Παρουσίαση των ετήσιων εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2019

Πρόλογος του Προέδρου

Η ετήσια έκθεσή μας για το οικονομικό έτος 2019, το προτελευταίο της περιόδου 2014‑2020, ολοκληρώθηκε σε δύσκολους καιρούς για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Εμείς, ως εξωτερικός ελεγκτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταβάλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να συνεχίσουμε να παρέχουμε αποτελεσματικές υπηρεσίες δημόσιου ελέγχου στην ΕΕ και μετά την έξαρση της πανδημίας της COVID-19.

Όπως και τα προηγούμενα έτη, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι λογαριασμοί της ΕΕ απεικονίζουν εύλογα τη χρηματοοικονομική κατάσταση της ΕΕ. Διατυπώνουμε γνώμη χωρίς επιφύλαξη σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2019. Τα έσοδα για το 2019 ήταν νόμιμα και κανονικά και δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα.

Για το 2019, το εκτιμώμενο συνολικό ποσοστό σφάλματος στις ελεγχθείσες δαπάνες είναι 2,7 % (έναντι 2,6 % το 2018).

Σημειώθηκαν ορισμένες θετικές εξελίξεις σε σημαντικούς τομείς δαπανών της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά τους τομείς στους οποίους παρέχουμε ειδική εκτίμηση, στον τομέα «Διοίκηση» το επίπεδο σφάλματος είναι χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας· στον τομέα «Φυσικοί πόροι», λαμβανομένου υπόψη του κατά τη δική μας εκτίμηση επιπέδου σφάλματος (1,9 %) και άλλων διαθέσιμων αποδεικτικών στοιχείων, θεωρούμε ότι το επίπεδο αυτό προσεγγίζει το όριο σημαντικότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι άμεσες ενισχύσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 70 % των δαπανών του τομέα «Φυσικοί πόροι», βρίσκονταν σημαντικά χαμηλότερα από το όριο σημαντικότητας. Από την άλλη πλευρά, το υπόλοιπο τμήμα του τομέα «Φυσικοί πόροι», και οι τομείς «Συνοχή» και «Ανταγωνιστικότητα» εξακολουθούν να περιέχουν ουσιώδη σφάλματα.

Επί σειρά ετών ελέγχουμε τα έσοδα και τις δαπάνες της ΕΕ διακρίνοντας μεταξύ των τομέων του προϋπολογισμού στους οποίους θεωρούμε ότι οι κίνδυνοι για τη νομιμότητα και κανονικότητα είναι υψηλοί και εκείνων στους οποίους θεωρούμε ότι είναι χαμηλοί. Τα τελευταία τρία έτη, είχαμε διατυπώσει γνώμη με επιφύλαξη σχετικά με τις δαπάνες. Η γνώμη μας αυτή είναι σύμφωνη με τα διεθνή πρότυπα ελέγχου, καθώς κρίναμε ότι τα σφάλματα δεν ήταν διάχυτα και περιορίζονταν κυρίως σε δαπάνες υψηλού κινδύνου.

Λόγω της διάρθρωσης αλλά και της εξέλιξης του προϋπολογισμού της ΕΕ προϊόντος του χρόνου, το ποσοστό των δαπανών υψηλού κινδύνου στον ελεγχόμενο πληθυσμό αυξήθηκε από 61 δισεκατομμύρια ευρώ το 2018 σε 66,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 2019 το ποσοστό των δαπανών αυτών ήταν σημαντικό, ανερχόμενο περίπου στο 53 % του πληθυσμού που υποβάλαμε σε έλεγχο για το έτος αυτό. Παράλληλα, εξακολουθούν να υπάρχουν ουσιώδη σφάλματα στις δαπάνες υψηλού κινδύνου: εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος σε αυτό το είδος δαπανών είναι 4,9 % (έναντι 4,5 % το 2018). Βάσει των ανωτέρω, διατυπώνουμε αρνητική γνώμη σχετικά με τις δαπάνες.

Τον Ιούλιο του 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε σε πολιτική συμφωνία σχετικά με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για την περίοδο 2021‑2027 και το προσωρινό μέσο ανάκαμψης, το «Next Generation EU». Η συμφωνία αυτή σηματοδοτεί μια ιστορική στροφή για τα οικονομικά της ΕΕ. Η ΕΕ πρόκειται να δαπανήσει πολύ περισσότερα κεφάλαια από ό,τι κατά την προηγούμενη επταετή περίοδο για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της κρίσης της COVID-19, με τις πληρωμές της ΕΕ να διπλασιάζονται σχεδόν τα πρώτα χρόνια. Εν μέσω αυτής της κρίσης, είναι ζωτικής σημασίας οι δαπάνες της ΕΕ να αποφέρουν γρήγορα αποτελέσματα, καταδεικνύοντας έτσι την προστιθέμενη αξία της ευρωπαϊκής συνεργασίας και αλληλεγγύης.

H σημασία της χρηστής και αποτελεσματικής διαχείρισης των οικονομικών της ΕΕ θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα. Αυτό συνεπάγεται αυξημένη ευθύνη τόσο για την Επιτροπή όσο και για τα κράτη μέλη, αλλά και για εμάς στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. Τα επόμενα χρόνια, θα συνεχίσουμε να διαδραματίζουμε ενεργό και εμφανή ρόλο στη στήριξη της λογοδοσίας και της διαφάνειας για όλες τις μορφές των οικονομικών της ΕΕ, ελέγχοντας τόσο τον προϋπολογισμό της όσο και τη χρηματοδοτική στήριξη που θα παρέχεται διά του μέσου «Next Generation EU».

Συνολικά αποτελέσματα

Βασικές διαπιστώσεις

• Συνολικά, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος στις δαπάνες από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2019 ήταν 2,7 % (έναντι 2,6 % το 2018). Οι υψηλού κινδύνου δαπάνες (κυρίως στο πλαίσιο απόδοσης εξόδων), που συχνά διέπονται από πολύπλοκους κανόνες, περιείχαν σημαντικό επίπεδο σφάλματος, που ανερχόταν στο 4,9 % (έναντι 4,5 % το 2018). Για το υπό εξέταση έτος, κυρίως λόγω της αύξησης των δαπανών στον τομέα «Συνοχή», το μερίδιο αυτού του είδους των δαπανών αυξήθηκε στο 53,1 %, καλύπτοντας έτσι σημαντικό μέρος του πληθυσμού που υποβάλαμε σε έλεγχο. Ως εκ τούτου, σε αντίθεση με την προηγούμενη τριετία, το σφάλμα είναι διάχυτο, γεγονός που αποτελεί τη βάση για τη θεμελίωση αρνητικής γνώμης σχετικά με τις δαπάνες.
• Οι αδυναμίες των κατασταλτικών ελέγχων επηρεάζουν τις πληροφορίες που παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την κανονικότητα. Αυτό αποτυπώνεται στις εκτιμήσεις της για τον «κίνδυνο κατά την πληρωμή», οι οποίες είναι χαμηλότερες από τις δικές μας εκτιμήσεις σχετικά με τα επίπεδα σφάλματος στους τομείς «Συνοχή» και «Ανταγωνιστικότητα». Όσον αφορά τους «Φυσικούς πόρους», η εκτίμηση της Επιτροπής για τον κίνδυνο κατά την πληρωμή συμφωνεί με τη δική μας εκτίμηση.
• Το 2019 καταγράφηκε σημαντική αύξηση των αιτήσεων πληρωμής από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) στον τομέα της «Συνοχής». Ταυτόχρονα, κατά το έκτο έτος του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) της περιόδου 2014‑2020, η χρήση ή η «απορρόφηση» των ΕΔΕΤ από τα κράτη μέλη εξακολούθησε να είναι βραδύτερη από την προβλεπόμενη. Αυτό συνέβαλε στην αύξηση των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων για τα ΕΔΕΤ.
• Αναφέρουμε στην Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (OLAF) όλες τις περιπτώσεις πιθανολογούμενης απάτης που εντοπίζουμε στο πλαίσιο των ελεγκτικών εργασιών μας. Υπήρξαν εννέα τέτοιες περιπτώσεις από τις συνολικά 747 πράξεις που εξετάσαμε στο πλαίσιο της δήλωσης αξιοπιστίας για το 2019.

Το πλήρες κείμενο των ετήσιων εκθέσεών μας σχετικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τις δραστηριότητες που χρηματοδοτήθηκαν από το όγδοο, ένατο, δέκατο και ενδέκατο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης για το οικονομικό έτος 2019 είναι διαθέσιμο στον ιστότοπό μας (eca.europa.eu).

Τι ελέγξαμε

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2019 σε αριθμούς

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εγκρίνουν τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ, στο πλαίσιο ενός περισσότερο μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού που εγκρίνεται για περίοδο αρκετών ετών (γνωστό ως «πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο» ή ΠΔΠ). Η περίοδος του τρέχοντος ΠΔΠ καλύπτει το διάστημα μεταξύ 2014 και 2020.

Την τελική ευθύνη για τη διασφάλιση της ορθής εκτέλεσης του προϋπολογισμού φέρει η Επιτροπή. Το 2019 οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες ανήλθαν συνολικά σε 159,1 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,1 % των συνολικών δαπανών γενικής κυβέρνησης των κρατών μελών της ΕΕ και στο 1,0 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ.

Από πού προέρχονται τα κεφάλαια αυτά;

Συνολικά, για το 2019, τα έσοδα ανήλθαν σε 163,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ χρηματοδοτείται με διάφορους τρόπους. Το μεγαλύτερο μέρος του (105,5 δισεκατομμύρια ευρώ) καταβάλλεται από τα κράτη μέλη, κατ’ αναλογία προς το ακαθάριστο εθνικό εισόδημά τους (ΑΕΕ). Άλλες πηγές είναι ενδεικτικά οι τελωνειακοί δασμοί (21,4 δισεκατομμύρια ευρώ), η συνεισφορά που βασίζεται στον φόρο προστιθέμενης αξίας που εισπράττουν τα κράτη μέλη (17,8 δισεκατομμύρια ευρώ) και, παραδείγματος χάριν, οι εισφορές και οι επιστροφές στο πλαίσιο συμφωνιών και προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (12,6 δισεκατομμύρια ευρώ).

Σε τι δαπανώνται τα κεφάλαια αυτά;

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δαπανάται σε πολλούς και διάφορους τομείς, μεταξύ άλλων για:

• την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης των διαρθρωτικά ασθενέστερων περιφερειών
• την προώθηση της καινοτομίας και της έρευνας
• έργα μεταφορικών υποδομών
• δραστηριότητες κατάρτισης για ανέργους
• τη γεωργία και την προώθηση της βιοποικιλότητας
• την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής
• τη διαχείριση των συνόρων
• βοήθεια στις γειτονικές και αναπτυσσόμενες χώρες.

Περί τα δύο τρίτα του προϋπολογισμού δαπανώνται στο πλαίσιο του συστήματος που είναι γνωστό ως «επιμερισμένη διαχείριση», βάσει του οποίου κάθε κράτος μέλος διανέμει τα κονδύλια, επιλέγει έργα και διαχειρίζεται τις ενωσιακές δαπάνες (όπως στην περίπτωση των δαπανών στους τομείς «Φυσικοί πόροι» και «Συνοχή»).

Δήλωση αξιοπιστίας σχετικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ

Κάθε χρόνο διενεργούμε έλεγχο των εσόδων και των δαπανών της ΕΕ, εξετάζοντας κατά πόσον οι ετήσιοι λογαριασμοί είναι αξιόπιστοι, καθώς και κατά πόσον οι πράξεις εσόδων και δαπανών, στις οποίες στηρίζονται οι λογαριασμοί, συμμορφώνονται με τους κανόνες που ισχύουν τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών.

Οι εργασίες αυτές αποτελούν τη βάση για τη δήλωση αξιοπιστίας, την οποία παρέχουμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 287 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Εξετάζουμε τις δαπάνες στο σημείο κατά το οποίο οι τελικοί αποδέκτες των κονδυλίων της ΕΕ έχουν υλοποιήσει δραστηριότητες ή έχουν υποβληθεί σε έξοδα, και η Επιτροπή έχει αποδεχθεί αυτές τις δαπάνες. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο πληθυσμός των πράξεων που υποβάλλουμε σε έλεγχο περιλαμβάνει τόσο ενδιάμεσες όσο και τελικές πληρωμές. Δεν εξετάσαμε τις πληρωμές προχρηματοδοτήσεων, πλην όσων είχαν εκκαθαριστεί το 2019.

Η αξία του πληθυσμού που υποβάλαμε σε έλεγχο για το 2019 ανήλθε σε 126,1 δισεκατομμύρια ευρώ. Στο γράφημα 1 παρουσιάζονται οι πληρωμές του 2019 ανά τομέα του ΠΔΠ και ο πληθυσμός που υποβάλαμε σε έλεγχο.

Φέτος, το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού πληθυσμού που υποβάλαμε σε έλεγχο (47 %) προερχόταν από τον τομέα «Φυσικοί πόροι», και ακολουθούσαν η «Συνοχή» (23 %) και η «Ανταγωνιστικότητα» (13 %).

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης του ελέγχου που εφαρμόζουμε, βλέπε το κεφάλαιο Γενικές πληροφορίες.

Τι διαπιστώσαμε

Οι λογαριασμοί της ΕΕ απεικονίζουν εύλογα τη χρηματοοικονομική κατάστασή της

Οι λογαριασμοί της ΕΕ για το 2019 απεικονίζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη πλευρά, ταν οικονομικά αποτελέσματα της ΕΕ, καθώς και τα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού της στο τέλος του οικονομικού έτους, σύμφωνα με τα διεθνή λογιστικά πρότυπα του δημόσιου τομέα.

Ως εκ τούτου, είμαστε σε θέση να διατυπώσουμε γνώμη χωρίς επιφύλαξη όσον αφορά την αξιοπιστία των λογαριασμών, όπως άλλωστε κάθε χρόνο από το 2007 και εξής.

Τα έσοδα για το 2019 είναι νόμιμα και κανονικά

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα έσοδα δεν περιέχουν ουσιώδες σφάλμα. Επιπλέον, εξετάσαμε επιλεγμένα συστήματα όσον αφορά τα έσοδα και τα αξιολογήσαμε ως αποτελεσματικά στο σύνολό τους, με την εξαίρεση των βασικών εσωτερικών δικλίδων ελέγχου για τους παραδοσιακούς ίδιους πόρους (ΠΙΠ) στην Επιτροπή και σε ορισμένα κράτη μέλη, οι οποίες διαπιστώσαμε ότι είχαν λειτουργήσει εν μέρει αποτελεσματικά. Διαπιστώσαμε επίσης σημαντικές αδυναμίες στους ελέγχους των κρατών μελών για τη μείωση του ελλείμματος τελωνειακών δασμών, οι οποίες επιβάλλουν την ανάληψη δράσης από την ΕΕ.

Αυξήθηκε το κατά την εκτίμησή μας σφάλμα για το 2019

Όσον αφορά τις δαπάνες συνολικά, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος κυμαίνεται μεταξύ 1,8 % και 3,6 %. Η μέση τιμή αυτού του εύρους τιμών, το λεγόμενο «πιθανότερο ποσοστό σφάλματος», είναι 2,7 % (βλέπε γράφημα 2). Πρόκειται για αύξηση σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα έτη (2,4 % το 2017 και 2,6 % το 2018).

Περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού που υποβάλαμε σε έλεγχο περιείχε ουσιώδες σφάλμα

Το 2019 διαπιστώσαμε εκ νέου ότι ο τρόπος με τον οποίο εκταμιεύθηκαν οι δαπάνες έχει αντίκτυπο στον κίνδυνο σφάλματος. Στο πλαίσιο αυτό, διακρίνουμε μεταξύ πληρωμών υψηλού κινδύνου – κυρίως πράξεις απόδοσης εξόδων– και χαμηλού κινδύνου –κυρίως πληρωμές βάσει δικαιωμάτων (βλέπε πλαίσιο κατωτέρω).

Τα συνηθέστερα σφάλματα που εντοπίσαμε στις υψηλού κινδύνου δαπάνες ήταν τα εξής:

• μη επιλέξιμα έργα και παραβιάσεις των κανόνων της εσωτερικής αγοράς (ιδίως η μη συμμόρφωση με τους κανόνες περί δημόσιων συμβάσεων) στον τομέα «Συνοχή»·
• μη επιλέξιμοι δικαιούχοι, μη επιλέξιμες δραστηριότητες ή δαπάνες για τον τομέα πολιτικής «αγροτική ανάπτυξη, τα μέτρα στήριξης της αγοράς, το περιβάλλον, η δράση για το κλίμα και η αλιεία», που αντιπροσωπεύει περίπου το 30 % των πληρωμών στον τομέα «Φυσικοί πόροι»·
• μη επιλέξιμες δαπάνες για έρευνα, με τα σχετικά ερευνητικά προγράμματα να αντιστοιχούν περίπου στο 55 % των πληρωμών στον τομέα «Ανταγωνιστικότητα»· και
• μη συμμόρφωση με τους κανόνες περί δημόσιων συμβάσεων, παράτυπες διαδικασίες χορήγησης επιχορηγήσεων, απουσία δικαιολογητικών εγγράφων και μη επιλέξιμες δαπάνες στον τομέα «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας».

Το 2019 οι υψηλού κινδύνου δαπάνες αυξήθηκαν σε σύγκριση με τα τρία προηγούμενα έτη, αντιπροσωπεύοντας την πλειονότητα, ήτοι το 53 %, του πληθυσμού που υποβάλαμε σε έλεγχο. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην κατά 4,8 δισεκατομμύρια ευρώ αύξηση των δαπανών στον πληθυσμό που υποβάλαμε σε έλεγχο για τον τομέα «Συνοχή». Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις υψηλού κινδύνου δαπάνες ήταν 4,9 % (έναντι 4,5 % το 2018).

Το εκτιμώμενο πιθανότερο ποσοστό σφάλματος για τις δαπάνες χαμηλού κινδύνου (που αντιστοιχούν στο υπόλοιπο 47 % του πληθυσμού που υποβάλαμε σε έλεγχο και περιλαμβάνουν κυρίως πληρωμές βάσει δικαιωμάτων) ήταν χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας του 2 % (βλέπε γράφημα 3).

Στο γράφημα 4 γίνεται σύγκριση των εκτιμώμενων επιπέδων σφάλματος στους διάφορους τομείς δαπανών μεταξύ 2015 και 2019. Περαιτέρω πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τα αποτελέσματα παρατίθενται στο κεφάλαιο Τα έσοδα και οι διάφοροι τομείς δαπανών αναλυτικότερα, καθώς και στα συναφή κεφάλαια της ετήσιας έκθεσης για το 2019.

Σύγκριση του επιπέδου σφάλματος της Επιτροπής με τη δική μας αντίστοιχη εκτίμηση

Κάθε γενική διεύθυνση (ΓΔ) της Επιτροπής καταρτίζει ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων που περιλαμβάνει δήλωση του γενικού διευθυντή, με την οποία αυτός διασφαλίζει ότι οι οικονομικές πληροφορίες που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι ορθές και ότι οι πράξεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του είναι νόμιμες και κανονικές. Για τον σκοπό αυτό, όλες οι ΓΔ παρέχουν εκτιμήσεις των επιπέδων σφάλματος που περιέχονται στις δαπάνες τους.

Όσον αφορά τους τομείς του ΠΔΠ για τους οποίους παρέχουμε ειδική εκτίμηση, συγκρίναμε τις εκτιμήσεις του επιπέδου σφάλματος της Επιτροπής με τις αντίστοιχες δικές μας.

Από τη σύγκριση προκύπτει ότι τα αριθμητικά στοιχεία της Επιτροπής είναι χαμηλότερα από τις δικές μας εκτιμήσεις για τους τομείς «Ανταγωνιστικότητα» και «Συνοχή». Αυτό αντικατοπτρίζει τις αδυναμίες που εντοπίσαμε στους κατασταλτικούς ελέγχους, οι οποίοι αποτελούν κρίσιμο στοιχείο του συστήματος ελέγχου. Αναφερόμαστε λεπτομερέστερα στις αδυναμίες αυτές στις ενότητες που αφορούν τους διάφορους τομείς του ΠΔΠ.

Συνολικά, η από μέρους της Επιτροπής εκτίμηση του κινδύνου κατά την πληρωμή είναι 2,0 % για το 2019 και βρίσκεται στο κατώτερο άκρο του δικού μας εύρους τιμών, οι οποίες κυμαίνονται μεταξύ 1,8 % και 3,6 %.

Αναφέραμε στην OLAF εννέα περιπτώσεις πιθανολογούμενης απάτης

Απάτη διαπράττει όποιος παραποιεί ένα έγγραφο ή αποκρύπτει πληροφορίες με σκοπό τον προσπορισμό χρηματοοικονομικού ή άλλου οικονομικού οφέλους. Επομένως, η εκτίμησή μας για το επίπεδο σφάλματος στον προϋπολογισμό της ΕΕ δεν υποδηλώνει το μέγεθος της απάτης, της μη αποδοτικότητας ή της διασπάθισης πόρων. Πρόκειται μάλλον για εκτίμηση των χρημάτων που δεν χρησιμοποιήθηκαν σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες και κανονισμούς και, ως εκ τούτου, δεν θα έπρεπε να έχουν καταβληθεί.

Αναφέρουμε κάθε περίπτωση πιθανολογούμενης απάτης που εντοπίζουμε στο πλαίσιο των ελεγκτικών εργασιών μας στην OLAF, την Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης της ΕΕ. Επαφίεται στην OLAF να αποφασίσει αν θα διερευνήσει αυτές τις υποθέσεις και θα τους δώσει συνέχεια, συνεργαζόμενη, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, με τις εθνικές δικαστικές αρχές. Το 2019 παραπέμψαμε στην OLAF εννέα περιπτώσεις πιθανολογούμενης απάτης από τις συνολικά 747 πράξεις που εξετάσαμε στο πλαίσιο της δήλωσης αξιοπιστίας μας για το 2019, περίπου όσες έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα έτη. Από τις περιπτώσεις αυτές, η OLAF κίνησε πέντε έρευνες. Σε τέσσερις περιπτώσεις, η OLAF αποφάσισε να μην κινήσει έρευνα.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τις κύριες διαπιστώσεις παρατίθενται στο κεφάλαιο 1 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019. Το πλήρες κείμενο της ετήσιας έκθεσής μας είναι διαθέσιμο στον ιστότοπό μας (eca.europa.eu).

Διαχείριση του προϋπολογισμού και χρηματοοικονομική διαχείριση το 2019

Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός έχει εκτελεστεί σχεδόν πλήρως

Ο κανονισμός για το ΠΔΠ ορίζει μέγιστα ποσά για καθένα από τα επτά έτη του ΠΔΠ («ανώτατα όρια του ΠΔΠ»). Χωριστά ανώτατα όρια ισχύουν τόσο για τις νέες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις (πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων) όσο και για πληρωμές που μπορούν να πραγματοποιηθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ (πιστώσεις πληρωμών).

Το 2019 οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων χρησιμοποιήθηκαν σχεδόν πλήρως: 165,2 δισεκατομμύρια ευρώ από τον οριστικό προϋπολογισμό ύψους 166,2 δισεκατομμυρίων ευρώ (99,4 %). Όπως επιτρέπεται από το άρθρο 3, παράγραφος 2, του κανονισμού για το ΠΔΠ, οι εν λόγω πιστώσεις και η χρήση τους υπερέβησαν ελαφρώς το ανώτατο όριο του ΠΔΠ (164,1 δισεκατομμύρια ευρώ). Αυτό οφείλεται κυρίως στη χρήση ειδικών μηχανισμών (όπως το Αποθεματικό Επείγουσας Βοήθειας, το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Μηχανισμός Ευελιξίας, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, το Περιθώριο για απρόβλεπτες ανάγκες, η ιδιαίτερη ευελιξία για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων και την ενίσχυση της έρευνας και το συνολικό περιθώριο ανάληψης υποχρεώσεων).

Το 2019 166,7 δισεκατομμύρια ευρώ ήταν διαθέσιμα για πιστώσεις πληρωμών σύμφωνα με το ανώτατο όριο του ΠΔΠ, και 148,5 δισεκατομμύρια ευρώ σύμφωνα με τον οριστικό προϋπολογισμό της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής. Το ποσό που καταβλήθηκε ανήλθε σε 146,2 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό χαμηλότερο κατά 19 δισεκατομμύρια ευρώ από το ποσό για το οποίο είχαν αναληφθεί υποχρεώσεις.

Οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων εξακολουθούν να αυξάνονται

Οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων εξακολούθησαν να αυξάνονται, φθάνοντας τα 298,0 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2019 (βλέπε γράφημα 6). Το 2019, ισοδυναμούσαν με 2,7 έτη πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων, σημειώνοντας αύξηση από τα 2,3 έτη το 2012, το αντίστοιχο έτος του προηγούμενου ΠΔΠ. Οι δύο βασικοί λόγοι για το ιστορικά υψηλό επίπεδο των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων είναι ότι οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων υπερβαίνουν συστηματικά τις πιστώσεις πληρωμών και ότι οι ανάγκες πληρωμών αναβάλλονται για το επόμενο ΠΔΠ, κυρίως λόγω των καθυστερήσεων στην εκτέλεση των ΕΔΕΤ.

Βραδύτερη απορρόφηση των ΕΔΕΤ σε σχέση με το προηγούμενο ΠΔΠ

Στα τέλη του 2019, το ποσοστό σωρευτικής απορρόφησης των ΕΔΕΤ παρέμενε χαμηλότερο από ό,τι στο προηγούμενο ΠΔΠ: είχε καταβληθεί μόλις το 40 % των συνολικών κονδυλίων των ΕΔΕΤ για το τρέχον ΠΔΠ (465 δισεκατομμύρια ευρώ), σε σύγκριση με το 46 % που είχε καταβληθεί στο τέλος του 2012, του αντίστοιχου έτους του προηγούμενου ΠΔΠ. Μόνο εννέα κράτη μέλη σημείωναν υψηλότερα ποσοστά απορρόφησης στο πλαίσιο του τρέχοντος ΠΔΠ από ό,τι στο πλαίσιο του προηγούμενου (βλέπε γράφημα 7).

Λιγότερο από το ένα πέμπτο της στήριξης της ΕΕ μέσω χρηματοδοτικών μέσων υπό επιμερισμένη διαχείριση είχε εκταμιευθεί στους τελικούς αποδέκτες

Τα χρηματοδοτικά μέσα υπό επιμερισμένη διαχείριση αποτελούν εργαλείο υλοποίησης για την παροχή χρηματοδοτικής στήριξης (δάνεια, εγγυήσεις και επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου) από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Συνολικά, στο πλαίσιο του ΠΔΠ 2014‑2020, για τα εν λόγω μέσα έχουν δεσμευθεί από τα ΕΔΕΤ 16,9 δισεκατομμύρια ευρώ (βλέπε γράφημα 8). Στις αρχές του 2019, στα χρηματοδοτικά μέσα υπό επιμερισμένη διαχείριση είχαν καταβληθεί 7,0 δισεκατομμύρια ευρώ. Από το ποσό αυτό, 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ είχαν εκταμιευθεί σε τελικούς αποδέκτες με τη μορφή δανείων, εγγυήσεων και επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου. Ως εκ τούτου, στην αρχή του έκτου έτους του τρέχοντος ΠΔΠ, μόνο το 17 % περίπου της συνολικής χρηματοδότησης των ΕΔΕΤ που είχε δεσμευθεί μέσω των χρηματοδοτικών μέσων υπό επιμερισμένη διαχείριση είχε εκταμιευθεί στους τελικούς αποδέκτες.

Βασικοί κίνδυνοι για τον προϋπολογισμό της ΕΕ τα επόμενα έτη

Οι πιστώσεις πληρωμών ενδέχεται να μην επαρκούν για την κάλυψη των δαπανών που συνδέονται με τη νόσο COVID-19 για το 2020

Τον Μάιο του 2020, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν αλλαγές στον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2020 και σειρά μέτρων που παρέχουν πρόσθετη ρευστότητα και εξαιρετική ευελιξία για τις δαπάνες στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ, με σκοπό την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας της COVID-19.

Ένα από τα μέτρα αυτά περιλαμβάνει την εμπροσθοβαρή χορήγηση πιστώσεων πληρωμών ύψους 14,6 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2020 και το 2021 για μέτρα που σχετίζονται με τη νόσο COVID-19, εκ των οποίων 8,5 δισεκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν το 2020. Λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό διαθέσιμο ποσό των ΕΔΕΤ που μπορεί να δεσμευθεί και να καταβληθεί για την κάλυψη των σχετικών με την COVID-19 δαπανών το 2020, υπάρχει κίνδυνος οι πιστώσεις πληρωμών να μην επαρκέσουν για την κάλυψη του συνόλου των αναγκών.

Στον συνολικό κίνδυνο που αναφέρει η Επιτροπή δεν περιλαμβάνεται το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ

Η Επιτροπή παρουσιάζει ετησίως στοιχεία σχετικά με τους κινδύνους που επαπειλούν τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε σχέση με δάνεια που καλύπτονται απευθείας από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και χρηματοδοτικές πράξεις που καλύπτονται από εγγυήσεις. Στις 31 Δεκεμβρίου 2019, η Επιτροπή ανέφερε ότι:

• ο συνολικός συνδυασμένος κίνδυνος για αυτούς τους τύπους πράξεων εκτιμήθηκε σε 72,7 δισεκατομμύρια ευρώ, καλύπτοντας τόσο το κεφάλαιο όσο και τους τόκους·
• ο ετήσιος κίνδυνος (ήτοι το μέγιστο ποσό που θα όφειλε να καταβάλει η ΕΕ σε ένα οικονομικό έτος σε περίπτωση αθέτησης όλων αυτών των πληρωμών) ανερχόταν σε 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Τα ποσό του συνολικού κινδύνου που αναφέρθηκε από την Επιτροπή δεν περιλαμβάνει τις χρηματοδοτικές πράξεις που σχετίζονται με το ΕΤΣΕ. Στις 31 Δεκεμβρίου 2019, το άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ σε πιθανές μελλοντικές πληρωμές σε σχέση με την εγγύηση του ΕΤΣΕ ανερχόταν σε υπογεγραμμένες πράξεις αξίας 22 δισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων 17,7 δισεκατομμύρια ευρώ είχαν εκταμιευθεί. Αν το εκταμιευθέν ποσό προστεθεί στον συνολικό κίνδυνο της Επιτροπής, αυτός θα αυξηθεί αισθητά σε 90,5 δισεκατομμύρια ευρώ (έναντι 90,3 δισεκατομμυρίων ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου 2018) (βλέπε γράφημα 9).

Το μελλοντικό άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ χρήζει επαναξιολόγησης

Το άρθρο 210, παράγραφος 3, του δημοσιονομικού κανονισμού ορίζει ότι οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις που προκύπτουν από εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό ή χρηματοδοτική συνδρομή που καλύπτεται από τον προϋπολογισμό θεωρούνται βιώσιμες, εάν η πολυετής πρόβλεψή τους είναι εντός των ορίων που θέτει ο κανονισμός για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και του ανώτατου ορίου των ετήσιων πιστώσεων πληρωμών. Αυτή ακριβώς είναι η κατάσταση επί του παρόντος. Ωστόσο, προκειμένου να μετριαστεί η αναμενόμενη οικονομική ύφεση που επιφυλάσσει η κρίση της COVID-19, ενδέχεται τα επόμενα έτη να υπάρξει ανάγκη για πολύ περισσότερα δάνεια και εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Είναι επίσης αυξημένος ο κίνδυνος αδυναμίας των δικαιούχων να αποπληρώσουν αυτά τα δάνεια ή κατάπτωσης των εγγυήσεων.

Η εντολή ελέγχου μας καλύπτει μέρος μόνο των χρηματοδοτικών πράξεων της ΕΤΕπ

Ο Όμιλος ΕΤΕπ –η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ)– συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ χρησιμοποιώντας συνδυασμό πράξεων που χρηματοδοτούνται ή εξασφαλίζονται από κονδύλια του προϋπολογισμού της ΕΕ, καθώς και από ιδίους πόρους του Ομίλου. Ο ρόλος του Ομίλου ΕΤΕπ στη στήριξη των πολιτικών της ΕΕ έχει διευρυνθεί σημαντικά στο διάστημα των πλέον πρόσφατων ΠΔΠ, καθώς έχει αυξηθεί η χρήση χρηματοδοτικών μέσων.

Επί του παρόντος, ελέγχουμε τις πράξεις του Ομίλου ΕΤΕπ βάσει τριμερούς συμφωνίας μεταξύ της Επιτροπής, της ΕΤΕπ και του ΕΕΣ. Αυτό ισχύει για τις δανειοδοτικές πράξεις που εμπίπτουν στην εντολή που έχει αναθέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην Τράπεζα και για τις πράξεις που διαχειρίζεται η Τράπεζα και οι οποίες εγγράφονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καλύπτονται από εγγύησή του. Η ισχύουσα συμφωνία θα λήξει το 2020 και η νέα βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση.

Ωστόσο, επί του παρόντος, μεγάλο μέρος των πράξεων της ΕΤΕπ –πράξεις που δεν χρηματοδοτούνται ή δεν εξασφαλίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ– δεν εμπίπτουν στην εντολή ελέγχου μας και, ως εκ τούτου, δεν καλύπτονται από την εν λόγω τριμερή συμφωνία. Δεδομένης της σημαντικής συμβολής των εν λόγω πράξεων στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ και του αυξανόμενου ρόλου της ΕΤΕπ στην εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, θεωρούμε πρόσφορη την ανεξάρτητη εξωτερική εξέταση της κανονικότητας και των επιδόσεών τους.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις ανάγκες πληρωμών και να αναλάβει δράση, στο πλαίσιο της θεσμικής εντολής της, ώστε να διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα πιστώσεων πληρωμών, συνεκτιμώντας τις έκτακτες ανάγκες που συνεπάγεται η κρίση της COVID-19·
• να συμπεριλαμβάνει όλους τους κινδύνους που σχετίζονται με δανειακές και εγγυητικές πράξεις στα στοιχεία που αναφέρει σχετικά με το άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απορρέουν από το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ·
• να επανεκτιμήσει κατά πόσον οι υφιστάμενοι μηχανισμοί για τον μετριασμό του ανοίγματος του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι επαρκείς και κατάλληλοι στο πλαίσιο της κρίσης της COVID-19.

Συνιστούμε επίσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να ζητήσουν από την ΕΤΕπ να επιτρέψει στο ΕΕΣ να ελέγχει το σύνολο των χρηματοδοτικών δραστηριοτήτων της, περιλαμβανομένων εκείνων που δεν εμπίπτουν σε καμία από τις ανατεθείσες από την ΕΕ εντολές.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τις κύριες διαπιστώσεις όσον αφορά τη δημοσιονομική και τη χρηματοοικονομική διαχείριση παρατίθενται στο κεφάλαιο 2 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019.

Τα έσοδα και οι διάφοροι τομείς δαπανών αναλυτικότερα

Έσοδα

163,9 δισεκατ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο έλεγχός μας κάλυψε το τμήμα του προϋπολογισμού της ΕΕ που αναφέρεται στα έσοδα με τα οποία χρηματοδοτούνται οι δαπάνες της. Εξετάσαμε ορισμένα από τα βασικά συστήματα δικλίδων ελέγχου που εφαρμόζονται για τη διαχείριση των ιδίων πόρων, καθώς και δείγμα πράξεων εσόδων.

Οι συνεισφορές των κρατών μελών βάσει του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματός τους (ΑΕΕ) αντιστοιχούσαν στο 64 % των συνολικών εσόδων της ΕΕ το 2019, ενώ τα έσοδα από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) αντιστοιχούσαν στο 11 %. Οι συνεισφορές αυτές υπολογίζονται βάσει μακροοικονομικών στατιστικών στοιχείων και εκτιμήσεων που παρέχουν τα κράτη μέλη.

Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ), συνιστάμενοι σε δασμούς που εισπράττονται επί των εισαγωγών από τις αρχές των κρατών μελών για λογαριασμό της ΕΕ, συνεισέφεραν κατά επιπλέον 13 % στα έσοδα της ΕΕ. Το υπόλοιπο 12 % προήλθε από άλλες πηγές (π.χ. εισφορές και επιστροφές από συμφωνίες και προγράμματα της ΕΕ, τόκοι υπερημερίας και πρόστιμα, καθώς και άλλα έσοδα).

Τι διαπιστώσαμε

Ελεγχθέν ποσό	Περιείχε ουσιώδες σφάλμα;
163,9 δισεκατ. ευρώ	Όχι - Δεν περιείχε ουσιώδες σφάλμα το 2019 και το 2018

Προληπτικά και διορθωτικά μέτρα

Συνολικά, τα συστήματα που εξετάσαμε όσον αφορά τα έσοδα ήταν αποτελεσματικά, αλλά οι βασικές εσωτερικές δικλίδες ελέγχου για τους ΠΙΠ που αξιολογήσαμε στην Επιτροπή και σε ορισμένα κράτη μέλη είχαν λειτουργήσει μόνον εν μέρει αποτελεσματικά. Εντοπίσαμε επίσης σημαντικές αδυναμίες στους ελέγχους των κρατών μελών για τη μείωση του ελλείμματος τελωνειακών δασμών, οι οποίες επιβάλλουν την ανάληψη δράσης από την ΕΕ.

Όπως και πέρυσι, διαπιστώσαμε ορισμένες αδυναμίες στην από μέρους των κρατών μελών διαχείριση βεβαιωθέντων τελωνειακών δασμών που δεν έχουν εισπραχθεί ακόμη. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονταν ιδίως καθυστερήσεις στην κοινοποίηση των τελωνειακών οφειλών και η καθυστερημένη είσπραξή τους. Παρατηρήσαμε επίσης για ακόμη μια φορά την αργοπορία με την οποία κινήθηκε η Επιτροπή προκειμένου να διευθετήσει τις αδυναμίες που εντόπιζε στα κράτη μέλη, όσον αφορά τους ιδίους πόρους που βασίζονταν στον ΦΠΑ και τους ΠΙΠ.

Επιπλέον, εντοπίσαμε δύο σημαντικές αδυναμίες στις δικλίδες ελέγχου που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη για τη μείωση του ελλείμματος τελωνειακών δασμών, ήτοι των διαφευγόντων πόσων που δεν καταχωρίζονται στα λογιστικά συστήματα των κρατών μελών για τους ΠΙΠ. Η μία αφορά την έλλειψη εναρμόνισης σε επίπεδο ΕΕ ως προς τη διενέργεια των τελωνειακών ελέγχων για τον μετριασμό του κινδύνου εισαγωγών για τις οποίες η δηλούμενη δασμολογητέα αξία είναι χαμηλότερη της πραγματικής σε ολόκληρη την τελωνειακή ένωση. Η δεύτερη αφορά την αδυναμία των κρατών μελών να εντοπίσουν τους οικονομικούς φορείς με τον υψηλότερο βαθμό επικινδυνότητας σε επίπεδο ΕΕ, που θα υποβληθούν σε λογιστικό έλεγχο μετά τον εκτελωνισμό.

Για τέταρτο συναπτό έτος η Επιτροπή, στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της, διατύπωσε επιφύλαξη σχετικά με την ακρίβεια της αξίας των ΠΙΠ που εισπράχθηκαν. Η επιφύλαξη αυτή λαμβάνει υπόψη περιπτώσεις δήλωσης δασμολογητέας αξίας χαμηλότερης της πραγματικής από ορισμένους εισαγωγείς κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ειδών υπόδησης από την Κίνα που εντοπίστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο αρνήθηκε να καλύψει τις εκτιμώμενες απώλειες ύψους 2,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, η Επιτροπή παρέπεμψε την υπόθεση στο Δικαστήριο τον Μάρτιο του 2019. Η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η Επιτροπή ολοκλήρωσε τον πολυετή κύκλο επαλήθευσης του ΑΕΕ των κρατών μελών τον Απρίλιο του 2020 και διατύπωσε ορισμένες επιφυλάξεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη καταρτίζουν τα στοιχεία για το ΑΕΕ.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να παρέχει στα κράτη μέλη τακτική υποστήριξη στην επιλογή των εισαγωγέων με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα για υποβολή τους σε λογιστικό έλεγχο μετά τον εκτελωνισμό, ιδίως με τη συλλογή και την ανάλυση σχετικών δεδομένων για τις εισαγωγές σε επίπεδο ΕΕ και την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της ανάλυσής της στα κράτη μέλη·
• να καθιερώσει περισσότερο άρτιες διαδικασίες παρακολούθησης και λήψης επακόλουθων μέτρων, μεταξύ άλλων με τον ορισμό προθεσμιών, για την αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίζονται στα κράτη μέλη σε σχέση με τους ΠΙΠ.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των εσόδων της ΕΕ παρατίθενται στο κεφάλαιο 3 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019.

Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση

Σύνολο δαπανών: 21,7 δισεκατ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Τα προγράμματα δαπανών στον συγκεκριμένο τομέα πολιτικής διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην τόνωση της ανάπτυξης και τη δημιουργία απασχόλησης στην ΕΕ, καθώς και στην προώθηση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς. Το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» για την έρευνα και την καινοτομία (και το αντίστοιχο προηγούμενο πρόγραμμα, το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο) και το πρόγραμμα Erasmus+ για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών. Άλλα προγράμματα παρέχουν χρηματοδότηση για το διαστημικό πρόγραμμα Galileo (το παγκόσμιο σύστημα δορυφορικής πλοήγησης της ΕΕ), για τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ), καθώς και για τον διεθνή θερμοπυρηνικό αντιδραστήρα (ITER).

Για το 2019, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο στον τομέα αυτό ανέρχονταν σε 16,7 δισεκατομμύρια ευρώ (βλέπε γράφημα 1). Οι περισσότερες από αυτές τελούν υπό την άμεση διαχείριση της Επιτροπής. Η Επιτροπή προβαίνει σε προπληρωμές προς δικαιούχους από τον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα μετά την υπογραφή της συμφωνίας επιχορήγησης ή της απόφασης χρηματοδότησης και, στην πορεία υλοποίησης των οικείων συγχρηματοδοτούμενων έργων, αποδίδει μέρος των συνολικών εξόδων που δηλώνουν, αφού αφαιρέσει τις προπληρωμές.

Τα προγράμματα έρευνας και καινοτομίας αντιστοιχούσαν περίπου στο ήμισυ (46 %) των δαπανών που υποβάλαμε σε έλεγχο το 2019.

Τι διαπιστώσαμε

Ελεγχθέν ποσό	Περιείχε ουσιώδες σφάλμα;	Εκτιμώμενο πιθανότερο επίπεδο σφάλματος
16,7 δισεκατομμύρια ευρώ	Ναι	4,0 % (έναντι 2 % το 2018)

Συνολικά, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος στον τομέα «Ανταγωνιστικότητα» είναι σημαντικό.

Το 2019, από τις 130 πράξεις που εξετάσαμε 51 περιείχαν σφάλμα.

Στην πλειονότητά τους τα σφάλματα αφορούσαν μη επιλέξιμες δαπάνες, όπως υπερεκτιμημένες δαπάνες προσωπικού ή απόδοση εξόδων ταξιδίου που είτε δεν σχετίζονταν με το ελεγχθέν έργο της ΕΕ είτε δεν είχαν πραγματοποιηθεί. Διαπιστώσαμε επίσης περιπτώσεις στις οποίες η προκήρυξη ή τα έγγραφα διαγωνισμού περιλάμβαναν κριτήρια επιλογής που εισήγαν διακρίσεις.

Προληπτικά και διορθωτικά μέτρα

Η Επιτροπή είχε εφαρμόσει διορθωτικά μέτρα βάσει των οποίων το κατά την εκτίμησή μας επίπεδο σφάλματος για το συγκεκριμένο κεφάλαιο μειώθηκε κατά 0,65 εκατοστιαίες μονάδες.

Ωστόσο, ήταν διαθέσιμες επαρκείς πληροφορίες για την πρόληψη, ή για τον εντοπισμό και τη διόρθωση, οκτώ άλλων περιπτώσεις σφαλμάτων τις οποίες διαπιστώσαμε και ποσοτικοποιήσαμε. Εάν τα εν λόγω πληροφοριακά στοιχεία είχαν χρησιμοποιηθεί για τη διόρθωση των σφαλμάτων, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος θα ήταν χαμηλότερο κατά 1,1 εκατοστιαίες μονάδες.

«Ορίζων 2020»

Οι κανόνες για τη δήλωση των δαπανών προσωπικού στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» είναι περίπλοκοι, παρά τις προσπάθειες απλούστευσης. Ειδικότερα, ο υπολογισμός των δαπανών προσωπικού εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πηγή σφαλμάτων, ενώ η μεθοδολογία υπολογισμού έχει, σε ορισμένες πτυχές της, καταστεί περιπλοκότερη από ό,τι στο πλαίσιο προηγούμενων ερευνητικών προγραμμάτων. Σε σχεδόν όλες τις πράξεις στον τομέα της έρευνας που περιείχαν σφάλμα, το ωρομίσθιο (ή ο μηνιαίος μισθός) είχε υπολογιστεί εσφαλμένα.

Όσον αφορά το πρόγραμμα «Ορίζων 2020», έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν στις βελτιώσεις που παρατηρούνται στον σχεδιασμό του και στη στρατηγική ελέγχων της Επιτροπής. Η απλούστευση έχει διευκολύνει τους συμμετέχοντες και έχει συμβάλει στη μείωση του κινδύνου σφάλματος, με τον καθορισμό, επί παραδείγματι, ενός γενικού ενιαίου συντελεστή για τα έμμεσα έξοδα.

Μία στρατηγική για την τόνωση της ευρωπαϊκής έρευνας είναι η αύξηση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα, ιδίως των νεοφυών εταιρειών και των ΜΜΕ. Ωστόσο, διαπιστώσαμε ότι τα έργα που υλοποιήθηκαν από αυτόν τον τύπο δικαιούχων ήταν πιθανότερο να περιέχουν σφάλματα, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση και περαιτέρω καθοδήγηση.

Αξιολόγηση των εργασιών άλλων ελεγκτών

Στο πλαίσιο των εργασιών μας, εξετάσαμε τους ελέγχους που διενήργησαν τόσο η ίδια η Επιτροπή όσο και εξωτερικοί ελεγκτές για λογαριασμό της. Σε ορισμένους από τους φακέλους που εξετάσαμε, διαπιστώσαμε αδυναμίες στην τεκμηρίωση των εκτελεσθεισών ελεγκτικών εργασιών, στη συνέπεια της δειγματοληψίας και στην αναφορά στοιχείων, καθώς και στην ποιότητα των διαδικασιών ελέγχου. Στο διάστημα των τελευταίων δύο ετών, δεν μπορέσαμε να βασιστούμε στα συμπεράσματα 17 από τους 40 ελέγχους που υποβάλαμε σε επισκόπηση.

Εκθέσεις της Επιτροπής σχετικά με την κανονικότητα των δαπανών στον τομέα της ανταγωνιστικότητας

Πέρυσι, αναφέραμε ένα ζήτημα που αφορούσε τη μέθοδο της Επιτροπής για τον υπολογισμό του αντιπροσωπευτικού ποσοστού σφάλματος για το πρόγραμμα «Ορίζων 2020». Στη συνέχεια, η Επιτροπή προέβη εκ νέου σε εκτίμηση του ποσοστού σφάλματος. Αποτέλεσμα αυτού ήταν το ποσοστό σφάλματος που αναφέρθηκε για το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» το 2019 να είναι κατά 0,34 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερο από ό,τι θα ήταν βάσει της προηγούμενης προσέγγισης.

Μολονότι επικροτούμε την άμεση αυτή λήψη διορθωτικών μέτρων, εξακολουθούν να υπάρχουν ζητήματα που αφορούν τους κατασταλτικούς ελέγχους της Επιτροπής και τα οποία δεν έχουν ληφθεί υπόψη, κάτι που υποδηλώνει ότι το ποσοστό σφάλματος που υπολογίζει η Επιτροπή για το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» εξακολουθεί να εκτιμάται ως χαμηλότερο του πραγματικού.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να διενεργεί περισσότερο στοχευμένους ελέγχους των δηλώσεων εξόδων των ΜΜΕ και να ενισχύσει την ενημερωτική εκστρατεία της και την καθοδήγησή της όσον αφορά τους κανόνες χρηματοδότησης του προγράμματος «Ορίζων 2020», εστιάζοντας ιδιαιτέρως στις ΜΜΕ·
• να πραγματοποιήσει εκστρατεία ενημέρωσης όλων των δικαιούχων του προγράμματος «Ορίζων 2020» σχετικά με τους κανόνες για τον υπολογισμό και τη δήλωση των δαπανών προσωπικού·
• να απλουστεύσει περαιτέρω τους κανόνες για τις δαπάνες προσωπικού στο πλαίσιο της επόμενης γενιάς ερευνητικών προγραμμάτων («Ορίζων Ευρώπη»).
• Όσον αφορά το πρόγραμμα «Ορίζων 2020»:
  • να διευθετήσει τις αδυναμίες όσον αφορά την τεκμηρίωση των εκτελεσθεισών ελεγκτικών εργασιών, τη συνέπεια της δειγματοληψίας και την ποιότητα των διαδικασιών ελέγχου·
  • να λάβει τα μέτρα εκείνα που εξασφαλίζουν ότι οι ελεγκτές γνωρίζουν πλήρως τους εφαρμοστέους κανόνες και να επαληθεύσει την ποιότητα των εργασιών τους.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση» παρατίθενται στο κεφάλαιο 4 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019.

Oικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή

Σύνολο δαπανών: 53,8 δισεκατ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Οι δαπάνες του συγκεκριμένου υποτομέα εστιάζουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και στη μείωση των αναπτυξιακών ανισοτήτων μεταξύ των διάφορων κρατών μελών και περιφερειών της ΕΕ. Η χρηματοδότηση πραγματοποιείται μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), του Ταμείου Συνοχής (ΤΣ), του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) και άλλων μηχανισμών, όπως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας, το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) και ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ).

Η διαχείριση του μεγάλου όγκου των δαπανών επιμερίζεται μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών. Η ΕΕ συγχρηματοδοτεί πολυετή επιχειρησιακά προγράμματα (ΕΠ), στο πλαίσιο των οποίων χρηματοδοτούνται έργα. Εντός της Επιτροπής, η Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης (ΓΔ REGIO) είναι αρμόδια για την υλοποίηση του ΕΤΠΑ και του ΤΣ και η Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης (ΓΔ EMPL) για το ΕΚΤ.

Αντικείμενο του ελέγχου μας για τον συγκεκριμένο τομέα στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για το 2019 αποτέλεσαν δαπάνες ύψους 28,4 δισεκατομμυρίων ευρώ (23,6 δισεκατομμύρια ευρώ το 2018) (βλέπε γράφημα 1). Σύμφωνα με την προσέγγισή μας, στο ποσό αυτό περιλαμβάνονταν δαπάνες ύψους 26,7 δισεκατομμυρίων ευρώ από προηγούμενα έτη, τις οποίες αποδέχθηκε ή εκκαθάρισε η Επιτροπή το 2019. Πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν το 2019, ύψους 52 δισεκατομμυρίων ευρώ, και αφορούσαν δαπάνες που δεν είχαν ακόμη εγκριθεί, δεν συμπεριλήφθηκαν στον πληθυσμό που υποβάλαμε σε έλεγχο.

Τι διαπιστώσαμε

Ελεγχθέν ποσό	Περιείχε ουσιώδες σφάλμα;	Εκτιμώμενο πιθανότερο επίπεδο σφάλματος
28,4 δισεκατομμύρια ευρώ	Ναι	4,4 % (5,0 % το 2018).

Συνολικά, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος που περιέχουν οι δαπάνες στον υποτομέα «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» είναι σημαντικό.

Το 2019 υποβάλαμε σε ελεγκτικές δοκιμασίες 236 πράξεις, εκ των οποίων 220 είχαν ήδη ελεγχθεί από τις αρχές ελέγχου των κρατών μελών πριν από τη δήλωση των σχετικών δαπανών ως επιλέξιμων στην Επιτροπή. Για 29 πράξεις, διαπιστώσαμε σφάλματα τα οποία δεν είχαν εντοπιστεί κατά τους ελέγχους αυτούς. Έχοντας προσμετρήσει αυτά τα σφάλματα στα 64 που είχαν εντοπίσει οι αρχές ελέγχου, και λαμβάνοντας υπόψη τις αντίστοιχες δημοσιονομικές διορθώσεις που επέβαλαν συνακολούθως οι αρμόδιες για τα προγράμματα αρχές (συνολικής αξίας 334 εκατομμυρίων ευρώ συνδυαστικά για τις περιόδους προγραμματισμού 2007‑2013 και 2014‑2020), εκτιμούμε ότι το υπολειπόμενο επίπεδο σφάλματος ανέρχεται σε 4,4 %.

Τα μη επιλέξιμα έργα και οι παραβιάσεις των κανόνων της εσωτερικής αγοράς (όπως η μη συμμόρφωση με τους κανόνες περί δημόσιων συμβάσεων και περί κρατικών ενισχύσεων) συνέβαλαν περισσότερο στο εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος, ακολουθούμενα από τις μη επιλέξιμες δαπάνες. Το πλήθος και η επίπτωση των εντοπισθέντων σφαλμάτων καταδεικνύουν ότι υπάρχει υψηλός εγγενής κίνδυνος σφάλματος στον τομέα αυτό και ότι οι διαχειριστικές αρχές είναι συχνά αναποτελεσματικές όσον αφορά την πρόληψη ή τον εντοπισμό παρατυπιών στις δαπάνες που δηλώνουν οι δικαιούχοι.

Αξιολόγηση των εργασιών των αρχών ελέγχου

Οι αρχές ελέγχου των κρατών μελών διαδραματίζουν καίριο ρόλο στο πλαίσιο διασφάλισης και ελέγχου στον τομέα της συνοχής, ιδίως όσον αφορά τη διασφάλιση που παρέχουν ότι τα υπολειπόμενα ποσοστά σφάλματος δεν υπερβαίνουν το όριο σημαντικότητας του 2 %.

Φέτος εξετάσαμε τις εργασίες 18 εκ των 116 αρχών ελέγχου σε σχέση με 20 φακέλους διασφάλισης της περιόδου 2014‑2020 και τέσσερις φακέλους κλεισίματος της περιόδου 2007‑2013. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι αρχές ελέγχου ανέφεραν υπολειπόμενο ποσοστό σφάλματος χαμηλότερο του 2 %. Ωστόσο, τα σφάλματα που δεν εντοπίστηκαν από τις αρχές ελέγχου είχαν αντίκτυπο στα υπολειπόμενα ποσοστά σφάλματος που αναφέρθηκαν και υποδήλωναν ότι στην πραγματικότητα υπερέβαιναν το 2 % για εννέα από τους 20 φακέλους διασφάλισης για την περίοδο 2014‑2020. Η Επιτροπή κατέληξε σε παρόμοια αποτελέσματα για οκτώ από τους εν λόγω φακέλους.

Κατά την τελευταία τριετία που εξετάζουμε τις εργασίες των αρχών ελέγχου, έχουμε διαπιστώσει ότι, για το ήμισυ περίπου των φακέλων διασφάλισης που εξετάσαμε (τόσο ως προς τον αριθμό των φακέλων όσο και ως προς τις δαπάνες), οι εν λόγω αρχές είχαν αναφέρει εσφαλμένως υπολειπόμενα ποσοστά σφάλματος κάτω του 2 %. Προκειμένου να είμαστε σε θέση να βασιστούμε στις εργασίες τους και στα υπολειπόμενα ποσοστά σφάλματος που αναφέρουν χρειάζεται να γίνουν ακόμη σημαντικές βελτιώσεις. Ένα πρώτο δείγμα βελτίωσης είναι οι κοινές προσπάθειες της Επιτροπής και των αρχών ελέγχου που οδήγησαν στην κατάρτιση ενός «υπομνήματος ορθών πρακτικών» που θα εξυπηρετεί την τεκμηρίωση των εργασιών τους.

Στοιχεία της ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης (ΓΔ REGIO) και της ΓΔ Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης (ΓΔ EMPL) σχετικά με την κανονικότητα των δαπανών στον τομέα της συνοχής

Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων είναι το βασικό εργαλείο των γενικών διευθύνσεων της Επιτροπής, διά του οποίου αυτές δηλώνουν κατά πόσον έχουν αποκομίσει εύλογη βεβαιότητα ότι οι διαδικασίες δικλίδων ελέγχου των κρατών μελών μπορούν να διασφαλίσουν την κανονικότητα των δαπανών.

Οι ΓΔ της Επιτροπής διατυπώνουν στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων τους επιφυλάξεις για ένα ΕΠ, εάν οι αδυναμίες στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου του οικείου κράτους μέλους συνεπάγονται ουσιώδη κίνδυνο για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη όλες τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες κατά τον χρόνο εκπόνησης της εκτίμησής τους, περιλαμβανομένων των ποσοστών σφάλματος που έχουν αναφέρει οι αρχές ελέγχου. Ωστόσο, διαπιστώσαμε ότι τα εν λόγω ποσοστά σφάλματος ήταν ως επί το πλείστον προσωρινά ποσοστά για τις δαπάνες που περιλαμβάνονταν στους ετήσιους λογαριασμούς και τις οποίες δεν είχε ακόμη αποδεχθεί η Επιτροπή. Ως εκ τούτου, οι επιφυλάξεις ενδέχεται να μην καλύπτουν όλους τους ουσιώδεις κινδύνους.

Οι ΓΔ της Επιτροπής αναφέρουν επίσης ένα ποσοστό σφάλματος στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων ως βασικό δείκτη επιδόσεων (ΒΔΕ) σχετικά με την κανονικότητα. Το 2019 η ΓΔ REGIO ανέφερε ΒΔΕ υψηλότερο του ορίου σημαντικότητας του 2 %, ενώ η ΓΔ EMPL χαμηλότερο του ορίου. Στην ετήσια έκθεσή μας για το 2018 καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι, για διάφορους λόγους, ο ΒΔΕ θα πρέπει να θεωρείται ως ελάχιστο ποσοστό και ότι η Επιτροπή ενδεχομένως να πραγματοποιήσει πρόσθετες εργασίες τα επόμενα έτη προτού αυτός οριστικοποιηθεί. Η Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι η κατάσταση εξακολουθεί να είναι ίδια και το 2019.

Η Επιτροπή χρησιμοποίησε τα εν λόγω ποσοστά σφάλματος στην ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του 2019 προκειμένου να παράσχει πληροφορίες σχετικά με την κανονικότητα στον τομέα της πολιτικής συνοχής. Ανέφερε συνολικό κίνδυνο κατά την πληρωμή κυμαινόμενο μεταξύ 2,2 % και 3,1 %, κάτι που επιβεβαιώνει σημαντικό επίπεδο σφάλματος στον τομέα αυτό. Ωστόσο, λόγω των αδυναμιών που εμφανίζουν οι εργασίες των αρχών ελέγχου και των προβλημάτων που εντοπίσαμε όσον αφορά τα υπολειπόμενα ποσοστά σφάλματος που αναφέρονταν στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων των δύο ΓΔ, θεωρούμε ότι τα συγκεντρωτικά ποσοστά που αναφέρονται στην ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις είναι υποεκτιμημένα και δεν μπορούμε επί του παρόντος να βασιστούμε σε αυτά.

Τι συνιστούμε

Υπογραμμίσαμε ότι δύο από τις συστάσεις που διατυπώσαμε το προηγούμενο έτος αφορούν ζητήματα που διαπιστώσαμε εκ νέου και, ως εκ τούτου, δεν τις επαναλάβαμε. Επιπλέον, εντοπίσαμε νέα ζητήματα και συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να διευκρινίσει τι εννοεί με τους όρους: πράξεις που «έχουν περατωθεί φυσικά» ή/και «εκτελεστεί πλήρως». Αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να επαληθεύουν ότι οι πράξεις συμμορφώνονται με το άρθρο 65, παράγραφος 6, του ΚΚΔ και θα αποτρέπει την αδυναμία εντοπισμού πράξεων που δεν είναι επιλέξιμες. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι με τους όρους αυτούς καλύπτονται μόνο εργασίες ή δραστηριότητες που είναι αναγκαίες για την επίτευξη των εκροών της πράξης και όχι χρηματοοικονομικές και διοικητικές πτυχές.
• να αναλύσει τις κύριες πηγές των μη εντοπιζόμενων σφαλμάτων και, σε συνεργασία με τις αρχές ελέγχου, να αναπτύξει τα μέτρα που είναι αναγκαία για τη βελτίωση της αξιοπιστίας των αναφερόμενων υπολειπόμενων ποσοστών σφάλματος.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» παρατίθενται στο κεφάλαιο 5 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019.

Φυσικοί πόροι

Σύνολο δαπανών: 59,5 δισεκατ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο συγκεκριμένος τομέας δαπανών καλύπτει την κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ), την κοινή αλιευτική πολιτική και τμήμα των δαπανών της ΕΕ για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα.

Η ΚΓΠ απορροφά το 98 % των δαπανών του τομέα «Φυσικοί πόροι». Τρεις είναι οι γενικοί στόχοι της, όπως ορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ:

• η βιώσιμη παραγωγή τροφίμων, με έμφαση στο γεωργικό εισόδημα, στη γεωργική παραγωγικότητα και στη σταθερότητα των τιμών,
• η βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και η δράση για το κλίμα, με έμφαση στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, στη βιοποικιλότητα, στο έδαφος και στα ύδατα, και
• η ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές.

Οι δαπάνες της ΚΓΠ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) εμπίπτουν σε δύο ευρύτερες κατηγορίες:

• άμεσες ενισχύσεις προς γεωργούς, οι οποίες χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, και
• γεωργικά μέτρα στήριξης της αγοράς, τα οποία χρηματοδοτούνται επίσης εξ ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, εξαιρουμένων ορισμένων μέτρων που συγχρηματοδοτούνται από τα κράτη μέλη, όπως οι ενέργειες προώθησης και το πρόγραμμα κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία.

Επιπλέον, η ΚΓΠ στηρίζει στρατηγικές και έργα αγροτικής ανάπτυξης μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). Από την έναρξη της περιόδου 2014‑2020, το ΕΓΤΑΑ αποτελεί μέρος των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) και υπόκειται στον κανονισμό περί κοινών διατάξεων για τα ΕΔΕΤ.

Για το 2019, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο στον τομέα αυτό ανέρχονταν σε 59,4 δισεκατομμύρια ευρώ (βλέπε γράφημα 1).

Η διαχείριση της ΚΓΠ επιμερίζεται μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών.

Τι διαπιστώσαμε

Ελεγχθέν ποσό	Περιείχε ουσιώδες σφάλμα;	Εκτιμώμενο πιθανότερο επίπεδο σφάλματος
59,4 δισεκατ. ευρώ	Πλησίον του ορίου σημαντικότητας	1,9 % (έναντι 2,4 % το 2018)

Συνολικά, διαπιστώνουμε ότι το επίπεδο σφάλματος στον τομέα «Φυσικοί πόροι» προσεγγίζει το όριο σημαντικότητας.

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, για τις άμεσες ενισχύσεις που βασίζονται κυρίως στην έκταση της γεωργικής γης που δηλώνουν οι γεωργοί και αντιπροσωπεύουν το 70 % των δαπανών για τον τομέα «Φυσικοί πόροι», το επίπεδο σφάλματος δεν ήταν σημαντικό. Για τους υπόλοιπους τομείς (αγροτική ανάπτυξη, μέτρα στήριξης της αγοράς, αλιεία, περιβάλλον και δράση για το κλίμα), τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν σημαντικό επίπεδο σφάλματος.

Άμεσες ενισχύσεις σε γεωργούς: 70 % των δαπανών

Το κύριο εργαλείο διαχείρισης των άμεσων ενισχύσεων είναι το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου (ΟΣΔΕ), το οποίο εμπεριέχει το σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων (LPIS). Το ΟΣΔΕ συνέβαλε στη μείωση του επιπέδου σφάλματος στις άμεσες ενισχύσεις, ενώ ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε και η συμβολή του LPIS.

Από τις 95 άμεσες ενισχύσεις που ελέγξαμε, διαπιστώσαμε ότι οι 81 δεν περιείχαν σφάλμα, ενώ στις υπόλοιπες εντοπίστηκαν ήσσονος σημασίας σφάλματα.

Αγροτική ανάπτυξη, μέτρα στήριξης της αγοράς, αλιεία, περιβάλλον και δράση για το κλίμα: 30 % των δαπανών

Διαπιστώσαμε ότι οι 30 από τις 156 πράξεις που υποβάλαμε σε ελεγκτικές δοκιμασίες στον τομέα αυτό περιείχαν σφάλμα. Οι σημαντικότερες πηγές των σφαλμάτων ήταν μη επιλέξιμοι δικαιούχοι, μη επιλέξιμες δραστηριότητες, μη επιλέξιμα έργα ή έξοδα (βλέπε παράδειγμα).

Στοιχεία σχετικά με την κανονικότητα των δαπανών της ΚΓΠ που ανέφερε η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (ΓΔ AGRI)

Ο διευθυντής κάθε οργανισμού πληρωμών υποβάλλει στη ΓΔ AGRI ετήσια διαχειριστική δήλωση σχετικά με την αποτελεσματικότητα των συστημάτων δικλίδων ελέγχου που εφαρμόζει ο εκάστοτε οργανισμός, συνοδευόμενη από έκθεση σχετικά με τους διενεργούμενους διοικητικούς και επιτόπιους ελέγχους («στατιστικές ελέγχου»). Προκειμένου να παρέχεται πρόσθετη διασφάλιση, οι οργανισμοί πιστοποίησης υποχρεούνται, από το 2015, να προβαίνουν ετησίως, για κάθε οργανισμό πληρωμών, σε γνωμοδότηση σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών των οποίων τα κράτη μέλη έχουν αιτηθεί την απόδοση.

Η ΓΔ AGRI χρησιμοποιεί τις στατιστικές ελέγχου των οργανισμών πληρωμών, αναπροσαρμόζοντάς τες βάσει των αποτελεσμάτων των ελέγχων των οργανισμών πιστοποίησης, καθώς και τους δικούς της ελέγχους επί των συστημάτων και δαπανών των οργανισμών πληρωμών, προκειμένου να καταλήξει σε ένα αριθμητικό στοιχείο που αντιπροσωπεύει τον «κίνδυνο κατά την πληρωμή». Για τις συνολικές δαπάνες της ΚΓΠ το 2019, η ΓΔ AGRI εκτίμησε ότι ο κίνδυνος κατά την πληρωμή ήταν γύρω στο 1,9 %. Επίσης, η ΓΔ AGRI εκτίμησε τον κίνδυνο κατά την πληρωμή γύρω στο 1,6 % για τις άμεσες ενισχύσεις, στο 2,7 % για την αγροτική ανάπτυξη και στο 2,8 % για τα μέτρα στήριξης της αγοράς.

Σύμφωνα με τη ΓΔ AGRI, οι οργανισμοί πιστοποίησης βελτίωσαν σημαντικά τις εργασίες τους το 2019. Ωστόσο, επισημαίνει επίσης ορισμένους περιορισμούς στην αξιοπιστία των αποτελεσμάτων των εργασιών τους, λόγω αδυναμιών στον τρόπο με τον οποίο ορισμένοι εξ αυτών διενεργούν τη δειγματοληψία και τους ελέγχους τους.

Θεωρούμε θετική εξέλιξη τη διεύρυνση του ρόλου των οργανισμών πιστοποίησης που αποφασίστηκε το 2015, ώστε αυτός να περιλάβει και γνωμοδότηση σχετικά με την κανονικότητα των δαπανών της ΚΓΠ. Εντούτοις, κατά την επανεκτέλεση των πράξεων που είχαν ήδη ελεγχθεί από τους οργανισμούς πιστοποίησης, εντοπίσαμε ορισμένους τομείς που χρειάζονται περαιτέρω βελτίωση, παρόμοιους με αυτούς που εντόπισε η Επιτροπή.

Πολιτικές και διαδικασίες για την καταπολέμηση της απάτης στο πλαίσιο της ΚΓΠ

Απάτη είναι η πράξη ή η παράλειψη που διαπράττεται με πρόθεση παραπλάνησης και έχει ως συνέπεια την καταβολή ενισχύσεων αχρεωστήτως. Η μεθοδολογία μας έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να επαληθεύει ότι οι ελεγχόμενες πράξεις δεν περιέχουν ουσιώδη παρατυπία, οφειλόμενη είτε σε απάτη είτε σε ακούσιο σφάλμα. Κάθε χρόνο, στο πλαίσιο των ελεγκτικών δοκιμασιών στις οποίες υποβάλλουμε τις πράξεις, εντοπίζουμε περιπτώσεις πιθανολογούμενης απάτης στις δαπάνες της ΚΓΠ.

Την ευθύνη για την αντιμετώπιση της απάτης στις δαπάνες της ΚΓΠ φέρουν από κοινού η Επιτροπή και τα κράτη μέλη. Η ΓΔ AGRI παρέχει κατάρτιση και καθοδήγηση σχετικά με τους κινδύνους απάτης στους φορείς διαχείρισης και ελέγχου των κρατών μελών. Επιπλέον, η Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) της Επιτροπής διερευνά τις υποθέσεις πιθανολογούμενης απάτης σε συνεργασία με τις εθνικές αρχές ερευνών.

Τον Φεβρουάριο του 2019, η ΓΔ AGRI δρομολόγησε πιλοτικό έργο για την ενθάρρυνση των κρατών μελών να χρησιμοποιούν το σύστημα Arachne, ένα εργαλείο ΤΠ που μπορεί να βοηθά τους οργανισμούς πληρωμών να εντοπίζουν έργα, δικαιούχους και αναδόχους που παρουσιάζουν κίνδυνο απάτης, σύγκρουσης συμφερόντων και παρατυπιών και να τους αξιολογούν περαιτέρω. Παρόμοια προσέγγιση εφαρμόζεται ήδη για τις δαπάνες στον τομέα της συνοχής.

Διαπιστώσαμε τα εξής:

• Η τελευταία φορά που η ΓΔ AGRI επικαιροποίησε την ανάλυση κινδύνου απάτης ήταν το 2016.
• Ούτε η OLAF ούτε η ΓΔ AGRI αξιολογούσαν τα μέτρα των κρατών μελών για την πρόληψη και την καταπολέμηση της απάτης στις δαπάνες της ΚΓΠ.
• Τον Μάρτιο του 2020, δώδεκα οργανισμοί πληρωμών σε εννέα κράτη μέλη συμμετείχαν στο πιλοτικό έργο Arachne.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να επικαιροποιεί συχνότερα την ανάλυση των κινδύνων απάτης στο πλαίσιο της ΚΓΠ·
• να προβεί σε ανάλυση των μέτρων των κρατών μελών για την πρόληψη της απάτης· και
• να διαδώσει τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τη χρήση του Arachne, ώστε να προωθήσει την περαιτέρω χρήση του από τους οργανισμούς πληρωμών.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Φυσικοί πόροι» παρατίθενται στο κεφάλαιο 6 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019.

Ασφάλεια και ιθαγένεια

Σύνολο δαπανών: 3,3 δισεκατ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο συγκεκριμένος τομέας δαπανών περιλαμβάνει διάφορες πολιτικές, των οποίων κοινός στόχος είναι η ενίσχυση της ιδέας της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, με τη δημιουργία ενός χώρου ελευθερίας, δικαιοσύνης και ασφάλειας χωρίς εσωτερικά σύνορα.

Η διαχείριση της εκτέλεσης των δαπανών στον τομέα «Ασφάλεια και ιθαγένεια» είναι επιμερισμένη σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών και της Γενικής Διεύθυνσης Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΓΔ HOME) της Επιτροπής. Τα σημαντικότερα ταμεία για την εκτέλεση των δαπανών στον τομέα αυτό είναι:

• το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ), στόχος του οποίου είναι να συμβάλλει στην αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, καθώς και στην ανάπτυξη μιας κοινής ενωσιακής προσέγγισης όσον αφορά το άσυλο και τη μετανάστευση, και
• το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ), το οποίο χρηματοδοτεί τη συνεργασία για την επιβολή του νόμου εντός της ΕΕ και τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Το 2019 στα δύο αυτά ταμεία αντιστοιχούσε κατά τι λιγότερο από το ήμισυ (45 %) των δαπανών της ΕΕ στον τομέα αυτό.

Οι δαπάνες 14 αποκεντρωμένων οργανισμών, οι οποίοι συμμετέχουν στην υλοποίηση των βασικών προτεραιοτήτων της ΕΕ στους τομείς της μετανάστευσης και της ασφάλειας, της δικαστικής συνεργασίας και της υγείας, αντιπροσωπεύουν ένα περαιτέρω 29 %. Στοιχεία για τους οργανισμούς της ΕΕ παρουσιάζονται χωριστά στις ειδικές ετήσιες εκθέσεις μας και σε ετήσια σύνοψη με τον τίτλο «'Ετήσια έκθεση σχετικά με τους οργανισμούς της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2019'».

Για το 2019, οι δαπάνες που υποβάλαμε σε έλεγχο στον τομέα αυτό ανήλθαν σε 3,0 δισεκατομμύρια ευρώ (βλέπε γράφημα 1).

Τι διαπιστώσαμε

Για το 2019, προβήκαμε σε επισκόπηση επιλεγμένων συστημάτων που καλύπτουν τις κύριες πολιτικές του εν λόγω τομέα δαπανών, περιλαμβανομένων των εργασιών των εθνικών αρχών ελέγχου για το ΤΑΜΕ και το ΤΕΑ, και εξετάσαμε μικρό αριθμό πράξεων.

Όλες οι αρχές ελέγχου που εξετάσαμε έχουν αναπτύξει και εφαρμόζουν λεπτομερείς διαδικασίες επαρκούς ποιότητας για την αναφορά στοιχείων, όπως απαιτείται από τους ισχύοντες κανόνες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως είναι η ελάχιστη κάλυψη κατά την επιμέρους δειγματοληψία, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι οι εργασίες των αρχών ελέγχου ήταν ανεπαρκείς. Εντοπίσαμε πρόσθετες ελλείψεις στις εργασίες τους, μολονότι αυτές δεν ήταν ουσιώδεις.

Όσον αφορά την καθοδήγηση της Επιτροπής προς αυτές τις αρχές ελέγχου, επισημάναμε την ανάγκη περαιτέρω αποσαφήνισης της προσέγγισης που αφορά τη χρήση της μη στατιστικής δειγματοληψίας. Επιπλέον, διαπιστώσαμε ότι ορισμένες αρχές ελέγχου όριζαν διαφορετικά την «ενδιάμεση πληρωμή». Αυτό επηρέαζε τη συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων των ελέγχων τους.

Ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και λοιπές ρυθμίσεις διακυβέρνησης

Συνολικά, οι πληροφορίες που περιείχαν οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων της ΓΔ HOME και της Γενικής Διεύθυνσης Δικαιοσύνης και Καταναλωτών (ΓΔ JUST) σχετικά με την κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων επιβεβαίωσαν τις διαπιστώσεις και τα συμπεράσματά μας.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές απευθυνόμενες στις αρχές ελέγχου των κρατών μελών σχετικά με τη δειγματοληψία και τον υπολογισμό του ποσοστού σφάλματος· και
• να τους ζητήσει να τεκμηριώνουν δεόντως τις εργασίες τους.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Ασφάλεια και ιθαγένεια» παρατίθενται στο κεφάλαιο 7 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019.

Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας

Σύνολο δαπανών: 10,1 δισεκατ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Αυτός ο τομέας δαπανών καλύπτει τις δαπάνες στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής, της προώθησης των αξιών της ΕΕ στο εξωτερικό, της υποστήριξης των υποψήφιων και των δυνάμει υποψήφιων για ένταξη στην ΕΕ χωρών, καθώς και της αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής βοήθειας προς αναπτυσσόμενες και γειτονικές χώρες (εξαιρουμένων των Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης).

Οι δαπάνες στον τομέα «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας» εκτελούνται:

• άμεσα από ορισμένες γενικές διευθύνσεις της Επιτροπής, ιδίως δε από τη Γενική Διεύθυνση Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΓΔ DEVCO) και τη Γενική Διεύθυνση Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση (ΓΔ NEAR), είτε από τις κεντρικές υπηρεσίες τους στις Βρυξέλλες είτε μέσω των αντιπροσωπειών της ΕΕ σε περισσότερες από 150 χώρες-αποδέκτες,
• έμμεσα από τις δικαιούχους χώρες και διεθνείς οργανισμούς, με τη χρήση ευρέος φάσματος μέσων συνεργασίας και μεθόδων παροχής της βοήθειας στην πράξη.

Για το 2019, οι δαπάνες που υποβάλαμε σε έλεγχο στον τομέα αυτό ανήλθαν σε 8,2 δισεκατομμύρια ευρώ (βλέπε γράφημα 1).

Τι διαπιστώσαμε

Το 2019 εντοπίσαμε 11 σφάλματα με δημοσιονομική επίπτωση στα ποσά που καταλογίστηκαν στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Επίσης, διαπιστώσαμε 11 άλλες περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με τις κείμενες νομικές και δημοσιονομικές διατάξεις.

Οι πράξεις που σχετίζονταν με τη δημοσιονομική στήριξη και τα έργα που υλοποιούνταν από διεθνείς οργανισμούς στο πλαίσιο του «τεκμαρτού τρόπου προσέγγισης» (βάσει του οποίου μέρος των εξόδων που δεν είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση από την ΕΕ μπορούν να χρηματοδοτηθούν από άλλους χορηγούς στο πλαίσιο ενός από κοινού συγχρηματοδοτούμενου μέτρου) ενείχαν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σφάλματος. Το 2019 δεν εντοπίσαμε σφάλματα σε αυτούς τους τομείς.

Μελέτη της ΓΔ NEAR για το υπολειπόμενο ποσοστό σφάλματος

Το 2019 η ΓΔ NEAR ανέθεσε σε εξωτερικό σύμβουλο να εκπονήσει για λογαριασμό της την πέμπτη μελέτη της σχετικά με το υπολειπόμενο ποσοστό σφάλματος (ΥΠΣ), προκειμένου να εκτιμήσει το επίπεδο των σφαλμάτων που εξακολουθούσαν να υφίστανται μετά την ολοκλήρωση όλων των ελέγχων διαχείρισης που διενεργούνται με στόχο την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διόρθωση των σφαλμάτων για το σύνολο των τομέων της αρμοδιότητάς της.

Για τρίτο συναπτό έτος, η μελέτη εκτίμησε ότι το συνολικό ΥΠΣ ήταν χαμηλότερο από το όριο σημαντικότητας του 2 % που έχει ορίσει η ίδια η Επιτροπή.

Η μελέτη της Επιτροπής για το ΥΠΣ δεν συνιστά εντολή παροχής διασφάλισης ούτε έλεγχο. Εξακολουθούμε να έχουμε επιφυλάξεις σχετικά με την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων της μελέτης αυτής.

Επιπλέον, για το ήμισυ περίπου των πράξεων του δείγματος που χρησιμοποιήθηκε για τη μελέτη, ο υπολογισμός του ΥΠΣ βασίζεται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει σε προηγούμενες ελεγκτικές εργασίες. Για τις πράξεις αυτές, ο ανάδοχος δεν διενεργεί κανέναν έλεγχο, ή εάν διενεργήσει οι έλεγχοί του είναι περιορισμένοι, βασιζόμενος αντ’ αυτού σε προηγούμενες εργασίες. Σκοπός της μελέτης για το ΥΠΣ είναι ο εντοπισμός σφαλμάτων που δεν εντοπίστηκαν από προηγούμενες ελεγκτικές εργασίες. Βασιζόμενη σε προηγούμενες ελεγκτικές εργασίες, η μελέτη για το ΥΠΣ δεν μετρά πλήρως τα σφάλματα αυτά.

Στις ετήσιες εκθέσεις μας για το 2017 και το 2018, έχουμε ήδη αναφερθεί στους περιορισμούς στη μεθοδολογία της μελέτης για το ΥΠΣ. Κατά συνέπεια, στο πλαίσιο των δηλώσεων αξιοπιστίας μας για το 2018 και το 2019, πραγματοποιήσαμε πρόσθετους ελέγχους σε τομείς στους οποίους είχαμε εντοπίσει τέτοιους περιορισμούς. Επιλέξαμε τυχαία έξι πράξεις από προηγούμενες μελέτες για το ΥΠΣ –κατά μέσο όρο δύο πράξεις ανά αντιπροσωπεία της ΕΕ που επισκεφθήκαμε. Τρεις εξ αυτών περιείχαν σφάλμα.

Στο παρελθόν είχαμε συστήσει στην Επιτροπή να αυξήσει, στο δείγμα που χρησιμοποιεί για το ΥΠΣ, τη στάθμιση των υπό άμεση διαχείριση επιχορηγήσεων, λόγω του σχετικά υψηλού κινδύνου σφάλματος που παρουσίαζαν. Σε απάντηση, η ΓΔ NEAR εισήγαγε πρόσθετο ποσοστό σφάλματος για τις υπό άμεση διαχείριση επιχορηγήσεις («ποσοστό επιχορήγησης»). Για το ποσοστό αυτό, ωστόσο, εφάρμοσε χαμηλότερο βαθμό εμπιστοσύνης (80 %) από αυτόν που ισχύει για το συνολικό ΥΠΣ (95 %). Ως εκ τούτου, η εκτίμηση του σφάλματος για τις υπό άμεση διαχείριση επιχορηγήσεις ήταν λιγότερο ακριβής, παρά το υψηλότερο επίπεδο κινδύνου που αυτές παρουσιάζουν.

Επισκόπηση της ετήσιας έκθεσης δραστηριοτήτων της ΓΔ NEAR

Από την επισκόπηση της ετήσιας έκθεσης δραστηριοτήτων για το 2019 της ΓΔ NEAR δεν προέκυψαν στοιχεία που να έρχονται σε αντίφαση με τις διαπιστώσεις μας. Ωστόσο, η ΓΔ NEAR δεν αναφερόταν στους περιορισμούς της μελέτης για το ΥΠΣ, η οποία αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τη δήλωση αξιοπιστίας που διατυπώνει η ΓΔ.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να γνωστοποιεί τους περιορισμούς της μελέτης για το υπολειπόμενο ποσοστό σφάλματος στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ NEAR, αρχής γενομένης από την έκθεση για το 2020·
• να αυξήσει τον βαθμό εμπιστοσύνης που χρησιμοποιεί η ΓΔ NEAR στη μεθοδολογία της για τον υπολογισμό του ποσοστού επιχορήγησης, στον ίδιο βαθμό που χρησιμοποιείται για τον υπόλοιπο πληθυσμό της μελέτης για το ΥΠΣ, ώστε να αντικατοπτρίζεται με μεγαλύτερη ακρίβεια ο υψηλότερος κίνδυνος που ενέχει ο τομέας των υπό άμεση διαχείριση επιχορηγήσεων· και
• να εντοπίζει επαναλαμβανόμενα είδη σφάλματος, όπως όσον αφορά τον ΦΠΑ και την καταγραφή χρόνου, και να ενισχύσει τους ελέγχους σχετικά με τα σφάλματα αυτά.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας» παρατίθενται στο κεφάλαιο 8 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019.

Διοίκηση

Σύνολο δαπανών: 10,4 δισεκατ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο έλεγχός μας κάλυψε τις διοικητικές δαπάνες των θεσμικών και άλλων οργάνων της ΕΕ και συγκεκριμένα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Επιτροπής, του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της Επιτροπής των Περιφερειών, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης.

Το 2019 οι διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων και άλλων οργάνων ανήλθαν συνολικά σε 10,4 δισεκατομμύρια ευρώ (βλέπε γράφημα 1). Το ποσό αυτό περιλάμβανε δαπάνες που αφορούσαν τους ανθρώπινους πόρους (60 % περίπου του συνόλου), τα κτίρια, τον εξοπλισμό, την ενέργεια, τις επικοινωνίες και τις τεχνολογίες πληροφοριών.

Οι δικές μας οικονομικές καταστάσεις υποβάλλονται σε έλεγχο από εξωτερικό ελεγκτή. Κάθε χρόνο, δημοσιεύουμε τη σχετική ελεγκτική γνώμη και έκθεση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον ιστότοπό μας.

Τι διαπιστώσαμε

Ελεγχθέν ποσό	Περιείχε ουσιώδες σφάλμα;
10,4 δισεκατ. ευρώ	Όχι - Το 2019 και το 2018 δεν περιείχε ουσιώδες σφάλμα

Το 2019 εξετάσαμε επιλεγμένα συστήματα εποπτείας και ελέγχου της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της Επιτροπής των Περιφερειών και του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων. Εξετάσαμε επίσης 45 πράξεις.

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος είναι χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας.

Δεν εντοπίσαμε συγκεκριμένα ζητήματα που να αφορούν το Συμβούλιο, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, την Επιτροπή των Περιφερειών, τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. Όσον αφορά την Επιτροπή, διαπιστώσαμε λιγότερα σφάλματα στις δαπάνες προσωπικού και στη διαχείριση των οικογενειακών επιδομάτων από το Γραφείο Διαχείρισης και Εκκαθάρισης των Ατομικών Δικαιωμάτων (PMO) σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εντοπίσαμε σφάλματα σε μία πληρωμή προς ένα πολιτικό κόμμα. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή δεν έχει αναπτύξει ακόμη πολιτική σχετική με τα ευαίσθητα καθήκοντα, κατ’ εφαρμογήν των προτύπων των εσωτερικών δικλίδων ελέγχου της. Δεν έχει δημοσιεύσει κάποιον ορισμό των ευαίσθητων θέσεων ή καθηκόντων, ούτε έχει διενεργήσει ανάλυση κινδύνου με σκοπό την εισαγωγή δικλίδων μετριασμού του κινδύνου και, εν τέλει, την υιοθέτηση μιας πολιτικής ενδοϋπηρεσιακής κινητικότητας. Διαπιστώσαμε επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή δεν έχει διενεργήσει ολοκληρωμένη εκτίμηση κινδύνου από το 2014.

Λιγότεροι μόνιμοι και περισσότεροι συμβασιούχοι υπάλληλοι

Αναλύσαμε επίσης τη μεταβολή της κατάστασης που επικρατεί όσον αφορά το προσωπικό στα θεσμικά όργανα και άλλα όργανα της ΕΕ μεταξύ του 2012 και του 2018. Διαπιστώσαμε ότι ο αριθμός των θέσεων μόνιμων υπαλλήλων (δηλαδή μόνιμων και έκτακτων) είχε μειωθεί κατά 1 409 (3 %), ενώ αυξήθηκε σταδιακά ο αριθμός των συμβασιούχων υπαλλήλων από 8 709 σε 11 962. Κατά την περίοδο αυτή, το ποσοστό των συμβασιούχων υπαλλήλων στις προβλέψεις για το συνολικό εργατικό δυναμικό αυξήθηκε από 17 % σε 22 %.

Ο αριθμός των πρόσθετων συμβασιούχων υπαλλήλων που προσλήφθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους διαφέρει σημαντικά από το ένα θεσμικό όργανο στο άλλο. Αυτό καταδεικνύει εν μέρει την αύξηση του φόρτου εργασίας σε συγκεκριμένους τομείς, λόγω νέων καθηκόντων που απορρέουν από τις ταχέως εξελισσόμενες προτεραιότητες και της απαιτούμενης ανταπόκρισης σε ειδικές ή επείγουσες καταστάσεις, όπως η μεταναστευτική κρίση.

Μεταξύ του 2012 και του 2018, τα συνολικά μισθολογικά έξοδα αυξήθηκαν κατά 15 %, ήτοι από 4 116 εκατομμύρια ευρώ σε 4 724 εκατομμύρια ευρώ. Ειδικότερα, τα έξοδα αυτά αυξήθηκαν κατά 12 % για τους μόνιμους και έκτακτους υπαλλήλους και κατά 59 % για τους συμβασιούχους. Οι κύριοι παράγοντες αυτών των αυξήσεων ήταν η αύξηση του συνολικού εργατικού δυναμικού, η ετήσια τιμαριθμική αναπροσαρμογή των αποδοχών, οι προαγωγές των υπάλληλων και οι προβιβασμοί σε επόμενα κλιμάκια του ίδιου βαθμού. Όσον αφορά τους συμβασιούχους υπαλλήλους, αυξήθηκε επίσης το ποσοστό των υπαλλήλων αυτών στις υψηλότερες ομάδες καθηκόντων III και IV.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε τα εξής:

• η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή οφείλει να εφαρμόσει μια πολιτική για τον χειρισμό των ευαίσθητων καθηκόντων, βασιζόμενη σε συνολική εκτίμηση του κινδύνου, ώστε να προσδιοριστούν δικλίδες μετριασμού που θα λαμβάνουν υπόψη το μέγεθος του οργάνου και τη φύση των εργασιών του.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Διοίκηση» παρατίθενται στο κεφάλαιο 9 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019.

Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης

Σύνολο δαπανών: 3,8 δισεκατ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Από τη συγκρότησή τους το 1959, τα ΕΤΑ αποτελούν το κύριο μέσο που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) για την παροχή ενισχύσεων στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας προς τα κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), καθώς και προς τις υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ). Η συμφωνία εταιρικής σχέσης, η οποία υπεγράφη στην Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000 με εικοσαετή διάρκεια ισχύος («συμφωνία Κοτονού»), συνιστά το πλαίσιο που διέπει σήμερα τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα κράτη ΑΚΕ και τις ΥΧΕ. Πρωταρχικός στόχος της είναι η μείωση και, μακροπρόθεσμα, η εξάλειψη της φτώχειας.

Για το 2019, οι δαπάνες που αποτέλεσαν αντικείμενο του ελέγχου μας στον τομέα αυτό ανήλθαν συνολικά σε 3,4 δισεκατομμύρια ευρώ και αφορούν το όγδοο, ένατο, δέκατο και ενδέκατο ΕΤΑ.

Τη διαχείριση των ΕΤΑ ασκεί η Επιτροπή, εκτός του πλαισίου του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ, ενώ η Γενική Διεύθυνση Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΓΔ DEVCO) είναι η κυρίως αρμόδια ΓΔ.

Τι διαπιστώσαμε

Οι λογαριασμοί του 2019 απεικονίζουν εύλογα την οικονομική κατάσταση των ΕΤΑ, τα αποτελέσματα των πράξεών τους, τις ταμειακές ροές τους και τις μεταβολές του καθαρού ενεργητικού.

Καταλήγουμε επίσης στο συμπέρασμα ότι τα έσοδα των ΕΤΑ δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα.

Ελεγχθέν ποσό	Περιείχε ουσιώδες σφάλμα;	Εκτιμώμενο πιθανότερο επίπεδο σφάλματος
3,4 δισεκατ. ευρώ	Ναι	3,5 % (έναντι 5,2 % το 2018)

Όσον αφορά τον έλεγχο της κανονικότητας των πράξεων, εξετάσαμε δείγμα 126 πράξεων, το οποίο ήταν αντιπροσωπευτικό ολόκληρου του φάσματος των δαπανών στο πλαίσιο των ΕΤΑ. Το δείγμα περιλάμβανε 17 πράξεις που αφορούσαν το καταπιστευματικό ταμείο Bêkou και το καταπιστευματικό ταμείο έκτακτης ανάγκης για την Αφρική, 89 πράξεις που είχαν εγκριθεί από 19 αντιπροσωπείες της ΕΕ και 20 πληρωμές που είχαν εγκριθεί από τις κεντρικές υπηρεσίες της Επιτροπής.

Δεδομένου ότι τμήμα του ελεγχθέντος πληθυσμού μας είχε ήδη εξεταστεί στο πλαίσιο της μελέτης της ΓΔ DEVCO για το υπολειπόμενο ποσοστό σφάλματος (ΥΠΣ) του 2019, συμπεριλάβαμε στο δείγμα μας 14 επιπλέον πράξεις, στις οποίες εφαρμόσαμε, αναπροσαρμόζοντάς τα, τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης. Επομένως, το δείγμα περιλάμβανε συνολικά 140 πράξεις, κατ’ εφαρμογήν του μοντέλου διασφάλισης του ΕΕΣ. Στις περιπτώσεις που διαπιστώσαμε σφάλματα στις πράξεις, αναλύσαμε τα σχετικά συστήματα ώστε να εντοπίσουμε τις αδυναμίες.

Όπως και σε προηγούμενα έτη, η Επιτροπή και οι εταίροι υλοποίησης υπέπεσαν σε περισσότερα σφάλματα στις περιπτώσεις πράξεων που αφορούσαν προϋπολογιζόμενες δαπάνες, επιχορηγήσεις, συμφωνίες συνεισφοράς με διεθνείς οργανισμούς και συμφωνίες ανάθεσης με οργανισμούς συνεργασίας των κρατών μελών της ΕΕ, παρά στις περιπτώσεις άλλων μορφών στήριξης (όπως εκείνες που καλύπτουν τις συμβάσεις έργου, προμηθειών και υπηρεσιών). Από τις 65 πράξεις αυτού του είδους που εξετάσαμε, οι 25 (38 %) περιείχαν ποσοτικοποιήσιμα σφάλματα, τα οποία αντιστοιχούσαν στο 71,7 % του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος. Σε δύο τομείς, οι πράξεις που εξετάσαμε δεν περιείχαν σφάλματα. Επρόκειτο για τον τομέα της δημοσιονομικής στήριξης (επτά ελεγχθείσες πράξεις) και για πράξεις στις οποίες είχε εφαρμοστεί ο επονομαζόμενος «τεκμαρτός τρόπος προσέγγισης» σε έργα πολλαπλών χορηγών βοήθειας, υλοποιούμενα από διεθνείς οργανισμούς (13 ελεγχθείσες πράξεις).

Προληπτικά και διορθωτικά μέτρα

Σε εννέα περιπτώσεις σφαλμάτων που είχαν επίπτωση στα ποσά που καταλογίστηκαν στον προϋπολογισμό της ΕΕ (και σε έξι άλλες), η Επιτροπή είχε στη διάθεσή της επαρκή πληροφοριακά στοιχεία για την πρόληψη, ή για τον εντοπισμό και τη διόρθωση, των σφαλμάτων πριν από την αποδοχή των δαπανών. Εάν η Επιτροπή είχε αξιοποιήσει δεόντως όλες τις πληροφορίες που είχε στη διάθεσή της, το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος θα ήταν χαμηλότερο κατά 1,4 εκατοστιαίες μονάδες. Εντοπίσαμε τέσσερις ακόμη πράξεις που περιείχαν σφάλματα τα οποία θα έπρεπε να είχαν εντοπιστεί από τους εξωτερικούς ελεγκτές και επόπτες. Οι περιπτώσεις αυτές συνέβαλαν κατά 0,4 εκατοστιαίες μονάδες στο εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος.

Μελέτη της ΓΔ DEVCO για το ΥΠΣ

Το 2019 η ΓΔ DEVCO ανέθεσε σε εξωτερικό σύμβουλο την εκπόνηση της όγδοης μελέτης της για το ΥΠΣ, προκειμένου να εκτιμήσει το επίπεδο σφάλματος που εξακολουθούσε να υφίσταται μετά την ολοκλήρωση όλων των ελέγχων διαχείρισης που διενεργούνται με στόχο την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διόρθωση των σφαλμάτων για το σύνολο των τομέων αρμοδιότητάς της. Όσον αφορά τη μελέτη του 2019 για το ΥΠΣ, η ΓΔ DEVCO αύξησε το μέγεθος του δείγματος από 240 σε 480 πράξεις. Κατ’ αυτό τον τρόπο, κατέστη δυνατή η παρουσίαση χωριστών ποσοστών σφάλματος για τις δαπάνες που χρηματοδοτούνταν από τον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ και για τις δαπάνες που χρηματοδοτούνταν από τα ΕΤΑ, επιπλέον του συνδυασμένου συνολικού ποσοστού σφάλματος που αφορούσε και τα δύο. Για τέταρτο συναπτό έτος, η μελέτη εκτίμησε ότι το συνολικό ΥΠΣ ήταν χαμηλότερο από το όριο σημαντικότητας του 2 % που έχει ορίσει η ίδια η Επιτροπή.

Η μελέτη για το ΥΠΣ δεν συνιστά εντολή παροχής διασφάλισης ούτε έλεγχο· βασίζεται στη μεθοδολογία και το εγχειρίδιο της ΓΔ DEVCO για το ΥΠΣ. Όπως και τα προηγούμενα έτη, εντοπίσαμε περιορισμούς που συνέβαλαν στην υποεκτίμηση του υπολειπόμενου ποσοστού σφάλματος. Οι μελέτες των προηγούμενων τριών ετών παρουσίαζαν επίσης αδυναμίες και ανέφεραν ότι το ΥΠΣ ήταν χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας.

Επιπλέον, για περισσότερο από το ήμισυ των πράξεων (58 %), ο υπολογισμός του ΥΠΣ βασίζεται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει σε προηγούμενες ελεγκτικές εργασίες. Για τις εν λόγω πράξεις, ο ανάδοχος δεν διενεργεί κανέναν έλεγχο, ή εάν διενεργήσει οι έλεγχοί του είναι περιορισμένοι, βασιζόμενος αντ’ αυτού σε προηγούμενες ελεγκτικές εργασίες που πραγματοποιούνται βάσει του πλαισίου ελέγχου της ΓΔ DEVCO. Η υπερβολική εμπιστοσύνη στα αποτελέσματα προηγούμενων ελεγκτικών εργασιών αντιβαίνει στον ίδιο τον σκοπό της μελέτης για το ΥΠΣ, ο οποίος συνίσταται στον εντοπισμό των σφαλμάτων που διέλαθαν αυτών ακριβώς των ελέγχων.

Ζητήματα επιδόσεων

Στο πλαίσιο των ελέγχων μας είχαμε τη δυνατότητα όχι μόνο να εξετάσουμε την κανονικότητα των πράξεων, αλλά και να διατυπώσουμε παρατηρήσεις σχετικά με πτυχές των επιλεγεισών πράξεων που αφορούν τις επιδόσεις. Διενεργήσαμε ελέγχους, βάσει ενός συνόλου ερωτημάτων ελέγχου, για έργα που είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται κοντά στην ολοκλήρωσή τους, και διατυπώσαμε παρατηρήσεις για ορισμένα έργα όταν αυτές ήταν συναφείς με τον συνολικό έλεγχό μας.

Στο πλαίσιο των επιτόπιων ελέγχων μας, εντοπίσαμε περιπτώσεις στις οποίες η χρηματοδότηση είχε χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά και συνέβαλε στην επίτευξη των στόχων του έργου. Διαπιστώσαμε βέβαια και περιπτώσεις κατά τις οποίες η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα της δράσης είχαν υπονομευθεί, καθώς η προμήθεια αγαθών και η παροχή υπηρεσιών ή η εκτέλεση έργων δεν χρησιμοποιούνταν για τον σκοπό για τον οποίο προορίζονταν.

Επισκόπηση της ετήσιας έκθεσης δραστηριοτήτων της ΓΔ DEVCO

Κρίνουμε αδικαιολόγητη την απουσία επιφυλάξεων στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ DEVCO για το 2019 και θεωρούμε ότι αυτή οφείλεται εν μέρει στους περιορισμούς της μελέτης για το ΥΠΣ.

Επιπλέον, η Επιτροπή εφάρμοσε για πρώτη φορά τον κανόνα που ορίζει ότι δεν απαιτείται η διατύπωση επιφύλαξης, εάν ο επιμέρους τομέας δαπανών στον οποίο αυτή αναφέρεται αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 5 % των συνολικών πληρωμών και έχει δημοσιονομική επίπτωση μικρότερη των 5 εκατομμυρίων ευρώ. Κατά συνέπεια, δεν διατυπώνονται πλέον επιφυλάξεις σε ορισμένους τομείς στους οποίους είχαν διατυπωθεί επιφυλάξεις τα προηγούμενα έτη, ακόμη και αν εξακολουθεί να υφίσταται ο αντίστοιχος κίνδυνος.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή:

• να βελτιώσει περαιτέρω τη μεθοδολογία και το εγχειρίδιο που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της μελέτης του ΥΠΣ προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που διαπιστώσαμε στην έκθεση, με σκοπό να ενισχυθεί η αξιοπιστία του ποσοστού σφάλματος που αναφέρεται στη μελέτη·
• να διατυπώνει επιφυλάξεις για όλους τους τομείς σχετικά με τους οποίους διαπιστώνεται υψηλό επίπεδο κινδύνου, ανεξαρτήτως του μεριδίου τους στις συνολικές δαπάνες και της δημοσιονομικής επίπτωσής τους.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των ΕΤΑ παρουσιάζονται στην ετήσια έκθεση για το 2019 σχετικά με τις δραστηριότητες που χρηματοδοτήθηκαν από το όγδοο, ένατο, δέκατο και ενδέκατο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης.

Γενικές πληροφορίες

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και το έργο του

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) είναι ο ανεξάρτητος εξωτερικός ελεγκτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εδρεύει στο Λουξεμβούργο και απασχολεί περί τους 900 υπαλλήλους, ελεγκτές και προσωπικό υποστήριξης, οι οποίοι προέρχονται από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Αποστολή μας είναι να συμβάλλουμε στη βελτίωση της διοίκησης και της δημοσιονομικής διαχείρισης της ΕΕ, να προάγουμε τη λογοδοσία και τη διαφάνεια και να ενεργούμε ως ο ανεξάρτητος θεματοφύλακας των οικονομικών συμφερόντων των πολιτών της ΕΕ.

Οι εκθέσεις και οι γνώμες ελέγχου μας αποτελούν καθοριστικής σημασίας κρίκο στην αλυσίδα λογοδοσίας εντός της ΕΕ, δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται για να υποχρεώνουν σε λογοδοσία τους υπευθύνους για την εκτέλεση των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ: την Επιτροπή, τα λοιπά θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ, καθώς και τις διοικητικές αρχές των κρατών μελών.

Προειδοποιούμε για τους κινδύνους, παρέχουμε διασφάλιση, επισημαίνουμε αδυναμίες και ορθές πρακτικές και παρέχουμε καθοδήγηση στους φορείς χάραξης πολιτικής και τους νομοθέτες της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της διαχείρισης των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ. Με το έργο μας διασφαλίζουμε ότι οι ευρωπαίοι πολίτες γνωρίζουν πώς δαπανώνται τα χρήματά τους.

Σύντομη ματιά στον τρόπο προσέγγισης του ελέγχου μας όσον αφορά τη δήλωση αξιοπιστίας

Οι γνώμες που περιλαμβάνονται στη δήλωση αξιοπιστίας μας βασίζονται σε αντικειμενικά αποδεικτικά στοιχεία, προερχόμενα από ελεγκτικές δοκιμασίες που διενεργούνται σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ελέγχου.

Όπως αναφέρεται στη στρατηγική μας για την περίοδο 2018‑2020, αποφασίσαμε να αξιολογούμε τις διάφορες επιλογές που προσφέρονται για την αξιοποίηση των στοιχείων περί νομιμότητας και κανονικότητας που παρέχουν οι ελεγχόμενοι, υπό την έννοια ότι, στο μέλλον, πρόθεσή μας είναι να θεμελιώνουμε την ελεγκτική γνώμη μας στη δήλωση (διαχείρισης) της Επιτροπής, όπου αυτό είναι δυνατόν. Ωστόσο, αντιμετωπίσαμε δυσκολίες, όπως σε σχέση με τη διαθεσιμότητα έγκαιρων και αξιόπιστων πληροφοριών, οι οποίες προς το παρόν δεν μας επιτρέπουν να προχωρήσουμε περαιτέρω.

Αξιοπιστία των λογαριασμών

Παρέχουν οι ετήσιοι λογαριασμοί της ΕΕ πλήρη και ακριβή πληροφοριακά στοιχεία;

• Αξιολογούμε το λογιστικό σύστημα, προκειμένου να εξακριβώσουμε αν αποτελεί την κατάλληλη βάση για την εξαγωγή αξιόπιστων δεδομένων.
• Αξιολογούμε τις βασικές λογιστικές διαδικασίες, προκειμένου να εξακριβώσουμε ότι λειτουργούν ορθά.
• Διενεργούμε αναλυτικούς ελέγχους των λογιστικών δεδομένων, προκειμένου να εξακριβώσουμε αν αυτά παρουσιάζονται με συνέπεια και μπορούν να θεωρηθούν εύλογα.
• Υποβάλλουμε σε άμεσες ελεγκτικές δοκιμασίες δείγμα λογιστικών εγγραφών, προκειμένου να εξακριβώσουμε αν οι σχετικές πράξεις υπάρχουν και έχουν καταγραφεί επακριβώς.
• Ελέγχουμε τις οικονομικές καταστάσεις, προκειμένου να εξακριβώσουμε κατά πόσον παρέχουν εύλογη εικόνα της οικονομικής κατάστασης.

Κανονικότητα των πράξεων

Συμμορφώνονται με τους κανόνες οι πράξεις εσόδων και καταχωριζόμενων ως δαπάνες πληρωμών, στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί της ΕΕ;

• Αξιολογούμε τα συστήματα διαχείρισης εσόδων και δαπανών, προκειμένου να εξακριβώσουμε την αποτελεσματικότητά τους ως προς τη διασφάλιση της κανονικότητας των αντίστοιχων πράξεων.
• Λαμβάνουμε στατιστικά δείγματα πράξεων, τα οποία χρησιμοποιούμε ως βάση για τις λεπτομερείς ελεγκτικές δοκιμασίες στις οποίες προβαίνουν οι ελεγκτές μας. Εξετάζουμε τις πράξεις του δείγματος λεπτομερώς, φθάνοντας μέχρι τις εγκαταστάσεις των τελικών αποδεκτών (π.χ. γεωργών, ερευνητικών ινστιτούτων, εταιρειών που εκτελούν έργα ή παρέχουν υπηρεσίες μετά από δημόσιο διαγωνισμό), προκειμένου να συλλέξουμε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το συμβάν στο οποίο βασίστηκε η πράξη υπάρχει, έχει καταγραφεί ορθά και συμμορφώνεται με τους κανόνες που διέπουν την πραγματοποίηση των σχετικών πληρωμών.
• Αναλύουμε τα σφάλματα και τα ταξινομούμε είτε ως ποσοτικοποιήσιμα είτε ως μη ποσοτικοποιήσιμα. Οι πράξεις περιέχουν ποσοτικοποιήσιμο σφάλμα, εάν, βάσει των ισχυόντων κανόνων, η πληρωμή δεν θα έπρεπε να είχε εγκριθεί. Προβαίνουμε σε παρέκταση των ποσοτικοποιήσιμων σφαλμάτων, προκειμένου να εξάγουμε ένα εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος, τόσο συνολικά όσο και για κάθε επιμέρους τομέα στον οποίο διενεργούμε ειδική εκτίμηση.
• Για τη διατύπωση της ελεγκτικής γνώμης μας χρησιμοποιούμε το 2 % ως όριο σημαντικότητας. Λαμβάνουμε επίσης υπόψη και άλλα συναφή πληροφοριακά στοιχεία, τα οποία προέρχονται ενδεικτικά από ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και εκθέσεις άλλων εξωτερικών ελεγκτών.
• Εάν διαπιστώσουμε ότι το επίπεδο σφάλματος στις ελεγχθείσες πράξεις είναι σημαντικό, οφείλουμε να διερευνήσουμε αν το σφάλμα είναι «διάχυτο». Το σφάλμα μπορεί να κριθεί διάχυτο για διάφορους λόγους, ένας εκ των οποίων είναι η παρουσία του σε σημαντικό ποσοστό στον υπό εξέταση πληθυσμό. Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει βάση για τη θεμελίωση αρνητικής γνώμης. Από το 2016, στον προϋπολογισμό της ΕΕ προσδιορίζουμε τους τομείς χαμηλού και τους τομείς υψηλού κινδύνου. Όταν οι υψηλού κινδύνου δαπάνες που περιέχουν ουσιώδες σφάλμα αποτελούν σημαντικό τμήμα του υπό έλεγχο πληθυσμού, θεωρούμε ότι το σφάλμα είναι διάχυτο και, για τον λόγο αυτό, διατυπώνουμε αρνητική γνώμη.
• Συζητάμε όλες τις διαπιστώσεις μας τόσο με τις εθνικές αρχές όσο και με την Επιτροπή, προκειμένου να επιβεβαιώσουμε την ορθότητα των πραγματικών περιστατικών.

Όλα τα προϊόντα μας δημοσιεύονται στον ιστότοπό μας: http://www.eca.europa.eu. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ελεγκτική διαδικασία που ακολουθείται στο πλαίσιο της δήλωσης αξιοπιστίας παρουσιάζονται στο παράρτημα 1.1 –Μεθοδολογία και τρόπος προσέγγισης του ελέγχου, στο κεφάλαιο 1 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2019.

Επικοινωνία

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Τηλ:. +352 4398-1
Πληροφορίες: eca.europa.eu/el/Pages/ContactForm.aspx
Ιστότοπος: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το διαδίκτυο (https://europa.eu/european-union/index_el).

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2020

PDF	ISBN 978-92-847-5273-7	doi:10.2865/131340	QJ-02-20-696-EL-N
HTML	ISBN 978-92-847-5249-2	doi:10.2865/946681	QJ-02-20-696-EL-Q

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2020.

Η πολιτική για την περαιτέρω χρήση εγγράφων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) εφαρμόζεται δυνάμει της απόφασης αριθ. 6‑2019 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για την πολιτική ανοικτών δεδομένων και την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου ορίζεται διαφορετικά (π.χ. σε χωριστές ανακοινώσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας), το περιεχόμενο του ΕΕΣ που ανήκει στην ΕΕ παραχωρείται βάσει της άδειας Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Αυτό σημαίνει ότι επιτρέπεται η περαιτέρω χρήση, υπό τον όρο ότι αναφέρεται η πηγή και επισημαίνονται οι αλλαγές. Απαγορεύεται η διαστρέβλωση του αρχικού νοήματος ή μηνύματος των εγγράφων από τον περαιτέρω χρήστη. Το ΕΕΣ δεν φέρει ευθύνη για οποιαδήποτε συνέπεια προερχόμενη από την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Στις περιπτώσεις των κατωτέρω αναφερόμενων φωτογραφιών, η περαιτέρω χρήση επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση της αναγνώρισης του φορέα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, της πηγής και του ονόματος των φωτογράφων/αρχιτεκτόνων (εφόσον αναφέρονται):

Σελίδα *: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2020, Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

Σελίδα *: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2013, Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. Αρχιτέκτονες: Paul Noël (κτίριο K1, 1988) και Jim Clemes (κτίριο K2, 2004, και κτίριο K3, 2013).

Σελίδα *: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο / Mathieu Cugnot.

Σελίδα * (αριστερά): © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2015 / Άγγελος Τζωρτζίνης.

Σελίδα * (δεξιά): © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2011 / Philippe Terasse.

Σελίδα *: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2020 / Etienne Ansotte.

Σελίδα *: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2019, Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

Σελίδα *: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2020, Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

Εάν συγκεκριμένο περιεχόμενο αναφέρεται σε ταυτοποιήσιμα φυσικά πρόσωπα, π.χ. φωτογραφίες υπαλλήλων του ΕΕΣ, ή περιλαμβάνει έργα τρίτων, υποχρεούστε να μεριμνήσετε για την απόκτηση των αναγκαίων δικαιωμάτων. Όταν λαμβάνεται έγκριση, η έγκριση αυτή ακυρώνει την ανωτέρω γενική έγκριση και αναφέρει σαφώς τυχόν περιορισμούς στη χρήση.

Για τη χρήση ή την αναπαραγωγή περιεχομένου που δεν ανήκει στην ΕΕ, μπορεί να χρειάζεται να ζητήσετε άδεια απευθείας από τους κατόχους των δικαιωμάτων.

Σελίδα *: © Shutterstock / Rawpixel.com.

Σελίδα *: © Shutterstock / Nopphon_1987.

Σελίδα * (άνω αριστερά): © Shutterstock / Pressmaster.

Σελίδα * (άνω δεξιά): © Shutterstock / geniusksy.

Σελίδα * (κάτω): © Shutterstock / MONOPOLY919.

Σελίδα * (αριστερά): © Shutterstock / Jaggat Rashidi.

Σελίδα * (δεξιά): © Shutterstock / Pagina.

Σελίδα * (αριστερά): © Shutterstock / MMCez.

Σελίδα * (δεξιά): © Shutterstock / Ekaterina Kondratova.

Σελίδα * (αριστερά): © Shutterstock / stockphoto mania.

Σελίδα * (δεξιά): © Shutterstock / Riccardo Mayer.

Το λογισμικό ή τα έγγραφα που καλύπτονται από δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας, όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα εμπορικά σήματα, τα καταχωρισμένα σχέδια, οι λογότυποι και οι επωνυμίες/ονομασίες, εξαιρούνται από την πολιτική του ΕΕΣ για την περαιτέρω χρήση και δεν σας παρέχεται σχετική άδεια.

Η «οικογένεια» των ιστοτόπων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον τομέα europa.eu, παρέχει συνδέσμους προς ιστοτόπους τρίτων. Δεδομένου ότι το ΕΕΣ δεν τους ελέγχει, σας συνιστούμε να εξετάζετε τις πολιτικές τους για την προστασία του ιδιωτικού απορρήτου και της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Χρήση του λογοτύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

Δεν επιτρέπεται η χρήση του λογοτύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του οργάνου.

Επικοινωνήστε με την ΕΕ

Αυτοπροσώπως
Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν εκατοντάδες κέντρα πληροφόρησης Europe Direct. Μπορείτε να βρείτε τη διεύθυνση του πλησιέστερου σε σας κέντρου στον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/contact_el

Τηλεφωνικά ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
Η Europe Direct είναι μια υπηρεσία που απαντά στις ερωτήσεις σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με αυτήν την υπηρεσία:

• καλώντας ατελώς τον αριθμό 00 800 6 7 8 9 10 11 (ορισμένα δίκτυα τηλεφωνίας ενδέχεται να χρεώνουν τις κλήσεις αυτές),
• καλώντας τον αριθμό +32 22999696 ή
• μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/contact_el

Βρείτε πληροφορίες σχετικά με την ΕΕ

Στο διαδίκτυο
Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/index_el

Στις εκδόσεις της ΕΕ
Μπορείτε να καταφορτώσετε ή να παραγγείλετε δωρεάν και επί πληρωμή εκδόσεις της ΕΕ στην ακόλουθη διεύθυνση: https://op.europa.eu/el/publications. Μπορείτε να ζητήσετε πολλαπλά αντίγραφα δωρεάν εκδόσεων επικοινωνώντας με την υπηρεσία Europe Direct ή με το τοπικό σας κέντρο πληροφόρησης (βλ. https://europa.eu/european-union/contact_el).

Στη νομοθεσία της ΕΕ και σε σχετικά έγγραφα
Για πρόσβαση σε νομικές πληροφορίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνόλου της ενωσιακής νομοθεσίας από το 1952 σε όλες τις επίσημες γλώσσες, μεταβείτε στον ιστότοπο EUR-Lex, στην ακόλουθη διεύθυνση: http://eur-lex.europa.eu

Στα δημόσια δεδομένα από την ΕΕ
Η Πύλη Δημόσιων Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (http://data.europa.eu/euodp/el) παρέχει πρόσβαση σε σύνολα δεδομένων από την ΕΕ. Τα δεδομένα μπορούν να καταφορτωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν δωρεάν, τόσο για εμπορικούς όσο και για μη εμπορικούς σκοπούς.