Een eerlijke economie voor de groene en de digitale transitie

Met gelijke kansen en toegang tot de arbeidsmarkt, eerlijke arbeidsvoorwaarden en sociale bescherming en inclusie als kernbeginselen dient de Europese pijler van sociale rechten - open in een nieuw tabblad. als leidraad voor de EU om de samenlevingen van Europa rechtvaardiger en veerkrachtiger te maken. Het doel is ervoor te zorgen dat iedereen gelijke kansen krijgt in het leven en dezelfde sociale rechten kan genieten. Dit varieert van goed onderwijs en goede opleiding in elke levensfase, eerlijke lonen en uitkeringen en veilige en gezonde arbeidsomstandigheden, tot kinderopvang, pensioenen en betaalbare, kwalitatief goede gezondheidszorg.

In 2023 was het twee jaar geleden dat het actieplan om de pijler in de praktijk toe te passen werd gelanceerd. Bijna alle 75 maatregelen zijn nu uitgevoerd of gepresenteerd. Het actieplan zal in 2025 worden geëvalueerd.

Het gezamenlijk verslag over de werkgelegenheid - open in een nieuw tabblad. van 2023 gaf voor het eerst een update over de vooruitgang die was geboekt met de doelstellingen voor 2030 op het gebied van werkgelegenheid, vaardigheden en sociale bescherming op EU- en nationaal niveau. Hoewel de EU wat het kerndoel van 78 % werkgelegenheid tegen 2030 betreft, goed op schema ligt, moet er nog veel werk worden verzet om de doelstellingen voor volwasseneneducatie en armoedebestrijding te halen.

Versterking van de sociale dialoog en de sociale economie

Onderhandelingen tussen de werkgevers- en werknemersorganisaties via de sociale dialoog dragen bij tot betere levens- en arbeidsomstandigheden en spelen ook een belangrijke rol bij de aanpassing aan veranderende economische en sociale omstandigheden. De mate van betrokkenheid van de sociale partners verschilt echter sterk tussen de EU-lidstaten. Daarnaast zijn nieuwere vormen van werk en zijn bepaalde groepen, zoals jongeren, vaak minder goed vertegenwoordigd.

Om de lidstaten te helpen de sociale dialoog versterken, nam de EU een aanbeveling aan - open in een nieuw tabblad. met concrete maatregelen om de betrokkenheid van de sociale partners te vergroten, bijvoorbeeld door collectieve onderhandelingen te stimuleren en hen te raadplegen bij het opstellen en uitvoeren van economisch, werkgelegenheids- en sociaal beleid. De sociale partners werden ook geraadpleegd - open in een nieuw tabblad. over maatregelen om de rechten van de Europese ondernemingsraden - open in een nieuw tabblad. te versterken. Die raden zijn belangrijk om werknemers te betrekken bij besluiten die van invloed kunnen zijn op hun arbeidsomstandigheden of -voorwaarden in ondernemingen die in meerdere EU-landen actief zijn.

De sociale economie in cijfers

In een sociale economie krijgen mensen en sociale en ecologische oorzaken voorrang op winst. Organisaties in de sociale economie zijn actief in een breed aantal sectoren — van sociale diensten en zorg tot huisvesting, recreatie en betaalbare energie. Het kan gaan om coöperaties, onderlinge maatschappijen, verenigingen zonder winstoogmerk, stichtingen of sociale ondernemingen.

Organisaties van de sociale economie spelen een cruciale rol bij het aanpakken van maatschappelijke problemen en bevorderen billijke arbeidsomstandigheden door werknemers bij de besluitvorming en de governance te betrekken. Ze creëren ook kansen voor ondervertegenwoordigde groepen zoals vrouwen en jongeren, en dragen bij tot een rechtvaardige en inclusieve groene en digitale transitie. Om de verdere ontwikkeling van deze belangrijke sector te ondersteunen, keurde de EU in november maatregelen - open in een nieuw tabblad. goed om een klimaat te scheppen waarin organisaties van de sociale economie kunnen gedijen en groeien. Een nieuw éénloketsysteem - open in een nieuw tabblad. voor de sociale economie biedt informatie over EU-financiering, opleidingsmogelijkheden en wat er op het terrein in de lidstaten gebeurt.

Momenteel krijgen verenigingen zonder winstoogmerk die actief zijn in een andere lidstaat, te maken met uiteenlopende regels binnen de EU, met alle administratieve lasten en kosten van dien. Om deze belemmeringen weg te nemen, heeft de Europese Commissie een nieuwe nationale rechtsvorm voor verenigingen zonder winstoogmerk voorgesteld - open in een nieuw tabblad.. Deze is specifiek afgestemd op grensoverschrijdende activiteiten, zodat deze verenigingen volop gebruik kunnen maken van hun vrijheden binnen de eengemaakte markt.

Het Fonds voor een rechtvaardige transitie - open in een nieuw tabblad. en het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering - open in een nieuw tabblad. zijn van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat niemand aan zijn lot wordt overgelaten. Daarnaast zal het onlangs opgerichte Sociaal Klimaatfonds - open in een nieuw tabblad. steun verlenen aan kwetsbare huishoudens, micro-ondernemingen en vervoersgebruikers in de EU die mogelijk met energie- en vervoersarmoede te kampen hebben. Van het budget van 86,7 miljard euro van het fonds zal ongeveer 65 miljard euro afkomstig zijn van inkomsten uit de nieuwe EU-regeling voor emissiehandel - open in een nieuw tabblad. voor de bouw en de vervoerssector. Het fonds zal operationeel zijn van 2026 tot en met 2032. (Zie ook hoofdstuk 4.)

Concurrentievermogen en vaardigheden stimuleren

Hoewel de groene en de digitale transitie nieuwe kansen bieden voor mensen en voor de Europese economie, geven veel EU-bedrijven aan dat ze moeite hebben werknemers met de juiste vaardigheden te vinden. Om Europese werknemers de nodige om- en bijscholing aan te bieden en mensen met de juiste vaardigheden naar de EU aan te trekken, werd 2023 uitgeroepen tot Europees Jaar van de Vaardigheden - open in een nieuw tabblad..

Dat zo’n initiatief dringend nodig was, bleek uit de resultaten van een enquête - open in een nieuw tabblad. die in het voorjaar werd gehouden onder kleine en middelgrote ondernemingen. Daaruit kwam een aantal aspecten naar voren die het de EU zouden kunnen bemoeilijken om haar doelstellingen te behalen.

Tekorten aan vaardigheden belemmeren kmo’s op het vlak van:

Tekorten aan vaardigheden naar functie

Percentage kmo’s dat te kampen heeft met een tekort aan vaardigheden van:

Door een gebrek aan vaardigheden wordt 63% van de kleine en middelgrote ondernemingen (mkb of kmo's) geconfronteerd met uitdagingen bij hun algemene bedrijfsactiviteiten. 45% wordt geconfronteerd met uitdagingen bij de invoering of het gebruik van digitale technologieën, en 39% bij de vergroening van bedrijfsactiviteiten. Wat specifieke functies betreft, meldt 69% van de kmo's een tekort aan vaardigheden bij machineoperatoren en ambachtslieden. 59% van de kmo's meldt een tekort aan vaardige handarbeiders, terwijl 58% moeite heeft om vakspecialisten en technici met de benodigde vaardigheden te vinden. Leidinggevend en administratief en dienstverlenend personeel is ook schaars: respectievelijk 39% en 34% van de kmo's meldt moeilijkheden op deze gebieden.

Er zijn al initiatieven zoals het pact voor vaardigheden - open in een nieuw tabblad. die uitdagingen en tekorten op het gebied van de ontwikkeling van vaardigheden aanpakken. Deze zullen een belangrijke bijdrage leveren aan het Jaar van de Vaardigheden. Tot dusver hebben meer dan 2 miljoen mensen gebruikgemaakt van bij- en omscholingsactiviteiten en hebben meer dan 1 500 organisaties het handvest van het pact voor vaardigheden ondertekend - open in een nieuw tabblad., waaronder twintig grootschalige partnerschappen - open in een nieuw tabblad.. De leden van het pact hebben ook meer dan 15 000 opleidingsprogramma’s ontwikkeld of geactualiseerd en bijna 160 miljoen euro geïnvesteerd in initiatieven op het gebied van vaardigheden.

Naar het voorbeeld van de in 2022 gelanceerde Europese batterijacademie - open in een nieuw tabblad. stelt de Commissie academies voor nettonulindustrie voor. Die kunnen werknemers uitrusten met de nodige vaardigheden voor de groene transitie. De academies, elk gericht op één nettonultechnologie, zullen het bedrijfsleven, de sociale partners en aanbieders van onderwijs en opleiding samenbrengen.

VIDEO: Het Europees Jaar van de Vaardigheden.

Het Europees Jaar van de Vaardigheden

Het Europees Jaar van de Vaardigheden moet ervoor zorgen dat iedereen het belang van opleiding erkent en zich daarin actief opstelt.

De EU werkt samen met de lidstaten, sociale partners, diensten voor arbeidsvoorziening, kamers van koophandel en industrie, aanbieders van onderwijs en opleiding, werknemers en bedrijven om de ontwikkeling van vaardigheden in de praktijk te bevorderen.

Het vlaggenschipevenement Making Skills Count - open in een nieuw tabblad. bracht ongeveer driehonderd mensen in Brussel en meer dan duizend mensen online bijeen. In de Europese Week van Beroepsvaardigheden - open in een nieuw tabblad. van 23 tot 27 oktober werd het belang van beroepsonderwijs en -opleiding voor de aanpak van uitdagingen op economisch en sociaal gebied en op het gebied van het klimaat benadrukt. Tegen het einde van het jaar waren op nationaal en lokaal niveau meer dan 900 evenementen georganiseerd.

Als een van de vlaggenschipinitiatieven van het Europees Jaar van de Vaardigheden lanceerde het initiatief Nieuw Europees Bauhaus (NEB) de NEB-academie - open in een nieuw tabblad. voor vaardigheden in verband met duurzaam bouwen. Hiermee krijgen bij- en omscholing in het ecosysteem van de bouw een impuls om de transitie naar een regeneratieve bio-economie - open in een nieuw tabblad. te ondersteunen. Dit houdt in dat hernieuwbare biologische hulpbronnen van het land en uit de zee (bv. gewassen, bossen en vis) worden gebruikt voor de productie van voedsel, materialen en energie. Het in kaart brengen van ontbrekende kennis bij het gebruik van biogebaseerd materiaal en digitale technologieën zal een van de eerste aandachtsgebieden van de academie zijn, naast grotere circulariteit in de bouw.

Als belangrijke bijdrage aan het Jaar van de Vaardigheden raadpleegde de Commissie de sociale partners over een initiatief om het Europees kwaliteitskader voor stages - open in een nieuw tabblad. te actualiseren en te versterken. Het kader heeft tot doel de kwaliteit van stages te verbeteren, met name wat betreft de leer- en opleidingsinhoud en de arbeidsvoorwaarden, om de overgang van onderwijs, werkloosheid of inactiviteit te vergemakkelijken en mensen de kans te geven hun vaardigheden te verbeteren en werkervaring op te doen.

Het EU-brede Innovation Talent Platform - open in een nieuw tabblad., dat in maart van start ging, zal bedrijven — waaronder starters — helpen buiten de EU het talent te vinden dat ze nodig hebben. Dit zal leiden tot meer mobiliteit van geschoolde personen naar en binnen Europa door internationale aanwerving en betere matchmaking tussen werkgevers in de EU en gekwalificeerde werknemers van buiten de EU die legaal in de EU willen wonen en werken.

De komende jaren zal de bevolking van de EU blijven dalen. Als daar niets aan wordt gedaan, zullen er steeds grotere personeelstekorten ontstaan en zal de druk op de overheidsbegrotingen toenemen, zoals ook bleek uit het demografieverslag 2023 - PDF-bestand – open in een nieuw tabblad.. Naar aanleiding van een oproep van de leiders tijdens de Europese Raad van juni presenteerde de Commissie een pakket maatregelen - PDF-bestand – open in een nieuw tabblad. om de lidstaten te helpen de demografische veranderingen in goede banen te leiden. Het doel is alle generaties in staat te stellen hun persoonlijke ambities te realiseren en hun volledige potentieel in de economie en in de samenleving in het algemeen te verwezenlijken.

Het stimuleren van talent is met name belangrijk in regio’s met een krimpende beroepsbevolking en een laag percentage mensen met hoger dan middelbaar onderwijs, en in regio’s waar veel jongeren wegtrekken. Het Talent Booster Mechanism - open in een nieuw tabblad. werd in januari 2023 gelanceerd als onderdeel van de EU-strategie om het talent in de regio’s van de EU te benutten - open in een nieuw tabblad.. Het zal EU-regio’s waar de beroepsbevolking steeds sneller krimpt, helpen mensen op te leiden, nieuwe mensen aan te trekken en de nodige vaardigheden en competenties te ontwikkelen om de gevolgen van de demografische ontwikkelingen aan te pakken. In november werd officieel een talentplatform - open in een nieuw tabblad. gelanceerd waar beleidsmakers uit de regio’s en de lidstaten en beleidsmakers op EU-niveau elkaar kunnen treffen.

Ouders

De combinatie van werk en privéleven en de uitvoering van gezinsplanning vergemakkelijken.

Jongeren

Jongeren helpen hun talenten te benutten in een hoogwaardige leeromgeving en de overgang naar het beroepsleven vergemakkelijken.

Ouderen

Gezond en actief ouder worden ondersteunen en mensen in staat stellen hun leven onder controle te houden en verder bij te dragen aan de economie en de samenleving.

Migratie

Talent van buiten de EU aantrekken en integreren.

Economische welvaart en welzijn in alle regio’s stimuleren met plaatsgebonden beleid.

De uitvoering van de langetermijnvisie voor de plattelandsgebieden van de EU - open in een nieuw tabblad. is in volle gang. Meer dan tweeduizend organisaties en autoriteiten op EU-, nationaal, regionaal en lokaal niveau streven er gezamenlijk naar de samenwerking op verschillende beleidsterreinen te versterken en de duurzaamheid en vitaliteit van plattelandsgebieden te stimuleren. In 2023 werden de coördinatiegroep Plattelandspact - open in een nieuw tabblad. en het gemeenschapsplatform voor het plattelandspact - open in een nieuw tabblad. opgericht, met middelen voor plattelandsgemeenschappen die te maken hebben met bevolkingsafname, vergrijzing en demografische achteruitgang. De EU gaf ook politieke sturing - open in een nieuw tabblad. om de welvaart, de veerkracht en het sociale weefsel van plattelandsgebieden en -gemeenschappen verder te versterken.

In november stelde de Commissie maatregelen - open in een nieuw tabblad. voor om de EU aantrekkelijker te maken voor talent van buitenaf en om mobiliteit binnen de EU te vergemakkelijken. Een van de belangrijkste initiatieven is een voorstel om een EU-talentenpool op te richten. Dit zal het eerste EU-brede platform zijn dat werkgevers en werkzoekenden matcht. Het is bedoeld om het op elk vaardigheidsniveau gemakkelijker te maken internationaal mensen aan te werven in beroepen met een personeelstekort. Het initiatief omvat een aantal aanbevelingen om vaardigheden en kwalificaties die buiten de EU zijn opgedaan, gemakkelijker en sneller te laten erkennen. Door duidelijke en transparante online-informatie en richtsnoeren over immigratie- en erkenningsprocedures te bieden, zal de EU-talentenpool werkgevers en werkzoekenden helpen hun weg te vinden in de complexe regels voor aanwerving. Hierdoor zullen internationale aanwervingen gemakkelijker, sneller en effectiever worden voor alle betrokkenen. De EU-talentenpool zal ook helpen bij de uitvoering van talentpartnerschappen door een tool voor doeltreffende arbeidsbemiddeling te bieden voor deelnemers van buiten de EU.

Steun voor werknemers

Betere omstandigheden voor platformwerkers

Het Europees Parlement en de Raad bereikten een voorlopig akkoord over het voorstel van de Commissie voor een richtlijn over de verbetering van de arbeidsomstandigheden bij platformwerk. Het voorstel heeft tot doel ervoor te zorgen dat mensen die via digitale arbeidsplatforms werken, de legale arbeidsstatus krijgen die overeenkomt met hun werkelijke werkregeling, en de arbeidsrechten en sociale voordelen krijgen waarop ze recht hebben. De richtlijn bevat ook nieuwe regels voor het gebruik van geautomatiseerde systemen voor de monitoring en het nemen van beslissingen op digitale arbeidsplatforms. Het doel is het gebruik van algoritmen transparanter te maken en meer verantwoordingsplicht te vereisen, waardoor mensen inzicht krijgen in beslissingen die van invloed zijn op hun arbeidsvoorwaarden en daartegen bezwaar kunnen aantekenen.

De infographic geeft aan dat er in 2022 in de EU 28,3 miljoen platformwerkers waren. Dit aantal is vergelijkbaar met de 29 miljoen mensen die werkzaam zijn in de bewerkende en verwerkende industrie. Verwacht wordt dat het aantal werknemers van digitale platforms tegen 2025 met 52% zal toenemen tot 43 miljoen.

Intercollegiaal leren voor overheidsdiensten

In 2023 namen ongeveer honderd ambtenaren uit 17 lidstaten deel aan een nieuw uitwisselingsproject om de volgende generatie beleidsmakers in de EU klaar te stomen. Het samenwerkings- en uitwisselingsprogramma voor overheidsinstanties - open in een nieuw tabblad. biedt deelnemers de mogelijkheid te leren van de werkmethoden en culturen bij andere overheidsinstanties in de EU. Het wordt gefinancierd in het kader van het instrument voor technische ondersteuning - open in een nieuw tabblad., het EU-programma dat lidstaten technische expertise op maat biedt bij het ontwerpen en uitvoeren van hervormingen.

Digitale vaardigheden voor zorgverleners

Estland, Spanje, Italië en Roemenië profiteerden in de loop van het jaar van projecten met financiering van het instrument voor technische ondersteuning om de digitale competenties van hun zorgverleners te verbeteren en te zorgen dat zij zich in de toekomst voortdurend kunnen bijscholen. De projecten ondersteunen de nationale en regionale gezondheidsautoriteiten bij het ontwikkelen van plannen voor digitale vaardigheden en van operationele richtsnoeren om de goedkeuring en het gebruik van elektronische patiëntendossiers mogelijk te maken.

Gezondheid en veiligheid op het werk

In november kwamen het Parlement en de Raad voorlopig overeen - open in een nieuw tabblad. de grenswaarden voor blootstelling aan lood te verlagen tot een vijfde van de huidige grenswaarde. Lood kan gevolgen hebben voor de seksuele functie en de vruchtbaarheid, en kan de ontwikkeling van een foetus of de kinderen van blootgestelde vrouwen schaden. Ze steunden ook de invoering van de allereerste grenswaarde voor blootstelling aan chemische stoffen, diisocyanaten genaamd, die ademhalingsziekten zoals astma kunnen veroorzaken. Deze wijzigingen, die voortkwamen uit een voorstel - open in een nieuw tabblad. van de Commissie op basis van de meest recente wetenschappelijke gegevens, zullen van cruciaal belang zijn om werknemers te beschermen in de transitie naar klimaatneutraliteit. Zowel lood als diisocyanaten worden bijvoorbeeld vaak gebruikt bij de productie van batterijen en bij processen om elektrische voertuigen lichter te maken, in windturbines of als isolatiemateriaal bij de renovatie van gebouwen.

De EU wijzigde de wetgeving - open in een nieuw tabblad. om de grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling aan asbest - open in een nieuw tabblad. aanzienlijk te verlagen. Dit is een belangrijke stap om werknemers beter te beschermen tegen asbest, een uiterst gevaarlijke en kankerverwekkende stof die nog steeds aanwezig is in veel gebouwen. Dit is onderdeel van een alomvattende aanpak van de EU om de bevolking en het milieu beter tegen asbest te beschermen en te zorgen voor een toekomst zonder asbest.

Het leven gemakkelijker maken met digitale coördinatie van de sociale zekerheid

Er werden praktische stappen voorgesteld - open in een nieuw tabblad. om de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels in Europa verder te digitaliseren. Optimaal gebruik van digitale tools zal de uitwisseling van informatie tussen de nationale socialezekerheidsinstellingen verbeteren en de erkenning en toekenning van uitkeringen over de grenzen heen versnellen. Daarmee wordt het gemakkelijker voor EU-burgers om in het buitenland te wonen, te werken en te reizen, voor bedrijven om zaken te doen in andere lidstaten en voor nationale overheden om de sociale zekerheid over de grenzen heen te coördineren (zie hoofdstuk 5).

Onderwijs, opleiding en een leven lang leren

Erasmus+

Met bijna 14 miljoen deelnemers tot nu toe is Erasmus+ - open in een nieuw tabblad. een van de bekendste EU-programma’s voor onderwijs, opleiding, jeugd en sport. De Commissie verhoogde de begroting van het programma voor 2023 tot in totaal 4,43 miljard euro — dat is hoger dan ooit. Dit werd gebruikt voor de prioriteiten van Erasmus+ op het gebied van inclusie, actief burgerschap, democratische participatie en de groene en de digitale transitie in de EU en in de wereld. Binnen het aangepaste werkprogramma werd 100 miljoen euro uitgetrokken voor steun aan lerenden en leerkrachten die getroffen zijn door de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne. De internationale dimensie van Erasmus+ werd versterkt met 31 miljoen euro extra voor mobiliteitsprojecten en capaciteitsopbouw in het hoger onderwijs ter ondersteuning van internationale samenwerkingsprojecten. In 2023 werd ook steun gegeven voor het opzetten van een digitale omgeving voor open onderwijs voor studenten die bij een Oekraïense instelling voor hoger onderwijs staan ingeschreven, voor studenten die uit Oekraïne zijn gevlucht en voor binnen Oekraïne ontheemde studenten.

Wat was het profiel van de gemiddelde Erasmus+-student in het hoger onderwijs in 2023?

De infographic toont het gemiddelde profiel van een Erasmus+-student in 2023. Deze was 22,5 jaar oud, bleef gemiddeld 5,18 maanden in het buitenland en ontving een gemiddelde maandelijkse beurs van 374 euro. Er was een genderverdeling van 61% vrouwen en 39% mannen.

De Europese onderwijsruimte

De Europese onderwijsruimte - open in een nieuw tabblad. is een initiatief om de lidstaten te helpen samenwerken om inclusievere en veerkrachtigere onderwijs- en opleidingsstelsels op te bouwen. Ze heeft tot doel de toegang tot onderwijs en opleiding van hoge kwaliteit te verbeteren, lerenden in staat te stellen gemakkelijk te wisselen tussen onderwijsstelsels in verschillende landen en een cultuur van een leven lang leren te helpen creëren. Bij de tussentijdse evaluatie van de ontwikkeling van de Europese onderwijsruimte erkende de Raad dat er vooruitgang was geboekt - open in een nieuw tabblad. en dat de lidstaten, de Commissie en een bredere gemeenschap van belanghebbenden zich moeten blijven inspannen om deze ruimte uiterlijk in 2025 te voltooien.

Een speciaal burgerpanel over leermobiliteit - open in een nieuw tabblad. (zie ook hoofdstuk 9) deed 21 specifieke aanbevelingen om de leermogelijkheden in het buitenland voor iedereen in de EU te verbeteren. Daarmee hield de Commissie rekening bij het opstellen van haar voorstel voor een aanbeveling van de Raad - open in een nieuw tabblad. waarin ze de lidstaten verzocht leermobiliteit binnen de EU als integrerend deel op te nemen in alle onderwijs- en opleidingstrajecten.

Digitaal onderwijs

Digitale vaardigheden zijn essentieel voor de sociale inclusie en voor de deelname van mensen aan de samenleving en aan de arbeidsmarkt. De EU wil de manier waarop mensen online leren verbeteren en ervoor zorgen dat iedereen over de digitale vaardigheden beschikt die nu en in de toekomst nodig zijn.

Tegen deze achtergrond nam de EU in november twee aanbevelingen - open in een nieuw tabblad. aan die tot doel hebben de lidstaten te begeleiden en te ondersteunen bij het ontwikkelen van de digitale vaardigheden van de bevolking en het aanpakken van de digitale kloof. De aanbevelingen maken deel uit van het actieplan voor digitaal onderwijs 2021-2027 - open in een nieuw tabblad.. Tegelijkertijd wordt verder gewerkt aan de 13 acties die deel uitmaken van het plan. Zo werd in juni een praktijkgemeenschap gelanceerd ter ondersteuning van het Europees uitwisselingsplatform voor inhoud in het hoger onderwijs en onderwijsgegevens, als onderdeel van de hub voor digitaal onderwijs - open in een nieuw tabblad.. De Commissie begon ook met een proefproject voor de mogelijke ontwikkeling van een Europees certificaat voor digitale vaardigheden - open in een nieuw tabblad., waardoor digitale vaardigheden snel en gemakkelijk over de grenzen heen zouden worden erkend door werkgevers en aanbieders van opleidingen. (Voor meer informatie over digitale vaardigheden, zie hoofdstuk 5.)

VIDEO: Prijs voor jonge uitvinders: toegankelijke programmering voor kinderen met een visuele beperking.

Inclusievere onderwijsstelsels

Dankzij het instrument voor technische ondersteuning zijn Spanje, Italië en Portugal bezig hun onderwijsstelsels inclusiever te maken voor kansarme leerlingen door middel van een meerlandenproject dat regionale verschillen bestrijdt. De financiering uit het instrument helpt Ierland en Finland ook om routekaarten te ontwikkelen voor de bijscholing van leerkrachten en ter bevordering van hoogwaardig en inclusief onderwijs. Ook Roemenië wordt ondersteund bij het opzetten en toepassen van een systeem om het aantal voortijdige schoolverlaters terug te dringen.

Boeken en lezen promoten

In maart vond de allereerste Dag van de Europese Auteurs plaats — een nieuw initiatief van het programma Creatief Europa. Met meer dan duizend evenementen was het programma bedoeld om de jongere generatie weer boeken te laten lezen en mensen aan te moedigen te ontdekken hoe divers de Europese literatuur is qua cultuur en taal.

Steun voor onderzoek

Gebruikmakend van onderzoek en innovatie ondersteunen vijf EU-missies - open in een nieuw tabblad., hoofdzakelijk met financiering van Horizon Europa - open in een nieuw tabblad., het werk van de Commissie aan de Europese Green Deal, de voorbereidingen van Europa op het digitale tijdperk en het Europees kankerbestrijdingsplan. Elke missie bevat ambitieuze, praktische en meetbare doelstellingen om voor iedereen in de EU tastbare resultaten op te leveren. Uit een voortgangsbeoordeling blijkt - open in een nieuw tabblad. dat de missies op schema liggen om hun ambitieuze doelstellingen tegen 2030 te halen.

Om een reële en duurzame impact te creëren, mobiliseren de missies een breed scala aan publieke en private actoren — van lidstaten en regionale en lokale autoriteiten tot onderzoeksinstellingen, landbouwers, investeerders en geassocieerde partners van buiten de EU. Ze werken ook samen met burgers om de maatschappelijke acceptatie van nieuwe oplossingen en benaderingen te stimuleren. In 2023 werd gestart met de voorbereidende fase voor een zesde missie voor het Nieuw Europees Bauhaus. Met die missie, waarin de nadruk op innovatie ligt, wordt een positieve transformatie van buurten in heel Europa beoogd, waarmee deze tegen 2035 mooier, duurzamer en inclusiever worden gemaakt.

VIDEO: EU-missie inzake kanker — Tegemoetkomen aan de behoeften van jonge kankeroverlevers.

Als onderdeel van het programma Horizon Europa helpt de Europese Onderzoeksraad - open in een nieuw tabblad. met zijn prestigieuze subsidieregelingen de grenzen van kennis op alle vlakken van de wetenschap te verleggen. In 2023 kende de Onderzoeksraad in totaal voor 2 miljard euro aan subsidies toe aan projecten die op basis van hun wetenschappelijke excellentie waren geselecteerd.

De Marie Skłodowska-Curiebeurzen - open in een nieuw tabblad. zijn het vlaggenschipprogramma van de EU voor de financiering van doctoraal onderwijs en postdoctorale opleidingen voor onderzoekers. In 2023 ondersteunde het programma bijna 3 000 projecten en 4 400 organisaties, die in 2021 en 2022 voor financiering waren geselecteerd. De financiering — meer dan 1,6 miljard euro — zal worden gebruikt om ruim 15 000 promovendi binnen en buiten de academische wereld op te leiden.

Twee door de EU gefinancierde onderzoekers werden tot winnaars van de Nobelprijs voor natuurkunde van 2023 - open in een nieuw tabblad. uitgeroepen. Ferenc Krausz en Anne L’Huillier kregen bijna 9,5 miljoen euro subsidie van de Europese Onderzoeksraad. Ze kregen ook steun uit andere onderzoeksprogramma’s van de EU, waaronder de Marie Skłodowska-Curiebeurzen. Ze wonnen de prijs samen met collega-natuurkundige Pierre Agostini “voor experimentele methoden voor het genereren van attoseconde-lichtpulsen voor het bestuderen van de elektronendynamiek in materie”.

In juli kwam de Commissie met een voorstel - open in een nieuw tabblad.voor een aanbeveling van de Raad om een nieuw Europees kader voor onderzoeksloopbanen, een nieuw handvest voor onderzoekers en een Europees competentiekader voor onderzoekers vast te stellen. Het belangrijkste doel van deze initiatieven is onderzoekers in Europa te behouden, Europa aantrekkelijk voor onderzoekers van buiten de EU te maken en een loopbaan in onderzoek als interessante optie te bevorderen onder jonge studenten en afgestudeerden.

De eerste winnaars van een nieuwe prijs voor academische en onderzoeksorganisaties die de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in onderzoek en innovatie bevorderen, werden bekendgemaakt op Internationale Vrouwendag (8 maart). Drie academische instituten uit Ierland en een uit Zweden kregen de EU-prijs voor gendergelijkheidskampioenen - open in een nieuw tabblad. uitgereikt.

Krachtiger streven naar een Unie van gelijkheid

Gelijke kansen voor mannen en vrouwen

Het recht op gelijke beloning voor gelijk of gelijkwaardig werk is een van de grondbeginselen van de EU — vrouwen verdienen gemiddeld 13 % minder dan mannen. Hoewel de loonkloof tussen mannen en vrouwen - open in een nieuw tabblad. een complexe kwestie is, wordt loondiscriminatie als een belangrijke factor beschouwd. Er zijn nieuwe regels - open in een nieuw tabblad. op het gebied van loontransparantie die moeten zorgen dat het recht op gelijke beloning beter wordt toegepast en die de loonverschillen tussen mannen en vrouwen moeten helpen verkleinen. De richtlijn loontransparantie - open in een nieuw tabblad. geeft werknemers het recht op informatie over de gemiddelde beloning voor al diegenen die gelijke of gelijkwaardige arbeid verrichten, zodat ze loondiscriminatie op grond van geslacht kunnen herkennen en aanvechten.

De richtlijn biedt werknemers ook de mogelijkheid om hun recht op gelijke beloning af te dwingen als ze denken dat ze worden gediscrimineerd. Zo voorziet de richtlijn erin dat slachtoffers van loondiscriminatie zich in een rechtszaak kunnen laten bijstaan door relevante verenigingen en organen, zoals organen voor gelijke behandeling. Ook een betere schadeloosstelling van slachtoffers en strengere straffen voor schendingen van rechten zijn erin opgenomen. De nieuwe regels moeten uiterlijk op 7 juni 2026 in de nationale wetgeving zijn opgenomen.

De Commissie bleef steun geven voor maatregelen om geweld tegen vrouwen en kinderen te voorkomen en te bestrijden - open in een nieuw tabblad. met haar programma “Burgerschap, gelijkheid, rechten en waarden - open in een nieuw tabblad.”. Er werden 13 projecten geselecteerd voor financiering voor een bedrag van bijna 30 miljoen euro. Zeven van de geselecteerde voorstellen hebben betrekking op geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, vijf op geweld tegen kinderen en één op geweld tegen zowel volwassenen als kinderen.

De toetreding van de EU tot het Verdrag van Istanbul - open in een nieuw tabblad. inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld in juni was een belangrijke mijlpaal. De EU laat daarmee zien dat ze vastbesloten is om in alle 27 lidstaten harder op te treden tegen geweld tegen vrouwen en om alle slachtoffers van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te ondersteunen. Het Verdrag trad op 1 oktober 2023 in werking in de EU.

VIDEO: Genderstereotypes ter discussie stellen.

Stereotypes op basis van geslacht zijn een onderliggende oorzaak van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. De campagne #EndGenderStereotypes - open in een nieuw tabblad., die in maart werd gelanceerd, richt zich tegen stereotypes waarmee vrouwen en mannen in alle aspecten van hun leven te maken hebben, waaronder het evenwicht tussen werk en privéleven, loopbaankeuzes en de kansen op leidinggevende functies. Het doel is meer bewustzijn te creëren over stereotypes in reële situaties en mensen ertoe aan te zetten zich uit te spreken tegen discriminerende praktijken.

Uitvoering van de strategie voor gelijkheid van lhbtiq’ers 2020-2025

Het voortgangsverslag over 2023 over de uitvoering van de strategie voor gelijkheid van lhbtiq’ers 2020-2025 - PDF-bestand – open in een nieuw tabblad. bevat talrijke maatregelen in verband met lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders, interseksuelen en queers (lhbtiq’ers). Het toont aan dat de meeste acties in het kader van de strategie zijn of worden uitgevoerd. Het verslag zal input bieden voor de besprekingen over wat er tegen 2025 nog te doen valt voor een succesvolle uitvoering van de strategie voor gelijkheid van lhbtiq’ers.

De Commissie verhoogde de financiering uit het programma “Burgerschap, gelijkheid, rechten en waarden” om discriminatie van lhbtiq’ers te bestrijden en de gelijkheid van lhbtiq’ers te bevorderen. Daarbij werd 3 miljoen euro uitgetrokken voor projecten die specifiek ten goede kwamen aan de lhbtiq-gemeenschap in de periode 2023-2024.

De Commissie lanceerde in 2023 de campagne “Hou je ogen open - open in een nieuw tabblad.” als onderdeel van de EU-strategie voor de rechten van slachtoffers 2020-2025 - open in een nieuw tabblad. om meer bewustzijn te kweken over de rechten van slachtoffers van misdrijven, waaronder slachtoffers van haatmisdrijven tegen lhbtiq’ers. De campagne is bedoeld om vrienden en families van slachtoffers aan te moedigen hulp en ondersteuning te bieden. Het uiteindelijke doel is ervoor te zorgen dat de slachtoffers zich bewust zijn van hun rechten en er gebruik van durven maken om gerechtigheid te zoeken.

Bevordering van inclusie en diversiteit

Gemeenteraad van Terrassa

Spanje

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

België

Helsinki

Finland

Gemeenteraad van La Zarza

Spanje

Labin

Kroatië

Fundão

Portugal

Gdańsk

Polen

Catalonië

Spanje

Reggio Emilia

Italië

Het EU-zelfbeoordelingsinstrument voor diversiteit - open in een nieuw tabblad. is in mei tijdens de Europese maand van de diversiteit - open in een nieuw tabblad. gepubliceerd. Met dit instrument kunnen werkgevers in de publieke en private sector en (grote en kleine) organisaties voor zes categorieën zien hoe goed zij met diversiteit omgaan.

Infrastructuur voor diversiteit binnen de organisatie

Aanwerving

Loopbaanont­wikkeling

Arbeids­voorwaarden

Erkenning van specifieke behoeften

Organisatorisch profiel

Strategie inzake de rechten van personen met een handicap 2021-2030

Een Unie van gelijkheid kan alleen worden verwezenlijkt wanneer personen met een handicap hun rechten genieten en ten volle kunnen deelnemen aan de samenleving en de economie, zoals iedereen.

Om ervoor te zorgen dat mensen met een handicap overal in de EU recht hebben op dezelfde kortingen en voordelen en zich vrij tussen de lidstaten kunnen verplaatsen, stelde de Commissie het volgende voor - open in een nieuw tabblad.:

• een nieuwe EU-gehandicaptenkaart, en
• een verbeterde EU-parkeerkaart voor personen met een handicap.

De voorgestelde EU-gehandicaptenkaart is bedoeld als een bewijs van handicap dat in alle lidstaten erkend wordt. Dankzij de kaart zullen mensen met een handicap aanspraak kunnen maken op dezelfde speciale voorwaarden en voorkeursbehandeling (bv. gratis entree, verlaagde tarieven en prioritaire toegang) als mensen met een handicap die in het land wonen dat ze bezoeken. Dit zal gelden voor het openbaar vervoer, culturele evenementen, musea, sportcentra enz. De kaart zal boven op de bestaande nationale gehandicaptenkaarten komen. Er werd een openbare raadpleging over de nieuwe kaart gepubliceerd, die voor een goede toegankelijkheid op verschillende manieren kon worden ingevuld. Daarop hebben meer dan 2 500 mensen met een handicap gereageerd - open in een nieuw tabblad..

Houders van de voorgestelde nieuwe parkeerkaart zullen dezelfde rechten op het gebruik van parkeerplaatsen en faciliteiten krijgen als mensen met een handicap die in de lidstaat wonen. De kaart moet de nationale parkeerkaarten op termijn vervangen.

Over dit initiatief wordt momenteel onderhandeld door het Parlement en de Raad.

Consumentenbescherming

In 2023 nam de Commissie, in samenwerking met de autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de handhaving van de EU-wetgeving voor consumentenbescherming (binnen het samenwerkingsnetwerk voor consumentenbescherming - open in een nieuw tabblad.), verdere belangrijke stappen om consumenten te beschermen tegen oneerlijke praktijken. Wat de reissector betreft, speelde het netwerk een cruciale rol om ervoor te zorgen dat consumenten eerlijk worden behandeld als hun vlucht wordt geannuleerd. Een andere belangrijke ontwikkeling was dat Google deelnam aan een dialoog met het netwerk, waarin het beloofde - open in een nieuw tabblad. consumenten duidelijker en correcter te informeren om aan de EU-regels te voldoen.

Er komen gemoderniseerde regels om ervoor te zorgen dat alleen veilige producten aan EU-consumenten worden aangeboden, ongeacht waar ze vandaan komen en of ze in traditionele winkels of online worden verkocht. De nieuwe regels - open in een nieuw tabblad., die inspelen op de uitdagingen van de toenemende digitalisering, de nieuwe technologische ontwikkelingen en geglobaliseerde toeleveringsketens, traden in juni in werking en zijn vanaf 13 december 2024 in alle lidstaten van toepassing.

In november werden nieuwe regels van kracht ter bescherming van consumenten - open in een nieuw tabblad. die een krediet aanvragen (bv. een lening om een auto te kopen). Die moeten ervoor zorgen dat consumenten precies weten waarvoor ze tekenen en dat de informatie op maat is voor digitaal gebruik.

Daarnaast traden in december gemoderniseerde regels voor op afstand (bv. online of per post) gesloten overeenkomsten inzake financiële diensten - open in een nieuw tabblad. in werking. De wetgeving bevat duidelijke regels voor de informatie die aan de consument moet worden verstrekt voordat een overeenkomst wordt gesloten. Nieuw is ook de mogelijkheid dat de consument een overeenkomst kan herroepen met een makkelijk vindbare “herroepingsknop” op de website van de verkoper. De nieuwe regels, die halverwege 2026 van toepassing zullen zijn, bieden consumenten ook de mogelijkheid om contact op te nemen met een persoon wanneer een chatbot niet bevredigend is.

Grote reisbureaus hebben toegezegd:

consumenten beter te informeren over hun rechten als hun vlucht wordt geannuleerd;

tickets sneller terug te betalen, maximaal binnen 14 dagen voor de consument (maximaal 7 dagen voor de luchtvaartmaatschappij om de reiziger of de tussenpersoon die het ticket heeft geboekt terug te betalen, en 7 dagen voor de tussenpersoon om de terugbetaling te verwerken);

transparante contactgegevens te leveren;

informatie te verstrekken over de specifieke voordelen die verbonden zijn aan hun dienstenpakketten;

uitleg te geven over de gevolgen van specifieke diensten voor consumentenrechten in geval van vluchtverstoringen.