L-adattament tar-regoli tal-politika ta' koeżjoni biex jirrispondu għall-COVID-19 Il-fondi jintużaw b'mod aktar flessibbli, iżda hija meħtieġa riflessjoni dwar il-politika ta' koeżjoni bħala għodda ta' reazzjoni għall-kriżijiet

Sommarju eżekuttiv

I Mill-bidu tal-2020 'il quddiem, l-UE ħadet firxa wiesgħa ta' azzjonijiet biex tindirizza l-isfidi ppreżentati mill-pandemija tal-COVID-19. Il-politika ta' koeżjoni kellha rwol f'dan ir-rispons permezz ta' tliet atti leġiżlattivi li jemendaw ir-regoli tal-perjodu ta' programmazzjoni 2014-2020. F'Marzu 2020, il-Kummissjoni nediet l-Inizjattiva ta' Investiment fir-Rispons għall-Coronavirus (CRII). Introduċiet simplifikazzjonijiet, likwidità u miżuri ta' flessibbiltà. F'April 2020, l-Inizjattiva ta' Investiment fir-Rispons għall-Coronavirus Plus (CRII+) saħħet il-flessibbiltajiet introdotti f'Marzu u pprovdiet ukoll għall-possibbiltà ta' kofinanzjament mill-UE ta' 100 % għal sena waħda. F'Diċembru 2020, l-Assistenza fl-Irkupru għall-Koeżjoni u għat-Territorji tal-Ewropa (REACT-EU) ipprovdiet EUR 50.4 biljun lill-Istati Membri bħala suppliment għall-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020.

II L-awditu tagħna eżamina jekk il-Kummissjoni adattatx sew ir-regoli tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 permezz ta' CRII/CRII+ u REACT-EU biex tipprovdi flessibbiltà akbar lill-Istati Membri fl-użu tal-fondi tal-politika ta' koeżjoni b'rispons għall-pandemija tal-COVID-19. Wettaqna dan l-awditu minħabba li l-bidliet fil-qafas legali għall-politika ta' koeżjoni – wieħed mill-oqsma ta' politika l-aktar importanti tal-UE – kienu sostanzjali, u kien hemm interess pubbliku dwar jekk il-miżuri għenux lill-Istati Membri jindirizzaw il-pandemija. It-twaqqit tar-rapport tagħna jippermetti lill-Kummissjoni tieħu inkunsiderazzjoni s-sejbiet tagħna fil-ħin kemm għall-evalwazzjoni ex post 2014-2020 kif ukoll għat-tħejjija tagħha tal-qafas tal-politika ta' koeżjoni għall-perjodu ta' wara l-2027.

III Ikkonkludejna li, inġenerali, il-Kummissjoni adattat tajjeb ir-regoli tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 sabiex l-Istati Membri setgħu jagħmlu użu mill-fondi ta' koeżjoni b'mod aktar flessibbli. L-UE irreaġiet fil-pront wara t-tifqigħa ewlenija tal-pandemija fl-Ewropa f’Marzu 2020, fejn adottat miżuri leġiżlattivi f’inqas minn xahrejn biex timmobilizza fondi li ma ntefqux permezz tas-CRII/CRII+ u f’inqas minn sena biex tipprovdi riżorsi addizzjonali permezz tar-REACT-EU. Dawn il-miżuri mmodifikaw xi karatteristiċi ewlenin tal-politika ta' koeżjoni bħall-fokus tagħha fuq reġjuni inqas żviluppati. Dawk l-Istati Membri b'aktar fondi disponibbli fl-2020 kienu f'pożizzjoni aħjar biex jagħmlu użu mill-miżuri tas-CRII/CRII+. Għall-kuntrarju, ir-REACT-EU qassmet riżorsi addizzjonali lill-Istati Membri kollha biex jintużaw sal-2023, fil-fatt ipprovdiet "pont ta' finanzjament" bejn il-perjodi tal-2014-2020 u tal-2021-2027.

IV Billi ppermettew ir-ridirezzjoni tar-riżorsi u l-kofinanzjament ta' 100 % mill-UE, is-CRII/CRII+ żammew l-infiq tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 fit-triq it-tajba fi żmien meta l-pandemija kienet qed taffettwa serjament l-attività ekonomika regolari. Ir-riżorsi ġodda sinifikanti li ddaħħlu minn REACT-EU ippermettew lill-Istati Membri jiffinanzjaw investimenti addizzjonali, iżda żiedu wkoll il-pressjoni għall-infiq. Dawn il-bidliet fil-qafas legali wasslu għal xogħol ta' programmazzjoni addizzjonali. Dan żied l-ammont ta' xogħol amministrattiv għall-awtoritajiet maniġerjali u kkontribwixxa għad-dewmien għall-bidu tal-perjodu 2021-2027.

V Il-Kummissjoni pprovdiet assistenza f'waqtha lill-Istati Membri għall-implimentazzjoni tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU. Din tejbet il-perjodu ta' żmien biex jiġu pproċessati u approvati l-emendi tal-programm għas-CRII/CRII+, għalkemm naqset bi ftit li tilħaq il-mira stabbilita fir-regolament għar-REACT-EU.

VI L-analiżi li wettaqna wriet li l-flessibbiltajiet tat-trasferiment tas-CRII/CRII+ irriżultaw f'moviment sostanzjali ta' fondi. Madwar 10 % tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni, EUR 35 biljun, ġie trasferit mill-Istati Membri bejn u fi ħdan l-oqsma ta' investiment, ammont sinifikanti speċjalment meta jitqies li l-pandemija seħħet qrib it-tmiem tal-perjodu ta' programmazzjoni. L-Istati Membri pprovdew dan il-finanzjament addizzjonali għall-kura tas-saħħa u l-appoġġ għan-negozji, bil-finanzjament jimxi primarjament mill-enerġija u l-ambjent u r-riċerka u l-innovazzjoni. Fil-każ ta' REACT-EU, b'86 % tar-riżorsi tagħha pprogrammati sa Ġunju 2022, il-finanzjament qed jiġi dirett primarjament lejn l-impjiegi, il-kura tas-saħħa u l-appoġġ għan-negozji.

VII Is-sistema ta' monitoraġġ tal-Kummissjoni tippermetti traċċar separat tar-REACT-EU, iżda mhux ta' miżuri tas-CRII/CRII+. Il-Kummissjoni tista' wkoll tuża indikaturi mhux obbligatorji tal-COVID-19 biex tivvaluta l-kisbiet tal-miżuri tagħha ta' reazzjoni għall-kriżijiet. Madankollu, peress li ma hemmx definizzjonijiet komuni, hemm riskju li l-Kummissjoni tiffaċċja diffikultajiet fl-interpretazzjoni tad-data aggregata rrappurtata mill-Istati Membri.

VIII Il-kisbiet tal-programmi operazzjonali 2014-2020 se jinġabru flimkien fl-evalwazzjoni ex post li l-Kummissjoni hija meħtieġa li twettaq sal-31 ta' Diċembru 2024. Il-Kummissjoni qed tippjana li tkopri kemm is-CRII/CRII+ kif ukoll ir-REACT-EU fl-evalwazzjoni ex post tagħha tal-perjodu 2014-2020, minkejja li ma hemm l-ebda rekwiżit li titwettaq evalwazzjoni ddedikata ta' dik tal-ewwel.

IX Il-politika ta' koeżjoni spiss intużat bħala għodda ta' rispons għall-kriżi fil-passat, iżda ma kien hemm l-ebda valutazzjoni formali tal-impatt fit-tul ta' dan l-użu. Ir-regoli għall-perjodu 2021-2027, li jibbażaw fuq il-flessibbiltajiet introdotti mis-CRII/CRII+, se jagħmluha faċli biex jintużaw il-fondi tal-politika ta' koeżjoni biex jirrispondu għal avvenimenti mhux mistennija. Dan jista' jwassal għal riskju li l-użu ripetut tal-politika ta' koeżjoni biex tindirizza kriżijiet jista’ jkollu impatt fuq l-għan strateġiku primarju tagħha li ssaħħaħ il-koeżjoni ekonomika u soċjali bejn ir-reġjuni.

X Nirrakkomandaw li l-Kummissjoni:

• tanalizza l-impatt tal-użu tal-fondi taħt il-politika ta' koeżjoni b’rispons għal kriżijiet fuq l-objettivi fuq terminu twil tal-politika;
• timmonitorja mill-qrib l-assorbiment tar-REACT-EU u, fejn meħtieġ, tipprovdi appoġġ immirat b'fokus fuq ir-riżultati.

Introduzzjoni

Ir-rispons tal-UE għall-effetti tal-pandemija tal-COVID-19

01 Il-virus tal-COVID-19 inizjalment ġie skopert fl-Ewropa kmieni fl-2020, bl-ewwel każijiet identifikati fi Franza fl-24 ta' Jannar 2020¹. Dan imbagħad malajr infirex mal-kontinent kollu. Sa nofs Marzu 2020, kienu ġew irrappurtati każijiet fl-Istati Membri kollha tal-UE² u l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa kienet iddikjarat lill-Ewropa bħala l-epiċentru tal-pandemija globali³.

02 It-tifqigħa tal-virus u l-miżuri tas-saħħa pubblika meħuda biex jillimitaw it-tixrid tiegħu wasslu għal tfixkil soċjali u ekonomiku bla preċedent. Ħafna negozji esperjenzaw nuqqasijiet ta' likwidità u riskji ta' solvenza. L-ekonomija tal-UE naqset b'6 % fl-2020⁴. Globalment, il-kriżi wasslet għall-aktar reċessjoni profonda mit-Tieni Gwerra Dinjija⁵.

03 Mill-bidu tal-2020, l-Istati Membri bdew jieħdu bosta miżuri ekonomiċi u fiskali biex itaffu l-impatt ta' dan ix-xokk kbir fuq iċ-ċittadini, il-ħaddiema u n-negozji. Min-naħa tagħha, l-UE ffaċilitat l-użu ta' politiki fiskali nazzjonali espansivi billi rrilassat ir-regoli baġitarji u tal-għajnuna mill-Istat tagħha⁶ u pprovdiet appoġġ finanzjarju dirett lill-Istati Membri, bħal permezz tal-Fond ta' Solidarjetà tal-Unjoni Ewropea u l-Istrument għall-Appoġġ ta' Emerġenza. Adottat ukoll sensiela ta' bidliet fil-qafas leġiżlattiv tal-politika ta' koeżjoni u ħolqot strumenti baġitarji ġodda (ara l-Kaxxa 1).

Emendi għar-regoli tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 permezz tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU

04 Il-politika ta' koeżjoni hija waħda mill-akbar oqsma ta' politika tal-baġit tal-UE, b'allokazzjoni ta' EUR 355 biljun (l-ammonti kollha fir-rapport huma fi prezzijiet kurrenti) għall-perjodu 2014-2020. L-għan prinċiplai tagħha huwa li jitnaqqsu d-disparitajiet fl-iżvilupp fost ir-reġjuni. Hija ffinanzjata mill-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR), il-Fond Soċjali Ewropew (FSE) u l-Fond ta' Koeżjoni (FK), u r-regoli li jirregolaw l-użu ta' dawn il-fondi kollha huma stabbiliti fir-Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni (RDK).

05 Bil-programmi diġà għaddejjin u implimentati direttament mill-Istati Membri, il-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni pprovda qafas biex ir-riżorsi li għadhom disponibbli jiġu diretti mill-ġdid lejn il-ħtiġijiet ta' finanzjament li jirriżultaw mill-kriżi tal-COVID-19. Sabiex il-fondi tal-politika ta' koeżjoni jsiru aktar flessibbli u aktar faċli li jintużaw biex tiġi indirizzata l-kriżi, il-Kummissjoni introduċiet emendi għar-RDK u r-regolament tal-FEŻR. Dawn japplikaw għall-perjodu tal-programm 2014-2020, li jista' jiffinanzja investimenti sa tmiem l-2023. L-għan primarju tal-Kummissjoni kien li tipprovdi flessibbiltà u likwidità addizzjonali lill-Istati Membri fi żmien ta' kriżi.

06 Il-Kummissjoni rreaġiet għall-pandemija permezz tal-bidliet leġiżlattivi li ġejjin għar-regoli tal-politika ta' koeżjoni:

• F'Marzu 2020, l-Inizjattiva ta' Investiment b'Reazzjoni għall-Coronavirus (CRII) introduċiet firxa ta' simplifikazzjonijiet, miżuri ta' likwidità u flessibbiltà mfassla biex jgħinu lill-Istati Membri jirrispondu għal ħtiġijiet urġenti bħal dawk fis-settur tal-kura tas-saħħa, għall-intrapriżi żgħar u medji (SMEs) u għas-swieq tax-xogħol.
• F'April 2020, l-Inizjattiva ta' Investiment fir-Rispons għall-Coronavirus Plus (CRII+) saħħet sostanzjalment il-flessibbiltà li kienu ġew introdotti permezz tas-CRII. B'mod partikolari, din ipprovdiet il-possibbiltà li jiġi applikat kofinanzjament ta' 100 % mill-UE għal operazzjonijiet għal sena waħda, u ffaċilitat ir-ridirezzjoni tal-fondi disponibbli mill-allokazzjoni tal-2020.
• F'Diċembru 2020, l-Assistenza fl-Irkupru għall-Koeżjoni u għat-Territorji tal-Ewropa (REACT-EU) ipprovdiet EUR 50.4 biljun f'finanzjament addizzjonali lill-Istati Membri għall-politika ta' koeżjoni 2014-2020 u EUR 0.2 biljun għall-assistenza teknika u n-nefqa amministrattiva tal-Kummissjoni (ara l-Figura 1)⁷. Il-finanzjament tar-REACT-EU jrid jintefaq sal-aħħar tal-2023.

07 Il-Figura 2 tiġbor fil-qosor il-miżuri introdotti fil-politika ta' koeżjoni 2014-2020 fil-kuntest tal-pandemija tal-COVID-19 u l-Anness I jagħti dettalji dwar l-aspetti u r-raġuni prinċipali tagħhom.

Rwoli u responsabbiltajiet

08 Il-ġestjoni tal-politika ta' koeżjoni hija kondiviża bejn l-Istati Membri u l-Kummissjoni. Is-servizzi tal-Kummissjoni inkarigati mill-politika ta' koeżjoni huma d-Direttorati Ġenerali għall-Politika Reġjonali u Urbana (DĠ REGIO) u l-Impjiegi, l-Affarijiet Soċjali u l-Inklużjoni (DĠ EMPL). L-awtoritajiet maniġerjali fil-livell nazzjonali u reġjonali huma responsabbli għall-implimentazzjoni tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni permezz ta' programmi operazzjonali.

Ambitu u approċċ tal-awditjar

09 L-objettiv ta' dan l-awditu kien li jeżamina jekk il-Kummissjoni adattatx sew il-qafas tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 permezz tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU biex tipprovdi flessibbiltà akbar lill-Istati Membri fl-użu tal-fondi tal-politika ta' koeżjoni biex jirrispondu għall-pandemija tal-COVID-19. B'mod partikolari, aħna eżaminajna jekk:

• il-Kummissjoni adattatx malajr il-qafas tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020;
• il-Kummissjoni pprovdietx assistenza ta' implimentazzjoni f'waqtha lill-Istati Membri;
• il-miżuri wasslux għall-allokazzjoni tar-riżorsi lejn setturi fil-bżonn;
• is-sistema ta' monitoraġġ tal-Kummissjoni hijiex se tiffaċilita l-evalwazzjoni tar-riżultati;
• il-Kummissjoni analizzatx l-impatt tal-użu tal-politika ta' koeżjoni biex tirrispondi għall-kriżijiet.

Ma vvalutajniex l-użu tal-miżuri mill-Istati Membri u l-punt sa fejn għenuhom jindirizzaw l-isfidi tal-pandemija.

10 Aħna ksibna evidenza permezz ta':

• analiżi dettaljata tad-data mis-sistemi ta' monitoraġġ u ta' rappurtar tal-Kummissjoni;
• analiżi mhux fuq il-post ta' dokumenti rilevanti;
• kwestjonarji u laqgħat fid-dettall mal-Kummissjoni;
• l-eżami ta' kampjun diskrezzjonali (biex ikopri kemm is-CRII/CRII+ kif ukoll ir-REACT-EU u biex tinkiseb rappreżentazzjoni ġeografika bilanċjata) ta' 25 emenda tal-programm operazzjonali pproċessati mill-Kummissjoni; u
• stħarriġ lill-awtoritajiet maniġerjali kollha tal-programmi operazzjonali 2014-2020 tal-FEŻR, tal-FSE u tal-FK biex jinkiseb feedback dwar l-esperjenza tagħhom bis-CRII/CRII+ u r-REACT-EU; irċevejna 74 tweġiba li jkopru 39 % ta' 313-il programm (il-programmi transfruntiera u transnazzjonali ġew esklużi).

11 L-awditu tagħna jkopri l-FEŻR, il-FES u l-FK, fi ħdan il-politika ta' koeżjoni. Dawk l-elementi inklużi fis-CRII/CRII+ barra mill-politika ta' koeżjoni, is-sajd u l-iżvilupp rurali, ma ġewx inklużi fl-ambitu tal-awditu tagħna. Il-perjodu ta' żmien kopert kien mill-bidu tal-miżuri tal-kriżi kmieni fl-2020 sa tmiem l-2021. Ħadna kont tad-data sussegwenti meta din kienet disponibbli.

12 Wettaqna dan l-awditu minħabba li l-bidliet fil-qafas legali għall-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni kienu sostanzjali u l-Parlament Ewropew esprima l-interess tiegħu f'dan is-suġġett. Iż-żmien tar-rapport tagħna jippermetti lill-Kummissjoni tikkunsidra s-sejbiet tagħna fil-ħin kemm għall-evalwazzjoni ex post 2014-2020 kif ukoll għat-tħejjija tagħha tal-qafas tal-politika ta' koeżjoni għall-perjodu ta' wara l-2027.

13 Dan l-awditu jsegwi ż-żewġ opinjonijiet tagħna dwar is-CRII+ u r-REACT-EU mill-2020⁸ u jikkumplimenta r-Rapport Analitiku 06/2020 "Riskji, sfidi u opportunitajiet fir-rispons tal-politika ekonomika tal-UE għall-kriżi tal-COVID-19", li pprovda stampa integrata tar-reazzjonijiet prinċipali tal-politika ekonomika tal-UE għall-pandemija. Tibbaża wkoll fuq rapporti speċjali u rapporti analitiċippubblikati reċentement⁹.

Osservazzjonijiet

Il-Kummissjoni adattat ir-regoli malajr, iżda l-miżuri jistgħu jaggravaw l-isfidi eżistenti

14 Eżaminajna d-disinn tal-Kummissjoni tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU biex niddeterminaw kemm kien pront ir-rispons, ir-raġuni tal-miżuri, u l-isfidi potenzjali li jirriżultaw għall-implimentazzjoni tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni. Evalwajna jekk il-mod tar-rispons kienx xieraq b'kont b'kunsiderazzjoni tal-emerġenza maħluqa mill-pandemija.

Reazzjoni rapida tal-UE fi tliet stadji biex jinbidel il-qafas legali tal-politika ta' koeżjoni f'inqas minn sena

15 Il-Figura 3 tippreżenta l-iskeda ta' żmien mill-bidu tal-pandemija sal-adozzjoni tar-reazzjonijiet leġiżlattivi tal-politika ta' koeżjoni. Għal kull modifika għar-regolamenti tal-fondi tal-politika ta' koeżjoni, il-Kummissjoni ħarġet proposta li kellha tiġi adottata b'mod konġunt mill-Parlament Ewropew u l-Kunsill, bħala koleġiżlaturi.

16 Ftit wara t-tifqigħa kbira tal-virus fl-Ewropa, fit-13 ta' Marzu 2020 il-Kummissjoni ħarġet l-inizjattiva leġiżlattiva CRII, l-ewwel pakkett ta' miżuri ta' politika ta' koeżjoni li jindirizzaw il-kriżi. Billi l-Istati Membri talbu għal miżuri addizzjonali, fit-22 ta' Marzu 2020 il-Kummissjoni ddeċidiet li tipprovdi aktar flessibbiltà permezz ta' pakkett ieħor, CRII+, u ħarġitu fit-2 ta' April 2020. Il-Kummissjoni setgħet tiżviluppa l-proposti CRII u CRII+ f'perjodu qasir ħafna, minkejja li l-persunal kollu tal-Kummissjoni qaleb għal xogħol mill-bogħod minn nofs Marzu 2020. Skont l-istħarriġ tagħna, 92 % tar-rispondenti kkunsidraw li l-Kummissjoni aġixxiet malajr fl-adattament tal-politika ta' koeżjoni permezz tas-CRII u CRII+.

17 Il-koleġiżlaturi adottaw il-proposti tal-Kummissjoni fit-30 ta' Marzu (17-il jum kalendarju wara l-ħruġ mill-Kummissjoni) u fit-23 ta' April 2020 (21 jum kalendarju) rispettivament. Dan huwa tnax-il darba iqsar mill-medja għal emendi oħra għar-RDK tal-politika ta' koeżjoni 2007-2013 u 2014-2020 (ara Figura 4).

18 Biex tiġi ffaċilitata l-adozzjoni ta' malajr tal-atti legali, il-Kunsill u l-Parlament qablu li jadottaw il-proposti tal-Kummissjoni mingħajr ma jemendawhom u għamlu użu minn ċerti proċeduri aċċellerati bħal votazzjoni mill-bogħod. Biex jiġi evitat li jonqos il-pass tal-proċess b'emendi leġiżlattivi, huma talbu miżuri addizzjonali permezz tal-pakkett CRII+ minflok immodifikaw il-proposta inizjali tas-CRII.

19 Fil-bidu ta' April 2020, hekk kif l-impatt ekonomiku fit-tul tal-kriżi tal-COVID-19 kien diġà sar ċar, il-Kummissjoni bdiet tiżviluppa dak li kien se jsir l-NGEU, pakkett ta' rkupru ta' EUR 807 biljun fil-livell tal-UE. Il-Kummissjoni ddeċidiet li tinkludi riżorsi addizzjonali tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 f'dan il-pakkett biex twassal fondi malajr lill-Istati Membri permezz ta' programmi eżistenti. Il-Kummissjoni abbozzat il-proposta biex tissupplimenta l-fondi tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020, li aktar tard ġiet imsejħa REACT-EU, f'ġimgħa waħda fil-bidu ta' April 2020. Din inħarġet fit-28 ta' Mejju 2020, ladarba l-pakkett kollu tal-NGEU kien ġie ffinalizzat.

20 Il-koleġiżlaturi adottaw formalment ir-regolament REACT-EU seba' xhur wara fit-23 ta' Diċembru 2020, wara li għamlu għadd ta' emendi għall-proposta inizjali tal-Kummissjoni. L-adozzjoni tar-REACT-EU ħadet ħafna aktar żmien milli għas-CRII u CRII+, billi kienet parti mill-istrument il-ġdid NGEU fejn kien hemm f'riskju aktar minn EUR 800 biljun (Kaxxa 1).

21 Madankollu, iż-żmien meħtieġ biex jiġi adottat ir-REACT-EU kien konformi maż-żmien medju għal emendi oħra tal-RDK matul l-aħħar żewġ perjodi tal-programm, minkejja li l-emendi l-oħra kienu aktar ristretti fl-ambitu. Bħala paragun, l-aħħar tliet adozzjonijiet tal-RDK ħadu sentejn u nofs bħala medja (ara Figura 4).

Il-Kummissjoni adattat il-politika ta' koeżjoni biex tgħin lill-Istati Membri jindirizzaw il-konsegwenzi tal-pandemija tal-COVID-19

22 Is-CRII u CRII+ introduċew adattamenti mmirati ta' xi regoli tal-politika ta' koeżjoni għal reazzjoni immedjata għall-kriżi (ara l-Anness I). Il-miżuri pprovdew likwidità, flessibbiltà u simplifikazzjoni biex jiffaċilitaw l-użu ta' fondi tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 mhux minfuqa u għall-2020 immodifikaw xi karatteristiċi ewlenin tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni, inkluż il-fokus tagħha fuq reġjuni inqas żviluppati u l-kofinanzjament mill-UE. Il-Kummissjoni qieset dan aċċettabbli billi l-implimentazzjoni kienet diġà avvanzata sew sas-seba' sena tal-perjodu. Il-biċċa l-kbira tal-miżuri tas-CRII/CRII+ mhumiex ristretti għar-rispons tal-pandemija tal-COVID-19 iżda jistgħu jintużaw għall-operazzjonijiet kollha, u b'hekk jipprovdu livell għoli ta' diskrezzjoni lill-awtoritajiet nazzjonali.

23 Billi s-CRII/CRII+ ma żiedux fondi ġodda, xi awtoritajiet maniġerjali ma setgħux jimplimentaw bidliet sinifikanti fil-programmi tagħhom minħabba li kienu diġà impenjaw kważi l-allokazzjoni kollha tagħhom għall-2014-2020 lill-benefiċjarji. Kwart tar-rispondenti għall-istħarriġ tagħna indikaw li ma għamlux użu mill-flessibbiltajiet tal-programmar tas-CRII/CRII+ għall-programmi taħt il-ġestjoni tagħhom u, għal 78 % ta' dawn ir-rispondenti, kien minħabba li l-fondi kienu diġà ġew impenjati; kważi nofs dawk li użaw il-flessibbiltajiet tas-CRII/CRII+ qalu li għadhom jiffaċċjaw limitazzjonijiet minħabba li l-fondi kienu fil-biċċa l-kbira diġà impenjati.

24 In-negozjar parallel tal-pakkett leġiżlattiv tal-politika ta' koeżjoni 2021-2027 influwenza l-għażla ta' xi miżuri tas-CRII/CRII+, billi l-Kummissjoni riedet tevita li tistabbilixxi preċedenti f'xi oqsma. Għalhekk, għażlet li ma tipprovdix prefinanzjament addizzjonali, li ma tneħħix iż-żamma tal-pagamenti applikata fuq il-pagamenti interim, u li ma tirrilassax ir-regoli tad-diżimpenn.

25 Ir-REACT-EU hija maħsuba biex isservi bħala strument fuq terminu qasir u medju għal azzjonijiet ta' tiswija u rkupru mill-kriżi (ara l-Anness I). Għall-kuntrarju tal-fondi regolari tal-politika ta' koeżjoni, taħt ir-REACT-EU, l-Istati Membri għandhom grad għoli ta' diskrezzjoni fl-allokazzjoni tal-fondi addizzjonali bejn il-FEŻR u l-FSE, bejn ir-reġjuni u bejn it-tipi ta' investimenti eliġibbli. Jistgħu jużaw ukoll ir-riżorsi tar-REACT-EU biex jappoġġjaw il-Fond għal Għajnuna Ewropea għall-Persuni l-Aktar fil-Bżonn u l-Inizjattiva favur l-Impjieg taż-Żgħażagħ. Ir-REACT-EU għalhekk tirrappreżenta tluq sinifikanti mir-regoli regolari tal-fondi tal-politika ta' koeżjoni u mill-fokus tas-soltu tal-politika ta' koeżjoni fuq it-tnaqqis tad-disparitajiet reġjonali.

26 Ir-riżorsi tar-REACT-EU tqassmu lill-Istati Membri abbażi ta' metodoloġija li hija differenti minn dik użata għall-fondi regolari tal-politika ta' koeżjoni. Filwaqt li din tal-aħħar tirrifletti fil-biċċa l-kbira d-disparitajiet reġjonali, ir-REACT-EU tiġbor biss data fil-livell nazzjonali dwar is-sitwazzjoni qabel il-pandemija u dwar l-impatt ekonomiku tal-kriżi fuq l-Istati Membri. Spanja u l-Italja, kull wieħed b'allokazzjoni ta' aktar minn EUR 14-il biljun, huma bil-bosta ż-żewġ riċevituri prinċipali u flimkien jammontaw għal 57 % tal-baġit totali. Figura 5 turi l-allokazzjoni għal kull Stat Membru, u per capita fi ħdan kull Stat Membru.

27 B’riżultat tat-twaqqit tagħhom, fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri r-REACT-EU għandha l-effett li tipprovdi "pont ta' finanzjament" għad-distakk fil-finanzjament bejn l-2021 u l-2023 li rriżulta mid-dewmien sinifikanti għall-bidu tal-programmi tal-politika ta' koeżjoni 2021-2027 (ara l-Kaxxa 2).

Il-bidliet leġiżlattivi jistgħu jaggravaw uħud mill-isfidi ta' qabel il-kriżi tal-politika ta' koeżjoni kif ukoll iżidu oħrajn addizzjonali

28 Filwaqt li s-CRII/CRII+ ġabu bidliet f'waqthom fil-qafas legali li pprovda flessibbiltà fl-użu tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni, ir-REACT-EU pprovdiet ukoll riżorsi addizzjonali sinifikanti, u żiedet l-isfidi li jiffaċċjaw l-Istati Membri fl-użu tal-fondi tal-politika ta' koeżjoni.

Il-miżuri jiffaċilitaw l-użu tal-fondi tal-UE, iżda l-finanzjament addizzjonali jista' jżid mad-diffikultajiet ta' assorbiment u l-pressjoni biex jintefqu

29 Il-pandemija tal-COVID-19 u l-miżuri tas-saħħa pubblika meħuda biex jillimitaw it-tixrid tagħha, bħal lockdowns nazzjonali, affettwaw it-tmexxija regolari tal-programmi tal-2014-2020. Kważi r-rispondenti kollha għall-istħarriġ tagħna qalu li l-pandemija kellha impatt fuq l-implimentazzjoni tal-programmi tagħhom, bi 81 % jesperjenzaw dewmien ta' proġetti u 29 % kanċellazzjonijiet ta' proġetti, ħafna drabi minħabba diffikultajiet ekonomiċi tal-benefiċjarji.

30 Is-CRII u CRII+, b'mod partikolari d-dispożizzjonijiet li jippermettu 100 % ta' kofinanzjament mill-UE u li jagħtu lill-Istati Membri l-abbiltà li jiġu diretti mill-ġdid ir-riżorsi, tfasslu biex itaffu l-piż fuq il-baġits nazzjonali. B'riżultat ta' dawn il-miżuri, l-Istati Membri nefqu aktar minn 10 % aktar tal-finanzjament tagħhom tal-politika ta' koeżjoni fl-2020 milli kienu ppjanaw qabel il-pandemija¹⁰. Sa tmieml-2021, l-Istati Membri kienu nefqu bħala medja 69 % tal-allokazzjoni tagħhom tal-2014-2020 (minbarra r-REACT-EU) meta mqabbla ma' 37 % biss sa tmiem l-2019 (ara l-Figura 7). Għalhekk, is-CRII/CRII+ ikkumpensat u aktar għat-tnaqqis fl-implimentazzjoni miġjub mill-pandemija.

31 Min-naħa l-oħra, ir-REACT-EU żiedet ammont kbir ta' fondi biex jintefqu f'perjodu ta' żmien qasir ħafna, speċifikament sa tmieml-2023. Din x'aktarx tkun sfida għal għadd ta' Stati Membri, billi l-politika ta' koeżjoni tradizzjonalment tinvolvi ppjanar fit-tul u l-assorbiment ikun bil-mod. Sena u nofs wara l-bidu tar-REACT-EU, fit-30 ta' Ġunju 2022, xi Stati Membri kien għad kellhom ammonti kbar x'jipprogrammaw, bħall-Irlanda u l-Portugall bi 38 % u 25 % ta' riżorsi mhux ipprogrammati, rispettivament. Sa dik id-data, 24 % biss tal-allokazzjoni tar-REACT-EU kienet tħallset lill-Istati Membri. Madwar żewġ terzi minn dan tħallsu bħala prefinanzjament, bil-kumplament jirrifondi n-nefqa diġà mġarrba u approvata. Kif irrappurtajna qabel, ir-riskju huwa li jkun hemm għaġġla biex jintefqu r-riżorsi disponibbli qabel tmiem il-perjodu, li potenzjalment iwassal biex tingħata attenzjoni insuffiċjenti lill-kunsiderazzjonijiet tal-prestazzjoni u l-valur għall-flus¹¹.

32 Fatturi li jżidu l-isfida biex jintefqu l-fondi REACT-EU sa tmieml-2023 jinkludu:

• Id-daqs tal-allokazzjoni REACT-EU għal xi Stati Membri. Fil-livell tal-UE, ir-REACT-EU tipprovdi suppliment ekwivalenti għal sena addizzjonali ta' fondi tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020. Madankollu, is-sitwazzjoni tvarja ħafna skont l-Istat Membru minħabba l-metodu differenti tal-allokazzjoni tal-baġit. Pereżempju, għal ħames Stati Membri, l-allokazzjoni tar-REACT-EU tirrappreżenta aktar minn tliet snin addizzjonali ta' fondi tal-politika ta' koeżjoni (ara l-Figura 6).
• Id-diffikultajiet li jiffaċċjaw ċerti Stati Membri biex jonfqu l-fondi disponibbli tal-UE. Fil-bidu tar-REACT-EU f'Jannar 2021, bħala medja l-fondi addizzjonali rrappreżentaw żieda ta' 32 % tal-ammonti li għad iridu jitħallsu lill-Istati Membri. Uħud mill-Istati Membri l-aktar milquta mill-pandemija tal-COVID-19 kienu wkoll fost dawk bl-inqas rati ta' assorbiment għall-perjodu tal-programm 2014-2020 qabel il-pandemija. Pereżempju, sa tmiem l-2019, l-Italja u Spanja, l-akbar żewġ riċevituri tal-fondi REACT-EU, kienu nefqu biss 29 % tal-allokazzjoni tagħhom taħt il-politika ta' koeżjoni 2014-2020, meta mqabbla ma' medja tal-UE ta' 37 % (ara l-Figura 7).
• L-ammont sinifikanti ta' fondi tal-RRF li l-Istati Membri jridu jonfqu b'mod parallel sal-2026 (ara l-Figura 8). Pereżempju, Spanja u l-Italja huma wkoll ir-riċevituri prinċipali ta' dawn il-fondi. Aħna enfasizzajna l-isfidi imposti għall-infiq tal-fondi tal-politika ta' koeżjoni 2021-2027 mill-ammonti kbar miġjuba mill-RRF¹². Jistgħu jinqalgħu diffikultajiet simili f'ċerti Stati Membri fir-rigward tal-fondi REACT-EU, billi l-perjodu tal-eliġibbiltà tiegħu jikkoinċidi mal-bidu tal-perjodu tal-eliġibbiltà tal-RRF.

33 Fl-istess ħin, hemm ukoll għadd ta' fatturi li għandhom jiffaċilitaw l-użu tal-fondi REACT-EU:

• Id-dispożizzjonijiet tar-REACT-EU inkludew flessibbiltajiet sinifikanti ta' programmazzjoni u n-nuqqas ta' kofinanzjament nazzjonali obbligatorju;
• qabel is-suppliment tar-REACT-EU, il-biċċa l-kbira tal-Istati Membri kienu qed jirrappurtaw lill-Kummissjoni li kellhom riserva b'saħħitha ta' proġetti għall-finanzjament permezz tal-programmi tagħhom tal-2014-2020, b'żewġ terzi li identifikaw proġetti potenzjali li jaqbżu l-allokazzjoni ta' finanzjament tagħhom;
• l-isfida biex jintefqu l-fondi tal-UE tista' tkun inqas akuta fl-Istati Membri fejn il-fondi tal-politika ta' koeżjoni jirrappreżentaw sehem żgħir tal-investiment pubbliku totali¹³.

34 Fi tmiem l-2021, minkejja l-fondi addizzjonali tar-REACT-EU, ir-rata ta' assorbiment 2014-2020 kienet ta' 62 %, li kienet simili għar-rata ta' assorbiment 2007-2013 fiż-żmien ekwivalenti, b'sentejn jibqgħu taħt l-eliġibbiltà ta' dak il-perjodu (ara l-Figura 7).

Il-miżuri żiedu l-ammont ta' xogħol amministrattiv għall-awtoritajiet maniġerjali u komplew ittardjaw il-bidu tal-programmi 2021-2027.

35 L-użu tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni huwa spiss meqjus bħala kumpless, b'nuqqas ta' ċertezza legali u li jinvolvi piż amministrattiv għoli għall-awtoritajiet maniġerjali u l-benefiċjarji¹⁴. Is-CRII/CRII+ introduċew għadd kbir ta' miżuri li ppermettew programmazzjoni mill-ġdid konsiderevoli ta' fondi, u aktar tard is-suppliment tar-REACT-EU kien jeħtieġ il-programmazzjoni ta' malajr ta' ammont materjali ta' riżorsi ġodda. Dan naturalment żied mal-piż ta' xogħol amministrattiv li jiffaċċjaw l-awtoritajiet maniġerjali.

36 Skont il-Kummissjoni, l-introduzzjoni tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU rriżultat f'kemm il-Kummissjoni kif ukoll l-awtoritajiet maniġerjali jiffokaw l-attenzjoni tagħhom fuq il-programmi 2014-2020 għad-detriment tat-tħejjija tal-ftehimiet u l-programmi ta' sħubija 2021-2027. L-awtoritajiet maniġerjali pprijoritizzaw ukoll il-preparazzjoni u l-nefqa tal-fondi REACT-EU fuq il-fondi 2021-2027, kemm minħabba l-perjodu ta' żmien qasir ħafna ta' implimentazzjoni kif ukoll minħabba l-kundizzjonijiet aktar attraenti. Dan ikkontribwixxa għad-dewmien sinifikanti esperjenzat fil-bidu tal-perjodu 2021-2027 (ara l-Kaxxa 2).

L-implimentazzjoni parallela ta' flussi ta' finanzjament differenti teħtieġ sforzi addizzjonali ta' koordinazzjoni

37 Il-perjodu ta' eliġibbiltà għall-perjodu 2014-2020, inklużi fondi pprogrammati mill-ġdid permezz tas-CRII/CRII+ u s-suppliment tar-REACT-EU, jikkoinċidu mhux biss mal-perjodu 2021-2027, iżda wkoll ma' dak tal-RRF, kif muri fil-Figura 8.

38 L-implimentazzjoni parallela ta' flussi ta' finanzjament differenti u l-ħtieġa li jiġu kkoordinati huma fattur ieħor li jżid mal-piż amministrattiv li jiffaċċjaw l-Istati Membri.

39 Dan ħoloq ukoll għadd ta' diffikultajiet u sfidi addizzjonali għall-awtoritajiet maniġerjali. Il-Figura 9 tippreżenta l-fehmiet tal-awtoritajiet maniġerjali li intervistajna dwar il-livell tal-piż amministrattiv u dak li huma jipperċepixxu bħala l-impatt possibbli. Il-maġġoranza tar-rispondenti għall-istħarriġ tagħna huma mħassba dwar il-kapaċità amministrattiva tagħhom għall-ġestjoni tal-flussi multipli ta' finanzjament.

40 Irrappurtajna li l-RRF u l-fondi tal-politika ta' koeżjoni għandhom similaritajiet u li l-implimentazzjoni parallela tagħhom teħtieġ sforzi amministrattivi addizzjonali għall-Istati Membri, flimkien ma' ħtieġa li tiġi żgurata l-kumplimentarjetà u li jiġi evitat ir-riskju ta' finanzjament doppju¹⁷. Il-ħtieġa għal koordinazzjoni u komplementarjetà hija saħansitra aktar b'saħħitha bejn ir-REACT-EU u l-RRF, billi t-tnejn huma strumenti ta' investiment li huma mmirati biex irawmu l-irkupru u r-reżiljenza tal-Istati Membri. It-tnejn għandhom ambitu wiesa' ta' azzjoni, ma jeħtiġux kofinanzjament nazzjonali u għandhom jintefqu f'perjodu qasir (sa tmieml-2023 u lejn nofs l-2026, rispettivament). It-tnejn jippermettu wkoll il-finanzjament ta' proġetti retroattivi b'perjodu ta' eliġibbiltà li jibda minn Frar 2020. Xi Stati Membri, bħall-Italja u s-Slovenja, għalhekk ippreżentaw l-RRPs nazzjonali tagħhom flimkien mal-programmi REACT-EU tagħhom.

Il-Kummissjoni ħadet passi biex tindirizza r-riskju akbar ta’ irregolaritajiet u frodi

41 Sabiex jinkiseb bilanċ bejn il-flessibbiltajiet ipprovduti għall-użu tal-fondi u l-ħtieġa li jiġi salvagwardjat il-baġit tal-UE, minkejja l-pressjoni minn xi Stati Membri, il-Kummissjoni ma rrilassatx ir-regoli relatati mas-sistemi ta' ġestjoni u kontroll. Eċċezzjoni relatata mal-kampjunar mill-awtoritajiet tal-awditjar irrappreżentat soluzzjoni teknika għall-kwistjoni prattika tat-tkomplija tal-ħidma tal-awditu matul il-pandemija. Nosservaw li fir-Renju Unit rapport ta' sottokumitat parlamentari ġibed l-attenzjoni għall-fatt li filwaqt li l-gvern kien aġixxa malajr biex jipprovdi appoġġ vitali u kien iddeċieda li jirrilassa jew jimmodifika ċerti kontrolli, dan kien żied b'mod sinifikanti l-esponiment tiegħu għall-frodi u l-iżbalji¹⁸.

42 Diġà enfasizzajna li l-flessibbiltajiet ipprovduti taħt il-miżuri ta' emerġenza tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU jistgħu jinvolvu riskju akbar ta' irregolaritajiet u frodi¹⁹. Dawn il-kwistjonijiet se jkunu koperti bħala parti mix-xogħol annwali regolari tagħna ta' Dikjarazzjoni ta' Assigurazzjoni. Il-Kummissjoni aġġornat ir-reġistri tar-riskju tagħha biex tinkludi riskji relatati mal-miżuri tas-CRII u r-REACT-EU, inkluż il-frodi. Ikkomunikat lill-awtoritajiet maniġerjali l-ħtieġa li jaġġornaw il-valutazzjonijiet tar-riskju ta' frodi tagħhom u li jadattaw il-miżuri tagħhom kontra l-frodi fil-kuntest tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU; ipproponiet ukoll miżuri ta' mitigazzjoni potenzjali biex jitnaqqsu r-riskji, inkluż ir-riskju ta' frodi.

L-assistenza f'waqtha tal-Kummissjoni lill-Istati Membri għenet biex titħaffef l-approvazzjoni tal-emendi tal-programm

43 Eżaminajna jekk l-assistenza pprovduta mill-Kummissjoni lill-Istati Membri ffaċilitatx l-użu f'waqtu tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU u jekk il-Kummissjoni approvatx l-emendi tal-programm f'konformità mar-rekwiżiti tal-leġiżlazzjoni.

L-assistenza tal-Kummissjoni kienet f'waqtha u ssodisfat il-ħtiġijiet tal-Istati Membri

44 Taħt ġestjoni kondiviża, il-Kummissjoni għandha rwol superviżorju, b'responsabbiltajiet speċifiċi ta' monitoraġġ u infurzar. L-attivitajiet ta' sorveljanza tal-Kummissjoni jinkludu l-għoti ta' assistenza lill-Istati Membri biex jipprovdu ċertezza legali, biex jgħinuhom japplikaw il-liġi tal-UE b'mod korrett, u biex jiffaċilitaw l-implimentazzjoni tal-finanzjament tal-UE.

45 Il-Kummissjoni bdiet l-assistenza tagħha lill-Istati Membri b'mod parallel mal-proċess ta' adozzjoni tal-leġiżlazzjoni tas-CRII. Fl-istess ħin li ppubblikat il-proposta tas-CRII tagħha, il-Kummissjoni waqqfet task force, u nnominat uffiċjali tal-UE bħala punti ta' kuntatt għall-mistoqsijiet tal-Istati Membri. Imbagħad stiednet lill-Istati Membri jaħtru punt ta' kuntatt biex jaġixxi bħala mezz għall-mistoqsijiet tal-awtoritajiet maniġerjali relatati mas-CRII.

46 Dawn il-mistoqsijiet imlew il-bażi tad-data tal-mistoqsija u tweġiba tas-CRII, sit web li fih it-tweġibiet tal-Kummissjoni għal mistoqsijiet relatati mal-implimentazzjoni tas-CRII, u aktar tard is-CRII+, miftuħ għall-awtoritajiet maniġerjali kollha tal-2014-2020. Dan l-aċċess miftuħ kien approċċ ġdid, peress li qabel il-pandemija bażi tad-data simili kienet disponibbli biss internament għall-kondiviżjoni tal-għarfien bejn l-unitajiet ġeografiċi u ta' politika tal-Kummissjoni. Il-Kummissjoni użat l-esperjenza tagħha mal-bażi tad-data tal-mistoqsija u tweġiba tas-CRII biex tadatta l-approċċ tagħha għall-immaniġġjar tal-mistoqsijiet fil-perjodu 2021-2027.

47 L-Istati Membri bagħtu 140 mistoqsija fl-ewwel jumejn wara li nfetħet il-bażi tad-data. Sal-aħħar ta' April, kienu saru aktar minn 400 mistoqsija, b'90 % jirċievu tweġiba sal-bidu ta' Mejju u 98 % sa tmiem Lulju. B'kuntrast ma' dan, qabel il-pandemija, il-Kummissjoni rċeviet madwar 100 mistoqsija kull sena mill-awtoritajiet maniġerjali. Biex timmaniġġja l-volum kbir ta' mistoqsijiet, fl-ewwel xahrejn il-Kummissjoni rriallokat persunal minn servizzi oħra għall-bażi tad-data. L-Istati Membri kollha minbarra l-Lussemburgu ppreżentaw mistoqsijiet fil-bażi tad-data, u aktar minn 50 % tal-mistoqsijiet li saru kienu relatati ma' kwistjonijiet ta' eliġibbiltà u ma' emendi tal-programm (ara l-Figura 10).

48 Minbarra t-tweġibiet ipprovduti fil-bażi tad-data tal-mistoqsija u tweġiba tas-CRII, il-Kummissjoni kompliet tipprovdi assistenza lill-Istati Membri b'mod bilaterali permezz tal-unitajiet ġeografiċi tagħha. Dan kien l-approċċ użat għar-REACT-EU: peress li kien hemm inqas urġenza milli għas-CRII/CRII+, il-Kummissjoni ħadet id-deċiżjoni li ma testendix l-approċċ tal-bażi tad-data tal-mistoqsija u tweġiba.

49 Diġà osservajna li l-eliġibbiltà ta' ċerti operazzjonijiet tista' tiġi interpretata b'mod differenti²⁰. Fl-istħarriġ tagħna, 42 % tar-rispondenti indikaw li esperjenzaw inċertezza legali relatata mal-użu tal-miżuri tas-CRII/CRII+. Madankollu, l-istħarriġ tagħna juri wkoll li l-Kummissjoni kienet effettiva biex tassisti lill-awtoritajiet maniġerjali: aktar minn 90 % tar-rispondenti kienu sodisfatti jew sodisfatti ħafna bil-puntwalità u s-sustanza tal-appoġġ li rċevew fuq is-CRII/CRII+ u r-REACT-EU.

L-approvazzjoni tal-Kummissjoni tal-emendi tal-programm tas-CRII, is*CRII+ u r-REACT-EU kienet ħafna aktar mgħaġġla mill-medja ta' qabel il-pandemija

50 L-implimentazzjoni tal-biċċa l-kbira tal-miżuri tas-CRII/CRII+ u l-ipprogrammar tar-riżorsi addizzjonali tar-REACT-EU kienu jeħtieġu modifiki għall-programmi 2014-2020. Bl-eċċezzjoni ta' "trasferimenti mhux sostanzjali"²¹, dawn il-modifiki kienu jeħtieġu talbiet ta' emendi mill-Istati Membri u approvazzjoni mill-Kummissjoni biex jiġi żgurat li l-bidliet proposti jkunu konformi mal-leġiżlazzjoni, mal-għanijiet tal-programm u mal-istrateġija ġenerali tal-politika ta' koeżjoni²².

51 Sa tmiem l-2021, il-Kummissjoni kienet approvat 351 emenda tal-programm operazzjonali għas-CRII/CRII+, f'271 mit-388 programm totali fil-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020, billi xi programmi kellhom emendi multipli. L-Istati Membri kollha minbarra l-Awstrija u l-Finlandja introduċew emendi għall-programm CRII/CRII+. Għar-REACT-EU, sa tmiem l-2021, kien hemm 188 emenda tal-programm approvata u programm operazzjonali ġdid wieħed fil-Ġermanja.

52 Ir-regolamenti CRII/CRII+ ma introduċewx rekwiżit għall-Kummissjoni biex tapprova emendi tal-programm aktar malajr milli fil-perjodu ta' tliet xhur preskritt mill-RDK²³. Madankollu, il-Kummissjoni impenjat ruħha li tikkoopera mal-Istati Membri fit-tħejjija tal-emendi tas-CRII/CRII+ u li tapprovahom bħala prijorità. Skont ir-Regolament tar-REACT-EU, il-Kummissjoni hija meħtieġa tagħmel mill-aħjar li tista' biex tapprova kwalunkwe programm operazzjonali ġdid iddedikat jew kwalunkwe emenda għal programm eżistenti fi żmien 15-il jum ta' xogħol mill-preżentazzjoni tagħhom minn Stat Membru²⁴.

53 Fil-bidu tal-2020, qabel il-pandemija, il-Kummissjoni kienet għadha kif bdiet tilħaq l-iskadenza ta' tliet xhur stabbilita mill-RDK għall-approvazzjoni tat-talbiet għall-emendi. Għas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU, il-Kummissjoni pproċessat it-talbiet għal emendi aktar malajr billi użat proċedura rapida. Xi wħud mill-elementi ewlenin ta' din il-proċedura kienu fokus akbar fuq il-ħidma mal-Istati Membri biex jiġu ċċarati l-modifiki proposti u jiġu diskussi kwistjonijiet b'mod informali, żieda fl-għadd ta' persunal assenjat għal unitajiet fejn is-soltu jiżviluppaw konġestjonijiet, u ftehimiet interni biex jitnaqqsu l-ħinijiet tal-approvazzjoni. Dawn il-passi għenu biex jitnaqqas b'mod sinifikanti ż-żmien meħud mill-Kummissjoni biex tapprova l-emendi tal-programm (ara l-Figura 11).

54 Iż-żmien medju ta' xahar miksub mill-Kummissjoni fl-approvazzjoni tal-emendi tas-CRII/CRII+ jipparaguna b'mod favorevoli mal-iskadenza ta' tliet xhur stabbilita fir-regolament u maż-żmien medju tal-approvazzjoni miksub qabel il-pandemija. Huwa wkoll konformi mal-impenn tal-Kummissjoni li tagħti prijorità lill-emendi tas-CRII. Iż-żmien medju ta' approvazzjoni tal-emendi tal-programm tar-REACT-EU kien ta' 19-il jum tax-xogħol, ftit aktar mill-mira ta' 15-il jum tax-xogħol.

Il-Kummissjoni wettqet il-kontrolli meħtieġa, iżda dan mhux dejjem kien iddokumentat tajjeb

55 Il-Kummissjoni ħejjiet gwida interna għall-persunal involut fil-valutazzjoni tat-talbiet għall-emendi tal-programm. L-analiżi li wettaqna tal-proċess ta' approvazzjoni għal kampjun ta' emendi tal-programm tas-CRII u r-REACT-EU wriet li din il-gwida ġiet segwita mill-persunal tal-Kummissjoni fil-kontroll jekk il-bidliet kinux konformi mal-leġiżlazzjoni u ġustifikati kif xieraq, u jekk ikkunsidrawx aspetti ta' prestazzjoni , bħall-aġġustament jew l-istabbiliment ta' miri indikaturi kif xieraq.

56 Il-Kummissjoni użat ukoll listi ta' kontroll standardizzati ta' kwalità biex tiddokumenta x-xogħol ta' approvazzjoni tagħha fil-maġġoranza tal-każijiet. Intużaw listi ta' kontroll tal-kwalità standard f'19 mill-25 emenda li analizzajna. Fis-sitt każijiet fejn il-listi ta' kontroll ma ġewx utilizzati jew ma ġewx utilizzati bis-sħiħ, il-Kummissjoni ddokumentat ix-xogħol imwettaq f'dokumenti oħra fil-livell tal-unitajiet ġeografiċi. Filwaqt li l-użu tal-listi ta' kontroll tal-kwalità mhuwiex rekwiżit legali, in-nuqqas ta' approċċ standard għad-dokumentazzjoni ma jippermettix ħarsa ġenerali u koordinazzjoni sħiħa.

Il-miżuri ppermettew lill-Istati Membri jallokaw finanzjament addizzjonali sinifikanti għall-kura tas-saħħa, l-impjiegi u l-appoġġ għan-negozji

57 Eżaminajna l-użu li sar mill-flessibbiltajiet tas-CRII/CRII+ u r-riżorsi tar-REACT-EU fil-livell tal-UE, sabiex niddeterminaw sa liema punt dawn ippermettew lill-Istati Membri jallokaw ir-riżorsi biex jindirizzaw il-kriżi tal-COVID-19.

L-Istati Membri taw direzzjoni mill-ġdid lil 10 % tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 bħala riżultat tas-CRII/CRII+

58 Fil-31 ta' Diċembru 2021, l-Istati Membri kienu ttrasferew EUR 35 biljun bejn u fi ħdan l-oqsma ta' investiment²⁵. Dan jirrappreżenta 10 % tal-allokazzjoni totali tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020, proporzjon sinifikanti, peress li l-pandemija seħħet fis-seba' sena tal-perjodu ta' eliġibbiltà.

59 Il-volum tat-trasferimenti jvarja konsiderevolment fost l-Istati Membri. Dan huwa dovut għal għadd ta' fatturi, inkluż il-politiki nazzjonali u l-istrateġiji ta' investiment tal-Istati Membri, l-allokazzjoni totali tagħhom ta' finanzjament tal-politika ta' koeżjoni, u l-ammont li baqa' disponibbli. B'kollox, 74 % tal-programmi 2014-2020 għamlu trasferimenti tas-CRII/CRII+. Ħdax-il Stat Membru ttrasferew aktar minn 10 % tal-allokazzjoni tal-perjodu tagħhom 2014-2020 bejn jew fi ħdan l-oqsma ta' investiment, bl-Irlanda tittrasferixxi 30 %.

60 L-Istati Membri użaw il-miżuri tas-CRII/CRII+ biex jidderieġu mill-ġdid il-finanzjament lejn investimenti biex jindirizzaw l-effetti tal-pandemija. Meta mqabbel mal-allokazzjoni ta' qabel il-pandemija, il-finanzjament għall-investimenti fil-kura tas-saħħa żdied bi 80 % (EUR 7.7 biljun) u għall-appoġġ għan-negozji b'16 % (EUR 5.7 biljun). Għall-kuntrarju, il-finanzjament lejn investimenti fl-ICT, l-enerġija u l-ambjent, l-inklużjoni u r-riċerka u l-innovazzjoni naqas b'5 % għal 8 % (b'kollox madwar EUR 8.1 biljuni). Il-Figura 12 turi ż-żidiet u t-tnaqqis fil-finanzjament nett għal oqsma ta' investiment minn Frar 2020.

61 Il-finanzjament għadda mill-FK għall-FEŻR u l-FSE, u wkoll għal reġjuni aktar żviluppati u ta' tranżizzjoni. Fl-2020, żewġ terzi tal-Istati Membri (18-il wieħed minn 28) ittrasferew allokazzjonijiet bejn il-FEŻR, il-FSE u l-FK. Xi Stati Membri bħal Ċipru, il-Greċja u l-Kroazja ttrasferew l-allokazzjoni kollha tal-FK tal-2020 tagħhom jew kważi kollha. Bħala riżultat ta' dawn it-trasferimenti, l-allokazzjoni tal-2020 għall-FEŻR u l-FSE żdiedet f'termini netti b'madwar EUR 1.1 biljun (3 %) u EUR 0.7 biljun (5 %) rispettivament, bil-FK tonqos skont dan b'madwar EUR 1.8 biljun (18 %) (ara l-Figura 13).

62 Fil-perjodu 2014-2020, 16-il Stat Membru kellhom aktar minn kategorija waħda ta' reġjun. Madwar 80 % minn dawn (13-il wieħed mis-16) għamlu trasferimenti bejn kategoriji tar-reġjuni²⁶. Xi Stati Membri bħall-Greċja, l-Ungerija u l-Italja, ittrasferew ammonti sostanzjali minn reġjuni inqas żviluppati għal reġjuni aktar żviluppati jew ta' tranżizzjoni. B'mod ġenerali, l-allokazzjonijiet għal reġjuni aktar żviluppati u ta' tranżizzjoni żdiedu b'EUR 1.7 biljun u EUR 82 miljun rispettivament, filwaqt li l-allokazzjonijiet għal reġjuni inqas żviluppati naqsu marġinalment b'EUR 5.6 miljun u l-bqija tal-fondi ġew mill-FK, li tipprovdi appoġġ lill- Membri Stati inqas sinjuri.

63 Sibna li, bħala riżultat tal-flessibbiltajiet għar-ridirezzjoni tar-riżorsi, l-Istati Membri għamlu aġġustamenti sinifikanti fl-allokazzjoni tal-fondi ta' koeżjoni tagħhom bejn oqsma ta' investiment, fondi u kategoriji ta' reġjuni. B'mod partikolari, ir-rinunzja tar-rekwiżit ta' konċentrazzjoni tematika għamlitha aktar faċli għall-Istati Membri biex iċaqilqu l-finanzjament bejn l-operazzjonijiet. Barra minn hekk, l-Istati Membri setgħu jibbenefikaw mill-eliġibbiltà estiża ta' operazzjonijiet li jrawmu kapaċitajiet ta' reazzjoni għall-kriżijiet, inkluż għal proġetti li diġà tlestew. Ir-rispondenti kollha għall-istħarriġ tagħna rrappurtaw li sabu l-flessibbiltajiet tal-ipprogrammar tas-CRII/CRII+ utli (37 %) jew utli ħafna (63 %).

Ir-REACT-EU ġiet ipprogrammata prinċipalment lejn l-impjiegi, il-kura tas-saħħa u l-appoġġ għan-negozji, ġeneralment simili għar-riallokazzjonijiet tas-CRII/CRII+

64 It-tmiem tal-perjodu ta' eliġibbiltà għar-REACT-EU huwa l-31 ta' Diċembru 2023, l-istess bħal għall-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni tal-perjodu 2014-2020. Dan jillimita l-ambitu għall-Istati Membri biex jużaw dan il-finanzjament għal investimenti fit-tul li jeħtieġu aktar żmien biex jiżviluppaw u jimplimentaw. Sat-30 ta' Ġunju 2022, l-Istati Membri kienu pprogrammaw EUR 43.5 biljun (86 %) ta' riżorsi tar-REACT-EU taħt il-programmi operazzjonali tal-FEŻR u tal-FSE, b'64 % u 36 % maqsuma bejn iż-żewġ fondi, rispettivament. Dan kien ġeneralment konformi mal-qasma tal-perjodu 2014-2020 ta' 70 % u 30 %, rispettivament.

65 Ammont sinifikanti tar-riżorsi tar-REACT-EU ġew ipprogrammati lejn l-impjiegi (23 %), il-kura tas-saħħa (18 %) u l-appoġġ għan-negozji (18 %) (ara l-Figura 14). Parti sinifikanti (tliet kwarti) tal-finanzjament għall-appoġġ tan-negozji marru għal investimenti produttivi ġeneriċi bħal kapital operatorju, filwaqt li qabel il-pandemija dan kien jirrappreżenta biss nofs dan il-qasam ta' investiment. B'mod ġenerali, osservajna varjanza kbira bejn l-Istati Membri f'termini ta' kif ġew ipprogrammati r-riżorsi. Xi Stati Membri għażlu li jiffukaw l-allokazzjoni tar-REACT-EU tagħhom b'mod predominanti f'qasam wieħed ta' investiment, filwaqt li Stati Membri oħra pprogrammaw ir-riżorsi tagħhom tar-REACT-EU f'diversi oqsma ta' investiment.

66 Ir-regolament REACT-EU²⁷ inkluda aspettattiva li REACT-EU għandu jikkontribwixxi 25 % tal-pakkett finanzjarju ġenerali tiegħu għall-objettivi tal-klima, għalkemm dan ma kienx rekwiżit legali. Madankollu, sa tmiemĠunju 2022, madwar 15 % biss (EUR 6.6 biljun) tar-riżorsi pprogrammati tar-REACT-EU kienu ġew allokati għal investimenti li mistennija jikkontribwixxu għall-objettivi tal-klima. Il-kontribuzzjoni għall-objettivi klimatiċi mir-riżorsi tar-REACT-EU pprogrammati taħt il-FEŻR u l-FSE tammonta għal 21.6 % u 3.5 %, rispettivament. Inqisu li huwa improbabbli li l-aspettattiva ta' 25 % se tkun sodisfatta, peress li sa Ġunju 2022 86 % tar-riżorsi tar-REACT-EU kienu diġà ġew ipprogrammati.

Il-flessibbiltà pprovduta mis-CRII+ rriżultat fi kważi EUR 13-il biljun fi tfaddil għall-baġits nazzjonali, iżda fissret inqas finanzjament ġenerali għall-investimenti tal-politika ta' koeżjoni

67 Għas-sena kontabilistika li għalqet fit-30 ta' Ġunju 2021, 18-il Stat Membru ħadu vantaġġ mill-flessibbiltà tas-CRII/CRII+ biex iżidu r-rata ta' kofinanzjament għal 100 % għal kważi nofs il-programmi 2014-2020. Abbażi tal-kalkoli tal-Kummissjoni, dan kien ifisser li dawn l-Istati Membri setgħu jitolbu, minbarra l-kofinanzjament regolari tagħhom, EUR 12.9 biljun addizzjonali ta' finanzjament tal-UE. Dan jirrappreżenta 11 % tal-pagamenti mitluba fl-2020 u l-2021 jew 3.6 % tal-allokazzjoni ġenerali tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni. Għal xi Stati Membri, l-impatt kien sostanzjali (ara l-Kaxxa 3).

68 Għar-riżorsi tar-REACT-EU, l-Istati Membri jistgħu jagħżlu rata ta' kofinanzjament sa 100 %. L-Istati Membri kollha, bl-eċċezzjoni tal-Latvja, użaw rata ta' kofinanzjament ogħla għar-riżorsi tar-REACT-EU meta mqabbla mar-rata medja ta' kofinanzjament tagħhom fil-perjodu 2014-2020. B'mod ġenerali, ir-rata ta' kofinanzjament żdiedet minn 74 % għal 95 %²⁸. Żewġ terzi (18 minn 27) tal-Istati Membri għażlu rata ta' kofinanzjament fil-medda ta' 98 % sa 100 % (ara l-Figura 15).

69 Ir-rata miżjuda ta' kofinanzjament tal-UE għenet biex jitnaqqas il-piż fuq il-baġits nazzjonali. Min-naħa l-oħra, dan jissarraf f'inqas finanzjament b'mod ġenerali lejn investimenti tal-politika ta' koeżjoni, peress li l-istess allokazzjoni ta' finanzjament tal-UE tattira inqas kofinanzjament ġenerali nazzjonali u privat. Livelli aktar baxxi ta' kofinanzjament nazzjonali jġorru wkoll ir-riskju li jkun hemm inqas inċentiv għall-awtoritajiet tal-Istati Membri biex jiffukaw fuq il-prestazzjoni.

Il-Kummissjoni qed tippjana li tevalwa r-riżultati tal-miżuri, iżda l-aggregazzjoni tad-data tal-indikaturi b'mod sinifikanti se tkun diffiċli

70 Eżaminajna s-sistema ta' monitoraġġ tal-Kummissjoni għas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU u l-pjanijiet tagħha biex tevalwa r-rispons għall-pandemija permezz ta' dawn il-miżuri. Evalwajna jekk il-Kummissjoni hijiex se tkun f'pożizzjoni li tinforma lill-partijiet ikkonċernati dwar l-impatt tal-miżuri.

Is-sistema ta' monitoraġġ tal-Kummissjoni tippermetti traċċar separat tar-REACT-EU, iżda mhux tal-miżuri tas-CRII/CRII+.

71 Is-sistema ta' monitoraġġ tal-Kummissjoni ma tiddistingwix in-nefqa relatata mal-miżuri tas-CRII/CRII+ minn nefqa oħra. Diġà indirizzajna l-ħtieġa li l-Kummissjoni tipprovdi rappurtar komprensiv tan-nefqa relatata mal-pandemija tal-COVID-19²⁹. Il-Kummissjoni kienet tal-fehma li kważi t-trasferimenti kollha bejn u fi ħdan l-oqsma ta' investiment (ara l-paragrafi 58 u 60) u bejn il-fondi u l-kategoriji tar-reġjuni (ara l-paragrafi 61-62) minn Frar 2020 'il quddiem x'aktarx ikunu relatati mal-pandemija, u għalhekk attribwibbli. għall-miżuri tas-CRII/CRII+.

72 B'kuntrast, ir-regolament REACT-EU³⁰ introduċa objettiv tematiku trażversali dedikat għar-riżorsi addizzjonali. Dan jippermetti lill-Kummissjoni tiddistingwi l-operazzjonijiet tar-REACT-EU minn oħrajn, li jiffaċilita l-monitoraġġ u l-evalwazzjoni.

Il-Kummissjoni stabbiliet indikaturi tal-COVID-19, għalkemm ma pprovdietx definizzjonijiet u l-użu tagħhom mhuwiex obbligatorju

73 Ir-regolamenti tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU ma rriżultaw fl-ebda bidla formali fil-qafas u fis-sistemi ta' monitoraġġ tal-politika ta' koeżjoni. Il-kodiċijiet ta' intervent eżistenti użati biex jidentifikaw il-kontenut tal-azzjonijiet huma wesgħin u ma kinux imfassla biex jidentifikaw in-nefqa relatata mal-pandemija.

74 F'Mejju 2020, sitt ġimgħat wara l-adozzjoni tar-regolament CRII, il-Kummissjoni ppubblikat sett ta' 27 indikatur mhux obbligatorju tal-COVID-19³¹ bil-għan li tipprovdi aktar trasparenza u responsabbiltà dwar l-użu tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni fir-rigward tal-kura tas-saħħa, appoġġ għan-negozji u operazzjonijiet tal-FSE. Fi Frar 2021, ġew miżjuda ħames indikaturi oħra, relatati mal-appoġġ tal-UE għat-tilqim tal-COVID-19. Dawn it-32 indikatur jimmonitorjaw l-inputs, l-outputs u, għall-operazzjonijiet tal-FSE, ir-riżultati. Bl-istess mod għall-perjodu 2014-2020, il-Kummissjoni ma pproponietx indikaturi tar-riżultati għall-operazzjonijiet tal-FEŻR iżda l-Istati Membri setgħu jiżviluppaw dawk tagħhom stess (ara l-paragrafu 77). Preċedentement iddeskrivejna n-nuqqasijiet relatati mal-indikaturi tar-riżultati tal-FEŻR fil-perjodu 2014-2020 u l-isfidi involuti fl-evalwazzjoni tal-impatti tal-interventi tal-FEŻR³².

75 Il-Kummissjoni għażlet li ma tagħmilx l-indikaturi obbligatorji, billi dan kieku kien itawwal il-proċess ta' adozzjoni u jdewwem l-adozzjoni mill-Istati Membri. Ir-regolament REACT-EU ddikjara li, fejn xieraq, l-Istati Membri għandhom jużaw indikaturi speċifiċi tal-programm tal-COVID-19 li saru disponibbli mill-Kummissjoni³³. L-Istati Membri jistgħu jinkludu dawn l-indikaturi fil-programmi tagħhom fuq bażi volontarja, u jimmonitorjaw u jirrappurtaw dwarhom permezz tas-sistema ta' monitoraġġ eżistenti.

76 Il-Kummissjoni ma stabbilietx definizzjonijiet komuni għall-indikaturi – għal darb'oħra bil-ħsieb li r-regolamenti jidħlu fis-seħħ kemm jista' jkun malajr – u ħalliet li dawn jiġu determinati minn kull Stat Membru. Studju tal-Kummissjoni, limitat għall-operazzjonijiet tal-FSE, ikkonkluda li kien hemm nuqqas ta' ħarsa ġenerali sħiħa tad-definizzjonijiet tal-indikaturi u li xi indikaturi ma ntużawx b'mod konsistenti madwar l-Istati Membri³⁴. B'riżultat ta' dan, se jkun diffiċli għall-Kummissjoni li taggrega kompletament id-data fil-livell tal-UE b'mod koerenti.

77 L-indikaturi tal-Kummissjoni ma jkoprux l-operazzjonijiet eliġibbli kollha. L-Istati Membri kellhom ukoll l-għażla li jiżviluppaw l-indikaturi speċifiċi tal-programm tagħhom stess għal operazzjonijiet relatati mal-pandemija. Il-Kummissjoni ħeġġithom jikkodifikaw dawn l-indikaturi sabiex ikunu jistgħu jiġu identifikati faċilment fil-livell nazzjonali u għall-fini tal-evalwazzjoni. Madankollu, peress li dawn l-indikaturi huma speċifiċi għal programm operazzjonali jew Stat Membru partikolari, ma jistgħux jiġu aggregati fil-livell tal-UE.

78 Ir-rispondenti għall-istħarriġ tagħna kienu pożittivi rigward l-indikaturi tal-Kummissjoni, bi tliet kwarti tar-rispondenti għall-istħarriġ tagħna rrappurtaw li l-indikaturi tal-Kummissjoni kienu rilevanti għat-tipi ta' operazzjonijiet iffinanzjati, u żewġ terzi li kienu rilevanti għal evalwazzjoni ġenerali. Sibna li mill-indikaturi kollha tal-COVID-19 li ntużaw mill-Istati Membri, kważi 80 % kienu l-indikaturi tal-Kummissjoni. Fir-rigward tas-CRII/CRII+, 25 minn 28 Stat Membru u 65 % tal-programmi operazzjonali li għamlu trasferimenti tas-CRII/CRII+ użaw l-indikaturi tal-Kummissjoni. Bl-istess mod, għar-REACT-EU, 26 minn 27 Stat Membru u 76 % tal-programmi operazzjonali li pprogrammaw ir-riżorsi tar-REACT-EU użaw l-indikaturi tal-Kummissjoni. Dan l-użu mifrux tal-indikaturi tiegħu jista' jgħin lill-Kummissjoni tevalwa kif il-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni, inkluż mir-riżorsi tar-REACT-EU, intuża fil-kuntest tal-pandemija.

79 Il-Kummissjoni rrapportat dwar l-implimentazzjoni tal-miżuri tas-CRII/CRII+ u l-ipprogrammar tar-REACT-EU b'mod partikolari permezz ta' siti web pubbliċi ddedikati: id-Dashboard tal-Coronavirus, id-Dashboard tar-REACT-EU u l-Ħarsa Ġenerali tal-Indikaturi tal-Coronavirus tal-Politika ta' Koeżjoni. Dawn is-siti web ġew stabbiliti hekk kif kien hemm biżżejjed data biex tiġi rrappurtata, u jiġu aġġornati regolarment. Fiż-żmien meta wettaqna l-awditu, l-aħħar data tal-implimentazzjoni kienet relatata ma' tmiem l-2020 u f'dak il-mument kien kmieni wisq għall-Istati Membri biex jipprovdu informazzjoni sinifikanti dwar l-implimentazzjoni.

Il-Kummissjoni biħsiebha tkopri kemm is-CRII/CRII+ kif ukoll ir-REACT-EU fl-evalwazzjoni ex post tagħha għall-perjodu 2024-2020

80 Il-Kummissjoni hija meħtieġa twettaq evalwazzjoni ex post biex teżamina l-effettività u l-effiċjenza tal-fondi tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 sal-31 ta' Diċembru 2024³⁵. Għas-CRII/CRII+ ma hemm l-ebda dispożizzjoni espliċita fir-regolamenti biex titwettaq evalwazzjoni ddedikata, filwaqt li r-regolament tar-REACT-EU jeħtieġ li l-Kummissjoni twettaq evalwazzjoni sal-31 ta' Marzu 2025³⁶.

81 Il-Kummissjoni tippjana li tevalwa r-rispons tagħha għall-pandemija, li tkopri kemm is-CRII/CRII+ kif ukoll ir-REACT-EU, bħala parti mill-evalwazzjoni ex post tagħha tal-perjodu 2014-2020 sa tmiem l-2024. F'rapport preċedenti, indirizzajna wkoll il-ħtieġa li tintrabat il-politika ta' koeżjoni u l-evalwazzjonijiet tal-RRF³⁷.

Il-politika ta' koeżjoni ta' spiss intużat biex twieġeb għall-kriżijiet, iżda l-Kummissjoni ma analizzatx l-impatt fuq l-objettivi fit-tul tagħha

82 Irrevedejna kif is-CRII/CRII+ influwenzat il-proposti leġiżlattivi tal-Kummissjoni għall-perjodu 2021-2027, u jekk il-Kummissjoni analizzatx l-impatt tal-użu kontinwu tal-politika ta' koeżjoni biex twieġeb għall-kriżijiet fuq l-objettivi fit-tul tagħha.

83 F'Mejju 2020, il-Kummissjoni ppubblikat emendi għall-proposti leġiżlattivi tagħha tal-politika ta' koeżjoni 2021-2027 biex tippermetti flessibbiltà addizzjonali fi żminijiet ta' kriżi. Din it-tali dispożizzjoni , adottata aktar tard, tagħti s-setgħa lill-Kummissjoni biex tuża ċerti miżuri temporanji definiti fl-użu tal-fondi tal-politika ta' koeżjoni b'rispons għal ċirkostanzi eċċezzjonali u mhux tas-soltu, fl-ispirtu ta' dak li sar taħt is-CRII/CRII+ (ara l-Kaxxa 4).

84 L-użu tar-regoli tal-politika ta' koeżjoni biex jgħinu lill-Istati Membri waqt kriżijiet mhuwiex fenomenu ġdid (ara l-Figura 16). Minn Ottubru 2022, mis-26 modifika tal-RDK fil-perjodi 2007-2013 u 2014-2020, aktar minn nofshom (15) kienu marbuta ma' kriżi. Ir-REACT-EU tirrappreżenta l-ewwel darba li fiha l-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni żdied b'reazzjoni għal kriżi, li jirrifletti l-kobor tat-tfixkil fl-ekonomija u l-fatt li l-pandemija tal-COVID-19 bdiet fi tmiem il-perjodu 2014-2020, meta l-fondi disponibbli li kien baqa' kienu limitati. Madankollu, ma kien hemm l-ebda evalwazzjoni ex post iffukata jew evalwazzjoni formali tal-użu tal-politika ta' koeżjoni bħala għodda ta' reazzjoni għall-kriżijiet.

85 L-għan primarju tal-politika ta' koeżjoni huwa l-iżvilupp reġjonali fit-tul u, kif stabbilit fit-Trattat³⁹, it-tisħiħ tal-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali kif ukoll it-tnaqqis tad-differenzi bejn ir-reġjuni Ewropej. L-attrazzjoni tiegħu bħala għodda ta' reazzjoni għall-kriżijiet għal terminu qasir ġejja mill-adattabbiltà tagħha u r-riżorsi finanzjarji sinifikanti involuti. Il-Kummissjoni tista' tirrilassa r-regoli tal-politika ta' koeżjoni biex tinkoraġġixxi l-użu massimu tal-finanzjament disponibbli, filwaqt li ttaffi l-pressjoni fuq ir-riżorsi nazzjonali. Għadd ta' modifiki introdotti fir-rispons għal kriżijiet preċedenti saru karatteristiċi regolari tal-politika ta' koeżjoni, f'konformità mal-għanijiet ġenerali tal-Kummissjoni għal aktar flessibbiltà u simplifikazzjoni. B’riżultat ta’ dan, hemm riskju li l-użu ripetut tal-politika ta' koeżjoni biex tindirizza kriżijiet jista’ jkollu impatt fuq l-għan strateġiku primarju tagħha li ssaħħaħ il-koeżjoni ekonomika u soċjali bejn ir-reġjuni Ewropej.

Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

86 Ikkonkludejna li, b'mod ġenerali, il-Kummissjoni adattat tajjeb ir-regoli tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 sabiex l-Istati Membri setgħu jagħmlu użu mill-fondi tal-politika ta' koeżjoni b'mod aktar flessibbli. Il-flessibbiltajiet offruti permezz tas-CRII/CRII+, kif ukoll il-finanzjament addizzjonali pprovdut permezz tar-REACT-EU, wasslu għal riallokazzjoni sinifikanti ta' finanzjament lejn il-kura tas-saħħa, l-appoġġ għan-negozji u l-impjiegi sabiex tirrispondi għall-pandemija tal-COVID-19. Madankollu, ir-REACT-EU, flimkien ma’ finanzjament addizzjonali taħt l-RRF, iżżid ukoll mad-diffikultajiet li xi Stati Membri jiffaċċjaw biex jonfqu l-fondi tal-UE. Barra minn hekk, il-Kummissjoni ma analizzatx l-impatt tal-użu kontinwu tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni bħala għodda ta' reazzjoni għall-kriżijiet baġitarji.

87 L-UE rreaġiet fil-pront għall-kriżi billi użat il-politika ta' koeżjoni biex tgħin lill-Istati Membri. F'inqas minn xahrejn mit-tifqigħa kbira tal-pandemija fl-Ewropa, adottat miżuri leġiżlattivi biex timmobilizza fondi mhux minfuqa permezz tas-CRII/CRII+. F'inqas minn sena, adottat ir-REACT-EU, li pprovdiet riżorsi addizzjonali lill-Istati Membri (il-paragrafi 15-21).

88 L-adattamenti mmirati tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni permezz tas-CRII u s-CRII+ ipprovdew likwidità, flessibbiltà għat-trasferiment ta' fondi u simplifikazzjonijiet amministrattivi sabiex jiġi ffaċilitat l-użu ta' fondi mhux minfuqa, u b'hekk itaffu l-piż fuq il-baġits pubbliċi nazzjonali. Il-miżuri neħħew għall-2020 xi karatteristiċi ewlenin tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni, inkluż il-kofinanzjament obbligatorju, u l-fokus tiegħu fuq reġjuni inqas żviluppati. B'kuntrast, ir-REACT-EU ġabet EUR 50.4 biljun addizzjonali għall-programmi 2014-2020, u l-Istati Membri ngħataw livell għoli ta' diskrezzjoni dwar fejn jallokaw dawn il-fondi. Għandha l-effett li tipprovdi "pont ta' finanzjament" bejn il-perjodi 2014-2020 u 2021-2027 (il-paragrafi 22-27).

89 Is-CRII/CRII+ żammew l-infiq tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 fit-triq it-tajba fi żmien meta l-pandemija tal-COVID-19 kienet qed taffettwa serjament l-attività ekonomika regolari. Madankollu, ir-riżorsi ġodda sinifikanti li ddaħħlu mir-REACT-EU, li jeħtieġu implimentazzjoni f'perjodu qasir ta' żmien, x'aktarx iżidu l-pressjoni fuq l-abbiltà tal-Istati Membri li jonfqu u jiżguraw valur għall-flus tajjeb mill-operazzjonijiet iffinanzjati mill-UE. Dawn il-bidliet fil-qafas legali u l-ħidma ta' programmazzjoni li tirriżulta żiedu wkoll mal-ammont ta' xogħol amministrattiv tal-awtoritajiet maniġerjali. Dan imbagħad ikkontribwixxa għal dewmien fil-bidu tal-programmi 2021-2027 (il-paragrafi 28-42).

90 Il-Kummissjoni pprovdiet assistenza f'waqtha u xierqa lill-Istati Membri għas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU. Din naqqset b'mod sinifikanti ż-żmien li ħadet biex jiġu pproċessati u approvati l-emendi tal-programm, minn medja ta' tliet xhur qabel il-pandemija għal xahar wieħed għas-CRII/CRII+ u għal 19-il jum tax-xogħol għar-REACT-EU, għalkemm għal dan tal-aħħar dan kien ftit ogħla mill-mira dikjarata fir-regolament (paragrafi 44-56).

91 Sibna li l-flessibbiltajiet tat-trasferiment tas-CRII/CRII+ irriżultaw f'moviment sostanzjali ta' fondi: 10 % tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni ġie trasferit mill-Istati Membri bejn u fi ħdan l-oqsma ta' investiment, ammont sinifikanti speċjalment meta tqis li l-pandemija seħħet qrib it-tmiem tal-perjodu tal-programm. Il-finanzjament mexa primarjament lejn il-kura tas-saħħa u l-appoġġ għan-negozji; flimkien mal-impjiegi, dawn huma wkoll l-oqsma prinċipali fejn il-finanzjament REACT-EU huwa dirett. Għas-CRII/CRII+, il-finanzjament mexa primarjament mill-enerġija u l-ambjent u r-riċerka u l-innovazzjoni. Ninnutaw li l-aspettattiva inkluża fir-regolament li 25 % tar-riżorsi l-ġodda se jiġu allokati biex jintlaħqu l-objettivi tal-klima x'aktarx li ma tintlaħaqx. Flimkien mal-flessibbiltajiet tat-trasferiment, l-użu tal-miżura ta' kofinanzjament ta' 100 % tal-UE rriżultat fi kważi EUR 13-il biljun fi tfaddil għall-baġits nazzjonali, għalkemm dan ifisser inqas finanzjament b'mod ġenerali għall-investimenti tal-politika ta' koeżjoni (il-paragrafi 58-69).

92 Is-sistema ta' monitoraġġ tal-Kummissjoni tippermetti traċċar separat għall-miżuri tar-REACT-EU, billi dawn jinvolvu finanzjament addizzjonali. B'paragun, ir-riżultati tal-miżuri tas-CRII/CRII+, bħal dawk relatati ma' kwalunkwe emenda oħra tal-programm, ma jistgħux jiġu mmonitorjati separatament. Fl-evalwazzjonijiet tagħha tar-rispons għall-kriżi permezz tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU, il-Kummissjoni tista' tuża sett ta' indikaturi speċifiċi tal-COVID-19. Il-Kummissjoni għażlet li tintroduċi indikaturi tal-COVID-19 mhux obbligatorji, mingħajr definizzjonijiet komuni, sabiex tagħmilhom disponibbli malajr. Bħala riżultat, hemm riskju li d-data rrappurtata mill-Istati Membri lill-Kummissjoni se tkun diffiċli biex tiġi aggregata b'mod sinifikanti (il-paragrafi 71-79).

93 Il-kisbiet tal-programmi 2014-2020 se jinġabru flimkien fl-evalwazzjoni ex post li l-Kummissjoni hija meħtieġa twettaq sal-31 ta' Diċembru 2024. Nilqgħu l-fatt li l-Kummissjoni qed tippjana li tkopri kemm is-CRII/CRII+ kif ukoll ir-REACT-EU fl-evalwazzjoni ex post tagħha tal-perjodu 2014-2020, minkejja li ma hemm l-ebda rekwiżit li titwettaq evalwazzjoni ddedikata ta' dik tal-ewwel (il-paragrafi 80-81).

94 Għalkemm il-politika ta' koeżjoni ta' spiss intużat biex tipprovdi rispons għal terminu qasir għall-kriżijiet, ma kien hemm l-ebda evalwazzjoni formali dwar l-impatt fit-tul ta' dan l-użu. Ir-regoli l-ġodda għall-politika ta' koeżjoni 2021-2027 se jagħmluha aktar faċli biex jintużaw il-fondi tal-politika ta' koeżjoni biex jirrispondu għal avvenimenti mhux mistennija. B’riżultat ta’ dan, hemm riskju li l-użu ripetut tal-politika ta' koeżjoni biex tindirizza kriżijiet jista’ jkollu impatt fuq l-għan strateġiku primarju tagħha li ssaħħaħ il-koeżjoni ekonomika u soċjali bejn ir-reġjuni Ewropej (il-paragrafi 83-85).

Rakkomandazzjoni 1 – Analiżi tal-adegwatezza tal-politika ta' koeżjoni bħala għodda ta' reazzjoni għall-kriżijiet baġitarji

Fil-kuntest tal-evalwazzjoni ex post tal-2014-2020, jenħtieġ li l-Kummissjoni tanalizza l-impatt tal-użu tal-politika bħala għodda ta’ rispons għal kriżi baġitarja fuq terminu qasir fuq l-objettivi fit-terminu twil tagħha bil-ħsieb li tinforma l-proposti ta’ politika futuri.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: Sa tmiem l-2024

Rakkomandazzjoni 2 – Monitoraġġ mill-qrib tal-assorbiment tar-REACT-EU biex jiġi pprovdut appoġġ li jiffoka fuq ir-riżultati fejn meħtieġ

Billi r-REACT-EU żżid ammont sinifikanti ta' riżorsi li għandhom jintużaw f'perjodu ta' żmien relattivament qasir u jikkoinċidu mal-implimentazzjoni tal-RRF, jenħtieġ li l-Kummissjoni għandha timmonitorja mill-qrib il-progressjoni tal-assorbiment tar-REACT-EU biex tidentifika programmi li jiltaqgħu ma' diffikultajiet ta' nfiq. Jenħtieġ li tipprovdi appoġġ immirat biex jiġi żgurat li l-operazzjonijiet kofinanzjati jikkontribwixxu b'mod effettiv għall-ksib tal-objettivi u l-miri ta' prestazzjoni.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: Minnufih

Dan ir-Rapport ġie adottat mill-Awla II, immexxija mis-Sra Annemie Turtelboom, Membru tal-Qorti tal-Awdituri, fil-Lussemburgu fil-laqgħa tagħha tas-7 ta’ Diċembru 2022.

Anness

Anness I – Aspetti prinċipali u r-raġunament tal-miżuri tas-CRII/CRII+ u r-REACT-EU

CRII/CRII+

Is-CRII u s-CRII+ introduċew modifiki mmirati tar-regoli tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020 biex jiffaċilitaw l-użu ta' fondi mhux minfuqa u biex itaffu l-piż fuq il-baġits pubbliċi nazzjonali. Il-miżuri ewlenin jistgħu jinġabru fil-qosor kif ġej:

Miżuri ta' likwidità. Is-CRII ippermettiet lill-awtoritajiet maniġerjali jżommu EUR 7.6 biljun fi prefinanzjament tal-2019 billi ma rkuprathomx fl-2020. Is-CRII+ kompliet ittaffi l-pressjoni fuq il-baġits pubbliċi nazzjonali billi rrilassat il-kofinanzjament nazzjonali obbligatorju għal sena kontabilistika waħda, minkejja li dan huwa prinċipju finanzjarju ewlieni tal-politika ta' koeżjoni. Fl-2022, din id-dispożizzjoni ta' kofinanzjament ta' 100 % tal-UE ġiet estiża għal sena kontabilistika addizzjonali wara l-kriżi tal-Ukrajna⁴⁰.

Flessibbiltà għat-trasferimenti. Is-CRII/CRII+ ipprovdew flessibbiltajiet konsiderevoli lill-awtoritajiet maniġerjali biex jallokaw mill-ġdid ir-riżorsi disponibbli għall-ipprogrammar fl-2020. Irrilassaw ħafna r-regoli għat-trasferimenti bejn il-fondi tal-politika ta' koeżjoni u bejn il-kategoriji tar-reġjuni, filwaqt li pprovdew ukoll eżenzjoni mir-rekwiżiti ta' konċentrazzjoni tematika. Għalhekk, dawn il-miżuri neħħew għall-2020 xi karatteristiċi ewlenin obbligatorji tal-finanzjament tal-politika ta' koeżjoni, inkluż l-enfasi tagħha fuq reġjuni inqas żviluppati, fuq disparitajiet ekonomiċi u soċjali u fuq objettivi tematiċi bħall-ekonomija b'livell baxx ta' emissjonijiet ta' karbonju.

Eliġibbiltà estiża. Biex jiġi ffaċilitat l-użu tal-fondi disponibbli tal-UE, l-eliġibbiltà tal-operazzjonijiet li jistgħu jiġu ffinanzjati mill-fondi tal-politika ta' koeżjoni ġiet estiża biex tinkludi operazzjonijiet tal-kura tas-saħħa f'objettiv tematiku addizzjonali tal-FEŻR u kapital operatorju għall-SMEs. Barra minn hekk, l-operazzjonijiet jistgħu jiġu ffinanzjati retrospettivament sal-1 ta' Frar 2020, anki jekk jitlestew għal kollox, sakemm ikunu mfassla biex irawmu kapaċitajiet ta' reazzjoni għall-kriżijiet fil-kuntest tat-tifqigħa tal-COVID-19. Madankollu, ir-regolament ma jipprovdi l-ebda dettall dwar liema tip ta' operazzjonijiet huma maħsuba. Dan jista' joħloq inċertezza legali għall-awtoritajiet maniġerjali jew jagħti lok għal interpretazzjonijiet differenti ta' operazzjonijiet eliġibbli.

Simplifikazzjoni amministrattiva. Il-miżuri ta' simplifikazzjoni tfasslu biex iħaffu l-implimentazzjoni u jimminimizzaw il-piż amministrattiv fuq l-awtoritajiet nazzjonali, għalkemm l-użu ta' xi flessibbiltajiet kien jinvolvi emendi fil-programm, partikolarment għas-CRII+. Pereżempju, huma rrinunzjaw ir-rekwiżiti biex jemendaw il-ftehimiet ta' sħubija biex jirriflettu l-bidliet li saru fil-programmi u biex jiksbu l-approvazzjoni tal-Kummissjoni biex jittrasferixxu fondi bejn assi prijoritarji taħt ċerti limiti. Dawn iż-żewġ simplifikazzjonijiet kienu diġà ġew inklużi fl-abbozz ta' dispożizzjonijiet tal-RDK 2021-2027 kif miftiehem mill-koleġiżlaturi.

REACT-EU

Ir-REACT-EU tkompli tgħin lill-Istati Membri jindirizzaw il-konsegwenzi tal-pandemija tal-COVID-19 billi tipprovdilhom riżorsi addizzjonali. Il-miżuri prinċipali tagħha jistgħu jinġabru fil-qosor kif ġej:

Fondi ġodda u miżuri ta' likwidità. Ir-REACT-EU tipprovdi EUR 50.4 biljun supplimentari għall-fondi tal-politika ta' koeżjoni 2014-2020. It-trażmissjoni ta' fondi addizzjonali permezz ta' strument eżistenti li għandu programmi għaddejjin u qafas leġiżlattiv fis-seħħ ġie identifikat bħala mod kif iwasslu l-flus malajr lill-Istati Membri. L-eliġibbiltà tar-REACT-EU tispiċċa fil-31 ta' Diċembru 2023, fl-istess ħin bħall-finanzjament regolari tal-perjodu 2014-2020. L-Istati Membri għalhekk għandhom żmien limitat biex fih jonfqu l-allokazzjonijiet addizzjonali tagħhom. Ir-REACT-EU tipprovdi livell relattivament għoli ta' prefinanzjament inizjali ta' 11 % fl-2021 u jippermetti sa 100 % ta' finanzjament tal-UE, sabiex tipprovdi likwidità malajr u ttaffi l-piż fuq il-baġits nazzjonali. Il-livell ta' prefinanzjament żdied fl-2022 wara l-kriżi tal-Ukrajna⁴¹.

Flessibbiltà għall-ipprogrammar u t-trasferimenti. Għall-kuntrarju tal-fondi regolari tal-politika ta' koeżjoni, l-Istati Membri għandhom grad għoli ta' diskrezzjoni biex jallokaw il-fondi tar-REACT-EU tagħhom bejn il-FEŻR u l-FSE, u bejn tipi differenti ta' investimenti eliġibbli. Għandhom livell għoli ta' diskrezzjoni f'termini tat-tipi ta' proġetti li jiffinanzjaw, mingħajr rekwiżiti ta' konċentrazzjoni tematika jew obbligu li jiffukaw fuq l-appoġġ ta' reġjuni inqas żviluppati. Simili għas-CRII/CRII+, f'każ li l-awtoritajiet maniġerjali jkunu jixtiequ jallokaw mill-ġdid ir-riżorsi, ir-REACT-EU tipprovdi possibbiltà akbar ta' trasferimenti finanzjarji mingħajr rekwiżiti ta' konċentrazzjoni tematika.

Eliġibbiltà estiża. Ir-REACT-EU tipprovdi eliġibbiltà retrospettiva għal operazzjonijiet kompluti għal kollox sal-1 ta' Frar 2020, anki jekk dawn mhumiex relatati mal-kriżi.

Simplifikazzjoni amministrattiva. L-implimentazzjoni tar-REACT-EU tista' tiġi assenjata biss lill-awtoritajiet maniġerjali diġà nnominati għall-perjodu 2014-2020. Il-fondi jistgħu jiġu pprogrammati permezz ta' programmi eżistenti tal-2014-2020 jew permezz ta' programmi dedikati ġodda, u ftehimiet ta' sħubija ma għandhomx għalfejn jiġu modifikati. Rekwiżiti preċedenti relatati ma' evalwazzjonijiet ex ante, kundizzjonalitajiet ex ante u l-qafas ta' prestazzjoni, ma japplikawx għall-fondi tar-REACT-EU.

Abbrevjazzjonijiet

CRII: Inizjattiva tar-Rispons għall-Coronavirus

CRII+: Inizjattiva tar-Rispons għall-Coronavirus Plus

DĠ EMPL: Id-Direttorat Ġenerali tal-Impjiegi, l-Affarijiet Soċjali u l-Inklużjoni

DĠ REGIO: Direttorat Ġenerali għall-Politika Reġjonali u Urbana

FEŻR: Il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali

FK: Fond ta' Koeżjoni

FSE: Il-Fond Soċjali Ewropew

NGEU: Next Generation EU

QFP: Qafas Finanzjarju Pluriennali

RDK: Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni

REACT-EU: Assistenza fl-Irkupru għall-Koeżjoni u għat-Territorji tal-Ewropa

RRF: Il-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza

RRP: Pjanijiet għall-Irkupru u r-Reżiljenza

SMEs: Intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju

TFUE: It-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea

Glossarju

Assorbiment: Il-parti, spiss espressa bħala perċentwal (rata ta' assorbiment), tal-fondi tal-UE li jiġu allokati lill-Istati Membri, li tkun intefqet fuq proġetti eliġibbli.

Awtorità maniġerjali: L-awtorità nazzjonali, reġjonali jew lokali maħtura minn Stat Membru biex timmaniġġja programm iffinanzjat mill-UE.

Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza: Il-mekkaniżmu ta' appoġġ finanzjarju tal-UE biex jiġi mmitigat l-impatt ekonomiku u soċjali tal-pandemija tal-COVID-19 u jiġi stimulat l-irkupru f'nofs it-terminu, filwaqt li tiġi promossa t-trasformazzjoni ekoloġika u diġitali.

Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali: Fond tal-UE li jsaħħaħ il-koeżjoni ekonomika u soċjali fl-UE billi jiffinanzja investimenti li jnaqqsu l-iżbilanċi bejn ir-reġjuni.

Fond ta' Koeżjoni: Fond tal-UE għat-tnaqqis tad-disparitajiet ekonomiċi u soċjali fl-UE permezz tal-finanzjament tal-investimenti fl-Istati Membri fejn l-introjtu nazzjonali gross għal kull abitant ikun inqas minn 90 % tal-medja tal-UE.

Fondi taħt il-politika ta' koeżjoni: It-tliet fondi tal-UE li jappoġġaw il-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali fl-UE kollha fil-perjodu 2014-2020: il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew u l-Fond ta' Koeżjoni.

Ftehim ta' sħubija: Ftehim bejn il-Kummissjoni u Stat Membru fil-kuntest ta' programm ta' nfiq tal-UE, fejn jiġu stabbiliti pereżempju, il-pjanijiet strateġiċi, il-prijoritajiet ta' investiment jew inkella t-termini ta' kummerċ jew il-provvediment ta' għajnuna għall-iżvilupp.

Ġestjoni kondiviża: Metodu ta' kif il-baġit tal-UE jintefaq fejn, għall-kuntrarju ta' dak li jseħħ f'ġestjoni diretta, il-Kummissjoni tiddelega l-implimentazzjoni lill-Istati Membri iżda tibqa' finalment responsabbli hi.

Il-Fond Soċjali Ewropew: Fond tal-UE għall-ħolqien ta' opportunitajiet edukattivi u ta' impjieg kif ukoll għat-titjib tas-sitwazzjoni ta' persuni li jinsabu f'riskju ta' faqar.

Kodiċi ta' intervent: Kategorija ta' attivitajiet iffinanzjati mill-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, mill-Fond ta' Koeżjoni jew mill-Fond Soċjali Ewropew.

Objettiv tematiku: Ir-riżultat kumplessiv intenzjonat ta' prijorità ta' investiment, ripartit f'objettivi speċifiċi għal skopijiet ta' implimentazzjoni.

Perjodu ta' programmazzjoni: Il-perjodu li fih jiġi ppjanat u implimentat programm ta' nfiq tal-UE.

Politika ta' koeżjoni: Il-politika tal-UE li għandha l-għan li tnaqqas id-disparitajiet ekonomiċi u soċjali bejn ir-reġjuni u l-Istati Membri billi tippromwovi l-ħolqien tal-impjiegi, il-kompetittività tan-negozji, it-tkabbir ekonomiku, l-iżvilupp sostenibbli, u l-kooperazzjoni transfruntiera u interreġjonali.

Programm operazzjonali: Qafas għall-implimentazzjoni tal-proġetti ta' koeżjoni ffinanzjati mill-UE f'perjodu stabbilit, li jirrifletti l-prijoritajiet u l-objettivi stabbiliti fi ftehimiet ta' sħubija bejn il-Kummissjoni u Stati Membri individwali.

Qafas finanzjarju pluriennali: Il-pjan ta' nfiq tal-UE li jistabbilixxi prijoritajiet (ibbażat fuq l-objettivi ta' politika) u limiti massimi, ġeneralment għal perjodu ta' seba' snin. Dan jipprovdi l-istruttura li fiha jiġu stabbiliti l-baġits annwali tal-UE. Il-QFP attwali jkopri l-perjodu 2021-2027 u dak preċedenti kopra l-perjodu 2014-2020.

Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni: Ir-regolament li jistabbilixxi r-regoli li japplikaw għal għadd ta' fondi tal-UE taħt ġestjoni kondiviża, inklużi dawk li jappoġġjaw il-politika ta' koeżjoni tal-UE.

Risposti tal-Kummissjoni

https://www.eca.europa.eu/mt/Pages/DocItem.aspx?did=63210

Kronoloġija

https://www.eca.europa.eu/mt/Pages/DocItem.aspx?did=63210

Tim tal-awditjar

Ir-rapporti speċjali tal-QEA jippreżentaw ir-riżultati tal-awditi li twettaq ta' politiki u programmi tal-UE, jew ta' suġġetti relatati mal-ġestjoni minn oqsma baġitarji speċifiċi. Il-QEA tagħżel u tfassal dawn il-kompiti tal-awditjar biex timmassimizza l-impatt tagħhom billi tqis ir-riskji għall-prestazzjoni jew għall-konformità, il-livell ta' introjtu jew ta' nfiq involut, l-iżviluppi futuri u l-interess politiku u pubbliku.

Dan l-awditu tal-prestazzjoni twettaq mill-Awla II tal-Awditjar li tispeċjalizza f’Investiment għall-koeżjoni, it-tkabbir u l-inklużjoni, u li hija mmexxija minn Annemie Turtelboom, Membru tal-QEA. L-awditu tmexxa minn Iliana Ivanova, Membru tal-QEA, li ngħatat appoġġ minn James Verity, Kap tal-Kabinett u Ivan Genchev, Attaché tal-Kabinett; Friedemann Zippel, Maniġer Prinċipali; Viorel Cirje, Kap tal-Kompitu; Anna Fiteni, Marion Boulard u Christophe Grosnickel, Awdituri.

Mix-xellug għal-lemin: Ivan Genchev, James Verity, Marion Boulard, Iliana Ivanova, Friedemann Zippel, Christophe Grosnickel.

Noti finali

¹ Iċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard (ECDC), Outbreak of acute respiratory syndrome associated with a novel coronavirus – third update, 31 ta' Jannar 2020.

² ECDC, Novel coronavirus disease 2019 pandemic – sixth update, 12 ta' Marzu 2020.

³ L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO), WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19, irreġistrat fit-13 ta' Marzu 2020.

⁴ "European Economic Forecast, Spring 2021", dokument 149, Mejju 2021, p. 20.

⁵ Il-Bank Dinji, EU regular economic report 7, 2021.

⁶ COM(2021) 105 final, "One year since the outbreak of COVID-19: fiscal policy response", 3 ta' Marzu 2021, p. 4.

⁷ Is-CRII/CRII+ japplikaw għar-Renju Unit, filwaqt li r-REACT-EU ma japplikax.

⁸ L-Opinjoni Nru 3/2020 dwar l-emenda tar-regolament tal-UE għall-użu tal-Fondi Strutturali u ta' Investiment Ewropej b'reazzjoni għat-tifqigħa tal-COVID-19 u l-Opinjoni Nru 4/2020 rigward ir-regolament propost dwar REACT-EU u r-Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni li jirregola l-fondi SIE.

⁹ Ir-Rapport Speċjali 24/2021 "Finanzjament ibbażat fuq il-prestazzjoni fil-politika ta' Koeżjoni: ambizzjonijiet siewja, iżda kien għad hemm ostakli fil-perjodu 2014-2020", ir-Rapport Speċjali 08/2022 "Appoġġ taħt il-FEŻR għall-kompetittività tal-SMEs, Dgħufijiet fit-tfassil inaqqsu l-effettività tal-finanzjament", u r-Rapport Analitiku 1/2023 "Finanzjament mill-UE permezz tal-politika ta’ koeżjoni u l-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza: Analiżi komparattiva”.

¹⁰ Baġit emendatorju Nru 6, 2020/1672 (ĠU 380/1) ġie adottat biex ikopri l-ħtieġa addizzjonali, billi żied b'EUR 5 biljuni l-approprjazzjoni ta' pagament tal-2020 għall-politika ta' koeżjoni.

¹¹ Ir-Rapport Speċjali 17/2018 "L-azzjonijiet tal-Kummissjoni u tal-Istati Membri fl-aħħar snin tal-programmi għall-perjodu 2007-2013 indirizzaw l-assorbiment baxx iżda ma kinux iffukati biżżejjed fuq ir-riżultati", il-paragrafu 87 u l-Opinjoni 03/2020, Kaxxa 1.

¹² Rapport Analitiku 01/2023:, paragrafi 53-54.

¹³ Rapport Annwali għall-2016, Kapitolu 2 "Ġestjoni baġitarja u finanzjarja", il-paragrafi 2.24-2.25 u r-Rapport Analitiku 01/2023:, il-paragrafu 53.

¹⁴ Dokument Informattiv u Analitiku 2018: "Simplifikazzjoni fit-twettiq tal-Politika ta' Koeżjoni wara l-2020", il-paragrafu 18 u l-paragrafu 61.

¹⁵ Ir-Rapport Speċjali Nru 17/2018, kaxxa 2.

¹⁶ Ir-Rapport Speċjali 17/2018, il-paragrafi 16 u 18.

¹⁷ Rapport Analitiku 01/2023, paragrafu 11 u l-paragrafi 52-54.

¹⁸ "Frodi u żbalji", House of Commons, The Committe of Public Accounts, Id-Disa' rapport tas-sessjoni 2021-22, 24 ta' Ġunju 2021.

¹⁹ L-Opinjoni 03/2020 u l-Opinjoni 04/2020.

²⁰ L-Opinjoni Nru 03/2020 tal-QEA, il-paragrafu 11.

²¹ L-Artikolu 30(5) tar-Regolament (UE) 1303/2013 jiddefinixxi trasferimenti għal prijorità oħra tal-istess fond tal-istess programm li jammontaw sa 8 % tal-allokazzjoni mill-1 ta' Frar 2020 ta' prijorità u mhux aktar minn 4 % tal-baġit tal-programm bħala mhux trasferimenti sostanzjali.

²² L-Artikolu 30 tar-Regolament (UE) 1303/2013.

²³ L-Artikolu 30(2) tar-Regolament (UE) Nru 1303/2013.

²⁴ L-Artikolu 92b(10) tar-Regolament (UE) 1303/2013.

²⁵ Ġbarna flimkien il-123 kodiċi ta' intervent definiti fir-Regolament (UE) 215/2014 f'10 Oqsma ta' Investiment (12 fil-każ tar-REACT-EU). L-EUR 35 biljun jirrappreżentaw l-ammont totali ta' żidiet fil-kodiċijiet ta' intervent u huma akkumpanjati bi tnaqqis korrispondenti f'kodiċijiet ta' intervent oħra.

²⁶ Kif definit fl-Artikolu 90 tar-Regolament (UE) Nru 1303/2013.

²⁷ Ir-Regolament (UE) 2020/2221, il-Premessa 6.

²⁸ Għal komparabbiltà mar-REACT-EU, din ir-rata medja ta' kofinanzjament tal-UE għall-perjodu 2014-2020 teskludi l-programmi tar-Renju Unit u tal-kooperazzjoni territorjali.

²⁹ Ir-Rapport Annwali għall-2020, Kapitolu 2 "Ġestjoni baġitarja u finanzjarja", il-paragrafi 2.7-2.8, ir-Rakkomandazzjoni 2.1.

³⁰ Ir-Regolament (UE) 2020/2221 introduċa objettiv tematiku ġdid "Trawwim ta' miżuri li jsewwu d-dannu kkawżat mill-kriżi fil-kuntest tal-pandemija tal-COVID-19 u l-konsegwenzi soċjali tagħha u għat-tħejjija ta' rkupru ekoloġiku, diġitali u reżiljenti tal-ekonomija", (TO13).

³¹ EGESIF 20-00007-01, 'Non-paper: List of programme specific indicators related to the cohesion policy direct response to the COVID-19 pandemic', Mejju 2020.

³² Ir-Rapport Speċjali Nru 02/2017 tal-QEA In-negozjar, li sar mill-Kummissjoni, tal-Ftehimiet ta' Sħubija 2014-2020 u l-programmi fil-qasam tal-Koeżjoni, għall-perjodu 2014-2020: l-infiq qed ikun aktar immirat fuq il-prijoritajiet ta' Ewropa 2000, iżda l-arranġamenti għall-kejl tal-prestazzjoni qed ikunu dejjem aktar kumplessi.

³³ Ir-Regolament (UE) Nru 2020/2221, l-Artikolu 1(1).

³⁴ Study on the Pathways to Enhance the use of Programme-Specific Indicators in the ESF and ESF+, April 2022.

³⁵ L-Artikolu 57 tar-Regolament (UE) 1303/2013.

³⁶ Ir-Regolament (UE) Nru 2020/2221, l-Artikolu 1(1) u 2.

³⁷ Ir-Rapport Speċjali Nru 24/2021: "Finanzjament ibbażat fuq il-prestazzjoni fil-politika ta' Koeżjoni: ambizzjonijiet siewja, iżda kien għad hemm ostakli fil-perjodu 2014-2020", Rakkomandazzjoni 2.

³⁸ L-Artikolu 20 tar-Regolament (UE) 2021/1060 tal-24 ta' Ġunju 2021, l-RDK (ĠU L 231, 30.6.2021, p. 159), l-Artikolu 4(3) tar-Regolament (UE) 2021/1057 tal-24 ta' Ġunju 2021 li jistabbilixxu l-FES+ (ĠU L 231, 30.6.2021, p. 21) u l-Artikolu 5(6) tar-Regolament (UE) 2021/1058 tal-24 ta' Ġunju 2021 dwar il-FEŻR u dwar il-FK (ĠU L 231, 30.6.2021, p. 60).

³⁹ It-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, l-Artikolu 174.

⁴⁰ Ir-Regolament (UE) 2022/562 tas-6 ta' April 2022 li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1303/2013 u (UE) Nru 223/2014 fir-rigward tal-Azzjoni ta' Koeżjoni għar-Refuġjati fl-Ewropa.

⁴¹ Ir-Regolament (UE) 2022/613 tat-12 ta' April 2022 li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1303/2013 u (UE) Nru 223/2014 fir-rigward ta' żieda fil-prefinanzjament mir-riżorsi tar-REACT-EU u l-istabbiliment ta' spiża unitarja.

Kuntatt

IL-QORTI EWROPEA TAL-AWDITURI
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUXEMBOURG

Tel. +352 4398-1
Mistoqsijiet: eca.europa.eu/mt/Pages/ContactForm.aspx
Sit web: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Ħafna informazzjoni addizzjonali dwar l-Unjoni Ewropea hija disponibbli fuq l-Internet.
Jista’ jsir aċċess għaliha permezz tas-server Europa (https://europa.eu).

Il-Lussemburgu: L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, 2023

PDF	ISBN 978-92-847-9307-5	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/080706	QJ-AB-23-002-MT-N
HTML	ISBN 978-92-847-9287-0	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/36746	QJ-AB-23-002-MT-Q

© L-Unjoni Ewropea, 2023

© L-Unjoni Ewropea, 2023

Il-politika tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri (QEA) dwar l-użu mill-ġdid hija stabbilita fid-Deċiżjoni Nru 6-2019 tal-QEA dwar il-politika tad-data miftuħa u l-użu mill-ġdid ta’ dokumenti.

Sakemm ma jkunx indikat mod ieħor (eż. f’avviżi individwali dwar id-drittijiet tal-awtur), il-kontenut tal-QEA, li huwa proprjetà tal-UE, huwa liċenzjat taħt il-liċenzja Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Għalhekk, bħala regola ġenerali, l-użu mill-ġdid huwa awtorizzat dment li jingħata kreditu xieraq u li kwalunkwe bidla tiġi indikata. Dawk li jużaw mill-ġdid il-kontenut tal-QEA ma jistgħux ibiddlu s-sinifikat jew il-messaġġ oriġinali tad-dokumenti. Il-QEA ma għandhiex tkun responsabbli għal kwalunkwe konsegwenza relatata mal-użu mill-ġdid.

Irid jinkiseb permess addizzjonali jekk kontenut speċifiku juri individwi privati identifikabbli, eż. f’ritratti li jkun fihom il-membri tal-persunal tal-QEA, jew jekk ikun jinkludi xogħlijiet ta’ parti terza.

Fejn ikun inkiseb tali permess, dan għandu jikkanċella u jissostitwixxi l-permess ġenerali msemmi hawn fuq u għandu jindika b’mod ċar kwalunkwe restrizzjoni dwar l-użu.

Biex tuża jew tirriproduċi kontenut li ma jkunx proprjetà tal-UE, jista’ jkun meħtieġ li titlob il-permess direttament mingħand id-detenturi tad-drittijiet tal-awtur.

Figura 2 – Ikoni: Dawn il-figuri tfasslu bl-użu ta’ riżorsi minn Flaticon.com. © Freepik Company S.L. Id-drittijiet kollha huma riżervati.

Software jew dokumenti li jkunu koperti mid-drittijiet ta’ proprjetà industrijali, bħal privattivi, trademarks, disinji rreġistrati, logos u ismijiet, huma esklużi mill-politika tal-QEA dwar l-użu mill-ġdid.

Il-familja ta’ siti web istituzzjonali tal-Unjoni Ewropea, fi ħdan id-dominju europa.eu, tipprovdi links għal siti ta’ partijiet terzi. Peress li l-QEA ma għandha l-ebda kontroll fuq dawn, inti mħeġġeġ tirrieżamina l-politiki tagħhom dwar il-privatezza u dwar id-drittijiet tal-awtur.

Użu tal-logo tal-QEA

Ma jistax isir użu mil-logo tal-QEA mingħajr ma jinkiseb il-kunsens tagħha minn qabel.

KIF TIKKUNTATTJA LILL-UE

Personalment
Madwar l-Unjoni Ewropea kollha hemm mijiet ta’ ċentri tal-Europe Direct. Tista’ ssib l-­indirizz tal-eqreb ċentru għalik online (european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_mt).

Bit-telefown jew bil-miktub
Europe Direct huwa servizz li jwieġeb il-mistoqsijiet tiegħek dwar l-Unjoni Ewropea. Tista’ tikkuntattja lil dan is-servizz:

• bit-telefown bla ħlas: 00 800 6 7 8 9 10 11 (ċerti operaturi jafu jimponu ħlas għal dawn it-telefonati),
• fuq dan in-numru standard: +32 22999696,
• permezz ta’ din il-formola:european-union.europa.eu/contact-eu/write-us_mt.

KIF ISSIB TAGĦRIF DWAR L-UE

Online
L-informazzjoni dwar l-Unjoni Ewropea bil-lingwi uffiċjali kollha tal-UE hija disponibbli fuq is-sit web Europa (european-union.europa.eu).

Pubblikazzjonijiet tal-UE
Tista’ tara jew tordna l-pubblikazzjonijiet tal-UE minn op.europa.eu/mt/publications. Kopji multipli ta’ pubblikazzjonijiet bla ħlas tista’ tiksibhom billi tikkuntattja lil Europe Direct jew liċ-ċentru tad-dokumentazzjoni lokali tiegħek (european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_mt).

Il-liġi tal-UE u dokumenti relatati
Għal aċċess għall-informazzjoni legali tal-UE, inkluż il-liġijiet kollha tal-UE mill-1951 ’l hawn, fil-verżjonijiet lingwistiċi uffiċjali kollha, żur is-sit EUR-Lex (eur-lex.europa.eu).

Data miftuħa tal-UE
Il-portal data.europa.eu jagħti aċċess għal settijiet tad-data miftuħa mill-istituzzjonijiet, il-korpi u l-aġenziji tal-UE. Dawn jistgħu jitniżżlu u jerġgħu jintużaw mingħajr ħlas, għal skopijiet kummerċjali u mhux kummerċjali. Il-portal jagħti aċċess ukoll għal għadd kbir ta’ settijiet tad-data mill-pajjiżi Ewropej.