybunału.

JAK SKONTAKTOWAĆ SIĘ Z UE

Osobiście
W całej Unii Europejskiej istnieje kilkaset centrów informacyjnych Europe Direct. Adres najbliższego centrum można znaleźć na stronie: https://europa.eu/european-union/contact_pl.

Telefonicznie lub drogą mailową
Europe Direct to serwis informacyjny, który udziela odpowiedzi na pytania na temat Unii Europejskiej. Można się z nim skontaktować:

• dzwoniąc pod bezpłatny numer telefonu: 00 800 6 7 8 9 10 11 (niektórzy operatorzy mogą naliczać opłaty za te połączenia),
• dzwoniąc pod standardowy numer telefonu: +32 22999696,
• drogą mailową: https://europa.eu/european-union/contact_pl.

WYSZUKIWANIE INFORMACJI O UE

Online
Informacje o Unii Europejskiej są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu Europa: https://europa.eu/european-union/index_pl.

Publikacje UE
Bezpłatne i odpłatne publikacje UE można pobrać lub zamówić na stronie: https://op.europa.eu/pl/publications. Większą liczbę egzemplarzy bezpłatnych publikacji można otrzymać, kontaktując się z serwisem Europe Direct lub z lokalnym centrum informacyjnym (zob. https://europa.eu/european-union/contact_pl).

Prawo UE i powiązane dokumenty
Informacje prawne dotyczące UE, w tym wszystkie unijne akty prawne od 1952 r., są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu EUR-Lex: http://eur-lex.europa.eu.

Portal Otwartych Danych UE
Unijny portal otwartych danych (http://data.europa.eu/euodp/pl) umożliwia dostęp do zbiorów danych pochodzących z instytucji i innych organów UE. Dane można pobierać i wykorzystywać bezpłatnie, zarówno do celów komercyjnych, jak i niekomercyjnych.