Η πανδημία COVID-19 οδήγησε σε ανθρώπινες τραγωδίες, απαγορευτικά μέτρα και οικονομική επιβράδυνση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) κινητοποιήθηκε γρήγορα με στόχο την προστασία της ζωής και των μέσων διαβίωσης και ανέπτυξε μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στις προκλήσεις που αντιμετώπισε η δημόσια υγεία και η οικονομία.

Τι κάνει η ΕΕ

Η αλληλεγγύη αποτελεί τον πυρήνα της κοινής ευρωπαϊκής αντίδρασης στην COVID-19. Η ΕΕ κινητοποιεί όλους τους διαθέσιμους πόρους για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να συντονίσουν την αντίδρασή τους σε εθνικό επίπεδο, όπως παροχή αντικειμενικής ενημέρωσης σχετικά με τη διασπορά του ιού, λήψη αποτελεσματικών μέτρων για τον περιορισμό του ιού και την αποκατάσταση των οικονομικών και κοινωνικών ζημιών που προκαλεί η πανδημία.

Το ιατρικό αποθεματικό rescEU, το πρώτο κοινό ευρωπαϊκό αποθεματικό ιατρικού εξοπλισμού έκτακτης ανάγκης, βοήθησε τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις σε εξοπλισμό. Η στρατηγική της ΕΕ για τα εμβόλια στοχεύει στην ταχύτερη ανάπτυξη, παραγωγή και διανομή εμβολίων COVID-19. Η ΕΕ χρηματοδότησε μέρος του αρχικού κόστους το οποίο βάρυνε τους παραγωγούς εμβολίων για την ταχύτερη ανάπτυξη και παραγωγή ελπιδοφόρων εμβολίων, στο πλαίσιο της στρατηγικής αγοράς εμβολίων που εφαρμόζει. Μέχρι σήμερα, πέντε ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια έχουν εγκριθεί για χρήση στην ΕΕ μετά από θετικές επιστημονικές συστάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων.

Η Επιτροπή είχε εξασφαλίσει έως και 2,6 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίου έως τον Απρίλιο του 2021 και συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις για επιπλέον δόσεις. Τον Ιανουάριο του 2021 η Επιτροπή ζήτησε από τα κράτη μέλη την επίσπευση της διεξαγωγής εμβολίων σε όλη την ΕΕ. Οι παραδόσεις εμβολίων στις χώρες της ΕΕ αυξάνονται σταθερά και ο εμβολιασμός γίνεται με ταχύτερους ρυθμούς. Η Επιτροπή συνεργάζεται επίσης με τη βιομηχανία για την αύξηση της ικανότητας παρασκευής εμβολίων.

Έχει ξεκινήσει το έργο της ταχείας παραγωγής αποτελεσματικών εμβολίων για νέες παραλλαγές. Τον Φεβρουάριο του 2021 η Επιτροπή εγκαινίασε το εκκολαπτήριο HERA για να προετοιμαστεί για ανησυχητικές παραλλαγές του ιού COVID-19 και να διασφαλίσει τη γρήγορη ανάπτυξη και παραγωγή αποτελεσματικών εμβολίων αντιμετώπισης παραλλαγών.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για την περίοδο 2021–2027 και το NextGenerationEU, το σχέδιο ανάκαμψης, θα χορηγήσουν 1,8 τρισ. ευρώ για τη στήριξη ατόμων, επιχειρήσεων και περιφερειών, κυρίως όσων πλήττονται περισσότερο από την κρίση. Επιπλέον, το μέσο SURE (στήριξη για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης) βοηθά στη διατήρηση θέσεων εργασίας και τη στήριξη οικογενειών σε 19 κράτη μέλη.

Τον Μάρτιο του 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να δημιουργηθεί ένα ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό το οποίο θα διευκολύνει την ασφαλή ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών εντός της ΕΕ κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Η ΕΕ δεσμεύεται να εξασφαλίσει ότι ασφαλή εμβόλια θα φτάσουν σε όλες τις γωνιές του κόσμου. Η Επιτροπή και οι χώρες της ΕΕ διέθεσαν πάνω από 2,2 δισ. ευρώ για την COVAX, την παγκόσμια πρωτοβουλία με στόχο την ισότιμη πρόσβαση σε εμβόλια COVID-19, και στηρίζουν εκστρατείες εμβολιασμού σε χώρες εταίρους.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/coronavirus-response_el

Η υγεία αποτελεί μείζονα προτεραιότητα για την EE. Η πολιτική της ΕΕ για την υγεία συμπληρώνει τις πολιτικές των κρατών μελών, ώστε να εξασφαλιστεί ότι όλοι όσοι ζουν στην ΕΕ προστατεύονται από σοβαρές διασυνοριακές υγειονομικές απειλές και έχουν πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη.

Αν και η οργάνωση της υγειονομικής περίθαλψης είναι αρμοδιότητα κάθε κράτους μέλους, η ΕΕ συμπληρώνει τις εθνικές πολιτικές ώστε να επιτευχθούν κοινοί στόχοι. Η πολιτική της ΕΕ για την υγεία εστιάζει στην αντιμετώπιση σοβαρών υγειονομικών απειλών σε όλη την ΕΕ, στην πρόληψη των ασθενειών και στη διασφάλιση ίσων ευκαιριών για καλή υγεία και ποιοτική περίθαλψη σε όλους. Η συνεργασία δημιουργεί επίσης οικονομίες κλίμακας με τη συγκέντρωση κοινών πόρων.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ φιλοδοξεί να διασφαλίσει την προσβασιμότητα, την αποτελεσματικότητα και την ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας στην ΕΕ. Η δράση της ΕΕ επεκτείνεται επίσης σε μέτρα για τον εμβολιασμό (π.χ. κατά της COVID-19), την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής, την πρόληψη και τον περιορισμό πανδημιών και άλλων λοιμωδών νόσων.

Ο ρόλος της ΕΕ στην προετοιμασία και την αντιμετώπιση σοβαρών διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας είναι ουσιαστικής σημασίας για την προστασία των πολιτών στην Ευρώπη. Η πρόεδρος von der Leyen εξήγγειλε μια ισχυρότερη Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας για την κοινή αντιμετώπιση των υγειονομικών κρίσεων, του καρκίνου και της έλλειψης φαρμάκων.

Ο καρκίνος είναι σημαντική αιτία θανάτου στην Ευρώπη, καθώς και υψηλού κόστους για τα συστήματα υγείας. Η ΕΕ στηρίζει την πρόληψη, την ανίχνευση, την έγκαιρη διάγνωση και τη θεραπεία, καθώς και την ποιότητα ζωής των καρκινοπαθών και των επιζώντων μέσω του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου. Η ΕΕ δραστηριοποιείται στην καταπολέμηση του καπνίσματος, με νομοθεσία κατά του καπνίσματος, και στην προώθηση υγιεινών τρόπων ζωής.

Η Φαρμακευτική Στρατηγική επιδιώκει να βελτιώσει την πρόσβαση των ασθενών σε οικονομικά προσιτά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των ασθενών που πάσχουν από σπάνιες ασθένειες. Θα στηρίξει επίσης την καινοτομία και τις διάφορες αλυσίδες εφοδιασμού, με στόχο την καλύτερη προετοιμασία μας για την αντιμετώπιση κρίσεων.

Το κύριο μέσο χρηματοδότησης των πολιτικών της ΕΕ για την υγεία είναι το πρόγραμμα EU4Health, ύψους 5,1 δισ. ευρώ. Θα χρηματοδοτεί παρεμβάσεις για την ενίσχυση της πρόληψης των ασθενειών καθώς και της ετοιμότητας και ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας στην Ευρώπη. Επιπλέον, το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» θα επενδύσει 5,4 δισ. ευρώ στην έρευνα και καινοτομία στον τομέα της υγείας.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων αξιολογεί αναδυόμενες απειλές, ώστε η ΕΕ και οι εθνικές υγειονομικές αρχές να μπορούν να αντιδρούν γρήγορα. Και για να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή θεραπεία για τους ασθενείς, όλα τα φάρμακα στην ΕΕ πρέπει να εγκρίνονται σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο (μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων) προτού κυκλοφορήσουν στην αγορά.

Η ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης ασθενείας βοηθά τους ταξιδιώτες να έχουν πρόσβαση σε περίθαλψη εάν ασθενήσουν κατά την επίσκεψή τους σε άλλη χώρα της ΕΕ, ενώ η νομοθεσία της ΕΕ για την διασυνοριακή περίθαλψη καθορίζει τα δικαιώματα των πολιτών που μεταβαίνουν σε άλλη χώρα για προγραμματισμένη περίθαλψη. Μέσω των ευρωπαϊκών δικτύων αναφοράς οι ασθενείς με σπάνιες ή πολύπλοκες ασθένειες μπορούν να έχουν πρόσβαση στους καλύτερους ειδικούς σε όλη την Ευρώπη, χωρίς να χρειάζεται να ταξιδέψουν εκτός της χώρας τους.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/health/home_el

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι το σχέδιο δράσης της ΕΕ για να γίνει η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος. Πρόκειται για μια αναπτυξιακή στρατηγική που αποσκοπεί στη δημιουργία, έως το 2050, μιας σύγχρονης, αποδοτικής ως προς τη χρήση των πόρων και ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής οικονομίας χωρίς καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η οποία δεν αφήνει κανέναν στο περιθώριο.

Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος απειλούν την Ευρώπη και τον κόσμο. Η ατμόσφαιρα υπερθερμαίνεται και το κλίμα αλλάζει.

Η προστασία του περιβάλλοντος και η οικονομική ανάπτυξη μπορούν να συμβαδίζουν. Το διάστημα 1990-2019 η ΕΕ μείωσε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 24 %, τη στιγμή που η οικονομία της αυξήθηκε κατά 60 % περίπου.

Τι κάνει η ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη θα γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Η επίτευξη αυτού του στόχου οδηγεί στη δημιουργία μιας καθαρής, κυκλικής οικονομίας, στην αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και στη μείωση της ρύπανσης. Προϋποθέτει την ανάληψη δράσης από όλους τους κλάδους της οικονομίας, για παράδειγμα:

• επενδύσεις σε φιλοπεριβαλλοντικές τεχνολογίες·
• στήριξη της βιομηχανίας με στόχο την καινοτομία·
• καθαρότερες, φθηνότερες και πιο υγιεινές μορφές ιδιωτικών και δημόσιων μεταφορών·
• απαλλαγή του ενεργειακού τομέα από τις ανθρακούχες εκπομπές·
• διασφάλιση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων·
• συνεργασία με διεθνείς εταίρους για τη βελτίωση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προτύπων.

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 και έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55  σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, έως το 2030. Ο πρώτος ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα θα κάνει δεσμευτικούς αυτούς τους στόχους και θα διασφαλίσει ότι όλες οι πολιτικές της ΕΕ συμβάλλουν στην επίτευξή τους.

Θα απαιτηθούν σημαντικές επενδύσεις, τόσο από την ΕΕ όσο και από τον εθνικό δημόσιο τομέα, καθώς και από τον ιδιωτικό τομέα. Το Επενδυτικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα κινητοποιήσει τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ σε βιώσιμες επενδύσεις, ενώ ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης θα διασφαλίσει ότι καμία περιφέρεια δεν μένει στο περιθώριο, παρέχοντας στοχευμένη στήριξη ώστε να διατεθούν τουλάχιστον 55 δισ. ευρώ στις πλέον πληττόμενες περιοχές. Η δράση για το κλίμα έχει ενσωματωθεί σε όλα τα κύρια προγράμματα δαπανών της ΕΕ, καθώς τουλάχιστον το 30 % του προϋπολογισμού για το 2021-2027 προορίζεται για πρωτοβουλίες σχετικές με το κλίμα.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία υποστηρίζεται από έναν φιλόδοξο στόχο ανάσχεσης και αναστροφής της απώλειας της βιοποικιλότητας μέσω του μετασχηματισμού των συστημάτων τροφίμων, της χρήσης των δασών, της γης, των υδάτων και της θάλασσας, καθώς και της ενέργειας, των αστικών και βιομηχανικών συστημάτων. Η νέα βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ θα βοηθήσει τη βιομηχανία της Ευρώπης να ηγηθεί της διττής μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα και την ψηφιακή πρωτοπορία. Οι ψηφιακές τεχνολογίες θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του κλιματικού στόχου της ΕΕ για το 2050, για παράδειγμα με τη βελτιστοποίηση της χρήσης ενέργειας σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της γεωργίας, των μεταφορών και της μεταποίησης.

Η κλιματική αλλαγή και η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι παγκόσμιες απειλές και η ΕΕ θα συνεχίσει να ηγείται των διεθνών προσπαθειών για την προώθηση της εφαρμογής φιλόδοξων πολιτικών για το περιβάλλον, το κλίμα και την ενέργεια σε ολόκληρο τον κόσμο.

Περισσότερες πληροφορίες: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_el

Η EE εργάζεται σκληρά για να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι το σχέδιο για την επίτευξη αυτού του στόχου, καθώς προβλέπει μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, επένδυση σε πράσινες τεχνολογίες και προστασία του φυσικού μας περιβάλλοντος, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει τις αναπόφευκτες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Η ΕΕ λαμβάνει μέτρα ως απάντηση στις αλλαγές του κλίματος της Γης, και ειδικότερα στην άνοδο της θερμοκρασίας παγκοσμίως, η οποία οφείλεται στην αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι υψηλότερες μέσες θερμοκρασίες έχουν σαν συνέπεια, μεταξύ άλλων, την όλο και συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως πλημμύρες, ξηρασίες και καταιγίδες. Εκτός του ότι τα φαινόμενα αυτά αποτελούν άμεση απειλή για τους ανθρώπους, μπορούν επίσης να θέσουν σε κίνδυνο την παραγωγή τροφίμων και να προκαλέσουν λειψυδρία, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε λιμό, συγκρούσεις και μετανάστευση.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ ηγείται των παγκόσμιων προσπαθειών για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Συνεργάζεται ενεργά με άλλες χώρες και περιφέρειες για την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού, η οποία επιδιώκει να συγκρατηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2 °C σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, και καταβάλλει προσπάθειες για περιορισμό της αύξησης στους 1,5 °C.

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να γίνει κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 και έχει θέσει στόχο τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % κάτω από τα επίπεδα του 1990, έως το 2030. Ο πρώτος ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα θα κάνει δεσμευτικούς αυτούς τους στόχους, ενώ τα φιλόδοξα μέτρα που συνιστούν την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θα δώσουν την ευκαιρία στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης να επωφεληθούν από μια βιώσιμη πράσινη μετάβαση που δεν αφήνει κανέναν στο περιθώριο.

Η μετάβαση αυτή προϋποθέτει ότι θα δραστηριοποιηθούν όλα τα τμήματα της οικονομίας και της κοινωνίας. Τα άτομα και οι κοινότητες μπορούν να διαδραματίσουν τον ρόλο τους μέσω του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα, το οποίο καλεί όλους να συμμετάσχουν στην οικοδόμηση μιας πιο πράσινης Ευρώπης.

Η στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή προωθεί έργα όπως η οικοδόμηση αντιπλημμυρικών μέτρων, η ανάπτυξη ανθεκτικών στην ξηρασία καλλιεργειών και η αλλαγή των οικοδομικών κανονισμών, και στηρίζει τη διεθνή δράση για την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή.

Η μη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα ήταν πολύ δαπανηρή για την ΕΕ και τον υπόλοιπο κόσμο. Την ίδια στιγμή, η αυξανόμενη ζήτηση για καθαρές τεχνολογίες προσφέρει ευκαιρίες για καινοτομία, εκσυγχρονισμό της βιομηχανίας και δημιουργία πράσινης ανάπτυξης και θέσεων εργασίας. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί τη στρατηγική ανάπτυξης μέσω της οποίας θα αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες αυτές. Η δράση για το κλίμα συμπεριλαμβάνεται σε όλα τα κύρια προγράμματα δαπανών της ΕΕ, με τουλάχιστον το 30 % του προϋπολογισμού για το 2021-2027 να προορίζεται για πρωτοβουλίες που σχετίζονται με το κλίμα.

Η ΕΕ έχει θεσπίσει μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για τη μείωση των εκπομπών από όλους τους τομείς της οικονομίας. Το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ μειώνει τις εκπομπές από τη βιομηχανία, τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και τις αερομεταφορές στην Ευρώπη, με οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Οι χώρες της ΕΕ έχουν επίσης συμφωνήσει εθνικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών σε άλλους τομείς, όπως οι μεταφορές, οι κατασκευές και η γεωργία.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/clima/index_el

Η ΕΕ διαθέτει ορισμένα από τα υψηλότερα παγκοσμίως περιβαλλοντικά πρότυπα, τα οποία προστατεύουν τη φύση και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, προωθούν την πράσινη οικονομία και εξασφαλίζουν συνετή χρήση των φυσικών πόρων.

Ωστόσο, βρισκόμαστε σήμερα αντιμέτωποι με μείζονες παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η απώλεια βιοποικιλότητας και η έλλειψη πόρων. Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων είναι επείγουσα και θα απαιτήσει βαθύ και ταχύ μετασχηματισμό της κοινωνίας μας, του τρόπου με τον οποίο ζούμε, παράγουμε και καταναλώνουμε. Η ανάκαμψη της ΕΕ από την πανδημία COVID-19 πρέπει να είναι πράσινη, να κάνει την Ευρώπη πιο ανθεκτική, να είναι δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς για όλους.

Η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ διαδραματίζει καίριο ρόλο στη στήριξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας στην ταχύτερη μετάβαση σε μια οικονομία κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και ανατροφοδοτική, η οποία θα δίνει στον πλανήτη περισσότερα από αυτά που του παίρνει.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκύπτουν από την παραγωγή και την κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών. Η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία, στην οποία η αξία των προϊόντων και των υλικών διαρκεί όσο το δυνατόν περισσότερο και τα απόβλητα όπως και η χρήση των πόρων ελαχιστοποιούνται, είναι ουσιαστικής σημασίας για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας.

Το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, δομικό στοιχείο της Πράσινης Συμφωνίας, έχει στόχο να γίνουν τα βιώσιμα προϊόντα ο κανόνας στην ΕΕ. Επικεντρώνεται σε κατηγορίες που παρουσιάζουν τις περισσότερες δυνατότητες, όπως, τα ηλεκτρονικά, οι μπαταρίες και τα οχήματα, τα κλωστοϋφαντουργικά, τα κατασκευαστικά έργα και τα τρόφιμα. Στο πλαίσιο του σχεδίου, η στρατηγική για τις πλαστικές ύλες έχει στόχο να καταστήσει όλες τις πλαστικές συσκευασίες στην ΕΕ επαναχρησιμοποιήσιμες ή ανακυκλώσιμες έως το 2030, ενώ οι νέοι κανόνες στοχεύουν τα πλαστικά μιας χρήσης.

Η ΕΕ πρέπει να διαφυλάξει τους φυσικούς πόρους και να σταματήσει τη μείωση των απειλούμενων ειδών και οικοτόπων. Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα προβλέπει, μεταξύ άλλων, την επέκταση των προστατευόμενων περιοχών στην ξηρά και στη θάλασσα, τη φύτευση δισεκατομμυρίων δένδρων και την ενθάρρυνση των βιώσιμων γεωργικών πρακτικών. Θα βασιστεί στο υφιστάμενο δίκτυο προστατευόμενων φυσικών περιοχών Natura 2000 σε ολόκληρη την ΕΕ, όπου οι βιώσιμες ανθρώπινες δραστηριότητες μπορούν να συνυπάρχουν με σπάνια και ευάλωτα είδη και οικοτόπους.

Για την προστασία των ατόμων από πιέσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον και κινδύνους για την υγεία, η ΕΕ έχει στόχο την εγγύηση ασφαλούς πόσιμου νερού και καθαρών νερών κολύμβησης, τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, τον περιορισμό του θορύβου και τη μείωση ή την εξαφάνιση των επιπτώσεων από βλαβερές χημικές ουσίες.

Η ΕΕ διαδραματίζει επίσης ηγετικό ρόλο στις διεθνείς προσπάθειες για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις δεν σταματούν στα σύνορα. Για να διατηρήσουμε καθαρά τον αέρα, τις θάλασσες και άλλες υδάτινους πόρους, για να εξασφαλίσουμε τη βιώσιμη χρήση της γης και των οικοτόπων και για να περιορίσουμε την κλιματική αλλαγή σε διαχειρίσιμα επίπεδα, θα πρέπει να ληφθούν και άλλα μέτρα. Τα περιβαλλοντικά πρότυπα διασφαλίζονται μέσω των εμπορικών συμφωνιών της ΕΕ με άλλες χώρες.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/topics/environment_el

Η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ έχει ως στόχο να εξασφαλίσει ασφαλή, ανταγωνιστικό και οικονομικά προσιτό ενεργειακό εφοδιασμό, επιτυγχάνοντας παράλληλα τους στόχους μας για το κλίμα.

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά μεγάλων ενεργειακών προκλήσεων. Εκτός από την εξασφάλιση ασφαλούς ενεργειακού εφοδιασμού σε προσιτές τιμές για όλους και για όλες, η ΕΕ πρέπει να στραφεί, από μια οικονομία που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα, σε ένα καθαρότερο σύστημα με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα.

Για να γίνει αυτή η μετάβαση, η ΕΕ πρέπει να καταστεί ενεργειακά αποδοτικότερη, να επεκτείνει τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, να δώσει έμφαση στην καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες, να βελτιώσει τις διασυνοριακές ενεργειακές συνδέσεις και να μειώσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας.

Τι κάνει η ΕΕ

Κάθε κράτος μέλος καθορίζει το δικό του ενεργειακό μείγμα, αλλά ο συντονισμός των κανόνων σε επίπεδο ΕΕ δίνει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να επιτύχουν κοινούς πολιτικούς στόχους.

Το κλίμα και η ενέργεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Η ενέργεια ευθύνεται για το 75 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, η ΕΕ επιδιώκει να επαναπροσδιορίσει πλήρως το ενεργειακό της σύστημα.

Η Ενεργειακή Ένωση θα επιτύχει αυτόν τον μετασχηματισμό βελτιώνοντας τις συνέργειες με άλλους τομείς πολιτικής, όπως οι μεταφορές, η έρευνα και η καινοτομία, η ψηφιοποίηση, η κυκλική οικονομία και η βιώσιμη χρηματοδότηση.

H δέσμη νομοθετικών μέτρων «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους» θα συμβάλει στην επιτάχυνση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια και στην εκπλήρωση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η ΕΕ στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού.

Η απανθρακοποίηση του τομέα της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αποτελεί μια από τις βασικές συνιστώσες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συγκαταλέγονται στις τεχνολογίες με τις μεγαλύτερες δυνατότητες. Επιπλέον, για να βελτιώσει την ενεργειακή αποδοτικότητα, η ΕΕ λαμβάνει μέτρα όπως η ανακαίνιση εκατομμυρίων κτιρίων στην Ευρώπη, καθώς και ο οικολογικός σχεδιασμός και οι ενεργειακές ετικέτες.

Οι προτεινόμενες στρατηγικές της ΕΕ για την ενοποίηση των ενεργειακών συστημάτων και για το υδρογόνο ανοίγουν τον δρόμο για έναν ενεργειακό τομέα πλήρως απανθρακοποιημένo, πιο αποτελεσματικό, ευέλικτο και διασυνδεδεμένο. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει νέες προκλήσεις, όπως η απανθρακοποίηση του τομέα του φυσικού αερίου, για παράδειγμα μέσω της μείωσης των εκπομπών μεθανίου.

Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων σε επίπεδο ΕΕ δημιουργεί επίσης νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη, θέσεις εργασίας, έρευνα, καθώς και για μια πιο ανταγωνιστική και βιώσιμη αγορά ενέργειας. Οι καταναλωτές και οι καταναλώτριες αναμένεται επίσης να αποκομίσουν σημαντικά οφέλη: θα μπορούν να αλλάζουν ενεργειακούς παρόχους και, τελικά, να επιτυγχάνουν μειωμένους λογαριασμούς και λιγότερη ατμοσφαιρική ρύπανση. Ορισμένες πρόσθετες πολιτικές και δράσεις που έχει αναλάβει η ΕΕ για να διασφαλίσει την επίτευξη των στόχων της περιλαμβάνουν:

• νέα διασυνοριακά δίκτυα για το φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια, όπως έργα για την καλύτερη ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο·
• μέτρα που αποσκοπούν στην εντατικοποίηση των προσπαθειών στον τομέα των συσσωρευτών, ιδίως με τη δημιουργία της ευρωπαϊκής συμμαχίας για τους συσσωρευτές ώστε να βελτιωθεί η παραγωγική ικανότητα και η τεχνολογία στον εν λόγω τομέα στην ΕΕ∙
• την πρωτοβουλία για τις περιφέρειες με ανθρακωρυχεία σε μεταβατικό στάδιο, η οποία συμβάλλει στη μετάβαση σε καθαρές πηγές ενέργειας, ώστε να μη μένει καμία και κανείς στο περιθώριο, και
• συμβολή στο διεθνές πρόγραμμα πυρηνικής σύντηξης ITER, ένα από τα πιο φιλόδοξα ενεργειακά έργα παγκοσμίως.

Περισσότερες πληροφορίες: https://energy.ec.europa.eu/index_en

Η πολιτική μεταφορών της ΕΕ συμβάλλει στη λειτουργία της οικονομίας μέσω της ανάπτυξης σύγχρονων υποδομών που καθιστούν τις μετακινήσεις ταχύτερες και ασφαλέστερες και παράλληλα προωθούν βιώσιμες και ψηφιακές λύσεις.

Η Ευρώπη χρειάζεται αποτελεσματικές μεταφορικές συνδέσεις για την προώθηση της επιχειρηματικότητας, της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης, για τον τουρισμό και την αναψυχή, καθώς και για τη διασύνδεση των ανθρώπων μεταξύ τους. Οι μεταφορές συμβάλλουν σημαντικά στην οικονομία, απασχολώντας άμεσα περίπου 10 εκατομμύρια άτομα. Η πολιτική μεταφορών της ΕΕ επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου ανθεκτικού στις κρίσεις, με καθαρότερες και οικολογικότερες μεταφορές και θεμιτό ανταγωνισμό.

Τι κάνει η ΕΕ

Χάρη στην ΕΕ, την τελευταία 20ετία σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στον τομέα των μεταφορών στην Ευρώπη, με ασφαλέστερους ουρανούς, θάλασσες και οδικά δίκτυα, καλύτερες συνθήκες εργασίας για τους εργαζομένους του κλάδου, περισσότερες και φθηνότερες επιλογές κινητικότητας, και ταχεία πρόοδο προς καθαρότερες και ψηφιακές λύσεις.

Οι μεταφορές ευθύνονται για το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία στοχεύει στη μείωσή τους κατά 90 % έως το 2050. Η επίτευξη πιο βιώσιμης και έξυπνης κινητικότητας σημαίνει παροχή οικονομικότερων, περισσότερο προσβάσιμων, υγιεινών και καθαρότερων εναλλακτικών λύσεων. Βασικός στόχος είναι η προώθηση της χρήσης καθαρών οχημάτων και εναλλακτικών καυσίμων, καθώς και η ενίσχυση του ρόλου των βιώσιμων μέσων μεταφοράς, όπως οι σιδηρόδρομοι. Το 2021 το Ευρωπαϊκό Έτος Σιδηροδρόμων αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα του σιδηροδρόμου ως βιώσιμου, έξυπνου και ασφαλούς μεταφορικού μέσου.

Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας είναι ζωτικής σημασίας. Οι ψηφιακές τεχνολογίες που καθιστούν δυνατή την αυτοματοποιημένη κινητικότητα καθώς και τα έξυπνα συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας θα συμβάλουν, για παράδειγμα, σε αποτελεσματικότερες και, παράλληλα, καθαρότερες μεταφορές.

Χρηματοδοτούμενη μέσω του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη», με προϋπολογισμό άνω των 25,8 δισ. ευρώ, η πολιτική της ΕΕ για τις υποδομές μεταφορών αποσκοπεί στη σύνδεση ολόκληρης της ηπείρου. Αυτό περιλαμβάνει τη γεφύρωση των κενών μεταξύ των εθνικών δικτύων μεταφορών και τη στήριξη των επενδύσεων σε διασυνοριακές συνδέσεις. Θα δώσει επίσης προτεραιότητα σε φιλικά προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς, όπως είναι οι σιδηρόδρομοι, και στην ανάπτυξη υποδομών για οχήματα που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα.

Οι μεταφορές είναι η ραχοκοκαλιά της ενιαίας αγοράς, διατηρώντας την οικονομία της ΕΕ σε κίνηση. Με την οικοδόμηση μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς αερομεταφορών και την προώθηση της πρωτοβουλίας για τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό, οι πτήσεις συνεχίζουν να γίνονται ευκολότερες και φθηνότερες. Οι αδειοδοτημένες σιδηροδρομικές εταιρείες μπορούν πλέον να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους οπουδήποτε στην ΕΕ και οι ναυτιλιακές εταιρείες μπορούν να δραστηριοποιούνται σε περισσότερες χώρες.

Η ασφάλεια και η προστασία είναι στόχοι ύψιστης σημασίας. Παρότι σημειώνεται πρόοδος προς τη σωστή κατεύθυνση, περίπου 18 800 άνθρωποι ακόμη έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία ατυχήματα το 2020. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ εργάζεται συνεχώς για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Η πολιτική μεταφορών της ΕΕ βοηθά τους ταξιδιώτες και με άλλους τρόπους: όσοι ταξιδεύουν στην ΕΕ με αεροπλάνα, τρένα, πλοία και λεωφορεία έχουν ορισμένα δικαιώματα σε περίπτωση καθυστερήσεων ή ακυρώσεων.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/transport/index_en

Η κοινή γεωργική πολιτική εξασφαλίζει τον σταθερό εφοδιασμό τροφίμων που παράγονται με βιώσιμο τρόπο και σε προσιτές τιμές στα 447 εκατομμύρια καταναλωτών της ΕΕ. Επίσης, συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στη διαχείριση των φυσικών μας πόρων και στη στήριξη της απασχόλησης και της ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές.

Η κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Στηρίζει τον ζωτικό τομέα τροφίμων και γεωργίας της ΕΕ, ο οποίος δημιουργεί περίπου 40 εκατομμύρια θέσεις εργασίας.

Κρίσεις όπως η κλιματική αλλαγή και η πανδημία COVID-19 υπενθυμίζουν ότι το επισιτιστικό μας σύστημα απειλείται και πρέπει να γίνει περισσότερο ανθεκτικό. Ένα πιο υγιές και βιώσιμο σύστημα τροφίμων της ΕΕ είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΚΓΠ παρέχει στήριξη με τους εξής τρόπους:

• Άμεσες ενισχύσεις που στηρίζουν το εισόδημα των γεωργών. Οι ενισχύσεις αυτές αντισταθμίζουν τους κινδύνους και τις αβεβαιότητες που συνδέονται με τη γεωργία και χορηγούνται υπό τον όρο ότι τηρούνται οι αυστηροί κανόνες για την ασφάλεια των τροφίμων, το περιβάλλον, την υγεία και την καλή μεταχείριση των ζώων.
• Μέτρα για την αγορά με σκοπό την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων, όπως η αιφνίδια μείωση της ζήτησης λόγω υγειονομικής κρίσης ή πτώση των τιμών λόγω προσωρινής υπερπροσφοράς.
• Προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης (συγχρηματοδοτούμενα από τις χώρες της ΕΕ) που προωθούν την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα, για να γίνουν οι αγροτικές περιοχές ελκυστικοί τόποι διαβίωσης και εργασίας.

Το 2019 η ΕΕ στήριξε τους γεωργούς χορηγώντας 57,98 δισ. ευρώ, από τα οποία τα τρία τέταρτα περίπου διατέθηκαν για τη στήριξη του εισοδήματος.

Οι προτάσεις για τη μελλοντική ΚΓΠ επιδιώκουν να μετατοπίσουν την έμφαση από τους κανόνες και τη συμμόρφωση στις επιδόσεις και τα αποτελέσματα. Αποσκοπούν στην προώθηση ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού γεωργικού τομέα που μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Οι γεωργοί, οι επιχειρήσεις γεωργικών ειδών διατροφής, οι δασοκόμοι και οι αγροτικές κοινότητες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο σε πολλά ζητήματα. Ένα από αυτά είναι η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» που στοχεύει στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω της βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων. Η στρατηγική αποσκοπεί στην προώθηση υγιεινών τροφίμων για όλους και στην πρόληψη της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων, διασφαλίζοντας παράλληλα τα μέσα βιοπορισμού των γεωργών. Η μελλοντική ΚΓΠ συνδέεται στενά με τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 και πρόκειται να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2023, εν αναμονή της τελικής συμφωνίας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο γενικός νόμος της ΕΕ για τα τρόφιμα στοχεύει στην προστασία της υγείας και των συμφερόντων των ατόμων, και παράλληλα στην αποτελεσματική λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων παρέχει συμβουλές σε θέματα τροφίμων με στόχο την προστασία των ανθρώπων, των ζώων, των φυτών και του περιβάλλοντος. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές βοηθά να διασφαλίζεται ότι τα τρόφιμα που δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες της ΕΕ απομακρύνονται από τα ράφια. Όταν εκδηλώνονται σοβαρές επιδημίες ζωονόσων ή παρατηρούνται μαζικά περιστατικά τροφικών δηλητηριάσεων, οι αρχές της ΕΕ μπορούν να παρακολουθούν τη διαδρομή των προϊόντων διατροφής μέσω του συστήματος TRACES.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries_el

Οι ωκεανοί μας παράγουν το μεγαλύτερο μέρος του οξυγόνου που αναπνέουμε, ρυθμίζουν τον καιρό και το κλίμα και φιλοξενούν τα περισσότερα είδη του πλανήτη μας. Είναι επίσης σημαντικοί μοχλοί της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθώς μας προμηθεύουν με τρόφιμα και δημιουργούν θέσεις εργασίας, μεταφορές και αναψυχή. Η ΕΕ εργάζεται για να προστατεύσει τις θάλασσες και τους ωκεανούς μας και για να διασφαλίσει ότι παραμένουν περιβαλλοντικά και οικονομικά βιώσιμοι για τις μελλοντικές γενιές.

Τι κάνει η ΕΕ

Με κύκλο εργασιών ύψους 650 δισ. ευρώ το 2018 και απασχολώντας περίπου 4,5 εκατομμύρια άτομα, ο τομέας της «γαλάζιας» οικονομίας της ΕΕ βρίσκεται σε καλή υγεία. Η στρατηγική για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία της ΕΕ επιδιώκει να αξιοποιήσει τις δυνατότητες βιώσιμης ανάπτυξης στους τομείς της θάλασσας και της ναυτιλίας συνολικά.

Χάρη στην έρευνα και την καινοτομία, οι θάλασσες και οι ωκεανοί είναι πηγή ανανεώσιμης ενέργειας, ορυκτών και φαρμακευτικών προϊόντων. Η ΕΕ βρίσκεται σε μοναδική θέση για την ανάπτυξη υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χάρη στις πολλές και ποικίλες θαλάσσιες λεκάνες της και στο σταθερά μειούμενο κόστος των νέων εγκαταστάσεων. Προτάσεις για τη μεγιστοποίηση αυτού του δυναμικού θα βοηθήσουν την ΕΕ να επιτύχει τον στόχο της να γίνει κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.

Παράλληλα με την αξιοποίηση αυτών των νέων ευκαιριών, η ΕΕ διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην προώθηση της υπεύθυνης και βιώσιμης εκμετάλλευσης των θαλασσών, τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως.

Η κοινή αλιευτική πολιτική της ΕΕ επιδιώκει να διασφαλίσει ότι η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια (ιχθυοκαλλιέργεια υπό ελεγχόμενες συνθήκες) είναι περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμες. Στόχος της είναι η προώθηση ενός δυναμικού και βιώσιμου αλιευτικού κλάδου, η διατήρηση των πόρων και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, και παράλληλα, η εξασφάλιση δίκαιου βιοτικού επιπέδου για τις αλιευτικές κοινότητες. Περιέχει ένα σύνολο κανόνων για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών αλιευτικών στόλων και τη διατήρηση των αλιευτικών αποθεμάτων. Για να αποφευχθεί η υπεραλίευση, οι ποσοστώσεις που ισχύουν για τις χώρες της ΕΕ θέτουν όρια ως προς την ποσότητα κάθε είδους που μπορεί να αλιευθεί, ενώ μια υποχρέωση εκφόρτωσης αποτρέπει τη σπατάλη των ανεπιθύμητων αλιευμάτων.

Η ΕΕ έχει καθιερώσει προστατευόμενες περιοχές για τη διαφύλαξη των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητάς τους αλλά και των υπηρεσιών που παρέχουν, και αποσκοπεί στην προστασία τουλάχιστον του 30 % των θαλασσών της ΕΕ έως το 2030. Επιπλέον, οι κανόνες της ΕΕ για την αντιμετώπιση των θαλάσσιων απορριμμάτων μειώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις των δέκα πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης που απαντώνται συχνότερα στις παραλίες και τις θάλασσες της Ευρώπης, καθώς και των απολεσθέντων και εγκαταλελειμμένων αλιευτικών εργαλείων.

Η κοινή αλιευτική πολιτική και η θαλάσσια πολιτική της ΕΕ θα χρηματοδοτηθούν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας. Εν αναμονή της τελικής έγκρισής του, το ταμείο αυτό θα διαθέσει πάνω από 6,1 δισ. ευρώ (2021-2027) για τη βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα, με ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη της παράκτιας αλιείας μικρής κλίμακας.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/oceans-and-fisheries/index_en

Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση συνιστά μια κοινή βάση με στόχο τη σταθερότητα, την απασχόληση και την ανάπτυξη σε ολόκληρη την ΕΕ.

Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση συνενώνει τις οικονομίες της ΕΕ μέσω συντονισμένων οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών, εναρμονισμένων κανόνων για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, κοινής νομισματικής πολιτικής και κοινού νομίσματος, του ευρώ. Αποτελεί ισχυρό εργαλείο για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ανάπτυξης, κοινωνικής δικαιοσύνης και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, το έργο αυτό δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Τι κάνει η ΕΕ

Οι οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές της ΕΕ έχουν ως στόχο:

• τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την τόνωση των επενδύσεων·
• την προώθηση της οικονομικής σταθερότητας·
• τη βελτίωση της αποδοτικής λειτουργίας της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης·
• τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των πολύπλοκων χρηματοπιστωτικών προϊόντων·
• τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προστασία των φορολογουμένων σε περίπτωση χρηματοπιστωτικής κρίσης·
• την ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ.

Στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση συμμετέχουν και τα 27 κράτη μέλη, πολλά μάλιστα έχουν προχωρήσει περαιτέρω ως προς την ενοποίησή τους και έχουν υιοθετήσει το ευρώ ως νόμισμά τους. Οι χώρες αυτές αποτελούν τη ζώνη του ευρώ. Σήμερα το ευρώ το χρησιμοποιούν περισσότερα από 340 εκατομμύρια άτομα σε 19 κράτη μέλη. Τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα του ευρώ αποτελούν σύμβολο της ελευθερίας, της ευκολίας και των ευκαιριών που προσφέρει η ΕΕ.

Την επομένη της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, η ΕΕ ανέλαβε δράση προκειμένου να αντιμετωπίσει ορισμένες από τις θεσμικές αδυναμίες της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης τις οποίες αποκάλυψε η κρίση και να δημιουργήσει έναν ασφαλέστερο χρηματοπιστωτικό τομέα. Η ΕΕ ενίσχυσε την οικονομική διακυβέρνηση, σχεδίασε ένα σύστημα για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στη ζώνη του ευρώ, βελτίωσε τα δημόσια οικονομικά των κρατών μελών και προώθησε μεταρρυθμίσεις για την ενθάρρυνση των επενδύσεων. Επιπλέον, η ΕΕ θέσπισε εναρμονισμένους κανόνες με στόχο να αυξηθεί η ανθεκτικότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της και να ενισχυθεί η εποπτεία των τραπεζών στη ζώνη του ευρώ.

Τα γερά θεμέλια που είχε θέσει η Οικονομική και Νομισματική Ένωση βοήθησαν τα κράτη μέλη να αντεπεξέλθουν στις πρωτοφανείς οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις της πανδημίας COVID-19. Η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη να υπάρχει ταχεία, αποφασιστική και συντονισμένη αντίδραση στις κρίσεις. Ως απάντηση η ΕΕ επέτρεψε στα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν από τις συνήθεις δημοσιονομικές υποχρεώσεις τους, δημιουργώντας την πρωτοβουλία SURE, ύψους 100 δισ. ευρώ, προκειμένου να συμβάλει στην προστασία της απασχόλησης και των εργαζομένων και δρομολογώντας τον καινοφανή μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας με προϋπολογισμό 723,8 δισ. ευρώ (τρέχουσες τιμές), που αποτελεί τον πυρήνα του NextGenerationEU. Ο μηχανισμός χρηματοδοτεί τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που καταρτίζονται από τα κράτη μέλη. Τα μέτρα αυτά θα στηρίξουν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, βοηθώντας παράλληλα τις χώρες της ΕΕ να εξέλθουν ισχυρότερες από την πανδημία.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro_el
https://ec.europa.eu/info/topics/banking-and-finance_el

Η ΕΕ συμβάλλει στη δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας σε όλη την Ευρώπη και επιδιώκει τη θέσπιση δίκαιων κοινωνικών προτύπων για όλους, μέσω και των κονδυλίων ύψους 99,3 δισ. ευρώ του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ για την περίοδο 2021-2027.

Η αρμοδιότητα για τις πολιτικές απασχόλησης και τις κοινωνικές υποθέσεις επιμερίζεται μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών της. Η Επιτροπή έχει αναγάγει την απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις σε ύψιστη προτεραιότητά της, µε τη στήριξη του NextGenerationEU, του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19.

Τι κάνει η ΕΕ

Οι πολιτικές απασχόλησης και κοινωνικών υποθέσεων της ΕΕ σχεδιάστηκαν με σκοπό:

• τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ·
• τη συνδρομή προς τους εργαζομένους ώστε να βρουν εργασία στη χώρα τους ή σε άλλο κράτος μέλος·
• την προώθηση των δεξιοτήτων και της επιχειρηματικότητας·
• τον συντονισμό και τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης·
• τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας μέσω κοινών ελάχιστων προτύπων·
• την υποστήριξη της κοινωνικής ένταξης και την καταπολέμηση της φτώχειας και της αστεγίας·
• την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία.

Η ΕΕ παρέχει και συντονίζει τη χρηματοδότηση με στόχο να συνδράμει τα κράτη μέλη ώστε να επενδύσουν σε τομείς όπως η παιδική φροντίδα, η υγειονομική περίθαλψη, η κατάρτιση, οι προσβάσιµες υποδομές και η υποστήριξη της εξεύρεσης εργασίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ θα βοηθήσει εκατομμύρια ανθρώπους να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, ιδίως αυτές που απαιτούνται για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς και να βρουν καλύτερες θέσεις εργασίας. Οι Εγγυήσεις για τη νεολαία βοηθούν να διασφαλιστεί ότι όλα τα άτομα κάτω των 30 ετών θα λαμβάνουν μια ποιοτική και συγκεκριμένη προσφορά για εργασία, μαθητεία, κατάρτιση ή συνεχή εκπαίδευση εντός 4 μηνών από τη στιγμή που εξέρχονται από την επίσημη εκπαίδευση ή που μένουν άνεργοι. Παράλληλα, η νέα πρωτοβουλία ALMA (από τα αρχικά των λέξεων Aim, Learn, Master, Achieve, δηλαδή «στοχεύω», «μαθαίνω», «κατακτώ», «επιτυγχάνω») έχει ως στόχο να συνδράμει τους μειονεκτούντες νέους που δεν έχουν τόσες ευκαιρίες πρόσβασης σε θέσεις εργασίας ή κατάρτισης για ατομικούς ή διαρθρωτικούς λόγους.

Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τα άτομα και τις επιχειρήσεις να αναπτύξουν περισσότερες και καλύτερες δεξιότητες, και θέτει φιλόδοξους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2025.

Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων κατοχυρώνει αρχές και δικαιώματα που συνδέονται µε την ισότητα ευκαιριών στην αγορά εργασίας, τις δίκαιες συνθήκες εργασίας και την κοινωνική προστασία. Ένα σχέδιο δράσης για την υλοποίηση των εν λόγω αρχών θέτει βασικούς στόχους για την απασχόληση, την κατάρτιση και την κοινωνική προστασία και ένταξη οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030.

Οι κανόνες της ΕΕ για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης δεν αντικαθιστούν τα εθνικά συστήματα, αλλά προστατεύουν τα δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισης των ατόμων όταν μετακινούνται εντός της ΕΕ (και της Ισλανδίας, του Λιχτενστάιν, της Νορβηγίας και της Ελβετίας). Η Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας διασφαλίζει την εφαρμογή των κανόνων της Ένωσης για την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού με δίκαιο, απλό και αποτελεσματικό τρόπο. Η EURES, η ευρωπαϊκή πύλη για την επαγγελματική κινητικότητα, φέρνει σε επαφή άτομα που αναζητούν εργασία και εταιρείες που προσφέρουν εργασία, ενώ η υπηρεσία Europass βοηθά τους ενδιαφερόμενους να φτιάξουν τα βιογραφικά τους σημειώματα.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/topics/employment-and-social-affairs_el

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να δημιουργήσει ένα ελκυστικότερο επενδυτικό περιβάλλον για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Ο τρόπος με τον οποίο αποσκοπεί να το πετύχει είναι αίροντας τα εμπόδια στις επενδύσεις και διασφαλίζοντας ότι οι Ευρωπαίοι διαθέτουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για τις θέσεις εργασίας του μέλλοντος.

Η ΕΕ αντιμετωπίζει τις συνέπειες της πανδημίας COVID-19, ενώ παράλληλα εργάζεται για να βοηθήσει τους πολίτες της ΕΕ να διαχειριστούν επιτυχώς την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Στόχος της είναι να διασφαλίσει ότι ο μετασχηματισμός της οικονομίας της ΕΕ είναι δίκαιος και χωρίς αποκλεισμούς, ώστε κάθε πολίτης να μπορεί να αποκομίσει τα οφέλη που προσφέρει η διττή μετάβαση· αποσκοπεί επίσης να διασφαλίσει ότι κανείς δεν θα μείνει στο περιθώριο.

Τι κάνει η ΕΕ

Το πρόγραμμα InvestEU αποτελεί σημαντικό στοιχείο του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας COVID-19 και την επίτευξη των μακροπρόθεσμων προτεραιοτήτων της. Βασίζεται στην επιτυχία του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη, το οποίο κινητοποίησε περισσότερα από 500 δισ. ευρώ το διάστημα 2015-2020 για να συμβάλει στη γεφύρωση του επενδυτικού χάσματος που προκλήθηκε από τη χρηματοπιστωτική κρίση της περιόδου 2007-2008. Το InvestEU, για να συμβάλει στη μεγαλύτερη ανάκαμψη των επενδύσεων, παρέχει εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ώστε να βοηθήσει τις επιχειρήσεις στην ΕΕ να αποκτήσουν πρόσβαση και να προσελκύσουν τη χρηματοδότηση που χρειάζονται. Αποσκοπεί να κινητοποιήσει τουλάχιστον 372 δισ. ευρώ σε πρόσθετες επενδύσεις για το διάστημα 2021-2027. Το πρόγραμμα επικεντρώνεται σε τέσσερις βασικούς τομείς πολιτικής:

• βιώσιμες υποδομές·
• έρευνα, καινοτομία και ψηφιοποίηση·
• μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και
• κοινωνικές επενδύσεις και δεξιότητες.

Για τη συμπλήρωση του προγράμματος, ο συμβουλευτικός κόμβος InvestEU θα λειτουργεί ως υπηρεσία μίας στάσης για τον προσδιορισμό, την προετοιμασία και την ανάπτυξη επενδυτικών έργων σε ολόκληρη την ΕΕ.

Η ταχεία μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη και ψηφιακή Ευρώπη αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε. Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων ήδη συμβάλλει στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης και θέτει στόχους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2025. Θέτει σε εφαρμογή βασικές αρχές του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ο οποίος αποσκοπεί στη δημιουργία μιας δίκαιης και χωρίς αποκλεισμούς ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας. Για να εξασφαλιστούν συγκεκριμένα οφέλη για τους πολίτες, έχουν τεθεί βασικοί στόχοι για την απασχόληση, την κατάρτιση και την κοινωνική προστασία και την ένταξη για το 2030.

Ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης, ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και, στο μέλλον, το προτεινόμενο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, θα παρέχουν στήριξη για τη μείωση των περιφερειακών και κοινωνικών ανισοτήτων. Η Επιτροπή εργάζεται επίσης για τον προσδιορισμό συγκεκριμένων δράσεων και λύσεων για τις δημογραφικές προκλήσεις της Ευρώπης, ώστε να παρέχει στήριξη στους πολίτες, τις περιφέρειες και τις κοινότητες που πλήττονται περισσότερο.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro_el

Η περιφερειακή πολιτική αφορά όλες τις περιφέρειες και τις πόλεις στην ΕΕ και στόχο έχει να στηρίξει τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, την οικονομική και τη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των πολιτών.

Ο εκσυγχρονισμός των αερολιμένων της Ρίγας και του Βρότσλαβ· η βελτίωση της αστικής κινητικότητας στην Αθήνα, στη Σόφια και στην Κλουζ-Ναπόκα· η προστασία του Μον Σεν Μισέλ και η διαφύλαξη της Πομπηίας· η ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδομών στη Λιθουανία· η στήριξη των επιχειρήσεων στην Ουτρέχτη και στο Παρέντες· ο εκσυγχρονισμός των υποδομών επεξεργασίας λυμάτων στο Τρέντσιν και στο Σλάβονσκι Μπροντ· και η προώθηση της χρήσης τεχνολογιών της πληροφορίας σε πανεπιστήμια στη Λευκωσία και στη Λιουμπλιάνα είναι μερικά μόνο από τα χιλιάδες έργα που συγχρηματοδοτήθηκαν από την περιφερειακή πολιτική της ΕΕ.

Τι κάνει η ΕΕ

Η περιφερειακή πολιτική ενισχύει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, δίνοντας ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής μέσω στρατηγικών επενδύσεων. Διαθέτει το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησής της για να βοηθήσει τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και περιφέρειες της ΕΕ να καλύψουν τη διαφορά με τις υπόλοιπες και, ως εκ τούτου, να μειωθούν οι οικονομικές, κοινωνικές και εδαφικές ανισότητες που εξακολουθούν να υφίστανται στην ΕΕ.

Η περιφερειακή πολιτική αποτελεί συναρμοδιότητα της Επιτροπής και των κρατών μελών της ΕΕ και των περιφερειών τους, που επιλέγουν τα έργα τα οποία θα συγχρηματοδοτηθούν από την ΕΕ στο πλαίσιο προγραμμάτων που έχουν συμφωνηθεί εκ των προτέρων με την Επιτροπή. Τα κονδύλια της ΕΕ συμπληρώνονται πάντοτε από εθνικά (ιδιωτικά και/ή δημόσια) κεφάλαια.

Μέσω των προγραμμάτων ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας (Interreg), η περιφερειακή πολιτική δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις ανάγκες και τις δυνατότητες των παραμεθόριων περιφερειών.

Σχεδόν το ένα τρίτο (392 δισ. ευρώ) του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 έχει δεσμευτεί για την περιφερειακή πολιτική. Οι εν λόγω πόροι χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση στρατηγικών υποδομών για τις μεταφορές και τις επικοινωνίες· την ενθάρρυνση της μετάβασης σε μια οικονομία πιο φιλική προς το περιβάλλον· τη συνδρομή προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ώστε να γίνουν πιο καινοτόμες και πιο ανταγωνιστικές· τη δημιουργία ευκαιριών για νέες και μόνιμες θέσεις εργασίας· την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό των εκπαιδευτικών συστημάτων· και, τέλος, την οικοδόμηση μιας πιο συμπεριληπτικής κοινωνίας.

Επιπλέον, στο πλαίσιο του NextGenerationEU, η Συνδρομή στην Ανάκαμψη για τη Συνοχή και τις Περιοχές της Ευρώπης (REACT-EU) θα διαθέσει νέους πόρους ύψους άνω των 50 δισ. ευρώ σε υφιστάμενα προγράμματα στα κράτη μέλη έως το 2023 ώστε να στηριχτεί η ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19.

Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ΕΕ να γίνει η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος, ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης θα βοηθήσει να κινητοποιηθούν περίπου 55 δισ. ευρώ μεταξύ 2021 και 2027 για τη στήριξη των περιφερειών που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Το προτεινόμενο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα έχει επίσης ως στόχο να βοηθήσει τα κράτη μέλη να στηρίξουν κατά τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα τα άτομα που εξαρτώνται περισσότερο από τα ορυκτά καύσιμα.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/topics/regional-policy_el

Το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» για την έρευνα και την καινοτομία, προϋπολογισμού ύψους 95,5 δισ. ευρώ, βοηθά την ΕΕ να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη και την απασχόληση και να διαχειριστεί μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει.

Η έρευνα και η καινοτομία είναι καίριας σημασίας για την οικονομία και την κοινωνία μας. Βρίσκονται στον πυρήνα των ευρωπαϊκών προσπαθειών να ενισχυθούν η απασχόληση και οι επενδύσεις και να ανέβει το βιοτικό επίπεδο με τη βοήθεια βελτιώσεων σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη, οι μεταφορές και η ενέργεια. Επίσης, μας παρέχουν τις γνώσεις και τις λύσεις για την αντιμετώπιση τόσο επειγόντων προβλημάτων, όπως είναι η πανδημία COVID-19, όσο και πιο μακροπρόθεσμων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή και η μάχη κατά του καρκίνου.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ αποτελεί το μεγαλύτερο κέντρο παραγωγής γνώσης στον κόσμο, καθώς αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής επιστημονικών γνώσεων και τεχνολογίας. Ωστόσο, αντιμετωπίζοντας έναν εντεινόμενο ανταγωνισμό, η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να μετατρέπει σε επιτυχημένες τεχνολογίες και προϊόντα εξαιρετικές ερευνητικές και καινοτόμες ιδέες. Τα κράτη μέλη της διαθέτουν το καθένα τη δική του πολιτική έρευνας και τα δικά του χρηματοδοτικά προγράμματα. Πολλά μείζονα ζητήματα όμως μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα με την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ του ερευνητικού τομέα και των φορέων καινοτομίας σε διαφορετικές χώρες. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η έρευνα και η καινοτομία λαμβάνουν στήριξη σε επίπεδο ΕΕ, ιδίως μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη».

Το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» είναι ένα από τα μεγαλύτερα και τα πιο φιλόδοξα ερευνητικά προγράμματα στον κόσμο. Οι επενδύσεις του ανέρχονται σε 95,5 δισ. ευρώ (2021-2027), στις οποίες θα πρέπει να προστεθούν και οι άλλες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις τις οποίες προσελκύουν τα κονδύλιά του. Βασιζόμενο στα επιτεύγματα του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», συνεχίζει να προωθεί την επιστημονική αριστεία της Ευρώπης μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας και των υποτροφιών και ανταλλαγών «Marie Skłodowska-Curie». Μπορεί να βασίζεται επίσης στις επιστημονικές συμβουλές, την τεχνική υποστήριξη και την ειδική έρευνα του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Επιτροπής.

Το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» έχει δημιουργήσει μια σειρά αποστολών της ΕΕ —έναν νέο τρόπο συνεργασίας για την αντιμετώπιση μεγάλων προσκλήσεων στους τομείς της υγείας, του κλίματος και του περιβάλλοντος. Καθεμία από τις πέντε αποστολές λειτουργεί ως δέσμη δράσεων για την επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων έως το 2030.

Το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» στηρίζει επίσης τις ευρωπαϊκές συμπράξεις, οι οποίες φέρνουν σε επαφή τις αρχές της ΕΕ, των κρατών μελών και τον ιδιωτικό τομέα για την αντιμετώπιση ορισμένων από τις κυριότερες προκλήσεις της Ευρώπης με την ανάληψη συντονισμένων πρωτοβουλιών έρευνας και καινοτομίας. Οι συμπράξεις αυτές θα συμβάλουν στην ενίσχυση του νέου Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, ο οποίος έχει ως σκοπό τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς της ΕΕ για την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία. Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας θα επιτρέψει στις χώρες να γίνουν πιο αποτελεσματικές ευθυγραμμίζοντας τις πολιτικές και τα προγράμματά τους στον τομέα της έρευνας.

Σε όλο το φάσμα του προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη» ισχύουν υποχρεωτικά η ανοιχτή πρόσβαση στις δημοσιεύσεις και οι αρχές της ανοικτής επιστήμης.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation_el

Η ενιαία αγορά είναι ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της ΕΕ. Εδώ και 30 χρόνια διευκολύνει την καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων, επιτρέποντας την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών, ανθρώπων και κεφαλαίων σε ολόκληρη την ΕΕ.

Χάρη στην ενιαία αγορά (ενίοτε αποκαλείται και εσωτερική αγορά) οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να σπουδάζουν, να ζουν, να πραγματοποιούν αγορές, να εργάζονται και να συνταξιοδοτούνται σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της ΕΕ, καθώς και να απολαμβάνουν προϊόντα από ολόκληρη την Ευρώπη. Οι εταιρείες είναι σε θέση να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους, ενώ ο ανταγωνισμός συμβάλλει στη μείωση των τιμών και στην παροχή περισσότερων επιλογών στους καταναλωτές. Παράλληλα, η ΕΕ εργάζεται για να διασφαλίσει ότι οι βασικές αυτές ελευθερίες δεν υπονομεύουν τη δικαιοσύνη, την προστασία των καταναλωτών, τα δικαιώματα των εργαζομένων ή την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ενιαία αγορά, υποστηριζόμενη από τη βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ, διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στη στήριξη των επιχειρήσεων στην πορεία προς την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Συμβάλλει επίσης στην προστασία των εταιρειών από κλυδωνισμούς και κρίσεις, ενισχύοντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητά τους σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ΕΕ εργάζεται ούτως ώστε:

• να αξιοποιήσει τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την πανδημία COVID-19 και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, για παράδειγμα αντιμετωπίζοντας τις διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού·
• να διασφαλίσει ότι η ενιαία αγορά θα παρέχει στις εταιρείες και στους επιχειρηματίες περισσότερες ευκαιρίες επέκτασης των δραστηριοτήτων τους·
• να άρει εμπόδια που δεν επιτρέπουν στους πολίτες να αγοράζουν από ή να πωλούν σε ένα άλλο κράτος μέλος αγαθά και υπηρεσίες εύκολα, καθώς και στους εργαζόμενους να κυκλοφορούν ελεύθερα·
• να διασφαλίσει την εφαρμογή στην ψηφιακή οικονομία των ίδιων κανόνων όσον αφορά τη δικαιοσύνη, τις ευκαιρίες και τις υποχρεώσεις·
• να βελτιώσει την επανειδίκευση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων σε όλους τους τομείς της βιομηχανίας·
• να διασφαλίσει την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, πρότυπα και διπλώματα ευρεσιτεχνίας για να αποκτήσει η Ευρώπη ηγετική θέση στις καινοτόμες τεχνολογίες, καθώς και για την ανάπτυξη και τη διαφύλαξη της θέσης αυτής.

Οι νέες βιομηχανικές συμμαχίες σε βασικούς τομείς όπου η ΕΕ εξαρτάται από τρίτες χώρες διαδραματίζουν καίριο ρόλο για την επίτευξη των στόχων της. Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών, η ΕΕ παρουσίασε νέα μέτρα για τη διευκόλυνση της μετάβασης προς μια κυκλική οικονομία και τη διασφάλιση ενός πιο βιώσιμου εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες.

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν το 99 % των εταιρειών στην ΕΕ, αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα της συνολικής απασχόλησης του ιδιωτικού τομέα. Οι πολιτικές της ΕΕ ενθαρρύνουν τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και στηρίζουν τις προσπάθειες επέκτασης των καινοτόμων επιχειρήσεων.

Με προϋπολογισμό ύψους 4,2 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά συγκεντρώνει σε κοινό πλαίσιο ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων σε τομείς όπως η ασφάλεια των τροφίμων, η προστασία των καταναλωτών, η τυποποίηση και η ανταγωνιστικότητα, μειώνοντας τις επικαλύψεις και βελτιώνοντας τον συντονισμό.

Η δικτυακή πύλη Your Europe περιέχει πληροφορίες σχετικά με τη διαμονή, την εργασία, τα ταξίδια, τις σπουδές και την επιχειρηματική δραστηριότητα σε άλλο κράτος μέλος. Προσφέρει επίσης πρόσβαση σε υπηρεσίες όπως η υπηρεσία «Η Ευρώπη σου — Συμβουλές» και το δίκτυο επίλυσης προβλημάτων SOLVIT.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/doing-business-eu_el

Η πολιτική της ΕΕ για τους καταναλωτές προστατεύει τα δικαιώματά τους, κατοχυρώνει την ασφάλεια των προϊόντων, βοηθά τους πολίτες να προχωρούν σε ενημερωμένες επιλογές όταν αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες και προσφέρει εργαλεία για την επίλυση των προβλημάτων εφόσον προκύψουν.

Η ενιαία αγορά της ΕΕ προσφέρει στους καταναλωτές περισσότερες επιλογές, ευελιξία, ποιότητα και ικανοποιητική σχέση ποιότητας-τιμής. Η πολιτική της ΕΕ διασφαλίζει τον σεβασμό των δικαιωμάτων των πολιτών στις περιπτώσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα κατά την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών από άλλα κράτη μέλη, οικοδομώντας εμπιστοσύνη και ενθαρρύνοντας το εμπόριο, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου μέσω διαδικτύου.

Τι κάνει η ΕΕ

Το νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές καθορίζει τη στρατηγική της ΕΕ έως το 2025. Περιγράφει τις δράσεις που θα αναλάβει η ΕΕ για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων όπως η νόσος COVID-19 και η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση. Οι εν λόγω δράσεις περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση των ανησυχιών για το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα, την ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών και την προστασία των ευάλωτων καταναλωτών.

Η ΕΕ παρέχει στους καταναλωτές μια δέσμη πρακτικών δικαιωμάτων σε περίπτωση που προκύψουν προβλήματα.

• Οι διαδικτυακοί αγοραστές έχουν στη διάθεσή τους 14 ημέρες για να επανεξετάσουν την αγορά τους και να υπαναχωρήσουν. Μπορούν να επιστρέψουν ένα προϊόν εντός 2 εβδομάδων και να λάβουν πίσω τα χρήματά τους.
• Στην περίπτωση που ένα προϊόν που αγοράζεται στην ΕΕ (διαδικτυακά ή σε κατάστημα) δεν είναι όπως διαφημίζεται ή δεν λειτουργεί σωστά, ο καταναλωτής έχει δικαίωμα τουλάχιστον δωρεάν επισκευής ή αντικατάστασης.
• Οι ενωσιακοί κανόνες για τα ενυπόθηκα δάνεια διασφαλίζουν την παροχή σαφών πληροφοριών στις διαφημίσεις και την έγκαιρη πληροφόρηση των καταναλωτών πριν από την υπογραφή μιας σύμβασης.
• Προβλέπονται ελάχιστα πρότυπα για τα δικαιώματα των επιβατών σε όλα τα μέσα μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένης της ενημέρωσης, της συνδρομής και της αποζημίωσης σε περίπτωση ακύρωσης ή μακράς καθυστέρησης.

Η ΕΕ παρέχει επίσης συνδρομή για την επίλυση διαφορών με τους εμπόρους γρήγορα και αποτελεσματικά. Η πλατφόρμα ηλεκτρονικής επίλυσης διαφορών παρέχει σε καταναλωτές και εμπόρους τη δυνατότητα να επιλύουν τις διαφορές τους σε σχέση με διαδικτυακές αγορές. Το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτών παρέχει δωρεάν συνδρομή και συμβουλές στους καταναλωτές σχετικά με τις διασυνοριακές αγορές τους. Οι νέοι ενωσιακοί κανόνες θα διευκολύνουν, το αργότερο έως τα μέσα του 2023, τις οργανώσεις ώστε να υπερασπίζονται τα συλλογικά συμφέροντα των καταναλωτών και να προσφεύγουν στα δικαστήρια.

Επίσης εφαρμόζονται αυστηρά πρότυπα όσον αφορά την ασφάλεια, την υγεία και το περιβάλλον στα παιχνίδια, στις ηλεκτρικές συσκευές, στα καλλυντικά και στα φαρμακευτικά προϊόντα. Αυστηροί κανόνες διασφαλίζουν ότι τα μη ασφαλή προϊόντα θα ανακαλούνται από την αγορά, ενώ κάθε χρόνο κοινοποιούνται εκατοντάδες προϊόντα μέσω του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ για επικίνδυνα μη εδώδιμα προϊόντα. Το 2021 η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση των κανόνων για την ασφάλεια των προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων νέων κανόνων για τις ηλεκτρονικές αγορές, μαζί με την αναθεώρηση των κανόνων για την καταναλωτική πίστη.

Το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία της ΕΕ ευθυγραμμίζει τα δικαιώματα των καταναλωτών με τα περιβαλλοντικά δικαιώματα, στοχεύοντας σε βιώσιμα προϊόντα υψηλότερης ποιότητας και μεγαλύτερης διάρκειας.

Περισσότερες πληροφορίες: https://commission.europa.eu/live-work-travel-eu/consumer-rights-and-complaints_el

Οι κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ έχουν ως στόχο τη διασφάλιση του θεμιτού και επί ίσοις όροις ανταγωνισμού μεταξύ όλων των εταιρειών στην ενιαία αγορά προς όφελος των καταναλωτών, των επιχειρήσεων και της ευρωπαϊκής οικονομίας συνολικά.

Σε συνεργασία με τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού και τα εθνικά δικαστήρια, η Επιτροπή εφαρμόζει τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ για τη διασφάλιση του θεμιτού ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων. Αυτό συμβάλλει στη μείωση των τιμών και στη βελτίωση της ποιότητας, ενθαρρύνει την καινοτομία και την αποδοτικότητα και παρέχει περισσότερες επιλογές για τους καταναλωτές.

Τι κάνει η ΕΕ

Η Επιτροπή επεμβαίνει όταν πρόκειται για:

• συμπράξεις (καρτέλ) ή άλλες παράνομες ρυθμίσεις μεταξύ εταιρειών που έχουν ως στόχο την αποφυγή του ανταγωνισμού μεταξύ τους ή την επιβολή τεχνητά υψηλών τιμών·
• επιχειρήσεις με μεγάλο μερίδιο στην αγορά οι οποίες καταχρώνται τη δεσπόζουσα θέση τους προσπαθώντας να εκτοπίσουν τους ανταγωνιστές τους ή χρεώνοντας πολύ υψηλές τιμές·
• συγκεντρώσεις και εξαγορές εταιρειών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πλήγμα για τον ανταγωνισμό στην ενιαία αγορά·
• χρηματοδοτική στήριξη (κρατική ενίσχυση) από κυβερνήσεις της ΕΕ σε εταιρείες, που μπορεί να προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά ευνοώντας ορισμένες εταιρείες εις βάρος άλλων· και
• την προώθηση του πνεύματος ανταγωνισμού σε διεθνές επίπεδο, ώστε οι εταιρείες της ΕΕ να απολαμβάνουν συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού σε άλλες αγορές ανά τον κόσμο.

Η επιβολή της πολιτικής ανταγωνισμού είναι προς όφελος των πολιτών της ΕΕ. Για παράδειγμα, το 2020, σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις της Επιτροπής, χάρη σε απαγορεύσεις συμπράξεων και παρεμβάσεις σε συγκεντρώσεις οι πελάτες εξοικονόμησαν από 14 έως 23,3 δισ. ευρώ.

Οι έρευνες της ΕΕ για τις αντιανταγωνιστικές πρακτικές καλύπτουν αγαθά, επαγγέλματα και υπηρεσίες. Η Επιτροπή παρακολουθεί τη βοήθεια που χορηγείται από κυβερνήσεις της ΕΕ σε επιχειρήσεις προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η εν λόγω βοήθεια δεν παρέχει σε ορισμένες εταιρείες αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους. Οι κρατικές ενισχύσεις μπορεί να επιτρέπονται εάν βοηθούν ή δίνουν ώθηση σε μειονεκτούσες περιφέρειες, σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στην έρευνα και ανάπτυξη, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην κατάρτιση, την απασχόληση ή τον πολιτισμό.

Οι νέοι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις που θεσπίστηκαν τον Ιανουάριο του 2022 ευθυγραμμίζονται με τους σημαντικούς στόχους της ΕΕ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Οι εν λόγω κανόνες επιδιώκουν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους φιλόδοξους στόχους της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα, υποστηρίζοντας έργα για την προστασία του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του κλίματος και της παραγωγής πράσινης ενέργειας.

Η ΕΕ φροντίζει επίσης ούτως ώστε η νομοθεσία της να συμβαδίζει με τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Η πράξη για τις ψηφιακές αγορές, για παράδειγμα, θα εμποδίζει τις διαδικτυακές πλατφόρμες που λειτουργούν ως ρυθμιστές της πρόσβασης να επιβάλλουν αθέμιτους όρους στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές μέσω ενός σαφούς καταλόγου σχετικά με το τι επιτρέπεται και τι όχι. Παράλληλα, η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θα επιβάλει δεσμευτικές υποχρεώσεις σε επίπεδο ΕΕ σε ενδιάμεσους παράγοντες που παρέχουν ψηφιακές υπηρεσίες που συνδέουν τους καταναλωτές με αγαθά, υπηρεσίες ή περιεχόμενο, διευκολύνοντας την ανάπτυξη μικρότερων πλατφορμών σε ολόκληρη την ενιαία αγορά της ΕΕ.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/competition-policy/index_el?etrans=el

Παρόλο που οι εθνικές κυβερνήσεις καθορίζουν και συλλέγουν ανεξάρτητα τους φόρους, η ΕΕ είναι υπεύθυνη για μια τελωνειακή ένωση που εγγυάται την ελεύθερη κυκλοφορία και ασφάλεια των αγαθών στην ενιαία αγορά.

Οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ έχουν σε μεγάλο βαθμό την ευχέρεια να σχεδιάζουν τη φορολογική νομοθεσία τους σύμφωνα με τις εθνικές προτεραιότητες. Ωστόσο, πρέπει παράλληλα να τηρούν ορισμένες θεμελιώδεις αρχές και να φροντίζουν ώστε οι εθνικοί φορολογικοί κανόνες να μην εμποδίζουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ.

Η τελωνειακή ένωση της ΕΕ διευκολύνει τις εμπορικές δραστηριότητες των εταιρειών, εναρμονίζει τους δασμούς για αγαθά που εισάγονται από χώρες εκτός της ΕΕ και συμβάλλει στην προστασία των πολιτών της ΕΕ και του περιβάλλοντος.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ δεν διαδραματίζει άμεσο ρόλο στην αύξηση ή στον καθορισμό των φορολογικών συντελεστών, αλλά εξετάζει τους εθνικούς φορολογικούς κανόνες για να διασφαλίσει ότι προωθούν την απασχόληση και την ανάπτυξη, καθώς και ότι οι φόροι μιας χώρας δεν θα εισάγουν διακρίσεις εις βάρος καταναλωτών, εργαζομένων ή επιχειρήσεων από άλλα κράτη μέλη.

Για τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ, πρέπει να συμφωνήσουν οι κυβερνήσεις όλων των κρατών μελών ούτως ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα όλων. Για ορισμένους φόρους —όπως ο φόρος προστιθέμενης αξίας ή οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στο πετρέλαιο, στον καπνό και στο αλκοόλ— τα κράτη μέλη έχουν εγκρίνει κοινούς κανόνες για την απλούστευση του διασυνοριακού εμπορίου είτε μέσω διαδικτύου είτε εκτός διαδικτύου και για να διασφαλίσουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού μεταξύ εταιρειών και πλατφορμών από κράτη μέλη της ΕΕ και από τρίτες χώρες.

Το 2021 η Επιτροπή παρουσίασε το όραμά της για ένα νέο, δικαιότερο και πιο διαφανές ενωσιακό σύστημα φορολογίας των επιχειρήσεων για τον 21ο αιώνα. Αυτό περιλαμβάνει δράσεις για τη μείωση της γραφειοκρατίας, τη στήριξη των μικρών επιχειρήσεων και την καταπολέμηση των καταχρηστικών φορολογικών πρακτικών. Η Επιτροπή πρότεινε τη θέσπιση ελάχιστου συντελεστή φόρου εταιρειών 15 % για όλες τις πολυεθνικές εταιρείες, με στόχο να πρωτοστατήσει η ΕΕ στην εφαρμογή της ιστορικής παγκόσμιας συμφωνίας φορολογικής μεταρρύθμισης του 2021. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί τελικά η δίκαιη φορολόγηση όλων των εταιρειών, οπουδήποτε και αν δραστηριοποιούνται.

Για τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού σε ολόκληρη την ενιαία αγορά, η ΕΕ πρέπει να λειτουργεί ως ενιαία τελωνειακή ένωση, εφαρμόζοντας τους ίδιους δασμούς, τα ίδια πρότυπα και τις ίδιες διαδικασίες στη διαχείριση των αγαθών που εισάγονται από το εξωτερικό. Δεν επιβάλλονται δασμοί σε αγαθά που μεταφέρονται από ένα κράτος μέλος σε άλλο.

Στην πράξη, τη διαχείριση της τελωνειακής ένωσης της ΕΕ έχουν αναλάβει οι εθνικές τελωνειακές υπηρεσίες. Οι υπηρεσίες αυτές προστατεύουν τους καταναλωτές, τα ζώα και το περιβάλλον από δυνητικά επιβλαβή αγαθά και συμβάλλουν στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της τρομοκρατίας και του λαθρεμπορίου. Μετά τον τελωνειακό τους έλεγχο, τα αγαθά μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα και να πωλούνται σε οποιοδήποτε μέρος της Ευρώπης.

Περισσότερες πληροφορίες: https://taxation-customs.ec.europa.eu/index_el?etrans=el

Η διαστημική πολιτική της ΕΕ συμβάλλει ενεργά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, τονώνει την τεχνολογική πρόοδο και την καινοτομία και βελτιώνει τη ζωή των Ευρωπαίων πολιτών.

Η διαστημική τεχνολογία και τα διαστημικά δεδομένα και υπηρεσίες έχουν γίνει απαραίτητα στοιχεία στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων (π.χ. για τη χρήση των κινητών τηλεφώνων, του συστήματος πλοήγησης των αυτοκινήτων και των ΑΤΜ). Οι δορυφόροι παρέχουν επίσης πολύτιμα δεδομένα και υπηρεσίες για ευρύ φάσμα εφαρμογών, από τις μεταφορές, τη γεωργία και το περιβάλλον έως την αντιμετώπιση κρίσεων.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ διαθέτει μια ανταγωνιστική και αναπτυσσόμενη διαστημική βιομηχανία —που εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 62 δισ. ευρώ— η οποία απασχολεί πάνω από 230 000 άτομα και είναι υπεύθυνη για το ένα τρίτο του συνόλου των δορυφόρων που βρίσκονται επί του παρόντος σε τροχιά.

Οι ακόλουθες εμβληματικές συνιστώσες παρέχουν ευρωπαϊκές διαστημικές υπηρεσίες σε καθημερινή βάση.

• Το Copernicus είναι το σύστημα γεωσκόπησης της ΕΕ. Τα δεδομένα που παράγονται από τους δορυφόρους του χρησιμοποιούνται σε πολλούς τομείς, από την παρακολούθηση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της έως την καθοδήγηση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης και ανθρωπιστικής βοήθειας. Τα δεδομένα του Copernicus έχουν χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό σκαφών που βρίσκονται σε κίνδυνο και για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, σεισμών και πλημμυρών, συμβάλλοντας στη διάσωση ανθρώπινων ζωών και περιουσιών.
• Το Galileo, το παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα πλοήγησης της ΕΕ, παρέχει ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες εντοπισμού θέσης και χρονισμού για όλα τα μέσα μεταφοράς, τα οχήματα, τις σιδηροδρομικές και αεροπορικές μεταφορές, καθώς και άλλους τομείς. Χάρη στο Galileo, 3,2 δισεκατομμύρια έξυπνα τηλέφωνα είναι εξοπλισμένα με ασφαλές και ανεξάρτητο σύστημα εντοπισμού θέσης.
• Το EGNOS, το περιφερειακό σύστημα δορυφορικής πλοήγησης της ΕΕ, παρακολουθεί και διορθώνει τα δορυφορικά σήματα πλοήγησης για χρήστες της αεροπορίας, της ναυτιλίας και της ξηράς στο μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης. 426 αερολιμένες στην ΕΕ χρησιμοποιούν ήδη το EGNOS για να κάνουν ασφαλέστερες τις προσγειώσεις υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες, αποφεύγοντας έτσι τις καθυστερήσεις και τις αλλαγές δρομολογίων.

Το διαστημικό πρόγραμμα της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, με προϋπολογισμό 14,9 δισ. ευρώ, βασίζεται στην επιτυχία τους και επικεντρώνεται στην αύξηση του συντονισμού με τους άλλους τομείς πολιτικής της ΕΕ. Αποσκοπεί στην ενθάρρυνση της επιστημονικής και τεχνικής προόδου και στη στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της ικανότητας καινοτομίας της ευρωπαϊκής διαστημικής βιομηχανίας, ιδίως των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, των νεοφυών επιχειρήσεων και των καινοτόμων επιχειρήσεων. Η Επιτροπή έχει επίσης προτείνει δύο νέες εμβληματικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ασφαλούς δορυφορικής συνδεσιμότητας και της διαχείρισης της διαστημικής κυκλοφορίας.

Μέσω μεμονωμένων κρατών μελών της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, η ΕΕ έχει αναπτύξει τεχνολογία παγκόσμιας κλάσης για την εξερεύνηση του διαστήματος. Τα επιτεύγματα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη νέων πυραύλων, δορυφόρων και ερευνητικών ρομπότ στη Σελήνη και στον Άρη. Ενώ η εξερεύνηση του διαστήματος έχει στρατηγική και πολιτική σημασία, η ΕΕ βοηθά επίσης τους επιστήμονες να ξεκλειδώσουν τα μυστικά του σύμπαντος· το 2019 ερευνητές που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ παρουσίασαν την πρώτη εικόνα μαύρης τρύπας.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/defence-industry-space/eu-space-policy_en

Η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας δίνει τη δυνατότητα στην ΕΕ να εκφράζεται και να ενεργεί με ενιαίο τρόπο όσον αφορά τα παγκόσμια προβλήματα, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να αντιμετωπίζουν με επιτυχία προκλήσεις που δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μόνα τους και συμβάλλοντας στην ασφάλεια και στην ευημερία των πολιτών της ΕΕ.

Η πολιτική αυτή υλοποιείται από τον ύπατο εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, και υποστηρίζεται από την ευρωπαϊκή υπηρεσία εξωτερικής δράσης, που αποτελεί τη διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ. Οι εξωτερικές δράσεις της ΕΕ καθοδηγούνται από τις αρχές που ενέπνευσαν τη δημιουργία και τη διεύρυνσή της, και τις οποίες επιδιώκει να προαγάγει ευρύτερα στον κόσμο, όπως η ειρήνη, η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες.

Τι κάνει η ΕΕ

Σε μια περίοδο αυξανόμενων και σύνθετων απειλών για την ασφάλεια, η στρατηγική πυξίδα της ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα θα ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ να αντιδρά σε κρίσεις και απειλές κατά την επόμενη δεκαετία. Η στρατηγική πυξίδα εστιάζεται στα εξής:

• στην ταχύτερη και αποφασιστικότερη δράση σε περίπτωση κρίσης·
• στην ασφάλεια των πολιτών έναντι ταχέως μεταβαλλόμενων απειλών·
• στην επένδυση στις ικανότητες και τις τεχνολογίες που χρειάζεται η ΕΕ·
• στη συνεργασία με άλλους για την επίτευξη κοινών στόχων.

Η ΕΕ παρέχει στήριξη σε χώρες που μαστίζονται από συρράξεις και κρίσεις. Με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη, η ΕΕ αναλαμβάνει περισσότερες ευθύνες ως παγκόσμιος πάροχος ασφάλειας. Ο μηχανισμός αυτός καλύπτει τις κοινές δαπάνες στρατιωτικών αποστολών και επιχειρήσεων στο πλαίσιο της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας καθώς και στο πλαίσιο επιχειρήσεων υποστήριξης της ειρήνης σε συνεργασία με εταίρους όπως η Αφρικανική Ένωση. Ενισχύει επίσης τις αμυντικές ικανότητες των χωρών-εταίρων και των περιφερειακών και διεθνών οργανισμών, ενώ παράλληλα διαδραματίζει καίριο ρόλο στη στήριξη της Ουκρανίας για την αντιμετώπιση της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας.

Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και εξής, η ΕΕ έχει επίσης λάβει μέτρα για την αποκατάσταση της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας μέσω της διεθνούς συνεργασίας.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της παραμένουν οι μεγαλύτεροι χορηγοί οικονομικής βοήθειας στο πλαίσιο της διεθνούς αντίδρασης στη συριακή κρίση, στηρίζοντας τους πληθυσμούς στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή μέσω επενδύσεων συνολικού ύψους άνω των 27 δισ. ευρώ από το 2011 μέχρι σήμερα.

Η δέσμη μέτρων «Global Gateway» (Παγκόσμια Πύλη) είναι η νέα επενδυτική στρατηγική της ΕΕ, με την οποία τονώνεται η έξυπνη, καθαρή και ασφαλής ενέργεια, οι μεταφορές και οι ψηφιακές υποδομές, και ενισχύονται τα συστήματα υγείας, εκπαίδευσης και έρευνας σε ολόκληρο τον κόσμο. Η EE, τα κράτη μέλη της και τα χρηματοπιστωτικά της ιδρύματα, δρώντας μαζί ως «Ομάδα Ευρώπη», έχουν ως στόχο να κινητοποιήσουν έως και 300 δισ. ευρώ σε δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις για την περίοδο 2021-2027. Η Παγκόσμια Πύλη είναι η συνεισφορά της ΕΕ στην παγκόσμια εταιρική σχέση της G7 για τις υποδομές και τις επενδύσεις.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/stronger-europe-world_el

Οι εταιρικές σχέσεις και η αναπτυξιακή συνεργασία βρίσκονται στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι ο μεγαλύτερος χορηγός αναπτυξιακής βοήθειας στον κόσμο.

Η αναπτυξιακή βοήθεια αποτελεί έναν από τους πυλώνες της δράσης της ΕΕ στον κόσμο, παράλληλα με την εξωτερική πολιτική, την πολιτική ασφάλειας και την εμπορική πολιτική. Η ΕΕ προωθεί την εξάλειψη της φτώχειας, την ανθρώπινη ανάπτυξη, τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή, η εξάντληση των φυσικών πόρων και η παράτυπη μετανάστευση. Η ΕΕ υποστηρίζει την αποτελεσματική πολυμερή προσέγγιση και συνεργάζεται με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, δεδομένου ότι οι τρέχουσες προκλήσεις απαιτούν ευρύτερη πολυμερή διακυβέρνηση και διεθνή συνεργασία που να βασίζεται σε κανόνες.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ θεωρεί ότι οι διεθνείς εταιρικές σχέσεις είναι επένδυση σε ένα εφικτό, βιώσιμο και κοινό μέλλον. Η ΕΕ είναι από τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές του θεματολογίου των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030 καθώς και της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Η Ευρωπαϊκή Κοινή Αντίληψη για την Ανάπτυξη καθορίζει τους τρόπους με τους οποίους η ΕΕ εστιάζει «στους ανθρώπους, στον πλανήτη, στην ευημερία, στην ειρήνη και στη συνεργασία» εργαζόμενη για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης. Η ΕΕ διαρθρώνει την εξωτερική της δράση γύρω από τα εξής:

• συμμαχίες για την πράσινη συμφωνία·
• συμμαχίες για την επιστήμη, την τεχνολογία, την καινοτομία και την ψηφιακή μετάβαση·
• συμμαχίες για βιώσιμη ανάπτυξη και απασχόληση, μεταξύ άλλων, μέσω επενδύσεων στην εκπαίδευση και τις δεξιότητες·
• εταιρικές σχέσεις για τη μετανάστευση·
• διακυβέρνηση, ειρήνη και ασφάλεια και ανθρώπινη ανάπτυξη, με ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες και στους νέους.

Η εταιρική σχέση Αφρικής-ΕΕ παραμένει βασική προτεραιότητα για την ΕΕ.

Το 2020 η ΕΕ αντέδρασε αμέσως στην κρίση COVID-19. Η προσέγγιση «Ομάδα Ευρώπη», η οποία συνδυάζει πόρους, εμπειρογνωσία και εργαλεία από την ΕΕ και τα κράτη μέλη καθώς και από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, βοήθησε τους εταίρους της ΕΕ να μετριάσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας. Επίσης, η ΕΕ πρωτοστατεί στην προσπάθεια να γίνουν τα ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια προσβάσιμα σε όλους. Η προσέγγιση «Ομάδα Ευρώπη» εφαρμόζεται τώρα στον προϋπολογισμό της ΕΕ για την εξωτερική δράση: τον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — «Η Ευρώπη στον κόσμο».

Η ΕΕ διαθέτει περίπου το 10 % του προϋπολογισμού της στην εξωτερική δράση. Οι αντιπροσωπείες της ΕΕ συνεργάζονται στενά με τις κυβερνήσεις, τους διεθνείς οργανισμούς, τα κράτη μέλη της ΕΕ και τον ιδιωτικό τομέα για να αυξήσουν τον αντίκτυπο της στήριξης της Ευρώπης. Συνολικά, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της χορήγησαν βοήθεια ύψους 66,8 δισ. ευρώ το 2020.

Οι αξίες του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου αποτελούν γνώμονα για τις δράσεις της ΕΕ σε ολόκληρο τον κόσμο. Το σχέδιο δράσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία της ΕΕ επικεντρώνεται στην προστασία και την ενδυνάμωση των ατόμων, στην οικοδόμηση ανθεκτικών, χωρίς αποκλεισμούς και δημοκρατικών κοινωνιών και στην προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων παγκοσμίως. Χάρη στο σχέδιο δράσης για θέματα φύλου, η ισότητα των φύλων και η χειραφέτηση των γυναικών βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του έργου της ΕΕ.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/international-partnerships/home_en
https://www.youtube.com/user/EUintheWorld

Η ΕΕ ενθαρρύνει τις σταθερές δημοκρατίες και οικονομίες στις γειτονικές χώρες με τη δημιουργία προσαρμοσμένων εταιρικών σχέσεων με βάση κοινά συμφέροντα και τη συνεργασία σε διμερές ή περιφερειακό επίπεδο.

Τι κάνει η ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας διέπει τις σχέσεις της ΕΕ με 16 από τους πλησιέστερους γείτονές της. Προς τον Νότο: με την Αλγερία, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, τον Λίβανο, τη Λιβύη, το Μαρόκο, την Παλαιστίνη*, τη Συρία και την Τυνησία. Προς την Ανατολή: με την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Λευκορωσία, τη Γεωργία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία.

Στόχος αυτής της συνεργασίας είναι κυρίως:

• η σταθεροποίηση των γειτονικών χωρών µε πρωτοβουλίες σε τομείς όπως η οικονομική ανάπτυξη, η απασχόληση και η παροχή ευκαιριών για τους νέους, οι μεταφορές και η ενεργειακή συνδεσιμότητα, η ασφάλεια και η μετανάστευση·
• η προώθηση των αξιών της χρηστής διακυβέρνησης, της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·
• η διευκόλυνση της συνεργασίας σε περιφερειακό επίπεδο, για παράδειγμα, μέσω της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και της Ένωσης για τη Μεσόγειο.

Επιπλέον, στη Νότια Γειτονία, η ΕΕ συνεργάζεται με τους εταίρους της για την επίλυση κρίσεων, όπως στη Συρία ή τη Λιβύη, και για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.

Η Πολιτική Διεύρυνσης της ΕΕ καλύπτει την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κόσοβο**, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία και την Τουρκία. Η προοπτική της προσχώρησης στην ΕΕ αποτελεί ισχυρό κίνητρο για δημοκρατικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις στις ευρωπαϊκές χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν στην ΕΕ. Συμβάλλει στην προώθηση της συμφιλίωσης και της σταθερότητας. Μια ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να γίνει μέλος μόνο εφόσον πληροί τα δημοκρατικά πρότυπα (συμπεριλαμβανομένου του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και του σεβασμού και της προστασίας των μειονοτήτων), διαθέτει λειτουργική οικονομία της αγοράς και ικανότητα αντιμετώπισης του ανταγωνισμού και των δυνάμεων της αγοράς στην ΕΕ και μπορεί να αναλάβει τις ευθύνες που συνεπάγεται η ιδιότητα του μέλους της ΕΕ.

Η Τουρκία αποτελεί εταίρο της ΕΕ σε πολλούς καίριους τομείς, ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει απομακρυνθεί ακόμη περισσότερο από τις βασικές αξίες και αρχές της ΕΕ. Συνεπώς, οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά παγώσει. Η EE έχει στρατηγικό συμφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία.

Το 2020 η ΕΕ χορήγησε βοήθεια ύψους 7,47 δισ. ευρώ σε περιφέρειες γειτονίας και διεύρυνσης με σκοπό να συμβάλει στον μετριασμό των επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού. Η ΕΕ έχει παράσχει βοήθεια για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, έχει στηρίξει την έρευνα, την υγεία και τα συστήματα ύδρευσης και έχει αντιμετωπίσει τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της πανδημίας.

• Η ονομασία αυτή δεν πρέπει να ερμηνεύεται ως αναγνώριση του Κράτους της Παλαιστίνης και δεν θίγει τις επιμέρους θέσεις των κρατών μελών σχετικά με το θέμα αυτό.

• Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244/1999 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου.

Περισσότερες πληροφορίες: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/policies/eu-enlargement_el

Η ΕΕ είναι υπέρμαχος του ελεύθερου εμπορίου. 35 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην EE υποστηρίζονται άμεσα ή έμμεσα από το εμπόριο με χώρες εκτός της ΕΕ. Η ΕΕ αγωνίζεται για ανοικτές αγορές που βασίζονται σε κανόνες, ίσους όρους ανταγωνισμού και τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η ΕΕ είναι η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη στον κόσμο και μία από τις πιο ανοικτές οικονομίες. Το ένα τρίτο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της ΕΕ εξαρτάται από το εμπόριο. Το 85 % της μελλοντικής παγκόσμιας ανάπτυξης προβλέπεται ότι θα προέρχεται από χώρες εκτός Ευρώπης. Η ΕΕ διαπραγματεύεται και συνάπτει διεθνείς εμπορικές συμφωνίες εξ ονόματος των κρατών μελών της.

Τι κάνει η ΕΕ

Η εμπορική πολιτική της ΕΕ καλύπτει το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και θέματα όπως οι εμπορικές πτυχές της διανοητικής ιδιοκτησίας και οι άμεσες ξένες επενδύσεις.

Τον Φεβρουάριο του 2021 η Επιτροπή παρουσίασε μια νέα εμπορική στρατηγική της ΕΕ, η οποία θέτει τρεις κύριους στόχους:

• Στήριξη της ανάκαμψης και του μετασχηματισμού της οικονομίας της ΕΕ κατά τρόπο που να στηρίζει τις οικολογικές και ψηφιακές φιλοδοξίες μας.
• Διαμόρφωση παγκόσμιων κανόνων, ώστε να διασφαλιστεί ότι είναι δίκαιοι και βιώσιμοι.
• Αύξηση της ικανότητας της ΕΕ να διεκδικεί τα συμφέροντά της και να ασκεί τα δικαιώματά της.

Στο επίκεντρο της στρατηγικής βρίσκεται η δέσμευση για μεταρρύθμιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται καλύτερα στις προκλήσεις του σύγχρονου εμπορίου.

Η εμπορική πολιτική μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου, η ΕΕ θα βελτιώσει την εφαρμογή και την επιβολή των σχετικών με τη βιώσιμη ανάπτυξη κεφαλαίων στις εμπορικές συμφωνίες της. Συγκεκριμένα, η ΕΕ θα προτείνει να καταστεί η τήρηση της συμφωνίας του Παρισιού ουσιώδες στοιχείο στις μελλοντικές εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες.

Η ΕΕ είναι υπέρμαχος του ελεύθερου και δίκαιου εμπορίου και πολέμιος του προστατευτισμού. Επιτυγχάνει ισορροπία μεταξύ του ανοικτού χαρακτήρα και της υπεράσπισης των πολιτών και των επιχειρήσεων έναντι αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Με τον πρόσφατο διορισμό του επικεφαλής για την επιβολή των εμπορικών συμφωνιών, η ΕΕ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη μεγιστοποίηση των οφελών των εμπορικών συμφωνιών για τις επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τους γεωργούς, και στη διασφάλιση ότι οι εμπορικοί εταίροι της τηρούν τις δεσμεύσεις τους, συμπεριλαμβανομένης της βιώσιμης ανάπτυξης.

Σήμερα βρίσκονται σε ισχύ 46 εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ με 78 χώρες-εταίρους σε όλο τον κόσμο. Το 2020 η ΕΕ κατέληξε σε νέα συμφωνία για το εμπόριο με το Μεξικό, ενώ τέθηκε σε ισχύ η εμπορική της συμφωνία με το Βιετνάμ. Κατά το πρώτο έτος της, η συμφωνία με την Ιαπωνία έχει ήδη ενισχύσει τις εξαγωγές της ΕΕ, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 7 % κατά τους πρώτους δέκα μήνες της συμφωνίας.

Μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ στις 31 Ιανουαρίου 2020, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο υπέγραψαν τη συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας ΕΕ–Ηνωμένου Βασιλείου στις 30 Δεκεμβρίου 2020.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/topics/trade_el

Η ΕΕ, μαζί με τα κράτη μέλη της, συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους χορηγούς ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως. Παρέχει ζωτικής σημασίας αρωγή σε εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο και συντονίζει τη βοήθεια έκτακτης ανάγκης στην Ευρώπη και παγκοσμίως.

Η ΕΕ ανταποκρίνεται σε καταστάσεις κρίσης και εξασφαλίζει την ταχεία και αποτελεσματική παροχή βοήθειας μέσω δύο βασικών διαύλων: της ανθρωπιστικής βοήθειας και της πολιτικής προστασίας. Η ΕΕ έχει ως στόχο:

• τη διάσωση και την προστασία της ανθρώπινης ζωής, την πρόληψη και την άμβλυνση του ανθρώπινου πόνου και την υπεράσπιση της ακεραιότητας και της αξιοπρέπειας των πληθυσμών που πλήττονται από φυσικές καταστροφές και ανθρωπογενείς κρίσεις·
• την ταχεία αντίδραση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ·
• τη μείωση των κινδύνων καταστροφών, π.χ. με δράσεις που αποσκοπούν στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής·
• τη βελτίωση της ετοιμότητας σε περιπτώσεις καταστροφής, π.χ. αναπτύσσοντας συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης·
• την εξασφάλιση ομαλής μετάβασης μετά την ολοκλήρωση μιας επιχείρησης έκτακτης ανάγκης, συνδέοντάς τη με στρατηγικές αναπτυξιακής βοήθειας·
• την ενίσχυση της συνολικής ανθεκτικότητας των πληθυσμών, π.χ. επενδύοντας σε μέτρα που θα τους βοηθήσουν να προετοιμαστούν για μελλοντικές καταστροφές, και
• την προστασία και τη διασφάλιση του μέλλοντος των παιδιών που πλήττονται από καταστροφές.

Τι κάνει η ΕΕ

Σε συνεργασία με ευρύ φάσμα εταίρων, η ΕΕ στηρίζει ανθρωπιστικές επιχειρήσεις σε 110 χώρες εδώ και πάνω από 30 χρόνια. Το 2021 η ΕΕ χορήγησε πάνω από 2,4 δισ. ευρώ σε ανθρωπιστική βοήθεια. Αποτελεί κορυφαίο χορηγό ανθρωπιστικής βοήθειας σε πολλές κρίσεις, π.χ. παρέχοντας:

• βοήθεια έκτακτης ανάγκης για τη στήριξη των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία·
• ανθρωπιστική βοήθεια στους πρόσφυγες και τους εσωτερικά εκτοπισθέντες στο Μπανγκλαντές, στην Αιθιοπία, στη Σομαλία και στην Υεμένη·
• βοήθεια έκτακτης ανάγκης στους εκτοπισθέντες εντός της Συρίας και στους πρόσφυγες στις γειτονικές χώρες·
• ανθρωπιστικά έργα που σώζουν ζωές και βοήθεια στις κοινότητες που πλήττονται περισσότερο στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στο Νότιο Σουδάν·
• βοήθεια έκτακτης ανάγκης μέσω της ανθρωπιστικής αερογέφυρας σε ευάλωτες χώρες και χώρες που πλήττονται από συγκρούσεις, όπως το Αφγανιστάν.

Η ΕΕ αποστέλλει επίσης ομάδες για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και διοχετεύει βοήθεια στις πληγείσες περιοχές εντός της ΕΕ και σε ολόκληρο τον κόσμο μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας, π.χ.:

• αντιμετωπίζοντας την πανδημία COVID-19 στην Ευρώπη και παγκοσμίως, μεταξύ άλλων με την αποστολή προμηθειών που σχετίζονται με την COVID-19 μέσω του rescEU και με τον επαναπατρισμό Ευρωπαίων που έχουν αποκλειστεί στο εξωτερικό·
• αποστέλλοντας εμπειρογνώμονες και εξοπλισμό σε χώρες που πλήττονται από σεισμούς (Αϊτή), ηφαιστειακές εκρήξεις (Τόνγκα), δασικές πυρκαγιές (Δυτικά Βαλκάνια και Μεσόγειος), και για τον περιορισμό της εξάπλωσης του Έμπολα στη Γουινέα το 2021·
• διοχετεύοντας εκατομμύρια είδη έκτακτης ανάγκης (όπως κιτ πρώτων βοηθειών, σκηνές και κρεβάτια) στην Ουκρανία και στις γειτονικές χώρες στη μεγαλύτερη επιχείρηση από τη δημιουργία του μηχανισμού.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/echo/

Η ΕΕ εγγυάται μια σειρά θεμελιωδών δικαιωμάτων. Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτελεί κοινή αξία για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της και καθοδηγεί τη δράση της τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων της.

Η ΕΕ δεν είναι απλώς μια ενιαία αγορά αγαθών και υπηρεσιών. Οι Ευρωπαίοι συμμερίζονται τις αξίες και τα δικαιώματα που ορίζονται στις Συνθήκες της ΕΕ και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι κάνει η ΕΕ

Στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ περιλαμβάνονται όλα τα προσωπικά, ατομικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα που απολαμβάνουν οι πολίτες της ΕΕ. Τα δικαιώματα αυτά διασφαλίζονται στις χώρες της ΕΕ, και οπουδήποτε εφαρμόζεται το δίκαιο της ΕΕ, και περιλαμβάνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι, το δικαίωμα στη μη διακριτική μεταχείριση, το δικαίωμα ασύλου και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη.

Επιπλέον, ο Χάρτης κατοχυρώνει ειδικότερα δικαιώματα που συνδέονται με την ιθαγένεια της ΕΕ δυνάμει της Συνθήκης ΕΕ, παρέχοντας στους πολίτες της ΕΕ:

• την ελευθερία μετακίνησης, διαμονής, εργασίας και σπουδών σε οποιαδήποτε χώρα μέλος της·
• το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις τοπικές και ευρωπαϊκές εκλογές·
• το δικαίωμα αναφοράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·
• το δικαίωμα υποβολής καταγγελίας στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή·
• το δικαίωμα προξενικής προστασίας εκτός της ΕΕ.

H προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων εξασφαλίζεται επίσης μέσω συγκεκριμένων νομοθετικών πράξεων της ΕΕ όπως ο γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων, η νομοθεσία που στοχεύει στην πρόληψη των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλής, εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού, και νομοθετημάτων που προστατεύουν τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος και τα θύματα εγκληματικών πράξεων.

Η ΕΕ διασφαλίζει επίσης την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων μέσω ειδικών δράσεων πολιτικής και στενής συνεργασίας με τις χώρες της ΕΕ και την κοινωνία των πολιτών, για παράδειγμα όσον αφορά τα εγκλήματα μίσους και τη ρητορική μίσους, την ισότητα των φύλων και την απαγόρευση των διακρίσεων, την αστική και ποινική δικαιοσύνη, την ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης, την προστασία των δεδομένων, τον σεβασμό του κράτους δικαίου, τα δικαιώματα του παιδιού και τα δικαιώματα των καταναλωτών.

Το νομοθετικό και πολιτικό έργο της ΕΕ στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων υποστηρίζεται από το πρόγραμμα «Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες».

Η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για την επίτευξη μιας Ένωσης ισότητας μέσω μιας σειράς στρατηγικών, οι οποίες αποσκοπούν στην αμφισβήτηση των στερεοτύπων και στη δημιουργία συνθηκών που να διασφαλίζουν ότι όλοι θα μπορούν να συμμετέχουν ολόπλευρα και ελεύθερα στην ευρωπαϊκή κοινωνία.

Επίσης, η ΕΕ προωθεί και υπερασπίζεται τις οικουμενικές αξίες σε όλο τον κόσμο. Το 2021 η ΕΕ δρομολόγησε το πρόγραμμα «Παγκόσμια Ευρώπη για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία», με προϋπολογισμό 1,5 δισ. ευρώ, για την περίοδο από το 2021 έως το 2027. Η ΕΕ έχει επίσης θεσπίσει ένα παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το οποίο της επιτρέπει να στοχεύει καλύτερα τους υπευθύνους για σοβαρές παραβιάσεις παγκοσμίως.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/topics/justice-and-fundamental-rights_el

Η ΕΕ εργάζεται για τη διασφάλιση της ομοιόμορφης εφαρμογής του δικαίου της, για την επίλυση διασυνοριακών νομικών προβλημάτων προς όφελος των πολιτών της, καθώς και για την προώθηση και την προάσπιση του κράτους δικαίου.

Η ΕΕ προσπαθεί να δημιουργήσει έναν χώρο δικαιοσύνης όπου οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να επιλύουν νομικά ζητήματα σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ με τον ίδιο τρόπο που το πράττουν στη χώρα τους. Ένας ενιαίος κοινός χώρος δικαιοσύνης χωρίς σύνορα εγγυάται ότι οι πολίτες θα μπορούν να απολαμβάνουν ένα σύνολο δικαιωμάτων και να προσφύγουν στη δικαιοσύνη σε ολόκληρη την ΕΕ.

Τι κάνει η ΕΕ

Οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να ζουν, να σπουδάζουν, να εργάζονται και να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα οπουδήποτε στην ΕΕ. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι θα πρέπει να έρθουν σε επαφή με τις δικαστικές αρχές ενός άλλου κράτους μέλους.

Η ΕΕ επιδιώκει να ενισχύσει την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των δικαστηρίων και των διοικήσεων των κρατών μελών, ώστε να αναγνωρίζουν ο ένας τις δικαστικές αποφάσεις του άλλου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όσον αφορά υποθέσεις αστικού δικαίου όπως το διαζύγιο, η επιμέλεια τέκνων ή οι αξιώσεις διατροφής.

Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης (Eurojust) διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών δικαστικών αρχών, συμβάλλοντας στην καταπολέμηση σοβαρών εγκλημάτων όπως η διαφθορά, η τρομοκρατία και η διακίνηση και διανομή ναρκωτικών. Το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης, για παράδειγμα, αντικατέστησε τις χρονοβόρες διαδικασίες έκδοσης για την επιστροφή υπόπτων ή καταδικασθέντων εγκληματιών στη χώρα όπου θα δικαστούν ή έχουν δικαστεί, αντίστοιχα. Εν τω μεταξύ, η στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των θυμάτων έχει ως στόχο να διασφαλίσει σε όλα τα θύματα εγκληματικών πράξεων στην ΕΕ τη στήριξη και την προστασία που χρειάζονται.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης φροντίζει ώστε το δίκαιο της ΕΕ να εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα κράτη μέλη. Η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης προκειμένου να συμβαδίζουν με τον ψηφιακό μετασχηματισμό και να διασφαλίζεται ευκολότερη και ταχύτερη πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Η πρόοδος μπορεί να παρακολουθείται μέσω του πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης, ο οποίος παρέχει δεδομένα για την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και την ανεξαρτησία των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης σε όλα τα κράτη μέλη, ενώ η διαδικτυακή πύλη της ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής δικαιοσύνης συνιστά υπηρεσία «μίας στάσης» για όλα τα ζητήματα που αφορούν τον τομέα της δικαιοσύνης.

Κράτος δικαίου —μία από τις θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ— σημαίνει ότι τα ανεξάρτητα και αποτελεσματικά συστήματα απονομής δικαιοσύνης πρέπει να προσφέρουν τη δέουσα δικαστική προστασία σε όλους στην ΕΕ. Αποτελεί προϋπόθεση για την προστασία των υπόλοιπων αξιών και είναι απαραίτητο για τη λειτουργία της ΕΕ. Εγγυάται την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ, την αποτελεσματικότητα της εσωτερικής αγοράς, και επίσης ενισχύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη, επιτρέποντας τη δημιουργία ενός φιλικού προς τις επιχειρήσεις περιβάλλοντος.

Η ΕΕ συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για την προάσπιση και την ενίσχυση του κράτους δικαίου μέσω του μηχανισμού για το κράτος δικαίου και της παροχής τεχνικής υποστήριξης και χρηματοδότησης για μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights_el
https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/upholding-rule-law/rule-law_el

Η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών αποτελεί θεμελιώδη αξία της ΕΕ που κατοχυρώνεται ήδη στη Συνθήκη της Ρώμης του 1957. Η ΕΕ συνεχίζει το έργο της ώστε να εκλείψουν οι έμφυλες διακρίσεις και να γίνει πραγματικότητα η ισότητα των φύλων.

Αν και οι γυναίκες στην Ευρώπη θα έπρεπε να απολαμβάνουν ισότητα, ενδυνάμωση και ασφάλεια, εξακολουθούν να υπερεκπροσωπούνται στους τομείς με χαμηλότερες αμοιβές, να υποεκπροσωπούνται σε θέσεις λήψης αποφάσεων στην πολιτική και τις επιχειρήσεις και να κερδίζουν κατά μέσο όρο 13 % λιγότερα από τους άνδρες σε ολόκληρη την ΕΕ. Η έμφυλη βία και η έμφυλη παρενόχληση παραμένουν ευρέως διαδεδομένα φαινόμενα.

Τι κάνει η ΕΕ

Το έργο της ΕΕ για την ισότητα των φύλων καθοδηγείται από τη στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025. Στόχος της είναι ο τερματισμός της έμφυλης βίας, η αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων, η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φύλων στην αγορά εργασίας και η προώθηση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και στην πολιτική. Η στρατηγική βασίζεται σε δεκαετίες πρωτοβουλιών της ΕΕ για την ισότητα των φύλων.

Για την επιβολή της αρχής της ίσης αμοιβής για όμοια εργασία, που κατοχυρώνεται στη Συνθήκη της Ρώμης, η Επιτροπή πρότεινε μέτρα μισθολογικής διαφάνειας, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης υποβολής εκθέσεων για τις μεγάλες εταιρείες όσον αφορά το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων. Οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες θα έχουν επίσης το δικαίωμα αποζημίωσης για μισθολογικές διακρίσεις.

Η βία κατά των γυναικών είναι μία από τις πιο επίμονες μορφές έμφυλων διακρίσεων στην Ευρώπη. Η Επιτροπή έχει προτείνει νέους κανόνες σε επίπεδο ΕΕ για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της εξ οικείων βίας, οι οποίοι αποσκοπούν στην τιμωρία των δραστών και στη διασφάλιση καλύτερης προστασίας των γυναικών, μεταξύ άλλων και στο διαδίκτυο. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και η ΕΕ έχουν υπογράψει τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης).

Η ΕΕ καταβάλλει επίσης προσπάθειες για να βοηθήσει τις γυναίκες να σπάσουν τη γυάλινη οροφή στις επιχειρήσεις και στην πολιτική και να ενισχύσει την παρουσία των γυναικών στον ψηφιακό τομέα. Ειδικότερα, η Επιτροπή επιδιώκει να προωθήσει την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών της ΕΕ.

Υπάρχουν, όμως, κι άλλα πράγματα στη ζωή πέρα από την εργασία και τα χρήματα. Η οδηγία για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, η οποία άρχισε να ισχύει τον Ιούλιο του 2019 και έπρεπε να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο από τα κράτη μέλη έως τον Αύγουστο του 2022, εισάγει νέα δικαιώματα που συμβάλλουν στην εξισορρόπηση του επιμερισμού των ευθυνών φροντίδας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Τα δικαιώματα αυτά αφορούν την άδεια πατρότητας, τη γονική άδεια και την άδεια φροντίδας, καθώς και ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για γονείς και φροντιστές.

Η ΕΕ στοχεύει στη βελτίωση της ζωής των κοριτσιών και των γυναικών σε ολόκληρο τον κόσμο μέσω του σχεδίου δράσης για την ισότητα των φύλων III. Στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού προάγονται ζητήματα ισότητας των φύλων στην εξωτερική της δράση, σε τομείς όπως η αναπτυξιακή συνεργασία και οι εμπορικές διαπραγματεύσεις. Η ΕΕ πρωτοστάτησε επίσης στις διαπραγματεύσεις για τη συμπερίληψη στόχων για την ισότητα των φύλων στο θεματολόγιο του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/gender-equality_el

Στόχος της ΕΕ είναι να διασφαλίσει ότι όλοι θα μπορούν να απολαμβάνουν τα θεμελιώδη δικαιώματα, τις ελευθερίες και ίση συμμετοχή στην κοινωνία, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους.

Αν και οι διακρίσεις λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής απαγορεύονται στην ΕΕ, ο ρατσισμός και οι φυλετικές διακρίσεις εξακολουθούν να υφίστανται. Η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας σε όλα τα μέτωπα.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ εντείνει τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων μέσω του σχεδίου δράσης της για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025 και του διορισμού, για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ, συντονιστή για την καταπολέμηση του ρατσισμού.

Η ΕΕ απορρίπτει και καταδικάζει κάθε μορφή ρατσισμού και μισαλλοδοξίας. Το σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση του ρατσισμού προβλέπει μια σειρά μέτρων με στόχο:

• να αντιμετωπιστούν ο ρατσισμός και οι φυλετικές διακρίσεις μέσω και πέραν της νομοθεσίας και να διασφαλιστεί η εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ που απαγορεύει τη ρητορική μίσους και τα εγκλήματα μίσους, συμπεριλαμβανομένων όσων τελούνται στο διαδίκτυο, στην πράξη·
• να ενταθεί η δράση κατά του δομικού ρατσισμού·
• να ενισχυθεί η φωνή των ατόμων από φυλετικές ή εθνοτικές μειονότητες και να συντονιστούν οι προσπάθειες διαφόρων συντελεστών σε όλα τα επίπεδα για την κατάργηση των διακρίσεων και του ρατσισμού·
• να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για την οικοδόμηση κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς και την προώθηση της ανεκτικότητας και του πλουραλισμού·
• να προαχθεί η πολυμορφία του προσωπικού της Επιτροπής και να διαμορφωθεί ένας χώρος εργασίας χωρίς διακρίσεις και χωρίς αποκλεισμούς για όλους, ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής ή χρώματος του δέρματος.

Η άνιση μεταχείριση λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της απασχόλησης, απαγορεύεται βάσει της οδηγίας για τη φυλετική ισότητα, της οδηγίας για την ισότητα στην απασχόληση και του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.

Εφαρμόζονται πολιτικές για την καταπολέμηση συγκεκριμένων μορφών ρατσισμού. Για παράδειγμα, η στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού αποσκοπεί στην πρόληψη κάθε μορφής αντισημιτισμού, στη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής, στην προώθηση δραστηριοτήτων για τη διατήρηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος και την ενίσχυση της εκπαίδευσης σχετικά με το Ολοκαύτωμα. Υπάρχει ακόμη ένα στρατηγικό πλαίσιο για την προώθηση της ισότητας των Ρομά.

Η οδηγία για τα δικαιώματα των θυμάτων προστατεύει τα θύματα εγκλημάτων μίσους. Η στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των θυμάτων (2020-2025) έχει ως στόχο να εξασφαλίσει σε όλα τα θύματα εγκληματικών πράξεων πρόσβαση σε στήριξη και προστασία, ανεξάρτητα από το κράτος της ΕΕ όπου διαπράχθηκε η εγκληματική πράξη.

Η ΕΕ έχει, επίσης, δεσμευτεί για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εξάπλωσης της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο, ενώ παράλληλα προστατεύει πάντα την ελευθερία της έκφρασης. Ο κώδικας δεοντολογίας του 2016 για την καταπολέμηση της παράνομης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο έδωσε τη δυνατότητα στους χρήστες να επισημαίνουν μισαλλόδοξο περιεχόμενο στο διαδίκτυο και επιτρέπει στις πλατφόρμες να εξετάζουν γρήγορα και να αφαιρούν παράνομο ή επιβλαβές περιεχόμενο.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/combatting-discrimination/racism-and-xenophobia_el

Η ΕΕ εγγυάται ένα φάσμα θεμελιωδών δικαιωμάτων για τους πολίτες της και τους προστατεύει από τις διακρίσεις. Αυτό συμπεριλαμβάνει τα μέλη της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ.

Περίπου το 76 % των Ευρωπαίων που ερωτήθηκαν το 2019 συμφώνησε ότι οι ομοφυλόφιλοι, οι λεσβίες και τα αμφιφυλόφιλα άτομα πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα ετεροφυλόφιλα. Ωστόσο, οι λεσβίες, οι ομοφυλόφιλοι, τα αμφιφυλόφιλα, τα τρανς, τα μη δυαδικά, τα ίντερσεξ και τα κουίρ άτομα (ΛΟΑΤΚΙ) μπορεί να υποστούν διακρίσεις σε πολλούς τομείς της ζωής τους, να γίνουν στόχοι ρητορικής μίσους και να υποστούν βίαιη μεταχείριση.

Τι κάνει η ΕΕ

Το 2020 η Επιτροπή ενέκρινε την πρώτη στρατηγική της για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ, η οποία εστιάζεται στην αντιμετώπιση των διακρίσεων, την ασφάλεια, τη συμπεριληπτικότητα και την ισότητα.

Η στρατηγική βασίζεται σε περισσότερα από 20 χρόνια δράσης σε ενωσιακό επίπεδο. Από το 1999 η ΕΕ έχει την εξουσία να αναλαμβάνει δράση σε περιπτώσεις διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού. Οι δράσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν:

• την οδηγία-πλαίσιο για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση, που υποχρεώνει όλες τις χώρες της ΕΕ να παρέχουν νομική προστασία έναντι των διακρίσεων και της παρενόχλησης λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού σε ό,τι αφορά αιτήσεις εργασίας, προαγωγές, κατάρτιση, συνθήκες εργασίας, αμοιβές και απόλυση·
• την αναδιατυπωμένη οδηγία για την ισότητα των φύλων που προστατεύει τα τρανς άτομα από τις διακρίσεις στην επαγγελματική τους ζωή λόγω επαναπροσδιορισμού φύλου και την οδηγία για την ισότητα των φύλων σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης που αποσκοπεί στην προστασία των ατόμων από τις διακρίσεις στην κοινωνική ασφάλιση·
• την οδηγία για τα δικαιώματα των θυμάτων, που θέσπισε μια σειρά από δεσμευτικά δικαιώματα για τα θύματα ρητορικής μίσους ή βίας και υποχρεώνει τις χώρες της ΕΕ να διασφαλίζουν την εφαρμογή των δικαιωμάτων αυτών.

Οι ομόφυλες σχέσεις εξακολουθούν να είναι ποινικοποιημένες σε αρκετές χώρες του κόσμου, γεγονός που δεν παρέχει επαρκή προστασία στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Η ΕΕ ενθαρρύνει άλλες χώρες να διασφαλίζουν ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η ταυτότητα φύλου ή τα χαρακτηριστικά φύλου δεν θα αποτελούν λόγο για την άσκηση βίας ή την επιβολή ποινικών κυρώσεων.

Η ΕΕ είναι επίσης σημαντικός χορηγός βοήθειας παγκοσμίως σε προγράμματα που αποσκοπούν στην καταπολέμηση των διακρίσεων, κυρίως στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μέσου για τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Από το 2016 η ΕΕ υποστηρίζει προγράμματα στην Ασία, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την ανατολική Ευρώπη. Το 2018 η ΕΕ εγκαινίασε νέο ταμείο για τη στήριξη ακτιβιστών και οργανώσεων σε περιοχές όπου οι άνθρωποι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν διακρίσεις.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/combatting-discrimination/lesbian-gay-bi-trans-and-intersex-equality_en

Η ΕΕ προωθεί την ενεργό ένταξη και την πλήρη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνική και την οικονομική ζωή, σε ισότιμη βάση με τα άλλα άτομα, και τα προστατεύει από τις διακρίσεις και τη βία.

Περίπου 87 εκατομμύρια άτομα στην ΕΕ έχουν κάποια μορφή αναπηρίας. Τα άτομα αυτά έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες θεμελιώδεις ελευθερίες με όλους τους άλλους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ισότητα και τη μη διάκριση, καθώς και του δικαιώματος της ελευθερίας από εκμετάλλευση, βία και κακοποίηση. Η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για τη δημιουργία μιας Ευρώπης χωρίς φραγμούς, που θα ενδυναμώνει τα άτομα με αναπηρία και θα τους επιτρέπει να ασκούν πλήρως τα δικαιώματά τους.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Επιπλέον, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και οι Συνθήκες της ΕΕ δεσμεύουν περαιτέρω την ΕΕ να προωθεί πολιτικές που διασφαλίζουν τα δικαιώματα και συνεκτιμούν τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία.

Η στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030, η οποία αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης στρατηγικής και βασίζεται στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών και στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, περιλαμβάνει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για να διασφαλιστεί ότι τα άτομα με αναπηρία θα μπορούν:

• να απολαύουν του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας στον ίδιο βαθμό με όλους τους άλλους πολίτες. Η ευρωπαϊκή κάρτα στάθμευσης και η ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας, οι οποίες έχουν ήδη δοκιμαστεί πιλοτικά σε οκτώ κράτη μέλη, διευκολύνουν την αμοιβαία αναγνώριση από τις χώρες της ΕΕ του καθεστώτος αναπηρίας και των σχετικών δικαιωμάτων·
• να ενταχθούν ευκολότερα στην αγορά εργασίας μέσω ειδικών μέτρων για την αύξηση των ευκαιριών απασχόλησής τους·
• να ζουν ανεξάρτητα, οπουδήποτε και με όποιον επιθυμούν. Το ευρωπαϊκό κέντρο πόρων «AccessibleEU» («προσβάσιμη ΕΕ») θα συμβάλει στη βελτίωση της πρόσβασης στις μεταφορές, στα κτίρια, στις πληροφορίες, στα οπτικοακουστικά μέσα, στις επικοινωνίες και στις τεχνολογίες·
• να συμμετέχουν στην κοινωνική και την οικονομική ζωή προστατευμένα από τις διακρίσεις και τη βία. Η στρατηγική αποσκοπεί επίσης στην εξασφάλιση ίσων ευκαιριών όσον αφορά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό, στον αθλητισμό και στον τουρισμό.

Τα τελευταία χρόνια, διάφορες πρωτοβουλίες και νομοθετικές πράξεις της ΕΕ έχουν συμβάλει στη βελτίωση της ζωής των ατόμων με αναπηρία στην Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα καθορίζει δεσμευτικές απαιτήσεις για την προσβασιμότητα ορισμένων βασικών προϊόντων και υπηρεσιών. Επιπροσθέτως, έχουν θεσπιστεί ειδικοί κανόνες για τη διασφάλιση της προστασίας από τις διακρίσεις και της ίσης μεταχείρισης στην απασχόληση και την εργασία.

Η ΕΕ έχει επίσης δεσμευτεί να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα άτομα με αναπηρία και με τα εργαλεία που χρειάζονται για να βελτιώσουν τη ζωή τους. Η ευρωπαϊκή ημέρα ατόμων με αναπηρία, η οποία γιορτάζεται στις αρχές Δεκεμβρίου κάθε έτους, συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού σε θέματα αναπηρίας. Κάθε χρόνο, απονέμεται το «Access City Award» (Βραβείο Προσβάσιμης Πόλης) σε μια πόλη που έχει καταβάλει εξαιρετικές προσπάθειες για να καταστεί πιο φιλική προς τα άτομα με αναπηρία.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1137&langId=el

Η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζήσουν υγιείς, απολαμβάνοντας δραστηριότητες και ανεξαρτησία, όσο το δυνατόν περισσότερο. Συμπληρώνει τις δράσεις των κρατών μελών σε τομείς όπως η απασχόληση, η υγεία και η εκπαίδευση και συντονίζει την κοινή δράση για τις επιδημίες.

Οι δημογραφικές τάσεις δείχνουν ότι τις επόμενες δεκαετίες το ποσοστό των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας στην ΕΕ θα αυξηθεί σημαντικά. Η Πράσινη Βίβλος της Επιτροπής σχετικά με τη γήρανση δρομολόγησε συζήτηση σχετικά με τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της γηράσκουσας κοινωνίας της Ευρώπης. Οι χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της γήρανσης βελτιώνοντας τα συστήματα εκπαίδευσης και απόκτησης δεξιοτήτων, ενθαρρύνοντας μακρύτερους και πληρέστερους επαγγελματικούς βίους και προωθώντας μεταρρυθμίσεις των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων και της μακροχρόνιας φροντίδας.

Τι κάνει η ΕΕ

Η EE έχει καταστήσει παράνομη τη διακριτική μεταχείριση από τους εργοδότες με βάση την ηλικία. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Φορέων Ισότητας συμβάλλει στη διασφάλιση της ενιαίας εφαρμογής των ενωσιακών κανόνων για την ισότητα και την απαγόρευση των διακρίσεων σε ολόκληρη την ΕΕ.

Ενωσιακές πρωτοβουλίες όπως το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων, το σύμφωνο για τις δεξιότητες και το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση συμβάλλουν στην προετοιμασία των ανθρώπων για τον μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας. Έργα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ βοηθούν εκατομμύρια Ευρωπαίους κάθε χρόνο να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να βρουν καλύτερες θέσεις εργασίας.

Είτε επιδιώκει κανείς την επαγγελματική εξέλιξη είτε την προσωπική ανάπτυξη, το σίγουρο είναι ότι ποτέ δεν είναι αργά για μάθηση. Στα άτομα άνω των 50 ετών παρέχεται πλήθος ευκαιριών —από εκπαίδευση και κατάρτιση στον χώρο εργασίας έως έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ — μέσω του Erasmus+.

Το EURES, το ευρωπαϊκό δίκτυο για την επαγγελματική κινητικότητα, βοηθά όσους αναζητούν εργασία σε άλλο κράτος μέλος, ενώ οι ενωσιακοί κανόνες διευκολύνουν τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, προστατεύοντας τα δικαιώματα των πολιτών οι οποίοι κινούνται στην Ευρώπη ή συνταξιοδοτούνται εντός των συνόρων της.

Ένα νέο προαιρετικό συνταξιοδοτικό σύστημα, το πανευρωπαϊκό ατομικό συνταξιοδοτικό προϊόν, προσφέρει πλέον στους πολίτες περισσότερες επιλογές και τους επιτρέπει να συνεχίσουν να αποταμιεύουν στο ίδιο προϊόν ακόμη και αν μετακομίζουν σε άλλη χώρα της ΕΕ. Ανά τριετία, η Επιτροπή δημοσιεύει έκθεση σχετικά με την τρέχουσα και τη μελλοντική επάρκεια των εισοδημάτων των ηλικιωμένων στα κράτη μέλη. Μέσω της στρατηγικής για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030, η ΕΕ θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των ελλείψεων στην κοινωνική προστασία, π.χ. στα συνταξιοδοτικά συστήματα, για τα άτομα με αναπηρία.

Η ΕΕ δραστηριοποιείται σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς, όπως στην προώθηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, την υποστήριξη αποτελεσματικότερων και περισσότερο βιώσιμων υπηρεσιών υγείας, την πρόληψη νόσων και την ενίσχυση της καταπολέμησης του καρκίνου.

Η ΕΕ παρέχει οικονομική στήριξη σε μη κυβερνητικές οργανώσεις που προωθούν το δικαίωμα στην ίση μεταχείριση και εργάζονται για την αντιμετώπιση των διακρίσεων λόγω ηλικίας, όπως το δίκτυο AGE Platform Europe.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu /social/home.jsp

Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να κάνει τη δεκαετία του 2020 την ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης. Εργάζεται για να διασφαλίσει ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες λειτουργούν για όλους, συμβάλλοντας παράλληλα στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και διασφαλίζοντας τη θέση της Ευρώπης ως ηγέτιδας της ψηφιακής οικονομίας.

Οι ψηφιακές τεχνολογίες δεν είχαν ποτέ σημαντικότερο ρόλο στη ζωή μας. Κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19, εξασφάλισαν την επικοινωνία των ανθρώπων και τη λειτουργία των επιχειρήσεων, και αποδείχθηκαν απαραίτητες για την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, μεταξύ άλλων, μέσω των έξυπνων συστημάτων ενέργειας και μεταφορών.

Τι κάνει η ΕΕ

Οι βάσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό έχουν ήδη τεθεί. Η δράση της ΕΕ έχει αποφέρει οφέλη, μεταξύ των οποίων:

• κατάργηση των πρόσθετων τελών περιαγωγής όταν χρησιμοποιείτε κινητές συσκευές κατά τις μετακινήσεις σας εντός της ΕΕ·
• πρόσβαση σε επιγραμμικό περιεχόμενο κατά τις μετακινήσεις εντός της ΕΕ·
• αυστηρούς κανόνες της ΕΕ σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα·
• δωρεάν δημόσια σημεία ασύρματης πρόσβασης (χοτσπότ Wi-Fi) σε όλη την ΕΕ·
• νέους κανόνες για την καλύτερη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε δημόσιους ιστότοπους·
• δράση για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων και της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο.

Η προτεινόμενη ψηφιακή στρατηγική της ΕΕ θα συνεχίσει να επεξεργάζεται ψηφιακές λύσεις προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων αλλά και του πλανήτη. Επικεντρώνεται σε τρεις κύριους στόχους: τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου, δίκαιη και ανταγωνιστική οικονομία και ανοικτή, δημοκρατική και βιώσιμη κοινωνία.

Η Επιτροπή έχει προτείνει ένα ολοκληρωμένο σύνολο κανόνων για τις διαδικτυακές πλατφόρμες που λειτουργούν στην Ευρώπη, προκειμένου να προστατεύσει τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών στο διαδίκτυο, να αντιμετωπίσει τα διαδικτυακά δεινά και να προωθήσει την καινοτομία. Πέρα από αυτά, η στρατηγική καλύπτει επίσης πολλά άλλα θέματα, από την κυβερνοασφάλεια και τα δεδομένα έως την ψηφιακή εκπαίδευση και τη δημοκρατία. Η προτεινόμενη Ψηφιακή Πυξίδα μετουσιώνει τους στόχους της EE για το 2030 σε απτές πράξεις. Η διαφύλαξη των αξιών της ΕΕ και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ασφάλειας των πολιτών είναι καίριο χαρακτηριστικό.

Το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη», με χρηματοδοτήσεις άνω των 7,5 δισ. ευρώ μεταξύ 2021 και 2027, θα τονώσει τις επενδύσεις σε τομείς όπως η υπερυπολογιστική, η τεχνητή νοημοσύνη και οι ψηφιακές δεξιότητες. Θα εξασφαλίσει επίσης ευρεία χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών σε ολόκληρη την οικονομία και την κοινωνία, μεταξύ άλλων μέσω κόμβων ψηφιακής καινοτομίας.

Και άλλα προγράμματα θα στηρίξουν την ψηφιακή μετάβαση, όπως, το «Ορίζοντας Ευρώπη», το οποίο εστιάζει στην έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη, καθώς και οι ψηφιακές πτυχές του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη». Επιπλέον, στο πλαίσιο του μέσου ανάκαμψης NextGenerationEU, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να διαθέτουν το 20 % της χρηματοδοτικής τους στήριξης από τον μηχανισμό «Ανάκαμψης και ανθεκτικότητας» για τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Περισσότερες πληροφορίες: https://digital-strategy.ec.europa.eu/en

Η ΕΕ διαθέτει τους ισχυρότερους κανόνες για την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής στον κόσμο. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι το διαδικτυακό περιβάλλον είναι ασφαλές και δίκαιο τόσο για τους πολίτες όσο και για τις επιχειρήσεις, καθώς και για την προστασία των ανθρώπων, ιδίως των παιδιών, από παράνομο και επιβλαβές περιεχόμενο.

Η ταχεία ανάπτυξη των διαδικτυακών υπηρεσιών τα τελευταία χρόνια έχει αποφέρει στους Ευρωπαίους πολλά οφέλη αλλά και δυνητικούς νέους κινδύνους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες, προκειμένου να διασφαλίσει ότι η νομοθεσία της συμβαδίζει με τον ψηφιακό μετασχηματισμό και ότι αυτό που είναι παράνομο εκτός διαδικτύου είναι παράνομο και εντός διαδικτύου.

Τι κάνει η ΕΕ

Η προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΕΕ έχει θέσει υψηλά πρότυπα για την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής εδώ και δεκαετίες. Ο νόμος παρέχει στους πολίτες δικαιώματα όσον αφορά την προστασία των δεδομένων και το απόρρητο των επικοινωνιών, τα οποία πρέπει να τηρούνται από τους οργανισμούς που επεξεργάζονται τα δεδομένα τους. Αντιδρώντας στις συνθήκες της εποχής του διαδικτύου, ο γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ) παρέχει στα άτομα εκτελεστά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στη λήθη.

Παράλληλα, η ΕΕ ηγείται των προσπαθειών να καταστεί ο ψηφιακός κόσμος ασφαλής. Η στρατηγική για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο αποσκοπεί στην ενίσχυση της συλλογικής ανθεκτικότητας της Ευρώπης έναντι των κυβερνοαπειλών και συμβάλλει στη διασφάλιση της δυνατότητας όλων των πολιτών και των επιχειρήσεων να επωφελούνται πλήρως από φερέγγυες και αξιόπιστες υπηρεσίες και ψηφιακά εργαλεία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιμετωπίζει την εξάπλωση της παραπληροφόρησης και της εσφαλμένης πληροφόρησης στο διαδίκτυο για να διασφαλίσει την προστασία των ευρωπαϊκών αξιών και των δημοκρατικών συστημάτων. Στις πρωτοβουλίες της περιλαμβάνονται το σχέδιο δράσης και ο κώδικας δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση, με σκοπό την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων και της παραπληροφόρησης· το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τη δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων.

Ο κώδικας δεοντολογίας της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο αποσκοπεί στη διασφάλιση της ταχείας διεκπεραίωσης των αιτημάτων για την αφαίρεση ρατσιστικού και ξενοφοβικού περιεχομένου. Πολλές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των Facebook, Twitter, Instagram και Snapchat, έχουν δεσμευτεί να επανεξετάζουν την πλειονότητα αυτών των αιτημάτων σε λιγότερο από 24 ώρες και να αφαιρούν το περιεχόμενο, εάν χρειάζεται.

Η ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο είναι υψίστης σημασίας. Η ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα διαδίκτυο καλύτερα προσαρμοσμένο στα παιδιά έχει επηρεάσει τις εθνικές πολιτικές στις περισσότερες χώρες της ΕΕ και έχει αποτελέσει παγκόσμιο σημείο αναφοράς όσον αφορά την προστασία και την υπευθυνοποίηση των παιδιών στο διαδίκτυο. Το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ δίκτυο κέντρων ασφαλούς διαδικτύου συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με την ασφάλεια στο διαδίκτυο και προωθεί τη συμμετοχή των παιδιών. Νέοι κανόνες όσον αφορά τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων απαιτούν από τις διαδικτυακές πλατφόρμες ανταλλαγής βίντεο τη λήψη μέτρων για τον περιορισμό της πρόσβασης των παιδιών σε επιβλαβές περιεχόμενο, ενώ ο προτεινόμενος νόμος περί ψηφιακών υπηρεσιών προβλέπει ειδικές υποχρεώσεις για την αντιμετώπιση σημαντικών κινδύνων που υπονομεύουν την ευημερία των παιδιών. Η Επιτροπή έχει επίσης παρουσιάσει μια στρατηγική της ΕΕ για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/shaping-europe-digital-future_el

Η ΕΕ ενθαρρύνει τη διαφάνεια και τη συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες σε ένα ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα βασισμένο στη δικαιοσύνη και στην ισοτιμία, και επιπλέον προωθεί ενεργά τη συμμετοχή των πολίτων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΕΕ.

Η ΕΕ διέπεται από την αρχή της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, καθώς οι πολίτες εκπροσωπούνται άμεσα σε ενωσιακό επίπεδο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη εκπροσωπούνται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΕ εργάζεται για τη διαφύλαξη της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, την προώθηση ελεύθερων και δίκαιων εκλογών και την προάσπιση των εκλογικών δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ.

Τι κάνει η ΕΕ

Οι εκλογές του 2019 για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχαν το υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής των τελευταίων 20 ετών (πάνω από 50 %), γεγονός που υποδεικνύει ένα υγιές επίπεδο συμμετοχής των πολιτών της ΕΕ στις δημοκρατικές διαδικασίες, καθώς και την επιθυμία τους να ακουστούν.

Η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης διοργανώθηκε στο πλαίσιο της δέσμευσης της ΕΕ να ακούει τους πολίτες και να τους αναγνωρίζει ενεργότερο ρόλο όσον αφορά το τι κάνει η ΕΕ και το πώς εργάζεται γι’ αυτούς. Η πρωτοβουλία, που διήρκεσε έναν χρόνο, προσέφερε μια μοναδική ευκαιρία στους Ευρωπαίους να μοιραστούν τις ιδέες και τις προσδοκίες τους μέσα από μια σειρά διαλόγων και συζητήσεων όπου πρωτοστάτησαν οι ίδιοι οι πολίτες.

Οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να συμβάλουν στην ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων με διάφορους τρόπους. Ο ιστότοπος «Πείτε την άποψή σας» δίνει την ευκαιρία σε πολίτες και επιχειρήσεις να μοιραστούν τις απόψεις τους σχετικά με τις νέες πολιτικές της ΕΕ και την ισχύουσα νομοθεσία. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών επιτρέπει στους πολίτες να καλέσουν την Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία σε τομείς που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΕ, εφόσον μια πρωτοβουλία έχει συγκεντρώσει 1 εκατομμύριο υπογραφές σε τουλάχιστον επτά κράτη μέλη. Οι διάλογοι με τους πολίτες δίνουν την ευκαιρία στον κόσμο να θέσει ερωτήσεις στους πολιτικούς της ΕΕ, να διατυπώσει παρατηρήσεις και να πει πώς επηρεάζεται από τις πολιτικές της ΕΕ.

Το σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία έχει ως στόχο την ενδυνάμωση των πολιτών και την ενίσχυση της δημοκρατίας στην ΕΕ, περιλαμβάνοντας μέτρα για την προώθηση ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την ενίσχυση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης. Στο πλαίσιο των προσπαθειών της σ’ αυτόν τον τομέα, η Επιτροπή δρομολόγησε συγκεκριμένες δράσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας των δημοσιογράφων και των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης, καθώς και για την προστασία τους από την καταχρηστική άσκηση αγωγών εναντίον τους.

Η Επιτροπή έχει προτείνει νέους κανόνες για τη διασφάλιση μεγαλύτερης διαφάνειας όσον αφορά την επί πληρωμή πολιτική διαφήμιση, η οποία έχει αποκτήσει μεγαλύτερη βαρύτητα για τις διάφορες εκστρατείες στην ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Η Επιτροπή έχει επίσης προτείνει την επικαιροποίηση των υφιστάμενων κανόνων της ΕΕ σχετικά με τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων της ΕΕ και τα εκλογικά δικαιώματα των μετακινούμενων πολιτών. Η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση κάθε τρία χρόνια σχετικά με την πρόοδο για την επίτευξη πραγματικής ιθαγένειας της ΕΕ, και σχετικά με νέες προτεραιότητες για τα επόμενα χρόνια στον τομέα των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιθαγένεια της ΕΕ.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/new-push-european-democracy_el

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ παρέχει τους πόρους που χρειάζεται για την υλοποίηση της πολιτικής ατζέντας της. Με τη συγκέντρωση πόρων σε επίπεδο ΕΕ, τα κράτη μέλη επιτυγχάνουν περισσότερα απ’ ό,τι θα επιτύγχαναν μεμονωμένα, και μπορούν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία προκλήσεις που δεν γνωρίζουν σύνορα, όπως η κλιματική αλλαγή ή η πανδημία COVID-19.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ αποτελείται από μακροπρόθεσμα σχέδια που καλύπτουν χρονική περίοδο επτά ετών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι χώρες της ΕΕ, στο πλαίσιο του Συμβουλίου, αποφασίζουν για τον προϋπολογισμό κάθε έτους βάσει πρότασης της Επιτροπής. Το 2022 ο ετήσιος προϋπολογισμός ανήλθε σε περίπου 170 δισ. ευρώ, ποσό σημαντικό μεν σε απόλυτες τιμές, που όμως αντιστοιχεί μόλις στο 1 % του πλούτου που παράγεται ετησίως από τις οικονομίες της ΕΕ. Για τη διοίκηση της ΕΕ δαπανάται λιγότερο από το 7 % του προϋπολογισμού.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ χρηματοδοτείται κυρίως μέσω εσόδων από τελωνειακούς δασμούς, συνεισφορών με βάση τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), συνεισφορών με βάση τα μη ανακυκλωμένα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών και μέσω μιας άμεσης συνεισφοράς των χωρών της ΕΕ, γνωστής ως ετήσιας συνεισφοράς βάσει του ΑΕΕ. Για την καταπολέμηση κάθε κατάχρησης ενωσιακών χρημάτων, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης διερευνά, ανεξάρτητα, περιπτώσεις διαφθοράς, απάτης και άλλες παράνομες δραστηριότητες που σχετίζονται με κονδύλια της ΕΕ και χαράσσει την πολιτική της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης.

Τι κάνει η ΕΕ

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ αποτέλεσε το βασικό εργαλείο της αντίδρασης της Ευρώπης στην κρίση της COVID-19, μέσω ενός επενδυτικού πακέτου ύψους 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Αποτελείται από τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, ύψους 1 211 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 807 δισ. ευρώ με το NextGenerationEU, ένα προσωρινό μέσο ώθησης της ανάκαμψης. Πόροι από αυτό το πακέτο χρησιμοποιούνται για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης της Ευρώπης και για τον συντονισμό της μετάβασης σε μια σύγχρονη, βιώσιμη και ανθεκτική ΕΕ. Για τη χρηματοδότηση του NextGenerationEU, η ΕΕ θα δανειστεί από τις κεφαλαιαγορές. Τα δανεισθέντα ποσά θα αποπληρωθούν σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, έως το 2058. Για να διευκολυνθεί η αποπληρωμή, η ΕΕ εξετάζει τη θέσπιση νέων πηγών εσόδων για τον προϋπολογισμό της.

Η διάθεση πόρων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ επέτρεψε, για παράδειγμα, την υπογραφή συμφωνιών προαγοράς μεταξύ ΕΕ και φαρμακευτικών εταιρειών για την αγορά εμβολίων κατά της COVID-19. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η ΕΕ εξασφάλισε έως 4,2 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων.

Το 2022, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, κινητοποιήθηκαν κονδύλια από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την παροχή βοήθειας έκτακτης ανάγκης, τη στήριξη στα σύνορα και στις χώρες της ΕΕ και για την άμβλυνση των ανθρωπιστικών συνεπειών του πολέμου.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/strategy/eu-budget_el

Η πολιτική της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο βοηθά την Ευρώπη να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικότητα τις προκλήσεις του μεταναστευτικού.

Η ΕΕ εργάζεται για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης και της παράνομης διακίνησης ανθρώπων, τη διάσωση ζωών και τη διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων της, ενώ παράλληλα προσελκύει νέα ταλέντα και δεξιότητες.

Χάρη στα μέτρα που έλαβε η ΕΕ για τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της και τη διαχείριση της μετανάστευσης, οι παράτυπες αφίξεις μειώθηκαν κατά σχεδόν 90 % από το 2015.

Τι κάνει η ΕΕ

Με βάση την πρόοδο που έχει σημειωθεί από το 2016, η πρόταση της Επιτροπής του 2020 για ένα νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο θα θέσει σε εφαρμογή ένα αποτελεσματικό σύστημα για τη διαχείριση της μετανάστευσης και την αντιμετώπιση των παράτυπων αφίξεων, ακόμη και σε περιόδους κρίσης. Το νέο πλαίσιο θα διασφαλίσει τη δίκαιη κατανομή ευθυνών και αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, παρέχοντας παράλληλα ασφάλεια στους μεμονωμένους αιτούντες.

Το σύμφωνο διασφαλίζει σε όσους έχουν πραγματική ανάγκη το δικαίωμα να παραμείνουν στην ΕΕ, ενώ η πρώτη στρατηγική της ΕΕ για την οικειοθελή επιστροφή και επανένταξη έχει στόχο να βοηθήσει τα άτομα που δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ να επιστρέψουν οικειοθελώς και να αξιοποιήσουν ευκαιρίες στη χώρα καταγωγής τους.

Μια νέα πολιτική για τη νόμιμη μετανάστευση έχει στόχο να προσελκύσει άτομα με νέες δεξιότητες και ταλέντα που θα ωφελήσουν την οικονομία της ΕΕ, να ενισχύσει τη συνεργασία με τρίτες χώρες και να βελτιώσει τη συνολική διαχείριση της μετανάστευσης μακροπρόθεσμα.

Η ενσωμάτωση και η ένταξη είναι θεμελιώδεις για τους ανθρώπους που έρχονται στην Ευρώπη, για τις τοπικές κοινότητες, καθώς και για τη μακροπρόθεσμη ευημερία των κοινωνιών μας και τη σταθερότητα των οικονομιών μας. Αν και η πολιτική ενσωμάτωσης αποτελεί πρωτίστως αρμοδιότητα των κρατών μελών, η ΕΕ εντείνει και αυτή τη δράση της στον τομέα αυτό. Στόχος του σχεδίου δράσης για την ενσωμάτωση και την ένταξη για την περίοδο 2021-2027 είναι η ένταξη όλων μέσω ευκολότερης πρόσβασης στην απασχόληση, την υγειονομική περίθαλψη, τη στέγαση και την εκπαίδευση.

Η βελτίωση της αντιμετώπισης της παράνομης διακίνησης μεταναστών αποτελεί κοινή πρόκληση για την ΕΕ, τα κράτη μέλη της και τις χώρες-εταίρους. Από το 2015 και εξής πάνω από 650 000 ζωές έχουν σωθεί στη θάλασσα από επιχειρήσεις της ΕΕ και των κρατών μελών. Το ανανεωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της παράνομης μετακίνησης μεταναστών καθορίζει μέτρα για την καταπολέμηση και την πρόληψη της παράνομης διακίνησης σε συνεργασία με τις χώρες-εταίρους.

Η ΕΕ είναι περιοχή όπου βρίσκουν προστασία άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από δίωξη ή σοβαρή βλάβη στη χώρα καταγωγής τους. Ύστερα από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η ΕΕ κινητοποιήθηκε με ταχύτητα προσφέροντας άμεση στήριξη στα άτομα που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής προστασίας στην ΕΕ. Το σύστημα προσωρινής προστασίας παρέχει στους πολίτες δικαιώματα όσον αφορά άδειες διαμονής, πρόσβαση στην αγορά εργασίας και στη στέγαση, υγειονομική περίθαλψη και πρόσβαση στην εκπαίδευση για τα παιδιά.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/home-affairs/policies/migration-and-asylum_en

Η ΕΕ παρέχει έναν χώρο μετακινήσεων χωρίς σύνορα σε περισσότερα από 425 εκατομμύρια άτομα σε 26 χώρες, καθώς και σε πολίτες τρίτων χωρών που ζουν στην ΕΕ ή την επισκέπτονται ως τουρίστες, σε φοιτητές που συμμετέχουν σε προγράμματα ανταλλαγής ή σε άτομα που ταξιδεύουν για επιχειρηματικούς σκοπούς.

Χάρη στη Συμφωνία του Σένγκεν, οι έλεγχοι σε πολλά εσωτερικά σύνορα της ΕΕ έχουν σταδιακά καταργηθεί. Σήμερα σχεδόν 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε μία χώρα Σένγκεν και εργάζονται σε άλλη, ενώ 3,5 εκατομμύρια ταξιδεύουν καθημερινά μεταξύ χωρών Σένγκεν. Ο χώρος Σένγκεν συμβάλλει επίσης στη λειτουργία της ενιαίας αγοράς, επιτρέποντας την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών και υπηρεσιών.

Τι κάνει η ΕΕ

Από το 1985 ο χώρος Σένγκεν διευρύνεται και πλέον περιλαμβάνει τις περισσότερες χώρες της ΕΕ (εκτός από τη Βουλγαρία, την Ιρλανδία, την Κροατία, την Κύπρο και τη Ρουμανία), καθώς και τέσσερις χώρες εκτός ΕΕ (Ελβετία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία).

Ωστόσο, η κατάργηση των εσωτερικών συνόρων δεν μπορεί να είναι εις βάρος της ασφάλειας. Οι χώρες Σένγκεν, αφού δεν διενεργούν ελέγχους στα εσωτερικά τους σύνορα, ένωσαν τις δυνάμεις τους προκειμένου να ενισχύσουν την ασφάλεια στα εξωτερικά τους σύνορα, πραγματοποιώντας αυστηρότερους ελέγχους βάσει ενός συνόλου κοινών κανόνων.

Η επιχειρησιακή συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου είναι απαραίτητη για τη διαφύλαξη της ασφάλειας εντός της ΕΕ. Ένα από τα βασικά εργαλεία είναι το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν, το οποίο χρησιμοποιείται για την ανταλλαγή δεδομένων σχετικά με καταζητούμενα και αγνοούμενα πρόσωπα και αντικείμενα σε πραγματικό χρόνο.

Το 2017 η ΕΕ θέσπισε νέους κανόνες για την ενίσχυση των ελέγχων σε όλα τα πρόσωπα που διέρχονται τα εξωτερικά της σύνορα με τη χρήση σχετικών βάσεων δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών της ΕΕ, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι δεν συνιστούν απειλή για την εσωτερική ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη. Έως το τέλος του 2023 θα έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα νέο σύστημα για τον προκαταρκτικό έλεγχο στοιχείων επιβατών από χώρες εκτός της ΕΕ οι οποίοι δεν χρειάζονται θεώρηση για να επισκεφθούν τον χώρο Σένγκεν. Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού (ETIAS) θα εφαρμόζεται επίσης στη Βουλγαρία, την Κροατία, την Κύπρο και τη Ρουμανία. Θα συμβάλει στην κάλυψη των υφιστάμενων κενών στις πληροφορίες για την ασφάλεια και, παράλληλα, στην αποφυγή των καθυστερήσεων των ταξιδιωτών στα σύνορα.

Αντλώντας διδάγματα από την πανδημία COVID-19, οι προτεινόμενοι νέοι κανόνες έχουν ως σκοπό να διασφαλίσουν ότι οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα θα διενεργούνται μόνο ως έσχατη λύση. Εισάγουν επίσης κοινά εργαλεία για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων σε περίπτωση κρίσης στον τομέα της δημόσιας υγείας.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και στη διαχείριση της μετανάστευσης. Το νέο μόνιμο σώμα του Οργανισμού αναπτύχθηκε για πρώτη φορά την 1η Ιανουαρίου 2021. Ο οργανισμός θα έχει στελεχωθεί πλήρως, με 10 000 συνοριοφύλακες, έως το 2027.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/home-affairs/policies/schengen-borders-and-visa_en

Η ΕΕ εργάζεται για τη διαφύλαξη της ασφάλειας και της προστασίας όλων στην ΕΕ, τόσο στον φυσικό όσο και στον ψηφιακό κόσμο, καθώς και σε όλα τα μέρη της κοινωνίας.

Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να αισθάνονται σίγουροι ότι, οπουδήποτε και αν μετακινούνται εντός της ΕΕ, η ελευθερία και η ασφάλειά τους προστατεύονται πλήρως. Τα κράτη μέλη, οι οργανισμοί και άλλοι εταίροι της ΕΕ συνεργάζονται για τη διαφύλαξη της ασφάλειας των πολιτών, την αντιμετώπιση των απειλών και την καταπολέμηση του εγκλήματος, ενώ η ΕΕ θεσπίζει πολιτικές και εργαλεία για τη διευκόλυνση και την ενίσχυση της μεταξύ τους συνεργασίας.

Τι κάνει η ΕΕ

Η νέα στρατηγική της ΕΕ για την Ένωση Ασφάλειας 2020-2025 επικεντρώνεται σε τρεις τομείς προτεραιότητας:

• καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της εμπορίας ανθρώπων·
• καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης, και
• καταπολέμηση του κυβερνοεγκλήματος.

Το οργανωμένο έγκλημα έχει τεράστιο κόστος για τα θύματα και για την οικονομία, καθώς εκτιμάται ότι χάνονται κάθε χρόνο 218 έως 282 δισ. ευρώ. Η δράση για την ενίσχυση των προσπαθειών της ΕΕ στον τομέα αυτόν περιλαμβάνει: νέα στρατηγική της ΕΕ για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος, τη στρατηγική της ΕΕ για τα ναρκωτικά 2021-2025, το σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της διακίνησης πυροβόλων όπλων, καθώς και τις στρατηγικές της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.

Με το νέο της θεματολόγιο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η Επιτροπή σκοπεύει να εντείνει την καταπολέμηση της τρομοκρατίας μέσω της καλύτερης πρόβλεψης, πρόληψης, προστασίας και αντιμετώπισης τρομοκρατικών απειλών. Μία δέσμη νομοθετικών προτάσεων αποσκοπεί στην ενίσχυση των κανόνων της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Η ΕΕ εργάζεται επίσης για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης. Από τις 7 Ιουνίου 2022, οι εταιρείες του διαδικτύου πρέπει να αφαιρούν το τρομοκρατικό περιεχόμενο από το διαδίκτυο εντός μίας ώρας από την παραλαβή εντολής αφαίρεσης από τις εθνικές αρχές.

Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Europol) ασχολείται με όλους τους τομείς της εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας, και συνεργάζεται με τρίτες χώρες-εταίρους και διεθνείς οργανισμούς. Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης (Eurojust) διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών δικαστικών αρχών για την καταπολέμηση σοβαρού οργανωμένου εγκλήματος, ενώ το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης έχει αντικαταστήσει τις χρονοβόρες διαδικασίες έκδοσης για την επιστροφή υπόπτων ή καταδικασθέντων εγκληματιών στη χώρα όπου πρόκειται να δικαστούν ή έχουν δικαστεί.

Η ΕΕ καταπολεμά όλες τις πτυχές του κυβερνοεγκλήματος. Η νέα στρατηγική της ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι όλοι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από έγκυρες και αξιόπιστες υπηρεσίες και ψηφιακά εργαλεία, ενώ η πράξη της ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια ενισχύει την άμυνα της ΕΕ έναντι του κυβερνοεγκλήματος μεγάλης κλίμακας με διασυνοριακό χαρακτήρα.

Οι εργασίες για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων περιλαμβάνουν τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένου του ενισχυμένου Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) και της τελωνειακής ένωσης. Η ικανότητα των συστημάτων πληροφοριών της ΕΕ να ανταλλάσσουν δεδομένα και πληροφορίες θα συμβάλει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/home-affairs/policies/internal-security_en
https://ec.europa.eu/home-affairs/policies/law-enforcement-cooperation_en

Η ΕΕ συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης ενθαρρύνοντας και στηρίζοντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και συμπληρώνοντας τα εθνικά μέτρα. Το πρόγραμμα Erasmus+ παρέχει ευκαιρίες σε άτομα όλων των ηλικιών για να σπουδάσουν, να καταρτιστούν, να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία και να συμμετάσχουν σε ανταλλαγές.

Η επένδυση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση είναι το κλειδί για το μέλλον όλων των ανθρώπων. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της καταβάλλουν προσπάθειες να βελτιώσουν τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα, να μειώσουν τον αριθμό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση, να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις δεξιοτήτων και να εξασφαλίσουν σε όλους τους Ευρωπαίους τη δυνατότητα να αποκομίσουν τα οφέλη της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.

Τι κάνει η ΕΕ

Οι χώρες της ΕΕ είναι αρμόδιες για τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισής τους, αλλά η ΕΕ τις βοηθά να βελτιώσουν την εκπαίδευσή τους με ανταλλαγή ορθών πρακτικών, καθορισμό στόχων και προτύπων αναφοράς και με την παροχή χρηματοδότησης και εμπειρογνωσίας.

Η ΕΕ εργάζεται για έναν Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης ο οποίος θα άρει τα εμπόδια στη μάθηση και θα βελτιώσει την πρόσβαση όλων σε ποιοτική εκπαίδευση. Η πρωτοβουλία αυτή καλύπτει όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και επιδιώκει ιδιαίτερα τα εξής:

• να βελτιώσει την ποιότητα και να υποστηρίξει την ισότητα στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση·
• να στηρίξει τους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτές και τους διευθυντές σχολείων·
• να προωθήσει την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων όλων των πολιτών·
• να ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες πράσινης εκπαίδευσης·
• να ενισχύσει τη συνεργασία με χώρες σε όλον τον κόσμο.

Αξιοποιώντας τα διδάγματα της πανδημίας COVID-19, το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση (2021-2027) έχει ως στόχο να τονώσει τον ψηφιακό γραμματισμό και να ωθήσει τα κράτη μέλη να συνεργαστούν ώστε να προσαρμόσουν τα εκπαιδευτικά τους συστήματα και τα συστήματα επαγγελματικής κατάρτισης στην ψηφιακή εποχή. Εν τω μεταξύ, το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων αποσκοπεί στο να βοηθήσει τα άτομα να αναπτύξουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για τον μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας, και παράλληλα καθορίζει φιλόδοξους στόχους για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση έως το 2025.

Το Erasmus+, το ενωσιακό πρόγραμμα για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό, στηρίζει την κινητικότητα και τη μάθηση για όλους. Καθώς διαθέτει συνολικό προϋπολογισμό μεγαλύτερο από 28 δισ. ευρώ —δηλαδή, διπλάσια χρηματοδότηση από το προηγούμενο πρόγραμμα—, το Erasmus+ θα δώσει τη δυνατότητα σε πάνω από 10 εκατομμύρια ανθρώπους να σπουδάσουν, να καταρτιστούν, να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία ή να γίνουν εθελοντές σε άλλη χώρα μεταξύ του 2021 και του 2027. Η πρωτοβουλία DiscoverEU (Ανακαλύψτε την ΕΕ), η οποία τώρα εντάσσεται στο πρόγραμμα Erasmus+, προσφέρει στα άτομα ηλικίας 18 ετών την ευκαιρία να εξερευνήσουν την ΕΕ με ένα δωρεάν ταξιδιωτικό πάσο. Η πρωτοβουλία αυτή έχει ήδη δώσει σε πάνω από 130 000 νέους την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και την ευρωπαϊκή ιστορία, να κάνουν νέους φίλους και να βελτιώσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες.

Το στοχευμένο πρόγραμμα κινητικότητας του EURES βοηθά τα άτομα άνω των 18 ετών που αναζητούν εργασία, επαγγελματική κατάρτιση ή μαθητεία σε άλλο κράτος μέλος, ενώ η πρωτοβουλία Europass βοηθά τους εργαζομένους να υποβάλουν υποψηφιότητα για θέσεις απασχόλησης στο εξωτερικό προβάλλοντας τα επαγγελματικά προσόντα και τις δεξιότητές τους σε έναν τυποποιημένο πανευρωπαϊκό μορφότυπο.

Περισσότερες πληροφορίες: https://education.ec.europa.eu/el

Η ΕΕ, μέσα από τις πολιτικές και τα προγράμματά της για τη νεολαία, επιδιώκει να προσφέρει στους νέους ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας και να διασφαλίσει την πλήρη συμμετοχή τους σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.

Η ΕΕ υποστηρίζει και συμπληρώνει τη δράση των κρατών μελών με τις πολιτικές της που απευθύνονται στους νέους, για παράδειγμα στους τομείς της εκπαίδευσης και της απασχόλησης, ενώ παράλληλα προωθεί τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ.

Τι κάνει η ΕΕ

Η στρατηγική της ΕΕ για τη νεολαία αποτελεί το πλαίσιο συνεργασίας στον τομέα της ενωσιακής πολιτικής για τη νεολαία έως το 2027. Η στρατηγική αυτή έχει ως στόχο:

• να στηρίξει την προσωπική ανάπτυξη και εξέλιξη των νέων και να τους εφοδιάσει με δεξιότητες ζωής·
• να παροτρύνει τους νέους να γίνουν ενεργοί πολίτες και παράγοντες θετικής αλλαγής, εμπνεόμενοι από τις αξίες της ΕΕ και την ευρωπαϊκή ταυτότητα·
• να βελτιώσει τη λήψη αποφάσεων πολιτικής που επηρεάζουν τους νέους σε όλους τους τομείς, ιδίως στην απασχόληση, στην εκπαίδευση, στην υγεία και στην κοινωνική ένταξη· και
• να συμβάλει στην εξάλειψη της φτώχειας των νέων και όλων των μορφών διακρίσεων και να προωθήσει την κοινωνική ένταξη των νέων.

Οι νέοι βρίσκονται στον πυρήνα των πολιτικών της ΕΕ, είτε πρόκειται για το μέσο ανάκαμψης NextGenerationEU και την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είτε για την πρωτοβουλία «ψηφιακή δεκαετία». Το 2022 ανακηρύχθηκε Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας, με στόχο την οργάνωση εορταστικών εκδηλώσεων για τους νέους, τη στήριξη και τη δραστηριοποίηση της νεολαίας, ιδίως εκείνων των νέων που έχουν λιγότερες ευκαιρίες.

Η ΕΕ υλοποιεί διάφορα προγράμματα και πρωτοβουλίες με σκοπό να βοηθήσει τη νεολαία να συμμετάσχει πιο ενεργά στην κοινωνική ζωή και να αποκτήσει εμπειρία από τη ζωή σε μια άλλη χώρα.

Το Erasmus+ είναι το πρόγραμμα της ΕΕ για τη στήριξη της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της νεολαίας και του αθλητισμού στην Ευρώπη. Με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 28 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, το Erasmus+ δίνει τη δυνατότητα σε περισσότερα από 10 εκατομμύρια άτομα να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες βιώνοντας εμπειρίες στο εξωτερικό, όπως σπουδές, πρακτική άσκηση, μαθητεία, ανταλλαγές, διδασκαλία, κατάρτιση, εργασία στον τομέα της νεολαίας και αθλητισμό.

Το πρόγραμμα «Εγγυήσεις για τη νεολαία» στηρίζει την απασχόληση των νέων εξασφαλίζοντας σε όλους τους νέους κάτω των 30 ετών μια προσφορά για μια ποιοτική θέση εργασίας, μαθητείας, πρακτικής άσκησης ή συνεχούς εκπαίδευσης εντός 4 μηνών από τη στιγμή που μένουν άνεργοι ή ολοκληρώνουν την τυπική εκπαίδευση. Η νέα πρωτοβουλία ALMA («Aim, Learn, Master, Achieve» – στοχεύω, μαθαίνω, κατακτώ, επιτυγχάνω) θα στηρίξει τους μειονεκτούντες νέους παρέχοντάς τους εργασιακή εμπειρία σε άλλο κράτος μέλος.

Το νέο πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης, με προϋπολογισμό άνω του 1 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, προσφέρει ευκαιρίες σε περίπου 270 000 νέους ώστε να συμβάλουν στην αντιμετώπιση κοινωνικών και ανθρωπιστικών προκλήσεων ως εθελοντές στη χώρα τους ή στο εξωτερικό.

Η πλατφόρμα Ευρωπαϊκή Δικτυακή Πύλη της Νεολαίας παρέχει πληροφορίες σχετικά με ευκαιρίες όπως είναι η πρωτοβουλία DiscoverEU ή ο διάλογος της ΕΕ για τη νεολαία, ο οποίος ενημερώνει άμεσα τους φορείς χάραξης πολιτικής για τις απόψεις των νέων σχετικά με σημαντικά για τη νεολαία θέματα.

Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Νεολαίας διοργανώνεται κάθε 2 χρόνια, εκ περιτροπής με την Ευρωπαϊκή Εκδήλωση για τη Νεολαία.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/policies/youth_el#policies

Η ΕΕ εργάζεται με στόχο την προστασία της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης και τη διασφάλιση της δυνατότητας πρόσβασης όλων των πολιτών σ’ αυτή. Στηρίζει τις τέχνες και βοηθά τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στην ΕΕ μέσω του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη», ενώ προωθεί τον αθλητισμό μέσω του προγράμματος Erasmus+.

Ο πολιτισμός και η δημιουργικότητα βρίσκονται στον πυρήνα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και στην καρδιά της πολιτιστικής πολιτικής της ΕΕ. Η μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά και οι δυναμικοί τομείς του πολιτισμού και της δημιουργικότητας της Ευρώπης εμπλουτίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων παρέχοντάς τους παράλληλα ευχαρίστηση και την αίσθηση της ταυτότητας.

Ο αθλητισμός και η άσκηση αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ζωής εκατομμυρίων Ευρωπαίων. Πέρα από την καλή υγεία και την ποιότητα ζωής, ο αθλητισμός μπορεί να συμβάλει και στην αντιμετώπιση προβλημάτων όπως ο ρατσισμός, ο κοινωνικός αποκλεισμός και οι διακρίσεις μεταξύ των φύλων.

Τι κάνει η ΕΕ

Η ΕΕ έχει ως στόχο την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και πολυμορφίας της Ευρώπης στις διάφορες χώρες και την αξιοποίηση της συνεισφοράς των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στην οικονομία και την κοινωνία. Η πολιτική της ΕΕ επιδιώκει επίσης να αντιμετωπίσει τις κοινές προκλήσεις και να ενθαρρύνει την καινοτομία στον τομέα του πολιτισμού. Η νέα ευρωπαϊκή ατζέντα για τον πολιτισμό περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων του πολιτισμού.

Το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη», με προϋπολογισμό ύψους 2,4 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, έχει ως στόχο να ενισχύσει τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στην Ευρώπη, καθώς και να στηρίξει την ανάκαμψή τους από την πανδημία COVID-19. Προωθεί επίσης πρωτοβουλίες όπως τα βραβεία της ΕΕ για την πολιτιστική κληρονομιά, για την αρχιτεκτονική, για τη λογοτεχνία και τη μουσική, το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς, καθώς και τον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Το σκέλος Media του προγράμματος στηρίζει την ανάπτυξη, τη διανομή και την προώθηση οπτικοακουστικών έργων, συμπεριλαμβανομένων ταινιών, σειρών, βιντεοπαιχνιδιών και εμβυθιστικού περιεχομένου. Η πολιτική της ΕΕ για τα οπτικοακουστικά μέσα και τα μέσα ενημέρωσης έχει ως στόχο να ενισχύσει τον τομέα οπτικοακουστικών μέσων της Ευρώπης και να ενθαρρύνει τη διάθεση περιεχομένου στους πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ.

Οι ψηφιακές τεχνολογίες παρέχουν νέες ευκαιρίες για τη διαφύλαξη και την εκ νέου χρήση πολιτιστικού περιεχομένου, καθιστώντας το προσβάσιμο σε κάθε είδους κοινό. Η ψηφιακή πλατφόρμα Europeana επιτρέπει στους πολίτες να ανακαλύψουν τον πλούτο της πολιτιστικής κληρονομιάς περιηγούμενοι σε πάνω από 4 000 μουσεία, γκαλερί, βιβλιοθήκες και αρχεία από ολόκληρη την Ευρώπη.

Η ΕΕ εστιάζει την προσοχή της στον αθλητισμό θεωρώντας ότι αποτελεί μέσο για τη διατήρηση της υγείας των πολιτών, τη δημιουργία κοινοτήτων, την ενθάρρυνση της κοινωνικής ένταξης και την προώθηση ίσων ευκαιριών.

Το πρόγραμμα Erasmus+ συγχρηματοδοτεί πρωτοβουλίες με στόχο να συμβάλει στην ανάπτυξη, την ανταλλαγή και την υλοποίηση καινοτόμων ιδεών και πρακτικών για την προώθηση του μαζικού αθλητισμού. Το 2020 η ΕΕ στήριξε 315 έργα για την υγεία, την κοινωνική ένταξη και την ακεραιότητα στον τομέα του αθλητισμού. Τα αθλητικά βραβεία #BeInclusive της ΕΕ απονέμονται στις οργανώσεις που χρησιμοποιούν τον αθλητισμό για να ενισχύσουν την κοινωνική ένταξη μειονεκτούντων ομάδων, ενώ η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Αθλητισμού ενθαρρύνει τους Ευρωπαίους να ασκούνται καθημερινά.

Περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/info/topics/culture-and-media_el
https://ec.europa.eu/info/topics/sport_el