Παρουσίαση των ετήσιων εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2021

Πρόλογος του Προέδρου

Η ετήσια έκθεσή μας για το οικονομικό έτος 2021 είναι η πρώτη για τη νέα περίοδο προγραμματισμού 2021-2027.Το 2021, η σκιά της πανδημίας COVID-19 εξακολούθησε να πλανάται βαριά επάνω από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της. Εμείς, ως ο εξωτερικός ελεγκτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταβάλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να συνεχίσουμε να παρέχουμε αποτελεσματικές υπηρεσίες δημόσιου ελέγχου στην ΕΕ, παρά τα συνεχιζόμενα επιχειρησιακά προβλήματα που ανέκυψαν από την κρίση της COVID-19.

Όπως και τα προηγούμενα έτη, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι λογαριασμοί της ΕΕ απεικονίζουν εύλογα τη χρηματοοικονομική κατάστασή της. Διατυπώνουμε γνώμη χωρίς επιφύλαξη σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2021. Τα έσοδα για το 2021 ήταν νόμιμα και κανονικά και δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα.

Πέραν των παραδοσιακών πόρων του προϋπολογισμού που συμφωνήθηκαν ως μέρος του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) για την περίοδο 2021-2027, η ΕΕ δρομολόγησε την πρωτοβουλία «NextGenerationEU» (NGEU), μια δέσμη μέτρων ανάκαμψης που παρέχει συμπληρωματικά κεφάλαια βασιζόμενα σε χρεωστικούς τίτλους. Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) αντιπροσωπεύει περίπου το 90 % της χρηματοδότησης του μέσου NGEU.

Διατυπώνουμε δύο χωριστές γνώμες σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών για το 2021: η μία αφορά τον παραδοσιακό προϋπολογισμό της ΕΕ και η άλλη τον ΜΑΑ.

Για το 2021, το κατά την εκτίμησή μας ποσοστό σφάλματος στις δαπάνες από τον προϋπολογισμό της ΕΕ είναι 3,0 % (έναντι 2,7 % το 2020).

Για το 2021, οι δαπάνες του ΜΑΑ συνίσταντο στη μοναδική πληρωμή προς κράτος μέλος (Ισπανία). Θεωρούμε ότι ένα από τα 52 ορόσημα που περιλαμβάνονταν στο αίτημα καταβολής της Ισπανίας δεν είχε εκπληρωθεί. Κατά την άποψή μας, δεν πρόκειται για ουσιώδες σφάλμα. Βασίσαμε την αξιολόγησή μας στην πλήρωση του όρου που είχε τεθεί για την καταβολή των πληρωμών, ήτοι στην ικανοποιητική εκπλήρωση των οροσήμων και των τιμών-στόχου. Η αξιολόγηση της κανονικότητας δεν περιλαμβάνει τη συμμόρφωση με ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες.

Όσον αφορά τους σημαντικούς τομείς δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ για τους οποίους προβαίνουμε σε ειδική εκτίμηση, οι τομείς «Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία» και «Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες» εμφανίζουν σημαντικό επίπεδο σφάλματος. Βάσει των αποτελεσμάτων των ελεγκτικών δοκιμασιών στις οποίες υποβάλαμε τις πράξεις και άλλων αποδεικτικών στοιχείων προερχόμενων από το σύστημα δικλίδων, διαπιστώνουμε ότι το επίπεδο σφάλματος για τον τομέα «Φυσικοί πόροι» προσεγγίζει το όριο σημαντικότητας. Από τα αποτελέσματά μας προκύπτει επίσης ότι το επίπεδο σφάλματος δεν είναι σημαντικό για τις άμεσες ενισχύσεις, που αντιστοιχούν στο 68 % των δαπανών στο πλαίσιο αυτού του τομέα του ΠΔΠ, ενώ είναι σημαντικό, στο σύνολό του, σε τομείς δαπανών που είχαμε χαρακτηρίσει ως υψηλότερου κινδύνου (αγροτική ανάπτυξη, μέτρα στήριξης της αγοράς, αλιεία, περιβάλλον και δράση για το κλίμα). Στον τομέα «Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση», το επίπεδο σφάλματος υπολείπεται του ορίου σημαντικότητας.

Επί σειρά ετών ελέγχουμε τα έσοδα και τις δαπάνες της ΕΕ διακρίνοντας μεταξύ των τομέων του προϋπολογισμού στους οποίους θεωρούμε ότι οι κίνδυνοι για τη νομιμότητα και την κανονικότητα είναι υψηλοί και εκείνων στους οποίους θεωρούμε ότι οι κίνδυνοι αυτοί είναι χαμηλοί. Λόγω της διάρθρωσης αλλά και της εξέλιξης του προϋπολογισμού της ΕΕ προϊόντος του χρόνου, το ποσοστό των δαπανών υψηλού κινδύνου στον πληθυσμό ελέγχου αυξήθηκε περαιτέρω σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 63 % του πληθυσμού αυτού για το 2021 (έναντι 59 % το 2020). Εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος σε αυτό το είδος δαπανών τοποθετείται στο 4,7 % (έναντι 4,0 % το 2020). Βάσει των ανωτέρω, διατυπώνουμε αρνητική γνώμη σχετικά με τις δαπάνες.

Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις δαπάνες χαμηλού κινδύνου, που αντιστοιχούν στο υπόλοιπο 37 % περίπου (έναντι 41 % το 2020) του πληθυσμού ελέγχου, ήταν χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας του 2 %.

Το 2021, οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις που συνεπάγονται κίνδυνο για τον προϋπολογισμό της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 146,0 δισεκατομμύρια ευρώ (111 %), δηλαδή από 131,9 δισεκατομμύρια ευρώ έφθασαν στα 277,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό οφείλεται κυρίως στα ομόλογα, αξίας 91,0 δισεκατομμυρίων ευρώ, που εκδόθηκαν για τη χρηματοδότηση του NGEU το 2021, και σε αύξηση, κατά 50,2 δισεκατομμύρια ευρώ, των δανείων που χορηγεί στα κράτη μέλη το ευρωπαϊκό μέσο προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE). Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας συνέβαλε επίσης στην αύξηση αυτή μέσω των εγγυήσεων που παρείχε η ΕΕ για την εξασφάλιση δανείων προς τρίτες χώρες.

Στο πλαίσιο αυτό, η σημασία της χρηστής και αποτελεσματικής διαχείρισης των οικονομικών της ΕΕ είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Αυτό συνεπάγεται αυξημένη ευθύνη τόσο για την Επιτροπή όσο και για τα κράτη μέλη, αλλά και για εμάς στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

Συνολικά αποτελέσματα

Βασικές διαπιστώσεις

• Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι λογαριασμοί της ΕΕ απεικονίζουν εύλογα τη χρηματοοικονομική κατάστασή της.
• Τα έσοδα για το 2021 ήταν νόμιμα και κανονικά και δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα. Περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τα στοιχεία επί των οποίων θεμελιώνεται η γνώμη μας όσον αφορά τα έσοδα παρατίθενται στη ενότητα «Δήλωση διασφάλισης».
• Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας(ΜΑΑ) αποτελεί το κεντρικό στοιχείο του NextGenerationEU (NGEU). Πρόκειται για προσωρινό μέσο, βασιζόμενο σε μοντέλο εφαρμογής διαφορετικό από αυτό που ισχύει για τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ στο πλαίσιο των τομέων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ). Σε αντίθεση με τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ, που βασίζονται στην επιστροφή εξόδων ή/και στη συμμόρφωση με συγκεκριμένους όρους, στο πλαίσιο του ΜΑΑ προϋπόθεση για την καταβολή πληρωμής στα κράτη μέλη είναι η επίτευξη προκαθορισμένων οροσήμων ή τιμών-στόχου. Επομένως, για το 2021, διατυπώνουμε χωριστές γνώμες όσον αφορά, αφενός, τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ και, αφετέρου, τις δαπάνες του ΜΑΑ.
• Συνολικά, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος στις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ ήταν σημαντικό και τοποθετείτο στο 3,0 % (έναντι 2,7 % το 2020).
• Στην από μέρους μας εκτίμηση του κινδύνου, χαρακτηρίζουμε ως υψηλού κινδύνου τις δαπάνες της ΕΕ, στο πλαίσιο των οποίων οι δικαιούχοι συχνά οφείλουν να ακολουθούν πολύπλοκους κανόνες για την υποβολή των δηλώσεων των εξόδων που έχουν πραγματοποιήσει. Το ποσοστό των δαπανών υψηλού κινδύνου στον πληθυσμό ελέγχου αυξήθηκε περαιτέρω και ήταν σημαντικό, καθώς ανήλθε στο 63,2 % (έναντι 59 % το 2020). Για το υπό εξέταση έτος, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος είναι 4,7 % (έναντι 4,0 % το 2020) για το συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού ελέγχου. Όπως και τα προηγούμενα δύο έτη, το σφάλμα αυτό είναι ουσιώδες και διάχυτο, και διατυπώνουμε αρνητική γνώμη σχετικά με τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ.
• Το 2021, οι δαπάνες του ΜΑΑ συνίσταντο στη μοναδική πληρωμή προς κράτος μέλος (Ισπανία). Θεωρούμε ότι ένα από τα 52 ορόσημα που περιλαμβάνονταν στο αίτημα καταβολής της Ισπανίας δεν είχε εκπληρωθεί ικανοποιητικά. Κατά την άποψή μας, το σχετικό σφάλμα δεν είναι ουσιώδες. Περαιτέρω πληροφορίες για τη θεμελίωση της γνώμης μας σχετικά με τις δαπάνες του ΜΑΑ παρατίθενται στην ενότητα «Δήλωση διασφάλισης».
• Παραπέμψαμε στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) 15 υποθέσεις εικαζόμενης απάτης που εντοπίσαμε το 2021 (έναντι έξι το 2020), από τις οποίες η OLAF έχει ήδη κινήσει έρευνες για πέντε. Παράλληλα, παραπέμψαμε μία από τις υποθέσεις αυτές και στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), μαζί με μια άλλη υπόθεση που είχαμε εντοπίσει το 2021.
• Η Επιτροπή συνοψίζει τις βασικές πληροφορίες σχετικά με τον εσωτερικό έλεγχο και τη χρηματοοικονομική διαχείρισή της στην ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις (ΕΕΔΕ). Οι περιορισμοί στις εκ των υστέρων εξακριβώσεις της Επιτροπής και των κρατών μελών στους τομείς του ΠΔΠ «Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία», «Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες» και «Γειτονικές χώρες και ο υπόλοιπος κόσμος» επηρεάζουν τον κίνδυνο κατά την πληρωμή που δημοσιοποιείται στην ΕΕΔΕ και, κατά συνέπεια, την αρτιότητα της εκτίμησης κινδύνου της Επιτροπής.
• Η αναφορά στοιχείων στην ΕΕΔΕ όσον αφορά τις δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις έχει βελτιωθεί σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, η παρουσίαση «διορθώσεων προηγούμενων πληρωμών» (5,6 δισεκατομμύρια ευρώ) μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις, καθώς προληπτικά μέτρα που περιλαμβάνονται στο ποσό αυτό δεν αφορούν προηγούμενες πληρωμές ή δαπάνες που έχουν γίνει δεκτές. Επιπλέον, τα προληπτικά μέτρα των κρατών μελών δεν μπορούν να αποδοθούν απευθείας στην Επιτροπή.
• Η Επιτροπή δεν δημοσιοποιεί στην ΕΕΔΕ λεπτομέρειες σχετικά με την επιστολή που απηύθυνε στην Ουγγαρία στο πλαίσιο του «γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας», ούτε σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο το ζήτημα αυτό μπορεί να επηρεάσει την κανονικότητα των συναφών δαπανών.
• Στο τέλος του 2021, οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων ανέρχονταν συνολικά σε 341,6 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα 251,7 δισεκατομμύρια ευρώ αφορούσαν τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τα 89,9 δισεκατομμύρια ευρώ το NGEU. Οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ μειώθηκαν σημαντικά μετά το πρωτοφανές ύψος των 303,2 δισεκατομμυρίων ευρώ στο οποίο είχαν φθάσει στο τέλος του 2020, κυρίως λόγω των καθυστερήσεων στην εκτέλεση των υπό επιμερισμένη διαχείριση ταμείων υπό το ΠΔΠ 2021-2027.
• Το 2021, το συνολικό άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ στις ενδεχόμενες υποχρεώσεις αυξήθηκε κατά 146,0 δισεκατομμύρια ευρώ (111 %), δηλαδή από 131,9 δισεκατομμύρια ευρώ έφθασε στα 277,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό οφειλόταν κυρίως στα ομόλογα, αξίας 91,0 δισεκατομμυρίων ευρώ, που εκδόθηκαν για τη χρηματοδότηση του NGEU το 2021, και σε αύξηση, κατά 50,2 δισεκατομμύρια ευρώ, των δανείων που χορηγεί στα κράτη μέλη το ευρωπαϊκό μέσο προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE). Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας συνέβαλε επίσης στην αύξηση αυτή μέσω των εγγυήσεων που παρέσχε η ΕΕ για την εξασφάλιση δανείων προς τρίτες χώρες.

Το πλήρες κείμενο των ετήσιων εκθέσεών μας σχετικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τις δραστηριότητες που χρηματοδοτήθηκαν από το όγδοο, ένατο, δέκατο και ενδέκατο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης για το οικονομικό έτος 2021 είναι διαθέσιμο στον ιστότοπό μας (eca.europa.eu).

Τι ελέγξαμε

Ποια ήταν τα αριθμητικά στοιχεία για το 2021;

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εγκρίνουν τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ, στο πλαίσιο ενός περισσότερο μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού που εγκρίνεται για περίοδο αρκετών ετών (γνωστού ως το «πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο» ή ΠΔΠ). Το 2021 οι δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ ανήλθαν συνολικά σε 181,5 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχούσε στο 2,4 % των συνολικών δαπανών γενικής κυβέρνησης των κρατών μελών της ΕΕ και στο 1,3 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματός τους.

Τον Μάιο του 2020, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε το NGEU, ένα προσωρινό μέσο που δημιουργήθηκε ως απόκριση στις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και χρηματοδοτείται μέσω έκδοσης ομολόγων. Το 90 % περίπου της χρηματοδότησης του μέσου NGEU αφορά τον ΜΑΑ. Το 2021, οι δαπάνες για μη επιστρεπτέα στήριξη στο πλαίσιο του ΜΑΑ (επιχορηγήσεις) ανήλθαν σε 46,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Εάν συνυπολογιστούν οι δαπάνες του ΜΑΑ, οι πληρωμές από την ΕΕ το 2021 ανήλθαν συνολικά σε 228,0 δισεκατομμύρια ευρώ.

Από πού προέρχονται τα κεφάλαια αυτά;

Τα συνολικά έσοδα για το 2021 ανήλθαν σε 239,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της ΕΕ χρηματοδοτείται με ποσά που καταβάλλουν τα κράτη μέλη, κατ’ αναλογία προς το ακαθάριστο εθνικό εισόδημά τους (115,8 δισεκατομμύρια ευρώ). Άλλες πηγές είναι οι τελωνειακοί δασμοί (19,0 δισεκατομμύρια ευρώ), η εισφορά που βασίζεται στον φόρο προστιθέμενης αξίας που εισπράττουν τα κράτη μέλη (17,9 δισεκατομμύρια ευρώ), η εισφορά που βασίζεται στα μη ανακυκλωμένα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών (5,9 δισεκατομμύρια ευρώ), και τα λοιπά έσοδα (5,7 δισεκατομμύρια ευρώ).

Το 2021, τα πρόσθετα έσοδα ανήλθαν σε 75,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Από αυτά, τα 55,5 δισεκατομμύρια ευρώ αφορούσαν εκτός προϋπολογισμού έσοδα με ειδικό προορισμό για εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό, δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις (NGEU), και τα 19,8 δισεκατομμύρια ευρώ προήλθαν από εισφορές και επιστροφές που προέκυψαν από συμφωνίες και προγράμματα της ΕΕ.

Σε τι δαπανώνται τα κεφάλαια αυτά;

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δαπανάται σε πολλούς και διάφορους τομείς, μεταξύ άλλων για:

• την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης των διαρθρωτικά ασθενέστερων περιφερειών,
• την προώθηση της καινοτομίας και της έρευνας,
• έργα μεταφορικών υποδομών,
• δραστηριότητες κατάρτισης για ανέργους,
• τη γεωργία και την προώθηση της βιοποικιλότητας,
• την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής,
• τη διαχείριση των συνόρων,
• την παροχή βοήθειας σε γειτονικές και αναπτυσσόμενες χώρες.

Περί τα τρία τέταρτα του προϋπολογισμού δαπανώνται στο πλαίσιο συστήματος γνωστού ως «επιμερισμένη διαχείριση». Βάσει του συστήματος αυτού, η Επιτροπή φέρει μεν την τελική ευθύνη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, τα κράτη μέλη ωστόσο διανέμουν τα κονδύλια, επιλέγουν τα έργα και διαχειρίζονται τις ενωσιακές δαπάνες. Αυτό ισχύει, παραδείγματος χάριν, για τους τομείς «Φυσικοί πόροι και περιβάλλον» και «Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες».

Οι δαπάνες στο πλαίσιο του ΜΑΑ χρηματοδοτούν επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις σε τομείς πολιτικής που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για ολόκληρη την ΕΕ και διαρθρώνονται σε έξι πυλώνες (βλέπε γράφημα 1).

Τα κράτη μέλη καθορίζουν εκ των προτέρων τις εν λόγω μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που καταρτίζουν και η Επιτροπή πραγματοποιεί τις σχετικές πληρωμές εφόσον τα κράτη μέλη επιτύχουν τα σχετικά ορόσημα και τιμές-στόχο.

Τι κάλυψε ο έλεγχός μας;

Κάθε χρόνο διενεργούμε έλεγχο των εσόδων και των δαπανών της ΕΕ, εξετάζοντας κατά πόσον οι ετήσιοι λογαριασμοί είναι αξιόπιστοι, καθώς και κατά πόσον οι πράξεις εσόδων και δαπανών, στις οποίες στηρίζονται οι λογαριασμοί, συμμορφώνονται με τους κανόνες που ισχύουν τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Οι δαπάνες εξετάζονται στο σημείο κατά το οποίο οι τελικοί αποδέκτες των κεφαλαίων της ΕΕ έχουν αναλάβει δραστηριότητες ή υποβληθεί σε έξοδα, ή, στην περίπτωση των δαπανών του ΜΑΑ, στο σημείο κατά το οποίο τα κράτη μέλη έχουν αιτηθεί την καταβολή πληρωμής για την επίτευξη των προκαθορισμένων οροσήμων ή τιμών-στόχου τους, και η Επιτροπή έχει αποδεχθεί αυτές τις δαπάνες. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο πληθυσμός των πράξεων που υποβάλλουμε σε έλεγχο περιλαμβάνει τόσο ενδιάμεσες όσο και τελικές πληρωμές. Από τις προπληρωμές που καταβλήθηκαν το 2021 εξετάσαμε μόνον όσες είχαν επίσης εκκαθαριστεί κατά τη διάρκεια του έτους.

Ο πληθυσμός ελέγχου για το 2021 ανερχόταν συνολικά σε 154,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Χρησιμοποιήσαμε διαφορετικούς πληθυσμούς ελέγχου για τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ (142,8 δισεκατομμύρια ευρώ) και για τις δαπάνες του ΜΑΑ (11,5 δισεκατομμύρια ευρώ), για τη θεμελίωση των αντίστοιχων γνωμών μας (βλέπε γράφημα 2).

Για το υπό εξέταση έτος, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ελέγχου όσον αφορά τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ προέρχεται από τον τομέα «Φυσικοί πόροι και περιβάλλον» (39,7 %), και ακολουθούν οι τομείς «Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες» (33,5 %) και «Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία» (10,0 %).

Όσον αφορά τον ΜΑΑ, ο πληθυσμός ελέγχου περιλάμβανε τη μοναδική πληρωμή (11,5 δισεκατομμύρια ευρώ) προς κράτος μέλος (Ισπανία) το 2021.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί που επιβλήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας COVID-19 συνέχισαν να μην μας επιτρέπουν να πραγματοποιήσουμε επιτόπιους ελέγχους. Ως εκ τούτου, εκτελέσαμε τις περισσότερες εργασίες μας μέσω επισκοπήσεων εγγράφων και εξ αποστάσεως συνομιλιών με τους ελεγχόμενους. Μολονότι η μη διενέργεια επιτόπιων εξακριβώσεων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μη εντοπισμού, τα αποδεικτικά στοιχεία που συγκεντρώσαμε από τους ελεγχόμενούς μας μάς επέτρεψαν να ολοκληρώσουμε τις εργασίες μας και να εξαγάγουμε τα απαραίτητα συμπεράσματα.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης του ελέγχου που εφαρμόζουμε, βλέπε ενότητα με τίτλο Γενικές πληροφορίες.

Τι διαπιστώσαμε

Δήλωση διασφάλισης

Σύμφωνα με το άρθρο 287 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), παρέχουμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δήλωση διασφάλισης σχετικά με την αξιοπιστία των ενοποιημένων λογαριασμών της ΕΕ, καθώς και σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται. Η δήλωση αυτή αποτελεί το κεντρικό στοιχείο της ετήσιας έκθεσής μας.

Ο ΜΑΑ είναι προσωρινό μέσο που δημιουργήθηκε και χρηματοδοτήθηκε κατά τρόπο θεμελιωδώς διαφορετικό σε σχέση με τις συνήθεις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ενώ στους δικαιούχους των δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ καταβάλλονται πληρωμές για την πραγματοποίηση ορισμένων δραστηριοτήτων ή επιστρέφονται έξοδα στα οποία έχουν υποβληθεί, στο πλαίσιο του ΜΑΑ καταβάλλονται πληρωμές στα κράτη μέλη για την ικανοποιητική επίτευξη προκαθορισμένων οροσήμων ή τιμών-στόχου. Ως εκ τούτου, διατυπώνουμε δύο χωριστές γνώμες σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών: μία σχετικά με τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ και μια δεύτερη όσον αφορά τις δαπάνες στο πλαίσιο του ΜΑΑ.

Λόγω του ότι οι πληρωμές στο πλαίσιο του ΜΑΑ βασίζονται στην ικανοποιητική επίτευξη προκαθορισμένων οροσήμων ή τιμών-στόχου, εξετάσαμε κατά πόσον η Επιτροπή είχε συγκεντρώσει επαρκή και κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία για την αξιολόγηση της εν λόγω προϋπόθεσης. Στην αξιολόγηση αυτή δεν περιλαμβάνεται η συμμόρφωση με άλλους ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες.

Όσον αφορά το σκέλος των εσόδων που προέρχονται από τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους, υπάρχει ο κίνδυνος οι εισαγωγείς να δηλώσουν λανθασμένα τους τελωνειακούς δασμούς στις εθνικές τελωνειακές αρχές, ενίοτε δε και καθόλου. Ως εκ τούτου, οι πραγματικοί εισαγωγικοί δασμοί θα υπολείπονται του ποσού που θα έπρεπε να εισπραχθεί θεωρητικά. Η διαφορά αυτή είναι γνωστή με τον όρο «έλλειμμα τελωνειακών δασμών». Αυτά τα διαφυγόντα ποσά δεν αποτυπώνονται στα λογιστικά συστήματα των κρατών μελών για τους ΠΙΠ και δεν εμπίπτουν στο πεδίο αναφοράς της ελεγκτικής γνώμης μας σχετικά με τα έσοδα.

Οι λογαριασμοί της ΕΕ απεικονίζουν εύλογα τη χρηματοοικονομική κατάστασή της

Οι λογαριασμοί της ΕΕ για το 2021 απεικονίζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη πλευρά, τα οικονομικά αποτελέσματα της ΕΕ, καθώς και τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις της στο τέλος του οικονομικού έτους, σύμφωνα με τα διεθνή λογιστικά πρότυπα του δημόσιου τομέα.

Ως εκ τούτου, είμαστε σε θέση να διατυπώσουμε γνώμη χωρίς επιφύλαξη όσον αφορά την αξιοπιστία των λογαριασμών, όπως άλλωστε κάθε χρόνο από το 2007 και εξής.

Ο ισολογισμός της ΕΕ περιλαμβάνει υποχρέωση για τις συντάξεις και τις λοιπές παροχές προς το προσωπικό, που αυξήθηκε περαιτέρω και ανερχόταν σε 122,5 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2021 (έναντι 116 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2020). Η περαιτέρω αύξηση της εκτίμησης αυτής οφείλεται κυρίως στη μείωση του ονομαστικού προεξοφλητικού επιτοκίου.

Την 1η Φεβρουαρίου 2020, το Ηνωμένο Βασίλειο έπαυσε να είναι κράτος μέλος της ΕΕ. Την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού, στους λογαριασμούς της ΕΕ εμφανιζόταν καθαρή απαίτηση έναντι του Ηνωμένου Βασιλείου ύψους 41,8 δισεκατομμυρίων ευρώ (έναντι 47,5 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2020), βάσει των αμοιβαίων υποχρεώσεων που καθορίζονταν στη συμφωνία αποχώρησης. Η εν λόγω μείωση οφείλεται κυρίως σε πληρωμές που πραγματοποίησε το Ηνωμένο Βασίλειο το 2021 σύμφωνα με τους όρους της ανωτέρω συμφωνίας.

Αξιολογήθηκε ο αντίκτυπος της ρωσικής εισβολής στα δάνεια και τις επιχορηγήσεις σε σχέση με την Ουκρανία στους λογαριασμούς της ΕΕ. Αποτυπώνεται ορθά στους λογαριασμούς και δημοσιοποιήθηκε σύμφωνα με τις απαιτήσεις των λογιστικών κανόνων.

Διατυπώνουμε γνώμη χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τα έσοδα

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα έσοδα δεν περιέχουν ουσιώδες σφάλμα.

Διατυπώνουμε αρνητική γνώμη σχετικά με τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ

Ορίζουμε ως σφάλμα ένα ποσό που δεν θα έπρεπε να έχει καταβληθεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Σφάλματα προκύπτουν όταν κάποια κονδύλια δεν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με την εφαρμοστέα ενωσιακή νομοθεσία και, κατά συνέπεια, για τον σκοπό που επιδίωκαν το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τη θέσπισή της, ή όταν δεν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με συγκεκριμένους εθνικούς κανόνες.

Όσον αφορά τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος κυμαίνεται μεταξύ 2,2 % και 3,8 %. Η μέση τιμή αυτού του εύρους τιμών, προηγουμένως γνωστή ως «πιθανότερο ποσοστό σφάλματος», αυξήθηκε σε σχέση με το προηγούμενο έτος από 2,7 % σε 3,0 % (βλέπε γράφημα 3).

Περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού ελέγχου περιείχε εκ νέου ουσιώδες σφάλμα

Το 2021 διαπιστώσαμε και πάλι ότι ο τρόπος με τον οποίο εκταμιεύθηκαν οι δαπάνες είχε αντίκτυπο στον κίνδυνο σφάλματος. Στο πλαίσιο αυτό, διακρίνουμε μεταξύ πληρωμών που βασίζονται στην απόδοση εξόδων και πληρωμών βάσει δικαιωμάτων (βλέπε πλαίσιο κατωτέρω).

Τα συνηθέστερα σφάλματα που εντοπίσαμε στις υψηλού κινδύνου δαπάνες στους βασικούς τομείς του ΠΔΠ ήταν τα εξής:

• μη επιλεξιμότητα εξόδων και έργων, παραβάσεις των κανόνων της εσωτερικής αγοράς (ιδίως μη τήρηση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων), απουσία βασικών δικαιολογητικών, και μη τήρηση των κανόνων περί δημόσιων συμβάσεων στον τομέα «Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες»·
• μη επιλεξιμότητα δικαιούχων, έργων ή εξόδων, διοικητικά σφάλματα και μη τήρηση των γεωργο-περιβαλλοντικών δεσμεύσεων αποτελούν τα συνηθέστερα σφάλματα που εντοπίζονται στους τομείς δαπανών που αφορούν την αγροτική ανάπτυξη, τα μέτρα στήριξης της αγοράς, το περιβάλλον, τη δράση για το κλίμα και την αλιεία. Οι εν λόγω δαπάνες αντιστοιχούν συνολικά περίπου στο 33 % των συνολικών δαπανών στο πλαίσιο του τομέα «Φυσικοί πόροι και περιβάλλον»·
• μη επιλεξιμότητα άμεσων εξόδων προσωπικού και λοιπών άμεσων εξόδων είναι η κύρια πηγή σφαλμάτων στις δαπάνες για την έρευνα («Ορίζων 2020» και έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο στο πλαίσιο του τομέα «Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία»)· σοβαρή μη συμμόρφωση με τους κανόνες περί δημόσιων συμβάσεων και μη επιλέξιμα λοιπά άμεσα έξοδα αποτελούν τα συνηθέστερα σφάλματα που εντοπίζονται στο πλαίσιο άλλων προγραμμάτων και δραστηριοτήτων (κυρίως του Μηχανισμού Συνδέοντας την Ευρώπη)·
• μη πραγματοποιηθέντα έξοδα, μη επιλέξιμα έξοδα, απουσία δικαιολογητικών και σφάλματα στις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα «Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος».

Το 2021, οι δαπάνες υψηλού κινδύνου αυξήθηκαν περαιτέρω σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και αποτελούν σχεδόν τα δύο τρίτα του πληθυσμού ελέγχου, αντιπροσωπεύοντας το 63,2 % αυτού (έναντι 59 % το 2020). Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις υψηλού κινδύνου δαπάνες ήταν 4,7 % (έναντι 4,0 % το 2020).

Οι δαπάνες χαμηλού κινδύνου αντιστοιχούσαν στο υπόλοιπο 36,8 % του πληθυσμού ελέγχου (έναντι 41 % το 2020) και περιλάμβαναν κυρίως πληρωμές βάσει δικαιωμάτων. Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για το συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού υπολειπόταν του ορίου σημαντικότητας του 2 % που έχουμε ορίσει (βλέπε γράφημα 4).

Στο γράφημα 5 γίνεται σύγκριση των κατά την εκτίμησή μας επιπέδων σφάλματος στους διάφορους τομείς δαπανών μεταξύ 2017 και 2021. Περαιτέρω πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τα αποτελέσματα παρατίθενται στην ενότητα «Τα αποτελέσματα του ελέγχου μας αναλυτικότερα», καθώς και στα συναφή κεφάλαια της ετήσιας έκθεσης για το 2021.

Διατυπώσαμε γνώμη χωρίς επιφύλαξη όσον αφορά την πρώτη πληρωμή στο πλαίσιο του ΜΑΑ

Το 2021, για πρώτη φορά, οι εργασίες μας κάλυψαν τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών στο πλαίσιο του ΜΑΑ. Ο πληθυσμός ελέγχου συνίστατο στη μοναδική εκταμίευση του 2021, μια καταβολή προς την Ισπανία, και στην εκκαθάριση της σχετικής προχρηματοδότησης. Το αίτημα καταβολής της πληρωμής που υπέβαλε η Ισπανία περιλάμβανε 52 ορόσημα, τα οποία έκρινε ότι είχαν εκπληρωθεί. Το ποσό που, βάσει της εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου, έπρεπε να καταβληθεί στη χώρα ήταν 11,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Βασίσαμε την αξιολόγησή μας στην πλήρωση του όρου που είχε τεθεί για την καταβολή της πληρωμής, ήτοι στην ικανοποιητική εκπλήρωση των οροσήμων και των τιμών-στόχου, όπως ορίζονταν στην εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου. Από το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων ελέγχου που συγκεντρώσαμε μέσω των εργασιών μας προκύπτει ότι ένα από τα 52 ορόσημα που συνδέονται με την πρώτη εκταμίευση προς την Ισπανία δεν είχε επιτευχθεί. Η Επιτροπή δεν έχει καθορίσει ακόμη τη μέθοδο που θα εφαρμόζεται για την ποσοτικοποίηση του αντικτύπου της μη επίτευξης ενός οροσήμου ή μιας τιμής-στόχου. Κατά την άποψή μας, το σφάλμα δεν είναι ουσιώδες. Άλλες αδυναμίες που διαπιστώσαμε στις εργασίες της Επιτροπής για την αξιολόγηση της επίτευξης των οροσήμων είναι η εφαρμογή ανεπαρκώς αξιόπιστων κριτηρίων όσον αφορά το πρόσθετο ορόσημο σχετικά με τις δικλίδες και η ανεπαρκής τεκμηρίωση των εργασιών της, κάτι που όμως δεν επηρεάζει την αξιολόγηση του κατά πόσον επετεύχθη ένα συγκεκριμένο ορόσημο.

Σύγκριση των κατά την εκτίμησή μας επιπέδων σφάλματος με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις της Επιτροπής

Η ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις (ΕΕΔΕ), της οποίας την ευθύνη φέρει το Σώμα των Επιτρόπων, συνοψίζει τις βασικές πληροφορίες σχετικά με τον εσωτερικό έλεγχο και τη χρηματοοικονομική διαχείριση που περιλαμβάνονται στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων (ΕΕΔ). Περιλαμβάνει τον κίνδυνο κατά την πληρωμή, ο οποίος αποτελεί την από μέρους της Επιτροπής εκτίμηση του ποσού που έχει καταβληθεί κατά παράβαση των ισχυόντων κανόνων. Συνολικά, η από μέρους της Επιτροπής εκτίμηση του κινδύνου κατά την πληρωμή είναι 1,9 % για το 2021 και υπολείπεται του ορίου σημαντικότητας (2,0 %) που εμείς έχουμε ορίσει, καθώς και του κατά την εκτίμησή μας επιπέδου σφάλματος (3,0 %) για τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Όπως και το κατά την εκτίμησή μας επίπεδο σφάλματος, η εκτίμηση της Επιτροπής δεν αφορά τις δαπάνες στο πλαίσιο του ΜΑΑ, για τις οποίες γνωστοποιεί χωριστά τα αποτελέσματα των δικλίδων βάσει ποιοτικής αξιολόγησης. Επιπλέον, η ΕΕΔ που καταρτίζει κάθε γενική διεύθυνση (ΓΔ) της Επιτροπής, περιλαμβάνει δήλωση του γενικού διευθυντή, με την οποία αυτός διασφαλίζει ότι η έκθεση παρουσιάζει ορθά τις συναφείς χρηματοοικονομικές πληροφορίες και ότι οι πράξεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του είναι νόμιμες και κανονικές. Για τον σκοπό αυτό, όλες οι ΓΔ παρείχαν εκτιμήσεις του κινδύνου κατά την πληρωμή σχετικά με τις δαπάνες τους, με εξαίρεση τις δαπάνες στο πλαίσιο του ΜΑΑ. Όσον αφορά τις τελευταίες, η Επιτροπή προβαίνει στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των δικλίδων βάσει ενός συνδυασμού των αποτελεσμάτων των ελέγχων και των δικλίδων της ίδιας και των κρατών μελών.

Όσον αφορά τους τομείς του ΠΔΠ για τους οποίους προβαίνουμε σε ειδική εκτίμηση, συγκρίναμε τον κατά την εκτίμηση της Επιτροπής κίνδυνο κατά την πληρωμή για το 2021 με το κατά τη δική μας εκτίμηση επίπεδο σφάλματος. Από τη σύγκριση προκύπτει ότι οι εκτιμήσεις της Επιτροπής για τον κίνδυνο κατά την πληρωμή είναι χαμηλότερες από τις δικές μας εκτιμήσεις του επιπέδου σφάλματος στους τομείς «Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία» και «Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες». Όσον αφορά τον τομέα «Φυσικοί πόροι», η εκτίμηση της Επιτροπής για τον κίνδυνο κατά την πληρωμή (1,8 %) συμπίπτει με τη δική μας.

Στην ΕΕΔΕ, η Επιτροπή παρουσιάζει τη συνολική εκτίμηση κινδύνου για τις ετήσιες δαπάνες του 2021, προκειμένου να εντοπίσει τους τομείς υψηλού κινδύνου και να εστιάσει τη δράση της σε αυτούς. Η Επιτροπή εκτιμά ότι ο κίνδυνος είναι χαμηλός για το 55 % των δαπανών, μέτριος για το 23 % και υψηλός για το 22 %. Ωστόσο, οι εργασίες μας ανέδειξαν περιορισμούς στις κατασταλτικές ελεγκτικές εργασίες της Επιτροπής, οι οποίοι, θεωρούμενοι στο σύνολό τους, επηρεάζουν την αξιοπιστία της από μέρους της εκτίμησης κινδύνου.

Επίσης, παρακολουθήσαμε τη συνέχεια που δόθηκε στην παρατήρηση που διατυπώσαμε πέρυσι, σύμφωνα με την οποία ο τρόπος με τον οποίο η Επιτροπή παρουσιάζει στην ΕΕΔΕ τις πραγματικές δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις είναι πολύπλοκος και όχι πάντοτε σαφής. Διαπιστώσαμε ότι η αναθεώρηση από την Επιτροπή της διαδικασίας της για την αναφορά στοιχείων επέφερε βελτιώσεις. Ωστόσο, θεωρούμε επίσης ότι η παρουσίαση «διορθώσεων προηγούμενων πληρωμών» (5 620 εκατομμύρια ευρώ) και του αντίστοιχου ποσοστού των σχετικών δαπανών (3,3 %) είναι ακατάλληλη και ικανή να οδηγήσει σε παρανοήσεις, καθώς τα προληπτικά μέτρα που περιλαμβάνονται δεν αφορούν προηγούμενες πληρωμές ή δαπάνες που έχουν γίνει δεκτές. Επιπλέον, τα προληπτικά μέτρα των κρατών μελών δεν μπορούν να αποδοθούν απευθείας στην Επιτροπή.

Επισημαίνουμε ότι η Επιτροπή, στην ΕΕΔΕ της, αναφέρει ότι απέστειλε στην Ουγγαρία μια πρώτη κοινοποίηση τον Απρίλιο του 2022 στο πλαίσιο του «γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας». Με την κίνηση αυτή ξεκίνησε η διαδικασία που ενδέχεται να οδηγήσει στην επιβολή μέτρων εις βάρος κράτους μέλους για παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου. Ωστόσο, η ΕΕΔΕ δεν γνωστοποιεί περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με την κοινοποίηση αυτή ή τον τρόπο με τον οποίο το εν λόγω ζήτημα μπορεί να επηρεάσει την κανονικότητα των συναφών δαπανών.

Παραπέμψαμε στην OLAF και την EPPO περιπτώσεις εικαζόμενης απάτης

Συνεργαζόμαστε με την OLAF εδώ και πολλά χρόνια και με την EPPO από την έναρξη της λειτουργίας της τον Ιούνιο του 2021. Παραπέμψαμε στην OLAF 15 υποθέσεις εικαζόμενης απάτης που εντοπίσαμε κατά τη διάρκεια των ελεγκτικών εργασιών μας το 2021 (έναντι έξι το 2020), από τις οποίες η OLAF έχει ήδη κινήσει έρευνες για πέντε. Ταυτόχρονα, παραπέμψαμε μία από αυτές τις υποθέσεις και στην EPPO, μαζί με μία ακόμη υπόθεση που είχαμε εντοπίσει στο πλαίσιο των ελεγκτικών εργασιών μας το 2021. Τον Μάρτιο του 2022 αποφασίσαμε να αρχίσουμε να διαβιβάζουμε υποθέσεις εικαζόμενης απάτης ταυτοχρόνως τόσο στην OLAF όσο και στην EPPO, κατά περίπτωση.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τις κύριες διαπιστώσεις παρατίθενται στα κεφάλαια 1 και 10 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021. Το πλήρες κείμενο της ετήσιας έκθεσής μας είναι διαθέσιμο στον ιστότοπό μας (eca.europa.eu).

Τα αποτελέσματα του ελέγχου μας αναλυτικότερα

Διαχείριση του προϋπολογισμού και χρηματοοικονομική διαχείριση

Εκτέλεση και χρήση του προϋπολογισμού το 2021

Η εκτέλεση του προϋπολογισμού ήταν χαμηλή για τις αναλήψεις υποχρεώσεων αλλά υψηλή για τις πληρωμές

Ο κανονισμός για το ΠΔΠ ορίζει μέγιστα ποσά για καθένα από τα επτά έτη του ΠΔΠ. Αυτά τα ανώτατα όρια ισχύουν τόσο για νέες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις της ΕΕ (πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων) όσο και για πληρωμές που μπορούν να πραγματοποιηθούν από τον προϋπολογισμό της (πιστώσεις πληρωμών). Βλέπε γράφημα 6.

Το 2021, δεσμεύθηκαν συνολικά 113,4 δισεκατομμύρια ευρώ, ήτοι μόλις το 68 % του συνολικού διαθέσιμου ποσού (166,8 δισεκατομμύρια ευρώ). Το ποσοστό αυτό είναι εξαιρετικά χαμηλό, χαμηλότερο ακόμη και από το αντίστοιχο του 2014, πρώτου έτους εφαρμογής του προηγούμενου ΠΔΠ (77 %). Το 2021, οι καθυστερήσεις στην έγκριση των τομεακών κανονισμών επιβράδυναν την έναρξη νέων προγραμμάτων, ιδίως όσον αφορά τα οκτώ υπό επιμερισμένη διαχείριση ταμεία που διέπονται από τον κανονισμό περί κοινών διατάξεων. Το ποσό που ήταν διαθέσιμο για πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων από αυτά τα οκτώ ταμεία χρησιμοποιήθηκε μόλις κατά 2 %.

Το 2021, το ανώτατο όριο του ΠΔΠ για τις πιστώσεις πληρωμών ήταν 166,1 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το ποσό που ήταν διαθέσιμο για πληρωμές στον οριστικό προϋπολογισμό ανερχόταν σε 168,0 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι πραγματικές πληρωμές ανήλθαν συνολικά σε 163,6 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 97 % των διαθέσιμων πιστώσεων πληρωμών. Εάν συνυπολογιστούν οι πρόσθετες πληρωμές ύψους 62,6 δισεκατομμυρίων ευρώ από έσοδα με ειδικό προορισμό (κυρίως επιχορηγήσεις του ΜΑΑ) και οι μεταφορές ύψους 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ από το 2020, οι πληρωμές το 2021 ανήλθαν συνολικά σε 228,0 δισεκατομμύρια ευρώ.

Το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την περίοδο 2014-2020 σημείωσε αύξηση

Το 2021, τα κράτη μέλη συνέχισαν να απορροφούν κονδύλια από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) της περιόδου του ΠΔΠ 2014-2020. Στο τέλος του 2021, οι συνολικές σωρευτικές πληρωμές για τα επιχειρησιακά προγράμματα των ΕΔΕΤ της περιόδου 2014-2020 ανέρχονταν σε 331,1 δισεκατομμύρια ευρώ, από σύνολο 492 δισεκατομμυρίων ευρώ (67 %). Τα εναπομένοντα 160,9 δισεκατομμύρια ευρώ πρέπει να καταβληθούν και το υπόλοιπο να αποδεσμευθεί μέχρι το κλείσιμο των προγραμμάτων πριν από το τέλος του 2025, εξαιρουμένου του ΕΓΤΑΑ, του οποίου το κλείσιμο θα λάβει χώρα το 2027. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος των ύψους 251,7 δισεκατομμυρίων ευρώ εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων στο τέλος του 2021.

Όπως φαίνεται στο γράφημα 7, το σωρευτικό ποσοστό απορρόφησης της χρηματοδότησης των ΕΔΕΤ από τα κράτη μέλη παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις.

Η εκτέλεση του NGEU άρχισε το 2021

Το προσωρινό μέσο NGEU άρχισε να εκτελείται τον Ιούνιο του 2021 με την έναρξη ισχύος της νέας απόφασης για τους ιδίους πόρους, με την οποία επιτράπηκε ο απαιτούμενος δανεισμός. Στο τέλος του 2021, οι αναλήψεις υποχρεώσεων από τα κεφάλαια του NGEU έφθαναν τα 143,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι προχρηματοδοτήσεις και οι πληρωμές υπερέβαιναν τα 53,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε γράφημα 8.

Οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και το NGEU έφθασαν στο πρωτοφανές ποσό των 341,6 δισεκατομμυρίων ευρώ

Στο τέλος του 2021, οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων ανέρχονταν συνολικά σε 341,6 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα 251,7 δισεκατομμύρια ευρώ αφορούσαν τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τα 89,9 δισεκατομμύρια ευρώ το NGEU. Οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ μειώθηκαν σημαντικά μετά το ιστορικά υψηλό των 303,2 δισεκατομμυρίων ευρώ στο οποίο ανέρχονταν στο τέλος του 2020, κυρίως λόγω των καθυστερήσεων στην έναρξη της εκτέλεσης των υπό επιμερισμένη διαχείριση ταμείων υπό το ΠΔΠ 2021-2027. Ωστόσο, συνυπολογιζομένων των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων που συνδέονται με το NGEU, το συνολικό ποσό των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων έφθασε σε πρωτοφανές ύψος. Στο γράφημα 9 παρουσιάζονται, ανά έτος εγγραφής, οι συνολικές εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων τόσο από τον προϋπολογισμό της ΕΕ όσο και από το NGEU στο τέλος του 2021.

Η Επιτροπή προβλέπει ότι, το 2027, οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα φθάσουν τα 317 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή ότι θα είναι κατά 14 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερες από τα 303,2 δισεκατομμύρια ευρώ που ήταν στο τέλος του 2020. Αυτή η μικρή αύξηση οφείλεται κυρίως στη μείωση της διαφοράς μεταξύ των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και των πιστώσεων πληρωμών στο ΠΔΠ 2021-2027.

Τα έξοδα διαχείρισης των χρηματοδοτικών μέσων ποικίλλουν

Εξετάσαμε επίσης τα ποσά που είχαν καταβληθεί ως έξοδα διαχείρισης από τα κράτη μέλη έναντι των συνολικών πληρωμών, στις οποίες περιλαμβανόταν η εθνική συγχρηματοδότηση των χρηματοδοτικών μέσων. Διαπιστώσαμε ότι τα έξοδα διαχείρισης ανέρχονταν στο 3,6 % του συνόλου των πληρωμών προς τα χρηματοδοτικά μέσα υπό το ΠΔΠ 2014-2020. Ωστόσο, πρόκειται για μέσο όρο· το πραγματικό ποσοστό διαφέρει σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Στη Σουηδία, παραδείγματος χάριν, τα έξοδα διαχείρισης αντιστοιχούσαν σε άνω του 10 % των συνολικών πληρωμών προς τα χρηματοδοτικά μέσα. Στην Αυστρία και στο Βέλγιο, αντιθέτως, δεν καταγράφονταν έξοδα διαχείρισης για τα χρηματοδοτικά μέσα (βλέπε γράφημα 10).

Βασικοί κίνδυνοι και προκλήσεις για τον προϋπολογισμό της ΕΕ τα επόμενα έτη

Το συνολικό άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ αυξήθηκε το 2021, κυρίως λόγω της θέσπισης του NGEU

Το συνολικό άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ σε ενδεχόμενες υποχρεώσεις αυξήθηκε από 131,9 δισεκατομμύρια ευρώ το 2020 σε 277,9 δισεκατομμύρια ευρώ το 2021. Οι δύο βασικοί λόγοι για αυτή τη σημαντική αύξηση ήταν η θέσπιση του NGEU και η αύξηση του ποσού των δανείων που χορηγούνται από το μέσο SURE (βλέπε γράφημα 11).

Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας αυξάνει τους κινδύνους για τον προϋπολογισμό της ΕΕ

Η ΕΕ κινητοποιεί τον προϋπολογισμό της και ενισχύει την ευελιξία της, ως αντίδραση στον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, γεγονός το οποίο θα αυξήσει τις ανάγκες της ΕΕ από άποψη προϋπολογισμού, καθώς και τον κίνδυνο εμφάνισης ενδεχόμενων υποχρεώσεων που θα βαρύνουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Στο τέλος του 2021, στο πλαίσιο των προγραμμάτων μακροοικονομικής συνδρομής και της Ευρατόμ, η Ουκρανία είχε ανεξόφλητα δάνεια ονομαστικής αξίας 4,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει χορηγήσει στην Ουκρανία δάνεια αξίας 2,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία καλύπτονται από εγγυήσεις της ΕΕ.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• Να ενημερώσει την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή σχετικά με τους παράγοντες που συμβάλλουν στην εξέλιξη των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων και να λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα για τη σταδιακή μείωσή τους μακροπρόθεσμα.
• Να παρακολουθήσει στενά τον αυξανόμενο κίνδυνο πυροδότησης ενδεχόμενων υποχρεώσεων για τον προϋπολογισμό της ΕΕ εξαιτίας του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και να λάβει τα επιβαλλόμενα μέτρα ώστε τα εργαλεία μετριασμού του κινδύνου να διαθέτουν ανά πάσα στιγμή την κατάλληλη επάρκεια.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τις κύριες διαπιστώσεις όσον αφορά τη διαχείριση του προϋπολογισμού και τη χρηματοοικονομική διαχείριση παρατίθενται στο κεφάλαιο 2 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Έσοδα

239,6 δισ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο έλεγχός μας κάλυψε το τμήμα του προϋπολογισμού της ΕΕ που αναφέρεται στα έσοδα με τα οποία χρηματοδοτούνται οι δαπάνες της. Εξετάσαμε ορισμένα από τα βασικά συστήματα δικλίδων που εφαρμόζονται για τη διαχείριση των ιδίων πόρων, καθώς και δείγμα πράξεων εσόδων.

Οι συνεισφορές των κρατών μελών βάσει του ΑΕΕ τους αντιστοιχούσαν στο 48,2 % των συνολικών εσόδων της ΕΕ το 2021, ενώ οι ίδιοι πόροι προερχόμενοι από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) αντιστοιχούσαν στο 7,5 %. Οι συνεισφορές αυτές υπολογίζονται βάσει μακροοικονομικών στατιστικών στοιχείων και εκτιμήσεων που παρέχουν τα κράτη μέλη.

Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ), συνιστάμενοι σε δασμούς που εισπράττονται επί των εισαγωγών από τις αρχές των κρατών μελών για λογαριασμό της ΕΕ, συνεισέφεραν κατά επιπλέον 7,9 % στα έσοδα της ΕΕ.

O ίδιος πόρος που βασίζεται στα μη ανακυκλωμένα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών εξασφαλίζει το 2,5 % των εσόδων της ΕΕ. Eισήχθη το 2021 και υπολογίζεται με την εφαρμογή ενιαίου συντελεστή στο βάρος των απορριμμάτων μη ανακυκλωμένων πλαστικών συσκευασιών, τα οποία παράγονται σε κάθε κράτος μέλος.

Τα εξωτερικά έσοδα με ειδικό προορισμό, που αφορούν κυρίως ποσά προερχόμενα από δανεισμό και χορηγούμενα στα κράτη μέλη ως μη επιστρεπτέα χρηματοδοτική στήριξη στο πλαίσιο του NGEU, αντιστοιχούν στο 23,2 % των εσόδων της ΕΕ.

Η ΕΕ διαθέτει επίσης και άλλες πηγές εσόδων. Οι σημαντικότερες είναι οι εισφορές και οι επιστροφές που συνδέονται με συμφωνίες και προγράμματα της ΕΕ (8,3 % των εσόδων της), όπως τα έσοδα που σχετίζονται με την εκκαθάριση ως προς τη συμμόρφωση του ΕΓΤΕ και του ΕΓΤΑΑ, και οι εισφορές χωρών εκτός ΕΕ σε ενωσιακά προγράμματα και δραστηριότητες.

Τι διαπιστώσαμε

Προληπτικά και διορθωτικά μέτρα

Τα σχετικά με τα έσοδα συστήματα που εξετάσαμε ήταν σε γενικές γραμμές αποτελεσματικά. Ωστόσο, οι βασικές εσωτερικές δικλίδες για τους ΠΙΠ που αξιολογήσαμε σε ορισμένα κράτη μέλη και η διαχείριση των επιφυλάξεων σχετικά με τον ΦΠΑ και των ανοικτών σημείων σχετικά με τους ΠΙΠ σε επίπεδο Επιτροπής ήταν μερικώς αποτελεσματικές λόγω σειράς αδυναμιών που εξακολουθούν να μην αποκαθίστανται.

Διαπιστώσαμε επίσης ότι υπήρχαν καθυστερήσεις στην υλοποίηση αρκετών δράσεων από το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για τα τελωνεία που συμβάλλουν στη μείωση του ελλείμματος τελωνειακών δασμών. Η αδυναμία αυτή δεν επηρεάζει την ελεγκτική γνώμη μας σχετικά με τα έσοδα, δεδομένου ότι δεν αφορούν τις πράξεις στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί, αλλά τον κίνδυνο οι ΠΙΠ να είναι ελλιπείς.

Εξακολουθούν να υπάρχουν αδυναμίες στα εθνικά συστήματα δικλίδων που αφορούν την κατάρτιση των καταστάσεων ΠΙΠ. Συγκεκριμένα στην περίπτωση της Ιταλίας, έχουμε θέσει υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία των ιταλικών καταστάσεων ΠΙΠ ήδη από το 2011, κυρίως λόγω καθυστερήσεων στην ενημέρωση των λογαριασμών που αφορούν τους μη εισέτι εισπραχθέντες τελωνειακούς δασμούς με στοιχεία σχετικά με τις ανακτήσεις οφειλών.

Παρατηρήσαμε επίσης πως, παρότι ο αριθμός των επιφυλάξεων σχετικά με τον ΦΠΑ και τα ανοικτά σημεία σχετικά με τους ΠΙΠ έχει μειωθεί, η διαχείρισή τους εξακολουθεί να παρουσιάζει αδυναμίες. Στην περίπτωση των επιφυλάξεων σχετικά με τον ΦΠΑ, αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι η Επιτροπή δεν εφάρμοζε κοινή προσέγγιση όσον αφορά τις προθεσμίες που ορίζει στα κράτη μέλη, προκειμένου αυτά να υπολογίσουν και να πραγματοποιήσουν τις αντίστοιχες δημοσιονομικές διορθώσεις στους ιδίους πόρους που βασίζονται στον ΦΠΑ. Όσον αφορά τα σχετικά με τους ΠΙΠ ανοικτά σημεία, η Επιτροπή είχε επικαιροποιήσει τη διαδικασία που ακολουθούσε για την επεξεργασία των αποτελεσμάτων των επιθεωρήσεών της σχετικά με τους ΠΙΠ. Παρ’ όλα αυτά, δεν προέβλεπε σύστημα για την κατάταξη των ελλείψεων των κρατών μελών κατά σειρά προτεραιότητας, ούτε καθόριζε προθεσμίες για τις επακόλουθες δράσεις που αυτά όφειλαν να αναλάβουν βάσει των απαντήσεών τους.

Επιπλέον, παρατηρήσαμε καθυστερήσεις στις δράσεις της Επιτροπής για τη βελτίωση της διαχείρισης των κινδύνων που απειλούν τους ΠΙΠ και τη μείωση του ελλείμματος τελωνειακών δασμών. Εξετάζοντας την υλοποίηση του σχεδίου δράσης για τα τελωνεία από την Επιτροπή, παρατηρήσαμε ότι αρκετές από τις δράσεις αυτές δεν είχαν προχωρήσει αρκετά.

Οι καθυστερήσεις των κρατών μελών επηρεάζουν τις εργασίες της Επιτροπής σχετικά με την άρση των επιφυλάξεων που αφορούν το ΑΕΕ. Οι καθυστερήσεις αυτές αφορούσαν, αφενός, την παράδοση των καταλόγων ΑΕΕ στην Επιτροπή στο πλαίσιο του νέου κύκλου επαλήθευσης του ΑΕΕ 2020-2024 και, αφετέρου, τη συνέχεια που έπρεπε να δώσουν στις επιφυλάξεις σχετικά με το ΑΕΕ για συγκεκριμένες πράξεις στο πλαίσιο του προηγούμενου κύκλου επαληθεύσεων 2016-2019.

Για έκτο συναπτό έτος, η ΓΔ BUDG της Επιτροπής διατήρησε στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της την επιφύλαξη σχετικά με το γεγονός ότι τα ποσά των ΠΙΠ που μεταφέρθηκαν στον προϋπολογισμό της ΕΕ είναι ανακριβή λόγω της δήλωσης δασμολογητέας αξίας χαμηλότερης της πραγματικής για εισαγωγές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ειδών υπόδησης από την Κίνα την περίοδο μεταξύ 2011 και 2017. Η επιφύλαξη διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 2016, όταν προσδιορίστηκαν σε 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ οι απώλειες ΠΙΠ που καταλογίζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο, και στη συνέχεια, το 2018, διευρύνθηκε συμπεριλαμβάνοντας και άλλα κράτη μέλη, χωρίς προσδιορισμό ποσών. Στους ενοποιημένους λογαριασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2021 ως τόκοι καταχωρίστηκε περαιτέρω ποσό 2,1 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στις 8 Μαρτίου 2022, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) έκρινε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αθέτησε τις υποχρεώσεις που υπείχε βάσει της ενωσιακής νομοθεσίας περί ιδίων πόρων. Το ΔΕΕ ενέκρινε τη μέθοδο που χρησιμοποιεί η Επιτροπή για την ποσοτικοποίηση των απωλειών ΠΙΠ βάσει στατιστικών στοιχείων. Ωστόσο, απέρριψε εν μέρει τον υπολογισμό της Επιτροπής και έδωσε οδηγίες για τον επανυπολογισμό του. Η Επιτροπή έχει αρχίσει να αναλύει την απόφαση του ΔΕΕ και τις επιπτώσεις της στους υπολογισμούς της.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• Να λάβει τα αναγκαία μέτρα (περιλαμβανομένης της κίνησης διαδικασίας επί παραβάσει όπου κρίνεται σκόπιμο), προκειμένου να εξασφαλίσει ότι η Ιταλία θα επιληφθεί των από μακρού αδυναμιών που αντιμετωπίζει όσον αφορά τη λογιστική καταχώριση των ΠΙΠ. Στόχος των μέτρων αυτών πρέπει να είναι η αντιμετώπιση των συνεχών αποκλίσεων που μειώνουν την αξιοπιστία των ιταλικών καταστάσεων περί των εισπραχθέντων και των μη εισέτι εισπραχθέντων δασμών.
• Να επανεξετάσει τις διαδικασίες της όσον αφορά τη διαχείριση των επιφυλάξεων σχετικά με τον ΦΠΑ, προκειμένου να ορίσει στις εθνικές αρχές περισσότερο εναρμονισμένες και αυστηρότερες προθεσμίες, κάτι που θα διευκόλυνε την παρακολούθηση και την άρση των επιφυλάξεων.
• Να βελτιώσει την εκτίμηση των χρηματοοικονομικών κινδύνων που απειλούν τους ΠΙΠ, εφαρμόζοντας εγκαίρως τα σχετικά μέτρα που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης της για τα τελωνεία.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των εσόδων της ΕΕ παρατίθενται στο κεφάλαιο 3 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία

Σύνολο: 18,5 δισ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του τομέα 1 του ΠΔΠ «Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία» είναι ποικίλα και στοχεύουν στη χρηματοδότηση των επενδύσεων της ΕΕ που συμβάλλουν στην έρευνα και στην καινοτομία, στην ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών, στην πρόοδο στους τομείς των επικοινωνιών, της ενέργειας, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της ενιαίας αγοράς, καθώς και στη διαστημική πολιτική. Το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» παραμένει το κύριο πρόγραμμα για την έρευνα και την καινοτομία. Ο τομέας του ΠΔΠ περιλαμβάνει επίσης μεγάλα έργα υποδομής στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» και τα διαστημικά προγράμματα (Galileo, EGNOS και Copernicus). Επιπλέον καλύπτει το ταμείο InvestEU, σκοπός του οποίου είναι να κινητοποιήσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις μέσω εγγύησης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ που στηρίζει τις επενδύσεις εταίρων υλοποίησης.

Για το 2021, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο στον τομέα αυτό ανέρχονταν σε 14,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι περισσότερες από αυτές τελούν υπό την άμεση διαχείριση της Επιτροπής. Η Επιτροπή προβαίνει σε προπληρωμές προς δικαιούχους από τον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα μετά την υπογραφή της συμφωνίας επιχορήγησης και, στην πορεία υλοποίησης των οικείων χρηματοδοτούμενων έργων, αποδίδει μέρος των συνολικών εξόδων που αυτοί δηλώνουν, αφού αφαιρέσει τις προπληρωμές. Κατά κανόνα, τα διαστημικά προγράμματα τελούν υπό έμμεση διαχείριση βάσει συμφωνιών μεταβίβασης αρμοδιοτήτων που συνάπτει η Επιτροπή με φορείς υλοποίησης που έχουν συσταθεί για τον σκοπό αυτό (όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος). Τα χρηματοδοτικά μέσα του InvestEU εκτελούνται ως επί το πλείστον από την ΕΤΕπ ή το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, που με τη σειρά τους προσφεύγουν σε ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.

Τι διαπιστώσαμε

Συνολικά, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος στον τομέα «Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία» είναι σημαντικό.

Το 2021, από τις 130 πράξεις που εξετάσαμε 55 (42 %) περιείχαν σφάλμα.

Οι δαπάνες του «Ορίζων 2020» και του 7ου ΠΠ εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται ως υψηλού κινδύνου και αποτελούν μία από τις κύριες πηγές των σφαλμάτων που εντοπίζουμε. Διαπιστώσαμε ποσοτικοποιήσιμα σφάλματα που αφορούσαν μη επιλέξιμα έξοδα σε 29 από τις 87 πράξεις από τον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας που περιείχε το δείγμα μας. Αυτά αντιστοιχούν στο 45 % του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος για τον συγκεκριμένο τομέα του ΠΔΠ το 2021.

Για τα άλλα προγράμματα και δραστηριότητες, εντοπίσαμε ποσοτικoποιήσιμα σφάλματα σε εννέα από τις 43 πράξεις του δείγματος. Υπήρχαν συγκεκριμένα περιπτώσεις παρατυπιών στη διαδικασία σύναψης συμβάσεων, σχετικά με έξοδα για εργασίες που δηλώθηκαν και αποδόθηκαν δύο φορές, την απόδοση εξόδων που δεν προβλέπονταν από τη σύμβαση-πλαίσιο, καθώς και σχετικά με τη χρηματοδότηση μη επιλέξιμου περιουσιακού στοιχείου.

Παρ’ όλες τις προσπάθειες απλούστευσης, οι κανόνες για τη δήλωση των εξόδων προσωπικού στο πλαίσιο του «Ορίζων 2020» παραμένουν πολύπλοκοι και ο υπολογισμός τους εξακολουθεί να συνιστά μείζονα πηγή σφαλμάτων στις σχετικές δηλώσεις. Από τις 29 πράξεις του δείγματός μας που προέρχονταν από τον πληθυσμό των πράξεων του τομέα της έρευνας και οι οποίες περιείχαν ποσοτικοποιήσιμα σφάλματα, οι 26, ήτοι άνω του 89 %, αφορούν τη δήλωση και την απόδοση μη επιλέξιμων εξόδων προσωπικού.

Οι κατ’ ανάθεση των δικαιούχων ελεγκτές παρέχουν, κατά την ολοκλήρωση ενός έργου, πιστοποιητικά για τις οικονομικές καταστάσεις, τα οποία σκοπό έχουν να διευκολύνουν την Επιτροπή στον έλεγχο της επιλεξιμότητας των εξόδων που δηλώνονται στις οικονομικές καταστάσεις. Έχουμε αναφέρει επανειλημμένως αδυναμίες στα εν λόγω πιστοποιητικά. Για το υπό εξέταση έτος, διαπιστώσαμε ότι 7 από τις 12 περιπτώσεις ανιχνεύσιμων και ποσοτικοποιήσιμων σφαλμάτων δεν είχαν εντοπισθεί ούτε από τους ελεγκτές που εξέδωσαν τα πιστοποιητικά ούτε από την Επιτροπή.

Επισκόπηση των συστημάτων ΤΠ σχετικά με τις επιχορηγήσεις στον τομέα της έρευνας

Το 2021 επισκοπήσαμε τη σουίτα εφαρμογών eGrants, που αποτελεί την εμπορική λύση που χρησιμοποιεί η Επιτροπή, σε επίπεδο οργάνου, για τη διαχείριση των επιχορηγήσεων και των εμπειρογνωμόνων. Αυτή συγκεντρώνει τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για το σύνολο της διαδικασίας, ήτοι από την προετοιμασία των προγραμμάτων εργασίας και των προσκλήσεων έως τη διαχείριση της ροής εργασιών σχετικά με τις επιχορηγήσεις.

Βάσει της περιορισμένης επισκόπησής μας, διαπιστώσαμε ότι τα συστήματα έχουν ενσωματωθεί σωστά στο περιβάλλον ΤΠ. Ωστόσο, σύμφωνα με την ισχύουσα νομική βάση, τα λογιστικά συστήματα των δικαιούχων και το σύστημα υποβολής δηλώσεων δεν συνδέονται μεταξύ τους. Η Επιτροπή έχει στη διάθεσή της τα γενικά χρηματοοικονομικά δεδομένα των έργων που απαιτούνται από το πλαίσιο δικλίδων της, καθώς και τις λογιστικές πληροφορίες για τους σκοπούς της εφαρμογής πρόσθετων δικλίδων ή της διενέργειας πρόσθετων ελέγχων κατόπιν αιτήματος, γεγονός που σημαίνει ότι δεν είναι δυνατή η εφαρμογή αυτόματων δικλίδων μεγάλης κλίμακας.

Στοιχεία σχετικά με την κανονικότητα που ανέφερε η Επιτροπή

Όσον αφορά το πρόγραμμα «Ορίζων 2020», η Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΔ RTD) ανέφερε αναμενόμενο αντιπροσωπευτικό ποσοστό σφάλματος 2,3 % και υπολειπόμενο ποσοστό σφάλματος 1,7 %, λαμβανομένων υπόψη των διορθωτικών μέτρων, για όλες τις ΓΔ και τα λοιπά όργανα της ΕΕ που διαχειρίζονται δαπάνες της στον τομέα της έρευνας. Οι σχετικοί κατασταλτικοί έλεγχοι διενεργούνται από την Κοινή Υπηρεσία Ελέγχου (CAS) της ΓΔ RTD ή, για λογαριασμό της, από εξωτερικούς αναδόχους.

Δεδομένου ότι το 2021 ήταν το πρώτο έτος εφαρμογής του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», ο αριθμός των πληρωμών που εκτελέστηκαν ήταν πολύ περιορισμένος (αποκλειστικά προχρηματοδοτήσεις για τη ΓΔ RTD). Κατά συνέπεια, η ΓΔ RTD δεν ανέφερε ποσοστό σφάλματος για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» το 2021.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• Να ενθαρρύνει σθεναρά τη χρήση του «Personnel Costs Wizard» (διαθέσιμου στη διαδικτυακή πύλη για τους συμμετέχοντες), ιδίως για ορισμένες κατηγορίες δικαιούχων που παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο σφάλματος, όπως οι ΜΜΕ και οι νέοι δικαιούχοι (για επιχορηγήσεις τόσο στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» όσο και του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»).
• Να παράσχει καθοδήγηση στους δικαιούχους όσον αφορά τις διαφορές του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» από το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» και άλλα παρεμφερή προγράμματα, με ιδιαίτερη έμφαση στα ζητήματα επιλεξιμότητας.
• Στην περίπτωση του προγράμματος «Ορίζων 2020», να βελτιώσει τις υφιστάμενες προληπτικές δικλίδες, προκειμένου να εντοπίζει και να αποκλείει πιθανώς μη επιλέξιμες προσαρμογές των εξόδων προσωπικού που υποβάλλουν δικαιούχοι κατόπιν επανυπολογισμού των ωρομισθίων.
• Να βελτιώσει περαιτέρω την καθοδήγηση προς τους ανεξάρτητους κατ’ ανάθεση των δικαιούχων ελεγκτές, οι οποίοι εκδίδουν τα πιστοποιητικά οικονομικών καταστάσεων, προκειμένου να μειωθεί ο μεγάλος αριθμός των αδυναμιών που εντοπίσαμε με τους ελέγχους στους οποίους υποβάλαμε τα εν λόγω πιστοποιητικά.
• Λαμβάνοντας υπόψη τις εξελισσόμενες επιχειρηματικές ανάγκες, να διερευνήσει κατά πόσον είναι εφικτή, για το επόμενο ερευνητικό πρόγραμμα, η επέκταση των λειτουργιών της σουίτας εφαρμογών eGrants για τους σκοπούς της διενέργειας εκτίμησης κινδύνου και αυτόματων εξακριβώσεων, παραδείγματος χάριν αξιοποιώντας άλλες διαθέσιμες πηγές δεδομένων, προκειμένου να καταστούν διαθέσιμα, σε ψηφιακή μορφή, πρόσθετα βασικά δεδομένα προς υποστήριξη της επιβεβαίωσης συμμόρφωσης.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία» παρατίθενται στο κεφάλαιο 4 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες

Σύνολο: 80,1 δισ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Οι δαπάνες του συγκεκριμένου τομέα εστιάζουν στη μείωση των αναπτυξιακών ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών και περιφερειών της ΕΕ (υποτομέας 2α) και σε δράσεις για την υποστήριξη και την προάσπιση των αξιών της ΕΕ, με σκοπό την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ΕΕ έναντι προκλήσεων στο παρόν και στο μέλλον (υποτομέας 2β). Στο πλαίσιο του υποτομέα 2α (οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή) η χρηματοδότηση πραγματοποιείται μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), του Ταμείου Συνοχής (ΤΣ), του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) και του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ). Για τον υποτομέα 2β (ανθεκτικότητα και αξίες) η χρηματοδότηση παρέχεται μέσω προγραμμάτων όπως το Erasmus+, σειράς μικρότερων καθεστώτων και συγκεκριμένων μέσω που συστάθηκαν ως απόκριση στην πανδημία COVID-19.

Τα ταμεία της πολιτικής συνοχής (ΕΤΠΑ, ΤΣ και ΕΚΤ) αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών, με τη διαχείριση τους να επιμερίζεται μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών. Η ΕΕ συγχρηματοδοτεί πολυετή επιχειρησιακά προγράμματα (ΕΠ), από τα οποία χρηματοδοτούνται διάφορα έργα. Στην Επιτροπή, η Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης (ΓΔ REGIO) είναι αρμόδια για την υλοποίηση του ΕΤΠΑ και του ΤΣ και η Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης (ΓΔ EMPL) για το ΕΚΤ. Η ενωσιακή χρηματοδότηση για προγράμματα που δεν τελούν υπό επιμερισμένη διαχείριση τελεί είτε υπό την άμεση διαχείριση των γενικών διευθύνσεων της Επιτροπής είτε υπό έμμεση διαχείριση με την υποστήριξη οργανισμών-εταίρων ή άλλων αρχών.

Ελέγχουμε τις δαπάνες αφού πρώτα τις αποδεχθεί η Επιτροπή. Στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για το 2021, υποβάλαμε σε έλεγχο για τον συγκεκριμένο τομέα δαπάνες ύψους 47,9 δισεκατομμυρίων ευρώ: 44 δισεκατομμύρια ευρώ αφορούσαν δαπάνες του υποτομέα 2α και 3,9 δισεκατομμύρια ευρώ δαπάνες για τον υποτομέα 2β (έναντι συνόλου 48,4 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2020). Σύμφωνα με την προσέγγισή μας, στο ποσό αυτό περιλαμβάνονταν δαπάνες ύψους 40,8 δισεκατομμυρίων ευρώ από προηγούμενα έτη στο πλαίσιο του υποτομέα 2α, τις οποίες είχε αποδεχθεί ή εκκαθαρίσει η Επιτροπή το 2021.

Τι διαπιστώσαμε

Συνολικά, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος στον τομέα 2 του ΠΔΠ είναι σημαντικό.

Το 2021, υποβάλαμε σε δοκιμασίες 243 πράξεις. Εντοπίσαμε και ποσοτικοποιήσαμε 30 σφάλματα, όλα σχετικά με τον υποτομέα 2α. Λαμβάνοντας υπόψη τα 56 σφάλματα που είχαν εντοπίσει προηγουμένως οι αρχές ελέγχου και τις διορθώσεις που επέβαλαν οι αρμόδιες για τα προγράμματα αρχές των κρατών μελών (συνολικής αξίας 458 εκατομμυρίων ευρώ και για τις δύο περιόδους προγραμματισμού συνολικά), εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος ανέρχεται σε 3,6 %. Το κατά την εκτίμησή μας επίπεδο σφάλματος μόνο για τον υποτομέα 2α είναι 4,1 %.

Τα μη επιλέξιμα έργα και έξοδα, οι παραβιάσεις των κανόνων της εσωτερικής αγοράς (ιδίως η μη συμμόρφωση με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων) και η απουσία βασικών δικαιολογητικών ήταν αυτά που συνέβαλαν περισσότερο στο κατά την εκτίμησή μας επίπεδο σφάλματος. Ο παράγοντας που συμβάλλει πρωτίστως στο εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος είναι η λήψη πλημμελών αποφάσεων από τις διαχειριστικές αρχές, παραδείγματος χάριν όταν εγκρίνουν μη επιλέξιμα έργα ή παράνομες κρατικές ενισχύσεις. Διαπιστώσαμε επίσης ότι οι αρχές ελέγχου αναφέρουν σχετικά χαμηλά επίπεδα σφάλματος αυτού του είδους.

Το πλήθος και η επίπτωση των εντοπισθέντων σφαλμάτων καταδεικνύουν ότι οι δικλίδες που εφαρμόζονται επί του παρόντος δεν αντισταθμίζουν ακόμη επαρκώς τον υψηλό εγγενή κίνδυνο στον τομέα αυτό. Αυτό αφορά ιδίως τις διαχειριστικές αρχές και ενδιάμεσους φορείς των οποίων οι επαληθεύσεις εξακολουθούν ως έναν βαθμό να είναι αναποτελεσματικές όσον αφορά την πρόληψη ή τον εντοπισμό παρατυπιών στις δαπάνες που δηλώνουν οι δικαιούχοι.

Επιλογές απλουστευμένου κόστους

Οι επιλογές απλουστευμένου κόστους (ΕΑΚ) έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τόσο τη διοικητική επιβάρυνση των δικαιούχων όσο και την εμφάνιση σφαλμάτων. Φέτος, εντοπίσαμε σφάλματα σχετικά με την εφαρμογή των ΕΑΚ σε τέσσερις πράξεις από ένα κράτος μέλος. Στην Ιρλανδία, διαπιστώσαμε ότι τα ποσά που απέδωσε το κράτος μέλος στους δικαιούχους και τα ποσά που απέδωσε η Επιτροπή στο κράτος μέλος βασίζονταν σε διαφορετικές μορφές στήριξης. Μολονότι οι δαπάνες αποδίδονταν στους δικαιούχους βάσει των όντως πραγματοποιηθεισών δαπανών, η χρηματοδότηση της ΕΕ γινόταν βάσει ΕΑΚ. Η προσέγγιση αυτή δεν συμφωνούσε ούτε με τις κανονιστικές απαιτήσεις για τις ΕΑΚ.

Συγκεκριμένες αδυναμίες στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων που επηρεάζουν τις πράξεις υπό άμεση διαχείριση

Τον Απρίλιο του 2020, η Επιτροπή ενεργοποίησε το μέσο στήριξης έκτακτης ανάγκης (ESI) και εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία διευκρινίζονται οι επιλογές που είναι διαθέσιμες στον τομέα της σύναψης δημόσιων συμβάσεων για τη διευθέτηση συναφών με την κρίση COVID-19 ζητημάτων. Επτά από τις 18 πράξεις του δείγματός μας για τον υποτομέα 2β αφορούσαν πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του ESI το 2021. Σε σχέση με τις πράξεις αυτές, διαπιστώσαμε ότι η Επιτροπή δεν επαλήθευσε επαρκώς κατά πόσον είχαν τηρηθεί οι οικονομικοί όροι των συμφωνιών προαγοράς που συνήψε με παρασκευαστές εμβολίων κατά της νόσου COVID-19 κατά τις πληρωμές στους αναδόχους. Επίσης εντοπίσαμε αδυναμίες στη διαδικασία σύναψης συμβάσεων υπηρεσιών και προμηθειών στο πλαίσιο του ESI, ωστόσο δεν ποσοτικοποιήσαμε τα σφάλματα αυτά, δεδομένου ότι σε κάθε περίπτωση που εξετάσαμε, η άμεση ανάθεση συμβάσεων δικαιολογούνταν από τον έκτακτο χαρακτήρα της πανδημίας.

Αξιολόγηση των εργασιών των αρχών ελέγχου

Οι αρχές ελέγχου βρίσκονται στη «δεύτερη γραμμή άμυνας» όσον αφορά τη διασφάλιση και τον έλεγχο των δαπανών. Επαληθεύουν, βάσει δείγματος, την κανονικότητα των δαπανών που δηλώνουν οι διαχειριστικές αρχές στην Επιτροπή. Με τις εργασίες αυτές διασφαλίζουν ότι τα υπολειπόμενα ποσοστά σφάλματος δεν υπερβαίνουν το όριο σημαντικότητας του 2 %. Φέτος εξετάσαμε τις εργασίες 23 επί συνόλου 116 αρχών ελέγχου σε 19 κράτη μέλη και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αν και οι εργασίες μας δεν αποσκοπούν στη διατύπωση συμπεράσματος ως προς την ορθότητα αυτών καθαυτών των υπολειπόμενων ποσοστών σφάλματος των αρχών ελέγχου, διαπιστώσαμε σφάλματα τα οποία αυτές δεν είχαν εντοπίσει. Από τις εργασίες μας επί του δείγματος για το υπό έλεγχο έτος προκύπτει ότι το υπολειπόμενο ποσοστό σφάλματος υπερέβαινε το 2 % σε 12 από τους 31 φακέλους διασφάλισης (που αντιπροσωπεύουν το 39 % των δαπανών του δείγματος), συνεκτιμωμένων επίσης των πρόσθετων σφαλμάτων που εντοπίστηκαν σε συνέχεια των επαληθεύσεων της Επιτροπής.

Δείγμα φακέλων διασφάλισης εξετάζουμε ετησίως από το 2017. Στο διάστημα αυτό, έχουμε καλύψει τουλάχιστον άπαξ 69 φακέλους διασφάλισης σε 24 κράτη μέλη και στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν κάθε χρόνο ποσοστό μεταξύ 34 % και 62 % των δαπανών που πιστοποιούνται στους ετήσιους λογαριασμούς. Λαμβανομένων υπόψη των αναπροσαρμογών της Επιτροπής και των διαπιστώσεων του δικού μας ελέγχου, 37 από αυτούς τους φακέλους (54 %) έδωσαν υπολειπόμενα ποσοστά άνω του 2 % σε τουλάχιστον ένα έτος. Σε 37 φακέλους αντιστοιχεί σταθερά τουλάχιστον το 39 % των δαπανών του δείγματός μας. Καταδεικνύεται έτσι ο βαθμός στον οποίο οι αρχές ελέγχου αναφέρουν εσφαλμένα ότι τα υπολειπόμενα ποσοστά σφάλματος είναι χαμηλότερα από το όριο σημαντικότητας του 2 %.

Στοιχεία των ΓΔ REGIO και ΓΔ EMPL σχετικά με την κανονικότητα των δαπανών στον τομέα της συνοχής

Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων είναι το βασικό εργαλείο των γενικών διευθύνσεων της Επιτροπής, διά του οποίου αυτές δηλώνουν κατά πόσον έχουν αποκομίσει εύλογη βεβαιότητα ότι οι διαδικασίες δικλίδων των κρατών μελών διασφαλίζουν την κανονικότητα των δαπανών.

Οι εν λόγω εκθέσεις αναφέρουν επίσης ένα ποσοστό σφάλματος ως βασικό δείκτη επιδόσεων σχετικά με την κανονικότητα. Η ΓΔ REGIO ανέφερε βασικό δείκτη επιδόσεων 1,9 % και «ανώτατο ποσοστό» 2,5 %. Τα ποσοστά της ΓΔ EMPL ήταν 1,7 % για τον βασικό δείκτη επιδόσεων και 2,4 % για το ανώτατο ποσοστό κινδύνου. Η Επιτροπή χρησιμοποίησε τα εν λόγω ποσοστά σφάλματος στην ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του 2021 προκειμένου να παράσχει πληροφορίες σχετικά με την κανονικότητα. Ανέφερε συνδυασμένο ποσοστό κινδύνου κατά την πληρωμή μεταξύ 1,8 % και 2,5 % για τον υποτομέα 2α του ΠΔΠ (όσον αφορά τη συνοχή) και μεταξύ 1,7 % και 2,3 % για τον τομέα 2 του ΠΔΠ συνολικά.

Το 2021 δημοσιεύσαμε ειδική έκθεση στην οποία παρείχαμε πληροφορίες σχετικά με τη συνάφεια, την αξιοπιστία και τη συνέπεια του ετήσιου επιπέδου σφάλματος που αναφέρεται στις ΕΕΔ και στην ΕΕΔΕ όσον αφορά τις δαπάνες στον τομέα της συνοχής. Στην έκθεση επιβεβαιώνονταν τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγουμε στην ετήσια έκθεση την τελευταία τετραετία. Διαπιστώσαμε ότι η Επιτροπή παρέχει μια ελάχιστη εκτίμηση του επιπέδου σφάλματος η οποία δεν είναι οριστική (σε επίπεδο ΕΠ, στις ΕΕΔ και στην ΕΕΔΕ) και ότι οι έλεγχοι βάσει εγγράφων έχουν περιορισμένη αξία όσον αφορά την επιβεβαίωση της εγκυρότητας των υπολειπόμενων συνολικών ποσοστών σφάλματος που αναφέρουν οι αρχές ελέγχου.

Ανταποκρινόμενη στις συστάσεις μας, η Επιτροπή αναθεώρησε τη μεθοδολογία της για τον υπολογισμό των ανώτατων ποσοστών κινδύνου. Συγκεκριμένα, εφαρμόζει πλέον «προσαύξηση» στα μη ελεγχθέντα ΕΠ, βάσει των ποσοστών σφάλματος που αναφέρει η ίδια αρχή ελέγχου για άλλα ΕΠ, ή πάγιο συντελεστή εάν η αρχή ελέγχου δεν έχει ακόμη ελεγχθεί. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν προβαίνει σε τέτοιες αναπροσαρμογές για τα ΕΠ που έχουν ελεγχθεί σε προηγούμενα λογιστικά έτη, για τα οποία εξακολουθεί να βασίζεται στους ελέγχους βάσει εγγράφων (οι οποίοι έχουν εγγενείς περιορισμούς σε σύγκριση με τους ελέγχους συμμόρφωσης). Επιπλέον, το επίπεδο της προσαύξησης ενδέχεται να μην είναι αρκετό ώστε να καλύπτει τα σφάλματα που η Επιτροπή δεν εντοπίζει στο πλαίσιο των ελέγχων συμμόρφωσης.

Διαδικασία για το κράτος δικαίου

Τον Απρίλιο του 2022 η Επιτροπή απέστειλε στην Ουγγαρία γραπτή κοινοποίηση σχετικά με εικαζόμενες παραβιάσεις του κράτους δικαίου. Προϋπόθεση αυτού είναι η Επιτροπή να έχει βάσιμους λόγους να θεωρεί ότι οι εν λόγω παραβιάσεις πλήττουν ή απειλούν σοβαρά να πλήξουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ ή τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ. Στις ΕΕΔ τους για το 2021, ούτε η ΓΔ EMPL ούτε η ΓΔ REGIO αναφέρθηκαν σε αυτή την εκκρεμή διαδικασία ή στο πώς η έκβασή της μπορεί να επηρεάσει τη βεβαιότητα που μπορεί να αποκομίσει η Επιτροπή από το σύστημα δικλίδων και διασφάλισης της Ουγγαρίας.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• Να υπενθυμίσει στις διαχειριστικές αρχές τις απαιτήσεις που αφορούν την απόδοση των δαπανών στους δικαιούχους με τη χρήση μεθοδολογίας διαφορετικής από τις επιλογές απλουστευμένου κόστους (ΕΑΚ) που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό των πληρωμών στα κράτη μέλη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, λαμβανομένης ιδίως υπόψη της κατάστασης που διαπιστώθηκε φέτος στο ιρλανδικό επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΕΚΤ.
• Να διασφαλίσει ότι, όταν τα επιχειρησιακά προγράμματα βασίζονται σε υφιστάμενα εθνικά προγράμματα, οι πράξεις που υλοποιούνται συμβάλλουν αποτελεσματικά στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη την κατάσταση που διαπιστώθηκε κατά το υπό έλεγχο έτος σε σχέση με τους συμμετέχοντες ΕΑΕΚ στα ισπανικά επιχειρησιακά προγράμματα των ΕΚΤ/ΠΑΝ.
• Να υπενθυμίσει στις αρμόδιες για τα προγράμματα αρχές ότι πρέπει να επιβεβαιώνουν την κατάσταση ΕΑΕΚ των συμμετεχόντων πριν από την υποβολή των δηλώσεων δαπανών για τα προγράμματα ΕΚΤ/ΠΑΝ της περιόδου 2014-2020. Οι εν λόγω έλεγχοι επιλεξιμότητας πρέπει να διενεργούνται βάσει αξιόπιστων και επαληθευμένων πηγών, λαμβανομένης ιδίως υπόψη της κατάστασης που διαπιστώθηκε φέτος στα ΕΠ των ΕΚΤ/ΠΑΝ στη Γαλλία και την Ιρλανδία.
• Να επαληθεύσει ότι οι παρασκευαστές εμβολίων κατά της νόσου COVID-19 συμμορφώνονται με τους όρους των συμφωνιών προαγοράς, ιδίως όσον αφορά τις εκτιμήσεις του κόστους παραγωγής, τη χρήση της αρχικής χρηματοδότησης και, κατά περίπτωση, των ρητρών μη προσπορισμού κέρδους, και να λάβει διορθωτικά μέτρα εφόσον είναι απαραίτητο.
• Να υπενθυμίσει στις αρχές ελέγχου ότι, βάσει του νομικού πλαισίου, οφείλουν να τηρούν διαδρομή ελέγχου, με την οποία η Επιτροπή να μπορεί να επαληθεύει ότι οι διαδικασίες δειγματοληψίας τους είναι ανεξάρτητες, αντικειμενικές και αμερόληπτες.
• Να παρέχει πληροφορίες στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων της σχετικά με τις εκκρεμείς διαδικασίες που έχουν κινηθεί κατά κρατών μελών για την παραβίαση του κράτους δικαίου και με το πώς μπορεί αυτές να επηρεάσουν τη βεβαιότητα που μπορεί να αποκομίσει η Επιτροπή σχετικά με την κανονικότητα των δαπανών από τα συστήματα διασφάλισης και δικλίδων των εμπλεκόμενων χωρών.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες» παρατίθενται στο κεφάλαιο 5 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Φυσικοί πόροι

Σύνολο: 56,8 δισ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο συγκεκριμένος τομέας δαπανών καλύπτει την κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ), την κοινή αλιευτική πολιτική και τμήμα των δαπανών της ΕΕ για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα.

Η ΚΓΠ απορροφά το 97 % των δαπανών του τομέα «Φυσικοί πόροι». Τρεις είναι οι γενικοί στόχοι της, όπως ορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ:

• η βιώσιμη παραγωγή τροφίμων, με έμφαση στο γεωργικό εισόδημα, στη γεωργική παραγωγικότητα και στη σταθερότητα των τιμών·
• η βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και η δράση για το κλίμα, με έμφαση στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, στη βιοποικιλότητα, στο έδαφος και στα ύδατα, και
• η ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη.

Οι δαπάνες της ΚΓΠ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) εμπίπτουν σε δύο ευρύτερες κατηγορίες:

• στις άμεσες ενισχύσεις προς γεωργούς, οι οποίες χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, και
• στα γεωργικά μέτρα στήριξης της αγοράς, τα οποία χρηματοδοτούνται επίσης εξ ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, εξαιρουμένων ορισμένων μέτρων που συγχρηματοδοτούνται από τα κράτη μέλη, στα οποία συγκαταλέγονται οι ενέργειες προώθησης.

Επιπλέον, η ΚΓΠ στηρίζει στρατηγικές και έργα αγροτικής ανάπτυξης μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ).

Ο συγκεκριμένος τομέας του ΠΔΠ καλύπτει επίσης τις δαπάνες της ΕΕ για τη θαλάσσια και αλιευτική πολιτική, καθώς και τμήμα των δαπανών της ΕΕ για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, περιλαμβανομένων των προγραμμάτων του ΕΤΘΑ και του προγράμματος LIFE.

Για το 2021, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο στον τομέα αυτό ανέρχονταν σε 56,6 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η διαχείριση της ΚΓΠ επιμερίζεται μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών.

Τι διαπιστώσαμε

Βάσει των σφαλμάτων που ποσοτικοποιήσαμε και άλλων αποδεικτικών στοιχείων προερχόμενων από το σύστημα δικλίδων, διαπιστώνουμε ότι το επίπεδο σφάλματος για τον τομέα «Φυσικοί πόροι» προσεγγίζει το όριο σημαντικότητας.

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, για τις άμεσες ενισχύσεις που βασίζονται κυρίως στην έκταση της γεωργικής γης που δηλώνουν οι γεωργοί και αντιπροσωπεύουν το 67 % των δαπανών για τον τομέα «Φυσικοί πόροι», το επίπεδο σφάλματος σύμφωνα με τα αποτελέσματά μας δεν ήταν σημαντικό. Για τους υπόλοιπους τομείς (αγροτική ανάπτυξη, μέτρα στήριξης της αγοράς, αλιεία, περιβάλλον και δράση για το κλίμα), στους οποίους αντιστοιχεί το 33 % των δαπανών στο πλαίσιο αυτού του τομέα του ΠΔΠ, τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν, στο σύνολό τους, σημαντικό επίπεδο σφάλματος.

Άμεσες ενισχύσεις προς τους γεωργούς: ένα αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου

Το κύριο εργαλείο διαχείρισης των άμεσων ενισχύσεων είναι το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου (ΟΣΔΕ), το οποίο εμπεριέχει το σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων (LPIS). Το ΟΣΔΕ συνέβαλε στη μείωση του επιπέδου σφάλματος στις άμεσες ενισχύσεις, ενώ ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε και η συμβολή του LPIS.

Στις 84 πράξεις άμεσων ενισχύσεων που υποβλήθηκαν σε ελεγκτικές δοκιμασίες, διαπιστώσαμε μόνο τρία ήσσονος σημασίας ποσοτικοποιήσιμα σφάλματα, τα οποία οφείλονταν σε υπερεκτίμηση της επιλέξιμης έκτασης γεωργικής γης από τους γεωργούς.

Έλεγχοι μέσω παρακολούθησης

Από το 2018, οι οργανισμοί πληρωμών των κρατών μελών μπορούν να προβαίνουν σε «ελέγχους μέσω παρακολούθησης». Η προσέγγιση αυτή βασίζεται σε αυτοματοποιημένες διεργασίες που χρησιμοποιούν δορυφορικά δεδομένα Sentinel του προγράμματος Copernicus της ΕΕ για τον έλεγχο της συμμόρφωσης με ορισμένους κανόνες της ΚΓΠ. Στις περιπτώσεις που είναι δυνατή η από το διάστημα αξιολόγηση του συνόλου των κριτηρίων επιλεξιμότητας για συγκεκριμένο καθεστώς ενίσχυσης, οι οργανισμοί πληρωμών δύνανται να παρακολουθούν το σύνολο των αποδεκτών ενισχύσεων εξ αποστάσεως.

Οι έλεγχοι μέσω παρακολούθησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ειδοποίηση των γεωργών σε περίπτωση ενδεχόμενης μη συμμόρφωσης με τους κανόνες που διέπουν το καθεστώς ενίσχυσης ανά πάσα στιγμή στη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Με τον τρόπο αυτό, προσφέρονται στους γεωργούς περισσότερες ευκαιρίες να διορθώσουν τις αιτήσεις τους πριν από την οριστικοποίησή τους.

Κατά τις εργασίες μας, εξετάσαμε την εφαρμογή των ελέγχων μέσω παρακολούθησης στην Ισπανία και την Ιταλία. Η Ισπανία εφαρμόζει από το 2019 τέτοιους ελέγχους για άμεσες ενισχύσεις. Ορισμένες περιφέρειες έχουν επεκτείνει τους ελέγχους αυτούς σε αυξανόμενο αριθμό μέτρων αγροτικής ανάπτυξης. Στην Ιταλία, οι έλεγχοι κάλυπταν μόνο άμεσες ενισχύσεις, ωστόσο η χώρα σκοπεύει να επεκτείνει τους ελέγχους σε ορισμένα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης.

Η Επιτροπή έχει δεσμευθεί να υποστηρίξει τα κράτη μέλη για την ανάπτυξη των ελέγχων μέσω παρακολούθησης. Στα τέλη του 2021, η έκταση που υπαγόταν στα βασικά καθεστώτα άμεσης ενίσχυσης (βασική ενίσχυση και ενιαία στρεμματική ενίσχυση) και υπέκειτο σε ελέγχους μέσω παρακολούθησης αντιστοιχούσε στο 13,1 %.

Αγροτική ανάπτυξη, μέτρα στήριξης της αγοράς, αλιεία, περιβάλλον και δράση για το κλίμα: υψηλότερος κίνδυνος εμφάνισης σφάλματος

Συγκριτικά με τις άμεσες ενισχύσεις, αυτοί οι τομείς δαπανών υπόκεινται σε πολύπλοκους όρους επιλεξιμότητας, γεγονός που επιτείνει τον κίνδυνο εμφάνισης σφάλματος.

Από τις 104 πράξεις αγροτικής ανάπτυξης που υποβάλαμε σε ελεγκτικές δοκιμασίες, οι 90 δεν περιείχαν σφάλμα. Από τις 13 περιπτώσεις στις οποίες εντοπίσαμε και ποσοτικοποιήσαμε σφάλματα, οι έξι είχαν επίπτωση που υπερέβαινε το 20 %. Εντοπίσαμε μία περίπτωση μη συμμόρφωσης, η οποία δεν είχε δημοσιονομική επίπτωση.

Ως μέτρα στήριξης της αγοράς γεωργικών προϊόντων νοούνται πολλά και διαφορετικά καθεστώτα, για τα οποία ισχύουν διάφοροι όροι επιλεξιμότητας. Υποβάλαμε σε ελεγκτικές δοκιμασίες 14 πράξεις και εντοπίσαμε τέσσερις περιπτώσεις στις οποίες οι οργανισμοί πληρωμών είχαν αποδώσει μη επιλέξιμα έξοδα. Και τα τέσσερα σφάλματα δεν υπερέβαιναν το 20 % του ελεγχθέντος ποσού.

Τα κριτήρια επιλογής και οι απαιτήσεις επιλεξιμότητας ποικίλλουν επίσης για έργα στους τομείς της αλιείας, του περιβάλλοντος και της δράσης για το κλίμα. Στις τέσσερις πράξεις υπό άμεση διαχείριση που ελέγξαμε δεν εντοπίσαμε σφάλματα. Όσον αφορά άλλες έξι πράξεις, οι οποίες τελούν υπό επιμερισμένη διαχείριση, εντοπίσαμε τρία ποσοτικοποιημένα σφάλματα, εκ των οποίων το ένα υπερέβαινε το 20 %, τα οποία προέκυψαν από εσφαλμένο υπολογισμό των επιλέξιμων εξόδων.

Επαληθεύσεις συνέπειας

Για το οικονομικό έτος 2021 εξετάσαμε την ποιότητα και τη συνέπεια των στατιστικών ελέγχου και των δεδομένων πληρωμών που ανέφεραν τα κράτη μέλη στην Επιτροπή. Συνολικά, διαπιστώσαμε ότι τα συστήματα των επιλεγέντων οργανισμών πληρωμών υπολόγιζαν με αξιοπιστία τις πληρωμές των ενισχύσεων, συνεκτιμώντας ορθώς τις αναπροσαρμογές που προέκυπταν από τα δεδομένα ελέγχου.

Μέτρο M21

Κύριος σκοπός του μέτρου Μ21 («Έκτακτη προσωρινή στήριξη στους γεωργούς και στις ΜΜΕ που πλήττονται ιδιαίτερα από την κρίση της COVID-19») ήταν η αποκατάσταση προβλημάτων ρευστότητας με τα οποία βρίσκονταν αντιμέτωποι γεωργοί και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία COVID-19. Εξετάσαμε την υλοποίηση του μέτρου σε τέσσερα κράτη μέλη. Εντοπίσαμε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων στις οποίες δικαιούχοι που δεν πληρούσαν τα κριτήρια για στήριξη έλαβαν χρηματοδότηση. Πρόκειται για περιπτώσεις που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί από τους οργανισμούς πληρωμών, εάν είχαν χρησιμοποιήσει το σύστημα ΟΣΔΕ αντί για φύλλα Excel.

Στοιχεία σχετικά με την κανονικότητα των δαπανών της ΚΓΠ που ανέφερε η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (ΓΔ AGRI)

Ο διευθυντής κάθε οργανισμού πληρωμών υποβάλλει στη ΓΔ AGRI ετήσια διαχειριστική δήλωση σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εφαρμοζόμενων συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου του συγκεκριμένου οργανισμού, καθώς και με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών που έχει πραγματοποιήσει. Επιπλέον, τα κράτη μέλη υποβάλλουν ετησίως στοιχεία σχετικά με τους διοικητικούς και επιτόπιους ελέγχους που πραγματοποιούν («στατιστικές ελέγχου»).

Προκειμένου να παρέχεται πρόσθετη διασφάλιση, οι οργανισμοί πιστοποίησης υποχρεούνται, από το 2015, να προβαίνουν ετησίως, για κάθε οργανισμό πληρωμών, σε γνωμοδότηση σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών των οποίων τα κράτη μέλη έχουν αιτηθεί την απόδοση.

Η ΓΔ AGRI χρησιμοποιεί τα ποσοστά σφάλματος που αναφέρονται στις στατιστικές ελέγχου, αναπροσαρμόζοντάς τα βάσει των αποτελεσμάτων των ελέγχων των οργανισμών πιστοποίησης, καθώς και των δικών της ελέγχων επί των συστημάτων και δαπανών των οργανισμών πληρωμών, προκειμένου να καταλήξει σε ένα αριθμητικό στοιχείο που αντιπροσωπεύει τον «κίνδυνο κατά την πληρωμή». Για τις συνολικές δαπάνες της ΚΓΠ το 2021, εκτίμησε ότι ο κίνδυνος κατά την πληρωμή ήταν γύρω στο 1,8 %. Συγκεκριμένα, ο κίνδυνος κατά την πληρωμή (προσαρμοσμένο ποσοστό σφάλματος) εκτιμήθηκε γύρω στο 1,4 % για τις άμεσες ενισχύσεις, στο 2,9 % για την αγροτική ανάπτυξη και στο 2,1 % για τα μέτρα στήριξης της αγοράς.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• Βασιζόμενη στην εμπειρία από τη χρήση των «ελέγχων μέσω παρακολούθησης», να διευκολύνει την ανταλλαγή των βέλτιστων πρακτικών που σημειώθηκαν στα κράτη μέλη ως προς τη χρήση νέων τεχνολογιών κατά τους ελέγχους στους οποίους υπέβαλαν τις πληρωμές της ΚΓΠ, προκειμένου να υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην εφαρμογή του συστήματος παρακολούθησης εκτάσεων από το 2023 και έπειτα.
• Να διενεργήσει ελέγχους και να διασφαλίσει την παρακολούθηση και την αξιολόγηση, ώστε να επιβεβαιώσει ότι η χρηματοδότηση στο πλαίσιο του μέτρου Μ21 στόχευε πράγματι επιλέξιμους δικαιούχους που είχαν πληγεί από προβλήματα ρευστότητας που έθεταν σε κίνδυνο τη συνέχεια των γεωργικών ή επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Φυσικοί πόροι» παρατίθενται στο κεφάλαιο 6 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων
Ασφάλεια και άμυνα

Σύνολο: 3,2 δισ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Το συγκεκριμένο πεδίο δαπανών περιλαμβάνει διάφορες πολιτικές που σχετίζονται με τη μετανάστευση και τη διαχείριση των συνόρων (τομέας 4 του ΠΔΠ), καθώς με την ασφάλεια και την άμυνα (τομέας 5 του ΠΔΠ). Οι τομείς αυτοί αναλύονται σε ένα και το αυτό κεφάλαιο, καθώς, κατά την προηγούμενη περίοδο του ΠΔΠ, προϋπολογίστηκαν και καταχωρίστηκαν ως επί το πλείστον υπό τον ίδιο τομέα, τον τομέα 3 του ΠΔΠ, που έφερε τον τίτλο «Ασφάλεια και ιθαγένεια».

Όσον αφορά τον τομέα 4 («Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων»), το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών αφορούσε την ολοκλήρωση έργων και προγραμμάτων της προηγούμενης περιόδου προγραμματισμού (2014-2020) στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας – Μέσο για τα σύνορα και τις θεωρήσεις (ΤΕΑ-Σύνορα και Θεωρήσεις).

Στόχος των εν λόγω δύο ταμείων είναι να συμβάλουν στην αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, καθώς και στην ανάπτυξη μιας κοινής προσέγγισης της ΕΕ αναφορικά με το άσυλο και τη μετανάστευση (ΤΑΜΕ) και στη διασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας στην Ένωση, διευκολύνοντας παράλληλα τις νόμιμες μετακινήσεις, μέσω ενός ομοιόμορφου και υψηλού επιπέδου ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα και της αποτελεσματικής διαχείρισης των θεωρήσεων Σένγκεν (ΤΕΑ-Σύνορα και Θεωρήσεις). Η διαχείρισή τους ήταν σε μεγάλο βαθμό επιμερισμένη μεταξύ της Γενικής Διεύθυνσης Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΓΔ HOME) της Επιτροπής και των κρατών μελών.

Ένα άλλο σημαντικό πεδίο δαπανών για τον τομέα 4 είναι η χρηματοδότηση τριών αποκεντρωμένων οργανισμών (του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο – EUAA, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής – Frontex και του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης – eu-LISA), που είναι αρμόδιοι για την υλοποίηση βασικών προτεραιοτήτων της ΕΕ στους τομείς της μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων. Στοιχεία για τις δαπάνες των οργανισμών της ΕΕ παρουσιάζονται χωριστά στις ειδικές ετήσιες εκθέσεις μας και σε ετήσια σύνοψη με τον τίτλο «Ο έλεγχος των οργανισμών της ΕΕ εν συντομία».

Για το 2021, ο πληθυσμός ελέγχου μας για τον τομέα 4 του ΠΔΠ ανερχόταν σε 2,6 δισεκατομμύρια ευρώ.

Όσον αφορά τον τομέα 5 του ΠΔΠ («Ασφάλεια και άμυνα»), η συνιστώσα «ασφάλεια» περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της χρηματοδότησης από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας-Αστυνομική Συνεργασία (ΤΕΑ-ΑΣ) για την περίοδο 2014-2020, της χρηματοδότησης του παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων (ενωσιακή χρηματοδοτική στήριξη για τον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων στη Βουλγαρία, τη Λιθουανία και τη Σλοβακία) και της χρηματοδότησης τριών αποκεντρωμένων οργανισμών της ΕΕ, δραστηριοποιούμενων στον τομέα της ασφάλειας (του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας – EMCDDA, του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου – Ευρωπόλ και του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάρτιση στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου – CEPOL). Η συνιστώσα «άμυνα» περιλαμβάνει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, που στηρίζει συνεργατικά αμυντικά έργα καθ’ όλα τα στάδια της έρευνας και της ανάπτυξης.

Το 2021, ο πληθυσμός ελέγχου μας για τον τομέα 5 του ΠΔΠ ανερχόταν σε 0,6 δισεκατομμύρια ευρώ.

Τι διαπιστώσαμε

Το 2021, εξετάσαμε δείγμα 28 πράξεων, το οποίο, παρότι συνεισφέρει στη συνολική δήλωση διασφάλισης, δεν είναι αντιπροσωπευτικό των δαπανών στο πλαίσιο των τομέων 4 και 5 του ΠΔΠ. Ως εκ τούτου, δεν είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε εκτίμηση του ποσοστού σφάλματος για τους συγκεκριμένους τομείς.

Από τις 28 πράξεις που εξετάσαμε, εννέα (32 %) περιείχαν σφάλματα. Ποσοτικοποιήσαμε έξι από αυτά, τα οποία είχαν επίπτωση στα ποσά που καταλογίστηκαν στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Επισημάναμε επίσης έξι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με τις κείμενες νομικές και δημοσιονομικές διατάξεις, χωρίς ωστόσο επίπτωση στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Η επισκόπηση των εργασιών τριών αρχών ελέγχου κατέδειξε ότι είχαν αναπτύξει και εφάρμοζαν λεπτομερείς διαδικασίες επαρκούς ποιότητας για την καταγραφή των εργασιών τους στις ετήσιες εκθέσεις που υποβάλλουν στην Επιτροπή. Εντούτοις, εντοπίσαμε ορισμένες αδυναμίες στις ελεγκτικές εργασίες και τις εκθέσεις τους.

Ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και λοιπές ρυθμίσεις διακυβέρνησης

Εξετάσαμε την ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ HOME, χωρίς να εντοπίσουμε πληροφορίες που να έρχονται σε αντίφαση με τις διαπιστώσεις μας. Δεδομένου ότι οι έλεγχοί μας επί των 25 πράξεων αφορούν μικρό μόνο μέρος των πράξεων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΓΔ HOME, δεν είμαστε σε θέση να επαληθεύσουμε τη δήλωση διασφάλισης της συγκεκριμένης ΓΔ βάσει των αποτελεσμάτων των ελεγκτικών εργασιών μας.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• Να παράσχει περαιτέρω καθοδήγηση στους δικαιούχους δράσεων και βοήθειας έκτακτης ανάγκης της Ένωσης, καθώς και στις αρχές των κρατών μελών που είναι αρμόδιες για την εκτέλεση της χρηματοδότησης που χορηγεί η ΓΔ HOME με θέμα την τήρηση:
  
  
  1. των κανόνων για τη συγκέντρωση των κατάλληλων δικαιολογητικών που μπορούν να παρουσιαστούν σε περίπτωση εξακριβώσεων ή ελέγχων, και
  2. της υποχρέωσης συμμόρφωσης με τους εθνικούς κανόνες περί δημόσιων συμβάσεων σε περίπτωση αγοράς αγαθών ή υπηρεσιών.

• Να προβαίνει σε καλύτερα στοχευμένους προληπτικούς ελέγχους της επιλεξιμότητας των εξόδων, ιδίως στην περίπτωση της βοήθειας έκτακτης ανάγκης, με ιδιαίτερη έμφαση στους δυνητικούς κινδύνους που εξαρτώνται από:
  
  
  1. το είδος των εξόδων (π.χ. συμβάσεις),
  2. το είδος του δικαιούχου (π.χ. δικαιούχοι με ελάχιστη ή και καθόλου πείρα από ενωσιακή χρηματοδότηση).
  Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή οφείλει να λάβει υπόψη το γεγονός ότι η χρήση πιστοποιητικών ελέγχων προς υποστήριξη των αιτήσεων πληρωμής των δικαιούχων έχει περιορισμούς.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων / Ασφάλεια και άμυνα» παρατίθενται στο κεφάλαιο 7 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος

Σύνολο: 10,9 δισ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Αυτό το πεδίο δαπανών καλύπτει τις δαπάνες του συνόλου της εξωτερικής δράσης που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ (εξαιρουμένων των Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης). Οι οικείες πολιτικές έχουν ως στόχο την προάσπιση και την προώθηση των αξιών, των αρχών και των θεμελιωδών συμφερόντων της ΕΕ πέραν των συνόρων της. Στόχος τους είναι επίσης η συμβολή στην προώθηση της πολυμέρειας και των ισχυρότερων εταιρικών σχέσεων με τρίτες χώρες για τη στήριξη των δικαιούχων χωρών κατά την υιοθέτηση και εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για την ευθυγράμμισή τους με τις αξίες της ΕΕ ενόψει πιθανής ένταξης, κάτι που με τη σειρά του συμβάλλει στη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία τους.

Οι πληρωμές εκταμιεύονται διά διαφόρων μέσων και μεθόδων παροχής βοήθειας, όπως συμβάσεις εκτέλεσης εργασιών / προμηθειών / παροχής υπηρεσιών, επιχορηγήσεις, ειδικά δάνεια, εγγυήσεις δανείων και χρηματοδοτική στήριξη, δημοσιονομική στήριξη και άλλες στοχευμένες μορφές δημοσιονομικής βοήθειας, σε περισσότερες από 150 χώρες.

Για το 2021, οι δαπάνες που αποτέλεσαν αντικείμενο ελέγχου στον τομέα αυτό ανήλθαν σε 10 δισεκατομμύρια ευρώ.

Τι διαπιστώσαμε

Εξετάσαμε δείγμα 67 πράξεων, το οποίο, παρότι συνεισφέρει στη συνολική δήλωση διασφάλισης, δεν είναι αντιπροσωπευτικό των δαπανών του εν προκειμένω τομέα του ΠΔΠ. Ως εκ τούτου, δεν είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε εκτίμηση του ποσοστού σφάλματος για τον συγκεκριμένο τομέα.

Από τις 67 πράξεις που εξετάσαμε, οι 32 (48 %) περιείχαν σφάλμα. Παρά το περιορισμένο μέγεθος του δείγματος, τα συμπεράσματα του ελέγχου μας επιβεβαιώνουν τον υψηλό κίνδυνο σφάλματος σε αυτό τον τομέα του ΠΔΠ. Ποσοτικοποιήσαμε 24 σφάλματα που είχαν επίπτωση στα ποσά που καταλογίστηκαν στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι συνηθέστερες κατηγορίες σφάλματος ήταν τα μη πραγματοποιηθέντα έξοδα, τα μη επιλέξιμα έξοδα, η απουσία δικαιολογητικών και τα σφάλματα στις δημόσιες συμβάσεις.

Οι πράξεις που σχετίζονταν με τη δημοσιονομική στήριξη και τα έργα που υλοποιούνταν από διεθνείς οργανώσεις στο πλαίσιο του «τεκμαρτού τρόπου προσέγγισης» (βάσει του οποίου οι συνεισφορές της Επιτροπής σε έργα πολλαπλών χορηγών προστίθενται σε εκείνες άλλων χορηγών και δεν διατίθενται για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων, διακριτών στοιχείων δαπανών) ενείχαν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σφάλματος. Το 2021, εντοπίσαμε ένα σφάλμα σε καθένα από αυτά τα πεδία δαπανών.

Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, ορισμένες διεθνείς οργανώσεις παρείχαν περιορισμένη μόνο πρόσβαση σε έγγραφα (παραδείγματος χάριν σε μορφή μόνο για ανάγνωση), με συνέπεια να μην μπορούμε να λάβουμε αντίγραφα. Τα ζητήματα αυτά αποτέλεσαν εμπόδιο για τον σωστό σχεδιασμό και την εκτέλεση του ελέγχου μας και καθυστέρησαν τις σχετικές εργασίες μας. Μολονότι η Επιτροπή βελτίωσε την επικοινωνία της με τις διεθνείς οργανώσεις, εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε προβλήματα με τη συγκέντρωση της τεκμηρίωσης που χρειαζόμαστε.

Μελέτη της ΓΔ NEAR για το ΥΠΣ

Το 2021, η Γενική Διεύθυνση Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση (ΓΔ NEAR) ανέθεσε σε εξωτερικό ανάδοχο την εκπόνηση, για λογαριασμό της, της έβδομης μελέτης σχετικά με το υπολειπόμενο ποσοστό σφάλματος (ΥΠΣ). Σκοπός της μελέτης είναι η εκτίμηση του ποσοστού των σφαλμάτων που διέλαθαν όλους τους διαχειριστικούς ελέγχους της ΓΔ NEAR στο πλαίσιο της πρόληψης, του εντοπισμού και της διόρθωσης των σφαλμάτων αυτών σε ολόκληρο το πεδίο της αρμοδιότητάς της, ώστε να εξαχθεί συμπέρασμα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εν λόγω ελέγχων. Η μελέτη αυτή δεν συνιστά εντολή παροχής διασφάλισης ούτε έλεγχο.

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, το συνολικό ΥΠΣ για τη ΓΔ NEAR εκτιμάτο κάτω του ορίου σημαντικότητας του 2 % που έχει θέσει η Επιτροπή (1,05 % το 2021 έναντι 1,36 % το 2020).

Σε προηγούμενες ετήσιες εκθέσεις μας, έχουμε ήδη περιγράψει τους εγγενείς περιορισμούς των μελετών αυτών, που μπορεί να συμβάλλουν στην υποεκτίμηση αυτού του ποσοστού.

Ο πληθυσμός που χρησιμοποιήθηκε για τη μελέτη σχετικά με το ΥΠΣ για το 2021 δεν περιλάμβανε τις «παλαιές συμβάσεις» που είχαν κλείσει κατά την περίοδο αναφοράς, συνολικής αξίας 389 εκατομμυρίων ευρώ, και τις συμβάσεις θεματικών επιχορηγήσεων της ΓΔ NEAR, αξίας 50 εκατομμυρίων ευρώ. Τα δύο προαναφερόμενα είδη συμβάσεων που δεν λήφθηκαν υπόψη, συνολικής αξίας 439 εκατομμυρίων ευρώ, αντιστοιχούν στο 20 % περίπου του χαρτοφυλακίου των συμβάσεων της ΓΔ NEAR που έχουν κλείσει, αξίας 2,27 δισεκατομμυρίων ευρώ. Διαπιστώνεται, επομένως, ότι είναι σημαντικό το τμήμα που αποκλείεται μόνιμα από κάθε επισκόπηση του ΥΠΣ, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι η αξία του τελικού πληθυσμού του σχετικού δείγματος για το «συνολικό ποσοστό σφάλματος (για τη ΓΔ)» ανέρχεται στα 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου και ότι υπάρχει ενδεχόμενο μη εντοπισμού σφαλμάτων. Ο αποκλεισμός αυτών των συμβάσεων αποτελεί περιορισμό που η ΓΔ NEAR δεν γνωστοποιεί στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της για το 2021.

Ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και λοιπές ρυθμίσεις διακυβέρνησης

Βάσει του χαμηλού εκτιμώμενου υπολειπόμενου ποσοστού σφάλματος, ο Γενικός Διευθυντής της ΓΔ ECHO δήλωσε ότι το χρηματοοικονομικό άνοιγμα της ΓΔ του βρισκόταν κάτω του ορίου σημαντικότητας του 2 %. Δεδομένου ότι ένα μικρό μόνο μέρος των ελέγχων μας αφορούν πράξεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΓΔ ECHO, δεν είμαστε σε θέση να επαληθεύσουμε αυτή τη δήλωση βάσει των αποτελεσμάτων των εργασιών μας.

Η πανδημία COVID-19 και οι διάφορες πολιτικές κρίσεις έθεσαν σε κίνδυνο τη διοχέτευση ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς περιόρισαν ή δεν επέτρεψαν την πρόσβαση στα θύματα ανθρωπιστικών κρίσεων. Ο κίνδυνος αφορά όχι μόνο τις εκτιμήσεις των ανθρωπιστικών αναγκών, αλλά και την καθαυτό παροχή της βοήθειας, καθώς και τους σχετικούς ελέγχους.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• Να λάβει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να εξασφαλίζει ότι τυχόν αναλήψεις υποχρεώσεων ή προκαταβολές που δηλώνονται ως πραγματοποιηθέντα έξοδα στις οικονομικές καταστάσεις των δικαιούχων εκπίπτουν πριν από την εκτέλεση των πληρωμών ή των εκκαθαρίσεων.
• Να ενισχύσει τις δικλίδες κατά την κατάρτιση συμφωνιών χρηματοδότησης για τις πράξεις δημοσιονομικής στήριξης, ώστε στις συμφωνίες αυτές να υπάρχουν σαφείς όροι για τη μεταφορά κεφαλαίων σε λογαριασμό του Δημοσίου στην κεντρική τράπεζα της εκάστοτε δικαιούχου χώρας, καθώς και για τη συναλλαγματική ισοτιμία. Οι όροι αυτοί πρέπει να είναι συνεπείς με τις κατευθυντήριες γραμμές που αφορούν τη δημοσιονομική στήριξη.
• Στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων για το 2022 και σε όλες τις μελλοντικές εκθέσεις αυτού του είδους, να γνωστοποιεί το είδος και την αξία των συμβάσεων που δεν περιλαμβάνονται στον πληθυσμό που λαμβάνεται υπόψη στη μελέτη σχετικά με το ΥΠΣ.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Γειτονικές χώρες και ο υπόλοιπος κόσμος» παρατίθενται στο κεφάλαιο 8 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση

Σύνολο: 10,7 δισ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο έλεγχός μας κάλυψε τις διοικητικές δαπάνες των θεσμικών και άλλων οργάνων της ΕΕ, και συγκεκριμένα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ), του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ), της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ), της Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ), του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων (ΕΠΠΔ).

Το 2021, οι διοικητικές δαπάνες των θεσμικών και λοιπών οργάνων ανήλθαν συνολικά σε 10,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό περιλάμβανε δαπάνες που αφορούσαν τους ανθρώπινους πόρους και τις συντάξεις (68 % περίπου του συνόλου), τα κτίρια, τον εξοπλισμό, την ενέργεια, τις επικοινωνίες και τις τεχνολογίες πληροφοριών.

Οι δικές μας οικονομικές καταστάσεις εξετάζονται από εξωτερικό ελεγκτή. Κάθε χρόνο, δημοσιεύουμε τη σχετική ελεγκτική γνώμη και έκθεση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον ιστότοπό μας.

Τι διαπιστώσαμε

Το 2021, εξετάσαμε επιλεγμένα συστήματα εποπτείας και δικλίδων της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης. Εξετάσαμε επίσης 60 πράξεις.

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος είναι χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας.

Δεν εντοπίσαμε συγκεκριμένα ζητήματα που να αφορούν το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ΔΕΕ, την ΕΟΚΕ, την ΕτΠ, τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή ή τον ΕΠΠΔ. Ο εξωτερικός ελεγκτής, που διενήργησε τον έλεγχο του οργάνου μας, δεν ανέφερε κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα που να προέκυψε από τις εργασίες του.

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Εντοπίσαμε δύο ποσοτικοποιήσιμα σφάλματα σε πληρωμές που πραγματοποίησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το ένα αφορούσε ήσσονος σημασίας αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό για υπηρεσίες ΤΠ, οφειλόμενο σε εσφαλμένη εφαρμογή των όρων της σύμβασης. Το άλλο αφορούσε πληρωμή που κατέβαλε το όργανο σε ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα. Οι εσωτερικοί κανόνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη σύναψη συμβάσεων δεν συνάδουν με τον δημοσιονομικό κανονισμό, καθώς περιορίζουν τον ανταγωνισμό. Διαπιστώσαμε ότι η συγκεκριμένη πολιτική ομάδα δεν συμμορφώθηκε πλήρως με τους εσωτερικούς αυτούς κανόνες, καθότι δεν επιδίωξε να λάβει αρκετές προσφορές και δεν τεκμηρίωσε επαρκώς τα κριτήρια που χρησιμοποίησε για την ανάθεση της σύμβασης.

Επιπλέον, εξετάσαμε μια πληρωμή ύψους 74,9 εκατομμυρίων ευρώ που αφορούσε την αγορά ενός κτιρίου στις Βρυξέλλες. Παρατηρήσαμε ότι το κόστος ανά τετραγωνικό μέτρο ήταν 30 % υψηλότερο σε σύγκριση με αυτό ενός άλλου κτιρίου που είχε εξετάσει ως πιθανή επιλογή το Κοινοβούλιο, και ότι τα κριτήρια ανάθεσης που εφαρμόστηκαν μείωσαν σημαντικά τη βαρύτητα της τιμής ως κριτηρίου για τη λήψη της απόφασης αγοράς, καθιστώντας απίθανο να γίνει δεκτή οποιαδήποτε άλλη προσφορά.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Εντοπίσαμε ένα ποσοτικοποιήσιμο σφάλμα στις πληρωμές της Επιτροπής, το οποίο αφορούσε ήσσονος σημασίας εσφαλμένη περικοπή σε συνταξιοδοτικές πληρωμές. Επιπροσθέτως, διαπιστώσαμε ότι η Επιτροπή είχε αναστείλει προσωρινά ορισμένους ελέγχους επαλήθευσης των δικαιωμάτων είσπραξης σύνταξης λόγω της πανδημίας COVID-19.

Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης

Εντοπίσαμε δύο ποσοτικοποιήσιμα σφάλματα σε πληρωμές της ΕΥΕΔ. Το ένα αφορούσε την απουσία υποκείμενης σύμβασης για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε αντιπροσωπεία της ΕΕ. Το άλλο αφορούσε επιδόματα που καταβλήθηκαν σε υπάλληλο ο οποίος δεν είχε δηλώσει πρόσφατες μεταβολές στην προσωπική κατάστασή του.

Επιπλέον, εξετάσαμε διαδικασίες σύναψης συμβάσεων και πρόσληψης τοπικών υπαλλήλων που είχαν διοργανώσει αντιπροσωπείες της ΕΕ. Παρότι η ΕΥΕΔ έχει βελτιώσει τη διαδικασία σύναψης συμβάσεων, διαπιστώσαμε ορισμένες αδυναμίες. Στο ήμισυ των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων που εξετάσαμε, εντοπίσαμε ανεπάρκειες στον τρόπο με τον οποίο οι αντιπροσωπείες της ΕΕ εφάρμοσαν τους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις. Επίσης, εντοπίσαμε ορισμένες αδυναμίες στο σύνολο των διαδικασιών πρόσληψης τοπικών υπαλλήλων που εξετάσαμε. Τα ανωτέρω ενδέχεται να είχαν αρνητικό αντίκτυπο στη διαφάνεια της διαδικασίας πρόσληψης, στον εντοπισμό των πλέον κατάλληλων υποψηφίων και στην ίση μεταχείριση.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε τα εξής:

• Η διοίκηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου οφείλει να αναθεωρήσει τις κατευθυντήριες γραμμές του οργάνου σχετικά με την εφαρμογή από τις πολιτικές ομάδες των κανόνων που διέπουν τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων, καθώς και να προτείνει αναθεώρηση των εν λόγω κανόνων στο Προεδρείο του Κοινοβουλίου, με σκοπό την καλύτερη ευθυγράμμισή τους με τον δημοσιονομικό κανονισμό. Οφείλει επίσης να παρακολουθεί καλύτερα την εφαρμογή των εν λόγω κανόνων.
• Η ΕΥΕΔ οφείλει να λάβει κατάλληλα μέτρα, όπως η ενίσχυση της επιμόρφωσης και η βελτίωση των κατευθυντήριων γραμμών και των υποδειγμάτων, προκειμένου να διασφαλιστεί η εφαρμογή από τις αντιπροσωπείες της ΕΕ των κανόνων που διέπουν τη σύναψη συμβάσεων.
• Η ΕΥΕΔ οφείλει να ενισχύσει την επιμόρφωση και την καθοδήγηση σχετικά με τις διαδικασίες πρόσληψης τοπικών υπαλλήλων που εφαρμόζουν οι αντιπροσωπείες της ΕΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης. Πρέπει επίσης να ενισχύσει την από μέρους της επίβλεψη της τεκμηρίωσης των σημαντικών σταδίων της διαδικασίας πρόσληψης από τις αντιπροσωπείες της ΕΕ.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση» παρατίθενται στο κεφάλαιο 9 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Σύνολο: 46,4 δισ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Για πρώτη φορά, το 2021 οι εργασίες κάλυψαν επίσης τη μοναδική πληρωμή προς την Ισπανία από τον ΜΑΑ. Ο ΜΑΑ αποτελεί την κύρια συνιστώσα της δέσμης μέτρων NGEU, στόχος της οποίας είναι η υποστήριξη της ανάκαμψης από τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19. Συνιστά προσωρινό μέσο που δημιουργήθηκε και χρηματοδοτήθηκε κατά τρόπο θεμελιωδώς διαφορετικό σε σχέση τις συνήθεις δαπάνες του προϋπολογισμού υπό τα διάφορα ΠΔΠ. Σε αντίθεση με τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ, που βασίζονται στην επιστροφή εξόδων ή/και στη συμμόρφωση με συγκεκριμένους όρους, στο πλαίσιο του ΜΑΑ προϋπόθεση για την καταβολή πληρωμής στα κράτη μέλη είναι η επίτευξη προκαθορισμένων οροσήμων ή τιμών-στόχου.

Ο πληθυσμός ελέγχου συνίστατο στη μοναδική εκταμίευση του 2021, μια καταβολή προς την Ισπανία, και στην εκκαθάριση της σχετικής προχρηματοδότησης.

Το ισπανικό αίτημα καταβολής της πληρωμής (της 11ης Νοεμβρίου 2021) περιλάμβανε 52 ορόσημα που η Ισπανία ανέφερε ότι είχαν επιτευχθεί. Το ποσό που καταβλήθηκε στη χώρα ήταν 11,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Επιτροπή εξέδωσε τη θετική προκαταρκτική αξιολόγησή της στις 3 Δεκεμβρίου 2021 και, αφού έλαβε τη θετική γνώμη της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής του Συμβουλίου, ενέκρινε την εκταμίευση με την εκτελεστική απόφαση της 22ας Δεκεμβρίου 2021. Στις 27 Δεκεμβρίου 2021, κατέβαλε 10 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ισπανία, εκκαθαρίζοντας ταυτόχρονα προχρηματοδοτήσεις ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Τα αποτελέσματα των εργασιών μας αποτέλεσαν τη βάση για τη γνώμη που εκδώσαμε το 2021 σχετικά με την κανονικότητα των δαπανών του ΜΑΑ.

Τι διαπιστώσαμε

Ο έλεγχός μας κάλυψε την κανονικότητα της πληρωμής προς την Ισπανία στο πλαίσιο του ΜΑΑ. Βασίσαμε την αξιολόγησή μας στην πλήρωση του όρου που είχε τεθεί για την καταβολή της πληρωμής, ήτοι στην ικανοποιητική εκπλήρωση των οροσήμων και των τιμών-στόχου, όπως ορίζονταν στην εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου. Για τον σκοπό αυτό, εξετάσαμε κατά πόσον η Επιτροπή είχε συγκεντρώσει επαρκή και κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία για την τεκμηρίωση της εκτίμησής της περί της ικανοποιητικής εκπλήρωσης των 52 οροσήμων που περιλαμβάνονταν στο αίτημα καταβολής της Ισπανίας. Στην αξιολόγηση αυτή δεν περιλαμβάνεται η συμμόρφωση με άλλους ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες.

Από το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων ελέγχου που συγκεντρώσαμε μέσω των εργασιών μας προκύπτει ότι ένα από τα 52 ορόσημα που συνδέονται με την πρώτη εκταμίευση προς την Ισπανία δεν είχε εκπληρωθεί ικανοποιητικά. Η Επιτροπή δεν έχει καθορίσει ακόμη τη μέθοδο που θα εφαρμόζεται για την ποσοτικοποίηση του αντικτύπου της μη επίτευξης ενός οροσήμου ή μιας τιμής-στόχου. Κατά την άποψή μας, το σφάλμα δεν είναι ουσιώδες.

Άλλες αδυναμίες που διαπιστώσαμε στις εργασίες της Επιτροπής για την αξιολόγηση της επίτευξης των οροσήμων είναι η εφαρμογή ανεπαρκώς αξιόπιστων κριτηρίων για το ορόσημο που αφορά τα συστήματα δικλίδων και η ανεπαρκής τεκμηρίωση των εργασιών της, κάτι που όμως δεν επηρεάζει την αξιολόγηση.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• Να αιτιολογεί κατά τρόπο σαφή και διαφανή τα στοιχεία που περιέχονται στις επιχειρησιακές ρυθμίσεις και στην εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου, τα οποία δεν θεωρούνται συναφή για την ικανοποιητική εκπλήρωση οροσήμων και τιμών-στόχου.
• Να αναπτύξει μεθοδολογία για τον προσδιορισμό του ποσού της αναστολής της πληρωμής σύμφωνα με το άρθρο 24, παράγραφοι 6 και 8, του κανονισμού ΜΑΑ.
• Να βελτιώσει την τεκμηρίωση της αξιολόγησης των οροσήμων και των τιμών-στόχου, τεκμηριώνοντας πλήρως όλα τα στοιχεία που εξετάστηκαν στο πλαίσιο των εκ των προτέρων εργασιών.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» παρατίθενται στο κεφάλαιο 10 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης

Σύνολο: 3,4 δισ. ευρώ

Τι ελέγξαμε

Από τη σύστασή τους το 1959 και έως το τέλος του 2020, τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης (ΕΤΑ) αποτελούσαν το κύριο μέσο διά του οποίου η ΕΕ παρείχε ενισχύσεις στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας προς τα κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), καθώς και προς τις υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ). Το ενδέκατο (και τελευταίο) ΕΤΑ κάλυπτε το ΠΔΠ 2014-2020. Η συμφωνία εταιρικής σχέσης, η οποία υπεγράφη στην Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000 με εικοσαετή διάρκεια ισχύος, συνιστά το πλαίσιο που διέπει τις σχέσεις της EE με τα κράτη ΑΚΕ και τις ΥΧΕ. Πρωταρχικός στόχος της ήταν η μείωση και, μακροπρόθεσμα, η εξάλειψη της φτώχειας, σύμφωνα με τον πρωταρχικό στόχο της αναπτυξιακής συνεργασίας που ορίζεται στο άρθρο 208 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο ΠΔΠ 2021-2027, οι ενισχύσεις στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας προς τα κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού ενσωματώθηκαν στον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας – Παγκόσμια Ευρώπη («ΜΓΑΔΣ-Παγκόσμια Ευρώπη») και οι αντίστοιχες ενισχύσεις προς τις ΥΧΕ στην απόφαση για τη σύνδεση ΥΧΕ-ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γροιλανδίας. Εντούτοις, το όγδοο, ένατο, δέκατο και ενδέκατο ΕΤΑ δεν ενσωματώθηκαν στον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ. Τόσο η εκτέλεσή τους όσο και η παρουσίαση των σχετικών στοιχείων εξακολουθούν να γίνονται χωριστά έως το κλείσιμό τους.

Για το 2021, οι δαπάνες που αποτέλεσαν αντικείμενο του ελέγχου μας στον τομέα αυτό ανήλθαν συνολικά σε 3,1 δισεκατομμύρια ευρώ και αφορούν το ένατο, δέκατο και ενδέκατο ΕΤΑ.

Η διαχείρισή των ΕΤΑ ασκείται από την Επιτροπή, εκτός του πλαισίου του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ, και από την ΕΤΕπ. Η Γενική Διεύθυνση Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων (ΓΔ INTPA, πρώην ΓΔ DEVCO) είναι η κυρίως αρμόδια ΓΔ.

Τι διαπιστώσαμε

Οι λογαριασμοί για το οικονομικό έτος 2021 δεν περιείχαν ουσιώδεις ανακρίβειες.

Καταλήγουμε επίσης στο συμπέρασμα ότι τα έσοδα των ΕΤΑ δεν περιείχαν σημαντικό επίπεδο σφάλματος.

Διατυπώνουμε αρνητική γνώμη όσον αφορά τις δαπάνες για το οικονομικό έτος 2021:

Όσον αφορά τον έλεγχο της κανονικότητας των πράξεων, εξετάσαμε δείγμα 140 πράξεων, το οποίο ήταν αντιπροσωπευτικό ολόκληρου του φάσματος των δαπανών στο πλαίσιο των ΕΤΑ. Το δείγμα μας περιλάμβανε 26 πράξεις που αφορούσαν το καταπιστευματικό ταμείο έκτακτης ανάγκης για την Αφρική, 92 πράξεις που είχαν εγκριθεί από 17 αντιπροσωπείες της ΕΕ και 22 πληρωμές που είχαν εγκριθεί από τις κεντρικές υπηρεσίες της Επιτροπής.

Λόγω της πανδημίας COVID-19, δεν κατέστη δυνατή η πραγματοποίηση επιτόπιων επισκέψεων στις αντιπροσωπείες της ΕΕ· αντ’ αυτών διενεργήσαμε ελέγχους βάσει εγγράφων. Το γεγονός αυτό μας δεν μας επέτρεψε να εκτελέσουμε ορισμένες ελεγκτικές διαδικασίες, και ειδικότερα να επαληθεύσουμε την εκτέλεση των συμβάσεων για τις επιλεγείσες πράξεις, κάτι που περιόρισε αναγκαστικά την εμβέλεια των ελεγκτικών εργασιών μας. Χρειάστηκε να προσαρμόσουμε την προσέγγισή μας, προβαίνοντας σε ελέγχους βάσει εγγράφων σχετικά με τις πράξεις και τα έργα και συνεργαζόμενοι εξ αποστάσεως με τους ελεγχόμενούς μας. Ωστόσο, θεωρούμε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που συγκεντρώσαμε μας επέτρεψαν να ολοκληρώσουμε τις εργασίες μας και να εξαγάγουμε τα απαραίτητα συμπεράσματα.

Από τις 140 πράξεις που εξετάσαμε, οι 54 (38,8 %) περιείχαν σφάλματα. Βάσει των 43 σφαλμάτων που ποσοτικοποιήσαμε, εκτιμούμε ότι το επίπεδο σφάλματος είναι 4,6 %. Οι μη επιλέξιμες δαπάνες (38,6 %), η απουσία βασικών δικαιολογητικών (23,3 %) και οι μη πραγματοποιηθείσες δαπάνες (14,9 %) αποτελούσαν τα τρία συνηθέστερα είδη σφάλματος.

Όπως και το 2020, η Επιτροπή και οι εταίροι υλοποίησης υπέπεσαν σε περισσότερα σφάλματα στις περιπτώσεις πράξεων που αφορούσαν επιχορηγήσεις και συμφωνίες συνεισφοράς και ανάθεσης με δικαιούχους χώρες, διεθνείς οργανώσεις και οργανισμούς των κρατών μελών, παρά στις περιπτώσεις άλλων μορφών στήριξης (όπως εκείνες που καλύπτουν τις συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών). Από τις 92 πράξεις αυτού του είδους που εξετάσαμε, οι 39 περιείχαν ποσοτικοποιήσιμα σφάλματα, τα οποία αντιστοιχούσαν στο 81,2 % του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος.

Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, ορισμένες διεθνείς οργανώσεις παρείχαν περιορισμένη μόνο πρόσβαση σε έγγραφα (παραδείγματος χάριν σε μορφή μόνο για ανάγνωση), με συνέπεια να μην μπορούμε να λάβουμε αντίγραφα. Τα ζητήματα αυτά αποτέλεσαν εμπόδιο για τον σωστό σχεδιασμό και την εκτέλεση του ελέγχου μας και καθυστέρησαν τις σχετικές εργασίες μας. Μολονότι η Επιτροπή βελτίωσε την επικοινωνία της με τις διεθνείς οργανώσεις, εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε προβλήματα με ορισμένες από αυτές όσον αφορά τη συγκέντρωση της τεκμηρίωσης που χρειαζόμαστε.

Μελέτη της ΓΔ INTPA σχετικά με το ΥΠΣ

Το 2021, η ΓΔ INTPA ανέθεσε σε εξωτερικό ανάδοχο την εκπόνηση της δέκατης μελέτης της σχετικά με το υπολειπόμενο ποσοστό σφάλματος (ΥΠΣ), προκειμένου να εκτιμήσει το ποσοστό των σφαλμάτων που διέλαθαν όλους τους διαχειριστικούς ελέγχους της στο πλαίσιο της πρόληψης, του εντοπισμού και της διόρθωσης των σφαλμάτων αυτών σε ολόκληρο το πεδίο της αρμοδιότητάς της, ώστε να εξαχθεί συμπέρασμα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εν λόγω ελέγχων.

Όσον αφορά τη μελέτη του 2021 σχετικά με το ΥΠΣ, η ΓΔ INTPA χρησιμοποίησε δείγμα 480 πράξεων. Κατ’ αυτό τον τρόπο, κατέστη δυνατή η παρουσίαση εκ νέου χωριστών ποσοστών σφάλματος για τις δαπάνες που χρηματοδοτήθηκαν από τον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ και για τις δαπάνες που χρηματοδοτήθηκαν από τα ΕΤΑ, επιπλέον του συνδυασμένου συνολικού ποσοστού σφάλματος που αφορούσε και τα δύο είδη δαπανών. Για έκτη συνεχή χρονιά, η μελέτη υπολόγισε το συνολικό ΥΠΣ ως χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας του 2 % που έχει ορίσει η Επιτροπή (1,14 %).

Η μελέτη για το ΥΠΣ δεν συνιστά εντολή παροχής διασφάλισης ούτε έλεγχο. Βασίζεται στη μεθοδολογία και στο εγχειρίδιο της ΓΔ INTPA για το ΥΠΣ. Σε προηγούμενες ετήσιες εκθέσεις μας σχετικά με τα ΕΤΑ, έχουμε ήδη περιγράψει τους εγγενείς περιορισμούς των μελετών αυτών, οι οποίοι μπορεί να έχουν οδηγήσει στην υποεκτίμηση του ποσοστού αυτού.

Μία από τις πτυχές που θίγει η μελέτη σχετικά με το ΥΠΣ αφορά τον βαθμό εμπιστοσύνης στις ελεγκτικές εργασίες τρίτων. Στο πλαίσιο αυτό, το ποσοστό της πλήρους εμπιστοσύνης αυξήθηκε από το 15 % των πράξεων το 2020 στο 34 % το 2021. Εμμένουμε στην άποψη ότι η επίδειξη υπερβολικής εμπιστοσύνης στις ελεγκτικές εργασίες τρίτων αντιβαίνει στον ίδιο τον σκοπό της μελέτης σχετικά με το ΥΠΣ, που συνίσταται στην εκτίμηση του ποσοστού των σφαλμάτων που διέλαθαν όλους τους διαχειριστικούς ελέγχους της ΓΔ INTPA στο πλαίσιο της πρόληψης, του εντοπισμού και της διόρθωσης των σφαλμάτων αυτών.

Επισκόπηση της ετήσιας έκθεσης δραστηριοτήτων της ΓΔ INTPA

Στη δήλωση διασφάλισης του Γενικού Διευθυντή στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων για το 2021 δεν διατυπώνονται επιφυλάξεις. Από το 2018 και έπειτα, η ΓΔ INTPA μείωσε σημαντικά το πεδίο εφαρμογής των επιφυλάξεων (ήτοι το μερίδιο των δαπανών στο οποίο αυτές αναφέρονταν).

Κρίνουμε αδικαιολόγητη την απουσία επιφυλάξεων στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ INTPA για το 2021 και θεωρούμε ότι οφείλεται εν μέρει στους περιορισμούς της μελέτης σχετικά με το ΥΠΣ.

Η ΓΔ INTPA καταβάλλει προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας των δεδομένων που χρησιμοποιεί για τον υπολογισμό της διορθωτικής ικανότητας. Εξετάσαμε τον υπολογισμό της διορθωτικής ικανότητας για το 2021, που η ΓΔ INTPA εκτιμά σε 13,62 εκατομμύρια ευρώ. Έχοντας υποβάλει σε ελεγκτικές δοκιμασίες το 35 % (κατ’ αξίαν) του συνολικού πληθυσμού των ανακτήσεων, δεν εντοπίσαμε σφάλματα στο δείγμα μας.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• Να ενισχύσει τη σχετική εσωτερική δικλίδα, προκειμένου να διασφαλίζει ότι δεν υπογράφονται συμβάσεις απουσία έγκυρης νομικής βάσης.
• Να λάβει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να εξασφαλίζει ότι τυχόν αναλήψεις υποχρεώσεων ή προκαταβολές που δηλώνονται ως πραγματοποιηθέντα έξοδα στις οικονομικές καταστάσεις των δικαιούχων εκπίπτουν πριν από την εκτέλεση των πληρωμών ή των εκκαθαρίσεων.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των ΕΤΑ παρουσιάζονται στην ετήσια έκθεση για το 2021 σχετικά με τις δραστηριότητες που χρηματοδοτήθηκαν από το όγδοο, ένατο, δέκατο και ενδέκατο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης.

Γενικές πληροφορίες

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και το έργο του

Το ΕΕΣ είναι ο ανεξάρτητος εξωτερικός ελεγκτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εδρεύει στο Λουξεμβούργο και απασχολεί περί τους 900 υπαλλήλους, ελεγκτές και προσωπικό υποστήριξης, οι οποίοι προέρχονται από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Αποστολή μας είναι να συμβάλλουμε στη βελτίωση της διοίκησης και της χρηματοοικονομικής διαχείρισης της ΕΕ, να προάγουμε τη λογοδοσία και τη διαφάνεια και να ενεργούμε ως ο ανεξάρτητος θεματοφύλακας των οικονομικών συμφερόντων των πολιτών της ΕΕ.

Οι εκθέσεις και οι γνώμες ελέγχου μας αποτελούν καθοριστικής σημασίας κρίκο στην αλυσίδα λογοδοσίας εντός της ΕΕ, δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται για να υποχρεώνουν σε λογοδοσία τους υπευθύνους για την εκτέλεση των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ: την Επιτροπή, τα άλλα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ, καθώς και τις διοικητικές αρχές των κρατών μελών.

Προειδοποιούμε για τους κινδύνους, παρέχουμε διασφάλιση, επισημαίνουμε αδυναμίες και ορθές πρακτικές και παρέχουμε καθοδήγηση στους φορείς χάραξης πολιτικής και τους νομοθέτες της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της διαχείρισης των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ. Με το έργο μας διασφαλίζουμε ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες γνωρίζουν πώς δαπανώνται τα χρήματά τους.

Σύντομη ματιά στον τρόπο προσέγγισης του ελέγχου μας όσον αφορά τη δήλωση διασφάλισης

Οι γνώμες που περιλαμβάνονται στη δήλωση διασφάλισης βασίζονται σε αντικειμενικά αποδεικτικά στοιχεία, προερχόμενα από ελεγκτικές δοκιμασίες που διενεργούνται σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ελέγχου.

Όπως αναφέραμε στη στρατηγική μας για την περίοδο 2021-2025, για το επόμενο ΠΔΠ 2021-2027 θα εξακολουθήσουμε να εξελίσσουμε την προσέγγιση του ελέγχου μας και να αξιοποιούμε τα διαθέσιμα δεδομένα και πληροφορίες, ούτως ώστε να συνεχίσουμε να παρέχουμε ισχυρή διασφάλιση, στο πλαίσιο της εντολής μας βάσει της Συνθήκης και σε πλήρη συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα ελέγχου του δημόσιου τομέα.

Αξιοπιστία των λογαριασμών

Παρέχουν οι ετήσιοι λογαριασμοί της ΕΕ πλήρη και ακριβή πληροφοριακά στοιχεία;

• Αξιολογούμε το λογιστικό σύστημα, προκειμένου να εξακριβώσουμε αν αποτελεί την κατάλληλη βάση για την εξαγωγή αξιόπιστων δεδομένων.
• Αξιολογούμε τις βασικές λογιστικές διαδικασίες, προκειμένου να εξακριβώσουμε ότι λειτουργούν ορθά.
• Διενεργούμε αναλυτικούς ελέγχους των λογιστικών δεδομένων, προκειμένου να εξακριβώσουμε αν αυτά παρουσιάζονται με συνέπεια και μπορούν να θεωρηθούν εύλογα.
• Υποβάλλουμε σε άμεσες ελεγκτικές δοκιμασίες δείγμα λογιστικών εγγραφών, προκειμένου να εξακριβώσουμε αν οι σχετικές πράξεις υπάρχουν και έχουν καταγραφεί επακριβώς.
• Ελέγχουμε τις οικονομικές καταστάσεις, προκειμένου να εξακριβώσουμε κατά πόσον αυτές απεικονίζουν εύλογα την οικονομική κατάσταση.

Κανονικότητα των πράξεων

Συμμορφώνονται με τους ισχύοντες κανόνες οι πράξεις εσόδων και οι καταχωριζόμενες ως δαπάνες πράξεις πληρωμών, στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί της ΕΕ;

• Αξιολογούμε τα συστήματα διαχείρισης εσόδων και δαπανών, προκειμένου να εξακριβώσουμε την αποτελεσματικότητά τους ως προς τη διασφάλιση της κανονικότητας των αντίστοιχων πράξεων.
• Λαμβάνουμε στατιστικά δείγματα πράξεων, τα οποία χρησιμοποιούμε ως βάση για τις λεπτομερείς ελεγκτικές δοκιμασίες στις οποίες προβαίνουν οι ελεγκτές μας. Εξετάζουμε διεξοδικά τις πράξεις του δείγματος, φθάνοντας μέχρι τις εγκαταστάσεις των τελικών αποδεκτών (παραδείγματος χάριν γεωργών, ερευνητικών ινστιτούτων, εταιρειών που εκτελούν έργα ή παρέχουν υπηρεσίες μετά από δημόσιο διαγωνισμό), προκειμένου να συλλέξουμε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το συμβάν στο οποίο βασίστηκε η πράξη είναι υπαρκτό, έχει καταγραφεί ορθά και συμμορφώνεται με τους κανόνες που διέπουν την πραγματοποίηση των σχετικών πληρωμών.
• Αναλύουμε τα σφάλματα και τα ταξινομούμε είτε ως ποσοτικοποιήσιμα είτε ως μη ποσοτικοποιήσιμα. Οι πράξεις περιέχουν ποσοτικοποιήσιμο σφάλμα, εάν, βάσει των ισχυόντων κανόνων, η πληρωμή δεν θα έπρεπε να είχε εγκριθεί. Παρεκβάλλουμε τα ποσοτικοποιήσιμα σφάλματα, προκειμένου να εξαγάγουμε ένα εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για κάθε τομέα για τον οποίο εκπονούμε ειδική εκτίμηση. Στη συνέχεια, συγκρίνουμε το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος με ένα όριο σημαντικότητας που έχει οριστεί στο 2 % και εκτιμούμε αν τα σφάλματα είναι διάχυτα.
• Για τη διαμόρφωση της γνώμης μας λαμβάνουμε υπόψη αυτές τις εκτιμήσεις και άλλα συναφή πληροφοριακά στοιχεία, όπως τις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και τις εκθέσεις άλλων εξωτερικών ελεγκτών.
• Συζητάμε όλες τις διαπιστώσεις μας τόσο με τις αρχές των κρατών μελών όσο και με την Επιτροπή, προκειμένου να επιβεβαιώσουμε την ορθότητα των πραγματικών περιστατικών.

Όλα τα προϊόντα μας δημοσιεύονται στον ιστότοπό μας: www.eca.europa.eu. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ελεγκτική διαδικασία που ακολουθείται στο πλαίσιο της δήλωσης διασφάλισης παρουσιάζονται στο παράρτημα 1.1 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2021.

Επικοινωνία

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Τηλ:. +352 4398-1
Πληροφορίες: eca.europa.eu/el/Pages/ContactForm.aspx
Ιστότοπος: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το διαδίκτυο (https://europa.eu/european-union/index_el).

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2022

PRINT	ISBN 978-92-847-8473-8	doi:10.2865/56647	QJ-07-22-618-EL-C
PDF	ISBN 978-92-847-8487-5	doi:10.2865/930053	QJ-07-22-618-EL-N
HTML	ISBN 978-92-847-8508-7	doi:10.2865/341131	QJ-07-22-618-EL-Q

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2022

Η πολιτική για την περαιτέρω χρήση εγγράφων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) ορίζεται στην απόφαση αριθ. 6-2019 του ΕΕΣ για την πολιτική ανοικτών δεδομένων και την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου ορίζεται διαφορετικά (π.χ. σε χωριστές ανακοινώσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας), το περιεχόμενο του ΕΕΣ που ανήκει στην ΕΕ παραχωρείται βάσει της άδειας Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Ισχύει επομένως ως γενικός κανόνας ότι η περαιτέρω χρήση επιτρέπεται υπό τον όρο ότι αναφέρεται η πηγή και επισημαίνονται οι αλλαγές. Κατά την περαιτέρω χρήση απαγορεύεται η διαστρέβλωση του αρχικού νοήματος ή μηνύματος των εγγράφων. Το ΕΕΣ δεν φέρει ευθύνη για οποιαδήποτε συνέπεια προερχόμενη από την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Εάν συγκεκριμένο περιεχόμενο αναφέρεται σε ταυτοποιήσιμα φυσικά πρόσωπα, π.χ. φωτογραφίες υπαλλήλων του ΕΕΣ, ή περιλαμβάνει έργα τρίτων, απαιτείται πρόσθετη έγκριση.

Όταν παραχωρείται η έγκριση, αυτή ακυρώνει και αντικαθιστά την ανωτέρω γενική έγκριση και αναφέρει σαφώς τυχόν περιορισμούς στη χρήση.

Για τις κατωτέρω αναφερόμενες φωτογραφίες, επιτρέπεται η αναπαραγωγή υπό την προϋπόθεση της μνείας του κατόχου των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, της πηγής και, όπου χρειάζεται, του ονοματεπωνύμου των φωτογράφων/αρχιτεκτόνων:

* και *: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2022, πηγή: Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

*: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018, πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή — Υπηρεσία οπτικοακουστικών μέσων.

*: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2017, Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. Αρχιτέκτονες: Paul Noël (κτίριο K1, 1988) και Jim Clemes (κτίριο K2, 2004, και κτίριο K3, 2013).

Για τη χρήση ή την αναπαραγωγή περιεχομένου που δεν ανήκει στην ΕΕ, μπορεί να χρειάζεται να ζητήσετε άδεια απευθείας από τους κατόχους των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας:

*, *, *, *, *, *, * και *: © Depositphotos.

Το λογισμικό ή τα έγγραφα που καλύπτονται από δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας, όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα εμπορικά σήματα, τα καταχωρισμένα σχέδια, οι λογότυποι και οι επωνυμίες/ονομασίες, εξαιρούνται από την πολιτική του ΕΕΣ για την περαιτέρω χρήση.

Το σύνολο των ιστοτόπων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντός του ονόματος χώρου «europa.eu» παρέχει συνδέσμους προς ιστότοπους τρίτων. Δεδομένου ότι το ΕΕΣ δεν έχει έλεγχο επ’ αυτών, σας συνιστούμε να εξετάζετε τις πολιτικές τους για την προστασία του ιδιωτικού απορρήτου και της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Χρήση του λογότυπου του ΕΕΣ

Δεν επιτρέπεται η χρήση του λογότυπου του ΕΕΣ χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του οργάνου.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΕ

Αυτοπροσώπως
Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν εκατοντάδες κέντρα Europe Direct. Μπορείτε να βρείτε τη διεύθυνση του πλησιέστερου σ’ εσάς κέντρου στο διαδίκτυο european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_el).

Τηλεφωνικώς ή γραπτώς
Η Europe Direct είναι μια υπηρεσία που απαντά στις ερωτήσεις σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με αυτή την υπηρεσία:

• καλώντας ατελώς τον αριθμό 00 800 6 7 8 9 10 11 (ορισμένα δίκτυα τηλεφωνίας ενδέχεται να χρεώνουν τις κλήσεις αυτές),
• καλώντας τον αριθμό +32 22999696,
• συμπληρώνοντας το ακόλουθο ηλεκτρονικό έντυπο: european-union.europa.eu/contact-eu/write-us_el.

ΒΡΕΙΤΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΕ

Στο διαδίκτυο
Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο Europa (european-union.europa.eu).

Στις εκδόσεις της ΕΕ
Μπορείτε να δείτε ή να παραγγείλετε εκδόσεις της ΕΕ στη διεύθυνση op.europa.eu/el/publications. Μπορείτε να ζητήσετε πολλαπλά αντίγραφα δωρεάν εκδόσεων επικοινωνώντας με την υπηρεσία Europe Direct ή με το τοπικό σας κέντρο τεκμηρίωσης (european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_el).

Στη νομοθεσία της ΕΕ και σε σχετικά έγγραφα
Για πρόσβαση σε νομικές πληροφορίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνόλου της ενωσιακής νομοθεσίας από το 1951 σε όλες τις επίσημες γλώσσες, μεταβείτε στον ιστότοπο EUR-Lex (eur-lex.europa.eu).

Στα ανοιχτά δεδομένα από την ΕΕ
Η πύλη data.europa.eu παρέχει πρόσβαση σε σύνολα ανοιχτών δεδομένων από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ. Τα εν λόγω δεδομένα μπορούν να καταφορτωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν δωρεάν, τόσο για εμπορικούς όσο και για μη εμπορικούς σκοπούς. Η πύλη παρέχει επίσης πρόσβαση σε πληθώρα συνόλων δεδομένων από τις ευρωπαϊκές χώρες.