Η πραγματικότητα ενός πλανήτη που βράζει

Η αποδιοργάνωση και οι καταστροφές που προκλήθηκαν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ευρώπη και στον κόσμο το 2023 μας υπενθύμισαν με ηχηρό τρόπο τη σοβαρή και διαρκή απειλή της κλιματικής αλλαγής για τις κοινωνίες. Ταυτόχρονα, τόνισαν την επιτακτική ανάγκη για ανάληψη επείγουσας δράσης με στόχο την προστασία του πλανήτη.

Η ξηρασία συνέβαλε στην παράταση —τόσο σε επίπεδο διάρκειας όσο και επικινδυνότητας— των περιόδων δασικών πυρκαγιών. Οι πυρκαγιές στην Ισπανία παρουσίασαν μεγάλη έξαρση ήδη από τον Μάρτιο, ενώ πρωτοφανείς ήταν και οι πυρκαγιές που κατέστρεψαν περιοχές της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Η δασική πυρκαγιά στη βορειοανατολική περιφέρεια του Έβρου στην Ελλάδα ήταν η μεγαλύτερη που έχει εκδηλωθεί ποτέ στην ΕΕ. Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό σύστημα πληροφόρησης για τις δασικές πυρκαγιές - ανοίγει σε νέα καρτέλα., έως τις 22 Ιουλίου περισσότερα από 181 000 εκτάρια γης σε ολόκληρη την ΕΕ είχαν ήδη αποτεφρωθεί - ανοίγει σε νέα καρτέλα. —έκταση που υπερβαίνει κατά περισσότερο από 40 % τον μέσο όρο που καταγράφηκε την περίοδο μεταξύ 2003 και 2022 (128 225 εκτάρια).

Με στόχο την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κινδύνου δασικών πυρκαγιών, το 2023 η ΕΕ ενίσχυσε τις ικανότητές της όσον αφορά την πρόληψη και την πρόβλεψη πυρκαγιών, ισχυροποίησε τον πυροσβεστικό της στόλο rescEU - ανοίγει σε νέα καρτέλα. και ανέπτυξε εκατοντάδες πυροσβέστες έτοιμους να παράσχουν άμεση βοήθεια. Επίσης, συγκρότησε ομάδα στήριξης για τις δασικές πυρκαγιές στο πλαίσιο του Κέντρου Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών - ανοίγει σε νέα καρτέλα..

Με επτά μήνες και δύο εποχές με θερμοκρασίες-ρεκόρ, το 2023 ήταν για τον πλανήτη το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί στην ιστορία. Σύμφωνα με την υπηρεσία Copernicus της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή - ανοίγει σε νέα καρτέλα., κατά τη διάρκεια του περσινού έτους περίπου το 50 % των ημερών ήταν κατά περισσότερο από 1,5 °C θερμότερες σε σύγκριση με τον προβιομηχανικό μέσο όρο (1850-1900).

Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα. Προκειμένου να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των χειρότερων δασικών πυρκαγιών της τελευταίας δεκαετίας στον Καναδά, οι οποίες κατέστρεψαν περίπου 4 εκατομμύρια εκτάρια —μια περιοχή τόσο μεγάλη όσο οι Κάτω Χώρες—, τα κράτη μέλη της ΕΕ πρόσφεραν στη χώρα τις υπηρεσίες περίπου 300 πυροσβεστών μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ (βλ. κεφάλαιο 8).

Ως αποτέλεσμα των πρωτοφανών πλημμυρών και δασικών πυρκαγιών, το 2023 οι εκκλήσεις για αποκατάσταση των καταστροφικών ζημιών και στήριξη της ανοικοδόμησης από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης - ανοίγει σε νέα καρτέλα. κινητοποίησαν όλους τους διαθέσιμους πόρους για παροχή βοήθειας.

Ακραίες βροχοπτώσεις προκάλεσαν θανατηφόρες πλημμύρες σε τμήματα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Κροατίας, της Ιταλίας, της Αυστρίας και της Σλοβενίας.

Προς μηδενικές καθαρές εκπομπές

Η μετατροπή της Ευρώπης στην πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Ο στόχος αυτός κατοχυρώνεται στο ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα - ανοίγει σε νέα καρτέλα., καθώς και στη νομικά δεσμευτική υποχρέωση για μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Κινούμενη προς αυτή την κατεύθυνση, το 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη δέσμη νομοθετικών προτάσεων για την προσαρμογή στον στόχο του 55 %. Το 2022, στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU - ανοίγει σε νέα καρτέλα. και προκειμένου να μειώσει περαιτέρω την εξάρτηση της ΕΕ από τις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων (βλ. κεφάλαιο 4), η Επιτροπή έθεσε ακόμη πιο φιλόδοξους στόχους όσον αφορά ορισμένες από τις προτάσεις (κυρίως αυτές που αφορούν την ενεργειακή απόδοση - ανοίγει σε νέα καρτέλα. και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας - ανοίγει σε νέα καρτέλα.). Έως το τέλος του 2023 είχε θεσπιστεί η βασική νομοθεσία για την επίτευξη του στόχου καθαρής μείωσης κατά 55 % έως το 2030 (βλ. παρακάτω). Η συγκεκριμένη νομοθεσία περιλαμβάνει νομικά δεσμευτικούς στόχους που καλύπτουν όλους τους τομείς της οικονομίας, έναν στόχο για την ενίσχυση των φυσικών καταβοθρών άνθρακα και ένα επικαιροποιημένο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ - ανοίγει σε νέα καρτέλα..

Περισσότεροι από 9 στους 10 πολίτες της EE θεωρούν την κλιματική αλλαγή σοβαρό πρόβλημα.

Η κλιματική αλλαγή θεωρείται:

• πολύ σοβαρό πρόβλημα από το 77 %
• αρκετά σοβαρό πρόβλημα από το 16 %
• λιγότερο σοβαρό πρόβλημα από το 7 %

Πηγή: Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 538 - ανοίγει σε νέα καρτέλα., Ιούλιος 2023.

Το υφιστάμενο σύστημα ενισχύθηκε το 2023 και το πεδίο εφαρμογής του διευρύνθηκε, ώστε να καλύπτει τις εκπομπές από τις θαλάσσιες μεταφορές. Δημιουργήθηκε νέο ξεχωριστό σύστημα εμπορίας εκπομπών για την επέκταση της τιμολόγησης του άνθρακα σε νέους τομείς της οικονομίας, ιδίως στα καύσιμα για τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές. Εκτός από την τιμολόγηση της ρύπανσης και τις επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση, το νέο σύστημα θα παρέχει κοινωνική στήριξη σε άτομα και μικρές επιχειρήσεις, ώστε να διασφαλιστεί ότι κανείς δεν θα μείνει στο περιθώριο.

Η τελική δέσμη νομοθετικών μέτρων αναμένεται να μειώσει τις καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ κατά 57 % έως το 2030, σε σύγκριση με το 1990.

ΒΙΝΤΕΟ Πλατφόρμα Δίκαιης Μετάβασης

Μεταρρύθμιση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ

Νέο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ για καύσιμα κτιρίων και οδικών μεταφορών

Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα

Κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών

Κανονισμός για δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας

Πρότυπα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για αυτοκίνητα και ημιφορτηγά

Μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα

Οδηγία για την ενέργεια από  ανανεώσιμες πηγές

Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση

Κανονισμός για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων

Κανονισμός ReFuelEU Aviation

Κανονισμός FuelEU Maritime

Η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ θα βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητά της να αναπτύσσει και να κατασκευάζει τις καθαρές τεχνολογίες που απαιτούνται για την αποτελεσματική μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών καθαρών εκπομπών. Τον Φεβρουάριο του 2023 η Επιτροπή παρουσίασε το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας για την εποχή των μηδενικών καθαρών εκπομπών - ανοίγει σε νέα καρτέλα., με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών στην ΕΕ και τη στήριξη της ταχείας μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα. Σκοπός του σχεδίου είναι η δημιουργία ενός πιο υποστηρικτικού περιβάλλοντος που θα ενισχύει την ικανότητα της ΕΕ να παράγει τεχνολογίες και προϊόντα μηδενικών καθαρών εκπομπών (βλ. κεφάλαιο 4).

Η ΕΕ στηρίζει επίσης καινοτόμες τεχνολογίες μηδενικών καθαρών εκπομπών μέσω του Ταμείου Καινοτομίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα., το οποίο χρηματοδοτείται από το σύστημα εμπορίας εκπομπών. Στόχος του είναι να προσφέρει στην αγορά λύσεις για την απανθρακοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και να στηρίξει τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, ενισχύοντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Την ικανότητα παραγωγής καινοτόμων τεχνολογιών στηρίζουν επίσης ορισμένα κράτη μέλη, στο πλαίσιο των εθνικών τους σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Η Επιτροπή δρομολόγησε σειρά διαλόγων για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, ώστε να είναι σε θέση να στηρίξει κάθε τομέα στην οικοδόμηση του επιχειρηματικού του μοντέλου για την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας, ξεκινώντας με διαλόγους που αφορούν το υδρογόνο και τις ενεργοβόρες βιομηχανίες το 2023 (βλ. κεφάλαιο 4).

Προς μια κυκλική οικονομία

Κατά τη διάρκεια του έτους η ΕΕ συνέχισε να σημειώνει πρόοδο στην πορεία προς μια κυκλική οικονομία, με στόχο να γίνουν τα βιώσιμα προϊόντα ο κανόνας, να μειωθεί η πίεση γύρω από τους φυσικούς πόρους, να περιοριστούν τα απόβλητα, καθώς και να δημιουργηθεί βιώσιμη ανάπτυξη και θέσεις εργασίας.

Κάθε χρόνο, πάνω από 5 εκατομμύρια τόνοι ενδυμάτων απορρίπτονται στην ΕΕ (πάνω από 11 κιλά ανά άτομο). Μόνο το 22 % των αποβλήτων αυτών συλλέγονται χωριστά για επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση, ενώ τα υπόλοιπα συχνά αποστέλλονται για καύση ή για υγειονομική ταφή. Οι προτεινόμενοι νέοι κανόνες - ανοίγει σε νέα καρτέλα. για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα θα καταστήσουν τους παραγωγούς υπόλογους για τον κύκλο ζωής των προϊόντων τους, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων. Έτσι, θα προωθηθεί η βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σε ολόκληρη την ΕΕ. Η αύξηση των διαθέσιμων μεταχειρισμένων και ανακυκλωμένων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων αναμένεται να δημιουργήσει τοπικές θέσεις εργασίας και να εξοικονομήσει χρήματα στους καταναλωτές, εντός της ΕΕ και πέρα από αυτή, μετριάζοντας παράλληλα τον αντίκτυπο της παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στους φυσικούς πόρους. Η εκστρατεία ReSet the Trend - ανοίγει σε νέα καρτέλα. ξεκίνησε το 2023 με σκοπό την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη βιώσιμη μόδα.

Η σπατάλη τροφίμων έχει τεράστιες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σύμφωνα με νέα πρόταση - ανοίγει σε νέα καρτέλα. που υπέβαλε η Επιτροπή τον Ιούλιο, τα κράτη μέλη αναμένεται, έως το 2030, να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων - ανοίγει σε νέα καρτέλα. κατά 10 % στο στάδιο της επεξεργασίας και της μεταποίησης, και κατά 30 % (κατά κεφαλήν) στο στάδιο της λιανικής πώλησης και κατανάλωσης. Η υλοποίηση αυτών των νέων στόχων θα συμβάλει στην επισιτιστική ασφάλεια και θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ενώ παράλληλα θα περιορίσει το κόστος για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.

Σπατάλη τροφίμων

58,4  εκατομμύρια τόνοι (131 kg/άτομο/έτος) ετησίως στην ΕΕ (Πηγή: Eurostat - ανοίγει σε νέα καρτέλα., Σεπτέμβριος 2023).

Περίπου το 10 % του συνόλου των τροφίμων που παρέχονται σε εμπόρους λιανικής πώλησης, υπηρεσίες εστίασης και νοικοκυριά σπαταλάται.

Πάνω από το ήμισυ της σπατάλης τροφίμων προέρχεται από τα νοικοκυριά (54 %).

Το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο (21 %) έχει ο τομέας της επεξεργασίας και της μεταποίησης.

Με στόχο τη στήριξη αυτών των προσπαθειών, η Επιτροπή ενέκρινε ένα αναθεωρημένο πλαίσιο παρακολούθησης της κυκλικής οικονομίας - ανοίγει σε νέα καρτέλα. για την καλύτερη παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία στην ΕΕ, καθώς και της συμβολής της στην ανθεκτικότητα της ΕΕ και στην παγκόσμια βιωσιμότητα. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει νέους δείκτες —όπως το αποτύπωμα των υλικών και η παραγωγικότητα των πόρων— για τη μέτρηση της προόδου που επιτυγχάνεται ως προς την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων.

Κάθε χρόνο σχεδόν 6 εκατομμύρια οχήματα στην ΕΕ ολοκληρώνουν τον κύκλο ζωής τους. Η ανεπαρκής διαχείριση των οχημάτων στο τέλος αυτού του κύκλου συνεπάγεται απώλεια αξίας και ρύπανση. Οι προτεινόμενοι νέοι κανόνες - ανοίγει σε νέα καρτέλα., οι οποίοι καλύπτουν όλες τις πτυχές —από τον σχεδιασμό ενός οχήματος και τη διάθεσή του στην αγορά έως την τελική επεξεργασία—, αναμένεται να παράγουν 1,8 δισ. ευρώ σε καθαρά εισοδήματα έως το 2035. Επίσης, θα οδηγήσουν σε σημαντική εξοικονόμηση άνθρακα και στη μείωση της εξάρτησης από πρώτες ύλες, και θα δημιουργήσουν πρόσθετες θέσεις εργασίας και βελτιωμένες ροές εσόδων για τη βιομηχανία διαχείρισης αποβλήτων και ανακύκλωσης.

Η ενδυνάμωση των καταναλωτών με στόχο την πράσινη μετάβαση αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης κατανάλωσης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Τον Σεπτέμβριο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία - ανοίγει σε νέα καρτέλα. σχετικά με την πρόταση για νέους κανόνες που θα εγγυώνται την καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με την ανθεκτικότητα και τη δυνατότητα επισκευής των αγαθών που αγοράζουν και την αποτελεσματικότερη προστασία από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Επίσης, θα θεσπιστεί νέα απαγόρευση των παραπλανητικών ισχυρισμών για προϊόντα που βασίζονται στην αντιστάθμιση των εκπομπών. Επιπλέον, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση - ανοίγει σε νέα καρτέλα. για τη βελτίωση της ενημέρωσης σχετικά με τις υπηρεσίες επισκευής, καθώς και της πρόσβασης σε αυτή. Η συγκεκριμένη πρόταση προωθεί την επισκευή έναντι της αντικατάστασης κατά τη διάρκεια της νόμιμης εγγύησης και απαιτεί από τους κατασκευαστές να επισκευάζουν προϊόντα που υπόκεινται —και θα υπόκεινται— σε ειδικές απαιτήσεις δυνατότητας επισκευής (οικολογικού σχεδιασμού) βάσει του δικαίου της ΕΕ.

Βιώσιμες επιλογές

ΒΙΝΤΕΟ Η προτεινόμενη νέα νομοθετική πράξη για τους οικολογικούς ισχυρισμούς

Προώθηση του σχεδίου δράσης για μηδενική ρύπανση

Νερό

Παρά το γεγονός ότι η θαλάσσια ασφάλεια στην ΕΕ είναι πολύ υψηλή —καθώς παρατηρείται μικρό ποσοστό θνησιμότητας και δεν έχει σημειωθεί κάποιο σοβαρό περιστατικό πετρελαιοκηλίδας πρόσφατα—, κάθε χρόνο εξακολουθούν να αναφέρονται περισσότερα από 2 000 θαλάσσια ατυχήματα και συμβάντα. Τον Ιούνιο η Επιτροπή υπέβαλε πέντε νομοθετικές προτάσεις - ανοίγει σε νέα καρτέλα. με στόχο τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της ΕΕ και την πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων από τα πλοία.

Οι προτάσεις αποσκοπούν επίσης στην πρόληψη των παράνομων απορρίψεων στις ευρωπαϊκές θάλασσες, προκειμένου να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων που συνδέονται με τις θαλάσσιες μεταφορές και να προστατευθεί το θαλάσσιο οικοσύστημα.

Αύξηση της ασφάλειας στη θάλασσα

Τα αυστηρά πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την ασφάλεια στη θάλασσα είναι αποτελεσματικά, αλλά οι νέες προκλήσεις και τεχνολογίες απαιτούν νέες προσεγγίσεις. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα προτίθεται να επεκτείνει τη στήριξη με τη μορφή νέων προσεγγίσεων και τεχνολογιών, όπως αποτελεσματικότερες επιθεωρήσεις, ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών σημαίας σχετικά με τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων, μεγαλύτερη χρήση ψηφιακών λύσεων, όπως τα ηλεκτρονικά πιστοποιητικά, βελτίωση της ασφάλειας των αλιευτικών σκαφών και της ικανότητας των κρατών μελών να εντοπίζουν ζητήματα ασφάλειας και μη συμμόρφωσης όσον αφορά το περιβάλλον και τη ρύπανση. Οι αλλαγές αυτές θα οδηγήσουν σε τρεις βασικές δράσεις. 1. Τα κράτη σημαίας θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα πλοία θα είναι αξιόπλοα. 2. Οι επιθεωρητές του κράτους του λιμένα θα επιθεωρούν ξένα πλοία που βρίσκονται σε λιμένες. 3. Οι έρευνες θαλάσσιων ατυχημάτων θα καθορίζουν τα βαθύτερα αίτια ώστε να αποτρέπονται παρόμοια ατυχήματα στο μέλλον.

Χημικά προϊόντα

Σύμφωνα με πρόταση - ανοίγει σε νέα καρτέλα. της Επιτροπής για την προστασία των πολιτών της ΕΕ και του περιβάλλοντος από τον τοξικό υδράργυρο, η χρήση οδοντιατρικών αμαλγαμάτων θα απαγορευθεί πλήρως. Κάθε χρόνο στην ΕΕ χρησιμοποιούνται 40 τόνοι υδραργύρου για τον σκοπό αυτό. Η πρόταση θα απαγορεύσει επίσης την παραγωγή και εξαγωγή ορισμένων προϊόντων που περιέχουν υδράργυρο, όπως οι λαμπτήρες.

Θόρυβος

Ο θόρυβος αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη περιβαλλοντική απειλή για την υγεία στην Ευρώπη μετά την ατμοσφαιρική ρύπανση. Μια έκθεση - ανοίγει σε νέα καρτέλα. σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για τον περιβαλλοντικό θόρυβο καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να μειωθεί περαιτέρω ο θόρυβος, για την επίτευξη του στόχου για μείωση κατά 30 % έως το 2030.

Βιομηχανικές εκπομπές

Η οδηγία περί βιομηχανικών εκπομπών - ανοίγει σε νέα καρτέλα. ρυθμίζει περίπου 52 000 μεγαλύτερες βιομηχανικές και κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις σε ολόκληρη την ΕΕ. Απαιτεί από τις εγκαταστάσεις να διαθέτουν άδεια που να βασίζεται στη χρήση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών. Το 2023 πραγματοποιήθηκε μια νέα σειρά αξιολογήσεων βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών σχετικά με τα σφαγεία, τα ζωικά υποπροϊόντα και τις βιομηχανίες βρώσιμων παραπροϊόντων. Περίπου 800 σφαγεία στην ΕΕ θα πρέπει να συμμορφωθούν με αυτά τα νέα πρότυπα για να μειώσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της λειτουργίας τους.

Μικροπλαστικά

Η Επιτροπή έκανε ένα ακόμα σημαντικό βήμα για την προστασία του περιβάλλοντος με τη θέσπιση μέτρων - ανοίγει σε νέα καρτέλα. που περιορίζουν τα μικροπλαστικά που προστίθενται σκόπιμα σε προϊόντα. Οι νέοι κανόνες θα αποτρέψουν την απελευθέρωση περίπου μισού εκατομμυρίου τόνων μικροπλαστικών στο περιβάλλον.

Βιοποικιλότητα

Η φύση έχει ζωτική σημασία στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος αυξάνει την πιθανότητα και τη σοβαρότητα συμβάντων όπως οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές. Συνεπώς, η φύση και η βιοποικιλότητα της Ευρώπης αποτελούν την καλύτερη άμυνα έναντι φυσικών καταστροφών.

Τον Νοέμβριο επιτεύχθηκε προσωρινή πολιτική συμφωνία - ανοίγει σε νέα καρτέλα. όσον αφορά το νομοθέτημα για την αποκατάσταση της φύσης - ανοίγει σε νέα καρτέλα., το οποίο δρομολόγησε μια διαδικασία για τη συνεχή και σταθερή αποκατάσταση της φύσης. Τα κράτη μέλη θα θέσουν σε εφαρμογή μέτρα για την αποκατάσταση τουλάχιστον του 20 % των χερσαίων περιοχών και του 20 % των θαλασσών της ΕΕ έως το 2030. Ανάλογα μέτρα θα πρέπει να έχουν θεσπιστεί έως το 2050 για όλα τα οικοσυστήματα που χρήζουν αποκατάστασης.

Έδαφος

Η καλή υγεία των εδαφών είναι καίριας σημασίας για την επισιτιστική ασφάλεια, την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, καθώς και για τον τερματισμό της απερήμωσης και της υποβάθμισης του εδάφους. Παρ’ όλα αυτά, το 60 % των ευρωπαϊκών εδαφών βρίσκεται σε μη υγιή κατάσταση. Η πρόταση για ένα νομοθέτημα για την παρακολούθηση του εδάφους - ανοίγει σε νέα καρτέλα. έχει στόχο να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για υγιή εδάφη στην ΕΕ έως το 2050. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω της συγκέντρωσης στοιχείων σχετικά με την υγεία των εδαφών και της διάθεσης των στοιχείων αυτών στους γεωργούς και σε άλλους διαχειριστές του εδάφους. Επίσης, στόχος του νέου νομοθετήματος είναι η βιώσιμη διαχείριση του εδάφους να αποτελέσει τον κανόνα. Η Επιτροπή έχει δημοσιεύσει κατευθυντήριες γραμμές για τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τις ευκαιρίες χρηματοδότησης της ΕΕ για υγιή εδάφη. Το μανιφέστο της αποστολής για το έδαφος - ανοίγει σε νέα καρτέλα., το οποίο δρομολογήθηκε τον Απρίλιο, φέρνει σε επαφή φορείς υπεύθυνους για τη χάραξη πολιτικής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ενδιαφερόμενα μέρη και πολίτες, στο πλαίσιο μιας δυναμικής κοινότητας που φροντίζει για την υγεία του εδάφους. Περισσότερα από 2 100 άτομα και 350 οργανώσεις είχαν υπογράψει την εθελοντική πρωτοβουλία έως το τέλος του 2023, αναγνωρίζοντας την ανάγκη ανάληψης δράσης για την υγεία του εδάφους και συμμετέχοντας σε δραστηριότητες για την προστασία και την αποκατάσταση του εδάφους.

Επικονιαστές

Καθώς ένα στα τρία είδη μελισσών, πεταλούδων και συρφίδων στην ΕΕ σιγά σιγά χάνεται, το 2023 η Επιτροπή παρουσίασε ανανεωμένη πρωτοβουλία - ανοίγει σε νέα καρτέλα., στην οποία καθορίζονται οι δράσεις που πρέπει να αναληφθούν από την ΕΕ και τα κράτη μέλη ώστε να αντιστραφεί το φαινόμενο της μείωσης των επικονιαστών έως το 2030. Ολοένα και συχνότερα, οι πολίτες ζητούν την ανάληψη αποφασιστικής δράσης κατά της απώλειας επικονιαστών, με την επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «Σώστε τις μέλισσες και τους αγρότες - ανοίγει σε νέα καρτέλα.» να αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα. Επίσης, η ΕΕ μείωσε - ανοίγει σε νέα καρτέλα. τα ανώτατα όρια καταλοίπων για δύο νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα στα τρόφιμα στο χαμηλότερο επίπεδο που είναι δυνατόν να μετρηθεί με τις τελευταίες τεχνολογίες. Η χρήση των ουσιών κλοθειανιδίνη - ανοίγει σε νέα καρτέλα. και θειαμεθοξάμη - ανοίγει σε νέα καρτέλα. σε εξωτερικούς χώρους έχει ήδη απαγορευτεί στην ΕΕ. Τα νέα επίπεδα θα εφαρμόζονται στα τρόφιμα και στις ζωοτροφές που παράγονται ή εισάγονται στην ΕΕ. Έτσι, θα διασφαλιστεί ότι τα τρόφιμα που θα διατίθενται στην εσωτερική αγορά —ανεξάρτητα από τον τόπο παραγωγής τους— δεν θα συμβάλλουν στη μείωση των επικονιαστών.

Η υγεία του εδάφους επηρεάζει άμεσα την επισιτιστική ασφάλεια της ΕΕ

Το 95 % των τροφίμων μας παράγεται άμεσα ή έμμεσα στο έδαφος.

Η διάβρωση του εδάφους στοιχίζει στην ΕΕ 1,25 δισ. ευρώ ετησίως σε απώλεια γεωργικής παραγωγικότητας.

Το 83 % των εδαφών της ΕΕ περιέχει υπολείμματα φυτοφαρμάκων.

Πάνω από το 23 % της γεωργικής γης πάσχει από συμπίεση, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγικότητας.

Εικόνες: © Adobe Stock.

Δάση

Τον Ιούνιο άρχισε να ισχύει ο πρωτοποριακός κανονισμός της ΕΕ για τις αλυσίδες εφοδιασμού χωρίς αποψίλωση - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Πρόκειται για ένα βασικό δομικό στοιχείο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας της βιοποικιλότητας. Οι φορείς εκμετάλλευσης και οι έμποροι θα έχουν στη διάθεσή τους 18 μήνες προκειμένου να εφαρμόσουν τους νέους κανόνες. Η εφαρμογή των συγκεκριμένων κανόνων θα εγγυηθεί ότι ένα σύνολο βασικών εμπορευμάτων που εξάγονται από την ΕΕ ή διατίθενται στην αγορά της δεν θα συμβάλλουν πλέον στην αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών, είτε στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε αλλού στον κόσμο. Ο κατάλογος των εμπορευμάτων αυτών περιλαμβάνει το φοινικέλαιο, τον καφέ, τη σόγια και τη σοκολάτα. Επίσης, οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στη διασφάλιση των μέσων διαβίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των —εξαρτώμενων σε μεγάλο βαθμό από τα δασικά οικοσυστήματα— αυτόχθονων πληθυσμών και τοπικών κοινοτήτων σε ολόκληρο τον κόσμο.

Βιώσιμα συστήματα τροφίμων

Η έγκριση και των 28 στρατηγικών σχεδίων - αρχείο PDF – ανοίγει σε νέα καρτέλα. από την Επιτροπή σηματοδότησε την έναρξη της νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής - ανοίγει σε νέα καρτέλα. (ΚΓΠ) την 1η Ιανουαρίου 2023. Συνολική χρηματοδότηση ύψους 264 δισ. ευρώ από την ΕΕ θα στηρίξει τους Ευρωπαίους γεωργούς κατά τη μετάβαση προς έναν βιώσιμο και ανθεκτικό γεωργικό τομέα, και θα συμβάλει στη διατήρηση της ζωτικότητας και της ποικιλομορφίας των αγροτικών περιοχών μεταξύ 2023 και 2027. Σε εναρμόνιση με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, το κλίμα, το νερό, το έδαφος, ο αέρας, η βιοποικιλότητα και η καλή διαβίωση των ζώων θα επωφεληθούν από τη διάθεση σχεδόν 98 δισ. ευρώ.

Η νέα ΚΓΠ θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για μείωση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων, καθώς και του κινδύνου που απορρέει από αυτά, και θα αυξήσει σημαντικά τη στοχευμένη στήριξη στη βιολογική γεωργία. Επίσης, θα παράσχει κίνητρα στους διαχειριστές γης για την αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος και στη βιομάζα, και για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο 35 % της γεωργικής έκτασης της ΕΕ μέσω κατάλληλων πρακτικών διαχείρισης. Παράλληλα, αναμένεται αμειψισπορά στο 85 % της αρόσιμης γης που υποστηρίζεται από την ΚΓΠ.

Καλή διαβίωση των ζώων

Εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια η ΕΕ έχει αναλάβει δράση για την καλή διαβίωση των ζώων, βελτιώνοντας σταδιακά τη ζωή τους και υιοθετώντας πρότυπα καλής διαβίωσης που είναι από τα αυστηρότερα στον κόσμο. Αυτό συνεχίστηκε το 2023 με πρόταση - ανοίγει σε νέα καρτέλα. αναθεώρησης των κανόνων της ΕΕ για τη μεταφορά ζώων, οι οποίοι θα βελτιώσουν την καλή διαβίωση των 1,6 δισεκατομμυρίων ζώων που μεταφέρονται εντός της ΕΕ και εξάγονται από αυτή κάθε χρόνο. Η πρόταση επικεντρώνεται σε συγκεκριμένους στόχους, όπως η μείωση του χρόνου ταξιδίου, η αύξηση του ελάχιστου διαθέσιμου χώρου και η βελτίωση των συνθηκών για τα ζώα που εξάγονται από την ΕΕ. Η επιβολή της ισχύουσας νομοθεσίας εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα, με τους τακτικούς λογιστικούς και άλλους ελέγχους να συνεχίζονται κατά τη διάρκεια του 2023 σε διάφορους τομείς.

Επιπλέον, οι πρώτοι στο είδος τους κανόνες για την καλή διαβίωση και την ιχνηλασιμότητα των σκύλων και των γατών - ανοίγει σε νέα καρτέλα. θα καθιερώσουν ενιαία ενωσιακά πρότυπα για την εκτροφή, τη στέγαση και τη μεταχείριση σκύλων και γατών σε εγκαταστάσεις εκτροφής, καταστήματα ζώων συντροφιάς και καταφύγια. Επίσης, η ιχνηλασιμότητα των σκύλων και των γατών θα ενισχυθεί μέσω της υποχρεωτικής ταυτοποίησης και καταγραφής στις εθνικές βάσεις δεδομένων, με στόχο την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου, και θα επιτρέψει τη διεξαγωγή αποτελεσματικότερου ελέγχου των συνθηκών καλής διαβίωσης σε τέτοιου είδους εγκαταστάσεις.

Η Επιτροπή ανταποκρίθηκε κατά τη διάρκεια του έτους στην Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «Fur Free Europe - ανοίγει σε νέα καρτέλα.» («Ευρώπη χωρίς γούνες»). Πρόκειται για τη 10η επιτυχημένη πρωτοβουλία αυτού του είδους, η οποία έλαβε στήριξη από πάνω από 1,5 εκατομμύρια πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ. Παρόλο που στο παρόν στάδιο δεν έχει προταθεί νέα νομοθεσία, η Επιτροπή εξετάζει τη λήψη σειράς μέτρων για την επίτευξη των στόχων της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας. Μεταξύ αυτών των μέτρων περιλαμβάνεται η ανάθεση στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων της εκπόνησης επιστημονικής γνώμης σχετικά με την καλή διαβίωση των γουνοφόρων ζώων έως τον Μάρτιο του 2025.

Πρόσθετα μέτρα για την καλή διαβίωση των ζώων —όπως για παράδειγμα η συνέχεια που δόθηκε στην Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «End the Cage Age» («Τέλος στα κλουβιά»)— βρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας.

Ανάγκη για αποτελεσματικότερη προστασία της καλής διαβίωσης των ζώων

Το 84 % πιστεύει ότι η καλή διαβίωση των εκτρεφόμενων ζώων θα πρέπει να προστατεύεται καλύτερα.

Το 74 % πιστεύει ότι η καλή διαβίωση των ζώων συντροφιάς θα πρέπει να προστατεύεται καλύτερα.

Πηγή: Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 533 - ανοίγει σε νέα καρτέλα., Οκτώβριος 2023.

Εικόνες: © Adobe Stock.

Καλή διαβίωση των εκτρεφόμενων ζώων

Το 91 % τη θεωρεί σημαντική.

Το 8 % δεν τη θεωρεί σημαντική.

Η καλή διαβίωση των ζώων είναι σημαντική για τους πολίτες της ΕΕ, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας του Ευρωβαρόμετρου η οποία δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο.

Βιώσιμη αλιεία και βιώσιμοι ωκεανοί

Η κλιματική αλλαγή και η απώλεια βιοποικιλότητας απειλούν τη βιωσιμότητα των πόρων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. Η δέσμη μέτρων - ανοίγει σε νέα καρτέλα. που προτάθηκε τον Φεβρουάριο περιέχει μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων μέσω της υλοποίησης της κοινής αλιευτικής πολιτικής - ανοίγει σε νέα καρτέλα. και του νέου σχεδίου δράσης για τη θάλασσα - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Τα μέτρα παρέχουν τρόπους αύξησης της ανθεκτικότητας και της βιωσιμότητας της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, για παράδειγμα με τη στήριξη της απολύτως αναγκαίας ενεργειακής μετάβασης (βλ. κεφάλαιο 4). Συμβάλλουν στην υλοποίηση της δέσμευσης της ΕΕ για προστασία τουλάχιστον του 30 % των θαλασσών της (με το 10 % να βρίσκεται υπό αυστηρή προστασία). Τα προτεινόμενα μέτρα θα εφαρμοστούν σταδιακά, ώστε να καταστεί δυνατή η προσαρμογή του κλάδου.

Οι νέοι κανόνες - ανοίγει σε νέα καρτέλα. που εγκρίθηκαν από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο το 2023 έχουν ως στόχο να συμβάλουν στην καταπολέμηση της υπεραλίευσης και στη δημιουργία ενός πιο αποτελεσματικού και εναρμονισμένου συστήματος ελέγχου της αλιείας, αξιοποιώντας πλήρως τις σύγχρονες τεχνολογίες. Στους συγκεκριμένους κανόνες περιλαμβάνεται η χρήση εξ αποστάσεως ηλεκτρονικής παρακολούθησης και κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης στα αλιευτικά σκάφη, καθώς και η υποχρεωτική χρήση ψηφιακών εργαλείων στις διαδικασίες πιστοποίησης και ιχνηλασιμότητας αλιευμάτων, με σκοπό την πρόληψη των εισαγωγών που προέρχονται από παράνομη αλιεία.

Η Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «Stop Finning – Stop the trade - ανοίγει σε νέα καρτέλα.» («Σταματήστε την πρακτική αφαίρεσης πτερυγίων — Σταματήστε το εμπόριο») για τερματισμό του διεθνούς εμπορίου κομμένων πτερυγίων καρχαρία, αρχής γενομένης από την απαγόρευση του εμπορίου στην αγορά της ΕΕ. Η Επιτροπή θα εξετάσει κατά πόσον είναι αναγκαία η θέσπιση νομοθεσίας. Επίσης, θα βελτιώσει την επιβολή των μέτρων ιχνηλασιμότητας της ΕΕ και θα συνεργαστεί με διεθνείς εταίρους για την προστασία και τη βιώσιμη διαχείριση των καρχαριών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Τον Ιούνιο —μετά από πολυμερείς διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν περισσότερο από μια δεκαετία— εγκρίθηκε η συνθήκη για την ανοιχτή θάλασσα - ανοίγει σε νέα καρτέλα.. Πρόκειται για ένα ιστορικό επίτευγμα όσον αφορά την προστασία των ωκεανών, την αντιμετώπιση της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την πρόληψη της απώλειας βιοποικιλότητας στην ανοιχτή θάλασσα. Ήταν προτεραιότητα για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της, τα οποία ηγήθηκαν των διαπραγματεύσεων - ανοίγει σε νέα καρτέλα. σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συνθήκη θα αρχίσει να ισχύει μόλις επικυρωθεί από 60 μέρη.

Η συμφωνία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για τις επιδοτήσεις στον τομέα της αλιείας έγινε επίσημα δεκτή - ανοίγει σε νέα καρτέλα. από την ΕΕ για λογαριασμό των κρατών μελών της. Η συμφωνία είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επιδοτήσεις στον τομέα της αλιείας θα έχουν ως κύριο στόχο τους τη βιωσιμότητα, και δεν θα βλάπτουν τα ωκεάνια και αλιευτικά αποθέματα από τα οποία εξαρτώνται τα μέσα διαβίωσης των παράκτιων κοινοτήτων σε ολόκληρο τον κόσμο. Θα αρχίσει να ισχύει μόλις τα δύο τρίτα των 164 μελών του ΠΟΕ ολοκληρώσουν τις εσωτερικές τους διαδικασίες κύρωσης.

Βιώσιμη κινητικότητα

Μέσω του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη - ανοίγει σε νέα καρτέλα.» 2021-2027, η ΕΕ επενδύει σε ευρύ φάσμα έργων μεταφορών με στόχο τη βελτίωση των διασυνοριακών υποδομών και την προώθηση νέων τεχνολογιών. Τα έργα που έλαβαν χρηματοδότηση από την ΕΕ το 2023 - ανοίγει σε νέα καρτέλα. περιλαμβάνουν σημαντικές διασυνοριακές σιδηροδρομικές συνδέσεις, ιδίως τη σήραγγα βάσης Μπρένερ (που συνδέει την Ιταλία και την Αυστρία), τη Rail Baltica (που συνδέει τα τρία κράτη της Βαλτικής και την Πολωνία με την υπόλοιπη Ευρώπη) και το διασυνοριακό τμήμα μεταξύ Γερμανίας και Κάτω Χωρών (Έμεριχ-Ομπερχάουζεν). Η χρηματοδότηση ύψους 6,2 δισ. ευρώ στηρίζει έργα που συμβάλλουν σε ένα αποτελεσματικότερο, οικολογικότερο και εξυπνότερο δίκτυο σιδηροδρόμων, εσωτερικών πλωτών οδών, καθώς και χερσαίων και θαλάσσιων οδών, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της διοχετεύεται σε βιώσιμους τρόπους μεταφοράς. Το 2023 η ΕΕ ανακοίνωσε τη στήριξη 10 πιλοτικών έργων της - ανοίγει σε νέα καρτέλα. για τη δημιουργία νέων σιδηροδρομικών υπηρεσιών ή τη βελτίωση των υφιστάμενων, καθιστώντας τες ταχύτερες, συχνότερες και οικονομικά πιο προσιτές. Στόχος των συγκεκριμένων έργων είναι η βελτίωση των διασυνοριακών σιδηροδρομικών συνδέσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Επιπλέον, η ΕΕ επένδυσε πάνω από 540 εκατ. ευρώ σε υποδομές εναλλακτικών καυσίμων κατά μήκος του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών. Αυτό θα μεταφραστεί σε περίπου 14 000 σημεία φόρτισης και 81 σταθμούς ανεφοδιασμού με υδρογόνο, καθώς και σε εξηλεκτρισμό των λιμένων και των αερολιμένων.

Επίσης, η ΕΕ πρότεινε - ανοίγει σε νέα καρτέλα. την αναθεώρηση της οδηγίας για τις συνδυασμένες μεταφορές - ανοίγει σε νέα καρτέλα., με στόχο να καταστούν οι εμπορευματικές μεταφορές πιο βιώσιμες, μέσω της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της χρήσης δύο ή περισσότερων τρόπων μεταφοράς.

Η Επιτροπή έχει προτείνει αναθεώρηση των προτύπων για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από βαρέα οχήματα - ανοίγει σε νέα καρτέλα., όπως φορτηγά και αστικά και υπεραστικά λεωφορεία. Τα συγκεκριμένα οχήματα ευθύνονται για πάνω από το 25 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις οδικές μεταφορές στην ΕΕ και για πάνω από το 6 % των συνολικών εκπομπών της ΕΕ. Με στόχο την ταχύτερη ανάπτυξη λεωφορείων μηδενικών εκπομπών στις πόλεις, η Επιτροπή πρότεινε να καταστούν όλα τα νέα αστικά λεωφορεία μηδενικών εκπομπών από το 2030.

Αεροπορικές μεταφορές

Τον Οκτώβριο η ΕΕ ενέκρινε τον κανονισμό ReFuelEU Aviation - ανοίγει σε νέα καρτέλα. για την προώθηση της χρήσης βιώσιμων καυσίμων αεροσκαφών. Οι νέοι κανόνες θα απαιτούν από τους προμηθευτές αεροπορικών καυσίμων να αναμειγνύουν κηροζίνη με αυξανόμενες ποσότητες βιώσιμων καυσίμων από το 2025. Προβλέπεται ότι κάτι τέτοιο θα μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα αεροσκάφη κατά περίπου δύο τρίτα έως το 2050, σε σύγκριση με τη μη ανάληψη δράσης, και θα αποφέρει οφέλη για το κλίμα και την ποιότητα του αέρα.

Η συμμαχία για την αεροπορία μηδενικών εκπομπών - ανοίγει σε νέα καρτέλα., η οποία δρομολογήθηκε το 2022, προετοιμάζει τη θέση σε κυκλοφορία υδρογονοκίνητων και ηλεκτρικών αεροσκαφών. Περίπου 300 εμπειρογνώμονες από τις 141 οργανώσεις-μέλη της συμμαχίας ασχολούνται με ζητήματα θεμελιώδους σημασίας για την ανάπτυξή τους. Η έκθεση προόδου - αρχείο PDF – ανοίγει σε νέα καρτέλα. που δημοσίευσε η συμμαχία υποστηρίζει ότι πρέπει να αξιοποιήσουμε τα επόμενα χρόνια για τη θέσπιση του κατάλληλου κανονιστικού πλαισίου.

Ναυτιλία

Ο νέος κανονισμός FuelEU Maritime - ανοίγει σε νέα καρτέλα., που εγκρίθηκε από την ΕΕ τον Ιούλιο, θα προωθήσει τη χρήση καθαρότερων καυσίμων και καθαρότερης ενέργειας για τις θαλάσσιες μεταφορές, διασφαλίζοντας ότι η ένταση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου των καυσίμων που χρησιμοποιούνται από τον τομέα θα μειωθεί σταδιακά με την πάροδο του χρόνου —κατά 2 % το 2025 και έως και 80 % έως το 2050.

Η ΕΕ εξέφρασε την ικανοποίησή - ανοίγει σε νέα καρτέλα. της για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό να τεθεί στόχος για μηδενικές καθαρές εκπομπές από τα πλοία «έως ή περίπου το 2050». Εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή της για τα ενδεικτικά σημεία ελέγχου: κατά τουλάχιστον 20 % —επιδιώκοντας το 30 %— το 2030, και κατά τουλάχιστον 70 % —επιδιώκοντας το 80 %— το 2040 (σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2008).

Παγκόσμια δράση για τον πλανήτη

Η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή του 2023 (COP28 - ανοίγει σε νέα καρτέλα.), η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σηματοδότησε την ολοκλήρωση του πρώτου παγκόσμιου απολογισμού στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού - ανοίγει σε νέα καρτέλα. για να διαπιστωθεί η πρόοδος που έχουν σημειώσει οι χώρες μετά την έγκριση της παγκόσμιας συμφωνίας για την κλιματική αλλαγή.

ΒΙΝΤΕΟ Τα αποτελέσματα της COP28

Η ΕΕ κατάφερε —σε συνεργασία με εταίρους από ολόκληρο τον κόσμο— να διατηρήσει ζωντανή τη δυνατότητα υλοποίησης της δέσμευσης που αναλήφθηκε στο Παρίσι το 2015 για τον περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη σε 1,5 °C. Τα μέρη, αναγνωρίζοντας ότι ο πλανήτης δεν είναι επί του παρόντος σε καλό δρόμο όσον αφορά την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου, συμφώνησαν σε έναν τρόπο επαναφοράς στη σωστή πορεία.

Όλα τα μέρη συμφώνησαν να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα και να αναλάβουν επείγουσα δράση κατά την κρίσιμη αυτή δεκαετία για το κλίμα. Οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν ιδίως στον τομέα της ενέργειας, ενώ οι χώρες συμφώνησαν να αναλάβουν δράση για τη μείωση των εκπομπών κατά 43 % έως το 2030 και να θέσουν την παγκόσμια κοινότητα σε πορεία επίτευξης του στόχου μηδενικών εκπομπών έως το 2050, σύμφωνα με τα βέλτιστα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία.

Η ΕΕ ηγήθηκε παγκόσμιας πρωτοβουλίας στη διάσκεψη για τον τριπλασιασμό της παγκόσμιας δυναμικότητας όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τον διπλασιασμό του ρυθμού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030. Στο πλαίσιο των συνομιλιών, δρομολογήθηκε παγκόσμια δέσμευση για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση - ανοίγει σε νέα καρτέλα., η οποία —με την υποστήριξη της προεδρίας της COP28 και περίπου 130 χωρών— κατέστη δέσμευση όλων των κρατών στο έγγραφο αποτελεσμάτων της διάσκεψης, τη «συναίνεση των ΗΑΕ - ανοίγει σε νέα καρτέλα.».

Η ΕΕ ανακοίνωσε ότι θα επενδύσει 2,3 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της στη στήριξη της ενεργειακής μετάβασης στην Ευρωπαϊκή Γειτονία, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, τα επόμενα δύο χρόνια μέσω της στρατηγικής Global Gateway - ανοίγει σε νέα καρτέλα. (βλ. κεφάλαιο 8).

Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Δέσμευσης για το Μεθάνιο - ανοίγει σε νέα καρτέλα., η οποία δρομολογήθηκε από την ΕΕ και τις ΗΠΑ το 2021, περισσότερες από 150 χώρες υλοποιούν πλέον τον συλλογικό στόχο μείωσης, έως το 2030, των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου κατά τουλάχιστον 30 % σε σχέση με τα επίπεδα του 2020. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της ανακοίνωσαν —στο πλαίσιο της COP28— χρηματοδότηση ύψους 175 εκατ. ευρώ υπέρ του Methane Finance Sprint - ανοίγει σε νέα καρτέλα. (αγώνας ταχύτητας για τη χρηματοδότηση για το μεθάνιο) για την προώθηση του στόχου μείωσης του μεθανίου.

Στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης

Η πρώτη εθελοντική αξιολόγηση - αρχείο PDF – ανοίγει σε νέα καρτέλα. από την ΕΕ όσον αφορά την υλοποίηση της Ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη αποδεικνύει ότι η ΕΕ είναι πλήρως προσηλωμένη στην επίτευξη των 17 στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, οι οποίοι εγκρίθηκαν από όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ το 2015.

Η ΕΕ έχει τοποθετήσει σταθερά τη βιώσιμη ανάπτυξη στις κορυφαίες προτεραιότητές της και καταβάλλει προσπάθειες για την υλοποίηση της Ατζέντας του 2030, τόσο στο εσωτερικό της όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, στηρίζοντας τις χώρες-εταίρους στις προσπάθειές τους για την υλοποίηση αυτή.

Η ΕΕ έχει ενσωματώσει τους στόχους στις πολιτικές, στους προϋπολογισμούς και στον μακροπρόθεσμο προγραμματισμό της. Μέσω της ολοκληρωμένης προσέγγισής της στο επίπεδο του συνόλου της διοίκησης, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ανοίγει τον δρόμο προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον με ευημερία για όλους.