Χρήση νέων τεχνολογιών απεικόνισης για την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής: συνολικά σταθερή η πρόοδος, βραδύτερη ωστόσο ως προς την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών και κλιματικών απαιτήσεων

Σύνοψη

Η κοινή γεωργική πολιτική έχει μακρά ιστορία στη χρήση δορυφορικών ή εναέριων εικόνων για τον έλεγχο των στρεμματικών ενισχύσεων, οι οποίες αντιπροσωπεύουν σήμερα σχεδόν το 80 % της ενωσιακής χρηματοδότησης για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη. Μολονότι οι εν λόγω εικόνες έχουν συνήθως πολύ υψηλή χωρική ευκρίνεια, η συχνότητα με την οποία ήταν διαθέσιμες μέχρι το 2017 δεν επέτρεπε την επαλήθευση των δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται σε γεωργικές εκτάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους (π.χ. συγκομιδή).

Από τον Μάρτιο του 2017, οι δορυφόροι Sentinel 1 και 2 του προγράμματος Copernicus της ΕΕ παρέχουν συχνά εικόνες υψηλής ευκρίνειας που διατίθενται χωρίς κόστος, κάτι που μπορεί να επιφέρει ριζικές αλλαγές στην τεχνολογία γεωσκόπησης για την παρακολούθηση των γεωργικών δραστηριοτήτων. Δεδομένης της συχνής λήψης των εικόνων, η αυτοματοποιημένη επεξεργασία των χρονοσειρών δεδομένων καθ' όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου καθιστά δυνατό τον προσδιορισμό των καλλιεργειών και την παρακολούθηση ορισμένων γεωργικών πρακτικών σε μεμονωμένα αγροτεμάχια (όπως όργωμα, χορτοκοπή) χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Από το 2018, οι οργανισμοί πληρωμών μπορούν να χρησιμοποιούν τα δεδομένα Sentinel του Copernicus αντί των παραδοσιακών ελέγχων που βασίζονται σε επιτόπιες επιθεωρήσεις.

Σύμφωνα με την Επιτροπή και τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΚΓΠ, τα δεδομένα Sentinel του Copernicus όπως και άλλες τεχνολογίες για την παρακολούθηση των στρεμματικών ενισχύσεων μπορούν να αποφέρουν δυνητικά σημαντικά οφέλη στους γεωργούς, τις διοικητικές αρχές και το περιβάλλον. Εξετάσαμε κατά πόσον η Επιτροπή ενθάρρυνε αποτελεσματικά την ευρεία χρήση των νέων αυτών τεχνολογιών και κατά πόσον τα κράτη μέλη έλαβαν τα κατάλληλα μέτρα για την αξιοποίησή τους. Εξετάσαμε τα δορυφορικά δεδομένα Sentinel του Copernicus, εικόνες που ελήφθησαν από δρόνους, καθώς και φωτογραφίες με γεωσήμανση. Η χρονική συγκυρία είναι πρόσφορη για την αξιολόγηση της προόδου όσον αφορά τη χρήση των νέων τεχνολογιών απεικόνισης, καθώς τα αποτελέσματα του ελέγχου μας θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στη μετά το 2020 περίοδο της ΚΓΠ.

Διαπιστώσαμε ότι τόσο η Επιτροπή όσο και ορισμένα κράτη μέλη έλαβαν μέτρα για την αξιοποίηση των δυνητικών οφελών των νέων τεχνολογιών. Η Επιτροπή προώθησε τη χρήση των νέων τεχνολογιών στο πλαίσιο πληθώρας συνεδρίων και ημερίδων και παρείχε διμερή στήριξη σε πολλούς οργανισμούς πληρωμών. Από τους 66 οργανισμούς πληρωμών, 15 χρησιμοποίησαν το 2019 τα δεδομένα Sentinel του Copernicus προκειμένου να ελέγξουν αιτήσεις ενίσχυσης που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο ορισμένων καθεστώτων και από ορισμένες ομάδες δικαιούχων («έλεγχοι μέσω παρακολούθησης»). Από τον έλεγχό μας προέκυψε ότι πολλοί οργανισμοί πληρωμών θεωρούν ότι υπάρχουν προσκόμματα που παρεμποδίζουν την ευρύτερη χρήση των νέων τεχνολογιών.

Παρά το γεγονός ότι η Επιτροπή προσπάθησε να άρει ή να μετριάσει ορισμένα από αυτά, οι οργανισμοί πληρωμών περιμένουν από εκείνη περαιτέρω καθοδήγηση προκειμένου, αφενός, να είναι σε θέση να λάβουν σωστές αποφάσεις και, αφετέρου, να μειωθεί ο κίνδυνος επιβολής δημοσιονομικών διορθώσεων στο μέλλον.

Για τη μετάβαση σε ελέγχους μέσω παρακολούθησης απαιτούνται σημαντικές αλλαγές στα συστήματα ΤΠ, ειδικοί πόροι και εμπειρογνωσία. Η Επιτροπή έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για να διευκολύνει την πρόσβαση σε υπηρεσίες επεξεργασίας των δεδομένων Sentinel και σε ψηφιακές υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους, οι οποίες όμως αξιοποιούνται μόνο σε μικρό βαθμό από τους οργανισμούς πληρωμών για επιχειρησιακούς σκοπούς.

Όσον αφορά τα καθεστώτα αγροτικής ανάπτυξης και την πολλαπλή συμμόρφωση, διαπιστώσαμε ότι οι νέες τεχνολογίες χρησιμοποιούνται σε περιορισμένο βαθμό για την παρακολούθηση τόσο της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις για το κλίμα και το περιβάλλον όσο και των σχετικών επιδόσεων. Καταλήγουμε επίσης στο συμπέρασμα ότι η δέσμη δεικτών επιδόσεων που προτείνεται για την ΚΓΠ για την περίοδο μετά το 2020 σε μεγάλο βαθμό δεν έχει σχεδιαστεί για τους σκοπούς της απευθείας παρακολούθησης βάσει των δεδομένων Sentinel.

Συνιστούμε στην Επιτροπή να παράσχει στα κράτη μέλη κίνητρα ώστε να χρησιμοποιούν τους ελέγχους μέσω παρακολούθησης ως βασικό σύστημα δικλίδων ελέγχου στο πλαίσιο της ΚΓΠ μετά το 2020. Ακόμη, της συνιστούμε να αξιοποιήσει σε μεγαλύτερο βαθμό τις νέες τεχνολογίες για την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών και κλιματικών απαιτήσεων.

Εισαγωγή

Η κοινή γεωργική πολιτική

Στη διαχείριση της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) της ΕΕ συμμετέχουν τόσο η Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη. Στα κράτη μέλη, οι οργανισμοί πληρωμών είναι αρμόδιοι για τη διαχείριση των αιτήσεων ενίσχυσης, τη διενέργεια ελέγχων στους αιτούντες, την πραγματοποίηση των πληρωμών και την παρακολούθηση της χρησιμοποίησης της χρηματοδότησης. Η Επιτροπή καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το πλαίσιο που ρυθμίζει τις δαπάνες, ελέγχει και παρακολουθεί τις εργασίες των οργανισμών πληρωμών και παραμένει υπόλογη για τη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ. Η στήριξη που παρέχεται στο πλαίσιο της ΚΓΠ έχει τρία σκέλη:

• τις άμεσες ενισχύσεις για την παροχή εισοδηματικής στήριξης στους γεωργούς·
• τα μέτρα στήριξης της αγοράς για την αντιμετώπιση δύσκολων συνθηκών της αγοράς, όπως η αιφνίδια πτώση των τιμών·
• τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων αναγκών και προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές.

Όπως φαίνεται στο γράφημα 1, τα τέσσερα πέμπτα των δαπανών της ΚΓΠ πραγματοποιούνται στο πλαίσιο συνδεόμενων με την έκταση καθεστώτων, υπό τη μορφή άμεσων ενισχύσεων ή μέτρων αγροτικής ανάπτυξης. Οι οργανισμοί πληρωμών καταβάλλουν στους γεωργούς τις στρεμματικές ενισχύσεις σε ετήσια βάση, με βάση τον αριθμό των εκταρίων που εκμεταλλεύονται οι τελευταίοι και τη συμμόρφωσή τους με τους ειδικούς κανόνες επιλεξιμότητας.

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει στοιχείων από το πληροφοριακό σύστημα AGREX και την Επιτροπή.

Το ποσό που εισπράττει ένας γεωργός μπορεί να μειωθεί εάν, στο πλαίσιο επιθεώρησης, διαπιστωθεί η μη συμμόρφωσή του με τους κανόνες που αφορούν την ασφάλεια των τροφίμων, την υγεία των ζώων και των φυτών, το κλίμα και το περιβάλλον, την προστασία των υδάτινων πόρων, την καλή μεταχείριση των ζώων και την κατάσταση στην οποία διατηρεί τις γεωργικές εκτάσεις του¹. Αυτές οι αιρεσιμότητες είναι γνωστές ως «πολλαπλή συμμόρφωση»².

Χρήση δορυφορικών εικόνων για τον έλεγχο των στρεμματικών ενισχύσεων

Η ΚΓΠ έχει μακρά ιστορία στη χρήση αεροφωτογραφιών και δορυφορικών εικόνων για τον έλεγχο ορισμένων από τις στρεμματικές ενισχύσεις. Με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ του 1992 κατέστη δυνατή η χρήση δορυφορικών εικόνων αντί της διενέργειας επιτόπιων επιθεωρήσεων (βλέπε σημείο 07). Με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ του 2003 τα κράτη μέλη υποχρεώθηκαν να δημιουργήσουν ένα ηλεκτρονικό σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών για όλα τα αγροτεμάχια. Με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ του 2013 κατέστη υποχρεωτική η χρήση του συστήματος αναγνώρισης αγροτεμαχίων (LPIS), καθώς και της αίτησης ενίσχυσης με γεωχωρικά στοιχεία (ΑΕΓΣ), η οποία εισήχθη προοδευτικά από το 2015 και έπειτα με σκοπό την ενίσχυση των ελέγχων των αιτήσεων ενίσχυσης.

Το LPIS βασίζεται σε αεροφωτογραφίες και δορυφορικές εικόνες που διορθώνονται ώστε να αποφεύγεται η γεωμετρική παραμόρφωση («ορθο-διορθωμένες»). Οι οργανισμοί πληρωμών χρησιμοποιούν το LPIS στο πλαίσιο των διασταυρωτικών ελέγχων στους οποίους υποβάλλονται όλες οι αιτήσεις στρεμματικών ενισχύσεων, με σκοπό να επαληθεύουν ότι καταβάλλουν ενισχύσεις μόνο για επιλέξιμες γεωργικές εκτάσεις και μόνον άπαξ για μια συγκεκριμένη γεωργική έκταση. Οι ορθοφωτογραφίες του LPIS έχουν πολύ υψηλή χωρική ευκρίνεια (ως επί το πλείστον 25 -50 cm ανά εικονοστοιχείο, βλέπε εικόνα 1), και επικαιροποιούνται κατά κανόνα κάθε τρία χρόνια.

© MAPA – Υπουργείο Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων, Ισπανία

Το LPIS αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου (ΟΣΔΕ) των οργανισμών πληρωμών για τα συνδεόμενα με την έκταση καθεστώτα. Μολονότι στην ειδική έκθεσή μας αριθ. 25/2016 σχετικά με το LPIS διαπιστώθηκαν περιθώρια βελτίωσης, αναγνωρίσαμε ταυτόχρονα τα μέτρα που έλαβαν η Επιτροπή και οι οργανισμοί πληρωμών με την πάροδο των ετών για να ενισχύσουν την αξιοπιστία του³. Λόγω της αραιής συχνότητας επικαιροποίησης των εικόνων του LPIS, οι οργανισμοί πληρωμών δεν μπορούν να τις συμβουλεύονται για την επαλήθευση των δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα στο αγροτεμάχιο κατά τη διάρκεια του έτους (φύτευση, συγκομιδή, χορτοκοπή κ.λπ.). Προκειμένου να επαληθεύσουν τις δηλώσεις των γεωργών και τη συμμόρφωσή τους με τους κανόνες επιλεξιμότητας, οι οργανισμοί πληρωμών χρειάστηκε να πραγματοποιήσουν επιτόπιες επιθεωρήσεις σε δείγμα περίπου 5 % των γεωργών (βλέπε εικόνα 2).

Πηγή: ΕΕΣ.

Οι επιτόπιες επιθεωρήσεις είναι χρονοβόρες και δαπανηρές και παρέχουν μια εφάπαξ καταγραφή της κατάστασης στο αγροτεμάχιο. Το 1992 η Επιτροπή ξεκίνησε να εφαρμόζει μια εναλλακτική προσέγγιση για την επιθεώρηση των αγροτεμαχίων, με δορυφορικές εικόνες προερχόμενες από εμπορικούς παρόχους (όπως SPOT, Worldview, PlanetScope) που λαμβάνονται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές κατά τη διάρκεια του έτους, η οποία αποκαλείται «έλεγχοι με τηλεπισκόπηση» (βλέπε εικόνα 3). Σύμφωνα με το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε ολόκληρη την ΕΕ κατά μέσο όρο το 80 % των επιτόπιων επιθεωρήσεων πραγματοποιούνται πλέον με χρήση τηλεπισκόπησης. Εάν ο οργανισμός πληρωμών δεν μπορεί να καταλήξει σε συμπέρασμα βάσει των εικόνων αυτών, ο επιθεωρητής πραγματοποιεί «σύντομη επιτόπια επίσκεψη» στα επίμαχα αγροτεμάχια. Αν και οι έλεγχοι με τηλεπισκόπηση είναι λιγότερο δαπανηροί⁴, η ανθρώπινη παρέμβαση χειριστών είναι απαραίτητη, καθώς αυτοί ερμηνεύουν τις δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ευκρίνειας (VHR) εφαρμόζοντας φωτοερμηνεία με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Πηγή: JRC.

Με την εφαρμογή της ΑΕΓΣ (βλέπε σημείο 04) οι γεωργοί μπορούν να υποβάλλουν ηλεκτρονικά αιτήσεις ενίσχυσης και πληρωμής, όπως επίσης και τη γεωγραφική θέση των δηλούμενων αγροτεμαχίων. Ως εκ τούτου, τα συστήματα ΤΠ των οργανισμών πληρωμών συνδέουν πλέον τα γεωχωρικά στοιχεία με αγροτεμάχια.

Από τον Ιούνιο του 2015, οι ενωσιακής ιδιοκτησίας δορυφόροι Sentinel 1 και 2 (βλέπε γράφημα 2), που τέθηκαν σε τροχιά στο πλαίσιο της υποδομής της ΕΕ για τη γεωσκόπηση από το διάστημα, ήτοι του προγράμματος Copernicus, προσφέρουν δωρεάν εικόνες υψηλής ευκρίνειας. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ), την Επιτροπή και εμπειρογνώμονες με τους οποίους συνομιλήσαμε, έχουν τη δυνατότητα να φέρουν ριζικές αλλαγές στην τεχνολογία γεωσκόπησης όσον αφορά την παρακολούθηση της ΚΓΠ, για τους εξής λόγους:

• προσφέρουν υψηλή χωρική ευκρίνεια και, από τον Μάρτιο του 2017, μεγάλη συχνότητα: κάθε 5 ημέρες διατίθεται νέα εικόνα με χωρική ευκρίνεια 10 μέτρων ανά εικονοστοιχείο, σε σύγκριση με την ευκρίνεια 30 μέτρων ανά 16 ημέρες που προσφέρει το Landsat, το δορυφορικό πρόγραμμα γεωσκόπησης των ΗΠΑ·
• παράγουν συγκρίσιμα δεδομένα που καλύπτουν μεγάλο χρονικό διάστημα, με υψηλή ποιότητα βαθμονόμησης· και
• η Επιτροπή δεσμεύεται να συνεχίσει να παρέχει αυτές τις εικόνες μακροπρόθεσμα.

© ΕΟΔ/ATG medialab.

Δεδομένης της συχνής λήψης εικόνων από τους δορυφόρους Sentinel 1 και 2, η αυτοματοποιημένη επεξεργασία των χρονοσειρών δεδομένων καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου καθιστά δυνατό τον προσδιορισμό των καλλιεργειών και την παρακολούθηση ορισμένων γεωργικών πρακτικών σε μεμονωμένα αγροτεμάχια (όπως όργωμα, συγκομιδή, χορτοκοπή). Στο γράφημα 3 παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να προσδιοριστούν οι καλλιέργειες με τη χρήση χρονοσειρών δεδομένων Sentinel. Έτσι καθίσταται δυνατή η παρακολούθηση του συνόλου του πληθυσμού των δικαιούχων της ενίσχυσης, αντί της εστίασης σε ελέγχους δείγματος γεωργών.

Πηγή: Instituto Tecnológico Agrario de Castilla y León.

Χρήση των δεδομένων Sentinel του προγράμματος Copernicus για την παρακολούθηση στρεμματικών ενισχύσεων

Τον Μάιο του 2017, οι οργανισμοί πληρωμών της ΕΕ υπέγραψαν ανεπίσημο μνημόνιο, τη «Διακήρυξη της Μάλτας», με την οποία ενθαρρύνεται η Επιτροπή να χρησιμοποιεί νέες τεχνολογίες για την απλούστευση του ΟΣΔΕ. Τον Ιούνιο του 2017, η Επιτροπή πρότεινε νομοθετικές αλλαγές που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν μια νέα προσέγγιση, τους αποκαλούμενους «ελέγχους μέσω παρακολούθησης», αρχής γενομένης από το 2018⁵. Η προσέγγιση αυτή χρησιμοποιεί αυτοματοποιημένες διαδικασίες που βασίζονται στα δεδομένα Sentinel του Copernicus. Οι τροποποιημένοι κανόνες επιτρέπουν επίσης τη χρήση άλλων νέων τεχνολογιών, όπως δρόνων και φωτογραφιών με γεωσήμανση ή δεδομένων που συγκεντρώνονται από άλλους δορυφόρους, ως πρόσθετων αποδεικτικών στοιχείων για τον έλεγχο της συμμόρφωσης στο πλαίσιο της ΚΓΠ.

Τον Μάιο του 2018, πρώτος ένας οργανισμός πληρωμών στην Ιταλία άρχισε να χρησιμοποιεί τη νέα προσέγγιση για τους ελέγχους του σε μία επαρχία (Foggia στην Απουλία). Το 2019, 15 οργανισμοί πληρωμών (στο Βέλγιο, τη Δανία, την Ιταλία, τη Μάλτα και την Ισπανία) διενήργησαν ελέγχους μέσω παρακολούθησης στο πλαίσιο ορισμένων από τα καθεστώτα τους. Στο γράφημα 4 παρατίθενται οι ημερομηνίες-σταθμοί προς τη δρομολόγηση των ελέγχων μέσω παρακολούθησης.

Πηγή: ΕΕΣ.

Στο πλαίσιο των ελέγχων μέσω παρακολούθησης συνδυάζονται τα δεδομένα από τους Sentinel 1 και 2 του Copernicus που λαμβάνονται κάθε πέντε ημέρες με τις πληροφορίες που αναφέρουν οι γεωργοί στις αιτήσεις τους. Μέσω της μηχανικής μάθησης ή άλλων αλγορίθμων που είναι κατάλληλοι για την επεξεργασία μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων, οι οργανισμοί πληρωμών λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τους τύπους καλλιεργειών και τη γεωργική δραστηριότητα σε όλα τα δηλωθέντα αγροτεμάχια/εκμεταλλεύσεις για καθένα από τα καθεστώτα ενίσχυσης. Στη συνέχεια, οι οργανισμοί πληρωμών αξιολογούν τα αγροτεμάχια / τις εκμεταλλεύσεις, βάσει ενός συστήματος χρωματιστών ενδείξεων, επισημαίνοντας κάθε αγροτεμάχιο/εκμετάλλευση με ένδειξη ενός χρώματος (βλέπε εικόνα 4).

Πηγή: Προσομοίωση του JRC.

Οι οργανισμοί πληρωμών αξιολογούν τη δραστηριότητα που ασκείται σε αγροτεμάχια/εκμεταλλεύσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, λαμβάνοντας υπόψη τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα Sentinel και τις πληροφορίες που υποβάλλουν οι γεωργοί. Παραδείγματος χάριν, σε αγροτεμάχιο-βοσκότοπο τοποθετείται κίτρινη ένδειξη έως ότου διαπιστωθεί βάσει των δεδομένων Sentinel ότι η χορτοκοπή έχει λάβει χώρα εντός της προβλεπόμενης από τον κανονισμό προθεσμίας, οπότε και το χρώμα της ένδειξης αλλάζει σε πράσινο. Λόγω της χωρικής τους ευκρίνειας, τα δεδομένα Sentinel δεν είναι κατάλληλα για τη μέτρηση της έκτασης ενός αγροτεμαχίου. Επομένως, οι οργανισμοί πληρωμών μετρούν την έκταση του αγροτεμαχίου στο LPIS, στο οποίο χρησιμοποιούνται εικόνες υψηλής χωρικής ευκρίνειας. Ως εκ τούτου, πριν από τη μετάβαση σε ελέγχους μέσω παρακολούθησης, πρέπει να διασφαλιστεί η καλή ποιότητα του LPIS του οργανισμού πληρωμών όσον αφορά τόσο την ακρίβεια της επιλέξιμης έκτασης που έχει καταχωριστεί όσο και τη συχνότητα επικαιροποίησής της. Στο γράφημα 5 παρατίθεται παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν οι έλεγχοι μέσω παρακολούθησης.

Πηγή: ΕΕΣ βάσει των διαδικασιών που εφαρμόζονται στον οργανισμό πληρωμών της Καστίλης και Λεόν στην Ισπανία.

Προσδοκώμενα οφέλη από τη νέα προσέγγιση παρακολούθησης

Η Επιτροπή, οι οργανισμοί πληρωμών, οι ενδιαφερόμενοι φορείς και οι εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι η προσέγγιση παρακολούθησης με τη χρήση των δεδομένων Sentinel του προγράμματος Copernicus αποτελεί σημαντική αλλαγή στη διαχείριση και τον έλεγχο της ΚΓΠ.

Αυξάνει τη συμμόρφωση, βοηθώντας τους γεωργούς να εκπληρώνουν τις απαιτήσεις

Το παραδοσιακό σύστημα αιτήσεων ενίσχυσης και ελέγχων είναι ένα σύστημα διαδοχικών ελέγχων, ενώ οι έλεγχοι μέσω παρακολούθησης συνιστούν ένα διαδραστικό σύστημα. Με την προσέγγιση των ελέγχων βάσει παρακολούθησης είναι δυνατό να λαμβάνονται υπόψη νέες πληροφορίες ανά πάσα στιγμή κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου (όπως νεοαποκτηθέντα, πιο πρόσφατα δεδομένα Sentinel, φωτογραφίες με γεωσήμανση ή άλλα έγγραφα που αποστέλλονται από τον γεωργό) και, ως εκ τούτου, προσφέρονται στους γεωργούς περισσότερες ευκαιρίες να διορθώσουν τις αιτήσεις τους πριν από την οριστικοποίησή τους (βλέπε γράφημα 6). Οι οργανισμοί πληρωμών μπορούν επίσης να στέλνουν προειδοποιητικά μηνύματα στους γεωργούς, παρέχοντας τους τη δυνατότητα να λάβουν διορθωτικά μέτρα (π.χ. θερισμός χωραφιού). Ως εκ τούτου, η εν λόγω προσέγγιση παρακολούθησης μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αποτροπή περιπτώσεων μη συμμόρφωσης, σε σύγκριση με την εκ των υστέρων επιβολή κυρώσεων στους γεωργούς.

Πηγή: ΕΕΣ.

Καλύπτει όλους τους γεωργούς, μειώνει τη διοικητική επιβάρυνση και βελτιώνει την οικονομική αποτελεσματικότητα

Στο πλαίσιο της παραδοσιακής προσέγγισης που βασίζεται στους επιτόπιους ελέγχους, οι οργανισμοί πληρωμών επιλέγουν μικρά δείγματα γεωργών προς έλεγχο. Αν λάβει χώρα δειγματοληπτική επίσκεψη, ο επιθεωρητής ελέγχει την έκταση του αγροτεμαχίου και τις καλλιέργειες σε αντιπαραβολή με τις πληροφορίες που αναφέρει ο γεωργός στην αίτηση ενίσχυσης.

Στο πλαίσιο της νέας προσέγγισης, τα αγροτεμάχια μιας περιφέρειας υπόκεινται όλα στην ίδια διαδικασία παρακολούθησης. Επιτόπιες επισκέψεις πραγματοποιούνται μόνον εάν από το αποτέλεσμα της διαδικασίας παρακολούθησης δεν μπορεί να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα και η πιθανή δημοσιονομική επίπτωση της μη συμμόρφωσης υπερβαίνει ένα ορισμένο όριο. Με τη μείωση του αριθμού των επιτόπιων επισκέψεων, μειώνονται ταυτόχρονα και η επιβάρυνση των γεωργών και το κόστος για τον οργανισμό πληρωμών. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη⁶, η αυτοματοποίηση, η ψηφιοποίηση και οι νέες τεχνολογίες για τη διαχείριση και τους ελέγχους μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του διοικητικού κόστους της ΚΓΠ. Αν η χρήση δορυφόρων συνεπάγεται ότι οι επιτόπιες επισκέψεις θα στοχεύουν τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που εμφανίζουν υψηλότερη πιθανότητα μη συμμόρφωσης, επόμενο είναι να βελτιωθεί η αποδοτικότητά τους.

Βελτιώνει τις πληροφορίες για τη διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων

Στο πλαίσιο της προσέγγισης των ελέγχων μέσω παρακολούθησης παράγονται δεδομένα χρήσιμα για την έξυπνη γεωργία (χρήση σύγχρονης τεχνολογίας για την αύξηση της ποσότητας και της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων), η οποία μπορεί να αποφέρει οικονομικά οφέλη στους γεωργούς. Παραδείγματος χάριν, οι δορυφορικές εικόνες μπορούν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την περιεκτικότητα σε άζωτο ή την καταπόνηση του εδάφους λόγω ξηρασίας, στοιχεία βάσει των οποίων μπορεί να βελτιστοποιηθεί η εφαρμογή λιπασμάτων ή η άρδευση, να μειωθεί το κόστος για τον γεωργό και να περιοριστούν οι αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες της γεωργικής δραστηριότητας. Παρέχοντας πρόσβαση στα δεδομένα τους (LPIS, Sentinel και άλλες δορυφορικές εικόνες, πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις), οι οργανισμοί πληρωμών εξυπηρετούν τους γεωργούς που έχουν υπό την αρμοδιότητά τους, πολλαπλασιάζοντας έτσι τα οφέλη των νέων τεχνολογιών.

Εμβέλεια και τρόπος προσέγγισης του ελέγχου

Στο πλαίσιο του ελέγχου αξιολογήθηκε κατά πόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη λαμβάνουν επαρκή μέτρα για την αξιοποίηση των δυνητικών οφελών των νέων τεχνολογιών απεικόνισης, προς υποστήριξη της παρακολούθησης της ΚΓΠ. Συγκεκριμένα, εξετάσαμε κατά πόσον η Επιτροπή ενθάρρυνε αποτελεσματικά την ευρεία χρήση των νέων αυτών τεχνολογιών και κατά πόσον τα κράτη μέλη έλαβαν επαρκή μέτρα για την αξιοποίησή τους. Επιδίωξή μας ήταν επίσης να εντοπίσουμε παραδείγματα ορθής πρακτικής όσον αφορά τη χρήση των νέων τεχνολογιών για την παρακολούθηση της ΚΓΠ, καθώς και να αναδείξουμε προσκόμματα που παρεμποδίζουν την ευρύτερη ανάπτυξή τους. Η χρονική συγκυρία είναι πρόσφορη για την αξιολόγηση της προόδου όσον αφορά τη χρήση των νέων τεχνολογιών απεικόνισης, καθώς τα αποτελέσματα του ελέγχου μας θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στη μετά το 2020 περίοδο της ΚΓΠ. Η αυξημένη χρήση των νέων τεχνολογιών για την παρακολούθηση της ΚΓΠ μπορεί να επηρεάσει τον μελλοντικό τρόπο προσέγγισης του ελέγχου από τα ελεγκτικά όργανα των κρατών μελών και της ΕΕ.

Οι νέες τεχνολογίες απεικόνισης που περιλήφθηκαν στο πεδίο του ελέγχου μας είναι τα δορυφορικά δεδομένα Sentinel του Copernicus, εικόνες που λαμβάνονται από δρόνους και εικόνες με γεωσήμανση. Στο πλαίσιο του ελέγχου μας δεν εξετάστηκε η χρήση των δεδομένων Sentinel του Copernicus για εφαρμογές έξυπνης γεωργίας, για προβλέψεις απόδοσης των καλλιεργειών ή για σκοπούς εκτός της ΚΓΠ.

Συλλέξαμε αποδεικτικά στοιχεία στο πλαίσιο:

• ελέγχου μέσω εγγράφων και συνεντεύξεων με υπαλλήλους από τέσσερις γενικές διευθύνσεις της Επιτροπής (ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, ΓΔ Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και ΜΜΕ, Κοινό Κέντρο Ερευνών και ΓΔ Περιβάλλοντος), τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) και τον Εκτελεστικό Οργανισμό Έρευνας·
• επισκέψεων σε τέσσερις οργανισμούς πληρωμών που διενήργησαν ελέγχους μέσω παρακολούθησης το 2019, στο Βέλγιο, τη Δανία, την Ιταλία και την Ισπανία·
• έρευνας που απευθύναμε σε 66 οργανισμούς πληρωμών που διαχειρίζονται μέτρα με βάση την έκταση σε 27 κράτη μέλη (δεν συμπεριλάβαμε το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς είχε ήδη κινήσει τη διαδικασία του άρθρου 50 για να αποχωρήσει από την ΕΕ). Τα ερωτήματα που τέθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας αφορούσαν τη χρήση των νέων τεχνολογιών απεικόνισης, την πρόοδο προς τη διενέργεια ελέγχων μέσω παρακολούθησης και τις προκλήσεις που εντοπίστηκαν κατά την προετοιμασία για την ΚΓΠ μετά το 2020. Λάβαμε απαντήσεις από 59 οργανισμούς πληρωμών (ποσοστό απόκρισης 89 %)·
• επίσκεψης στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και συνάντησης με ομάδα εμπειρογνωμόνων με τη συμμετοχή εκπροσώπων των οργανισμών πληρωμών, της έρευνας, της βιομηχανίας και του ΕΟΠ·
• ανάλυσης των αποτελεσμάτων των επιθεωρήσεων πολλαπλής συμμόρφωσης που διενεργήθηκαν στα κράτη μέλη κατά τα έτη 2015‑2017.

Παρατηρήσεις

Η Επιτροπή ενθαρρύνει τη χρήση των νέων τεχνολογιών

Η Επιτροπή εκτίμησε ότι οι νέες τεχνολογίες απεικόνισης προσφέρουν σημαντικά οφέλη από την άποψη της βελτίωσης της αποδοτικότητας της παρακολούθησης της ΚΓΠ (βλέπε σημεία 15 έως 19). Εξετάσαμε κατά πόσον η Επιτροπή έλαβε επαρκή μέτρα για την αξιοποίηση των οφελών αυτών, και συγκεκριμένα με τους εξής τρόπους:

• με τη θέσπιση νομοθετικών αλλαγών και την κατάρτιση κατευθυντήριων γραμμών προκειμένου να διευκολυνθεί η χρήση των νέων τεχνολογιών για τον έλεγχο των αιτήσεων ενίσχυσης·
• με την παροχή έγκαιρης υποστήριξης στους οργανισμούς πληρωμών και την προώθηση της χρήσης των νέων τεχνολογιών·
• με τον εντοπισμό παραδειγμάτων ορθής πρακτικής και λύσεων στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οργανισμοί πληρωμών·
• με τη διευκόλυνση της πρόσβασης των οργανισμών πληρωμών στα δεδομένα Sentinel του Copernicus·
• με τον σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση ερευνητικών έργων που έχουν τη δυνατότητα να εντείνουν τη χρήση των νέων τεχνολογιών για την παρακολούθηση της ΚΓΠ.

Βελτιώθηκε η σαφήνεια του νομικού πλαισίου που διέπει τους ελέγχους μέσω παρακολούθησης

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνάς μας, περίπου τα δύο πέμπτα των οργανισμών πληρωμών θεωρούν ότι η αρχική νομοθεσία που εγκρίθηκε τον Μάιο του 2018 (βλέπε σημείο 11) δεν προέβλεπε ρεαλιστικές λύσεις για την εφαρμογή των ελέγχων μέσω παρακολούθησης. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι υπήρχε ανάγκη για περαιτέρω διευκρινίσεις και τροποποίησε το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει για το έτος υποβολής αιτήσεων 2019⁷.

Από την έρευνά μας προκύπτει ότι για 52 από τους 59 οργανισμούς πληρωμών, ένα σημαντικό εμπόδιο είναι η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τη διαδικασία εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση της Επιτροπής στο πλαίσιο της νέας προσέγγισης. Μολονότι, στην περίπτωση των παραδοσιακών ελέγχων, προβλέπονται λεπτομερείς κανόνες σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής των επιτόπιων ελέγχων ή των ελέγχων με τηλεπισκόπηση, για τους ελέγχους μέσω παρακολούθησης δεν προβλέπονται τέτοιοι κανόνες. Ως εκ τούτου, οι οργανισμοί πληρωμών ανησυχούν ότι η Επιτροπή μπορεί αργότερα να αμφισβητήσει την προσέγγισή τους και τις αποφάσεις που έχουν λάβει και να εφαρμόσει δημοσιονομικές διορθώσεις.

Η Επιτροπή εισάκουσε την ανησυχία αυτή και έλαβε μέτρα για να αποσαφηνίσει με ποιους τρόπους θα ελέγχονται στο μέλλον οι έλεγχοι μέσω παρακολούθησης. Αυτοί είναι οι εξής:

• μέσω της υποβολής σε αξιολόγηση κάθε κοινοποίησης διενέργειας ελέγχων μέσω παρακολούθησης βάσει συνόλου νομικών και τεχνικών στοιχείων⁸·
• μέσω της κοινοποίησης των αποτελεσμάτων των αξιολογήσεων αυτών στους οργανισμούς πληρωμών· και
• μέσω επιστολής προς όλους τους οργανισμούς πληρωμών που έχουν διενεργήσει ελέγχους μέσω παρακολούθησης το 2019, στην οποία θα εκφράζει την προθυμία της να διεξαγάγει συζητήσεις και να αναζητήσει λύσεις εφόσον έχουν προκύψει σοβαρά προβλήματα.

Ορισμένοι από τους οργανισμούς πληρωμών στους οποίους πραγματοποιήσαμε επίσκεψη κατά τη διάρκεια του ελέγχου μας βρίσκονταν εν αναμονή της έγκρισης της μεθοδολογίας τους για τους ελέγχους μέσω παρακολούθησης από την Επιτροπή. Και παρότι οι οργανισμοί πληρωμών έχουν συζητήσει ορισμένες τεχνικές πτυχές με τους εμπειρογνώμονες του JRC, η Επιτροπή δεν έχει προβεί στην έγκριση μεθοδολογιών ούτε προβλέπεται κάτι τέτοιο στον προγραμματισμό της.

Στις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές της⁹, η Επιτροπή περιγράφει ορισμένους βασικούς κανόνες για την εξακρίβωση του κατά πόσον το σύστημα ερμηνεύει ορθά τα δεδομένα Sentinel, συγκρίνοντάς τα με την κατάσταση που διαπιστώνεται στα αγροτεμάχια. Για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας του αυτοματοποιημένου συστήματος αξιολόγησης των αγροτεμαχίων, η Επιτροπή έχει ορίσει δύο αρχικά όρια, τα οποία δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα συστήματα των οργανισμών πληρωμών:

• οι περιπτώσεις που επισημαίνονται εσφαλμένα με κόκκινη ένδειξη δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 5 %. Αυτό συμβαίνει όταν γεωργός, ο οποίος έχει υποβάλει σωστή δήλωση, αξιολογείται ως μη συμμορφούμενος. Το σφάλμα αυτό έχει μικρό αντίκτυπο στον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς ο γεωργός θα ασκήσει κατά πάσα πιθανότητα προσφυγή·
• οι περιπτώσεις που επισημαίνονται εσφαλμένα με πράσινη ένδειξη δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 10‑20 %. Αυτό συμβαίνει όταν γεωργός που δεν συμμορφώνεται πλήρως ή εν μέρει εισπράττει ενίσχυση χωρίς να εντοπίζεται από το σύστημα η εν λόγω μη συμμόρφωση. Αυτό το είδος σφάλματος μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την καταβολή ποσών καθ' υπέρβαση των πραγματικών, με σαφή αντίκτυπο στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Καθώς το σύστημα βελτιώνεται, η Επιτροπή προσδοκά να μειώσει το όριο αυτό.

Στις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές δεν παρέχονται πληροφορίες σχετικά με ορισμένα βασικά στοιχεία των ρυθμίσεων για τον ποιοτικό έλεγχο (ελάχιστος αριθμός των δειγμάτων που υποβάλλονται σε έλεγχο, κριτήρια επιλογής, απαιτήσεις υποβολής στοιχείων). Ένα άρτιο πλαίσιο αξιολόγησης της ποιότητας θα παρείχε πολύτιμες πληροφορίες για τους οργανισμούς πληρωμών που εφαρμόζουν το σύστημα των ελέγχων μέσω παρακολούθησης, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο δημοσιονομικών διορθώσεων. Το 2010 η Επιτροπή ανέπτυξε ένα τέτοιο πλαίσιο αξιολόγησης της ποιότητας για το LPIS, στο πλαίσιο του οποίου τα κράτη μέλη οφείλουν να ελέγχουν ετησίως την ποιότητά του και να λαμβάνουν διορθωτικά μέτρα όπου απαιτείται. Στην ειδική έκθεσή μας αριθ. 25/2016¹⁰ εντοπίσαμε μεν αδυναμίες στο πλαίσιο ποιότητας του LPIS, αναγνωρίσαμε δε τη συμβολή του στη βελτίωση της ποιότητας του LPIS.

Ένα ζήτημα, το οποίο δεν επιλύθηκε πλήρως με τις νομοθετικές αλλαγές που εισήγαγε η Επιτροπή, είναι η πολυπλοκότητα ορισμένων απαιτήσεων των καθεστώτων στρεμματικής ενίσχυσης. Πρόκειται για συνδυασμό ενωσιακών και εθνικών κανόνων που σχεδιάστηκαν όταν ακόμη δεν ήταν διαθέσιμο το πρόγραμμα Copernicus και άλλες τεχνολογίες. Για ορισμένα μέτρα ενίσχυσης της ΚΓΠ είναι ιδιαίτερα πολύπλοκες, όπως στην περίπτωση του οικολογικού προσανατολισμού, που περιλαμβάνει την καταβολή άμεσων ενισχύσεων σε γεωργούς οι οποίοι υιοθετούν ή διατηρούν γεωργικές πρακτικές που συμβάλλουν στην επίτευξη περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων. Η τήρηση των απαιτήσεων αυτών δεν μπορεί πάντα να παρακολουθείται εξ αποστάσεως, πράγμα που σημαίνει ότι οι οργανισμοί πληρωμών χρειάζεται να καταφεύγουν στις παραδοσιακές επιτόπιες επιθεωρήσεις (βλέπε πίνακα 1). Με την εκκίνηση της ΚΓΠ για την περίοδο μετά το 2020 δίδεται ευκαιρία να επαναξιολογηθούν τα οφέλη που απορρέουν από τις απαιτήσεις αυτές, όπως και η αναγκαιότητα εφαρμογής ορισμένων εξ αυτών.

Πίνακας 1 - Παραδείγματα απαιτήσεων οικολογικού προσανατολισμού και του κατά πόσον μπορούν να παρακολουθούνται εξ αποστάσεως βάσει των δεδομένων Sentinel

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει εγγράφων της Επιτροπής και συζητήσεων με υπαλλήλους της.

Η Επιτροπή προώθησε και υποστήριξε τη νέα προσέγγιση

Από την έρευνά μας προκύπτει ότι τα δύο τρίτα των οργανισμών πληρωμών θεωρούν ότι η Επιτροπή τους έχει παράσχει επαρκή στήριξη για την εφαρμογή της προσέγγισης των ελέγχων μέσω παρακολούθησης. Το ένα πέμπτο των οργανισμών πληρωμών ανέφερε ότι δεν θεωρεί αρκετή την υποστήριξη της Επιτροπής, χωρίς όμως να αιτιολογεί την άποψη αυτή με βάσιμα επιχειρήματα. Οι υπόλοιποι αποκριθέντες παρέμειναν ουδέτεροι. Διαπιστώσαμε ότι η Επιτροπή συμμετέχει ενεργά στην προώθηση και τη στήριξη των ελέγχων μέσω παρακολούθησης με διάφορους τρόπους:

• Από τον Μάιο του 2017, έχει διοργανώσει περισσότερα από 15 συνέδρια, εργαστήρια, συνεδριάσεις ομάδων εμπειρογνωμόνων και σεμινάρια, στην ημερήσια διάταξη των οποίων περιλαμβάνονταν ρητά οι έλεγχοι μέσω παρακολούθησης.
• Μεταξύ Ιανουαρίου 2018 και Αυγούστου 2019, διοργάνωσε διμερείς συναντήσεις με τους οργανισμούς πληρωμών που ενδιαφέρονται για τη διενέργεια ελέγχων μέσω παρακολούθησης σε 15 κράτη μέλη.
• Απαντά σε ερωτήσεις των κρατών μελών, ενώ διέθεσε ένα ενιαίο έγγραφο με ερωταπαντήσεις σχετικά με τη νέα προσέγγιση παρακολούθησης.

Η Επιτροπή αναζητεί λύσεις για τη μείωση του αριθμού των αγροτεμαχίων που χρήζουν παρακολούθησης με άλλες ενέργειες

Σχεδόν τα εννέα δέκατα των οργανισμών πληρωμής που απάντησαν στην έρευνά μας έκριναν ότι ο κίνδυνος να εμφανιστούν υπερβολικά πολλά αγροτεμάχια με κίτρινη ένδειξη συνιστά σημαντικό ή πολύ σημαντικό μειονέκτημα. Εάν από το πλήρως αυτοματοποιημένο μέρος του συστήματος προκύπτει μεγάλος αριθμός αγροτεμαχίων, επί του συνόλου των αιτούντων ενίσχυση, για τα οποία δεν εξάγεται ασφαλές συμπέρασμα, ο φόρτος εργασίας του οργανισμού πληρωμών ενδέχεται να είναι υψηλότερος από ό,τι εάν κατέφευγε στη διενέργεια παραδοσιακών επιτόπιων ελέγχων για μικρό δείγμα αιτούντων. Η περαιτέρω παρακολούθηση με άλλες ενέργειες (αφού συνεκτιμηθούν τα όρια της δημοσιονομικής επίπτωσης όπως περιγράφονται στο σημείο 35) των αγροτεμαχίων που φέρουν κίτρινη ένδειξη και υπόκεινται σε ελέγχους μέσω παρακολούθησης πρέπει να διενεργείται ως εξής:

1. με οπτικό έλεγχο των διαθέσιμων εικόνων για το συγκεκριμένο αγροτεμάχιο·
2. με αίτημα παροχής πρόσθετων πληροφοριών από τον γεωργό και έλεγχο αυτών·

και στις περιπτώσεις που δεν καθίσταται δυνατή η εξαγωγή συμπεράσματος με έναν από τους ανωτέρω τρόπους:

3. επιθεώρηση του αγροτεμαχίου.

Τα μικρά αγροτεμάχια συχνά επισημαίνονται με κίτρινη ένδειξη, κυρίως λόγω της ανεπαρκούς χωρικής ευκρίνειας που προσφέρουν οι δορυφόροι Sentinel (είναι ανεπαρκής ο αριθμός των εικονοστοιχείων που εμπίπτουν εξ ολοκλήρου στα όρια του εκάστοτε αγροτεμαχίου). Ο ορισμός του «μικρού αγροτεμαχίου» διαφέρει μεταξύ των οργανισμών πληρωμών και κυμαίνεται από 0,2 ha έως 1 ha. Μολονότι κατά κανόνα καλύπτουν μικρό μόνο μέρος της συνολικής γεωργικής έκτασης που εμπίπτει στην αρμοδιότητα του οργανισμού πληρωμών, τα αγροτεμάχια αυτά μπορεί να είναι πολλά στον αριθμό και να δημιουργούν σημαντικό φόρτο εργασίας για τον οργανισμό πληρωμών. Στον πίνακα 2 παρουσιάζεται το ποσοστό των μικρών αγροτεμαχίων με κίτρινη ένδειξη επί του συνόλου των αγροτεμαχίων, σε τρεις οργανισμούς πληρωμών που επισκεφθήκαμε.

Πίνακας 2 - Ποσοστό μικρών αγροτεμαχίων με κίτρινη ένδειξη (< 0,5 ha) επί του συνόλου των αγροτεμαχίων, στην περίπτωση τριών οργανισμών πληρωμών που διενεργούν ελέγχους μέσω παρακολούθησης

Πηγή: Οργανισμοί πληρωμών στο Βέλγιο (Φλάνδρα), τη Δανία και την Ισπανία (Καστίλη και Λεόν).

Η Επιτροπή πρότεινε τους ακόλουθους τρόπους προσέγγισης του ζητήματος των μικρών αγροτεμαχίων:

• Ομαδοποίηση γειτονικών μικρών αγροτεμαχίων της ίδιας εκμετάλλευσης με την ίδια δηλωθείσα χρήση γης σε ένα ενιαίο «στοιχείο ενδιαφέροντος». Ο οργανισμός πληρωμών στην Καστίλη και Λεόν (Ισπανία) χρησιμοποιεί την προσέγγιση αυτή.
• Περαιτέρω παρακολούθηση μικρών αγροτεμαχίων για τα οποία δεν έχει εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα κατά την επικαιροποίηση του LPIS και όχι με επιτόπια επίσκεψη. Η Επιτροπή παρέχει τη δυνατότητα αυτή μόνο εφόσον η λήψη αεροφωτογραφιών λαμβάνει χώρα ετησίως και καλύπτει ολόκληρη τη χώρα. Η Δανία έκανε χρήση της δυνατότητας αυτής.
• Απόκτηση δορυφορικών δεδομένων πολύ υψηλής ευκρίνειας για τη συλλογή καλύτερων πληροφοριών σχετικά με μικρά αγροτεμάχια, ώστε να εξαλειφθεί η ανάγκη επιτόπιας επίσκεψης. Το JRC συνήψε πρόσφατα σύμβαση με πάροχο τέτοιου είδους δεδομένων για να εφαρμόσει δοκιμαστικά την προσέγγιση αυτή το 2019. Βάσει της σύμβασης αυτής, οι οργανισμοί πληρωμών που διενεργούσαν ελέγχους μέσω παρακολούθησης το 2019 μπορούν να λάβουν χρονοσειρές για μικρά αγροτεμάχια, προερχόμενες από δορυφορικές εικόνες υψηλής ευκρίνειας (μεγέθους εικονοστοιχείου 4 m). Ωστόσο, όταν θα είναι διαθέσιμα τα δεδομένα θα είναι πολύ αργά για να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά από τους οργανισμούς πληρωμών κατά τη διαδικασία παρακολούθησης του 2019.

Οι επιλογές αυτές συμβάλλουν στη μείωση του αριθμού των αγροτεμαχίων με κίτρινη ένδειξη. Όσον αφορά τα υπόλοιπα, η Επιτροπή καθόρισε τα χρηματικά όρια στις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές¹¹ της και στο έγγραφο ερωταπαντήσεών της αναφέροντας τις αντίστοιχες ενέργειες παρακολούθησης.

• Εάν ο αντίκτυπος του συνόλου των αγροτεμαχίων με κίτρινη ένδειξη στις πληρωμές των δικαιούχων αναμένεται να είναι χαμηλός (κάτω από 50 ευρώ σε επίπεδο καθεστώτος), δεν απαιτείται περαιτέρω παρακολούθηση.
• Εάν ο αντίκτυπος αναμένεται να είναι μέτριος (πάνω από 50 ευρώ σε επίπεδο καθεστώτος και κάτω των 250 ευρώ σε επίπεδο δικαιούχου), θα πρέπει να υποβληθεί σε περαιτέρω παρακολούθηση δείγμα 5 % των αγροτεμαχίων με κίτρινη ένδειξη.
• Εάν ο αντίκτυπος αναμένεται να είναι υψηλός (πάνω από 250 ευρώ σε επίπεδο δικαιούχου), απαιτείται περαιτέρω παρακολούθηση όλων αυτών των δικαιούχων.

Τα χαμηλότερα όρια συνεπάγονται υψηλότερο επίπεδο βεβαιότητας, οδηγούν ωστόσο επίσης σε περισσότερες εξακριβώσεις στο πλαίσιο της περαιτέρω παρακολούθησης και, ως εκ τούτου, σε αυξημένο κόστος ελέγχων. Μολονότι η Επιτροπή υπέβαλε σε ανάλυση τα χρηματικά όρια που προβλέπονται στην ισχύουσα νομοθεσία της ΚΓΠ και μελέτησε στοιχεία σχετικά με το κόστος των επιτόπιων επισκέψεων προκειμένου να καθορίσει το όριο των 250 ευρώ, δεν έπραξε κάτι αντίστοιχο για το όριο των 50 ευρώ.

Η παρακολούθηση με δορυφόρους Sentinel ορισμένων γεωργικών δραστηριοτήτων, όπως της εκτατικής βόσκησης σε βοσκοτόπους ή της καλλιέργειας σε θερμοκήπια, όπως και της απουσίας γεωργικής δραστηριότητας (π.χ. εγκατάλειψη γης), είναι δύσκολο εγχείρημα. Σε ορισμένα κράτη μέλη, αυτό μπορεί να οδηγήσει στην επισήμανση μεγάλου αριθμού αγροτεμαχίων με κίτρινη ένδειξη. Για τον εντοπισμό ορισμένων από αυτές τις δραστηριότητες η Επιτροπή πρότεινε ως λύση τη χρήση φωτογραφιών με γεωσήμανση εν είδει πρόσθετων αποδεικτικών στοιχείων. Το 2019 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός του Παγκόσμιου Δορυφορικού Συστήματος Πλοήγησης (GNSS) ασχολήθηκε με την ανάπτυξη μιας εφαρμογής για έξυπνα τηλέφωνα για φωτογραφίες με γεωσήμανση. Οι οργανισμοί πληρωμών στη Δανία και την Ιταλία συνεργάζονται με ιδιωτικές εταιρείες για την ανάπτυξη ειδικών εφαρμογών. Ωστόσο, οι οργανισμοί πληρωμών που επισκεφθήκαμε δεν είχαν ακόμη ξεκινήσει να χρησιμοποιούν φωτογραφίες με γεωσήμανση κατά το έτος υποβολής αιτήσεων 2019 (στην Ιταλία χρησιμοποιήθηκαν μόνο στο πλαίσιο πιλοτικών δοκιμών).

Οι χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ υπηρεσίες που βασίζονται στο υπολογιστικό νέφος χρησιμοποιήθηκαν για τη διενέργεια δοκιμών και όχι για επιχειρησιακή παρακολούθηση

Το πρόγραμμα Copernicus είναι ο μεγαλύτερος πάροχος διαστημικών δεδομένων παγκοσμίως, παράγοντας επί του παρόντος 12 terabytes ημερησίως. Για τη διευκόλυνση και την τυποποίηση της πρόσβασης σε αυτά τα δεδομένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδοτεί την ανάπτυξη πέντε ψηφιακών πλατφορμών βασισμένων στο υπολογιστικό νέφος, οι οποίες παρέχουν κεντρική πρόσβαση σε δεδομένα και πληροφορίες του Copernicus, καθώς και σε εργαλεία επεξεργασίας. Οι πλατφόρμες αυτές είναι γνωστές ως «Υπηρεσίες πρόσβασης σε δεδομένα και πληροφορίες» (DIAS). Τέσσερις από αυτές προσέφεραν υπηρεσίες σχετικές με τη γεωργία το 2019¹². Οι πλατφόρμες αυτές πρέπει να πληρούν σειρά τεχνικών απαιτήσεων και να παρέχουν δωρεάν τα δεδομένα του Copernicus, αλλά μπορούν να χρεώνουν την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών (όπως επεξεργασία δεδομένων, αποθήκευση δεδομένων και συνδυασμός των δεδομένων του Copernicus με άλλα σύνολα δεδομένων)¹³.

Οι υπηρεσίες των παρόχων των DIAS κατέστησαν διαθέσιμες εντός του 2018. Το φθινόπωρο του 2018, η Επιτροπή αποφάσισε να παράσχει στήριξη τους οργανισμούς πληρωμών που εφαρμόζουν την προσέγγιση των ελέγχων μέσω παρακολούθησης, επιδοτώντας την πρόσβασή τους σε μία από τις τέσσερις πλατφόρμες DIAS για το 2019. Η επιδότηση ανερχόταν σε 120 000 ευρώ ανά πάροχο DIAS και προοριζόταν να καλύψει τρεις φάσεις: την αξιολόγηση της τεχνικής ετοιμότητας των παρόχων των DIAS από την Επιτροπή, την υπαγωγή των οργανισμών πληρωμών σε έναν από τους παρόχους DIAS και την επιχειρησιακή χρήση των DIAS από τους οργανισμούς πληρωμών το 2019. Παρόλο που όλοι οι οργανισμοί πληρωμών στους οποίους πραγματοποιήσαμε επίσκεψη θεώρησαν χρήσιμη τη δωρεάν δοκιμή μιας πλατφόρμας DIAS, οι κύριοι τρόποι διεκπεραίωσης των ελέγχων μέσω παρακολούθησης που επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν οι περισσότεροι το 2019 ήταν η υπάρχουσα υποδομή τους ή οι συμβάσεις. Κατά συνέπεια, η προστιθέμενη αξία των δαπανών της Επιτροπής ύψους 480 000 ευρώ μένει ακόμη να αποδειχθεί.

Σύμφωνα με την έρευνα που διενεργήσαμε τον Ιούνιο του 2019, οι περισσότεροι οργανισμοί πληρωμών δεν προτίθενται να μεταβούν σύντομα σε πλατφόρμα DIAS. Στο πλαίσιο των συζητήσεών μας με τους οργανισμούς πληρωμών και την ομάδα εμπειρογνωμόνων που έλαβαν χώρα μεταξύ Απριλίου και Σεπτεμβρίου 2019, επισημάνθηκαν οι ακόλουθες αβεβαιότητες, οι οποίες καθυστερούν τη μετάβαση στους παρόχους DIAS.

• Το τρέχον αλλά και το μελλοντικό κόστος των υπηρεσιών DIAS. Για τεχνικούς λόγους, αλλά και εξαιτίας επιχειρηματικών μοντέλων που βασίζονται στη χρέωση βάσει της χρήσης, οι περισσότεροι οργανισμοί πληρωμών δεν γνωρίζουν πόσο θα τους κόστιζε η διενέργεια ελέγχων μέσω παρακολούθησης σε πλατφόρμες DIAS στη χώρα ή την περιφέρειά τους.
• Η ύπαρξη τεσσάρων παρόχων υπηρεσιών DIAS, καθένας από τους οποίους χρησιμοποιεί διαφορετική τεχνολογία και έχει διαφορετική δομή, περιπλέκει την απόφαση των οργανισμών πληρωμών. Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι διαθέτει μια λύση για τη μεταβιβασιμότητα των δεδομένων από μια πλατφόρμα DIAS σε άλλη, αλλά οι οργανισμοί πληρωμών δεν διαθέτουν ακόμη σχετική ενημέρωση. Την κατάσταση περιπλέκει περαιτέρω η αβεβαιότητα όσον αφορά την απρόσκοπτη συνέχιση της παροχής των υπηρεσιών ορισμένων ή όλων των παρόχων DIAS μετά τη λήξη των συμβάσεών τους.

Τα αποτελέσματα των ερευνητικών έργων δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμη

Στο πλαίσιο του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων 2020», η Επιτροπή διέθεσε περίπου 94 εκατομμύρια ευρώ σε μια σειρά ερευνητικών έργων που είχαν ως αντικείμενο την παρακολούθηση της γεωργίας με τη χρήση των δεδομένων Sentinel του Copernicus¹⁴. Μεταξύ αυτών των έργων, εντοπίσαμε τρία τα οποία συνέβαλαν άμεσα στις τρέχουσες εξελίξεις όσον αφορά την παρακολούθηση της ΚΓΠ¹⁵. Επιπλέον, ένα βασικό έργο που δρομολογήθηκε τον Ιούνιο του 2019 είναι το «New IACS Vision in Action» (NIVA), για το οποίο η χρηματοδότηση από την ΕΕ αναμένεται να ανέλθει σε σχεδόν 10 εκατομμύρια ευρώ. Το έργο NIVA αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου που χρησιμοποιούν οι οργανισμοί πληρωμών, μέσω της αποδοτικής χρήσης ψηφιακών λύσεων και ηλεκτρονικών εργαλείων για τη μείωση του διοικητικού φόρτου και τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων.

Ο ΕΟΔ χρηματοδότησε ένα έργο, που διερευνά τρόπους αξιοποίησης των δορυφόρων Sentinel του προγράμματος Copernicus για τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση της ΚΓΠ. Τον Ιούλιο του 2017, μια κοινοπραξία πέντε εταιρειών που συνεργάζονται με οργανισμούς πληρωμών σε έξι κράτη μέλη¹⁶ δρομολόγησε το έργο Sen4CAP. Επιδίωξη του εν λόγω έργου είναι η δημιουργία αλγορίθμων, προϊόντων, ροών εργασίας και παραδειγμάτων ορθής πρακτικής για την παραγωγή σημαντήρων και πληροφοριών βάσει δορυφορικών δεδομένων, κατάλληλων για την παρακολούθηση της ΚΓΠ.

Μια προκαταρκτική έκδοση του συστήματος επεξεργασίας Sen4CAP (βλέπε γράφημα 7) κατέστη διαθέσιμη τον Μάιο του 2019, και η τελική έκδοση προγραμματίζεται να είναι έτοιμη στις αρχές του 2020. Οι οργανισμοί πληρωμών μπορούν να χρησιμοποιούν τα προϊόντα του έργου SEN4CAP ως βάση για την ανάπτυξη δικών τους συστημάτων ελέγχου μέσω παρακολούθησης, προσαρμόζοντας τους αλγόριθμους στις τοπικές συνθήκες. Παραδείγματος χάριν, οι σημαντήρες του Sen4CAP για τη συγκομιδή λειτουργούν καλά στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, χρήζουν όμως προσαρμογής στις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στις χώρες της νότιας Ευρώπης, όπου η φυσική ξήρανση των καλλιεργειών θα μπορούσε να εκληφθεί εσφαλμένα ως συγκομιδή.

© Sen4CAP, όπως προσαρμόστηκαν από το ΕΕΣ.

Δεδομένου ότι, στην πλειονότητά τους, τα ερευνητικά έργα βρίσκονται σε εξέλιξη, οι οργανισμοί πληρωμών που εφάρμοσαν την προσέγγιση παρακολούθησης το 2019 κατέστη δυνατό να αξιοποιήσουν τα αποτελέσματά τους μόνον αποσπασματικά.

Ορισμένα κράτη μέλη έλαβαν μέτρα για την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών για τους σκοπούς των άμεσων ενισχύσεων

Αναμέναμε ότι τα κράτη μέλη θα είχαν λάβει τα κατάλληλα μέτρα για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών απεικόνισης για την παρακολούθηση της ΚΓΠ. Για τον λόγο αυτό, εξετάσαμε αν οι οργανισμοί πληρωμών:

• διενήργησαν ελέγχους μέσω παρακολούθησης κατά το έτος υποβολής αιτήσεων 2019·
• χρησιμοποιούσαν συστηματικά τα δεδομένα Sentinel του Copernicus για να ελέγχουν ορισμένες από τις απαιτήσεις που σχετίζονται με τις ενισχύσεις·
• χρησιμοποιούσαν φωτογραφίες με γεωσήμανση ή δρόνους·
• συμμετείχαν σε χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ ή από τον ΕΟΔ ερευνητικά έργα σχετικά με τη χρήση των νέων τεχνολογιών· και
• υλοποίησαν πιλοτικά έργα για να δοκιμάσουν στην πράξη τις νέες τεχνολογίες.

Το 2019, 15 οργανισμοί πληρωμών έκαναν επιλεκτική χρήση ελέγχων μέσω παρακολούθησης

Όπως παρουσιάζεται στο γράφημα 8, για το έτος υποβολής αιτήσεων 2019, 15 από τους 66 οργανισμούς πληρωμών σε πέντε κράτη μέλη διενήργησαν ελέγχους παρακολουθώντας το σύνολο ή μέρος της έκτασης που υπάγεται στην αρμοδιότητά τους, για το σύνολο των καθεστώτων ενισχύσεων ή για ορισμένα εξ αυτών. Από το γράφημα 8 προκύπτει επίσης ότι επτά κράτη μέλη συμμετέχουν στο έργο Sen4CAP.

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει πληροφοριών προερχόμενων από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη στα οποία πραγματοποιήθηκε επίσκεψη.

Λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές που έχει καταρτίσει το JRC, οι εν λόγω 15 οργανισμοί πληρωμών ανέπτυξαν διαφορετικές μεθοδολογίες για την παρακολούθηση των απαιτήσεων των διάφορων καθεστώτων ενισχύσεων που εφαρμόζονται στις περιφέρειές τους (βλέπε γράφημα 9 και πλαίσιο 1). Σημαντικοί παράγοντες στο πλαίσιο αυτό είναι τα είδη καλλιεργειών, οι γεωργικές πρακτικές και οι γεωργοκλιματικές συνθήκες.

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει πληροφοριών που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια των επισκέψεων σε κράτη μέλη.

Αν και τα δεδομένα ραδιοεντοπισμού από τον δορυφόρο Sentinel 1 δεν επηρεάζονται από το φαινόμενο της νεφοκάλυψης, χρησιμοποιούνται λιγότερο συχνά από τους οργανισμούς πληρωμών, διότι η επεξεργασία και η ερμηνεία τους εμφανίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες. Ωστόσο, ορισμένοι οργανισμοί πληρωμών (Βέλγιο-Φλάνδρα και Δανία) τα έχουν ενσωματώσει επιτυχώς στους αλγόριθμους μηχανικής μάθησης που χρησιμοποιούν, ενώ άλλοι τα χρησιμοποιούν για την ανίχνευση της χορτοκοπής σε βοσκότοπους (Ιταλία).

Από τον πίνακα 3 προκύπτει ότι, για το βασικό καθεστώς στρεμματικών ενισχύσεων (καθεστώς βασικής ενίσχυσης), οι τέσσερις οργανισμοί πληρωμών που επισκεφθήκαμε κατέληξαν σε διαφορετικά ποσοστά αγροτεμαχίων με κίτρινη και κόκκινη ένδειξη για ενδεχόμενη περαιτέρω παρακολούθηση. Οι διακυμάνσεις μεταξύ των ποσοστών αγροτεμαχίων με κίτρινη και κόκκινη ένδειξη οφείλονται κυρίως στο μέγεθος των καλλιεργούμενων αγροτεμαχίων, στο είδος των αγροτεμαχίων/δραστηριοτήτων που παρακολουθούνταν (η χορτοκοπή είναι ευκολότερο να ανιχνευθεί από τη βόσκηση) και στις εφαρμοζόμενες μεθοδολογίες (π.χ. στον αριθμό και την ακρίβεια των σημαντήρων). Εντούτοις, για τους συγκεκριμένους οργανισμούς πληρωμών, το μέγιστο ποσοστό των αγροτεμαχίων για τα οποία είναι αναγκαία η διενέργεια επιτόπιας επιθεώρησης είναι 1 %.

Πίνακας 3 - Σύνοψη των πρώτων αποτελεσμάτων των ελέγχων μέσω παρακολούθησης του 2019 για το καθεστώς βασικής ενίσχυσης (όπως παρασχέθηκαν από τους οργανισμούς πληρωμών έως τις 07/01/2020)

Πηγή: Οργανισμοί πληρωμών στο Βέλγιο (Φλάνδρα), τη Δανία, την Ιταλία (AGEA) και την Ισπανία (Καστίλη και Λεόν).

Από την έρευνά μας προέκυψε ότι το 2020 άλλοι 13 οργανισμοί πληρωμών σε οκτώ κράτη μέλη προτίθενται να αρχίσουν να διενεργούν ελέγχους μέσω παρακολούθησης. Αυτό σημαίνει ότι, το 2020, 28 οργανισμοί πληρωμών σε 13 κράτη μέλη ενδεχομένως θα εφαρμόζουν την προσέγγιση των ελέγχων μέσω παρακολούθησης για ορισμένα καθεστώτα ενισχύσεων και για μέρος της έκτασης για την οποία είναι υπεύθυνοι (βλέπε γράφημα 10). Προκειμένου να είναι έτοιμοι για την εφαρμογή των ελέγχων το 2020, 11 εξ αυτών των 13 οργανισμών πληρωμών επένδυσαν σε υποδομές ΤΠ και υλοποίησαν πιλοτικά έργα. Οκτώ βελτίωσαν επίσης την ποιότητα του LPIS τους και τροποποίησαν τις οργανωτικές διαδικασίες τους. Έξι εξ αυτών έχουν ήδη πραγματοποιήσει διαβουλεύσεις με ενώσεις γεωργών.

Πηγή: Έρευνα του ΕΕΣ.

Πέραν των ελέγχων μέσω παρακολούθησης, οι οργανισμοί πληρωμών χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες απεικόνισης και στο πλαίσιο των υπόλοιπων εργασιών τους

Πολλοί οργανισμοί πληρωμών, ακόμη και εκείνοι που δεν διενεργούν ελέγχους μέσω παρακολούθησης, χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες απεικόνισης στο πλαίσιο άλλων πτυχών των εργασιών τους (βλέπε γράφημα 11).

Πηγή: Έρευνα του ΕΕΣ.

Οι πλέον διαδεδομένες είναι η ad hoc χρήση εικόνων των Sentinel για οπτικούς ελέγχους, και φωτογραφιών με γεωσήμανση. Το ήμισυ σχεδόν των οργανισμών πληρωμών χρησιμοποιεί φωτογραφίες με γεωσήμανση, οι οποίες συνήθως λαμβάνονται από τους επιθεωρητές τους και όχι από τους γεωργούς.

Επιπλέον των 15 οργανισμών πληρωμών οι οποίοι διενήργησαν ελέγχους μέσω παρακολούθησης το 2019, 12 οργανισμοί πληρωμών απάντησαν ότι χρησιμοποιούν τα δεδομένα Sentinel του προγράμματος Copernicus ή άλλα δορυφορικά δεδομένα στο πλαίσιο των ελέγχων των αιτήσεων ενίσχυσης. Ορισμένοι οργανισμοί πληρωμών συμμετείχαν επίσης σε βασικά ερευνητικά έργα, όπως τα Sen4CAP (βλέπε σημείο 42), Sentinels Synergy for Agriculture (SensAgri), Reinforcing CAP (RECAP) και Earth Observation for Agriculture (EO4AGRI).

Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας έδειξαν ότι οκτώ από τους 59 οργανισμούς πληρωμών είχαν χρησιμοποιήσει δρόνους. Στη Δανία, οι επιθεωρητές του οργανισμού πληρωμών χρησιμοποιούν δρόνους για ελέγχους σε δυσπρόσιτες περιοχές, περιορίζοντας, αφενός, τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους και, αφετέρου, τον χρόνο που απαιτείται για τη διενέργεια των ελέγχων. Οι λόγοι που επικαλούνται συχνότερα οι οργανισμοί πληρωμών για τη μη χρησιμοποίηση δρόνων σε μεγαλύτερο βαθμό είναι η περιορισμένη αυτονομία τους και οι κανονιστικοί περιορισμοί.

Προσκόμματα στα οποία προσκρούει η χρήση των νέων τεχνολογιών

Με την έρευνά μας εντοπίσαμε μια σειρά προσκομμάτων, τα οποία καθυστερούν την εφαρμογή των ελέγχων μέσω παρακολούθησης από τους οργανισμούς πληρωμών (βλέπε γράφημα 12).

Πηγή: Έρευνα του ΕΕΣ.

Ορισμένα από τα προσκόμματα αυτά μπορούν να αρθούν ή να μετριαστούν με τη λήψη μέτρων από πλευράς της Επιτροπής (βλέπε σημεία 29 και 34 έως 40), άλλα όμως πρέπει να αντιμετωπιστούν από τους οργανισμούς πληρωμών. Σε αυτά περιλαμβάνονται η ανάπτυξη υποδομών ΤΠ, η προσαρμογή των εσωτερικών διαδικασιών και η τροποποίηση της οργανωτικής δομής, ώστε να υποστηρίζεται αποτελεσματικά η χρήση των ελέγχων μέσω παρακολούθησης.

Στο πλαίσιο των συζητήσεών μας με τους οργανισμούς πληρωμών και τους εμπειρογνώμονες αναδείχθηκαν τρεις βασικές προκλήσεις:

• το ζήτημα των επενδύσεων στη νέα προσέγγιση παρακολούθησης, ενώ επικρατεί αβεβαιότητα όσον αφορά την ΚΓΠ μετά το 2020¹⁷ (για την οποία η Επιτροπή πρότεινε ένα νέο μοντέλο υλοποίησης και ένα νέο σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων που πρέπει να αναπτύξουν τα κράτη μέλη)·
• η ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων ΤΠ, όπως η επεξεργασία χρονοσειρών δεδομένων Sentinel (μεγάλο όγκο δεδομένων) και αλγορίθμων μηχανικής μάθησης (αντί για τα συνηθισμένα εργαλεία επεξεργασίας εικόνων), τομείς στους οποίους ορισμένοι οργανισμοί πληρωμών δεν διαθέτουν την αναγκαία εμπειρογνωσία·
• η επίτευξη πιθανών συνεργιών μεταξύ των οργανισμών μέσω της συνεργασίας (είτε σε επίπεδο ΕΕ είτε σε ομάδες προαιρετικής συμμετοχής). Αυτό θα μπορούσε να γίνει για την προεπεξεργασία των δεδομένων Sentinel του Copernicus, για την αρχειοθέτηση ή για την παροχή εικόνων πολύ υψηλής ευκρίνειας για τους σκοπούς της περαιτέρω παρακολούθησης των μικρών αγροτεμαχίων (βλέπε σημείο 34).

Παρά τις προκλήσεις, από το γράφημα 13 προκύπτει ότι οι περισσότεροι οργανισμοί πληρωμών σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες στα συστήματά τους στο πλαίσιο της ΚΓΠ μετά το 2020 για τον έλεγχο των αιτήσεων ενίσχυσης, μολονότι διαφέρουν τα είδη των τεχνολογιών και οι χρήσεις τους.

Πηγή: Έρευνα του ΕΕΣ.

Βραδύτερη πρόοδος όσον αφορά την αντιμετώπιση της πρόκλησης της χρήσης νέων τεχνολογιών για την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών και κλιματικών απαιτήσεων

Επιπλέον της χρήσης των νέων τεχνολογιών για τη διενέργεια ελέγχων επιλεξιμότητας σε σχέση με τις άμεσες στρεμματικές ενισχύσεις, προσδοκούσαμε ότι τόσο η Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη θα αναλάμβαναν πρωτοβουλίες για τη χρήση αυτών των τεχνολογιών για την παρακολούθηση ορισμένων περιβαλλοντικών και κλιματικών απαιτήσεων, όπως η υποχρέωση για εμβόλιμη καλλιέργεια ή η απαγόρευση καύσης των φυτικών υπολειμμάτων.

Η σημασία των εν λόγω τεχνολογιών θα αυξηθεί στο πλαίσιο της ΚΓΠ για την περίοδο μετά το 2020, δεδομένου ότι οι νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής προβλέπουν υποχρεωτικό σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων για τους σκοπούς της παρακολούθησης της γεωργοπεριβαλλοντικής και κλιματικής πολιτικής.

Εξετάσαμε κατά πόσον η Επιτροπή είχε λάβει τα κατάλληλα μέτρα για τη χρήση των νέων τεχνολογιών απεικόνισης στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης και των γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικών απαιτήσεων για την αγροτική ανάπτυξη:

• υποβάλλοντας προτάσεις τροποποίησης της νομοθεσίας·
• αξιολογώντας σε ποιον βαθμό η συμμόρφωση με τις υφιστάμενες απαιτήσεις μπορεί να παρακολουθείται με τη χρήση νέων τεχνολογιών·
• εντοπίζοντας, ανταλλάσσοντας και στηρίζοντας παραδείγματα ορθής πρακτικής·
• αξιολογώντας πώς οι νέες τεχνολογίες μπορούν να συντελέσουν στην παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τις κλιματικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις.

Εξετάσαμε επίσης αν οι οργανισμοί πληρωμών είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες για την παρακολούθηση της πολλαπλής συμμόρφωσης ή των γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικών καθεστώτων ή αν προτίθενται να το πράξουν προσεχώς.

Η στήριξη της Επιτροπής για την προσέγγιση της παρακολούθησης δίνει προτεραιότητα στα καθεστώτα άμεσης ενίσχυσης

Οι κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης (βλέπε σημείο 03) περιλαμβάνουν τα πρότυπα καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης (ΚΓΠΚ) της γης, που καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο, και τις κανονιστικές απαιτήσεις διαχείρισης (ΚΑΔ) που καθορίζονται σε επίπεδο ΕΕ¹⁸. Υπάρχουν επτά πρότυπα ΚΓΠΚ και τρεις συνδεόμενες με την έκταση ΚΑΔ, που καλύπτουν το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και την καλή γεωργική κατάσταση της γης.

Στην ΕΕ εφαρμόζονται ποικίλα καθεστώτα γεωργοπεριβαλλοντικών ενισχύσεων. Αποσκοπούν στην ενίσχυση της σχέσης γεωργίας, περιβάλλοντος και κλίματος, ενθαρρύνοντας τους γεωργούς να εφαρμόζουν φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές. Η συμμετοχή των γεωργών στα εν λόγω μέτρα είναι προαιρετική.

Μέχρι στιγμής, η Επιτροπή δίνει προτεραιότητα στη χρήση των ελέγχων μέσω παρακολούθησης στο πλαίσιο των καθεστώτων άμεσων στρεμματικών ενισχύσεων, και όχι στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης και των γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικών καθεστώτων στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης. Το νομικό πλαίσιο για την εφαρμογή των ελέγχων μέσω παρακολούθησης στις άμεσες ενισχύσεις και την αγροτική ανάπτυξη ισχύει από τον Μάιο του 2018 (βλέπε σημείο 11). Επιπλέον, το 2019¹⁹ η Επιτροπή κατήρτισε νομικό πλαίσιο για την εφαρμογή της προσέγγισης των ελέγχων μέσω παρακολούθησης στην πολλαπλή συμμόρφωση (βλέπε σημείο 24).

Το 2019 η Επιτροπή άρχισε την επανεξέταση των απαιτήσεων πολλαπλής συμμόρφωσης προκειμένου να εντοπίσει τις συνδεόμενες με την έκταση απαιτήσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο εξ αποστάσεως παρακολούθησης. Αξιολόγησε επίσης άτυπα τη χρήση των δεδομένων Sentinel για την παρακολούθηση των απαιτήσεων στο πλαίσιο των γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικών μέτρων. Δεδομένου ότι τα γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικά καθεστώτα σχεδιάζονται από τις αρχές των κρατών μελών και διαφέρουν σημαντικά τόσο εντός όσο και μεταξύ των κρατών μελών, η Επιτροπή διενήργησε την εν λόγω άτυπη ανάλυση για δείγμα οργανισμών πληρωμών. Διαπίστωσε ότι πολλές απαιτήσεις είναι υπερβολικά πολύπλοκες ώστε να παρακολουθούνται αποκλειστικά βάσει των δεδομένων Sentinel (βλέπε πίνακα 4). Από την αρχική ανάλυση που διεξήγαγε η Επιτροπή σχετικά με τις δυνατότητες εφαρμογής των ελέγχων μέσω παρακολούθησης στον τομέα της πολλαπλής συμμόρφωσης, προκύπτει ότι πολλές από τις απαιτήσεις των προτύπων ΚΓΠΚ μπορούν να παρακολουθηθούν, ωστόσο από τα επτά πρότυπα ΚΓΠΚ που εφαρμόζονται επί του παρόντος, μόνο ένα θεωρείται ότι μπορεί να παρακολουθηθεί πλήρως (με λίγες εξαιρέσεις). Καμία από τις τρεις ΚΑΔ που ισχύουν επί του παρόντος δεν μπορεί να παρακολουθηθεί πλήρως.

Πίνακας 4 - Εμβέλεια της παρακολούθησης των απαιτήσεων πολλαπλής συμμόρφωσης και των γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικών όρων επιλεξιμότητας με τη χρήση των δεδομένων Sentinel

Πηγή: ΕΕΣ, βάσει εγγράφων της Επιτροπής και συζητήσεων με υπαλλήλους της.

Ενόψει του σχεδιασμού της επόμενης γενιάς δορυφόρων Sentinel (μετά το 2030), η Επιτροπή έχει επιφορτιστεί με τη συγκέντρωση των προτιμήσεων των χρηστών και τη διαβίβασή τους στον ΕΟΔ. Από τις προτιμήσεις που συγκεντρώθηκαν προκύπτει ζήτηση για θερμικά δεδομένα, με παρόμοια χωρική και χρονική ευκρίνεια με εκείνη του δορυφόρου Sentinel 2, και με υψηλότερη χωρική ευκρίνεια από τα υφιστάμενα συστήματα. Επί του παρόντος εξετάζεται να δρομολογηθεί κατά προτεραιότητα σε μία από τις μελλοντικές αποστολές του ΕΟΔ η μεταφορά θερμικού αισθητήρα υπέρυθρων υψηλής ευκρίνειας για την παροχή παρατηρήσεων σχετικά με τη θερμοκρασία της επιφάνειας της γης με υψηλή χρονική συχνότητα²⁰. Ο εν λόγω αισθητήρας θα μπορεί να ανιχνεύει το υδατικό στρες στα φυτά και, ως εκ τούτου, θα είναι χρήσιμος για την παρακολούθηση της άρδευσης, τον εντοπισμό παράνομης άντλησης νερού ή για την προσαρμογή των ποσοτήτων υδάτων άρδευσης στο πλαίσιο της έξυπνης γεωργίας.

Οι οργανισμοί πληρωμών δεν χρησιμοποιούν ακόμη την προσέγγιση παρακολούθησης για τους ελέγχους πολλαπλής συμμόρφωσης και τα γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικά καθεστώτα στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης

Το 2019 κανένας από τους οργανισμούς πληρωμών δεν εφάρμοσε την προσέγγιση των ελέγχων μέσω παρακολούθησης σε σχέση με την πολλαπλή συμμόρφωση ή τα γεωργοπεριβαλλοντικά καθεστώτα στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης. Οι οργανισμοί πληρωμών στους οποίους πραγματοποιήσαμε επίσκεψη δεν σχεδίαζαν να επεκτείνουν τους ελέγχους μέσω παρακολούθησης στα γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικά καθεστώτα στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης. Όσον αφορά την πολλαπλή συμμόρφωση, ανέφεραν ότι, μελλοντικά, θα μπορούσαν να παρακολουθούν ορισμένες από τις απαιτήσεις (όπως την απαγόρευση της καύσης των φυτικών υπολειμμάτων ή την παρουσία ελάχιστης εδαφοκάλυψης). Στο γράφημα 14 παρουσιάζονται, όπως προέκυψαν από την έρευνά μας, τα ποσοστά των οργανισμών πληρωμών που σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα Sentinel του Copernicus το 2020 για την παρακολούθηση των γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικών μέτρων και ορισμένων απαιτήσεων πολλαπλής συμμόρφωσης.

Πηγή: Έρευνα του ΕΕΣ.

Οι οργανισμοί πληρωμών στους οποίους πραγματοποιήθηκε επίσκεψη μας εξήγησαν ότι δεν χρησιμοποιούν τα δεδομένα Sentinel του Copernicus για τους ελέγχους πολλαπλής συμμόρφωσης για δύο λόγους: αφενός, επειδή δεν μπορούν να παρακολουθούν όλες τις απαιτήσεις της πολλαπλής συμμόρφωσης εξ αποστάσεως (βλέπε πίνακα 4) και, αφετέρου, επειδή θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να διενεργούν επιτόπιες επιθεωρήσεις για τις άλλες απαιτήσεις. Αυτό περιορίζει τα οφέλη της μετάβασης στην προσέγγιση της παρακολούθησης. Στη Δανία, ο οργανισμός πληρωμών θεώρησε ότι προκειμένου να βοηθήσει τους γεωργούς να δεχθούν τους ελέγχους μέσω παρακολούθησης σε σχέση με τις απαιτήσεις της πολλαπλής συμμόρφωσης, θα πρέπει σταδιακά να τεθούν σε εφαρμογή κυρώσεις.

Οι οργανισμοί πληρωμών ελέγχουν την τήρηση των κανόνων πολλαπλής συμμόρφωσης (βλέπε σημείο 03) για τουλάχιστον το 1 % των γεωργών. Εάν ένας γεωργός παραβεί ορισμένους κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης, και ανάλογα με την έκταση, τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της παραβίασης, οι οργανισμοί πληρωμών μπορούν να μειώσουν την ενίσχυση κατά 1 έως 5 %, εκτός αν πρόκειται για παραβίαση ήσσονος σημασίας και ο γεωργός μπορεί να διορθώσει την κατάσταση. Από την ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ AGRI προκύπτει ότι για το έτος υποβολής αιτήσεων 2017 υποβλήθηκε σε επιθεώρηση ποσοστό άνω του 2 % του συνόλου των γεωργών της ΕΕ. Ένας στους πέντε γεωργούς που υποβλήθηκαν σε επιθεώρηση υπέστη μείωση της ενίσχυσής του λόγω παραβίασης τουλάχιστον ενός από τους κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης. Κατά μέσο όρο, οι ενισχύσεις προς τους γεωργούς που διαπιστώθηκε ότι είχαν παραβεί τους κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης μειώθηκαν κατά 2,6 %²¹. Συνολικά, το άθροισμα των κυρώσεων αυτού του είδους ανήλθε σε σχεδόν 40 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 0,07 % περίπου των δαπανών της ΚΓΠ.

Στο γράφημα 15 παρουσιάζεται το μέσο επίπεδο τριών ετών των παραβιάσεων που διαπιστώθηκαν για τρία βασικά πρότυπα πολλαπλής συμμόρφωσης που μπορούν να αποτελούν αντικείμενο εξ αποστάσεως παρακολούθησης.

Πηγές: Στατιστικές της Επιτροπής σχετικά με τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων που διενήργησαν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης για την περίοδο 2015‑2017.

Κατά το τελευταίο έτος για το οποίο υπήρχαν διαθέσιμες πληροφορίες (2017), υπολογίσαμε ότι δεκαοκτώ οργανισμοί πληρωμών δεν εντόπισαν καμία παραβίαση για τα τρία αυτά πρότυπα, ενώ δεκαπέντε οργανισμοί διαπίστωσαν ότι άνω του 5 % των γεωργών δεν είχαν συμμορφωθεί με τους όρους τουλάχιστον ενός από τα εν λόγω πρότυπα.

Η Επιτροπή δεν επιβάλλει στα κράτη μέλη υποχρέωση να χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες για την άμεση παρακολούθηση του περιβαλλοντικού και κλιματικού αντικτύπου της γεωργίας μετά το 2020

Οι προτάσεις που παρουσίασε η Επιτροπή τον Ιούνιο του 2018 για την ΚΓΠ μετά το 2020 περιλαμβάνουν συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους, τους οποίους πρέπει να καλύψουν τα στρατηγικά σχέδια των κρατών μελών για την ΚΓΠ.

Η Επιτροπή προτείνει μια σειρά δεικτών επιδόσεων για τη μέτρηση της προόδου προς την επίτευξη των στόχων. Ακολουθούν οι τυποποιημένοι ορισμοί μας για τους δείκτες επιδόσεων²² (συνοδευόμενοι από παραδείγματα στον τομέα της γεωργίας):

• Δείκτες εκροής: μετρούν αυτά που παράγει ή επιτυγχάνει ένα χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ έργο (π.χ. αριθμός εκταρίων που καλύπτονται από απαγόρευση ψεκασμού φυτοπροστατευτικών προϊόντων).
• Δείκτες αποτελέσματος: μετρούν την άμεση επίδραση έργου ή προγράμματος μετά την ολοκλήρωσή του (π.χ. ποσοστό γεωργικής γης που καλλιεργείται χωρίς χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων).
• Δείκτες αντικτύπου: μετρούν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες ενός ολοκληρωμένου έργου ή προγράμματος, οι οποίες μπορεί να είναι κοινωνικοοικονομικές, περιβαλλοντικές ή οικονομικές (π.χ. συγκέντρωση καταλοίπων φυτοπροστατευτικών ουσιών στα επιφανειακά ύδατα).

Σε παλαιότερες εκθέσεις²³ επισημάναμε επανειλημμένως ότι ο δείκτης αποτελέσματος της Επιτροπής που μετρά το «Μερίδιο της έκτασης που υπόκειται σε πρακτικές οικολογικού προσανατολισμού» είχε περιορισμένη χρησιμότητα για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται με τον οικολογικό προσανατολισμό. Στη γνώμη μας αριθ. 7/2018²⁴ σχετικά με τις προτάσεις της Επιτροπής για την ΚΓΠ μετά το 2020, παραπέμπουμε σε μια σειρά εκθέσεων ελέγχου στις οποίες επικρίνεται το ισχύον κοινό πλαίσιο παρακολούθησης και αξιολόγησης της ΚΓΠ. Στο παράρτημα Ι της εν λόγω γνώμης σχολιάσαμε τη συνάφεια και την ποιότητα των προτεινόμενων δεικτών. Μεταξύ άλλων, επισημάναμε ότι, παραδείγματος χάριν, οι δείκτες που μετρούν εκτάσεις που υπόκεινται σε κλιματικές δεσμεύσεις δεν λαμβάνουν υπόψη τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ τους ως προς τη συνεισφορά τους στην αλλαγή του κλίματος (κάθε εκτάριο έχει ίση αξία για τους δείκτες αυτούς). Επομένως, ο αντίκτυπος αυτών των μέτρων θα μπορούσε να είναι εντελώς διαφορετικός, όσο διαφορετικοί είναι και οι όροι που επιβάλλουν τα κράτη μέλη στους γεωργούς.

Στην αξιολόγηση που διενήργησε όσον αφορά τους δείκτες της ΚΓΠ κατά την περίοδο μετά το 2020, η Επιτροπή προσδιόρισε τρεις δείκτες (I.10, I.13 και I.20²⁵) οι οποίοι, από κοινού με άλλες πηγές, μπορούν να βασίζονται σε δεδομένα Sentinel. Προτείνει και πολλοί άλλοι δείκτες να βασίζονται σε υπάρχουσες έρευνες/βάσεις δεδομένων που διαχειρίζονται τα κράτη μέλη (π.χ. LPIS), η Eurostat (π.χ. στατιστική έρευνα του πλαισίου χρήσης/κάλυψης γης) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος.

Συμπεράσματα και συστάσεις

Σύμφωνα με την Επιτροπή και τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΚΓΠ, η χρήση των δεδομένων Sentinel του προγράμματος Copernicus και άλλων τεχνολογιών απεικόνισης για την παρακολούθηση των στρεμματικών ενισχύσεων εμφανίζει σημαντικά δυνητικά οφέλη για τους γεωργούς, τις διοικητικές αρχές και το περιβάλλον (βλέπε σημεία 15 έως 19). Στο πλαίσιο του ελέγχου μας, εξετάσαμε κατά πόσον η Επιτροπή ενθάρρυνε αποτελεσματικά την ευρεία χρήση των νέων αυτών τεχνολογιών και αν τα κράτη μέλη έλαβαν τα κατάλληλα μέτρα για την εφαρμογή τους (βλέπε σημεία 20 έως 22).

Διαπιστώσαμε ότι η Επιτροπή ενθάρρυνε τη χρήση των νέων τεχνολογιών, ιδίως για την παρακολούθηση των άμεσων στρεμματικών ενισχύσεων. Το νομικό πλαίσιο που επιτρέπει τη χρήση δεδομένων Sentinel για τον έλεγχο των αιτήσεων στρεμματικής ενίσχυσης των γεωργών τέθηκε σε ισχύ τον Μάιο του 2018. Οι νομοθετικές τροποποιήσεις που έγιναν τον Οκτώβριο του 2019 αποσαφήνισαν πολλές πτυχές της νέας προσέγγισης παρακολούθησης, αλλά οι οργανισμοί πληρωμών προβληματίζονται ακόμη για τα πιθανά αποτελέσματα των μελλοντικών ελέγχων της Επιτροπής, καθώς οι κανόνες που διέπουν τη νέα προσέγγιση δεν είναι εξίσου λεπτομερείς με τους ισχύοντες για τους παραδοσιακούς ελέγχους. Και μολονότι αυτό παρέχει δυνατότητες για καινοτομία και η Επιτροπή έχει εκφράσει την προθυμία της να διεξαγάγει συζητήσεις και να αναζητήσει λύσεις σε περίπτωση που προκύψουν σημαντικά ζητήματα, οι οργανισμοί πληρωμών αναμένουν περαιτέρω κατευθυντήριες οδηγίες από την Επιτροπή προκειμένου να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις και να μειωθεί ο κίνδυνος επιβολής δημοσιονομικών διορθώσεων στο μέλλον. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι η πολυπλοκότητα των ισχυόντων μέτρων ενίσχυσης της ΚΓΠ, δεδομένου ότι ορισμένες από τις απαιτήσεις τους δεν μπορούν να παρακολουθούνται πάντοτε εξ αποστάσεως (βλέπε σημεία 24 έως 30).

Οι περισσότεροι από τους οργανισμούς πληρωμών που συμμετείχαν στην έρευνά μας ανησυχούν επίσης ότι με τη χρήση αυτοματισμών ενδεχομένως να μην είναι δυνατή η εξαγωγή συμπερασμάτων για μεγάλο αριθμό αγροτεμαχίων, ιδίως από τη στιγμή που θα πρέπει να παρακολουθούνται με επιτόπιες επισκέψεις. Αυτό μπορεί να ισχύει για τα μικρά αγροτεμάχια, καθώς και για τα αγροτεμάχια στα οποία ασκούνται συγκεκριμένα είδη δραστηριοτήτων (π.χ. εκτατική βόσκηση). Η Επιτροπή έχει λάβει μέτρα για την εξεύρεση λύσεων στα προβλήματα αυτά, οι οποίες όμως μένει να δοκιμαστούν σε πραγματικό επιχειρησιακό περιβάλλον (βλέπε σημεία 32 έως 37).

Η μετάβαση στην προσέγγιση των ελέγχων μέσω παρακολούθησης προϋποθέτει σημαντικές αλλαγές στα συστήματα ΤΠ και δεν θεωρούν όλοι οι οργανισμοί πληρωμών ότι διαθέτουν επί του παρόντος τους πόρους και την εμπειρογνωσία που απαιτούνται για να προβούν σε αυτές τις αλλαγές. Η Επιτροπή έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για να διευκολύνει την πρόσβαση σε υπηρεσίες επεξεργασίας των δεδομένων Sentinel και σε ψηφιακές υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους, οι οποίες όμως αξιοποιούνται σε μικρό βαθμό από τους οργανισμούς πληρωμών για επιχειρησιακούς σκοπούς (βλέπε σημεία 38 έως 40).

Η Επιτροπή έχει δρομολογήσει και χρηματοδοτήσει ερευνητικά έργα, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη. Ως εκ τούτου, τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών θα καταστούν πλήρως ορατά τα επόμενα έτη (βλέπε σημεία 41 έως 44).

Διαπιστώσαμε ότι πέντε κράτη μέλη έλαβαν μέτρα σε σχέση με τις άμεσες ενισχύσεις, καθώς 15 από τους οικείους οργανισμούς πληρωμών εφάρμοζαν ήδη το 2019 τη νέα προσέγγιση παρακολούθησης, αν και κατά κανόνα μόνο για συγκεκριμένα καθεστώτα ενισχύσεων και για συγκεκριμένες ομάδες γεωργών (βλέπε σημεία 45 έως 54). Ακόμη 13 οργανισμοί πληρωμών προτίθενται να αρχίσουν να διενεργούν ελέγχους μέσω παρακολούθησης το 2020. Εντούτοις, παρατηρήσαμε ότι η ευρύτερη χρήση των νέων τεχνολογιών προσκρούει σε μια σειρά προσκομμάτων (βλέπε σημεία 55 έως 58).

Η Επιτροπή πρέπει να παρέχει στα κράτη μέλη στήριξη και κίνητρα ώστε, στο πλαίσιο της ΚΓΠ μετά το 2020, η προσέγγιση των ελέγχων μέσω παρακολούθησης να καταστεί βασικό σύστημα δικλίδων ελέγχου. Για τον σκοπό πρέπει:

1. να τηρεί κατάσταση με τεκμηριωμένα παραδείγματα καλών από τεχνικής άποψης πρακτικών όσον αφορά τους ελέγχους μέσω παρακολούθησης, τα οποία οι οργανισμοί πληρωμών θα μπορούν να προσαρμόζουν ανάλογα με τις ανάγκες τους·
2. να συγκροτήσει ένα πλαίσιο αξιολόγησης της ποιότητας για τους ελέγχους μέσω παρακολούθησης·
3. να δημιουργήσει πλατφόρμα για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των οργανισμών πληρωμών που σκοπό θα έχει τον εντοπισμό συνεργιών για την επεξεργασία, την αποθήκευση και την απόκτηση δεδομένων ή άλλες σχετικές υπηρεσίες, η οποία θα απέφερε αμοιβαία οφέλη και εξοικονομήσεις.

Χρονοδιάγραμμα: Δεκέμβριος 2021

Παρότι τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν την προσέγγιση των ελέγχων μέσω παρακολούθησης για τον έλεγχο της τήρησης ορισμένων απαιτήσεων στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης και της πολλαπλής συμμόρφωσης, τα περισσότερα εξ αυτών δεν θα το πράξουν πριν από το 2021. Αυτό οφείλεται στη φύση ορισμένων από αυτές τις απαιτήσεις, οι οποίες δεν μπορούν να παρακολουθούνται εξ αποστάσεως, αλλά και στο γεγονός ότι τα οφέλη που αναμένουν οι οργανισμοί πληρωμών όσον αφορά τις επιδόσεις και την εξοικονόμηση πόρων είναι περιορισμένα (βλέπε σημεία 59 έως 71).

Παρότι το σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην παρακολούθηση των περιβαλλοντικών και κλιματικών επιδόσεων της ΚΓΠ, σε μεγάλο βαθμό, το σύνολο των προτεινόμενων σήμερα δεικτών για την ΚΓΠ για την περίοδο μετά το 2020 δεν είναι σχεδιασμένο για τους σκοπούς της απευθείας παρακολούθησης βάσει των δεδομένων Sentinel (βλέπε σημεία 73 έως 76).

Η Επιτροπή πρέπει:

1. να προσδιορίσει τα προσκόμματα που δεν καθιστούν δυνατή την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών για τον έλεγχο των απαιτήσεων πολλαπλής συμμόρφωσης και αγροτικής ανάπτυξης και να αναπτύξει ένα σχέδιο δράσης για την άρση τους εφόσον αυτό είναι οικονομικά αποδοτικό·
2. να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες που προέρχονται από νέες τεχνολογίες και να ενθαρρύνει τη χρήση τους, προκειμένου να αποκομίζει καλύτερη εικόνα των επιδόσεων της πολιτικής ΚΓΠ την περίοδο μετά το 2020.

Χρονοδιάγραμμα: Δεκέμβριος 2021

Η παρούσα έκθεση εγκρίθηκε από το Τμήμα I, του οποίου προεδρεύει ο Νικόλαος Μηλιώνης, Μέλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο Λουξεμβούργο, κατά τη συνεδρίασή του της 8ης Ιανουαρίου 2020.

Για το Ελεγκτικό Συνέδριο

Klaus-Heiner Lehne
Πρόεδρος

Aκρωνύμια και συντομογραφίες

AMS: Σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων (Area monitoring system)

DIAS: Υπηρεσίες πρόσβασης σε δεδομένα και πληροφορίες (Data and information access services)

GNSS: Παγκόσμια δορυφορικά συστήματα πλοήγησης

JRC: Κοινό Κέντρο Ερευνών

LPIS: Σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων (Land parcel identification system)

Sen4CAP: Έργο «Sentinels for the Common Agricultural Policy»

ΑΕΓΣ: Αίτηση ενίσχυσης με γεωχωρικά στοιχεία

ΓΔ AGRI: Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης

ΓΔ GROW: Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και ΜΜΕ

ΕΕ: Ευρωπαϊκή Ένωση

ΕΕΣ: Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

ΕΟΔ: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος

ΚΑΔ: Κανονιστικές απαιτήσεις διαχείρισης

ΚΒΕ: Καθεστώς βασικής ενίσχυσης

ΚΓΠ: Κοινή γεωργική πολιτική

ΚΓΠΚ: Καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση

ΟΣΔΕ: Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου

ΠΣΣ: Προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη

ΤΠ: Τεχνολογία πληροφοριών

Γλωσσάριο

Αίτηση ενίσχυσης με γεωχωρικά στοιχεία (ΑΕΓΣ): Διαδικτυακό εργαλείο για την υποβολή αιτήσεων στρεμματικής ενίσχυσης από γεωργούς.

Γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματική δέσμευση (μέτρο): Πρακτική που βαίνει πέραν των συνήθων περιβαλλοντικών απαιτήσεων, την οποία μπορούν να επιλέξουν να εφαρμόσουν οι γεωργοί και για την οποία εισπράττουν ενίσχυση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Γεωσήμανση: Η διαδικασία προσθήκης γεωγραφικών (και ενδεχομένως χρονικών) μεταδεδομένων, τα οποία λαμβάνονται από το ενσωματωμένο παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα πλοήγησης της συσκευής, σε μέσα όπως οι φωτογραφίες.

Διαδικασία εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση: Διαδικασία με την οποία η Επιτροπή επαληθεύει κατά πόσον ένα κράτος μέλος έχει χρησιμοποιήσει ορθώς τα γεωργικά ταμεία που έχει στη διάθεσή του και έχει εφαρμόσει αποτελεσματικά τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου που διαθέτει. Σε περίπτωση παράβασης, η διαδικασία μπορεί να καταλήξει στην υποχρέωση του κράτους μέλους να επιστρέψει ορισμένο ποσό.

Δρόνος: Μη επανδρωμένο αεροσκάφος το οποίο ελέγχεται εξ αποστάσεως και παρέχει τη δυνατότητα λήψης φωτογραφιών.

Εικονοστοιχείο: Η μικρότερη μονάδα εικόνας που μπορεί να απεικονίζεται σε μια ψηφιακή συσκευή.

Έλεγχοι μέσω παρακολούθησης: Έλεγχοι που μπορούν να υποκαταστήσουν τους επιτόπιους ελέγχους, οι οποίοι περιλαμβάνουν τη συστηματική παρατήρηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας και των υποχρεώσεων με τη χρήση των δεδομένων Sentinel του Copernicus.

Έξυπνη γεωργία: Η χρήση σύγχρονης τεχνολογίας για τον εντοπισμό, την παρακολούθηση, την αυτοματοποίηση και την ανάλυση των εργασιών με σκοπό την αύξηση της ποσότητας και τη βελτίωση της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων.

Μάσκα νεφών: Φίλτρο για τον αποκλεισμό από μια δορυφορική εικόνα εικονοστοιχείων που περιέχουν νέφη.

Μηχανική μάθηση: Εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στο πλαίσιο της οποίας ένα υπολογιστικό σύστημα χρησιμοποιεί αλγόριθμους και στατιστικά μοντέλα για να βελτιώσει τις επιδόσεις του σε μια συγκεκριμένη εργασία (όπως η ταξινόμηση εικόνων), χωρίς να έχει προγραμματιστεί για τον σκοπό αυτό.

Οικολογικός προσανατολισμός: Υιοθέτηση γεωργικών πρακτικών που είναι επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον. Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης συχνά για να δηλώσει το σχετικό καθεστώς ενίσχυσης από την ΕΕ.

Σημαντήρας (marker): Χαρακτηριστική μεταβολή του δορυφορικού σήματος σε βάθος χρόνου, η οποία μπορεί να συνδεθεί με συμβάν που σχετίζεται με την κάλυψη του εδάφους (όπως η ταχεία ανάπτυξη της βλάστησης ή η εμφάνιση ξηράς βλάστησης).

Σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων (Land Parcel Identification System, LPIS): Βάση δεδομένων όπου καταχωρίζονται οι γεωργικές εκτάσεις των κρατών μελών και η οποία χρησιμοποιείται κατά την καταβολή των άμεσων ενισχύσεων στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και κατά τους ελέγχους επιλεξιμότητας των αιτήσεων των γεωργών.

Σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων (AMS): Τεχνολογία για τη συστηματική παρατήρηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των γεωργικών δραστηριοτήτων με τη βοήθεια των δεδομένων των δορυφόρων Sentinel του προγράμματος Copernicus ή ισοδύναμων δεδομένων.

Χωρική ευκρίνεια: Το επίπεδο λεπτομέρειας, το οποίο εκφράζεται σε (εκατοστό)μέτρα ανά εικονοστοιχείο, που μπορεί να ανιχνευθεί μέσω δορυφορικού αισθητήρα ή να απεικονιστεί σε δορυφορική εικόνα.

Κλιμάκιο ελέγχου

Οι ειδικές εκθέσεις του ΕΕΣ παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των ελέγχων που αυτό διενεργεί επί των πολιτικών και προγραμμάτων της ΕΕ ή επί διαχειριστικών θεμάτων που αφορούν συγκεκριμένους τομείς του προϋπολογισμού. Το ΕΕΣ επιλέγει και σχεδιάζει τα εν λόγω ελεγκτικά έργα κατά τρόπον ώστε αυτά να αποφέρουν τον μέγιστο αντίκτυπο, λαμβανομένων υπόψη των κινδύνων για τις επιδόσεις ή για τη συμμόρφωση, του επιπέδου των σχετικών εσόδων ή δαπανών, των επικείμενων εξελίξεων και του πολιτικού και δημόσιου συμφέροντος.

Ο εν προκειμένω έλεγχος επιδόσεων διενεργήθηκε από το Τμήμα Ελέγχου I που ειδικεύεται στη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων και του οποίου προεδρεύει ο Νικόλαος Μηλιώνης, Μέλος του ΕΕΣ. Επικεφαλής του ελέγχου ήταν ο Phil Wynn Owen, Μέλος του ΕΕΣ, συνεπικουρούμενος από τον Gareth Roberts, προϊστάμενο του ιδιαίτερου γραφείου του, τους Ramona Bortnowschi και Olivier Prigent, συμβούλους στο ιδιαίτερο γραφείο του, τον Richard Hardy, ανώτερο διοικητικό στέλεχος, τον Jindrich Dolezal, υπεύθυνο έργου, την Els Brems, αναπληρώτρια υπεύθυνη έργου, και τους Paulo Braz, Antonio Caruda Ruiz, Arfah Chaudry, Μιχαήλ Κωνσταντόπουλο, Anne Poulsen, Bruno Scheckenbach και Pekka Ulander, ελεγκτές. Ο Richard Moore παρείχε γλωσσική υποστήριξη

Από αριστερά: Pekka Ulander, Arfah Chaudry, Richard Moore, Jindrich Dolezal, Richard Hardy, Ramona Bortnowschi, Phil Wynn Owen, Olivier Prigent.

Παραπομπές

¹ Για την περίοδο 2014‑2020, οι κανόνες για τις απαιτήσεις πολλαπλής συμμόρφωσης ορίζονται στο άρθρο 93 και στο παράρτημα II του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής.

² Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πολλαπλή συμμόρφωση βλέπε επίσης την ειδική έκθεση αριθ. 26/2016 του ΕΕΣ με τίτλο «Πρόκληση για την πολλαπλή συμμόρφωση εξακολουθούν να αποτελούν η ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς της αλλά και η απλούστευσή της».

³ Βλέπε επίσης σημεία 7.16 έως 7.18 της ετήσιας έκθεσής μας για το 2018.

⁴ ΓΔ AGRI και ECORYS, «Analysis of administrative burden arising from the CAP», 2018, σ. 99.

⁵ Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2018/746 της Επιτροπής, της 18ης Μαΐου 2018, για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 809/2014 όσον αφορά την τροποποίηση των ενιαίων αιτήσεων και των αιτήσεων πληρωμής και τους ελέγχους.

⁶ ΓΔ AGRI και ECORYS, «Analysis of administrative burden arising from the CAP», 2018, σ. 153, 155.

⁷ Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2019/1804 της Επιτροπής, της 28ης Οκτωβρίου 2019, για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 809/2014 όσον αφορά τις τροποποιήσεις των αιτήσεων ενίσχυσης ή των αιτήσεων πληρωμής, τους ελέγχους στο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου, και το σύστημα ελέγχου σχετικά με την πολλαπλή συμμόρφωση.

⁸ Προβλέπεται στα άρθρα 40α και 40β του κανονισμού αριθ. 809/2014 και στο JRC «Technical guidance on the decision to go for substitution of OTSC by monitoring», 2018, σ. 3 έως 8.

⁹ JRC, «Second discussion document on the introduction of monitoring in place of on the spot checks: rules for processing applications in 2018‑2019», 2018, σ. 16.

¹⁰ Ειδική έκθεση αριθ. 25/2016 του ΕΕΣ, με τίτλο Σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων: χρήσιμο εργαλείο για τη διαπίστωση της επιλεξιμότητας γεωργικών εκτάσεων, με περιθώρια για περαιτέρω βελτίωση της διαχείρισής του, σημεία 65 έως 72.

¹¹ JRC, «Second discussion document on the introduction of monitoring in place of on the spot checks: rules for processing applications in 2018‑2019», σ. 18.

¹² CREODIAS, MUNDI, ONDA και SOBLOO.

¹³ Το Συνέδριο έχει δρομολογήσει έλεγχο σχετικά με τις προσπάθειες της Επιτροπής να προωθήσει την αξιοποίηση των υπηρεσιών που παρέχονται από τα κύρια διαστημικά προγράμματα της ΕΕ Copernicus και Galileo. Στο πλαίσιο του ελέγχου αυτού εξετάζονται και οι DIAS.

¹⁴ Το ποσό αναφέρεται στη συνολική συνεισφορά της ΕΕ, όπως έχει προγραμματιστεί για 34 ερευνητικά έργα. Βάση δεδομένων CORDIS της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στοιχεία του Φεβρουαρίου 2019.

¹⁵ RECAP (2016‑2018), SensAgri (2016‑2019) και EO4AGRI (2018‑2020), για τα οποία η συνολική συνεισφορά της ΕΕ ανήλθε σε 6,7 εκατομμύρια ευρώ.

¹⁶ Τσεχία, Ιταλία (5 περιφέρειες), Λιθουανία, Κάτω Χώρες, Ρουμανία και Ισπανία (Καστίλη και Λεόν). Από τον Απρίλιο του 2019, στο έργο συμμετέχει και η Γαλλία (1 περιφέρεια, 1 νομός).

¹⁷ Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) 1306/2013, SWD(2018) 01 final.

¹⁸ Ο πλήρης κατάλογος των προτύπων ΚΓΠΚ και των ΚΑΔ παρατίθεται στο παράρτημα ΙΙ του κανονισμού (ΕΕ) 1306/2013.

¹⁹ Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2019/1804 της Επιτροπής, της 28ης Οκτωβρίου 2019, για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 809/2014 όσον αφορά τις τροποποιήσεις των αιτήσεων ενίσχυσης ή των αιτήσεων πληρωμής, τους ελέγχους στο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου, και το σύστημα ελέγχου σχετικά με την πολλαπλή συμμόρφωση.

²⁰ https://www.esa.int/Our_Activities/Observing_the_Earth/Copernicus/Candidate_missions

²¹ Ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ AGRI για το 2018, παραρτήματα, σ. 198‑199.

²² ΕΕΣ, Γλωσσάριο της ετήσιας έκθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2018.

²³ ΕΕΣ, Ετήσια έκθεση για το 2018, σημείο 7.63 και ειδική έκθεση 21/2017: «Οικολογικός προσανατολισμός: ένα πολυπλοκότερο καθεστώς εισοδηματικής στήριξης, χωρίς αποτελέσματα για το περιβάλλον μέχρι τώρα», σημεία 26‑33.

²⁴ ΕΕΣ, Γνώμη αριθ. 7/2018 σχετικά με τις προτάσεις κανονισμών της Επιτροπής που αφορούν την κοινή γεωργική πολιτική για την περίοδο μετά το 2020, σημείο 72.

²⁵ COM(2018) 392: Παράρτημα I της πρότασης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για τη στήριξη των στρατηγικών σχεδίων που πρέπει να καταρτίζονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ) και να χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

Χρονογραμμή

Επικοινωνία

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Τηλ:. +352 4398-1
Πληροφορίες: eca.europa.eu/el/Pages/ContactForm.aspx
Ιστότοπος: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το διαδίκτυο (https://europa.eu/european-union/index_el).

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2020

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2020.

Η πολιτική για την περαιτέρω χρήση εγγράφων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) εφαρμόζεται δυνάμει της απόφασης αριθ. 6‑2019 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για την πολιτική ανοικτών δεδομένων και την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου ορίζεται διαφορετικά (π.χ. σε χωριστές ανακοινώσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας), το περιεχόμενο του ΕΕΣ που ανήκει στην ΕΕ παραχωρείται βάσει της άδειας Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Αυτό σημαίνει ότι επιτρέπεται η περαιτέρω χρήση, υπό τον όρο ότι αναφέρεται η πηγή και επισημαίνονται οι αλλαγές. Απαγορεύεται η διαστρέβλωση του αρχικού νοήματος ή μηνύματος των εγγράφων από τον περαιτέρω χρήστη. Το ΕΕΣ δεν φέρει ευθύνη για οποιαδήποτε συνέπεια προερχόμενη από την περαιτέρω χρήση εγγράφων.

Εάν συγκεκριμένο περιεχόμενο αναφέρεται σε ταυτοποιήσιμα φυσικά πρόσωπα, π.χ. φωτογραφίες υπαλλήλων του ΕΕΣ, ή περιλαμβάνει έργα τρίτων, υποχρεούστε να μεριμνήσετε για την απόκτηση των αναγκαίων δικαιωμάτων. Όταν λαμβάνεται έγκριση, η έγκριση αυτή ακυρώνει την ανωτέρω γενική έγκριση και αναφέρει σαφώς τυχόν περιορισμούς στην χρήση.

Για τη χρήση ή την αναπαραγωγή περιεχομένου που δεν ανήκει στην ΕΕ, μπορεί να χρειάζεται να ζητήσετε άδεια απευθείας από τους κατόχους των δικαιωμάτων. Το λογισμικό ή τα έγγραφα που καλύπτονται από δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας, όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα εμπορικά σήματα, τα καταχωρισμένα σχέδια, οι λογότυποι και οι επωνυμίες/ονομασίες, εξαιρούνται από την πολιτική του ΕΕΣ για την περαιτέρω χρήση και δεν σας παρέχεται σχετική άδεια.

Η «οικογένεια» των ιστοτόπων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον τομέα europa.eu, παρέχει συνδέσμους προς ιστοτόπους τρίτων. Δεδομένου ότι το ΕΕΣ δεν τους ελέγχει, σας συνιστούμε να εξετάζετε τις πολιτικές τους για την προστασία του ιδιωτικού απορρήτου.

Χρήση του λογοτύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

Δεν επιτρέπεται η χρήση του λογοτύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του οργάνου.

Επικοινωνήστε με την ΕΕ

Αυτοπροσώπως
Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν εκατοντάδες κέντρα πληροφόρησης Europe Direct. Μπορείτε να βρείτε τη διεύθυνση του πλησιέστερου σε σας κέντρου στον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/contact_el

Τηλεφωνικά ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
Η Europe Direct είναι μια υπηρεσία που απαντά στις ερωτήσεις σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με αυτήν την υπηρεσία:

• καλώντας ατελώς τον αριθμό 00 800 6 7 8 9 10 11 (ορισμένα δίκτυα τηλεφωνίας ενδέχεται να χρεώνουν τις κλήσεις αυτές),
• καλώντας τον αριθμό +32 22999696 ή
• μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/contact_el

Βρείτε πληροφορίες σχετικά με την ΕΕ

Στο διαδίκτυο
Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο Europa: https://europa.eu/european-union/index_el

Στις εκδόσεις της ΕΕ
Μπορείτε να καταφορτώσετε ή να παραγγείλετε δωρεάν και επί πληρωμή εκδόσεις της ΕΕ στην ακόλουθη διεύθυνση: https://op.europa.eu/el/publications. Μπορείτε να ζητήσετε πολλαπλά αντίγραφα δωρεάν εκδόσεων επικοινωνώντας με την υπηρεσία Europe Direct ή με το τοπικό σας κέντρο πληροφόρησης (βλ. https://europa.eu/european-union/contact_el).

Στη νομοθεσία της ΕΕ και σε σχετικά έγγραφα
Για πρόσβαση σε νομικές πληροφορίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνόλου της ενωσιακής νομοθεσίας από το 1952 σε όλες τις επίσημες γλώσσες, μεταβείτε στον ιστότοπο EUR-Lex, στην ακόλουθη διεύθυνση: http://eur-lex.europa.eu

Στα δημόσια δεδομένα από την ΕΕ
Η Πύλη Δημόσιων Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (http://data.europa.eu/euodp/el) παρέχει πρόσβαση σε σύνολα δεδομένων από την ΕΕ. Τα δεδομένα μπορούν να καταφορτωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν δωρεάν, τόσο για εμπορικούς όσο και για μη εμπορικούς σκοπούς.