Onze activiteiten in 2019
JAARLIJKS ACTIVITEITENVERSLAG
VAN DE EUROPESE REKENKAMER

De leden van de Europese Rekenkamer (januari 2020)

Europese Rekenkamer

Voorwoord van de president

Beste lezer,

In 2019 veranderde er veel voor de Unie: er vonden verkiezingen voor het Europees Parlement plaats en de nieuwe Europese Commissie trad aan. De strategische prioriteiten werden geherdefinieerd en er werd een begin gemaakt met belangrijke beleidsstrategiepakketten, zoals de “Europese Green Deal” of de digitale toekomst van Europa (begin 2020). Tegen het einde van het jaar is ook duidelijk geworden dat we nu een Unie van 27 lidstaten zijn.

Tegelijkertijd staat de EU ook op een belangrijke tweesprong wat haar financiën betreft. De onderhandelingen over het volgend meerjarig financieel kader bevinden zich in de slotfase en het resultaat daarvan zal bepalend zijn voor de financieringscapaciteit van de EU in de volgende zeven jaar. Alle EU-instellingen moeten nu voortbouwen op eerdere inspanningen om het financieel beheer van de Unie verder te verbeteren en ervoor zorgen dat de EU resultaten boekt.

Als extern controleur geven we een onpartijdig oordeel over EU-beleidsmaatregelen en -programma’s alsmede over de kwaliteit van het financieel beheer van EU-middelen in de hele Unie en daarbuiten. We gaan na of de uitgaven van de EU overeenstemmen met de regels en of haar beleid en programma's kosteneffectief zijn.

Dit verslag biedt een overzicht van onze werkzaamheden in 2019, een jaar waarin we een aantal zeer actuele speciale verslagen, analyses en adviezen hebben uitgebracht. Daarnaast wordt hierin informatie verstrekt over ons personeel, ons beheer en onze financiën. Wij hopen dat u de informatie nuttig vindt.

We publiceren dit jaarlijks activiteitenverslag op een moment van ongekende uitdagingen voor de volksgezondheid in de EU en haar lidstaten als gevolg van de COVID-19-pandemie. Onze instelling heeft snel gereageerd op deze situatie in overeenstemming met de gezondheids- en veiligheidsinstructies van de Luxemburgse overheid.

Ik wil alle collega’s bedanken voor hun goede werk en hun bereidheid om zich soepel aan de huidige situatie aan te passen. We moeten nu de handen ineenslaan en alles doen wat we kunnen om onze rol als de extern controleur van de EU in deze moeilijke tijden te blijven vervullen.

Klaus-Heiner Lehne
President

Onze activiteiten

Strategie

Om voorop te blijven lopen bij ontwikkelingen op het gebied van de controle van de overheidsfinanciën maken wij gebruik van meerjarige strategieën als langetermijnrichtsnoeren voor onze controlewerkzaamheden en om initiatieven voor organisatorische verandering te stimuleren met het oog op voortdurende verbetering.

Eind 2019 hadden we het tweede jaar van onze huidige strategie voor 2018-2020 afgerond. Onze strategische doelstellingen voor deze driejarige periode zijn: de toegevoegde waarde van de betrouwbaarheidsverklaring verbeteren; sterker de nadruk leggen op de prestatiegerelateerde aspecten van EU-optreden, en ervoor zorgen dat we een duidelijke boodschap overbrengen aan ons publiek. Om onze strategie in praktijk te brengen, zijn we een actieplan overeengekomen om deze doelstellingen te bereiken.

De afgelopen twee jaar hebben we veel vooruitgang geboekt bij het verwezenlijken van onze strategische doelstellingen. Wij hebben een reeks initiatieven en projecten ontplooid op alle beoogde gebieden, die in sommige gevallen zelfs verder gingen dan wat in het actieplan was uiteengezet, met name:

• een nuttig proefproject inzake de op een attestopdracht gebaseerde aanpak voor het opstellen van de betrouwbaarheidsverklaring;
• een aanzienlijke toename van het aantal doelmatigheidscontroles en analysedocumenten, alsook een diverser scala van onderwerpen met betrekking tot zowel uitgaven als regelgevingsmaatregelen van de EU;
• betere op het Europees Parlement gerichte communicatieactiviteiten en meer zichtbaarheid in de traditionele en sociale media.

In de loop van het jaar heeft een groep van vier hoge controle-instanties (Estland, Nederland, Denemarken en de Verenigde Staten) een collegiale toetsing van onze strategie uitgevoerd. Het verslag van onze vakgenoten werd in maart 2020 gepubliceerd, net op tijd om als waardevolle input te dienen voor onze volgende strategie vanaf 2021.

Controle van de prestaties en de regelmatigheid van acties
van de EU

Onze doelmatigheidscontroles betreffen de doeltreffendheid, doelmatigheid en zuinigheid van EU-beleidslijnen en -programma’s. Zij zijn gericht op onderwerpen die verband houden met de kwesties waarmee de EU geconfronteerd wordt, zoals het duurzaam en milieuvriendelijk gebruik van natuurlijke hulpbronnen, groei en inclusie, de uitdagingen van migratie en mondiale ontwikkeling, de eengemaakte markt en de bankenunie, en waarmee kan worden gewaarborgd dat de Europese Unie efficiënt is en verantwoording aflegt. Deze controles zijn bedoeld om de EU te helpen haar beleidsdoelstellingen beter te verwezenlijken.

Onze financiële en nalevingsgerichte controles omvatten onze betrouwbaarheidsverklaring over de betrouwbaarheid van de jaarrekening en de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen. We kunnen ook geselecteerde nalevingsgerichte controles verrichten om de situatie van de begrotingsboekhouding en het financieel beheer van de EU te onderzoeken of om te beoordelen of de beheers- en controlesystemen voor het innen en uitgeven van EU-middelen in overeenstemming zijn met de toepasselijke EU- en nationale regels.

We verrichten al onze controles in overeenstemming met de internationaal aanvaarde controlenormen voor de publieke sector.

Werkprogramma

In 2019 zijn we doorgegaan met het integreren van strategische prognoses in onze controlewerkzaamheden om de belangrijkste toekomstige uitdagingen voor de EU beter aan te pakken door middel van een toekomstgerichte aanpak.

Daartoe hebben wij een Raadgevend Comité op het gebied van strategie en toekomstige ontwikkelingen opgericht. Een van de huidige taken van dit comité van vijf leden is toezicht te houden op de voorbereiding van de strategie voor de periode na 2020.

Ons werkprogramma, dat in oktober 2019 werd gepubliceerd, bevat onze controleprioriteiten voor de komende jaren en nadere gegevens over de 41 verslagen en analyses die wij in 2020 willen publiceren.

Op basis van de door ons voor 2020 en daarna geplande controles zullen wij EU-burgers en -beleidsmakers onafhankelijke verslagen blijven verstrekken over kwesties die van essentieel belang zijn voor de toekomst van de EU.

We stellen ons controlewerkprogramma onafhankelijk op, maar niet in een vacuüm. Het is voor ons dan ook van het grootste belang om samen te werken met onze institutionele belanghebbenden, met name het Europees Parlement. Zoals gebruikelijk hebben we begin 2019 alle parlementaire commissies uitgenodigd om potentiële controleonderwerpen voor ons werkprogramma voor te stellen.

Controlewerkzaamheden ter plaatse

We verrichten het grootste deel van onze controlewerkzaamheden op ons kantoor in Luxemburg. Onze controleurs leggen ook veel bezoeken af aan de Europese Commissie — onze belangrijkste gecontroleerde — en andere EU-instellingen, alsmede aan agentschappen en organen, nationale, regionale en lokale autoriteiten in de lidstaten, EU-delegaties in derde landen, en internationale organisaties die EU-middelen beheren.

Ook voeren wij controles ter plaatse uit bij ontvangers van EU-middelen binnen de EU en daarbuiten. Door middel van deze controles volgen we het controlespoor en verkrijgen we rechtstreeks controle-informatie van degenen die betrokken zijn bij het beheer van EU-beleid en -programma’s, en bij de inning of uitbetaling van EU-middelen, alsmede van de eindbegunstigden die deze ontvangen.

We streven ernaar onze geselecteerde controles binnen de in het Financieel Reglement van de EU vastgestelde streeftermijn van 13 maanden af te ronden.

Onze controleteams bestaan gewoonlijk uit twee of drie controleurs, terwijl onze controlebezoeken enkele dagen tot een aantal weken kunnen duren. Onze controles ter plaatse binnen de EU worden over het algemeen afgestemd met de hoge controle-instanties van de betrokken lidstaten.

De frequentie en intensiteit van onze controlewerkzaamheden in afzonderlijke lidstaten en begunstigde landen zijn afhankelijk van het soort controles dat we verrichten. In 2019 besteedden onze controleurs 3 605 dagen (2018: 3 671 dagen) aan controles ter plaatse — zowel in de lidstaten als buiten de EU.

Daarnaast brachten onze controleurs 2 504 dagen (2018: 2 723 dagen) door bij de EU-instellingen in Brussel en Luxemburg, alsmede bij gedecentraliseerde agentschappen en organen in de hele EU, bij internationale organisaties zoals de Verenigde Naties of de OESO en bij particuliere accountantskantoren.

Voor de contacten met onze gecontroleerden maken we steeds vaker gebruik van videoconferenties en andere informatietechnologieën zoals de beveiligde uitwisseling van gegevens en documenten.

Controleverslagen, analyses en adviezen

Onze controleverslagen, analyses en adviezen vormen een essentieel onderdeel van de verantwoordingsketen van de EU. Ze dragen ertoe bij dat het Europees Parlement en de Raad kunnen nagaan en controleren of de beleidsdoelstellingen van de EU worden verwezenlijkt en dat zij degenen die verantwoordelijk zijn voor het beheer van de EU-begroting ter verantwoording kunnen roepen — met name in het kader van de jaarlijkse kwijtingsprocedure.

Speciale verslagen en analysedocumenten

In de afgelopen jaren hebben we ons, zoals uiteengezet in onze strategie voor de periode 2018‑2020, steeds meer gericht op het beoordelen van de prestaties bij EU-acties.

In 2019 publiceerden we 36 speciale verslagen en analyses over veel van de uitdagingen waarmee de EU te maken heeft op de verschillende uitgaventerreinen van de EU, zoals het voedselveiligheidsbeleid, hernieuwbare energie, e-handel, grenscontroles, budgettaire governance en ethische kaders bij geselecteerde EU-instellingen, om er maar enkele te noemen.

In onze speciale verslagen gaan we na of de doelstellingen van geselecteerde EU-beleidslijnen en -programma’s zijn behaald, of resultaten op doeltreffende en doelmatige wijze zijn verwezenlijkt en of de EU-maatregel toegevoegde waarde heeft — d.w.z. of er meer mee is gerealiseerd dan mogelijk was geweest wanneer er uitsluitend maatregelen op nationaal niveau waren getroffen. We doen ook aanbevelingen door vast te stellen op welke manieren geld kan worden bespaard, beter kan worden gewerkt, verspilling kan worden vermeden of de verwachte beleidsdoelstellingen op doeltreffender wijze kunnen worden bereikt.

Met onze analyses willen we de stand van zaken schetsen aan de hand van een beschrijving of analyse, vaak vanuit horizontaal perspectief en op basis van eerder verrichte controlewerkzaamheden of andere openbare informatie. We kunnen deze documenten ook gebruiken om onze analyse van gebieden of kwesties die we nog niet hebben gecontroleerd te presenteren of om feiten in verband met specifieke thema’s of problemen vast te stellen. In tegenstelling tot controles gaan ze niet in op evaluatiekwesties en verschaffen ze geen zekerheid.

Op de volgende bladzijden bieden we inzicht in onze werkzaamheden en geven we voorbeelden van verslagen uit 2019 over verschillende beleidsterreinen.

Duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen

Analyse nr. 01/2019 De respons van de EU op het “dieselgate”-schandaal

In 2015 werden voor dieselmotoren discrepanties vastgesteld tussen voertuigemissies in het laboratorium en op de weg. Uit onderzoek is gebleken dat er gebruik is gemaakt van zogenoemde “sjoemelsoftware” waarmee ervoor werd gezorgd dat de emissies tijdens officiële tests lager waren dan onder normale rijomstandigheden. In bepaalde lidstaten reageerden typegoedkeuringsinstanties op het emissieschandaal door dieselpersonenauto’s opnieuw te testen. Uit deze tests bleek dat de uitlaatgassen op de weg van bijna alle lichte dieselvoertuigen in de categorie Euro 5 en Euro 6 de toepasselijke NOx-grenswaarden aanzienlijk overschreden, soms met een factor van meer dan 10.

We hebben gekeken naar de maatregelen die de EU en de lidstaten hebben genomen naar aanleiding van het “dieselgate” -schandaal. We behandelden ook de wijzigingen in het systeem voor het meten van voertuigemissies na september 2015.

We stelden vast dat een groot aantal wetgevingswijzigingen in het EU-systeem van typegoedkeuring en controles van emissies van voertuigen was versneld. De Commissie heeft nu de bevoegdheid om het werk van nationale typegoedkeuringsinstanties te evalueren en ze kan voertuigen testen en typegoedkeuringen intrekken of opschorten. Ook mogen geïnteresseerde derden nu emissietests uitvoeren. Voorts heeft de Europese Commissie inbreukprocedures ingeleid tegen bepaalde lidstaten. Ook hebben wij vastgesteld dat er in verschillende lidstaten een grotere bereidheid bestaat om beperkingen voor het autoverkeer in te voeren teneinde de luchtkwaliteit te verbeteren, en verschillende Europese steden hebben lage-emissiezones ingesteld waar het autoverkeer beperkt of verboden is.

Deze werkzaamheden werden gepresenteerd als een analyse, aangezien de doorgevoerde wetswijzigingen in de nabije toekomst geen meetbare gevolgen zullen hebben. In onze analyses doen wij geen aanbevelingen.

Investeringen ten behoeve van cohesie, groei en inclusie

Speciaal verslag nr. 08/2019: Wind- en zonne-energie voor elektriciteitsopwekking: aanzienlijke maatregelen nodig om EU-streefdoelen te behalen

Elektriciteit kan worden opgewekt uit niet-hernieuwbare bronnen, zoals fossiele brandstoffen, niet-hernieuwbaar afval en nucleaire materialen in conventionele reactoren, of uit hernieuwbare bronnen, zoals waterkracht, wind, de zon, biomassa, enz. Hernieuwbare energiebronnen worden ook gebruikt voor de productie van energie die wordt gebruikt voor verwarming en koeling en als brandstof voor vervoer.

Momenteel wordt 79 % van de totale broeikasgasemissies van de EU veroorzaakt door het gebruik van fossiele brandstoffen om energie op te wekken. Een groter aandeel hernieuwbare elektriciteit zal de EU helpen bij het bereiken van haar doelstelling om de broeikasgasemissies te verminderen. De lidstaten besluiten hoe zij hun energiebronnen het best kunnen benutten en hoe zij hun energievoorziening structureren. De EU kan de acties van de lidstaten ondersteunen door aanvullende financiering te verstrekken voor investeringen in projecten op het gebied van hernieuwbare energie.

Wij hebben de vooruitgang beoordeeld die de EU en de lidstaten hebben geboekt in de richting van de doelstelling inzake het aandeel hernieuwbare energie met het oog op de verwezenlijking van de algemene doelstelling van de EU van 20 % tegen 2020 en van 32 % tegen 2030. We bezochten Duitsland, Griekenland, Spanje en Polen om de doeltreffendheid van de financiële steun voor elektriciteitsopwekking uit wind- en zonne-energie te onderzoeken.

Wij hebben vastgesteld dat het aandeel van hernieuwbare energie in de energiemix vanaf 2005 aanzienlijk is toegenomen, maar dat deze trend na 2014 is vertraagd. Het aandeel hernieuwbare energiebronnen in de opgewekte elektriciteit in de EU is verdubbeld van ongeveer 15 % (in 2005) tot bijna 31 % (in 2017). De technologieën waaraan deze groei is toe te schrijven, zijn wind- en zonne-energie. Voor ongeveer de helft van de EU-lidstaten wordt het bereiken van de streefdoelen echter een aanzienlijke uitdaging.

We hebben aanbevolen dat de Commissie er bij de lidstaten op moet aandringen een verdere uitrol te ondersteunen door veilingen te organiseren om aanvullende capaciteit voor hernieuwbare energie toe te wijzen, de participatie van burgers te bevorderen, administratieve procedures te vereenvoudigen en tekortkomingen van het net aan te pakken. Daarnaast hebben wij aanbevolen dat de Commissie de wettelijke vereisten voor de lidstaten moet herzien met het oog op tijdiger statistische gegevens.

Externe maatregelen, veiligheid en justitie

Speciaal verslag nr. 24/2019: Asiel, herplaatsing en terugkeer van migranten: tijd om de inspanningen op te voeren en de kloof tussen doelstellingen en resultaten te dichten

In 2015 kreeg de EU te maken met ongekende niveaus van migratie en een daaropvolgende toename van asielaanvragen. De afgelopen jaren zijn de migratieniveaus weer gedaald naar het niveau van voor de crisis. We interviewden personeelsleden van de Europese Commissie, het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken (EASO) en het Europees Grens- en kustwachtagentschap (doorgaans “Frontex” genoemd). We bezochten nationale autoriteiten, internationale en niet-gouvernementele organisaties die door de EU gefinancierde projecten uitvoerden, en onderzochten 20 steunmaatregelen van de EU in Griekenland en Italië. Beide lidstaten zijn in het bijzonder getroffen door deze migratiestromen.

Wij hebben beoordeeld of de doelstellingen van de door de EU gefinancierde steunmaatregelen werden behaald en of de asiel- en terugkeerprocedures doeltreffend en snel waren. Ook beoordeelden we of de streefdoelen en doelstellingen van de tijdelijke noodregelingen voor herplaatsing waren behaald.

Wij hebben vastgesteld dat de percentages van registratie en het nemen van vingerafdrukken in de hotspots aanzienlijk waren verbeterd. Desondanks reist nog steeds een groot percentage migranten door naar andere EU-lidstaten om daar asiel aan te vragen zonder dat hun vingerafdrukken worden opgeslagen in de Eurodac-databank. Ook zijn de asielprocedures in beide lidstaten nog steeds onderhevig aan lange verwerkingstijden en knelpunten. Een groot aandeel van de kandidaten die een aanvraag indienden, werd daadwerkelijk herplaatst (80 % in Griekenland en 89 % in Italië). Maar de Commissie heeft het herplaatsingsproces in de landen die migranten ontvingen sinds februari 2018 niet gemonitord. Net als in de rest van de EU keren vanuit Griekenland en Italië weinig migranten terug.

Wij hebben aanbevolen dat de volgende Commissie passende maatregelen neemt om het beheer van de noodhulp te verbeteren. Bovendien moet de Commissie bij de voorbereiding van toekomstige vrijwillige herplaatsingsmechanismen gebruikmaken van ervaringen uit het verleden. Tot slot moet de steun van het EASO voor asielprocedures worden verbeterd en moet de steun voor terugkeer van Frontex worden aangepast.

Marktregulering en concurrerende economie

Speciaal verslag nr. 10/2019: EU-brede stresstests voor banken: een ongeëvenaarde hoeveelheid verstrekte informatie over banken, maar meer coördinatie en aandacht voor risico’s nodig

De EU-brede stresstest is een evaluatie van de impact die een gemeenschappelijke schok kan hebben op de financiële positie en levensvatbaarheid van grote Europese banken. De Europese Bankautoriteit (EBA) is belast met het initiëren en coördineren van EU-brede stresstests, in samenwerking met het Europees Comité voor systeemrisico’s (ESRB). Stresstests worden in de EU sinds 2011 verricht en zijn allemaal uitgevoerd volgens de bottom-upbenadering, waarbij banken de resultaten te zien gaven die het schokscenario opleverde, op basis van de door de EBA goedgekeurde methode.

Wij beoordeelden de uitvoering van de Uniebrede stresstest voor banken die is verricht in het kader van het mandaat dat aan de EBA is verleend.

Wij stelden vast dat de EBA aan het begin van het proces noch de risico’s specificeerde, noch de mate van ernst die zij relevant achtte voor de stresstestprocedure. Het ESRB, dat het stressscenario ontwikkelde, ontving op zijn beurt aanzienlijke input van de ECB en de nationale centrale banken en autoriteiten. Als gevolg hiervan had de EBA onvoldoende controle over belangrijke fasen van het proces. In de Verenigde Staten vertrouwen de toezichthoudende autoriteiten op een top-downbenadering, waardoor zij een veel grotere mate van controle hebben over de resultaten die banken te zien gaven. In de EU daarentegen is de rol van de EBA beperkt tot het initiëren van de activiteiten in verband met de stresstests, het voorzien in de methode hiervoor en het algemeen coördineren ervan. In het kader van de stresstest van de EBA werd de kwetsbaarheid van het stelsel en van banken voor economische neergang beoordeeld in plaats van de kwetsbaarheid voor een ernstige financiële schok voor het stelsel. Hoewel de EBA tot doel had te zorgen voor een brede dekking, werden bepaalde risicovolle banken uitgesloten van de stresstest. De bottom-upbenadering van de EBA heeft geleid tot een beperkte betrouwbaarheid en vergelijkbaarheid van de door de banken geproduceerde resultaten.

Wij hebben aanbevolen dat de EBA haar controle over het proces van de stresstest verbetert en een top-downbenadering ontwikkelt in aanvulling op de huidige bottom-upaanpak. Om ervoor te zorgen dat de stresstest beantwoordt aan het doel om de weerbaarheid tegen ongunstige marktontwikkelingen te beoordelen, moet daarnaast bij een toekomstige stresstest naar behoren rekening worden gehouden met risico's die voortvloeien uit het financiële stelsel van de EU en een minimumniveau van stress worden gewaarborgd en moeten duidelijke verklaringen worden afgegeven over de veerkracht van banken. Tot slot moet de selectie van banken voor de stresstest niet alleen worden gebaseerd op de omvang, maar ook op het risico.

Financiering en administratie van de Unie

Speciaal verslag nr. 14/2019: “Geef uw mening!” door de openbare raadplegingen van de Commissie kunnen burgers meedoen, maar ze schieten tekort qua activiteiten om burgers te bereiken

“Betere regelgeving” betreft een werkwijze die ervoor moet zorgen dat politieke besluiten worden voorbereid op een open en transparante manier, op basis van de beste beschikbare gegevens en gestoeld op de uitgebreide betrokkenheid van burgers en andere belanghebbenden, zoals maatschappelijke en representatieve organisaties. De Commissie is verplicht de burgers en representatieve organisaties te raadplegen over alle onderdelen van het optreden van de Unie. In de richtsnoeren voor betere regelgeving wordt raadpleging van belanghebbenden gedefinieerd, waarbij ook burgers als “belanghebbenden” worden aangemerkt. Via raadplegingen van belanghebbenden — met name openbare raadplegingen — worden inlichtingen en standpunten van burgers en andere belanghebbenden ingewonnen wanneer de Commissie een beleidsinitiatief voorbereidt of bestaande maatregelen evalueert. De Commissie houdt jaarlijks gemiddeld meer dan honderd openbare raadplegingen.

Wij gingen na of de Commissie er met haar openbare raadplegingen in was geslaagd om burgers en belanghebbenden te bereiken en hun bijdragen te benutten. Wij namen de opzet van het kader van de Commissie onder de loep, onderzochten hoe de Commissie bepaalde openbare raadplegingen had voorbereid en uitgevoerd, en bekeken hoe zij informatie heeft verstrekt over de raadplegingswerkzaamheden en deze heeft benut. We beoordeelden een steekproef van 26 openbare raadplegingen van de Commissie die tussen 2016 en 2018 werden gehouden door vijf directoraten-generaal en we hielden een belevingsenquête om de tevredenheid van deelnemers aan openbare raadplegingen te bepalen.

Wij stelden vast dat het kader van de Commissie voor openbare raadplegingen van hoge kwaliteit is. Bovendien was zowel de uitvoering van de openbare raadplegingen van de Commissie in onze steekproef als de perceptie van de deelnemers over het algemeen bevredigend. Er werden tekortkomingen aangetroffen bij activiteiten om burgers te bereiken en feedback bij hen in te winnen. Zo werden er niet altijd meerdere communicatiekanalen gebruikt, waren er geen duidelijke criteria beschikbaar waarmee kon worden uitgelegd waarom een enquête niet in alle officiële EU-talen beschikbaar was, en waren sommige enquêtes lang en complex.

Wij hebben aanbevolen om de raadplegingsactiviteiten meer bekendheid te geven en beter te richten om voor meer zichtbaarheid te zorgen en meer mensen in staat te stellen deel te nemen. Ook hebben we aanbevolen dat de Commissie haar verslaglegging over de follow-up van de openbare raadplegingen verbetert. Ten slotte kan de betrokkenheid van burgers bij het initiëren van wetgevingsvoorstellen worden vergroot door middel van het Europees burgerinitiatief.

Vooruitblikken op de controle

Een vooruitblik op de controle verschaft informatie over een lopende (doelmatigheids)controletaak. Dergelijke documenten zijn gebaseerd op voorbereidende werkzaamheden die voor de aanvang van een controle worden verricht en zijn bedoeld als bron van informatie voor degenen die geïnteresseerd zijn in het te controleren beleid en/of het te controleren programma. In 2019 hebben we 18 vooruitblikken op een controle uitgebracht (2018: 12).

Jaarverslagen en specifieke jaarverslagen

In jaarverslagen worden voornamelijk de resultaten van onze betrouwbaarheidsverklaring over de begroting van de Europese Unie en die van de Europese Ontwikkelingsfondsen (EOF’s) gepresenteerd.

In specifieke jaarverslagen presenteren wij onze werkzaamheden voor de jaarlijkse financiële controles van de agentschappen, gedecentraliseerde organen en gemeenschappelijke ondernemingen van de EU en de Europese Scholen.

Wij publiceren ook een verslag over de gerelateerde verplichtingen die voortvloeien uit de activiteiten van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad (GAR).

Jaarverslag over de EU-begroting 2018

Ieder jaar controleren wij de ontvangsten en uitgaven van de EU om te onderzoeken of de jaarrekening betrouwbaar is en of de onderliggende ontvangsten- en uitgavenverrichtingen bij de rekeningen voldoen aan de financiële regels op het niveau van de EU en de lidstaten.

Daarnaast maken we een specifieke beoordeling voor ieder belangrijk EU-begrotingsterrein op basis van de (sub)rubrieken van het meerjarig financieel kader (MFK) 2014‑2020. We analyseren ook waarom en waar fouten zijn opgetreden, doen aanbevelingen voor verbeteringen en onderzoeken of en hoe onze vorige aanbevelingen in praktijk zijn gebracht. Tot slot verstrekken we informatie over het begrotings- en financieel beheer en over prestatiegerelateerde aspecten.

Dit uitgebreide werk vormt de basis van onze betrouwbaarheidsverklaring, die we op grond van onze opdracht in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) moeten overleggen aan het Europees Parlement en de Raad.

De EU-uitgaven in 2018 bedroegen 156,7 miljard EUR, hetgeen overeenkomt met 2,2 % van de totale overheidsuitgaven van de EU-lidstaten en 1 % van het bruto nationaal inkomen van de EU.

Onze controleurs hebben een steekproef van 728 betalingen aan begunstigden op alle uitgaventerreinen getest, op een totale controlepopulatie die goed is voor ongeveer 120 miljard EUR. Dit betekent dat we verschillende gevallen hebben beoordeeld waarin EU-geld is gebruikt om steun te verlenen voor belangrijke infrastructuurprojecten, aan kleine en middelgrote ondernemingen, onderzoeksorganisaties, landbouwers en studenten in de EU-lidstaten en aan begunstigden in niet-EU-landen.

Voor het begrotingsjaar 2018 hebben we een “goedkeurend oordeel” afgegeven over de rekeningen en de ontvangsten van de EU. Ook konden we voor het derde achtereenvolgende jaar een “oordeel met beperking” afgeven over de uitgaven van de EU.

Evenals in voorgaande jaren hebben we vastgesteld dat de fouten in de EU-uitgaven niet van diepgaande invloed waren en dat de betalingen wettig en regelmatig waren, met uitzondering van de betalingen voor uitgaven met een hoog risico (vooral uitgaven ter vergoeding van kosten, waarvoor ingewikkelde regels gelden).

In het algemeen zijn de Commissie en de lidstaten met een foutenpercentage van 2,6 % verder gegaan op de ingeslagen weg van vooruitgang die we in de voorgaande twee jaar hebben geconstateerd (begrotingsjaar 2017: 2,4 %; begrotingsjaar 2016: 3,1 %). Wij beschouwen dit als een bemoedigend teken.

In het begrotingsjaar 2018 was “Economische, sociale en territoriale cohesie” de meest foutgevoelige MFK-(sub)rubriek, gevolgd door “Natuurlijke hulpbronnen” en “Concurrentievermogen voor groei en werkgelegenheid”.

Jaarverslag over de Europese Ontwikkelingsfondsen

De Europese Ontwikkelingsfondsen (EOF’s) zijn de belangrijkste instrumenten waarmee de EU ontwikkelingshulp verleent. Zij zijn gericht op het uitbannen van armoede en op de bevordering van duurzame ontwikkeling en de integratie van de landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan en de landen en gebieden overzee in de wereldeconomie. DE EOF’s worden gefinancierd door de EU-lidstaten en worden buiten de EU-begroting door de Europese Commissie en de Europese Investeringsbank (EIB) beheerd.

Evenals in voorgaande jaren hebben wij voor het begrotingsjaar 2018 een “goedkeurend oordeel” over de rekeningen en ontvangsten van het EOF uitgebracht, en een “oordeel met beperking” over de EOF-uitgaven.

Specifieke jaarverslagen over EU-agentschappen en gemeenschappelijke ondernemingen

De EU-agentschappen zijn afzonderlijke rechtspersonen die zijn opgericht om specifieke technische, wetenschappelijke of beheerstaken uit te voeren ter ondersteuning van de beleidsvorming en -uitvoering door de EU-instellingen. In totaal zijn er 43 agentschappen.

Gemeenschappelijke ondernemingen (GO’s) zijn de publiek-private partnerschappen van de EU met het bedrijfsleven, onderzoeksgroepen en lidstaten, en spelen een belangrijke rol bij de uitvoering van specifieke aspecten van het onderzoeksbeleid van de EU. De Europese Commissie is het publieke lid van de GO's en vertegenwoordigt de EU. In totaal zijn er acht GO's.

NB: Het Verenigd Koninkrijk heeft zich op 31 januari 2020 uit de Europese Unie teruggetrokken.

In het begrotingsjaar 2018 bedroeg de totale begroting van alle agentschappen (met uitzondering van de GAR) 4,2 miljard EUR (een toename van 20 % ten opzichte van de begroting van 3,5 miljard EUR in 2017), wat overeenkomt met 2,9 % van de algemene EU-begroting 2018 (2017: 2,7 %).

Over het geheel genomen bevestigde onze financiële controle van de agentschappen de positieve resultaten die in voorgaande jaren zijn gerapporteerd. Wij hebben “goedkeurende oordelen” afgegeven over de rekeningen van de agentschappen en over de onderliggende ontvangsten en betalingen bij de rekeningen van de agentschappen, behalve voor het EASO (waarvoor een oordeel met beperking is afgegeven over de betalingen).

Wij hebben ook “goedkeurende oordelen” afgegeven over de rekeningen, ontvangsten en betalingen voor alle GO’s.

Met de publicatie van ons jaarverslag begint ook de kwijtingsprocedure, waarin het Europees Parlement — op aanbeveling van de Raad — besluit of de Commissie en andere organen de EU-begroting adequaat hebben beheerd. Indien dat het geval is, verleent het hun “kwijting”.

In oktober 2019 presenteerden we onze jaarverslagen over de algemene EU-begroting en over de EOF's aan de Commissie begrotingscontrole van het Parlement en vervolgens ook aan het Parlement in plenaire vergadering, aan de Raad (Economische en Financiële Zaken) en aan parlementen en nationale autoriteiten van 21 lidstaten.

Wij zijn verplicht jaarlijks verslag uit te brengen over de gerelateerde verplichtingen van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad, de Raad en de Commissie die voortvloeien uit de verrichting van hun afwikkelingstaken. In ons verslag over 2018 hebben wij geconcludeerd dat de boekhoudkundige verantwoording van de GAR is verbeterd, maar dat de gerelateerde verplichtingen op nationaal niveau beter moeten worden gerapporteerd.

We publiceren ook jaarlijks een verslag over de jaarrekening van de Europese Scholen. Onze beoordeling van de financiële staten voor 2018 bracht een materieel foutenpercentage aan het licht voor een van de dertien Europese Scholen.

Bij digitalisering wordt gebruikgemaakt van het potentieel van technologie om meer en betere informatie te leveren voor het verantwoordingsproces. Digitale transformatie is ook van groot belang voor onze controlewerkzaamheden en onze organisatie.

Wij hebben een digitaal stuurcomité opgericht, bestaande uit vijf leden, om dit transformatieproces de komende jaren in goede banen te leiden.

Als ons eerste belangrijke initiatief op het gebied van controle hebben we in 2019 een proefproject opgezet om de financiële controle van de uitvoerende agentschappen te automatiseren. Tijdens dit proefproject zullen we tegelijkertijd gebruikmaken van traditionele en digitale hulpmiddelen.

Adviezen

Een manier waarop we helpen om de aanpak voor betere regelgeving van de Commissie te verbeteren is door het publiceren van adviezen over voorstellen van de Commissie voor nieuwe of gewijzigde wetgeving. Als deze wetgevingsvoorstellen significante financiële gevolgen met zich meebrengen, moet om ons advies worden verzocht op grond van de EU-wetgeving. Andere instellingen kunnen ons ook vragen advies uit te brengen over andere specifieke kwesties. Al onze adviezen worden ingediend bij het Europees Parlement en de Raad.

In 2019 publiceerden wij drie adviezen: over het voorstel betreffende het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie, over het voorgestelde financieel reglement van de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad (GAR) en over het voorstel betreffende het financieel reglement van het Communautair Bureau voor plantenrassen.

Begin 2019 publiceerden we ook onze opmerkingen van de ERK in het kort voor het meerjarig financieel kader (MFK) 2021-2027. In dit verslag richtten wij ons op het proces dat werd voorgesteld om de uitgavenprioriteiten voor de EU vast te stellen, de flexibiliteit van de EU-begroting, prestatiegerichtheid en administratieve vereenvoudiging, alsook regelingen inzake verantwoording en controle.

Deze analyse was voornamelijk gebaseerd op verschillende adviezen die we in 2018 hadden uitgebracht over de voorstellen van de Commissie, maar ook op onze recente briefingdocumenten en andere verslagen over de financiën van de EU, en op onze opgebouwde ervaring.

Onze publicaties kwamen redelijk evenwichtig verspreid uit tijdens het jaar, met een piek in oktober, de maand waarin we onze jaarverslagen publiceren.

Horizontale kwesties

Bestrijding van fraude die de financiële belangen van de EU schaadt

Het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) speelt de hoofdrol bij de bestrijding van fraude die de financiële belangen van de EU schaadt.

Ville Itälä, directeur-generaal van OLAF,
Klaus-Heiner Lehne, president van de Rekenkamer,
Eduardo Ruiz García, secretaris-generaal van de Rekenkamer

In 2019 hebben we ook een administratieve regeling ondertekend met de operationele bepalingen voor onze samenwerking met OLAF, met inbegrip van het coördineren van opleidingsevenementen, workshops en personeelsuitwisselingen.

Wij zijn de extern controleur van de EU. Onze controles zijn niet specifiek ontworpen om fraude op te sporen. Toch treffen onze controleurs regelmatig een aantal gevallen aan waarbij we vermoeden dat er sprake kan zijn geweest van frauduleuze activiteiten.

In 2019 meldden we tien gevallen van vermoedelijke fraude aan OLAF (2018: negen gevallen): acht die we opmerkten tijdens onze controlewerkzaamheden en twee meldingen van derden. Ons jaarverslag over de EU-begroting bevat aanvullende informatie over de aard van deze gevallen van vermoedelijke fraude en over de vervolgens door OLAF aanbevolen financiële terugvorderingen.

In 2019 hebben we ook twee speciale verslagen gepubliceerd die nauw verband houden met de bestrijding van fraude in verband met EU-uitgaven: Speciaal verslag nr. 01/2019 “Bestrijding van fraude in verband met EU-uitgaven: maatregelen zijn nodig” en Speciaal verslag nr. 06/2019 “De aanpak van fraude bij EU-cohesie-uitgaven: de beheersautoriteiten moeten de opsporing, reactie en coördinatie versterken”.

Tot slot hebben we een speciale editie van het ECA Journal gewijd aan de bestrijding van fraude en corruptie en de bescherming van de financiële belangen van de EU.

Aandacht voor duurzaamheid

Duurzaamheid is de afgelopen jaren, waarin we hoofdzakelijk milieu- en klimaatkwesties behandelden, een belangrijk aandachtspunt geweest tijdens onze controles.

In 2019 werd de evaluatie inzake duurzaamheidsverslaglegging in de EU toegevoegd aan onze werkzaamheden op het gebied van duurzaamheid. In deze evaluatie werd een overzicht gegeven van de wijze waarop de EU-instellingen informatie over duurzaamheid en hun bijdrage aan de duurzameontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) van de VN publiceren.

Wij hebben ook een conferentie georganiseerd — het ECA Sustainability Reporting Forum — om het onderwerp meer bekendheid te geven en de belangrijkste belanghebbenden samen te brengen.

Controleteam: evaluatie van de verslaglegging over duurzaamheid: de stand van zaken bij EU-instellingen en -agentschappen.

Institutionele betrekkingen

We werken nauw samen met het Europees Parlement, de Raad en nationale parlementen in de lidstaten, omdat de impact van ons werk grotendeels afhangt van het gebruik dat zij maken van onze controleresultaten en aanbevelingen.

Onze controleverslagen worden gepresenteerd aan de relevante parlementaire commissies en raadswerkgroepen. Daarnaast presenteren we onze jaarverslagen, maar ook onze speciale verslagen en analyses, aan nationale parlementen.

In 2019 is het aantal presentaties van onze verslagen aan deze institutionele belanghebbenden verder gestegen, voornamelijk dankzij een duidelijke toename van de presentaties aan nationale parlementen. Het aantal presentaties voor het Europees Parlement is echter afgenomen, mede vanwege het parlementaire reces van half april tot september 2019.

In 2019 werd het roer bij veel EU-instellingen overgenomen: onze president had ontmoetingen met de voorzitters van het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Europese Raad na hun aantreden.

ERK-president Lehne en voorzitter van het Europees Parlement David Sassoli, voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en voorzitter van de Europese Raad Charles Michel

Europees Parlement

Onze leden en de controleteams worden regelmatig uitgenodigd bij de commissies en organen van het Europees Parlement, en met name de Commissie begrotingscontrole.

Na de verkiezingen hebben we een bewustmakingscampagne gevoerd om de leden van het Europees Parlement te informeren over ons werk als extern controleur van de EU. We organiseerden ook een reeks workshops voor personeel van het Europees Parlement.

Tot slot hebben we in oktober 2019 een publicatieportaal gelanceerd dat gebruikersvriendelijker toegang tot onze verslagen biedt, niet alleen voor de leden van het Europees Parlement, maar ook voor het grote publiek.

Raad van de Europese Unie

In 2019 presenteerden onze controleteams 26 speciale verslagen aan 22 werkgroepen en twee comités van de Raad (2018: 40 verslagen aan 27 werkgroepen).

Daarnaast presenteerden we twee analysedocumenten: één aan het Begrotingscomité tijdens een informele bijeenkomst van de Raad in Roemenië, en één aan de Groep Agenda 2030.

Wij hebben ook deelgenomen aan een gedachtewisseling met het Comité financiële diensten over het memorandum van overeenstemming met de Europese Centrale Bank, en met het Begrotingscomité over onze ontwerpbegroting voor 2020, en we hebben in december 2019 ons werkprogramma voor 2020 gepresenteerd.

In oktober 2019 bracht de voorzitter van de Eurogroep ons een bezoek en besprak hij de stand van zaken en de toekomstige hervormingen in de Economische en Monetaire Unie en onze potentiële bijdrage op het gebied van financiële en economische governance in de EU. Daarnaast kwam de voorzitter van de Eurogroepwerkgroep in mei 2019 langs voor een ontmoeting met onze leden.

Regeringen en nationale parlementen van de lidstaten

Onze leden brengen regelmatig een bezoek aan nationale parlementen en regeringen. In 2019 hebben we 90 presentaties gehouden in 21 lidstaten (2018: 50 presentaties in 14 lidstaten). Dit is het hoogste aantal tot nu toe.

Europese Commissie

Al jaren is het een vaste praktijk dat onze leden een jaarlijkse bijeenkomst houden met hun collega’s bij de Commissie. Deze bijeenkomsten bieden een gelegenheid om de balans op te maken en na te denken over de wijze waarop onze samenwerking verder kan worden verbeterd.

Leden van de ERK en het college van commissarissen, juni 2019.

Europese Centrale Bank

Andrea Enria, voorzitter van de raad van toezicht,
Europese Centrale Bank,
Alex Brenninkmeijer, lid van de ERK,
Klaus-Heiner Lehne, president van de ERK, oktober 2019

Samenwerking met hoge controle-instanties (HCI’s)

Contactcomité van de HCI’s van de EU

Onze samenwerking met de EU-HCI’s vindt voornamelijk plaats in het kader van het Contactcomité van hoofden van EU-HCI’s. Dit netwerk van EU-HCI’s stelt ons in staat het werk bestaande in onafhankelijke externe controle in de EU en haar lidstaten te bevorderen.

In juni 2019 namen we deel aan de jaarlijkse vergadering die werd georganiseerd en voorgezeten door de HCI van Polen. De belangrijkste besprekingen betroffen de uitdagingen en kansen van Digitaal Europa voor de HCI’s van de EU.

Tijdens deze bijeenkomst hebben wij het voorzitterschap van het Contactcomité overgenomen, zoals wij om de drie jaar doen.

Vergadering van het Contactcomité, Warschau, juni 2019.

In december 2019 hebben we namens het Contactcomité een tweede editie van het controlecompendium gepubliceerd over de vraag hoe controleurs in de hele Europese Unie controles op het gebied van volksgezondheid uitvoeren.

INTOSAI

In 2019 bleven we actief betrokken bij de werkzaamheden van de internationale organisatie van hoge controle-instanties (INTOSAI), met name als vicevoorzitter van de beroepsnormencommissie (Professional Standards Committee, PSC) sinds december 2016 en als lid van de subcommissies daarvan inzake financiële controle en boekhouding, nalevingsgerichte controle en doelmatigheidscontrole.

Wij hebben ook deelgenomen aan de activiteiten en projecten van andere werkorganen van INTOSAI, met name op het gebied van milieuaudit, big data, financiële modernisering en hervorming van de regelgeving, en de evaluatie van overheidsbeleid en -programma’s. Daarnaast nemen wij deel aan de INTOSAI-taskforce inzake professionalisering van controleurs (task force on INTOSAI Auditor Professionalisation, TFIAP), het ontwikkelingsinitiatief van INTOSAI (INTOSAI Development Initiative, IDI) en het project inzake de herziening van ISSAI 200 van de subcommissie financiële controle en boekhouding (Financial Audit and Accounting Subcommittee, FAAS).

Wij hebben ook deelgenomen aan het INTOSAI-Congres XXIII (INCOSAI) in september 2019 in Moskou. Tijdens de conferentie zijn twee belangrijke thema’s uitgebreid aan bod gekomen: informatietechnologie voor de ontwikkeling van het openbaar bestuur en HCI’s die bijdragen aan de nationale prioriteiten en doelstellingen.

EUROSAI

Wij waren ook actief betrokken bij de werkzaamheden van de Europese organisatie van hoge controle-instanties (European Organisation of Supreme Audit Institutions, EUROSAI), de Europese regionale groep van INTOSAI, met name de werkgroepen voor milieucontroles, informatietechnologieën en de controle van aan rampen en catastrofen toegewezen middelen, en de taskforce inzake controle en ethiek.

Wij hebben ook deelgenomen aan verschillende workshops en seminars en hebben, samen met 14 andere Europese HCI’s, bijgedragen aan de publicatie van een gezamenlijk verslag over de luchtkwaliteit.

In oktober 2019 hebben we de 17e jaarlijkse vergadering van de EUROSAI-werkgroep voor milieucontrole en een gezamenlijke conferentie over biodiversiteit georganiseerd.

Ten slotte hebben wij de derde gezamenlijke conferentie van EUROSAI en ASOSAI over “Emerging Issues and Emergency Situaties” in Israël bijgewoond in maart 2019, alsmede het eerste gezamenlijke seminar van EUROSAI en AFROSAI in november 2019 in Lissabon, dat werd gehouden bij de Portugese rekenkamer.

Jaarlijkse bijeenkomst van de EUROSAI-werkgroep voor milieucontrole, oktober 2019.

HCI’s van EU-kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaten

Wij ondersteunen ook de HCI’s van de kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaat-lidstaten van de EU (Albanië, Bosnië en Herzegovina, Kosovo^*, Montenegro, Noord-Macedonië, Servië en Turkije), voornamelijk via een met het Contactcomité vergelijkbaar netwerk en door middel van onze steun voor activiteiten die door de OESO worden gecoördineerd.

In 2019 namen tien controleurs van HCI’s van het netwerk deel aan ons stageprogramma.

Wij hebben ook actief bijgedragen aan de vergaderingen en activiteiten van het netwerk, die betrekking hadden op onderwerpen als rapportagepraktijken waardoor de impact toeneemt en digitale controle.

Collegiale toetsingen van andere HCI’s in de EU

Een collegiale toetsing is een extern en onafhankelijk onderzoek van een of meer elementen van de organisatie en/of de werking van een HCI door een team van vakgenoten uit een of meer HCI’s. Het is geen controle, maar een beoordeling en adviesverlening op vrijwillige basis door vakgenoten.

Vergadering in het kader van een collegiale toetsing,
Vilnius, juni 2019.

^* Deze benaming laat de standpunten over de status van Kosovo onverlet en is in overeenstemming met UNSCR 1244 en het advies van het IGH over de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo.

Ons management

De leden

De ERK functioneert als een college van leden, één per lidstaat. Na raadpleging van het Europees Parlement benoemt de Raad ieder lid nadat de betrokkene door de desbetreffende nationale regering is voorgedragen. Wij hebben geen rol in het proces van het voordragen of benoemen van onze leden.

Onze leden hebben een verlengbare ambtstermijn van zes jaar. Zij oefenen hun ambt volkomen onafhankelijk en in het algemeen belang van de EU uit. Bij hun ambtsaanvaarding gaan zij ten overstaan van het Europees Hof van Justitie een plechtige verbintenis van die strekking aan.

Vergadering van het college van de ERK-leden, 18 juli 2019, Luxemburg.

In 2019 benoemde de Raad vier nieuwe leden: Viorel Ștefan (Roemenië) met ingang van 1 juli 2019 en Ivana Maletić (Kroatië) met ingang van 15 juli 2019, en Joëlle Elvinger (Luxemburg) en François-Roger Cazala (Frankrijk) met ingang van 1 januari 2020. De Raad verlengde ook de ambtstermijn van drie zittende leden: Alex Brenninkmeijer (Nederland), Nikolaos Milionis (Griekenland) en Klaus-Heiner Lehne (Duitsland).

Phil Wynn Owen (Verenigd Koninkrijk) was lid tot en met 31 januari 2020.

Na de benoeming van Janusz Wojciechowski als Europees commissaris in december 2019 moest in maart 2020 nog een lid uit Polen worden voorgedragen en benoemd.

In 2019 kwam het college van ERK-leden 21 maal bijeen (2018: 18 maal).

President

De president is verantwoordelijk voor de strategie van de instelling, de planning en het prestatiebeheer, communicatie en betrekkingen met de media, institutionele betrekkingen, juridische zaken en interne audit. Ook vertegenwoordigt hij of zij de instelling in haar externe betrekkingen.

De leden kiezen de president uit hun midden voor een termijn van drie jaar, die kan worden verlengd. Hij of zij neemt dan de rol van de eerste onder zijns gelijken (primus inter pares) op zich.

Klaus-Heiner Lehne werd in september 2016 tot president verkozen en in september 2019 herkozen.

De president en de leden

Noot: in maart 2020.

Controlekamers en comités

De leden worden toegewezen aan een van onze vijf controlekamers, waarbinnen de meeste van onze controleverslagen, analyses en adviezen worden voorbereid en vastgesteld.

Aan het hoofd van elke kamer staat een deken, die wordt verkozen uit en door de leden van die kamer. In december 2019 waren de dekens van onze vijf controlekamers Nikolaos Milionis, Iliana Ivanova, Bettina Jakobsen, Alex Brenninkmeijer en Lazaros S. Lazarou. Danièle Lamarque was het lid belast met de kwaliteitsbewaking van de controle (tot december 2019, toen haar ambtstermijn afliep). Het Comité belast met de kwaliteitsbewaking van de controle werd door haar voorgezeten.

De kamers verdelen hun taken onder hun leden. Elk lid moet verantwoording afleggen aan de kamer en de Rekenkamer voor zijn/haar eigen controletaken. De leden worden bijgestaan door een kabinet. De controlewerkzaamheden worden verricht door professionele controleurs die werken voor de directoraten van de controlekamers.

Naast hun rol in de controlekamers hebben sommige leden ook een aantal aanvullende rollen op zich genomen: Oscar Herics leidde het Ethisch Comité, Samo Jereb het Auditcomité, Eva Lindström het Digitaal Stuurcomité en João Figueiredo het Raadgevend Comité op het gebied van strategie en toekomstige ontwikkelingen. Rimantas Šadžius was lid voor institutionele betrekkingen.

Besluiten over bredere strategische en administratieve aangelegenheden worden genomen door het Administratief Comité en, in voorkomend geval, door het college van de leden, die beide worden voorgezeten door de president.

Onze hogere management bestaat uit de secretaris-generaal en de directeuren. In totaal zijn er tien directoraten: vijf zijn verbonden aan controlekamers, één aan het Comité belast met de kwaliteitsbewaking van de controle, één aan de president en drie aan de secretaris-generaal.

Ons hogere management

Noot: in maart 2020.

Prestatiemeting

Wij passen een reeks essentiële prestatie-indicatoren (key performance indicators, KPI’s) toe om het management te informeren over de geboekte vooruitgang bij het verwezenlijken van onze strategische doelstellingen, om de besluitvorming te ondersteunen en onze institutionele belanghebbenden informatie te verschaffen over onze prestaties. Met de KPI’s wordt een globaal overzicht gegeven van onze prestaties als organisatie wat betreft de verspreiding, impact en beeldvorming van ons werk.

We monitoren het aantal en de timing van de verslagen die gedurende het jaar worden gepubliceerd. Dit geeft een indicatie van de nauwkeurigheid van onze planning.

In 2019 hebben wij 36 verslagen gepubliceerd: 25 speciale verslagen en 11 analyses. Dit stemt overeen met het aantal in het werkprogramma geplande publicaties.

Aantal gepubliceerde speciale verslagen en analyseproducten

Daarnaast hebben we 6 jaarverslagen, 3 adviezen, 18 vooruitblikken op een controle en 4 andere publicaties uitgebracht. In totaal hebben we in de loop van het jaar 67 publicaties uitgebracht.

Aanwezigheid in de media

We monitoren de media-aandacht voor ons werk en onze instelling; deze kan aanzienlijk variëren met het onderwerp en de complexiteit van een verslag. Tegelijkertijd kunnen externe factoren de media-aandacht voor onze publicaties sterk beïnvloeden. Als de datum waarop een verslag gepubliceerd wordt, samenvalt met een belangrijke gebeurtenis of met beleidsontwikkelingen, kan dat de publieke belangstelling voor het onderwerp bijvoorbeeld aanzienlijk vergroten.

In totaal werden in 2019 meer dan 50 000 gratis online artikelen en posts op sociale media geregistreerd.

In 2019 constateerden we een aanzienlijke toename van onze posts op sociale media dankzij een actiever gebruik van deze communicatiekanalen in de loop van het jaar.

In 2019 onderhielden we meer contacten met de pers en de media. Dat deden we door:

• 61 persberichten in 23 EU-talen uit te brengen (2018: 76), alsmede een aantal informatieve nota’s en informatiedocumenten voor de media in bepaalde talen;
• 25 persbriefings te houden (2018: 20), waaronder persbriefings voor specifieke sectoren en landen met betrekking tot het jaarverslag. Deze persbriefings vinden doorgaans plaats in Brussel.

Ook organiseerden we bezoeken ter plaatse voor in Brussel en de lidstaten gevestigde journalisten en gaven we verschillende briefings over geselecteerde verslagen aan belanghebbenden uit het bedrijfsleven, ngo’s en denktanks.

Persbezoek ter plaatse van journalisten uit de lidstaten, november 2019, Luxemburg.

In 2019 bedroeg het aantal bezoeken aan onze website voor het eerst meer dan een miljoen. In totaal hadden we ongeveer 511 000 individuele bezoekers.

In de loop van het jaar hebben we een stijging meegemaakt van onze publiciteit en betrokkenheid op social media (met name Facebook, Twitter en LinkedIn), die een onmisbaar onderdeel van onze communicatie-activiteiten zijn geworden en ons in staat stellen rechtstreeks met burgers te communiceren.

Eind 2019 hadden onze drie socialemedia-accounts ongeveer 29 500 volgers (2018: ongeveer 22 500).

Impact en beeldvorming van ons werk

We beoordelen de waarschijnlijke impact en het nut van ons werk, zoals waargenomen door onze belanghebbenden van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie, EU-agentschappen, permanente vertegenwoordigingen, agentschappen en HCI’s van de lidstaten, ngo’s, academici, de media en andere partijen.

Sinds 2018 vragen wij belanghebbenden in geanonimiseerde elektronische enquêtes feedback te geven over een geselecteerd aantal speciale verslagen en analyses, alsook over het jaarverslag. Belanghebbenden kunnen in het kader van deze enquêtes ook kwalitatieve feedback over verslagen geven en algemene suggesties voor het werk van de ERK doen.

In 2019 vond 88 % van de respondenten onze verslagen nuttig voor hun werk en vond 81 % dat ze impact hadden. Dit is vergelijkbaar met het resultaat van vorig jaar.

Follow-up van onze aanbevelingen

Wij meten de uitvoering van onze aanbevelingen op basis van de follow-upcontroles die onze controleurs uitvoeren. Voor 2019 analyseerden we de aanbevelingen die werden gedaan in ons jaarverslag en speciale verslagen van 2015.

Uit de analyse bleek dat 96 % van de aanbevelingen die we deden in ons Jaarverslag 2015 en 94 % van de aanbevelingen in onze speciale verslagen van 2015 volledig, in de meeste opzichten of (toch zeker) in enkele opzichten werd uitgevoerd.

Onze verantwoording

Financiële informatie

Onze instelling wordt gefinancierd uit de algemene begroting van de Europese Unie onder de rubriek administratieve uitgaven.

In 2019 bedroeg onze begroting bijna 147 miljoen EUR, waarvan 98 % in de loop van het jaar werd gebruikt.

Onze begroting bedraagt minder dan 0,1 % van de totale EU-uitgaven en maakt ongeveer 1,5 % uit van de totale administratieve uitgaven van de EU.

Uitvoering van de begroting 2019

Begroting voor 2020

De begroting 2020 houdt een stijging in van 4,3 % ten opzichte van de begroting 2019.

Interne en externe controle

Interne controle

Onze Interne Auditdienst (IAD) adviseert de instelling over risicobeheer. Deze verschaft op onafhankelijke, objectieve wijze zekerheid en verleent advies dat waarde moeten toevoegen aan de activiteiten van onze instelling en deze moeten verbeteren. De IAD rapporteert aan het Intern Auditcomité, dat bestaat uit drie leden en een externe deskundige. Het Comité monitort regelmatig de voortgang van de diverse taken die in het jaarlijks werkprogramma van de IAD uiteengezet zijn en waarborgt de onafhankelijkheid van de dienst.

In 2019 voltooide de IAD drie geselecteerde taken: “de risico’s en uitdagingen van het Comité belast met de kwaliteitsbewaking van de controle”, “reiskosten van leden en hoge ambtenaren, representatiekosten van leden en het gebruik van het wagenpark van de Rekenkamer” en de “beroepsopleidingsactiviteiten van de Rekenkamer”.

De IAD heeft ook ons risicobeheerbeleid en drie jaarlijkse verklaringen van gesubdelegeerde ordonnateurs geëvalueerd. Voorts heeft hij toezicht gehouden op de uitvoering van zijn eerdere aanbevelingen en ervoor gezorgd dat de overeengekomen actieplannen zijn uitgevoerd, en heeft hij advies gegeven over het nieuwe internecontrolekader van de Rekenkamer.

Onze interne auditor bracht geen tekortkomingen aan het licht die vanwege de aard of omvang ervan serieuze twijfels doen rijzen omtrent de algehele betrouwbaarheid van de internecontrolesystemen die door de gedelegeerd ordonnateur zijn ingesteld om de wettigheid en regelmatigheid van de financiële verrichtingen in 2019 te waarborgen.

Externe controle

Onze jaarrekening wordt gecontroleerd door een onafhankelijk extern accountant. Dit is belangrijk, omdat hieruit blijkt dat we op onszelf dezelfde beginselen van transparantie en verantwoording toepassen als op onze gecontroleerden.

Onze extern accountant – PricewaterhouseCoopers Sàrl – heeft zijn verslag betreffende onze rekeningen over het begrotingsjaar 2018 op 4 april 2019 uitgebracht.

Oordelen van onze externe controleur— begrotingsjaar 2018

Net zoals alle andere EU-instellingen zijn wij onderworpen aan de kwijtingsprocedure.

In maart 2019 verleende het Europees Parlement onze secretaris-generaal kwijting met betrekking tot de uitvoering van onze begroting voor het begrotingsjaar 2017. Dat betekent dat onze rekeningen voor 2017 werden afgesloten en goedgekeurd.

Zoals ieder jaar hebben wij alle kwesties die tijdens de kwijtingsprocedure naar voren zijn gebracht betreffende onze controle- en beheerverantwoordelijkheden zorgvuldig geanalyseerd, passende actie ondernomen en onze follow-upmaatregelen in detail gerapporteerd aan het Europees Parlement.

Ten slotte is ons ethisch kader in 2019 onderworpen aan een externe beoordeling door de HCI’s van Polen en Kroatië. Hun verslag werd in januari 2020 afgerond.

Verklaring van de gedelegeerd ordonnateur

Overeenkomstig artikel 74, lid 9, van het Financieel Reglement — Verklaring van de gedelegeerd ordonnateur

De ondergetekende, secretaris-generaal van de Europese Rekenkamer, in zijn hoedanigheid van gedelegeerd ordonnateur, verklaart hierbij:

• dat de in dit verslag opgenomen informatie alsmede de aanvullende interne informatie over de uitoefening van zijn taken met informatie over de financiën en het beheer, inclusief de resultaten van controles, waarheidsgetrouw en juist is;
• redelijke zekerheid te hebben dat:
  • de middelen die zijn uitgetrokken voor de in dit verslag beschreven activiteiten zijn gebruikt voor het gestelde doel overeenkomstig de beginselen van goed financieel beheer;
  • de bestaande controleprocedures de noodzakelijke waarborgen bieden betreffende de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen en een passende behandeling van beschuldigingen of vermoedens van fraude waarborgen;
  • de kosten en baten van de controles proportioneel zijn.

Deze zekerheid is gebaseerd op zijn eigen oordeel en op de hem ter beschikking staande informatie, zoals de verslagen en verklaringen van de gesubdelegeerde ordonnateurs, de verslagen van de interne auditor en van de externe controleur over de voorgaande begrotingsjaren.

Hij bevestigt niet bekend te zijn met enig onvermeld gebleven feit dat de belangen van de instelling zou kunnen schaden.

Luxemburg, 26 maart 2020

Eduardo Ruiz García
Secretaris-generaal

Contact

EUROPESE REKENKAMER
12, rue Alcide De Gasperi
L-1615 Luxemburg
LUXEMBURG

Tel. +352 4398-1
Inlichtingen: eca.europa.eu/nl/Pages/ContactForm.aspx
Website: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Meer gegevens over de Europese Unie vindt u op internet via de Europaserver (http://europa.eu).

Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2020

AUTEURSRECHT

© Europese Unie, 2020.

Het beleid van de Europese Rekenkamer (ERK) inzake hergebruik is geregeld bij Besluit nr. 6-2019 van de Europese Rekenkamer over het opendatabeleid en het hergebruik van documenten.

Tenzij anders aangegeven (bv. in afzonderlijke auteursrechtelijke mededelingen), wordt voor de inhoud van de ERK die eigendom is van de EU een licentie verleend in het kader van de Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)-licentie. Dit betekent dat hergebruik is toegestaan, mits de bron correct wordt aangegeven en wijzigingen worden aangegeven. De hergebruiker mag de oorspronkelijke betekenis of boodschap van de documenten niet wijzigen. De ERK is niet aansprakelijk voor mogelijke gevolgen van hergebruik.

U dient aanvullende rechten te verwerven indien specifieke inhoud personen herkenbaar in beeld brengt, bijvoorbeeld op foto’s van personeel van de ERK, of werken van derden bevat. Indien toestemming wordt verkregen, wordt hiermee de bovengenoemde algemene toestemming opgeheven en zullen beperkingen van het gebruik daarin duidelijk worden aangegeven.

Voor de volgende afbeeldingen is hergebruik toegestaan mits de auteursrechthebbende, de bron en, voor zover genoemd, de naam van de fotografen/architecten worden vermeld:

Blz. 2, © Europese Unie, 2020, bron: ERK.
Blz. 6, 32, 33, 38 (onderaan), 41, 42, 43, 50, 58, 60, 63 en 64, © Europese Unie, 2019, bron: ERK.
Blz. 15, eerste rij, rechts, © Europese Unie, 2010 / Carlos Juan.
Blz. 15, tweede rij, midden, © Europese Unie, 2013, bron: EP / Bauweraerts Didier.
Blz. 17, © Europese Unie, 2013, bron: EP / Jennifer Jacquemart.
Blz. 19, © Europese Unie, 2015, Angelos Tzortzinis.
Blz. 21, © Europese Unie, 2016, bron: EP / Fred Marvaux.
Blz. 26, links, © Europese Unie, 2019 / Anouk Delafortrie.
Blz. 26, rechts, © Europese Unie, 2019 / Lisa Hastert.
Blz. 28, © Europese Unie, 2019, bron: EP / Benoit Bourgeois.
Blz. 35, links, © Europese Unie, 2019, bron: EP (20191022_EP-093734A_DLL_007).
Blz. 35, midden, © Europese Unie, 2019, bron: Europese Commissie.
Blz. 35, rechts, © Europese Unie, 2019, bron: Europese Raad.
Blz. 38, bovenaan, © Europese Unie, 2019, bron: Europese Commissie, Audiovisuele Dienst / Etienne Ansotte.
Blz. 62, © Europese Unie, 2019, bron: ERK. Architecten van de gebouwen: Paul Noël (1988) en Jim Clemes (2004 & 2013).

Wilt u inhoud gebruiken of reproduceren die geen eigendom van de EU is, dan dient u de auteursrechthebbenden rechtstreeks om toestemming te vragen.

Blz. 7 en 8: Iconen gemaakt door Pixel perfect van https://flaticon.com

Blz. 12, van links naar rechts:
© Bevat aangepaste gegevens van de Sentinel-satellieten van Copernicus (2018), verwerkt door GeoVille;
© Shutterstock / Andrey_Popov;
© Shutterstock / G-Stock Studio.

Blz. 13, van links naar rechts:
© Shutterstock / Antonio Guillem;
© Shutterstock / Gorodenkoff;
© Shutterstock / igorstevanovic.

Blz. 15, eerste rij, links, © Shutterstock / Billion Photos;
Blz. 15, eerste rij, midden, © Shutterstock / Gorodenkoff;
Blz. 15, tweede rij, links, © Shutterstock / LMWH;
Blz. 15, tweede rij, rechts, © Shutterstock / Photolines;
Blz. 15, laatste rij, van links naar rechts:
© Shutterstock / Syda Productions;
© Shutterstock / Jenson;
© Met dank aan Eurocontrol.

Blz. 18, © Shutterstock / Bannafarsai_Stock.
Blz. 20, © Shutterstock / pisaphotography.
Blz. 26, midden, © MCI Benelux, 2019.
Blz. 39, © NIK (Najwyższa Izba Kontroli), Warschau, 2019.

Software of documenten waarop industriële-eigendomsrechten rusten, zoals octrooien, handelsmerken, geregistreerde ontwerpen, logo’s en namen, zijn uitgesloten van het beleid van de ERK inzake hergebruik; hiervoor wordt u ook geen licentie verleend.

De groep institutionele websites van de Europese Unie met de domeinnaam “europa.eu” bevat links naar sites van derden. Aangezien de ERK geen controle heeft over deze sites, wordt u aangeraden kennis te nemen van hun privacy- en auteursrechtbeleid.

Gebruik van het logo van de Europese Rekenkamer

Het logo van de Europese Rekenkamer mag niet worden gebruikt zonder voorafgaande toestemming van de Europese Rekenkamer.

Hoe neemt u contact op met de EU?

Kom langs
Er zijn honderden Europe Direct-informatiecentra overal in de Europese Unie. U vindt het adres van het dichtstbijzijnde informatiecentrum op: https://europa.eu/european-union/contact_nl

Bel of mail
Europe Direct is een dienst die uw vragen over de Europese Unie beantwoordt. U kunt met deze dienst contact opnemen door:

• te bellen naar het gratis nummer: 00 800 6 7 8 9 10 11 (bepaalde telecomaanbieders kunnen wel kosten in rekening brengen),
• te bellen naar het gewone nummer: +32 22999696, of
• een e-mail te sturen via: https://europa.eu/european-union/contact_nl

Waar vindt u informatie over de EU?

Online
Informatie over de Europese Unie in alle officiële talen van de EU is beschikbaar op de Europa-website op: https://europa.eu/european-union/index_nl

EU-publicaties
U kunt publicaties van de EU downloaden of bestellen op: https://op.europa.eu/nl/publications (sommige zijn gratis, andere niet). Als u meerdere exemplaren van gratis publicaties wenst, neem dan contact op met Europe Direct of uw plaatselijke informatiecentrum (zie https://europa.eu/european-union/contact_nl).

EU-wetgeving en aanverwante documenten
Toegang tot juridische informatie van de EU, waaronder alle EU-wetgeving sinds 1952 in alle officiële talen, krijgt u op EUR-Lex op: http://eur-lex.europa.eu

Open data van de EU
Het opendataportaal van de EU (http://data.europa.eu/euodp/nl) biedt toegang tot datasets uit de EU. Deze gegevens kunnen gratis worden gedownload en hergebruikt, zowel voor commerciële als voor niet-commerciële doeleinden.