Hoofdstuk 5 — Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk

Een kleine witte robot, die is gemaakt naar het beeld van een mens, staat rechtop met de armen boven het hoofd. Op de voorgrond bootsen kinderen zijn houding na.
De humanoïde robot NAO wordt voorgesteld in een inclusief dagverblijf, waar hij kinderen in hun dagelijks leven zal begeleiden, Karlsruhe, Duitsland, 7 juni 2023. © AFP

Inleiding

De EU ondersteunt een mensgerichte, duurzame visie op de digitale samenleving waarin burgers en bedrijven voor zichzelf kunnen opkomen en tot klimaatactie worden aangezet. De digitale samenleving en digitale technologieën brengen nieuwe vrijheden en rechten met zich mee, en bieden ook nieuwe mogelijkheden om te leren, zich te vermaken, op verkenning te gaan en ambities te koesteren die verder reiken dan fysieke gemeenschappen en geografische plaatsen.

Toch zijn er nog veel uitdagingen in verband met de digitale transformatie. De EU pakt deze aan via een alomvattend kader dat bekend staat als het digitale decennium. In 2023 heeft de EU meer maatregelen genomen om de cyberbeveiliging en gegevensbescherming te versterken en om de bescherming ten aanzien van artificiële intelligentie (AI) te waarborgen. Ook worden oneerlijke praktijken in de digitale ruimte aangepakt en worden de rechten van gebruikers van digitale diensten beschermd. Bijzondere aandacht ging daarbij naar de meest kwetsbaren – onze kinderen. Andere prioriteiten waren maatregelen ter verbetering van connectiviteit, mobiliteit, onderwijs en justitiële samenwerking.

Vooruitgang in het digitale decennium

Het doel van het digitale decennium - open in een nieuw tabblad. is ervoor te zorgen dat alle aspecten van technologie en innovatie werken voor mensen. De EU zet zich in om digitale vaardigheden te bevorderen en de infrastructuur te moderniseren, maar ook om AI in bedrijfspraktijken te integreren en overheidsdiensten te verbeteren met digitale instrumenten. Voor de EU moet het gaan om een holistische transformatie. In september 2023 maakte het openingsverslag - open in een nieuw tabblad. over het digitale decennium een balans op van de digitale vooruitgang van de EU. Het bevatte aanbevelingen aan de EU-lidstaten om de ambities van het digitale decennium te helpen verwezenlijken. Het verslag bevatte ook de jaarlijkse index van de digitale economie en samenleving - open in een nieuw tabblad. en bekeek ook de uitvoering van digitale meerlandenprojecten - open in een nieuw tabblad. — dit zijn grootschalige projecten die geen enkele lidstaat alleen kan ontwikkelen.

Voorts onderzocht het document hoe de lidstaten uitvoering hebben gegeven aan de verklaring over digitale rechten en beginselen - open in een nieuw tabblad.. Daaruit moet blijken dat de EU zich inzet voor een beveiligde, veilige en duurzame digitale transformatie waarbij mensen centraal staan. Ook werd gewezen op het potentieel en het succes van hun collectieve inspanningen. Een opvallend punt was de dringende noodzaak om investeringen in digitale technologieën, vaardigheden en infrastructuur te stimuleren.

Een video over het digitale decennium in de EU, die zich afspeelt in een Sneeuwwitje-achtige setting en focust op de inspanningen om de internetconnectiviteit en internetveiligheid te verbeteren.
VIDEO: Er was eens … het digitale decennium in Europa.

Programma Digitaal Europa

De Europese Commissie heeft haar inzet voor digitaal leiderschap gestalte gegeven met de goedkeuring van het werkprogramma Digitaal Europa voor 2023-2024. Dit programma gaat gepaard met strategische investeringen die een belangrijke rol zullen spelen bij de verwezenlijking van de ambities van het digitale decennium - open in een nieuw tabblad.. Daarin draait het niet alleen om een geldelijke verbintenis, maar ook om de technologische soevereiniteit van de EU, die hand in hand gaat met de Europese Green Deal. Op die manier zet de EU een koers uit naar een digitale toekomst, waar burgers, bedrijven en overheidsinstanties allemaal baat bij hebben.

Programma Digitaal Europa: hoogtepunten van 2023

  • 31 augustus

    Associatieovereenkomst gesloten met Turkije.

  • 28 september

    Publicatie van oproepen ter ondersteuning van geavanceerde digitale vaardigheden en dataruimten.

  • 21 november

    Publicatie van oproepen ter ondersteuning van geavanceerde digitale vaardigheden.

  • 14 december

    Goedkeuring van gewijzigde werkprogramma’s voor 2024.

Digitaal voor de industrie

Connectiviteit

Om ons door de digitale transformatie te loodsen, is zowel snelle aanpassing als meer connectiviteit nodig. In februari 2023 heeft de Commissie een plan gelanceerd om gigabitconnectiviteit - open in een nieuw tabblad. in alle uithoeken van de EU te brengen. De voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur - open in een nieuw tabblad.heeft tot doel tijd en kosten te sparen bij de uitrol van netwerken met zeer hoge capaciteit. Om de nationale autoriteiten op dit traject te brengen, wordt in de ontwerpaanbeveling gigabit - open in een nieuw tabblad. uiteengezet onder welke voorwaarden exploitanten toegang kunnen krijgen tot de netwerken van concurrenten. Tegelijkertijd startte de Commissie een raadpleging - open in een nieuw tabblad. om te horen naar standpunten over de toekomst van de elektronischecommunicatiesector en de bijbehorende infrastructuur.

Artificiële intelligentie en supercomputers

Van interactie met chatbots tot op maat gesneden onlineadvies, AI maakt voor mensen in de EU integraal deel uit van hun dagelijks leven. Het gebruik ervan groeit alom en dus moet een kader worden gecreëerd om misbruik te voorkomen en de privacy van mensen te beschermen.

De EU wil een leidende rol spelen op het gebied van AI die te betrouwen is. Zij wil de onderzoeks- en industriële capaciteit verbeteren en er voorts voor zorgen dat de technologie veilig blijft en de rechten van mensen worden beschermd.

In december kwam een politiek akkoord over de baanbrekende AI-verordening - open in een nieuw tabblad.tot stand, na onderhandelingen tussen het Europees Parlement en de lidstaten in de Raad van de Europese Unie. ‘s Werelds eerste alomvattende rechtskader op dit gebied zal de groei van AI in de EU bevorderen ten bate van iedereen en de risico’s die met de technologie gepaard gaan, worden in goede banen geleid. Ontwikkelaars, exploitanten en gebruikers van AI weten nu duidelijk welke eisen en verplichtingen gelden voor een veilig gebruik in de EU. De grondrechten van personen in de EU moeten worden geëerbiedigd en praktijken zoals sociaalkredietsystemen zijn verboden. De AI-verordening heeft ook tot doel innovatie aan te moedigen door testomgevingen voor regelgeving op te zetten, namelijk speciale kaders waarin bedrijven, waaronder start-ups, nieuwe producten en diensten in een reële omgeving kunnen testen zonder de gebruikelijke uitdagingen wat regelgeving betreft.

Om internationale normen voor betrouwbare AI vast te stellen, werkt de Commissie samen met gelijkgestemde partners, zoals de G7, onder meer via het AI-proces van Hiroshima - open in een nieuw tabblad.. De Commissie sprak zich positief uit over het samen met de G7-leiders opgestelde akkoord om te komen tot internationale leidende beginselen - open in een nieuw tabblad. voor AI en een vrijwillige gedragscode - open in een nieuw tabblad. voor AI-ontwikkelaars.

In 2023 ondernam de EU verdere stappen om in haar lidstaten een supercomputernetwerk van wereldklasse op te bouwen. De Europese Gemeenschappelijke Onderneming high-performance computing - open in een nieuw tabblad. — een wettelijke entiteit die ook voor financiering zorgt en waarin Europese ondernemingen samen supercomputers ontwikkelen — selecteerde een verkoper voor de aankoop, de levering, de installatie en het onderhoud van Jupiter - open in een nieuw tabblad., de eerste Europese exaschaalsupercomputer (een computer die in staat is om meer dan een triljoen berekeningen per seconde te verrichten). Daarnaast sloot de gemeenschappelijke onderneming in juni hostingovereenkomsten met zes locaties in de hele EU (in Tsjechië, Duitsland, Spanje, Frankrijk, Italië en Polen) om kwantumcomputers - open in een nieuw tabblad. te hosten en te exploiteren.

De EU gebruikte haar netwerk van supercomputers van wereldklasse - open in een nieuw tabblad. om generatieve AI “made in Europe” op het internationale toneel te brengen. Deze bijdrage zal start-ups in de hele EU helpen om hun AI-modellen sneller te trainen.

Margrethe Vestager staat op de achtergrond tussen een divers publiek en kijkt naar een demonstratie van een robot.
Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter van de Europese Commissie voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk en Europees commissaris voor Mededinging (vijfde van rechts), tijdens de G7-ministerbijeenkomst voor de digitale en technologische sector, Takasaki, Japan, 30 april 2023. © AFP

Halfgeleiders

Halfgeleiders, doorgaans chips genoemd, vormen het hart en de hersenen van de hedendaagse elektronica. De Europese chipverordening, die op 21 september in werking trad - open in een nieuw tabblad., is een doortastende maatregel om de Europese halfgeleidersector te versterken. Deze stap zal de EU ook sturen in de richting van technologische soevereiniteit op het gebied van halfgeleidertechnologieën en -toepassingen. Hier geldt de ambitieuze doelstelling dat de EU haar mondiale marktaandeel voor halfgeleiders tegen 2030 verdubbelt tot 20 %.

Drie pijlers
Verwezenlijkingen in 2023

Ontwikkeling van en innovatie op het gebied van geavanceerde chiptechnologieën ondersteunen via de Gemeenschappelijke Onderneming voor chips.

In november 2023 publiceerde de Gemeenschappelijke Onderneming voor chips - open in een nieuw tabblad. haar eerste oproepen tot het indienen van voorstellen voor pilotproductielijnen. De eerste oproep voorziet in €1,67 miljard aan EU-middelen, die naar verwachting door de lidstaten en particuliere middelen zullen worden aangevuld tot in totaal zo’n €3,3 miljard. De gemeenschappelijke onderneming zal het EU-ecosysteem voor halfgeleiders en de technologische leiderspositie van Europa versterken. Doel is het dichten van de kloof tussen laboratoria en productie. Dit betekent dat onderzoek en in laboratoria ontwikkelde prototypes worden vertaald naar schaalbare processen voor productie in fabrieken.

Grootschalige investeringen aantrekken om chips in de EU te produceren en een stabiel aanbod te waarborgen.

Sinds de wet begin 2022 werd voorgesteld, werd voor meer dan €100 miljard aan industriële investeringen - open in een nieuw tabblad. in de EU aangekondigd.

Marktontwikkelingen monitoren en anticiperen op toekomstige crises via een mechanisme voor coördinatie tussen de Europese Commissie en de lidstaten.

Het waarschuwingssysteem voor halfgeleiders - open in een nieuw tabblad. werd in mei 2023 opgezet om de toeleveringsketen voor halfgeleiders te monitoren op potentiële risico’s.

Europese datastrategie

Gegevens leveren de brandstof voor digitale transformatie, innovatie en groei. Bepaalde overheidsgegevens — zoals gegevens met betrekking tot het weer of de luchtkwaliteit — die maatschappelijke, ecologische en economische voordelen opleveren, moeten vrij beschikbaar zijn. In januari 2023 publiceerde de Commissie een lijst van hoogwaardige datasets - open in een nieuw tabblad. die gratis en in machineleesbaar formaat beschikbaar moeten zijn.

De verordening gegevensbeheer - open in een nieuw tabblad., die sinds september 2023 van toepassing is, zal het potentieel van overheidsgegevens ontsluiten en het vertrouwen in vrijwillige gegevensuitwisseling bevorderen. Zij zal het hergebruik van gegevens in openbaar bezit reguleren en gemeenschappelijke logo’s - open in een nieuw tabblad. invoeren om tussenpersonen en organisaties voor gegevensaltruïsme in de EU te identificeren. De verordening wil ook technische belemmeringen wegnemen, met de hulp van het Europees Comité voor gegevensinnovatie. Doorheen het jaar presenteerde de Commissie plannen voor een Europese dataruimte voor toerisme - open in een nieuw tabblad.en een Europese dataruimte voor overheidsopdrachten - open in een nieuw tabblad.. Ook is het kader vastgesteld voor een Europees samenwerkingsplatform voor belanghebbenden op het gebied van toerisme en voor een innovatief gemeenschapsplatform dat tot betere samenwerking tussen overheidsinkopers moet leiden.

In november nam de EU een nieuwe verordening aan - open in een nieuw tabblad. met geharmoniseerde regels inzake eerlijke toegang tot en eerlijk gebruik van gegevens (de dataverordening), die vanaf 2025 van toepassing zullen zijn. Het doel is de data-economie van de EU te stimuleren, de toegang tot industriële gegevens te verbeteren en een betrouwbare cloudmarkt in de EU te bevorderen. De dataverordening zal zorgen voor meer controle over data, innovatie bevorderen en verdere creatie van gegevens aanmoedigen.

Steun voor bedrijven

Elk bedrijf, van welke omvang ook, moet de digitale transformatie omarmen om concurrerend te blijven. De Europese digitale-innovatiehubs - open in een nieuw tabblad.verschaffen antwoorden en ondersteuning aan bedrijven die hulp nodig hebben tijdens hun digitale transitie.

Wat is een Europese digitale-innovatiehub (EDIH)?

Een EDIH is een centraal loket, verspreid over Europa, dat bedrijven en organisaties uit de publieke sector helpt digitale uitdagingen aan te pakken en concurrerender te worden.

Meer dan
150 EDIH’s - open in een nieuw tabblad.
opgericht, verspreid over heel Europa

€314 miljoen aan cofinanciering uit het programma Digitaal Europa

Wie kan bij een EDIH terecht?

EDIH’s helpen kleine en middelgrote ondernemingen, midcaps en organisaties uit de publieke sector om digitale uitdagingen het hoofd te bieden. Hun opdracht sluit aan bij de doelstelling van Europa’s digitale decennium dat meer dan 90 % van de kleine en middelgrote ondernemingen tegen 2030 ten minste een basisniveau van digitale intensiteit bereikt.

Hoe kan een EDIH helpen?

EDIH’s bieden een scala aan diensten, zoals technische expertise, beroepsopleiding en financieel advies.

Digitalisering van het vennootschapsrecht

Het moderne bedrijfsleven vraagt ook om een scherper rechtskader. Met de verdere ontwikkeling van online-instrumenten voor het opzetten van bedrijven en grensoverschrijdende activiteiten wordt het gemakkelijker om zaken te doen in de EU. Het meest recente voorstel - open in een nieuw tabblad. van de Commissie in dit verband heeft tot doel het gebruik van digitale instrumenten en processen in het Europese vennootschapsrecht te verruimen. Het eenmaligheidsbeginsel moet de administratieve lasten verminderen; ondernemingen die binnen de EU uitbreiden, hoeven immers geen nieuwe informatie meer in te dienen. Voorts zorgt het systeem van gekoppelde ondernemingsregisters - open in een nieuw tabblad.ervoor dat bedrijfsgegevens betrouwbaar en gemakkelijk toegankelijk blijven in de hele EU.

Bestrijding van onlinepiraterij

Creatieve bedrijven lijden schade wanneer auteursrechtelijk beschermde inhoud zonder toestemming wordt gedeeld. Zulks staat innovatie en economische groei in de weg. Bewust van het feit dat onlinepiraterij moet stoppen, vooral tijdens live-evenementen zoals sport en concerten, heeft de Commissie in mei 2023 maatregelen aanbevolen - open in een nieuw tabblad.. Zo moeten de lidstaten maatregelen nemen om illegale uitzendingen aan te pakken om zo de sport- en creatieve sector van de EU te ondersteunen.

Digitalisering van vervoer en mobiliteit

Net zoals digitale regels voor bedrijfsvoering de economische groei bevorderen, zorgt digitalisering van het vervoer voor een duurzame, efficiënte en ingrijpende groei. De EU heeft daarom nieuwe regels vastgesteld om intelligente vervoerssystemen - open in een nieuw tabblad. te stimuleren. Door de huidige richtlijn op dat gebied te updaten, wordt het gemakkelijker om te werken aan een multimodale reisplanning en een gestroomlijnd verkeersbeheer, en worden stimulansen gegeven om milieuvriendelijk te reizen. In november is ook een voorstel aangenomen voor een eengemaakte Europese ruimte voor mobiliteitsgegevens - open in een nieuw tabblad. om het delen en bundelen van gegevens te vereenvoudigen.

De EU heeft zich verder ingezet voor veiliger wegen. Een belangrijke stap in dit verband was in 2023 het voorstel om de regels voor het rijbewijs te moderniseren - open in een nieuw tabblad.. Het voorstel omvat de invoering van een digitaal rijbewijs dat in de hele EU geldig zou zijn Daarmee zal het ook gemakkelijker worden de verkeersregels over de grenzen heen te handhaven. Deze veranderingen zijn van cruciaal belang voor meer verkeersveiligheid met de “Vision Zero”-doelstelling van de EU voor ogen, namelijk dat er tegen 2050 geen verkeersdoden meer vallen.

De snelle groei van de commerciële dronemarkt in de EU heeft geleid tot een golf van nieuwe regels betreffende de veiligheid en doeltreffendheid van deze drones. In 2023 zijn nieuwe EU-regels - open in een nieuw tabblad. van toepassing geworden; er is een speciaal luchtruim voor drones ingesteld, ook wel U-space genoemd, waardoor droneverkeer veilig wordt en exploitanten een breder scala aan diensten kunnen aanbieden. Of het nu gaat om levering van pakjes of noodhulp, om opsporings- en reddingsmissies of monitoring van infrastructuur, de visie van de Europese dronestrategie 2.0 zal gestaag vorm krijgen.

Een man in een veiligheidshesje werkt aan apparatuur naast een spoorlijn.
Werkzaamheden aan de lijn Wörth-Germersheim-Speyer in Duitsland als onderdeel van het Fast Track-programma dat het spoorwegnet moet helpen digitaliseren, 21 juli 2023.

Digitalisering voor iedereen

Cyberbeveiliging en veerkracht

In januari 2023 traden nieuwe regels, bekend als de NIS2-richtlijn - open in een nieuw tabblad., in werking om een gemeenschappelijk hoog niveau van cyberbeveiliging in alle lidstaten te waarborgen. In vergelijking met de eerdere maatregelen voor cyberbeveiliging van 2016 dekken de nieuwe regels meer sectoren, zoals telecomaanbieders, postdiensten, overheidsdiensten en gezondheidszorg. Bedrijven die in deze sectoren actief zijn, hebben nu strengere verplichtingen op het gebied van risicobeheer en melding van incidenten.

Op 30 november bereikten het Parlement en de Raad overeenstemming over de verordening cyberweerbaarheid - open in een nieuw tabblad., die bedoeld is om de regels voor veiligere hardware- en softwareproducten aan te scherpen. Deze verordening is de eerste wetgeving ter wereld in haar soort. Zij zal het niveau van cyberbeveiliging voor alle digitale producten in de EU verhogen en in die zin een steun zijn voor consumenten en bedrijven. De regelgeving zal van toepassing zijn op alles, van babymonitors tot routers, en de beveiligingsregels variëren naargelang van het risiconiveau van het product.

In april heeft de Commissie ook de EU-verordening cybersolidariteit voorgesteld - open in een nieuw tabblad.om landen te ondersteunen in hun samenwerking tegen onlinebedreigingen.

Een video over de investeringen van de EU in cyberveiligheid, waarbij het Cyber Range-platform wordt aangevoerd als schoolvoorbeeld van de initiatieven die de Unie neemt om haar digitale verdediging tegen cyberaanvallen te verbeteren.
VIDEO: EU-cyberveiligheid: de EU voert haar inspanningen op om burgers, bedrijven en infrastructuur tegen cyberaanvallen te beschermen en financiert onderzoek om haar digitale verdediging te versterken.

Gegevensbescherming

In de geïnterconnecteerde wereld van vandaag is een muisklik genoeg om gegevens te laten stromen. Gegevensbescherming zorgt ervoor dat mensen meer vertrouwen krijgen. Dat betekent dat iedereen die persoonsgegevens verwerkt, dezelfde regels van het spel moet volgen. Dit wordt duidelijk uit het voorstel dat de Commissie in juli deed voor een nieuwe verordening over de procedureregels van de algemene verordening gegevensbescherming (AVG) - open in een nieuw tabblad.. De voorgestelde verordening heeft tot doel de handhaving van de AVG te versterken in zaken waarvan de gevolgen zich laten voelen bij mensen die zich in verschillende lidstaten bevinden. De bedoeling is duidelijk: een snellere afhandeling van zaken, wat betekent dat mensen sneller verhaal kunnen halen en bedrijven meer rechtszekerheid krijgen.

Dankzij de groeiende mondiale normen voor gegevensbescherming floreert de internationale samenwerking. Opmerkelijke resultaten zijn de gids over clausules inzake gegevensoverdracht van de EU en de Asean - open in een nieuw tabblad., die uitgegeven is in mei, het EU-VS-kader voor gegevensbescherming - open in een nieuw tabblad., dat in juli door de Commissie is gesloten, en de succesvolle herziening van de gegevensovereenkomst met Japan - open in een nieuw tabblad..

Věra Jourová zit tussen andere panelleden tijdens een discussie en spreekt geanimeerd in een microfoon.
Věra Jourová, vicevoorzitter van de Europese Commissie voor Waarden en Transparantie (tweede van links), neemt deel aan de conferentie “5 Years of the GDPR: Still a benchmark in the EU digital landscape?”, Brussel, België, 23 mei 2023.

De digitaledienstenverordening en de digitalemarktenverordening

Om de grondrechten beter te beschermen en oneerlijke praktijken in de digitale ruimte tegen te gaan, is de EU in 2023 begonnen met de toepassing van twee nieuwe verordeningen: de verordening inzake digitale diensten - open in een nieuw tabblad. en de verordening inzake digitale markten - open in een nieuw tabblad..

De verordening inzake digitale diensten zorgt ervoor dat onlineplatforms en zoekmachines ter verantwoording worden geroepen voor schadelijke inhoud. Het doel is kinderen online te beschermen, duidelijkheid te verschaffen over de werking van algoritmen en gerichte reclame te verbieden waarbij mensen worden geprofileerd op basis van categorieën zoals etnische afkomst, politieke opvattingen en seksuele gerichtheid.

Op 17 februari moesten deze platforms hun gebruikersnummers in de EU - open in een nieuw tabblad. bekendmaken. De grootste entiteiten — die zeer grote onlineplatforms en zoekmachines - open in een nieuw tabblad. worden genoemd — kregen tot eind augustus de tijd om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen. Sindsdien verzamelt de EU informatie van grote platforms om na te gaan of zij voldoen aan onderdelen van de digitaledienstenverordening, met name wat betreft de bescherming van kinderen en het verwijderen van schadelijke inhoud. Ter ondersteuning van deze verordening is het Europees Centrum voor algoritmetransparantie - open in een nieuw tabblad. opgericht om toezicht te houden op de algoritmen van deze ondernemingen.

Om de handhaving van deze wetgeving te versnellen, zijn ook de lidstaten aangemoedigd - open in een nieuw tabblad. om snel op te treden tegen terroristische online-inhoud en haatzaaiende uitlatingen. De Commissie heeft ook administratieve overeenkomsten - open in een nieuw tabblad.gesloten met verschillende nationale mediaregulatoren, die nu het voortouw nemen bij de uitvoering van de wet. Hun rol bij het controleren van media-activiteiten en het handhaven van omroepnormen gaat verder dan louter toezicht. Zij zorgen ervoor dat digitale platforms niet alleen passieve hosts zijn, maar in plaats daarvan actief gaan deelnemen aan het modereren en beheren van online-inhoud die illegaal is of een systematisch maatschappelijk risico inhoudt.

De hiermee samenhangende verordening inzake digitale markten bevat duidelijke verplichtingen - open in een nieuw tabblad. om ervoor te zorgen dat de dominante ondernemingen in de digitale sector, die bekend staan als poortwachters, een gelijk speelveld op de digitale markt in stand houden. Zes poortwachters - open in een nieuw tabblad.zijn begin september aangewezen; die hebben tot maart 2024 de tijd om volledig aan de wetgeving te voldoen.

De ondertekenaars van de praktijkcode betreffende desinformatie van 2022 - open in een nieuw tabblad., waaronder alle grote onlineplatforms, lanceerden ook het nieuwe transparantiecentrum - open in een nieuw tabblad. en publiceerden de eerste referentieverslagen - open in een nieuw tabblad. waarin zij uitleggen hoe zij de verbintenissen van de code realiseren.

Een video over het buitensporige en opdringerige karakter van reclame, waarbij twee vrouwen voortdurend worden onderbroken door een onophoudelijke stroom aan commerciële boodschappen terwijl ze proberen volleybal te spelen.
VIDEO: De digitaledienstenverordening zal gerichte reclame transparanter maken en aan banden leggen. Zo verbiedt zij reclame die gebaseerd is op gevoelige gegevens (zoals seksualiteit, godsdienst of ras) of die gericht is op kinderen.

Virtuele werelden

Volgens een EU-studie - open in een nieuw tabblad.beschouwt 98 % van de beroepskrachten de uitgebreide realiteit - open in een nieuw tabblad.als een belangrijke factor in hun sector voor de komende vijf jaar. De EU is zich hiervan bewust en wil graag zowel de voordelen als de risico’s van dergelijke technologieën begrijpen, waarbij zij altijd rekening houdt met de rechten van de persoon. Om echte feedback te krijgen, organiseerde de Commissie van februari tot april 2023 een Europees burgerpanel - open in een nieuw tabblad., waarin input werd verzameld over virtuele werelden in de EU (zie hoofdstuk 9).

Deze collectieve feedback werd meegenomen in de nieuwe strategie voor Web 4.0 en Virtual Worlds - open in een nieuw tabblad.. Die is in juli aangenomen en heeft tot doel een digitaal EU-landschap tot stand te brengen dat transparant, veilig en open is voor iedereen, of het nu gaat om mensen, bedrijven of overheidsinstanties.

Een vrouw, die een virtualreality-headset draagt en zich in een studio bevindt, oefent reanimatie op een pop die op de grond ligt.
Een deelnemer aan het Europees burgerpanel over virtuele werelden past een levensreddende techniek toe met behulp van een VR-tool, Brussel, België, april 2023.

Wat wordt er mogelijk met virtuele werelden?

Gezondheid

Studenten en professionals kunnen worden opgeleid voor het omgaan met noodsituaties en kunnen virtuele operaties uitvoeren. Dit vermindert het risico op complicaties bij operaties en helpt accuratere diagnoses te stellen.

Groene transitie

3D-modellen kunnen de effecten van de opwarming van de aarde simuleren, wat leidt tot een beter begrip van de oorzaken ervan en tot remmende maatregelen.

Snellere opstarttijden en minder verspilling van energie, materialen en hulpbronnen zullen bijdragen tot de groene transitie in de hele industrie.

Industrie

Tegen 2025 zullen industriële virtuele werelden de leveringstermijnen voor voertuigen met 60 % en de koolstofvoetafdruk van de voertuigproductie met 50 % terugbrengen.

Kunst en design

Van mode tot cultureel erfgoed en van muziek tot beeldende kunsten en design bieden virtuele werelden nieuwe vormen van creëren. Gebruikers krijgen het gevoel dat ze in een echt museum lopen of bij een concert, toneelstuk of immersieve balletvoorstelling aanwezig zijn.

Onderwijs

Een meer experimenteel leerproces kan studenten helpen sneller te leren en de wereld beter te begrijpen.

Grensoverschrijdende samenwerking

Wanneer EU-ingezetenen zich binnen de EU verplaatsen, verhuizen hun socialezekerheidsrechten, waaronder gezondheidszorg en pensioenen, mee. Op 6 september stelde de Commissie een digitaal plan - open in een nieuw tabblad. voor om de toegang tot deze voordelen over de grenzen heen sneller en gemakkelijker te maken. Met een betere gegevensuitwisseling tussen de lidstaten en gestroomlijnde procedures voor het aanvragen van uitkeringen zullen mensen het gemakkelijker vinden om in het buitenland te gaan wonen, werken en reizen. Ook bedrijven kunnen gemakkelijker zakendoen in andere lidstaten en nationale overheden kunnen vlotter de sociale zekerheid over de grenzen heen coördineren.

Dankzij de Europese portemonnee voor digitale identiteit - open in een nieuw tabblad.kan elke EU-inwoner binnenkort toegang krijgen tot een beveiligde mobiele app. Daarmee kan hij of zij zijn of haar identiteit aantonen, zowel online als offline, en persoonlijke documenten zoals rijbewijs, identiteitskaart en academisch getuigschrift opslaan.

Belangrijke initiatieven om de sociale zekerheid te verbeteren via digitale transformatie

De uitrol van Eessi versnellen

Het doel is om van een papieren naar een digitale uitwisseling tussen nationale socialezekerheidsinstellingen over te stappen door het systeem voor elektronische uitwisseling van socialezekerheidsgegevens (Eessi - open in een nieuw tabblad.) in alle deelnemende Europese landen tegen eind 2024 operationeel te maken.

Onlineprocedures voor de coördinatie van de sociale zekerheid

Het doel is het voor mensen nog gemakkelijker te maken om naar het buitenland te verhuizen en daar te werken. Ook moeten ze snel toegang krijgen tot wettelijke uitkeringen. Lidstaten kunnen voortbouwen op de verordening “één digitale toegangspoort - open in een nieuw tabblad.” die bepaalt dat een aantal administratieve procedures uiterlijk op 12 december 2023 volledig online moet zijn.

Voluit gaan voor Esspass-proefprojecten

De Europese socialezekerheidspas (Esspass - open in een nieuw tabblad.) moet het gemakkelijker maken om documenten over de socialezekerheidsrechten van burgers in andere lidstaten af te geven en te controleren.

De EU-portemonnee voor digitale identiteit integreren

De EU-portemonnee voor digitale identiteit zal een digitaal instrument zijn waarmee EU-burgers hun identiteit online kunnen laten verifiëren en toegang krijgen tot diensten in de lidstaten.

In november bereikten het Parlement en de Raad een politiek akkoord - open in een nieuw tabblad.over de kernelementen van het rechtskader voor de Europese digitale identiteit. Als onderdeel van dit kader zal de portemonnee de gebruikers volledige controle over hun gegevens verlenen via een door de overheid gegarandeerd systeem in plaats van via een groot particulier platform.

De EU heeft ook haar regels - open in een nieuw tabblad.inzake grensoverschrijdende samenwerking op juridisch gebied geactualiseerd. Eerdere regels hadden betrekking op justitiële samenwerking, maar niet op communicatie via digitale middelen. Nu moeten de bevoegde autoriteiten in de lidstaten zich aansluiten op een gedecentraliseerd IT-systeem om gegevens veilig uit te wisselen. Het systeem zal interoperabel zijn met e-Codex - open in een nieuw tabblad., een specifiek voor de justitiële sector ontwikkeld communicatiemiddel, dat wordt beheerd door het Agentschap van de Europese Unie voor het operationeel beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht - open in een nieuw tabblad..

Daarnaast is er nu een Europees elektronisch toegangspunt waar mensen en bedrijven digitaal kunnen communiceren met de nationale justitiële autoriteiten. Rechtszittingen kunnen nu gebruikmaken van videogesprekken en er zijn nieuwe protocollen ingevoerd voor het gebruik van elektronische handtekeningen en zegels, voor de rechtsgevolgen van elektronische documenten en voor de elektronische betaling van gerechtskosten in civiele procedures.

De toekomst van de gezondheidszorg is ook digitaal en de in 2022 voorgestelde Europese ruimte voor gezondheidsgegevens - open in een nieuw tabblad. zou binnenkort een belangrijke rol kunnen spelen in deze transformatie. In december hebben het Parlement en de Raad hun standpunt - open in een nieuw tabblad.ingenomen over de invoering van deze ruimte. Het is de bedoeling dat EU-inwoners gemakkelijker toegang verkrijgen tot en controle uitoefenen over hun gezondheidsgegevens, zelfs wanneer zij zich in een andere lidstaat bevinden. Gezondheidswerkers zullen doeltreffende zorg kunnen verlenen op basis van een volledige medische geschiedenis. Voorts wordt verwacht dat de Europese ruimte een essentieel element zal zijn om het veilige gebruik van gezondheidsgegevens voor belangrijk onderzoek en voor de ontwikkeling van gezondheidsbeleid mogelijk te maken.

Uw Europese digitale identiteit gebruiken om een lening aan te vragen bij de bank

Zonder de Europese digitale identiteit

1
Een afspraak maken met de bank

2
Bezoek aan de bank

Er ontbreekt een document (→1)

3
Alle papieren documenten afgeven

4
De bank stuurt een voorstel

5
Een nieuwe afspraak maken met de bank

6
Nog een bezoek aan de bank om te tekenen

Met de Europese digitale identiteit

1
Alle documenten van een gebruiker zijn te vinden in een persoonlijke digitale portemonnee, van identiteitsbewijs tot loonstrook.

2
Gebruikers selecteren alleen de documenten die de bank nodig heeft voor de kredietaanvraag, en versturen deze eenvoudig en veilig.

3
De bank ontvangt alle documenten elektronisch. Als er een document ontbreekt, voegt de gebruiker deze met één muisklik toe. De aanvraag kan worden voortgezet.

Met de Europese digitale identiteit verloopt dit proces soepeler en bespaart u tijd.

Digitale vaardigheden

Digitale vaardigheden zijn cruciaal om mensen in staat te stellen deel te nemen aan de arbeidsmarkt en aan de samenleving in het algemeen, en om sociale inclusie te realiseren. In het Europees Jaar van de Vaardigheden 2023 is de EU de lidstaten en de sectoren van onderwijs en opleiding blijven ondersteunen bij het aanbieden van hoogwaardige, inclusieve en toegankelijke vormen van digitaal onderwijs en digitale opleiding voor de ontwikkeling van de digitale vaardigheden van de EU-inwoner. In de loop van het jaar lanceerde de EU meerdere initiatieven om de vaardighedenkloof te dichten.

Met het oog op de beleidsdoelstelling van het digitale decennium om tegen 2030 een genderevenwichtig aantal van 20 miljoen ICT-specialisten te bereiken, zijn in het programma Digitaal Europa masterprogramma’s en korte opleidingen op het gebied van geavanceerde digitale vaardigheden van start gegaan. Sinds 2023 zijn deze toegankelijk geworden via het platform voor digitale vaardigheden en banen - open in een nieuw tabblad., dat nu is aangegroeid met 22 nationale coalities voor digitale vaardigheden en banen - open in een nieuw tabblad..

De infographic illustreert de huidige genderongelijkheid in de informatie- en communicatietechnologiesector in de EU en schetst de doelstelling om gendergelijkheid te bereiken.

In 2021 was 19,1% van de specialisten op het gebied van informatie- en communicatietechnologie in de EU vrouw. Het doel van de EU is om tegen 2030 genderevenwicht te bereiken en het percentage vrouwelijke ICT-specialisten op te trekken tot 50%.

De situatie

In de toekomst zijn voor 90 % van de banen digitale vaardigheden nodig.

Meer dan een derde van de EU-beroepsbevolking beschikt niet over de digitale vaardigheden die nodig zijn voor de meeste banen, in alle sectoren — van bedrijfsleven tot vervoer en zelfs in de landbouw.

Slechts 54 % van de mensen in de EU tussen 16 en 74 jaar kan elementaire digitale taken uitvoeren.

Meer dan 70 % van de bedrijven geeft aan dat een gebrek aan personeel met voldoende digitale vaardigheden een obstakel voor investeringen vormt.

De EU wordt geconfronteerd met een ernstig tekort aan digitale deskundigen, onder meer op het gebied van cyberbeveiliging en data-analyse. Deze tekorten zullen waarschijnlijk nog toenemen met de verwachte daling van de bevolking in de werkende leeftijd: van 265 miljoen in 2022 tot 258 miljoen in 2030.

9,4 miljoen specialisten op het gebied van informatie- en communicatietechnologie (ICT) zijn er werkzaam (4,6 % van de totale werkgelegenheid in de EU). In de huidige omstandigheden zal het aantal ICT-specialisten in de EU tegen 2030 bijna 12 miljoen bedragen, of ongeveer 8 miljoen minder dan het streefdoel voor 2030 (minstens 20 miljoen werkzame ICT-specialisten).


Wat doet de EU hieraan?

Financiële steun voor de ontwikkeling van digitale vaardigheden omvat:

€2 miljard Programma’s Europees Sociaal Fonds Plus

€29 miljard (*) Herstel- en veerkrachtplannen(*) Dit zijn de geraamde uitgaven voor de oorspronkelijke herstel- en veerkrachtplannen.

€580 miljoen Digitaal Europa


EU-initiatieven om digitale vaardigheden te ondersteunen

1. Deep Tech Talent-initiatief - open in een nieuw tabblad. (in het kader van de nieuwe Europese innovatieagenda)

In het eerste jaar van dit initiatief heeft het Europees Instituut voor innovatie en technologie aanzienlijke vooruitgang geboekt in de richting van de doelstelling om 1 miljoen lerenden tegen 2025 deep tech-vaardigheden bij te brengen.

Het lanceerde de eerste Deep Tech Talent Training Prize - open in een nieuw tabblad. om organisaties te erkennen en te belonen die uitblinken bij het aanpakken van uitdagingen op het gebied van deep tech-opleidingen.

Het ontving toezeggingen van verschillende universiteiten en bedrijven om meer dan 650 000 lerenden op te leiden.

In januari 2023 lanceerde het zijn nieuwe onlineplatform — de EIT-Campus - open in een nieuw tabblad. — met meer dan 2 500 cursussen op het gebied van ondernemerschap en de ontwikkeling van vaardigheden.

2. Europees certificaat voor digitale vaardigheden - open in een nieuw tabblad.

September 2022

Een haalbaarheidsstudie werd uitgevoerd om inzicht te krijgen in de bestaande certificeringsregelingen voor digitale vaardigheden.

April 2023

Een proefproject ging van start met vijf EU-lidstaten (Spanje, Frankrijk, Oostenrijk, Roemenië en Finland) om bouwstenen voor een Europees certificaat te testen.

December 2023

De resultaten van beide werkstromen worden gepresenteerd en besproken tijdens een slotevenement.

3. European Digital Skills Awards - open in een nieuw tabblad.

De European Digital Skills Awards stimuleren het delen van ervaringen waarmee de kloof op het gebied van digitale vaardigheden kan worden gedicht.

In 2023 stimuleerden de prijzen initiatieven in vijf categorieën: jongeren, vrouwen, inclusie, digitale bijscholing op het werk en digitale vaardigheden voor onderwijs.

Zeven winnaars werden geselecteerd uit 330 kandidaten.

4. Academie voor cybervaardigheden - open in een nieuw tabblad.

De afgelopen jaren zijn de cyberdreigingen in de EU fors toegenomen. De academie zal de cyberbeveiligingscapaciteiten van de EU versterken en het aantal geschoolde cyberbeveiligingsprofessionals verhogen.

Ruimtevaart

Ruimtevaarttechnologie speelt een essentiële rol in het dagelijks leven van mensen in de EU, bijvoorbeeld wanneer zij hun mobiele telefoon of navigatiesysteem gebruiken, satelliettelevisie kijken of geld afhalen uit een geldautomaat. Satellieten leveren ook belangrijke gegevens tijdens rampen en dit leidt tot een betere coördinatie van de respons in noodsituaties.

In 2023 werden nieuwe diensten ingezet om de veerkracht en het concurrentievermogen van de Europese satellietconstellaties van Copernicus en Galileo te vergroten. Zo biedt het verbeterde satellietsysteem van Galileo - open in een nieuw tabblad. nu een nog nauwkeurigere plaatsbepaling, tot op 20 cm.

Om de huidige behoeften aan gegevens te ondersteunen en innovatie te bevorderen, heeft de Commissie het dynamisch aankoopsysteem voor Copernicus - open in een nieuw tabblad. ingevoerd — een nieuwe manier om in Europa aanbestedingen voor de ruimtevaart te doen. Zo wordt het voor kleine en middelgrote ondernemingen en start-ups - open in een nieuw tabblad. gemakkelijker om deel te nemen aan de markt voor ruimtegegevens.

Een video over het Copernicus Data Space Ecosystem en de rol ervan op het gebied van aardobservatie en milieumonitoring. Tot de highlights behoren de toegang tot en verwerking van gegevens voor verschillende toepassingen die zowel door onderzoekers als bedrijven kunnen worden gebruikt, zoals toepassingen om natuurrampen in kaart te brengen en klimaatgegevens te analyseren.
VIDEO: Copernicus Data Space Ecosystem, een nieuw distributieplatform dat deuren opent naar alle data en infrastructuur die nodig zijn voor toepassingen om de aarde te observeren.

De EU heeft in maart IRIS² - open in een nieuw tabblad. (Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite) aangenomen, haar derde grote satellietconstellatie. Met een bijdrage van 2,4 miljard euro uit de EU-begroting is het programma opgezet om veilige communicatie door de overheid te waarborgen, militaire en defensieoperaties te ondersteunen en commerciële breedbanddiensten uit te breiden, met name in afgelegen gebieden.

Om Europa een blijvende voortrekkersrol op het gebied van ruimtevaarttechnologie te verzekeren, zijn investeringen in onderzoek en innovatie - open in een nieuw tabblad. even belangrijk, met name via EU-financieringsprogramma’s zoals Horizon Europa. Het programma voor demonstratie en validering in een omloopbaan - open in een nieuw tabblad. bewijst dat deze verbintenis wordt nagekomen. Zoals de naam suggereert, kunnen ruimtevaartbedrijven nieuwe ruimtevaarttechnologieën rechtstreeks in een baan om de aarde testen. Dit verschaft Europese onderzoekscentra bijvoorbeeld waardevolle inzichten en bevordert satellietlanceringen door bedrijven.

In het besef dat meer investeringen moeten worden aangetrokken, lanceerde de Commissie begin 2023 ook Helios - open in een nieuw tabblad., de allereerste op de ruimtevaart betrokken beursindex. Dit instrument geeft een duidelijk beeld van de financiële prestaties van Europese ruimtevaartbedrijven. Zo krijgen deze bedrijven meer aandacht en wordt het ook gemakkelijker om in ruimtevaart te investeren.

Naarmate Europa’s ruimtevaartinfrastructuur verder uitbreiding neemt, worden beschermingsmaatregelen belangrijker. Het Agentschap van de Europese Unie voor het ruimtevaartprogramma, dat samenwerkt met 15 lidstaten, is een pleitbezorger voor deze zaak via het EU-partnerschap voor ruimtebewaking en -monitoring - open in een nieuw tabblad.. Dit partnerschap is uitgerust met een complex systeem van sensoren voor ruimtebewaking en -monitoring. Het staat ten dienste van meer dan 190 geregistreerde organisaties en beschermt meer dan 400 satellieten tegen het risico van botsingen met ruimteschroot en andere operationele satellieten.

Ruimtetechnologie is van cruciaal belang voor de bescherming van het milieu en het EU-project Bestemming Aarde - open in een nieuw tabblad. is een uitstekend voorbeeld van elkaar kruisend beleid. Het beoogt een alomvattend digitaal model van de aarde tot stand te brengen voor betere weers- en rampenprognoses. Het project, dat in december werd bevestigd, gaat zijn tweede fase - open in een nieuw tabblad. in met een uitbreiding van de bestaande digitale modellen, een betere gegevensverwerking en het gebruik van geavanceerde AI-technologie.

In 2023 lag in het Europees ruimtevaartbeleid - open in een nieuw tabblad.sterk de nadruk op veiligheid in de ruimte. In dat verband kwam er een gezamenlijke mededeling over een Europese ruimtevaartstrategie voor veiligheid en defensie - open in een nieuw tabblad. van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid Josep Borrell. Hierin wordt gesproken over maatregelen voor een gemeenschappelijk begrip van ruimtedreigingen en wordt de weg bereid voor een voorstel voor Europese ruimtevaartwetgeving in 2024 (zie hoofdstuk 8).

Ruimtebewaking en -monitoring door de EU
Feiten en cijfers 2023

Eind 2023 werden in drie verschillende omloopbanen ruim 15 600 bijna-botsingen ontdekt.

434
satellieten gemonitord

196
organisaties uit 24 lidstaten geregistreerd

1 000
acties om botsingen en voorvallen met een hoog risico te vermijden

127
analyses betreffende terugkeer in de atmosfeer

6
analyses van ruimtepuin

± 445 000
metingen per dag