W centrum uwagi: DZIAŁANIA UE NA RZECZ KOBIET

Nadal konieczna jest jednak walka o prawa kobiet i ochrona tych praw. Chociaż kobiety w Europie powinny cieszyć się równością, upodmiotowieniem i bezpieczeństwem, dla zbyt wielu z nich prawa te nie są jeszcze rzeczywistością. Statystyki pokazują, że kobiety są w niedostatecznym stopniu reprezentowane na stanowiskach decyzyjnych w polityce i biznesie, a w całej UE nadal zarabiają o 16 proc. mniej niż mężczyźni. Przemoc ze względu na płeć oraz molestowanie wciąż są szeroko rozpowszechnione.

DZIAŁANIA UE

UE dąży do zapewnienia kobietom takich samych możliwości w miejscu pracy, jakie mają mężczyźni, np. prawa do równego wynagrodzenia. Pomaga też zarówno mężczyznom, jak i kobietom osiągnąć równowagę między pracą a innymi obszarami życia. Kolejnym głównym priorytetem jest powstrzymanie przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz promowanie równouprawnienia płci w UE i na całym świecie. UE promuje również równouprawnienie płci na stanowiskach decyzyjnych. Prace Komisji Europejskiej we wszystkich tych obszarach opierają się na jej strategicznym zaangażowaniu na rzecz równouprawnienia płci w latach 2016–2019.

W 2017 r. UE przedstawiła plan działania na rzecz zniwelowania różnic w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn. W planie podjęto takie kwestie, jak stereotypy i równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, oraz wezwano rządy, pracodawców i związki zawodowe do podjęcia działań w celu zapewnienia sprawiedliwego ustalania wynagrodzenia kobiet.

Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym

Równouprawnienie płci jest problemem nie tylko kobiet, lecz także mężczyzn. Stanowi ono centralny element Europejskiego filaru praw socjalnych, którego celem jest zapewnienie równego traktowania i równych szans kobietom i mężczyznom we wszystkich dziedzinach. Dotyczy to uczestnictwa w rynku pracy, warunków zatrudnienia i rozwoju kariery.

Na mocy dyrektywy przyjętej w 2014 r. UE nakłada na duże spółki giełdowe obowiązek publikowania informacji o zarządach spółek w odniesieniu do ich polityki różnorodności, takich jak wiek, płeć, wykształcenie i doświadczenie zawodowe.

Ale życie to nie tylko praca i pieniądze. Znalezienie równowagi między pracą, zabezpieczeniem dochodów a przeznaczeniem czasu dla siebie i swojej rodziny jest istotną kwestią zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn.

Inicjatywa Komisji Europejskiej na rzecz równowagi między życiem zawodowym a prywatnym opiera się na obecnej w europejskim filarze zasadzie dotyczącej równego traktowania i wprowadza nowe – lub wzmacnia już istniejące – prawa na szczeblu UE, aby przyczynić się do zrównoważenia podziału obowiązków opiekuńczych między kobietami i mężczyznami, czym wspiera zatrudnienie kobiet. Prawa te obejmują urlop ojcowski, rodzicielski i opiekuńczy oraz elastyczną organizację pracy dla rodziców i opiekunów.

Inicjatywa obejmuje również zbiór środków zapewniających państwom członkowskim wsparcie w zapewnianiu ochrony przed zwolnieniem pracownic w ciąży, jak również osób korzystających z urlopu ze względów rodzinnych, poprawie świadczeń opiekuńczych oraz rozwiązaniu problemu czynników ekonomicznych zniechęcających drugich żywicieli rodziny do podejmowania pracy.

Kwestie zdrowotne mogą się różnić w przypadku kobiet i mężczyzn. Trzeci Program działań Unii w dziedzinie zdrowia służy zapewnieniu równych szans w zakresie dobrego zdrowia i opieki zdrowotnej wysokiej jakości, niezależnie od płci.

UE bierze pod uwagę szczególne potrzeby kobiet w różnych programach i politykach wydatków, a Europejski Fundusz Społeczny każdego roku pomaga milionom osób stojącym przed różnymi wyzwaniami poprawić ich szanse zatrudnienia.

Konkretne działania mające pomóc kobietom w znalezieniu pracy obejmują programy przekwalifikowania i podnoszenia kwalifikacji. Fundusz umożliwia kobietom również powrót do pracy po przerwie w karierze zawodowej, np. poprzez zapewnienie wysokiej jakości opieki nad dziećmi i indywidualnego doradztwa, a także poprzez poprawę świadomości pracodawców w zakresie wyzwań stojących przed kobietami. Europejski Fundusz Społeczny wspiera projekty w Twoim kraju. Jego liczne udane inicjatywy przyczyniają się do rzeczywistych zmian w życiu obywateli.

Projekty finansowane w regionach UE stwarzają kobietom nowe możliwości dzięki zapewnieniu im dostępu do finansowania, zindywidualizowanego wsparcia lub doradztwa w celu rozpoczęcia działalności gospodarczej. Programy i projekty realizowane są również w Twoim kraju lub regionie.

Platforma WEgate jest punktem kompleksowej obsługi dla kobiet, które chcą rozpocząć lub rozwinąć działalność gospodarczą. Zawiera ona informacje na temat szkoleń, mentoringu, doradztwa i tworzenia sieci kontaktów. Można na niej również znaleźć informacje, jak unijne pożyczki oraz kapitał wysokiego ryzyka umożliwiają ludziom zakładanie lub rozwijanie działalności.

UE podejmuje również działania mające na celu zwiększenie udziału kobiet w sektorze cyfrowym poprzez przełamywanie stereotypów, promowanie kształcenia i szkolenia w zakresie umiejętności cyfrowych oraz zachęcanie większej liczby przedsiębiorczyń do aktywności w tym sektorze. Europejska sieć na rzecz kobiet w sektorze cyfrowym została utworzona w 2018 r. po to, by dziewczęta i kobiety aktywne w tym sektorze mogły tworzyć sieci kontaktów i współpracować w zakresie pomysłów i doświadczeń w tej dziedzinie. Około 20 przedsiębiorstw technologicznych zobowiązało się również do stworzenia kultury i środowiska pracy sprzyjających włączeniu społecznemu i zrównoważonych pod względem płci.

UE angażuje się też w zmniejszanie różnic w sytuacji kobiet i mężczyzn w dziedzinie badań naukowych i innowacji. Na przykład w ramach programu „Horyzont 2020” wspiera organizacje badawcze i uniwersytety we wdrażaniu planów dotyczących równouprawnienia płci. Przyznawana co roku Europejska Nagroda dla Innowatorek jest wyrazem uznania dla kobiet, które nie są jedynie wybitnymi naukowcami i innowatorkami, ale także odnoszącymi sukcesy przedsiębiorczyniami. UE podejmuje również działania na rzecz poprawy zatrudnienia kobiet w innych sektorach takich jak transport.

PROMOWANIE RÓWNOŚCI I OCHRONA TWOICH PRAW

Masz prawa i możesz podjąć działania, jeżeli uważasz, że zostały one naruszone. Aby uzyskać więcej informacji na temat sytuacji w swoim kraju pod względem niedyskryminacji i równego traktowania, należy skontaktować się z odpowiednim członkiem europejskiej sieci krajowych organów ds. równości utworzonej w celu promowania jednolitego stosowania prawa Unii w tych dziedzinach.

Co roku Komisja Europejska publikuje obszerne sprawozdanie na temat stanu równouprawnienia płci w UE. Wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odgrywają ważną rolę w promowaniu równouprawnienia płci, zapewniając jednolite interpretowanie i stosowanie prawa Unii we wszystkich państwach UE.

Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn wspiera państwa członkowskie i UE w ich wysiłkach na rzecz promowania i zapewnienia równych szans kobietom i mężczyznom w całej Europie i poza nią. Instytut monitoruje postępy za pomocą wskaźnika równouprawnienia płci. Komisja Europejska wspiera europejskie sieci organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w tym Europejskie Lobby Kobiet, sieć WAVE – Women Against Violence Europe (Kobiety przeciw Przemocy – Europa), European Network for the Work with Perpetrators of Domestic Violence (Europejską Sieć Programów Pracy ze Sprawcami Przemocy w Rodzinie) oraz europejską sieć END FGM (sieć na rzecz wyeliminowania okaleczania żeńskich narządów płciowych). Współpracują one ściśle z instytucjami UE w kwestiach praw kobiet i równouprawnienia kobiet i mężczyzn, a także mogą pomóc w kontakcie z odpowiednimi organizacjami w Twoim kraju.

POPRAWA ŻYCIA NA CAŁYM ŚWIECIE

Unia Europejska dąży do poprawy warunków życia dziewcząt i kobiet na całym świecie za pomocą swoich strategii politycznych, w szczególności ram na rzecz równości płci i wzmocnienia pozycji kobiet. Dzięki tym ramom UE wspiera państwa partnerskie, zwłaszcza państwa rozwijające się, państwa objęte procesem rozszerzenia i państwa sąsiadujące, aby osiągnąć konkretne wyniki w dziedzinie równouprawnienia płci określone w jej planie działania.

UE nadal dąży do równości płci we współpracy na rzecz rozwoju poprzez nadanie jej priorytetowego znaczenia w dialogach politycznych i merytorycznych z krajami partnerskimi. Na przykład w kontekście negocjacji handlowych z Chile UE po raz pierwszy zaproponowała przepisy dotyczące nie tylko handlu, ale również równouprawnienia płci.

Podejście dwutorowe UE skupia się na uwzględnianiu aspektu płci i działaniach ukierunkowanych na problematykę płci w wielu dziedzinach: budowaniu potencjału krajów rozwijających się; wspieraniu organizacji kobiecych oraz rozpowszechnianiu informacji na temat równouprawnienia płci poprzez wytyczne, najlepsze praktyki i podnoszenie świadomości.

UE przewodziła również negocjacjom dotyczącym włączenia celów w zakresie równouprawnienia płci do Agendy ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Cele te koncentrują się na eliminacji przemocy wobec kobiet, na uznawaniu za pracę bezpłatnej opieki i obowiązków domowych oraz na powszechnym dostępie do praw oraz zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego. Ponadto wyrażono jednoznaczne zobowiązanie do uwzględniania aspektu płci we wszystkich celach zrównoważonego rozwoju, celach ogólnych i wskaźnikach.

UE i jej państwa członkowskie zobowiązały się również do silnego akcentowania aspektu płci we wszystkich swoich strategiach politycznych i praktykach wobec państw rozwijających się. Odbywa się to za pośrednictwem Europejskiego konsensusu w sprawie rozwoju z 2017 r. Jednym z jego głównych celów jest ożywienie dialogu politycznego w celu wzmocnienia pozycji kobiet i dziewcząt, promowanie ich istotnej roli w rozwoju i zmianie oraz zwiększenie ukierunkowanych działań na rzecz równouprawnienia płci.

W ciągu ostatnich dwóch lat UE udzieliła wsparcia ponad 1,5 mln dziewcząt i kobiet, świadcząc usługi ochrony i opieki związane z okaleczaniem żeńskich narządów płciowych. W rezultacie 3 tys. społeczności, reprezentujących 8,5 mln osób, złożyło publiczne oświadczenia o zaprzestaniu tej praktyki.

UE docenia również kobiety walczące o swoje prawa na całym świecie. Ocalałe z Państwa Islamskiego Nadia Murad i Lamiya Aji Bashar oraz pakistańska działaczka na rzecz kształcenia dziewcząt Malala Yousafzai otrzymały Nagrodę im. Sacharowa przyznawaną przez Parlament Europejski.

Co więcej, kraje kandydujące, których celem jest przystąpienie do UE, muszą w pełni przestrzegać podstawowej zasady dotyczącej równouprawnienia płci oraz muszą dążyć do włączenia przepisów UE w tej dziedzinie do swoich własnych struktur. Stanowi to priorytetową kwestię procesu rozszerzenia.