Η κρίση στη Μέση Ανατολή

Οι βίαιες και αδιάκριτες τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 οδήγησαν σε δραστική επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας και αύξησαν τον κίνδυνο κλιμάκωσης στην περιοχή.

Τονίζοντας ότι δεν υπάρχει δικαιολογία για την τρομοκρατία, η ΕΕ καταδίκασε απερίφραστα τη Χαμάς για τις επιθέσεις και ζήτησε την απελευθέρωση όλων των ομήρων χωρίς προϋποθέσεις. Μολονότι αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπίζεται τον εαυτό του βάσει του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ επανέλαβε ότι είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται πάντα η προστασία όλων των αμάχων σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

Ανησυχώντας σοβαρά για την επιδεινούμενη ανθρωπιστική κρίση στη Λωρίδα της Γάζας, η ΕΕ ζήτησε τη συνεχή, γρήγορη, ασφαλή και απρόσκοπτη πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας και την παροχή βοήθειας σε όσους την έχουν ανάγκη με τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των ανθρωπιστικών διαδρόμων και των παύσεων για την κάλυψη ανθρωπιστικών αναγκών.

Σχεδόν
1,1 δισ. ευρώ
από το 2000 και μετά

1 310 τόνοι
βασικών προμηθειών

33
πτήσεις ανθρωπιστικής αερογέφυρας της ΕΕ

103 εκατ. ευρώ
ανθρωπιστικής χρηματοδότησης

Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος χορηγός ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον παλαιστινιακό λαό. Από το 2000 έχει διαθέσει συνολικά πάνω από 1 δισ. ευρώ για την κάλυψη των βασικών αναγκών τους. Από τον Οκτώβριο έχει τετραπλασιάσει τη βοήθεια έκτακτης ανάγκης προς τους Παλαιστινίους - ανοίγει σε νέα καρτέλα. και συνεργάζεται με μεγάλο αριθμό εταίρων στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας επί του πεδίου.

Η ΕΕ συνεργάζεται συνεχώς με περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους για την πρόληψη της περιφερειακής κλιμάκωσης της σύγκρουσης, συμπεριλαμβανομένης της επιδείνωσης της κατάστασης στη Δυτική Όχθη. Παραμένει προσηλωμένη σε μια διαρκή και βιώσιμη ειρήνη με βάση τη λύση των δύο κρατών και τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Ασφάλεια και άμυνα: πρόοδος όσον αφορά τη στρατηγική πυξίδα

Η ΕΕ επιθυμεί να εγγυηθεί την ασφάλεια των κατοίκων της και να συμβάλει σε έναν κόσμο πιο ειρηνικό. Η στρατηγική πυξίδα για την ασφάλεια και την άμυνα - ανοίγει σε νέα καρτέλα. είναι ένα σχέδιο για την ενίσχυση της ασφάλειας και της άμυνας της ΕΕ έως το 2030. Καλύπτει όλες τις πτυχές της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας και διαρθρώνεται γύρω από τέσσερις πυλώνες: εταιρικές σχέσεις, δράσεις, επενδύσεις και ασφάλεια.

Συνεργασία με το ΝΑΤΟ («εταιρικές σχέσεις», «δράσεις»)

Οι σημερινές προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας είναι εγγενώς διακρατικές και καμία χώρα δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει μόνη της. H συλλογική και στρατηγική προσέγγιση είναι ιδιαίτερης σημασίας. Βασικό στοιχείο αυτής της παγκόσμιας στρατηγικής είναι η μακροχρόνια εταιρική σχέση της ΕΕ με το ΝΑΤΟ, η οποία αποτελεί ζωτικό στοιχείο των προσπαθειών της στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.

Στέλνοντας ένα ηχηρό πολιτικό μήνυμα διατλαντικής ενότητας, η κοινή δήλωση για τη συνεργασία ΕΕ-ΝΑΤΟ - ανοίγει σε νέα καρτέλα. τόνισε την ανάγκη για μια στιβαρή ευρωπαϊκή αμυντική προσέγγιση που θα υπηρετεί την παγκόσμια ασφάλεια και θα είναι συμβατή με το ΝΑΤΟ. Οι υπογράφοντες δεσμεύτηκαν επίσης σαφώς να εμβαθύνουν αυτή τη συνεργασία.

Το 2023 η εμβάθυνση της συνεργασίας ΕΕ-ΝΑΤΟ έφτασε σε πρωτοφανές επίπεδο και απέφερε απτά αποτελέσματα - ανοίγει σε νέα καρτέλα. σε όλους τους τομείς, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανθεκτικότητα. Η ειδική ομάδα ΕΕ-ΝΑΤΟ για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων υποδομών - ανοίγει σε νέα καρτέλα., που συγκροτήθηκε τον Ιανουάριο, διατύπωσε ειδική σύσταση για περαιτέρω συνεργασία.

Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας ανέδειξε εκ νέου τις κοινές αξίες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Έχουν επιδείξει από κοινού αταλάντευτη αλληλεγγύη προς την Ουκρανία, και συντονίζουν τα αντίστοιχα μέσα στήριξης - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ειρήνη (βλ. κεφάλαιο 1) είναι πλέον αναπόσπαστο μέρος της στήριξης της ΕΕ προς τους εταίρους σε όλο τον κόσμο.

Κατά τη διάρκεια του έτους η ΕΕ ενέτεινε επίσης τη συνεργασία της με άλλους διμερείς, περιφερειακούς και πολυμερείς εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών, του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, της Αφρικανικής Ένωσης, του Συνδέσμου Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας και πολλών άλλων. Στο πρώτο φόρουμ ασφάλειας και άμυνας Schuman - ανοίγει σε νέα καρτέλα. συμμετείχαν η ΕΕ και οι διεθνείς εταίροι με σκοπό την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας.

Ανάπτυξη αμυντικών ικανοτήτων («επενδύσεις»)

Το 2023 δρομολογήθηκαν δύο βασικές πρωτοβουλίες με στόχο την ενίσχυση της άμυνας και της βιομηχανίας της ΕΕ. Η πράξη για τη στήριξη της παραγωγής πυρομαχικών - ανοίγει σε νέα καρτέλα., με προϋπολογισμό 500 εκατ. ευρώ, αποσκοπεί στην αύξηση της παραγωγής πυρομαχικών και πυραύλων της ΕΕ. Συμπληρωματικά, η πράξη για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω κοινών προμηθειών - ανοίγει σε νέα καρτέλα., με προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ, θα δώσει κίνητρα στα κράτη μέλη, για πρώτη φορά, ώστε να αγοράζουν από κοινού τα πλέον κρίσιμα αμυντικά προϊόντα από τη βιομηχανία της ΕΕ.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας - ανοίγει σε νέα καρτέλα. είναι βασικός υποστηρικτής της έρευνας και της ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας στην ΕΕ. Από το 2021 και εξής έχει διαθέσει πάνω από 3 δισ. ευρώ για 60 συνεργατικά έργα σε όλα τα κράτη μέλη. Μόνο το 2023 το ταμείο διέθεσε 1,2 δισ. ευρώ - ανοίγει σε νέα καρτέλα. σε ζωτικής σημασίας αμυντικούς τομείς όπως η επίγνωση της κατάστασης του διαστήματος, η αντιμετώπιση υπερηχητικών πυραύλων και η ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής κορβέτας περιπολίας. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας στηρίζει την καινοτομία στον τομέα της άμυνας μέσω του προγράμματος καινοτομίας της ΕΕ στον τομέα της άμυνας - ανοίγει σε νέα καρτέλα., ύψους 2 δισ. ευρώ, που στόχο έχει να βοηθήσει ιδίως τους μικρότερους φορείς καινοτομίας.

Το 2023 χορηγήθηκαν 616 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της μεταφοράς στρατευμάτων και εξοπλισμού σε ολόκληρο το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών, ως μέρος του κονδυλίου για τη στρατιωτική κινητικότητα του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη». Στόχος είναι η στήριξη των επενδύσεων σε υποδομές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για μη στρατιωτικούς όσο και για αμυντικούς σκοπούς.

Νέες στρατηγικές ασφάλειας («προστασία»)

Οι πρόσφατες κρίσεις και οι αυξανόμενες εντάσεις αποκάλυψαν αδυναμίες στην ασφάλεια της ΕΕ. Ως απάντηση, τον Οκτώβριο η Επιτροπή δρομολόγησε ολοκληρωμένη διαβούλευση για την τεκμηρίωση της μελλοντικής ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής στον τομέα της άμυνας - ανοίγει σε νέα καρτέλα..

Η υπερθέρμανση του πλανήτη αποτελεί επίσης όλο και συχνότερα πηγή ανησυχίας όσον αφορά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της ΕΕ. Έχει προκαλέσει σημαντική στροφή - ανοίγει σε νέα καρτέλα. στην αμυντική πολιτική της ΕΕ, με την κλιματική αλλαγή να βρίσκεται πλέον στην κορυφή του θεματολογίου της για την ασφάλεια.

Επιπλέον, το 2023 η ΕΕ ενέκρινε την πρώτη διαστημική στρατηγική της για την ασφάλεια και την άμυνα - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Η στρατηγική αυτή επικεντρώνεται, μεταξύ άλλων, στην προστασία των διαστημικών πόρων της ΕΕ και των κρατών μελών της. Με το βλέμμα στο μέλλον, η ΕΕ πρόκειται να θεσπίσει νομοθεσία για το διάστημα το 2024, με στόχο την αύξηση της ανθεκτικότητας και της ισχύος της ΕΕ στο διάστημα.

Περισσότερο από το 80 % του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται μέσω θαλάσσης, και περίπου τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πετρελαίου και φυσικού αερίου εξορύσσονται από τη θάλασσα ή μεταφέρονται μέσω αυτής. Σχεδόν όλα τα παγκόσμια δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών, ρέουν μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων. Η ευημερία και η ασφάλεια της ΕΕ εξαρτώνται από την ασφάλεια και την προστασία των ωκεανών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης ενέκριναν τον Μάρτιο επικαιροποιημένη στρατηγική και σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα. Με βάση τα έγγραφα αυτά, το Συμβούλιο ενέκρινε τον Οκτώβριο την αναθεωρημένη στρατηγική και σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Αυτή ευθυγραμμίζεται με τη στρατηγική πυξίδα και θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της.

ΒΙΝΤΕΟ «Μήνυμα αφύπνισης»: πώς θα προστατευθούν οι ζωτικής σημασίας θαλάσσιες υποδομές της ΕΕ εν μέσω αναδυόμενων απειλών. © Euronews

Κύριοι στόχοι

Προστασία των συμφερόντων της ΕΕ στη θάλασσα —πολίτες, οικονομία, υποδομές και σύνορα

Προστασία των φυσικών μας πόρων και του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Τήρηση του διεθνούς δικαίου, ιδίως της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας

Άμεση και αποτελεσματική απόκριση σε αυξανόμενες απειλές (π.χ. κυβερνοαπειλές και υβριδικές απειλές)

Εξασφάλιση σχετικής κατάρτισης και εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση απειλών (π.χ. κυβερνοδεξιότητες)

Πολιτική γειτονίας και διαπραγματεύσεις για τη διεύρυνση

Δυτικά Βαλκάνια και Τουρκία

Η ΕΕ παρέμεινε προσηλωμένη στην προσπάθεια ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στους κόλπους της. Η δέσμη μέτρων του 2023 για τη διεύρυνση - ανοίγει σε νέα καρτέλα. παρείχε λεπτομερή αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης και της προόδου που σημείωσε ο εκάστοτε εταίρος στην πορεία του προς την ΕΕ. Η δέσμη επικεντρώθηκε κυρίως στις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται, όσον αφορά μεταξύ άλλων το κράτος δικαίου, τη δημόσια διοίκηση, τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και τα οικονομικά κριτήρια.

Κατά τη διάρκεια του έτους η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία σημείωσαν ομαλή πρόοδο στο πλαίσιο της διαδικασίας αναλυτικής εξέτασης ―ένα πρώτο βήμα για τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης. Η σύσταση της Επιτροπής και η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να αρχίσει διαπραγματεύσεις προσχώρησης με τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, μόλις αυτή εκπληρώσει τα απαιτούμενα κριτήρια, αναγνωρίζουν την πρόοδο της χώρας από το 2022 που έλαβε καθεστώς υποψήφιας χώρας. Οι συνομιλίες προσχώρησης του Μαυροβουνίου και της Σερβίας με την ΕΕ συνεχίστηκαν, υποστηριζόμενες από τους εν εξελίξει διαλόγους με την Επιτροπή σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο. Τον Απρίλιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε επίσημα την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων για το Κόσοβο (η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244/1999 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου), η οποία άρχισε να ισχύει την 1η Ιανουαρίου 2024.

Το 2023 η ΕΕ συνέχισε την υλοποίηση του οικονομικού και επενδυτικού σχεδίου - αρχείο PDF – ανοίγει σε νέα καρτέλα. ύψους 30 δισ. ευρώ για τα Δυτικά Βαλκάνια, στοχεύοντας στη μακροπρόθεσμη ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19, στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς και στην περιφερειακή συνεργασία και σύγκλιση με την ΕΕ. Επιπλέον, διέθεσε - ανοίγει σε νέα καρτέλα. 450 εκατ. ευρώ από τη δέσμη μέτρων ενεργειακής στήριξης ύψους 1 δισ. ευρώ για να συνδράμει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στην αντιμετώπιση ενεργειακών κρίσεων και στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας. Επιπρόσθετα, το νέο σχέδιο ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια - ανοίγει σε νέα καρτέλα., το οποίο κατάρτισε η Επιτροπή και επικεντρώνεται στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνικοοικονομική σύγκλιση, έχει ως στόχο να προσφέρει στην περιοχή, πριν από την επίσημη προσχώρηση των κρατών, ορισμένα από τα πλεονεκτήματα που απολαμβάνουν τα μέλη της ΕΕ.

Στη σύνοδο κορυφής της διαδικασίας του Βερολίνου το 2023 - ανοίγει σε νέα καρτέλα., οι ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων επιβεβαίωσαν εκ νέου τη δέσμευσή τους για βαθύτερη ολοκλήρωση των περιφερειακών οικονομιών τους μέσω της κοινής περιφερειακής αγοράς - ανοίγει σε νέα καρτέλα., ένα βήμα προς την ένταξή τους στην ΕΕ. Υιοθέτησαν σχέδια οικονομικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων σε υποδομές και της επέκτασης της περιφερειακής αγοράς. Η σύνοδος κορυφής έφερε επίσης στο προσκήνιο εξελίξεις στην εκπαίδευση, όπως είναι η νέα πανεπιστημιούπολη του Κολλεγίου της Ευρώπης στα Τίρανα, και περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, όπως είναι το πράσινο θεματολόγιο. Η σύνοδος υπογράμμισε ακόμη τη σημασία της περιφερειακής ασφάλειας, με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας κατά του οργανωμένου εγκλήματος και των απειλών κυβερνοασφάλειας.

Στη σύνοδο κορυφής ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων στις 13 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στην προσέγγιση των χωρών-εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων με την ΕΕ και στην προώθηση της σταδιακής ένταξής τους, στην οικονομική ανάπτυξη εν μέσω του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και στην ενίσχυση της περιφερειακής ασφάλειας και ανθεκτικότητας.

Τον Μάιο διεξήχθησαν προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία. Τον Νοέμβριο εκδόθηκε έκθεση σχετικά με τις τρέχουσες σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, στην οποία περιγράφονται τρόποι βελτίωσης της συνεργασίας. Η ΕΕ εξακολουθεί να στηρίζει πρόσφυγες και κοινότητες στην Τουρκία παρέχοντας εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και προστασία των συνόρων.

Γεωργία, Μολδαβία και Ουκρανία

Η φετινή ιστορική δέσμη μέτρων για τη διεύρυνση ήταν η πρώτη που περιλάμβανε αξιολόγηση της ικανότητας των τριών αυτών χωρών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα του μέλους της ΕΕ. Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους η Γεωργία, η Μολδαβία και η Ουκρανία επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για ένταξη στην ΕΕ. Η πορεία τους προς την προσχώρηση θα περιλαμβάνει στοχευμένες μεταρρυθμίσεις των δικαστικών συστημάτων, καταστολή του οργανωμένου εγκλήματος και συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη βελτίωση του πολιτικού τοπίου, με έμφαση στην απο-ολιγαρχοποίηση και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η σύσταση - ανοίγει σε νέα καρτέλα. της Επιτροπής —και η ιστορική απόφαση - ανοίγει σε νέα καρτέλα. του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου— για έναρξη διαπραγματεύσεων προσχώρησης με τη Μολδαβία και την Ουκρανία, και τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας χώρας στη Γεωργία, αναγνώρισαν τις σημαντικές προσπάθειές τους για ευθυγράμμιση με τα πρότυπα της ΕΕ.

Ανατολική Εταιρική Σχέση

Το θεματολόγιο της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης για την περίοδο μετά το 2020 έχει επικεντρωθεί στην ανθεκτικότητα, την ανάκαμψη και τις μεταρρυθμίσεις, και έχει υλοποιηθεί σε εναρμόνιση με την πορεία ένταξης της Γεωργίας, της Μολδαβίας και της Ουκρανίας στην ΕΕ.

Το οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο για την Ανατολική Εταιρική Σχέση, ύψους 17 δισ. ευρώ, είναι το κύριο μέσο της ΕΕ για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στην περιοχή, το οποίο συνδέεται με τη στρατηγική Global Gateway (βλ. παρακάτω). Έως το τέλος του 2023 είχαν κινητοποιηθεί αναμενόμενες επενδύσεις ύψους 8,6 δισ. ευρώ, από τα οποία 5 δισ. ευρώ για ειδικά εμβληματικά έργα σε κάθε χώρα.

Η ΕΕ, τα κράτη μέλη της και οι εταίροι της θα εντείνουν τις προσπάθειές τους για την υλοποίηση του θεματολογίου της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης για την ανάκαμψη, την ανθεκτικότητα και τις μεταρρυθμίσεις. Αυτές οι προσπάθειες περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας σε ολόκληρη την περιοχή. Η συνεργασία θα επικεντρωθεί σε διάφορους τομείς, όπως η συνδεσιμότητα, οι μεταφορές, η ενέργεια και η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, καθώς και σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κοινωνίας των πολιτών, κράτους δικαίου και ασφάλειας. Παρά το γεγονός ότι δεν συνεργάστηκε με το καθεστώς Λουκασένκο, η ΕΕ συνέχισε να στηρίζει άμεσα τον λαό της Λευκορωσίας, κινητοποιώντας 100 εκατ. ευρώ - ανοίγει σε νέα καρτέλα. μεταξύ 2020 και 2023.

Η ΕΕ συνέχισε το 2023 να επενδύει σε προσπάθειες για την εξασφάλιση διαρκούς ειρήνης μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν και αύξησε την ανθρωπιστική της βοήθεια - ανοίγει σε νέα καρτέλα. προς την περιοχή, η οποία στο τέλος του έτους ανερχόταν σε περισσότερα από 25,8 εκατ. ευρώ συνολικά από την κλιμάκωση της σύγκρουσης το 2020.

Νότια Γειτονία

Στη Νότια Γειτονία, το θεματολόγιο για το σχέδιο περιφερειακής συνεργασίας στη Μεσόγειο και η χρηματοδοτική στρατηγική του, το οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο ύψους 30 δισ. ευρώ, έχουν σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο σε τομείς όπως η οικονομική ανάπτυξη, η διακυβέρνηση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η ενεργειακή και κλιματική ανθεκτικότητα και η μετανάστευση.

Το μνημόνιο συνεννόησης ΕΕ-Τυνησίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα., που υπογράφηκε τον Ιούλιο, εξετάζει τις κοινές προκλήσεις και τις μελλοντικές ευκαιρίες για την οικονομία και το εμπόριο, την πράσινη και την ενεργειακή μετάβαση, τις διαπροσωπικές επαφές καθώς και τη μετανάστευση και την κινητικότητα.

Η ΕΕ συνέχισε επίσης να στηρίζει τους ανθρώπους που ζουν σε περιοχές όπου έχουν ξεσπάσει κρίσεις, όπως στον Λίβανο, στη Λιβύη, στη Συρία και στην Παλαιστίνη (η ονομασία αυτή δεν πρέπει να ερμηνεύεται ως αναγνώριση κράτους της Παλαιστίνης και δεν θίγει τις επιμέρους θέσεις των κρατών μελών σχετικά με το θέμα αυτό). Τον Ιούνιο, στο πλαίσιο της διάσκεψης των Βρυξελλών για τη Συρία - ανοίγει σε νέα καρτέλα., η ΕΕ δεσμεύτηκε να διαθέσει 3,8 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις για τη Συρία και τις γειτονικές της χώρες.

Οι επιχορηγήσεις της ΕΕ, μαζί με τις μεικτές επιχορηγήσεις και εγγυήσεις που παρέχονται σε ανεξάρτητα δημοσιονομικά όργανα-εταίρους, θα κινητοποιήσουν επενδύσεις ύψους 23,8 δισ. ευρώ.

Βόρεια Μακεδονία

Η διασύνδεση του σιδηροδρομικού διαδρόμου VIII θα συνδέσει τη Βόρεια Μακεδονία με τα βουλγαρικά σύνορα.

Γεωργία

Με το υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας για τη συνδεσιμότητα του Εύξεινου Πόντου θα εξάγεται πράσινη ενέργεια από τον νότιο Καύκασο στην ΕΕ.

Μαρόκο

• Το δίκτυο τραμ στη γραμμή Ραμπάτ-Σαλέ-Τεμαρά θα επεκταθεί κατά 37 χιλιόμετρα.
• Πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής με υδρογόνο P2X.

Τυνησία

Κατασκευή της ELMED, της πρώτης διασύνδεσης μεταξύ Ιταλίας και Τυνησίας με υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης.

Ισραήλ

Το υποβρύχιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας EuroAsia Interconnector θα συνδέσει την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ.

Αίγυπτος

• GREGY — διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης στην ανατολική Μεσόγειο μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής, από την Αίγυπτο έως την Ελλάδα.
• Εκσυγχρονισμός του κέντρου ελέγχου της περιοχής της Αλεξάνδρειας.
• Παραγωγή μεθανόλης για πράσινη ναυτιλία.

Ιορδανία

• Έργο αφαλάτωσης και μεταφοράς ύδατος Άκαμπα-Αμμάν.
• Ανακαίνιση και εκσυγχρονισμός της μονάδας επεξεργασίας λυμάτων As-Salt· κατασκευή μονάδας παραγωγής βιοαερίου.

Διεθνείς εταιρικές σχέσεις και η στρατηγική Global Gateway

Το 2023 η ΕΕ σημείωσε μεγάλη πρόοδο όσον αφορά τη στρατηγική Global Gateway - ανοίγει σε νέα καρτέλα., η οποία αποτελεί τη συμβολή της EE στη μείωση του παγκόσμιου επενδυτικού χάσματος και στην υποστήριξη της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης σε ολόκληρο τον κόσμο. Συγκεκριμένα, το 2023 άρχισαν να υλοποιούνται περίπου 90 νέα εμβληματικά έργα - ανοίγει σε νέα καρτέλα. στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, στην Ασία και τον Ειρηνικό Ωκεανό, στα Δυτικά Βαλκάνια και στην Ανατολική και Νότια Γειτονία. Τα έργα αυτά αφορούν διάφορους τομείς, όπως άξονες μεταφορών στρατηγικής σημασίας, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, υποβρύχια καλώδια, κρίσιμες πρώτες ύλες, επιμόρφωση διδασκόντων και παραγωγή εμβολίων.

Στις 25 και 26 Οκτωβρίου στο πρώτο φόρουμ Global Gateway - ανοίγει σε νέα καρτέλα. συμμετείχαν ηγέτες από την ΕΕ και τις χώρες-εταίρους, επιχειρήσεις, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, ομάδες προβληματισμού, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και διεθνείς οργανισμοί με στόχο την κλιμάκωση της εφαρμογής της στρατηγικής Global Gateway. Μέσα σε δύο μόλις μέρες υπογράφηκαν συμφωνίες αξίας περίπου 3 δισ. ευρώ. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να κινητοποιήσει 300 δισ. ευρώ στο πλαίσιο της στρατηγικής έως το 2027.

Για πρώτη φορά μετά από οχτώ χρόνια, η ΕΕ και η Κοινότητα των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής πραγματοποίησαν σύνοδο κορυφής κατά την οποία εγκρίθηκε το επενδυτικό θεματολόγιο ΕΕ – Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής της Global Gateway - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Το θεματολόγιο αυτό αναμένεται να κινητοποιήσει περισσότερα από 45 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια. Το 2023 η ΕΕ σύναψε επίσης διάφορες διμερείς στρατηγικές εταιρικές σχέσεις με χώρες-εταίρους στην περιοχή για την περαιτέρω συνεργασία στους τομείς της ενέργειας και των κρίσιμων πρώτων υλών. Συγκροτήθηκε ψηφιακή συμμαχία ΕΕ – Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής - ανοίγει σε νέα καρτέλα. για τη συνεργασία σε ψηφιακά και διαστημικά θέματα. Επιπλέον, για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, το εμβληματικό πρόγραμμα Euroclima - ανοίγει σε νέα καρτέλα. της ΕΕ επεκτάθηκε στις 33 χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν δεσμεύσει πάνω από 45 δισ. ευρώ για τη στήριξη της ενισχυμένης εταιρικής σχέσης με τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική έως το 2027. Αναμένεται να συνεισφέρουν και άλλες χώρες, μαζί με τον ιδιωτικό τομέα και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Το θεματολόγιο περιλαμβάνει περισσότερα από 130 έργα σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής για τη μόχλευση ποιοτικών επενδύσεων.

Τα έργα θα υλοποιηθούν μέσω πρωτοβουλιών της «Ομάδας Ευρώπη»: η ΕΕ, τα κράτη μέλη, ιδρύματα αναπτυξιακής χρηματοδότησης (συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων), οργανισμοί εξαγωγικών πιστώσεων και όλες οι άλλες δημόσιες πηγές χρηματοδότησης θα συνεργαστούν με τον ιδιωτικό τομέα.

ΒΙΝΤΕΟ Global Gateway: έναρξη του προγράμματος Amazonia+

Το θεματολόγιο διαρθρώνεται γύρω από ορισμένους βασικούς πυλώνες:

δίκαιη και πράσινη μετάβαση

συμπεριληπτικός ψηφιακός μετασχηματισμός

ανθρώπινη ανάπτυξη

ανθεκτικότητα στον τομέα της υγείας και εμβόλια

Η ΕΕ ενίσχυσε περαιτέρω τις σχέσεις της και με την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού κατά τη διάρκεια του έτους. Το 2022 είχε ανακοινώσει τη μόχλευση επενδύσεων ύψους έως και 10 δισ. ευρώ για έργα της Global Gateway από κοινού με τις χώρες-μέλη του Συνδέσμου Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας. Στο πλαίσιο αυτό, δρομολόγησε το 2023 πρόγραμμα γεωσκόπησης για τη στήριξη της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, για τη θωράκιση της επισιτιστικής ασφάλειας και την αντιμετώπιση καταστροφών. Επιπλέον, η ΕΕ δρομολόγησε νέες εταιρικές σχέσεις όσον αφορά τη βιώσιμη ενέργεια και τη διαχείριση των φυσικών πόρων. Ακόμη, με στόχο τη βελτίωση της βιώσιμης συνδεσιμότητας μεταξύ Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας, χαρτογραφήθηκαν - ανοίγει σε νέα καρτέλα. οι μεταφορικές ζεύξεις μεταξύ των δύο περιοχών και οι προκύπτουσες επενδυτικές ευκαιρίες.

Δημιουργήθηκε επίσης νέα εταιρική σχέση μεταξύ της ΕΕ και του Οργανισμού Κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, ο οποίος περιλαμβάνει 79 χώρες. Στις 15 Νοεμβρίου υπέγραψαν τη συμφωνία της Σαμόας - ανοίγει σε νέα καρτέλα., η οποία αντικαθιστά τη συμφωνία της Κοτονού. Το νέο κείμενο επικεντρώνεται στις κοινές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, όπως είναι η κλιματική αλλαγή, η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα ζητήματα υγείας. Η συμφωνία αυτή θα διαμορφώσει τις σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και του οργανισμού για τα επόμενα 20 χρόνια.

Η ΕΕ προχωρεί στην υλοποίηση της δέσμης επενδυτικών μέτρων Αφρικής-Ευρώπης της Global Gateway ύψους 150 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων νέων σημαντικών πρωτοβουλιών της «Ομάδας Ευρώπη» (κοινές προσπάθειες της ΕΕ και των κρατών μελών της) σε τομείς όπως η υγεία, οι ψηφιακές τεχνολογίες, η πράσινη ενέργεια, η εκπαίδευση και οι μεταφορές.

Τον Οκτώβριο του 2023 δημοσιεύτηκε ο χάρτης πορείας της εταιρικής σχέσης ΕΕ-Ναμίμπιας για τις αλυσίδες αξίας βιώσιμων πρώτων υλών και το ανανεώσιμο υδρογόνο. Ταυτόχρονα η ΕΕ υπέγραψε συμφωνίες για παρόμοιες εταιρικές σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη Ζάμπια.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν αυξήσει τη στήριξη για παραγωγή καθαρής ενέργειας στην Αφρική, για παράδειγμα μέσω της έναρξης της εταιρικής σχέσης δίκαιης ενεργειακής μετάβασης με τη Σενεγάλη και της εγκαινίασης του ηλιακού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής Γκορού Μπαντά στον Νίγηρα.

Η παραγωγή εμβολίων έχει ξεκινήσει στη Νότια Αφρική, ενώ δημιουργούνται εγκαταστάσεις παραγωγής στην Γκάνα, στη Ρουάντα και στη Σενεγάλη.

Τον Ιανουάριο του 2023 η ΕΕ και τα κράτη μέλη της δρομολόγησαν επίσης περιφερειακή πρωτοβουλία εκπαιδευτικών, ύψους 100 εκατ. ευρώ, για τη στήριξη της ποιοτικής εκπαίδευσης για όλους.

Το 2023 η ΕΕ έκανε ένα σημαντικό βήμα για την καταπολέμηση των ανισοτήτων με την καθιέρωση του δείκτη ανισότητας - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Το εργαλείο αυτό βοηθά στην εκτίμηση του βαθμού στον οποίο τα μέτρα μειώνουν τις ανισότητες και ανταποκρίνονται στις ανάγκες του φτωχότερου 40 % του πληθυσμού.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της παραμένουν από κοινού ο μεγαλύτερος χορηγός επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας παγκοσμίως, έχοντας χορηγήσει 92,8 δισ. ευρώ το 2022 (τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία), ποσό που αντιστοιχεί στο 43 % του συνόλου.

Ανθρωπιστική βοήθεια και πολιτική προστασία

Ανθρωπιστική βοήθεια

Η ανθρωπιστική βοήθεια σώζει ζωές, διαφυλάσσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και προωθεί την παγκόσμια αλληλεγγύη σε περιπτώσεις κρίσεων και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Η ΕΕ είναι συλλογικά ένας από τους μεγαλύτερους χορηγούς ανθρωπιστικής βοήθειας στον κόσμο. Με προϋπολογισμό ύψους 2,4 δισ. ευρώ μόνο για το 2023, επικεντρώνεται όχι μόνο σε νέες έκτακτες ανάγκες, αλλά και σε ξεχασμένες κρίσεις.

Λόγω των συγκρούσεων, των οικονομικών κλυδωνισμών, των ακραίων καιρικών συνθηκών και της πανδημίας, η επισιτιστική ανασφάλεια - ανοίγει σε νέα καρτέλα. βρίσκεται σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα. Η παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει επηρεάσει περαιτέρω τις τιμές των τροφίμων, της ενέργειας και των λιπασμάτων και έχει διαταράξει τις αλυσίδες εφοδιασμού. Το 2023 διατέθηκαν περισσότερα από 668 εκατ. ευρώ για ανθρωπιστική επισιτιστική και διατροφική βοήθεια. Μέσω αυτής, η ΕΕ έχει ως στόχο να παράσχει πρόσβαση σε ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα για τους πληθυσμούς που πλήττονται περισσότερο από την πείνα και τους πλέον ευάλωτους που ζουν σε περιοχές όπου έχουν ξεσπάσει κρίσεις.

Τα τελευταία 12 χρόνια της συριακής κρίσης - ανοίγει σε νέα καρτέλα., η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν παράσχει στον συριακό λαό εκτεταμένη στήριξη συνολικού ύψους 30 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει την ανθρωπιστική, αναπτυξιακή και οικονομική βοήθεια και τη βοήθεια σταθεροποίησης, ενώ διατέθηκαν άλλα 170 εκατ. ευρώ ανθρωπιστικής βοήθειας το 2023.

Τον Φεβρουάριο του 2023 έπληξε τη Συρία και την Τουρκία ένας ισχυρός σεισμός μεγέθους 7,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Ήταν ένας από τους ισχυρότερους στην περιοχή εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Από τους μετασεισμούς προκλήθηκαν ακόμα περισσότερες καταστροφές.

Η ΕΕ αντέδρασε αμέσως: απέστειλε 30 ομάδες έρευνας και διάσωσης στην Τουρκία, κινητοποίησε ανθρωπιστική βοήθεια και για τις δύο χώρες και συγκάλεσε στις 20 Μαρτίου τη διεθνή διάσκεψη - ανοίγει σε νέα καρτέλα. δωρητών «Μαζί για τους λαούς της Τουρκίας και της Συρίας». Κατά τη διάσκεψη, η διεθνής κοινότητα δεσμεύτηκε να διαθέσει 7 δισ. ευρώ για την κάλυψη των ανθρωπιστικών αναγκών και την ανασυγκρότηση των πληγεισών περιοχών στην Τουρκία, καθώς και για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία, παράλληλα με τη στήριξη της ταχείας ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας της χώρας. Η δέσμευση αυτή περιλάμβανε συνεισφορά ύψους 1,1 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, από τα οποία 400 εκατ. ευρώ εξασφαλίστηκαν το 2023 μέσω του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τον Σεπτέμβριο έπληξε το Μαρόκο σεισμός μεγέθους 6,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Η ΕΕ κινητοποίησε - ανοίγει σε νέα καρτέλα. γρήγορα 1 εκατ. ευρώ σε κονδύλια έκτακτης ανάγκης, έστειλε εμπειρογνώμονες σε ανθρωπιστικά και υλικοτεχνικά θέματα και ήταν έτοιμη να προσφέρει ακόμα περισσότερη στήριξη εάν χρειαζόταν.

Δεδομένου ότι υπάρχει σαφής αύξηση της ανάγκης για ανθρωπιστική βοήθεια παγκοσμίως, η ΕΕ ενέτεινε τις προσπάθειες για διεύρυνση της παγκόσμιας βάσης των χορηγών και τη γεφύρωση του αυξανόμενου χάσματος μεταξύ χρηματοδότησης και αναγκών, το οποίο για πρώτη φορά υπερέβη σχεδόν τα 40 δισ. ευρώ το 2023. Το θέμα βρέθηκε στο επίκεντρο του ετήσιου Ευρωπαϊκού Ανθρωπιστικού Φόρουμ - ανοίγει σε νέα καρτέλα., που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες τον Μάρτιο. Με στόχο την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων για τις ανθρωπιστικές ανάγκες, στο φόρουμ αυτό οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συζήτησαν τη χρήση των κονδυλίων για την ανάπτυξη και το κλίμα, έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια αυτών των προβλημάτων, και οι διοργανωτές τούς ενθάρρυναν να αυξήσουν το επίπεδο των δεσμεύσεων.

Πέρα από τη χρηματοδότηση, η ΕΕ έχει επίσης χρησιμοποιήσει τις δικές της ικανότητες προκειμένου να συμπληρώσει το έργο των ανθρωπιστικών οργανώσεων-εταίρων. Μέσω της ικανότητας ευρωπαϊκής ανθρωπιστικής αντίδρασης - ανοίγει σε νέα καρτέλα., παρείχε άμεση υλικοτεχνική υποστήριξη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ιδίως στη Μέση Ανατολή. Στην υποστήριξη περιλαμβανόταν η διανομή προμηθειών που σώζουν ζωές από τα αποθέματα της ίδιας της ΕΕ και η οργάνωση επιχειρήσεων ανθρωπιστικής αερογέφυρας της ΕΕ για τη μεταφορά φορτίων αρωγής για οργανισμούς-εταίρους.

Παρόμοια ήταν η αντίδραση της ΕΕ μετά τη σύγκρουση που ξέσπασε στο Σουδάν τον Απρίλιο, σώζοντας ζωές με την παροχή εφοδίων σε ανθρώπους που πλήττονταν από τη σύγκρουση στο Σουδάν και σε πρόσφυγες που φιλοξενούνταν στο Τσαντ. Μια παράλληλη ανθρωπιστική αερογέφυρα οργανώθηκε μετά την περαιτέρω κλιμάκωση των συγκρούσεων στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Επίσης η ΕΕ συνέχισε να παρέχει με μια σειρά πτήσεων βοήθεια έκτακτης ανάγκης στον λαό του Αφγανιστάν, ο οποίος αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο.

Τον Μάρτιο του 2023 η ΕΕ διοργάνωσε διάσκεψη αλληλεγγύης με μετανάστες και πρόσφυγες από τη Βενεζουέλα, συγκεντρώνοντας 815 εκατ. ευρώ και φέρνοντας στο προσκήνιο αυτή την ξεχασμένη ανθρωπιστική κρίση. Διοργανώθηκαν και άλλες εκδηλώσεις για την προσέλκυση δωρητών με σκοπό τη στήριξη του λαού της Υεμένης και των περιοχών όπου έχει ξεσπάσει κρίση στο Κέρας της Αφρικής και στο Σαχέλ.

Πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού του Μαλί είναι κάτω των 18 ετών. Περίπου το ένα τρίτο από αυτούς ζει σε περιοχές που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις. Η ΕΕ εργάζεται εντατικά για την προστασία των παιδιών αυτών, ανταποκρινόμενη γρήγορα σε νέους εκτοπισμούς και φροντίζοντας ώστε η εκπαίδευσή τους να συνεχίζεται αδιάλειπτα.

Αντιμετώπιση καταστροφών, πρόληψη και ετοιμότητα

Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ - ανοίγει σε νέα καρτέλα., που θεσπίστηκε τον Οκτώβριο του 2001, αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της συνεργασίας και της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών και 10 άλλων συμμετεχόντων κρατών σε περίπτωση ανθρωπογενών ή φυσικών καταστροφών. Έτσι, όταν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης υπερβαίνει τις ικανότητες αντίδρασης μιας χώρας, είτε στην Ευρώπη είτε αλλού, αυτή μπορεί να ζητήσει βοήθεια μέσω του μηχανισμού.

Με την προσθήκη της Μολδαβίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα. και της Ουκρανίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα. το 2023, ο μηχανισμός έχει πλέον 37 μέλη που ενισχύουν συλλογικά την αντιμετώπιση, πρόληψη και ετοιμότητα έναντι των καταστροφών στην Ευρώπη.

Η ΕΕ διαδραματίζει καίριο ρόλο στον συντονισμό και τη χρηματοδότηση της συλλογικής αντιμετώπισης καταστροφών στο εσωτερικό της και παγκοσμίως. Το 2023 η ζήτηση για βοήθεια μέσω του μηχανισμού αυξήθηκε, φτάνοντας τα 66 αιτήματα για την αντιμετώπιση τόσο φυσικών όσο και ανθρωπογενών κρίσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν αυτής. Στις κρίσεις αυτές περιλαμβάνονταν ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, ο ισχυρότατος σεισμός στη Συρία και την Τουρκία, οι καταστροφικές δασικές πυρκαγιές στον Καναδά και την Ελλάδα και οι πρωτοφανείς πλημμύρες στην Ιταλία, τη Λιβύη και τη Σλοβενία.

Η ΕΕ έχει διευρύνει περαιτέρω τα στρατηγικά της αποθέματα rescEU, τα οποία δημιουργήθηκαν ως έσχατη λύση για σοβαρές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που υπερβαίνουν τα κράτη μέλη. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ έχει δημιουργήσει δικά της αποθέματα καταφυγίων, τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν χιλιάδες ανθρώπους σε διάφορες χώρες. Έχει επίσης αρχίσει να συγκροτεί ιατρική ομάδα έκτακτης ανάγκης rescEU - ανοίγει σε νέα καρτέλα., δημιουργώντας το πρώτο πανευρωπαϊκό κινητό νοσοκομείο. Κάποια από τα κράτη μέλη έχουν λάβει χρηματοδότηση από την ΕΕ για τη δημιουργία του πρώτου χημικού, βιολογικού, ραδιολογικού και πυρηνικού στρατηγικού αποθέματος του rescEU, καθώς και ενός ενεργειακού αποθέματος έκτακτης ανάγκης με γεννήτριες και άλλου είδους εξοπλισμό.

Η ΕΕ στηρίζει κυβερνήσεις, οργανισμούς και κοινότητες όσον αφορά την πρόβλεψη καταστροφών, την προετοιμασία έναντι καταστροφών και την αντιμετώπισή τους. Οι κοινότητες λαμβάνουν βοήθεια για την επίτευξη αυτών των στόχων με τη χρήση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, την ανταλλαγή εμπειρογνωσίας, την παροχή κατάρτισης για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και τη δημιουργία αποθεμάτων ειδών έκτακτης ανάγκης.

Στον τομέα αυτόν, η ΕΕ ανανέωσε τη δέσμευσή - ανοίγει σε νέα καρτέλα. της για εφαρμογή του Πλαισίου Σεντάι των Ηνωμένων Εθνών για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών. Στηρίζει επίσης τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική μέσω μνημονίου συνεννόησης για τη συνεργασία στον τομέα της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστροφών και της διαχείρισης κινδύνων. Καθώς το τοπίο κινδύνων στην Ευρώπη έχει διευρυνθεί, η ΕΕ ενέκρινε το 2023 πέντε στόχους ανθεκτικότητας στις καταστροφές - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Πρόκειται για στόχους που καθοδηγούν τις κοινότητες σε ολόκληρη την Ευρώπη βοηθώντας τες να προβλέπουν, να προλαμβάνουν, να προετοιμάζονται και να ανταποκρίνονται σε μελλοντικές μείζονες καταστροφές. Στο πλαίσιο της υλοποίησης των στόχων αυτών, επιμέρους σενάρια καταστροφών συνδέονται με τις ικανότητες αντιμετώπισής τους, και ενισχύεται η ανθεκτικότητα στις καταστροφές με απτό και αποτελεσματικό τρόπο.

Πρόβλεψη

Καλύτερη εκτίμηση κινδύνων

Προετοιμασία

Αυξημένη ευαισθητοποίηση και ετοιμότητα των πολιτών

Προειδοποίηση

Ενισχυμένα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης

Αντίδραση

Αρτιότερος μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ

Ασφάλεια

Ισχυρός συντονισμός της αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σε ολόκληρη την Ευρώπη

Εμπορικές συμφωνίες

Η ΕΕ συνεργάζεται με διάφορες χώρες και διεθνείς οργανισμούς για την προώθηση του εμπορίου και της οικονομικής ευημερίας σε όλο τον κόσμο, ενώ παράλληλα διασφαλίζει τη συμβολή της τεχνολογίας στην εξυπηρέτηση της κοινωνίας και στον σεβασμό των κοινών δημοκρατικών αξιών.

Τον Ιούνιο η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας κ. Τζουζέπ Μπορέλ θέσπισαν τη στρατηγική για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομικής ασφάλειας - ανοίγει σε νέα καρτέλα., μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για μια ισχυρότερη και ανθεκτικότερη οικονομία της ΕΕ. Με την προσέγγιση αυτή, θα αναπτυχθεί η βιομηχανική βάση της ΕΕ, θα προστατευτούν ζωτικά οικονομικά συμφέροντα και θα προωθηθεί η συνεργασία με ευρύ φάσμα χωρών εκτός ΕΕ για την ενίσχυση της παγκόσμιας οικονομικής ασφάλειας.

Το 2023 η ΕΕ σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά διάφορες συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών. Υπέγραψε και ενέκρινε - ανοίγει σε νέα καρτέλα. συμφωνία με τη Νέα Ζηλανδία, η οποία είχε συναφθεί το 2022. Υπογράφηκε επίσης η συμφωνία ΕΕ-Χιλής, και έχει ανοίξει ο δρόμος για την επίσημη έγκρισή της.

Η ΕΕ ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις και υπέγραψε τη συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης με την Κένυα - ανοίγει σε νέα καρτέλα., την πλέον φιλόδοξη συμφωνία που έχει διαπραγματευτεί η ΕΕ με αναπτυσσόμενη χώρα για τη βιωσιμότητα. Προχώρησαν επίσης οι εργασίες για τη συμφωνία διευκόλυνσης των βιώσιμων επενδύσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ανγκόλας, και η Επιτροπή πρότεινε στο Συμβούλιο τη σύναψη και την υπογραφή της.

Οι διαπραγματεύσεις για εμπορικές συμφωνίες με την Αυστραλία, την Ινδία και την Ινδονησία συνεχίστηκαν, όπως και οι τεχνικές και νομικές εργασίες για την εμπορική συμφωνία ΕΕ-Mercosur. Άρχισαν επίσης εκ νέου διαπραγματεύσεις με την Ταϊλάνδη - ανοίγει σε νέα καρτέλα..

Μετά τον οικονομικό διάλογο υψηλού επιπέδου ΕΕ-Ιαπωνίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα. τον Ιούνιο και τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Ιαπωνίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα. τον Ιούλιο, τα δύο μέρη αποφάσισαν να συνεργαστούν περαιτέρω στο πλαίσιο της συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης ΕΕ-Ιαπωνίας. Η συνεργασία αυτή περιλαμβάνει τη διεύρυνση των συνομιλιών σχετικά με την οικονομική ασφάλεια και την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τις αρχές του ψηφιακού εμπορίου.

Τον Δεκέμβριο το Πεκίνο φιλοξένησε μια σημαντική σύνοδο κορυφής ΕΕ-Κίνας - ανοίγει σε νέα καρτέλα., την πρώτη σύνοδο κορυφής με φυσική παρουσία από το 2019, η οποία επικεντρώθηκε στην επίτευξη απτής προόδου όσον αφορά τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας. Βασικά θέματα της ημερήσιας διάταξης ήταν η εξισορρόπηση του εμπορικού ελλείμματος της ΕΕ με την Κίνα, η προώθηση μιας δίκαιης οικονομικής εταιρικής σχέσης και η τήρηση των διεθνών κανόνων.

Η σύνοδος ασχολήθηκε επίσης με κρίσιμα ζητήματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος όπως ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή, η κλιματική αλλαγή, οι προκλήσεις στον τομέα της υγείας και η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός της Κίνας. Οι συμμετέχοντες υπογράμμισαν επίσης τη σημασία της συνεργασίας και του αμοιβαίου σεβασμού στα διεθνή θέματα.

Επιπλέον, συνεχίστηκαν οι διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες για τον παγκόσμιο διακανονισμό για βιώσιμο χάλυβα και αλουμίνιο, ώστε να αντιμετωπιστεί η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στις διεθνείς αγορές και να καταστεί το εμπόριο χάλυβα πιο βιώσιμο. Για να στηρίξουν τις προσπάθειες αυτές, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ συμφώνησαν - ανοίγει σε νέα καρτέλα. να παρατείνουν την αναστολή των αμερικανικών δασμών σε ορισμένες ποσότητες χάλυβα και αλουμινίου της ΕΕ και να εξισορροπήσουν εκ νέου τους δασμούς της ΕΕ στα προϊόντα των ΗΠΑ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 και τις 31 Μαρτίου 2025, αντίστοιχα. Ξεκίνησαν επίσης διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με μια συμφωνία για τα κρίσιμα ορυκτά, η οποία θα επιτρέψει στους κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων και αντίστοιχων εξαρτημάτων στην ΕΕ να επωφεληθούν από ορισμένες εκπτώσεις φόρου βάσει του νόμου των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού.

Η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέχισαν να αναπτύσσουν τις ψηφιακές και εμπορικές σχέσεις τους στο πλαίσιο του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ - ανοίγει σε νέα καρτέλα., του οποίου η τέταρτη υπουργική σύνοδος πραγματοποιήθηκε τον Μάιο. Μετά την επιτυχία του Συμβουλίου ΕΕ-ΗΠΑ, η ΕΕ και η Ινδία πραγματοποίησαν και αυτές τον Μάιο την πρώτη υπουργική σύνοδο του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-Ινδίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα., το οποίο είχε δρομολογηθεί - ανοίγει σε νέα καρτέλα. τον Φεβρουάριο. Κατά τη διάρκεια της συνόδου οι δύο πλευρές συμφώνησαν να εντείνουν τη συνεργασία τους σε τρεις βασικούς τομείς: τεχνολογία, καθαρή ενέργεια και εμπόριο.

Το πλαίσιο του Ουίνδσορ - αρχείο PDF – ανοίγει σε νέα καρτέλα. αποτελεί ορόσημο στις σχέσεις ΕΕ – Ηνωμένου Βασιλείου. Παρέχει οριστικές απαντήσεις στις προκλήσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή του πρωτοκόλλου για τις Ιρλανδία / Βόρεια Ιρλανδία (αναπόσπαστο μέρος της συμφωνίας αποχώρησης), επιβεβαιώνει την απόλυτη προσήλωση τόσο της ΕΕ όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου στη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής (συμφωνία του Μπέλφαστ), διευκολύνει το εμπόριο μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Μεγάλης Βρετανίας και προστατεύει την ενιαία αγορά της ΕΕ. Τα δύο μέρη δεσμεύονται για την πλήρη και έγκαιρη εφαρμογή όλων των στοιχείων του πλαισίου.

Η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας σημείωσε επίσης πρόοδο το 2023, επιτρέποντας τη συνεργασία στους τομείς του εμπορίου, των μεταφορών, της ενέργειας και της ασφάλειας, καθώς και σε τομείς όπως η κυβερνοασφάλεια και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία - ανοίγει σε νέα καρτέλα. σχετικά με τη συμμετοχή του πρώτου στο πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη», που αποτελεί το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ, και στο Copernicus, το κορυφαίο παγκοσμίως πρόγραμμα γεωσκόπησης της ΕΕ.

Χάρη στη στήριξη της ΕΕ στη διαδικασία διευθέτησης του Κυπριακού, οι συναλλαγές διαμέσου της πράσινης γραμμής - ανοίγει σε νέα καρτέλα. μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων έφτασαν στο ποσό ρεκόρ των 16 εκατ. ευρώ το 2023. Οι συναλλαγές αυτές ενισχύουν την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο κοινοτήτων και βοηθούν την κυπριακή οικονομία. Για να ενισχυθεί περαιτέρω αυτή η ανάπτυξη, δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο υπηρεσία μίας στάσης - ανοίγει σε νέα καρτέλα. χρηματοδοτούμενη από την ΕΕ, η οποία παρέχει συμβουλές σε τοπικούς εμπόρους.

H EE δρομολόγησε αρκετές ψηφιακές εταιρικές σχέσεις ώστε να ενισχύσει τους δεσμούς της με εταίρους που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις, συμπεριλαμβανομένων του Καναδά και χωρών στην περιοχή του Ινδοειρηνικού, όπως είναι η Σινγκαπούρη - ανοίγει σε νέα καρτέλα. και η Νότια Κορέα - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Στόχος είναι να ενισχυθεί η συνεργασία για την ανάπτυξη ενός ασφαλούς και προστατευμένου ψηφιακού χώρου και ανθεκτικού ψηφιακού μετασχηματισμού. Επίσης, η στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ της ΕΕ και της Ιαπωνίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα. συνέχισε να αναπτύσσεται, με τα δύο μέρη να υπογράφουν συμφωνίες για την ενίσχυση της συνεργασίας όσον αφορά τις ψηφιακές υποδομές, τους ημιαγωγούς και τις αλυσίδες εφοδιασμού πρώτων υλών.

Ένας άλλος στόχος της ΕΕ είναι η ενίσχυση των δεσμών της με τις κορυφαίες επιστημονικές κοινότητες του κόσμου. Η είσοδος - ανοίγει σε νέα καρτέλα. της Νέας Ζηλανδίας στο πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» το 2023 δημιούργησε νέες προοπτικές, δεδομένου ότι η χώρα αυτή είναι ο πρώτος απομακρυσμένος εταίρος στο εγχείρημα αυτό. Η συμμετοχή - ανοίγει σε νέα καρτέλα. του Καναδά διευρύνει περαιτέρω αυτή τη διεθνή επιστημονική συμμαχία.