Bezpieczeństwo energetyczne

Stopniowe odchodzenie od rosyjskich paliw kopalnych

Aby dać obywatelom Unii Europejskiej dostęp do przystępnej cenowo, bezpiecznej i zrównoważonej energii, w maju 2022 r. UE uruchomiła plan REPowerEU - otwórz w nowej zakładce.. Jego celem jest znaczne zmniejszenie zależności UE od rosyjskich paliw kopalnych dzięki produkcji większej ilości czystej energii w UE, zmniejszeniu zużycia energii i dywersyfikacji dostaw energii do UE. W ciągu pierwszych 12 miesięcy od jego uruchomienia UE poczyniła znaczne postępy w realizacji tych trzech celów - otwórz w nowej zakładce..

W 2023 r. całkowity import rosyjskiego gazu do UE wyniósł zaledwie 42,9 mld metrów sześciennych (mld m³) w porównaniu z 80 mld m³ w 2022 r. i ponad 150 mld m³ w 2021 r. W zeszłym roku Norwegia i Afryka Północna ponownie były głównymi dostawcami gazu rurociągowego do UE, natomiast Stany Zjednoczone – głównym dostawcą skroplonego gazu ziemnego.

Oprócz REPowerEU również kilka innych narzędzi pomaga państwom członkowskim UE dywersyfikować ich dostawy gazu. Jedno z nich, mechanizm wspólnych zakupów gazu AggregateEU, pozwala przedsiębiorstwom gazowym i zużywającym gaz na łączenie popytu, koordynację wykorzystania infrastruktury, negocjowanie z partnerami międzynarodowymi i przygotowanie się do wspólnych zakupów gazu ziemnego i wodoru.

Kolejnym unijnym środkiem mającym na celu rozwiązanie problemów związanych z bezpieczeństwem dostaw, wprowadzonym w 2022 r., jest rozporządzenie w sprawie magazynowania gazu - otwórz w nowej zakładce., zobowiązujące państwa członkowskie do napełnienia swoich magazynów gazu do 90 proc. pojemności do 1 listopada, aby zagwarantować wystarczające zapasy na zimę. Środek ten pomógł zapewnić napełnienie magazynów do 95 proc. pojemności przed sezonem zimowym 2022/2023. W 2023 r., przy znacznie niższych i mniej zmiennych cenach niż w 2022 r., postępy w napełnianiu magazynów były szczególnie szybkie – cel 90 proc. osiągnięto 18 sierpnia - otwórz w nowej zakładce. i utrzymano poziom ponad 95 proc. na początku grudnia.

Kilka nowych projektów dotyczących infrastruktury energetycznej - otwórz w nowej zakładce. ukończonych w ciągu ostatnich dwóch lat również pomogło UE zabezpieczyć alternatywne źródła dostaw gazu. Przykłady obejmują Gazociąg Bałtycki i rurociąg międzysystemowy Grecja–Bułgaria, a także nowe terminale skroplonego gazu ziemnego w różnych państwach członkowskich.

W listopadzie UE podjęła kolejny krok w kierunku dostosowania systemu energetycznego UE do wymogów przyszłości, publikując pierwszą listę projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania - otwórz w nowej zakładce., która jest w pełni zgodna z Europejskim Zielonym Ładem. Ma ona zostać formalnie przyjęta na początku 2024 r. Lista - otwórz w nowej zakładce. ta, publikowana co dwa lata, zawiera projekty, które poprawią wzajemne połączenia systemów energetycznych państw członkowskich. Projekty mogą korzystać z przyspieszonych procedur wydawania zezwoleń i finansowania. Jest to pierwsza lista w ramach zmienionego rozporządzenia w sprawie transeuropejskiej sieci energetycznej, która wyklucza projekty dotyczące paliw kopalnych i obejmuje projekty dotyczące wodoru i elektrolizerów. Obejmuje ona również projekty, które połączą system energetyczny UE ze Zjednoczonym Królestwem, Bałkanami Zachodnimi i krajami Afryki Północnej.

Dostęp do przystępnej cenowo energii

Od lata 2021 r. ceny energii gwałtownie wzrosły, co bardzo zaszkodziło konsumentom i naraziło wielu z nich na ubóstwo energetyczne. W 2023 r. UE skoncentrowała się na wprowadzeniu przepisów, które reformują rynek energii, aby uchronić konsumentów przed przyszłymi wstrząsami cenowymi. Te długoterminowe środki uzupełniają środki nadzwyczajne wprowadzone w 2022 r., takie jak mechanizm rynkowy ograniczający nadmierne ceny gazu - otwórz w nowej zakładce. oraz dodatkowa składka - otwórz w nowej zakładce. nałożona na niektóre przedsiębiorstwa energetyczne, które osiągają nadmierne zyski.

Chociaż UE posiada dobrze zintegrowany jednolity rynek energii, który od ponad 20 lat przynosi korzyści konsumentom, kryzys energetyczny pokazał, że konieczne są dalsze usprawnienia. Dlatego też w marcu 2023 r. Komisja przedstawiła wniosek w sprawie zmiany przepisów dotyczących struktury unijnego rynku energii elektrycznej - otwórz w nowej zakładce.. Reforma ta zagwarantuje konsumentom więcej praw i możliwości, a jednocześnie zwiększy ich ochronę poprzez uniezależnienie rachunków za energię od krótkoterminowej ceny rynkowej energii elektrycznej oraz zwiększenie odporności unijnego rynku energii. Pod koniec roku Parlament Europejski i Rada osiągnęły porozumienie - otwórz w nowej zakładce. w sprawie tej reformy.

Zmieniona struktura unijnego rynku energii elektrycznej wzmacnia pozycję i ochronę konsumentów

Wysiłki UE na rzecz dywersyfikacji dostaw i dostawców energii przyczyniły się również do obniżenia cen energii – oraz obniżenia ich zmienności – w stosunku do zwyżek odnotowanych w 2022 r. Unijna platforma energetyczna - otwórz w nowej zakładce. (a w szczególności mechanizm AggregateEU, o którym mowa wcześniej w tym rozdziale) łączy zapotrzebowanie i dokonuje wspólnych zakupów energii. Przekłada się to na korzystniejsze ceny dla konsumentów w UE.

Komisja wprowadziła również mechanizm korekty wysokich cen na rynku gazu poprzez ustanowienie nowej ceny odniesienia skroplonego gazu ziemnego. Było to konieczne jako alternatywa dla poprzedniego podejścia, zgodnie z którym cena gazu stosowana przez niderlandzki punkt obrotu Title Transfer Facility była stosowana jako wskaźnik zastępczy. Cena ta nie była już jednak wiarygodna, ponieważ nie odzwierciedlała nowych warunków rynkowych. Wartość odniesienia jest obecnie regularnie publikowana przez Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki - otwórz w nowej zakładce. i wykazuje znacznie mniejsze wahania niż cena Title Transfer Facility.

Ponadto UE umożliwiła państwom członkowskim bezpośrednie wspieranie rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji oraz małych i średnich przedsiębiorstw za pomocą nadzwyczajnych środków znanych jako SAFE (wspieranie przystępnej cenowo energii). Zgodnie z zasadami polityki spójności - otwórz w nowej zakładce. środki te umożliwiają państwom członkowskim wykorzystanie niewydanych funduszy UE w ramach ich alokacji na lata 2014–2020 w celu zapewnienia wsparcia bezpośredniego grupom w niekorzystnej sytuacji, które borykają się ze zwiększonymi kosztami energii.

Efektywne wykorzystanie energii

Sektor energetyczny – ogrzewanie gospodarstw domowych, branże energetyczne i transport – odpowiada za prawie trzy czwarte światowych emisji gazów cieplarnianych. Oznacza to, że zmniejszenie zużycia energii ma ogromne znaczenie w walce ze zmianą klimatu. UE pragnie ograniczyć swoje emisje o co najmniej 55 proc. do 2030 r. (w porównaniu z poziomami z 1990 r.), jak określono w Europejskim Zielonym Ładzie (zob. rozdział 3).

Zimą 2022/2023 r. – dzięki łagodniejszym temperaturom i wspólnym wysiłkom UE, jej państw członkowskich, osób fizycznych i przedsiębiorstw – zużycie gazu w UE spadło o 18 proc. (czyli o 53 mld m³). Aby jednak zachować odpowiednią równowagę między podażą energii a zapotrzebowaniem na nią, nadal potrzebne są dobrowolne środki służące oszczędzaniu energii. W związku z tym przedłużono obowiązywanie rozporządzenia nadzwyczajnego w sprawie zmniejszenia zużycia gazu - otwórz w nowej zakładce. (pierwotnie uzgodnionego w lipcu 2022 r. - otwórz w nowej zakładce.). Celem jest zmniejszenie zużycia o kolejne 60 mld m³ między kwietniem 2023 r. a marcem 2024 r. Inne przepisy nadzwyczajne z 2022 r. dotyczące mechanizmu korekty rynku, zasad solidarności oraz wydawania pozwoleń również zostały rozszerzone, aby chronić przed dalszymi problemami.

W nowej dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej - otwórz w nowej zakładce. ustanowiono ambitniejsze długoterminowe cele w zakresie zużycia energii.

Innym ważnym sposobem oszczędzania energii jest poprawa wykorzystania energii w budynkach. Porozumienie polityczne dotyczące przeglądu dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków - otwórz w nowej zakładce. osiągnięte w grudniu pomoże sektorowi budowlanemu zmniejszyć zużycie energii i uczynić budynki bardziej ekologicznymi. W ramach tych zmian określono szereg środków, które mają pomóc rządom państw UE poprawić charakterystykę energetyczną budynków, ze szczególnym uwzględnieniem budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej.

Oszczędność energii osiąga się nie tylko dzięki mniejszemu i bardziej efektywnemu zużyciu energii, ale również dzięki odpowiedniemu projektowaniu produktów i urządzeń codziennego użytku przez producentów. Nowe unijne przepisy dotyczące ekoprojektu - otwórz w nowej zakładce. stanowią, że urządzenia elektryczne powinny zużywać mniej energii w trybie czuwania, i dają producentom dwa lata na poprawę wydajności ich produktów. Suszarki bębnowe, miejscowe ogrzewacze pomieszczeń, telefony komórkowe, tablety i wentylatory przemysłowe to niektóre z produktów podlegających nowym lub zmienionym – i surowszym – przepisom. Zmiany te zostaną odzwierciedlone w etykiecie energetycznej - otwórz w nowej zakładce., która jest nadal powszechnie uznawana i stosowana przez konsumentów w UE.

UE dąży do tego, by zrównoważone produkty stały się normą. Pod koniec roku Parlament i Rada osiągnęły porozumienie w sprawie inicjatywy dotyczącej zrównoważonych produktów - otwórz w nowej zakładce., zaproponowanej w marcu 2022 r., która stanowi wyzwanie dla tradycyjnego modelu konsumpcji „weź-wyprodukuj-wyrzuć”. Inicjatywa ta ma na celu zapewnienie trwałości produktów, a tym samym zmniejszenie ilości odpadów i oszczędność zasobów.

Przyspieszenie produkcji zielonej energii

Przejście na czystą energię ze źródeł odnawialnych ma zasadnicze znaczenie dla realizacji celu Europejskiego Zielonego Ładu, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej Europy. Plan REPowerEU, który ma kluczowe znaczenie dla tej transformacji, koncentruje się na produkcji zielonej energii, stopniowym wycofywaniu rosyjskich paliw kopalnych i propagowaniu oszczędności energii. Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności - otwórz w nowej zakładce. oraz plan przemysłowy Zielonego Ładu - otwórz w nowej zakładce. mają kluczowe znaczenie we wspieraniu REPowerEU, ponieważ zapewniają finansowe i strategiczne wsparcie na rzecz przejścia na energię ze źródeł odnawialnych oraz realizacji szerszego celu, jakim jest neutralność klimatyczna Europy.

Europejski Zielony Ład

Europa ma się stać pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu do 2050 r.

Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności odgrywa istotną rolę w finansowaniu projektów i infrastruktury w zakresie zielonej energii w celu przyspieszenia przejścia na energię ze źródeł odnawialnych, a około 42 proc. jego środków przeznaczono na zieloną transformację. (Więcej informacji na temat tego instrumentu można znaleźć w rozdziale 2). Państwa członkowskie zmieniają swoje krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności, aby uwzględnić w nich specjalny rozdział REPowerEU, co oznacza, że przedstawią w tych planach, w jaki sposób będą realizować jego cele. Do tej pory 23 państwa członkowskie przedłożyły swoje rozdziały REPowerEU, przy czym 61,87 mld euro ze zmienionych planów przeznaczono na energię ze źródeł odnawialnych i sieci energetyczne, w tym 35,51 mld euro konkretnie na wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych. Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności umożliwia również państwom członkowskim przydzielanie środków na ważne projekty stanowiące przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania - otwórz w nowej zakładce. w obszarach takich jak wodór i baterie.

Oprócz wsparcia w ramach instrumentu na rzecz inwestycji zarówno w dojrzałe, jak i innowacyjne technologie energii odnawialnej, w 2023 r. wprowadzono szereg szerszych inicjatyw w celu sprostania wyzwaniom strukturalnym mającym wpływ na unijny sektor czystej energii. Jedna z tych inicjatyw, plan przemysłowy Zielonego Ładu, ma na celu zwiększenie konkurencyjności technologii neutralnych emisyjnie w UE (co przyspieszy transformację w kierunku neutralności klimatycznej) dzięki wykorzystaniu mocnych stron jednolitego rynku. UE uprościła przepisy, tak aby łatwiej było pozyskiwać surowce na potrzeby czystych technologii, a także aby łatwiej było uzyskać finansowanie technologii zielonej energii. Jest zaangażowana w podnoszenie i zmianę kwalifikacji ludzi na potrzeby pracy w sektorze czystej technologii oraz poprawę otwartego handlu, aby zapewnić dostęp do surowców i umożliwić rozwój technologii ekologicznych. W rezultacie społeczności odniosą korzyści z wysokiej jakości miejsc pracy oferowanych przez przemysł czystych technologii, podczas gdy obywatele będą korzystać z czystszego środowiska i bardziej zrównoważonej gospodarki rynkowej.

Plan przemysłowy Zielonego Ładu opiera się na czterech uzupełniających się filarach:

W ramach planu przemysłowego Zielonego Ładu – w szczególności w odniesieniu do uproszczenia otoczenia regulacyjnego dla sektora czystej technologii – w marcu 2023 r. Komisja przedstawiła również wnioski dotyczące aktu w sprawie surowców krytycznych - otwórz w nowej zakładce. i aktu w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie - otwórz w nowej zakładce.. Te dwa akty będą współdziałać na rzecz wspierania zdolności produkcyjnych UE w zakresie technologii neutralnych emisyjnie i zapewnienia dostępności surowców niezbędnych do produkcji czystych technologii w UE.

Akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie wzmocni odporność i konkurencyjność unijnego sektora produkcji technologii neutralnych emisyjnie, przyczyniając się do bezpieczniejszego i bardziej zrównoważonego systemu energetycznego. Akt poprawi warunki tworzenia projektów neutralnych emisyjnie w UE i przyciągania inwestycji. Określono w nim ambitny cel: do 2030 r. strategiczne zdolności UE w zakresie produkcji technologii neutralnych emisyjnie powinny zaspokajać lub przekraczać 40 proc. potrzeb UE w zakresie ich wdrażania. Osiągnięcie tego znacznie przyspieszy postępy w realizacji celów Unii Europejskiej w zakresie klimatu i energii na 2030 r. oraz szerszej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Zwiększy także konkurencyjność przemysłu UE, stworzy wysokiej jakości miejsca pracy i wesprze wysiłki UE na rzecz osiągnięcia niezależności energetycznej.

Ponadto cel UE, jakim jest przyspieszenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza tych produkowanych w Europie, również znajduje odzwierciedlenie w jej polityce energetycznej. Jednym z największych kamieni milowych w 2023 r. był przegląd dyrektywy w sprawie energii odnawialnej - otwórz w nowej zakładce. w celu przyspieszenia wprowadzania energii ze źródeł odnawialnych. W ramach tego przeglądu podniesiono unijny cel w zakresie energii ze źródeł odnawialnych do co najmniej 42,5 proc. do 2030 r., z ambicją osiągnięcia poziomu 45 proc., w porównaniu z poprzednim celem na poziomie 32 proc. określonym w 2018 r. Zmieniona dyrektywa ma zaradzić niedawnym wąskim gardłom i nieefektywności poprzez wprowadzenie nowych środków dotyczących wodoru odnawialnego i odnawialnych źródeł energii w transporcie i przemyśle. Wyjaśniono w niej również kwestie techniczne, w tym kryteria zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do bioenergii, oraz utrwalono tymczasowe do tej pory przepisy wprowadzone w celu skrócenia i uproszczenia procedur wydawania pozwoleń na projekty dotyczące energii ze źródeł odnawialnych.

Odnawialne źródła energii

Po przyjęciu strategii UE na rzecz energii słonecznej - otwórz w nowej zakładce. i uruchomieniu partnerstwa przemysłowego dotyczącego biometanu - otwórz w nowej zakładce. w 2022 r., UE przeniosła swój główny punkt zainteresowania w 2023 r. na wodór odnawialny i energię wiatrową.

Jeśli chodzi o wodór i uruchomienie tej nowej technologii, pierwszym krokiem było określenie, co należy uznać za wodór odnawialny. Zostało to określone w aktach delegowanych w sprawie wodoru - otwórz w nowej zakładce., w których podkreślono również znaczenie generowania dodatkowej energii ze źródeł odnawialnych do produkcji wodoru odnawialnego. Ustanowienie tych norm UE ma kluczowe znaczenie dla rozwoju tego sektora.

W grudniu kolejnym ważnym etapem było porozumienie polityczne w sprawie pakietu dotyczącego gazu niskoemisyjnego i wodoru - otwórz w nowej zakładce.. Inicjatywa ta ma na celu promowanie stosowania gazów odnawialnych i niskoemisyjnych, ze szczególnym naciskiem na utworzenie rynku wodoru odnawialnego.

W marcu europejski sojusz na rzecz czystego wodoru - otwórz w nowej zakładce. – ustanowiony w 2020 r. w celu wsparcia wdrażania na dużą skalę czystych technologii wodorowych do 2030 r. – opublikował plan działania - otwórz w nowej zakładce. dotyczący normalizacji wodoru. Zawiera on kompleksowy przegląd luk w normalizacji, wyzwań i potrzeb określonych przez członków sojuszu. Sojusz opublikował również podręcznik dotyczący korytarzy dostaw wodoru - otwórz w nowej zakładce., w którym przedstawiono aktualny przegląd rozwoju kluczowych projektów infrastrukturalnych w całej UE niezbędnych do ustanowienia niskoemisyjnej europejskiej wodorowej sieci szkieletowej - otwórz w nowej zakładce.. Jest to inicjatywa mająca na celu wykorzystanie zarówno istniejących, jak i nowych gazociągów do stworzenia sieci wodorowej na całym kontynencie.

Jeżeli chodzi o produkcję wodoru odnawialnego, europejskie partnerstwo na rzecz elektrolizerów odnowiło swoje zobowiązanie - otwórz w nowej zakładce. do realizacji wspólnej deklaracji - otwórz w nowej zakładce. z 2022 r. w sprawie dziesięciokrotnego zwiększenia zdolności produkcyjnych elektrolizerów w UE do 2025 r.

Komisja zaproponowała również utworzenie ogólnoeuropejskiego instrumentu na rzecz wodoru, zwanego Europejskim Bankiem Wodoru - otwórz w nowej zakładce.. Bank Wodoru przyniesie bezpieczeństwo inwestycyjne i możliwości biznesowe dla europejskiej i globalnej produkcji wodoru odnawialnego. Uczyni to za pomocą dwóch mechanizmów finansowania (jeden ma stymulować produkcję wodoru w UE, drugi dotyczy importu międzynarodowego do UE); poprzez ocenę zapotrzebowania i potrzeb w zakresie infrastruktury; oraz poprzez koordynację różnych źródeł finansowania w celu usprawnienia inwestycji w zrównoważony wodór.

W marcu Komisja podpisała wspólną deklarację - otwórz w nowej zakładce. z europejskimi zainteresowanymi stronami dotyczącą pobudzenia badań naukowych i innowacji w zakresie wodoru odnawialnego, aby poczynić postępy we wdrażaniu wodoru odnawialnego i szybszego przejścia na czystą energię.

UE podjęła również działania mające na celu przyspieszenie wdrażania i innowacji w zakresie energii wiatrowej. W przeciwieństwie do energii wodorowej, która wciąż znajduje się na wczesnym etapie rozwoju, unijny sektor energii wiatrowej już teraz jest sukcesem. Sektor ten osiągnął uśredniony koszt energii, który jest równy lub nawet niższy - Plik PDF – otwórz w nowej zakładce. od kosztów paliw kopalnych, a w 2023 r. (od stycznia do sierpnia) energia wiatrowa stanowiła średnio 17,2 proc. - otwórz w nowej zakładce. energii elektrycznej zużywanej w UE. Pewne problemy pozostają jednak nierozwiązane. Niektóre spośród wyzwań to: opóźnienia w procedurach udzielania pozwoleń, niedobór wykwalifikowanej siły roboczej oraz sposób, w jaki projektowane są krajowe przetargi, kładący większy nacisk na koszty niż na zrównoważony rozwój. Ponadto producenci turbin wiatrowych nie otrzymali jasnych planów rozmieszczenia energii wiatrowej od państw członkowskich, co komplikuje planowanie projektów w obliczu globalnej konkurencji i gwałtownych wzrostów kosztów towarów.

Aby rozwiązać niektóre problemy wciąż obecne w tym sektorze, w październiku Komisja przedstawiła Europejski plan działania na rzecz energii wiatrowej - otwórz w nowej zakładce..

Europejski plan działania na rzecz energii wiatrowej składa się z sześciu głównych części, które dotyczą powiązanych problemów, i pomoże zwiększyć moc wytwórczą energii wiatrowej z 204 GW w 2022 r. do pożądanego celu 500 GW w 2030 r.

Plan działania obejmuje uruchomienie inicjatywy Accele-RES, która pomoże w cyfryzacji procedur wydawania pozwoleń oraz uruchomi specjalne narzędzie internetowe wspomagające te procedury. Ponadto plan zwiększy konkurencyjność unijnego przemysłu produkcji energii wiatrowej, ułatwiając unijnym producentom dostęp do rynków zagranicznych; będzie chronić przed zakłóceniami w handlu (takimi jak nieuczciwe subsydiowanie produktów związanych z wiatrem przywożonych do UE); oraz doprowadzi do normalizacji urządzeń energii wiatrowej w celu poprawy interoperacyjności, jakości i zrównoważoności.

Ponadto 21 państw członkowskich przedłożyło zobowiązania dotyczące energii wiatrowej - otwórz w nowej zakładce. pod koniec 2023 r., wskazując projekty dotyczące energii wiatrowej i poziomy wdrożenia energii wiatrowej przewidziane na najbliższą przyszłość (2024–2026). Da to większą pewność zarówno producentom, jak i inwestorom, co doprowadzi do uruchomienia większej liczby projektów dotyczących energii wiatrowej.

Wspieranie przejścia na energię ze źródeł odnawialnych

Przejście na energię ze źródeł odnawialnych oznacza również znalezienie sposobów jej wychwytywania i magazynowania w okresach, gdy na przykład nie wieje wiatr i nie świeci słońce.

Jednym ze sposobów magazynowania energii ze źródeł odnawialnych jest wykorzystanie baterii. Od 2017 r. europejski sojusz na rzecz baterii - otwórz w nowej zakładce., utworzony przez UE w celu wsparcia europejskiego ekosystemu baterii, odgrywa kluczową rolę we wspieraniu postępów w tej dziedzinie. W marcu 2023 r. odbyło się siódme posiedzenie wysokiego szczebla - Plik PDF – otwórz w nowej zakładce., na którym podkreślono znaczenie wyposażenia wystarczającej liczby osób w kwalifikacje potrzebne w branży baterii.

Zapewnienie sprawiedliwej transformacji i podnoszenia kwalifikacji pracowników w sektorach dotkniętych problemami związanymi z przejściem na czystą energię to inne ważne aspekty transformacji energetycznej. W tym kontekście Unia Europejska ogłosiła rok 2023 Europejskim Rokiem Umiejętności (więcej informacji na ten temat znajduje się w rozdziale 6).

W 2023 r., oprócz rozwiązania problemu konkretnych niedoborów wykwalifikowanej siły roboczej poprzez inicjatywy takie jak plan działania na rzecz energii wiatrowej, Komisja pomogła zainicjować partnerstwo na rzecz umiejętności na dużą skalę dla energochłonnych sektorów przemysłu - otwórz w nowej zakładce. oraz partnerstwo na rzecz umiejętności na dużą skalę w zakresie energii odnawialnej - otwórz w nowej zakładce.. Partnerstwa te dopilnują, by pracownicy tych sektorów wyposażeni byli w odpowiednie umiejętności, aby nie pozostawali w tyle w procesie przechodzenia na energię ze źródeł odnawialnych i lepiej radzili sobie na zmieniającym się rynku pracy. Celem partnerstw jest zarówno określenie luk w umiejętnościach, jak i opracowanie odpowiednich programów nauczania i programów szkoleniowych w celu wyeliminowania tych luk.

Partnerstwa te uzupełniają również istniejące inicjatywy, takie jak akademia europejskiego sojuszu na rzecz baterii - otwórz w nowej zakładce., której celem jest szkolenie, zmiana i podnoszenie kwalifikacji pracowników w celu zaspokojenia zapotrzebowania na wykwalifikowanych pracowników w szybko rozwijającym się europejskim łańcuchu wartości baterii. Obecnie akademia rozwija i wdraża najnowocześniejsze szkolenia we współpracy z organizatorami kształcenia i szkoleń we wszystkich państwach członkowskich.

Akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie oraz akt w sprawie surowców krytycznych również wprowadziły kluczowe inicjatywy mające na celu promowanie wykwalifikowanej siły roboczej w UE. Akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie ustanawia akademie przemysłu neutralnego emisyjnie w celu wspierania produkcji technologii neutralnych emisyjnie. Podobnie w akcie w sprawie surowców krytycznych utworzono akademię surowców, skupiającą się na podnoszeniu umiejętności, które są niezbędne dla siły roboczej w łańcuchu dostaw surowców krytycznych.

W 2023 r. rozpoczęto również dialogi na temat czystej transformacji. Pierwszy - otwórz w nowej zakładce. z nich dotyczył wodoru i skupił przedstawicieli całego łańcucha wartości wodoru w celu wymiany pomysłów i najlepszych praktyk dotyczących sposobów zwiększenia przemysłowego wymiaru Europejskiego Zielonego Ładu. Drugi dialog - otwórz w nowej zakładce. odbył się z przedstawicielami sektorów energochłonnych.

Ponadto, aby wesprzeć przejście na energię ze źródeł odnawialnych, UE udziela państwom członkowskim praktycznych porad i wytycznych dostosowanych do ich potrzeb za pośrednictwem Instrumentu Wsparcia Technicznego. W 2023 r. instrument ten pomógł 17 państwom członkowskim określić reformy i inwestycje niezbędne do stopniowego wycofywania rosyjskich paliw kopalnych - otwórz w nowej zakładce.. Obszary wsparcia technicznego obejmowały: szybsze wydawanie pozwoleń na energię ze źródeł odnawialnych; efektywność energetyczną i renowację energetyczną budynków; produkcję wodoru i biometanu; dywersyfikację dostaw gazu; oraz obniżenie emisyjności przemysłu. Wsparcie to przyczyni się do transformacji ekologicznej i obniżenia cen energii z korzyścią dla ludzi i przedsiębiorstw.