Europol – cenne wsparcie w zwalczaniu przemytu migrantów mimo niewystarczającego wykorzystywania źródeł danych i pomiaru rezultatów

Streszczenie

I

Przemyt migrantów, określany również jako ułatwianie nielegalnego wjazdu i pobytu, stanowi ogólnoświatowe przestępstwo, które zagraża życiu migrantów i podważa integralność granic międzynarodowych. Jest to jeden z najbardziej dochodowych dla organizacji przestępczych rodzajów działalności przestępczej, a w ostatnich latach stanowił on dla UE poważne wyzwanie w zakresie sytuacji humanitarnej oraz bezpieczeństwa. W latach 2015–2016 UE doświadczyła bezprecedensowego napływu migrantów. Na terytorium UE przybyło nielegalnie ponad 1 mln osób. Europol ocenił, że wjazd na terytorium UE przeważającej liczby tych osób został ułatwiony przez przemytników.

II

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania – Europol – w 2016 r. ustanowiła Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów, którego celem jest proaktywne wspieranie państw członkowskich UE w likwidowaniu sieci przestępczych zajmujących się zorganizowanym przemytem migrantów. Ponieważ Europol nie ma uprawnień wykonawczych (nie może aresztować przestępców), pomaga państwom członkowskim, służąc głównie jako centrum wymiany informacji o działalności przestępczej, a także poprzez koordynację i wsparcie organizacyjne i strategiczne w zakresie postępowań przygotowawczych prowadzonych przez państwa członkowskie.

III

Trybunał ocenił, czy Europol, w szczególności Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów, zapewnił państwom członkowskim skuteczne wsparcie w zwalczaniu przemytu migrantów. Kontrola dotyczyła okresu od 2016 r. (rok, w którym ustanowiono Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów) do 2019 r. W stosownych przypadkach Trybunał przeanalizował również dane z 2020 r. Aby udzielić odpowiedzi na to główne pytanie kontrolne, kontrolerzy Trybunału podzielili je na następujące dwa pytania szczegółowe:

• Czy Europol był skutecznym centrum wymiany informacji na temat przemytu migrantów?
• Czy Europol zapewnił skuteczną koordynację i wsparcie w obszarze zwalczania przemytu migrantów?

IV

Podsumowując, Trybunał ustalił, że Europol zapewnia cenne wsparcie, lecz mierzy się stale z wyzwaniami, jeśli chodzi o pełne wykorzystanie zewnętrznych źródeł informacji, a rezultaty jego wsparcia nie są systematycznie mierzone, w związku z czym trudne je wykazać. Kontrola stanowi wkład w toczącą się debatę na temat sposobu zarządzania przez UE presją migracyjną, a jej ustalenia mają na celu wzmocnienie roli Europolu w zapewnianiu skutecznego wsparcia organom ścigania państw członkowskich. Wnioski mogą również wpłynąć na przeprowadzany właśnie przegląd rozporządzenia w sprawie Europolu.

V

Stwierdził on, że organy ścigania państw członkowskich i strony trzecie aktywnie dostarczały Europolowi informacji, chociaż poziom zaangażowania poszczególnych partnerów był zróżnicowany. W latach 2016–2019 intensywność wymiany informacji stale rosła. Pomimo tej pozytywnej tendencji Trybunał stwierdził, że problemy dotyczące nawiązywania negocjacji dwustronnych w celu zawarcia umów międzynarodowych z priorytetowymi państwami niebędącymi członkami UE oraz nieumiejętność bezpośredniego gromadzenia i analizowania przez Europol informacji pochodzących od podmiotów prywatnych podważały kompletność uzyskanych przezeń informacji.

VI

Jako europejskie centrum wymiany informacji kryminalnych Europol musi mieć dostęp do wszystkich odpowiednich baz danych. Nie wszystkie istotne zewnętrzne źródła danych są jednak obecnie dostępne dla Europolu lub agencja nie wykorzystuje ich w wystarczającym stopniu.

VII

Przeprowadzona przez Trybunał ankieta pokazuje, że państwa członkowskie i państwa niebędące członkami UE doceniają dostarczane przez Europol informacje, ale nie osiągnięto jeszcze pełnej interoperacyjności baz danych Europolu i baz danych państw członkowskich. Trybunał wykrył również problemy w zakresie wymiany danych z innymi agencjami UE.

VIII

Partnerzy Europolu cenią jego wsparcie strategiczne i operacyjne, ale rezultaty tego wsparcia są trudne do zweryfikowania, ponieważ Europol nie mierzy ich kompleksowo. Dzieje się tak, ponieważ nie istnieje procedura dotycząca systematycznego przekazywania przez państwa członkowskie danych dotyczących rezultatów uzyskanych przy wsparciu Europolu. Agencja nie posiada też wskaźników wykonania dotyczących działań w zakresie zwalczania prania pieniędzy i przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów, które są także powiązane z przemytem migrantów. W związku z tym nie przeprowadza się ogólnego pomiaru wyników działania Europolu w zwalczaniu przemytu migrantów.

IX

Wsparcie operacyjne Europolu obejmuje wspieranie postępowań przygotowawczych prowadzonych przez państwa członkowskie i kraje partnerskie niebędące członkami UE w konkretnych sprawach, które można zaliczyć do kategorii niepriorytetowych lub priorytetowych. Proces ustalania priorytetów spraw w oparciu o odpowiednie kryteria umożliwia Europolowi przydzielanie zasobów tam, gdzie są one najbardziej potrzebne. Opiera się on na osądzie zawodowym zaangażowanego personelu, lecz z wyjątkiem spraw priorytetowych zidentyfikowanych jako cele o dużym znaczeniu, na które ma zostać przeznaczone wsparcie, nie jest w pełni udokumentowany. Nie ma zatem wystarczających dowodów, aby wykazać, że Europol przeznacza swoje zasoby na sprawy najbardziej wymagające tych zasobów.

X

Na podstawie powyższych wniosków Trybunał zaleca, aby Europol:

• wykorzystywał wszystkie istotne zewnętrzne źródła informacji;
• usprawnił proces wymiany danych z partnerami;
• poprawił monitorowanie wykonania zadań i sprawozdawczość w zakresie działań Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów;
• zwiększył przejrzystość procesu ustalania priorytetów spraw poprzez wnikliwe dokumentowanie podejmowania decyzji o wyborze spraw, które będą traktowane priorytetowo.

Wprowadzenie

01

Przemyt ludzi do UE i wewnątrz UE oraz handel ludźmi są uważane za kluczowe zagrożenia dla UE związane z przestępczością¹. Należą one do priorytetów Rady na lata 2018–2021 w zakresie zwalczania poważnej i zorganizowanej przestępczości międzynarodowej². W obu przypadkach istoty ludzkie są traktowane jako źródło zysku. Niemniej jednak przemyt migrantów i handel ludźmi to dwa różne przestępstwa (zob. Ramka 1).

02

Przemyt migrantów jest ogólnoświatowym przestępstwem, które zagraża życiu migrantów i podważa integralność granic międzynarodowych. Jest to rodzaj działalności przestępczej dochodowy dla organizacji przestępczych³, a w ostatnich latach stanowił on dla UE poważne wyzwanie dotyczące sytuacji humanitarnej i bezpieczeństwa.

03

W latach 2015–2016 UE doświadczyła bezprecedensowego napływu migrantów. Do Unii Europejskiej przybyło ponad milion osób, z których większość uciekała przed wojną w Syrii i innych krajach⁴. Najczęściej wykorzystywanymi szlakami migracyjnymi były szlak zachodniośródziemnomorski, środkowośródziemnomorski, wschodniośródziemnomorski i zachodniobałkański. Chociaż od tego czasu liczba przybywających do UE osób o nieuregulowanym statusie zmniejszyła się o ponad 90 %, przedłużająca się niestabilność gospodarcza i brak możliwości w krajach rozwijających się w połączeniu ze skutkami kryzysu związanego z COVID-19 mogą w perspektywie średnioterminowej wywołać kolejną falę nielegalnej migracji do UE⁵.

04

Przemyt migrantów jest z natury nielegalny i dlatego bardzo trudno jest zmierzyć jego skalę. Europol szacuje, że około 90 % osób o nieuregulowanym statusie, które przekraczają granice UE, korzysta z pomocy przemytników migrantów, głównie grup przestępczych. Grupy te są również aktywne w innych obszarach przestępczości, takich jak przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów lub handel ludźmi.

05

Przemytnicy migrantów zaangażowani w ułatwianie podróży do UE pochodzą z ponad 122 krajów. Szacunki dotyczące skali działania branży przemytniczej różnią się w zależności od sprawozdań, przy czym szacuje się, że w samym roku 2015 sieci przestępcze w całej UE zarobiły od 4,7 do 5,7 mld euro⁶.

06

Działania organów ścigania mające na celu zwalczanie przemytu migrantów leżą w gestii państw członkowskich. Rolą UE jest wspieranie ich w tej walce. Reakcja UE na przemyt migrantów wymaga skoordynowanego podejścia angażującego wiele instytucji (Radę UE, Parlament Europejski i Komisję)⁷, agencji (Europol, Frontex, Eurojust, Europejską Agencję Bezpieczeństwa Morskiego – EMSA, eu-LISA, CEPOL) i innych podmiotów (Europejską Służbę Działań Zewnętrznych – ESDZ, misje wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony).

07

Przepisy głównego aktu prawnego UE dotyczącego przemytu migrantów (dyrektywa definiująca ułatwianie nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu)⁸ wymagają, aby każde państwo członkowskie przyjęło właściwe sankcje wobec każdej osoby, która umyślnie pomaga osobie niebędącej obywatelem państwa członkowskiego we wjeździe do niego, tranzycie przez jego terytorium lub zamieszkaniu na jego terytorium⁹. Chociaż dyrektywa ta określa ogólne cechy przemytu migrantów, a równocześnie pozwala na wyłączenie z tej kategorii sytuacji pomocy humanitarnej, każde państwo członkowskie stosuje własną definicję tego pojęcia¹⁰.

08

Państwa członkowskie, instytucje i agencje UE oraz inne odpowiednie strony, takie jak Interpol i państwa niebędące członkami UE, współpracują w ramach zorganizowanej ad hoc multidyscyplinarnej platformy kierowanej przez państwa członkowskie UE. Platforma ta jest znana jako EMPACT, co oznacza „europejską multidyscyplinarną platformę przeciwko zagrożeniom przestępstwami”. EMPACT opracowuje czteroletnie cykle polityki na rzecz walki UE z międzynarodową przestępczością zorganizowaną.

09

Europol¹¹ jest jednym z głównych podmiotów UE odpowiedzialnych za zwalczanie przemytu migrantów. Jego rola polega na wspieraniu organów ścigania państw członkowskich oraz ułatwianiu współpracy w celu zapobiegania i zwalczania poważnej i zorganizowanej przestępczości. Europol nie posiada uprawnień wykonawczych, które pozostają kompetencją krajową.

10

W lutym 2016 r., po okresie nasilonej imigracji nieuregulowanej, Europol ustanowił Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów w ramach Europejskiego Centrum Zwalczania Poważnej i Zorganizowanej Przestępczości, jednej ze służb operacyjnych agencji.

11

Celem Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów jest wspieranie państw członkowskich UE w wykrywaniu i rozbijaniu sieci przestępczych zajmujących się przemytem migrantów. W tym celu pomaga państwom członkowskim i krajom partnerskim niebędącym członkami UE w wymianie informacji i koordynacji ich operacji w walce z przemytem migrantów. Ułatwia również bardziej intensywną współpracę między państwami członkowskimi, krajami partnerskimi niebędącymi członkami UE i innymi agencjami europejskimi (zob. rys. 1).

12

Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów odpowiada za dwie specjalne platformy zwane „projektami analitycznymi” (AP), z których każda zajmuje się konkretnym rodzajem przestępstw: AP ds. Przemytu Uchodźców i AP Phoenix (ds. handlu ludźmi). Projekty analityczne stanowią wsparcie w postępowaniach przygotowawczych prowadzonych przez państwa członkowskie na kilka sposobów, w tym poprzez analizę operacyjną i wsparcie w terenie. W ramach każdego projektu analitycznego zostaje opracowany zestaw reguł, które określają jego cel i prawa dostępu do informacji, w tym rodzaj informacji, jakie można przetwarzać, oraz które państwa członkowskie i stowarzyszone strony trzecie mogą w nim uczestniczyć. Przez ostatnie trzy lata roczny budżet Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów utrzymywał się na stałym poziomie i wynosił nieco ponad 10 mln euro, co obejmuje koszty personelu liczącego średnio 48 pracowników w tym samym okresie.

13

Inne jednostki operacyjne Europolu również wspierają walkę z przemytem migrantów: centrum operacyjne przeprowadza kontrole krzyżowe wpływających danych, zespół analizy strategicznej koordynuje analizę strategiczną, a jednostka ds. zgłaszania podejrzanych treści w internecie wspiera Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów w zwalczaniu internetowych działań związanych z przemytem migrantów.

14

Jednym z głównych celów Europolu jest służba na rzecz partnerów jako unijne centrum wymiany informacji o działalności przestępczej. Europol w głównej mierze przekazuje informacje operacyjne w celu ułatwienia wymiany informacji między państwami członkowskimi, ponieważ wymiana informacji z innymi zainteresowanymi stronami (np. agencjami UE, państwami niebędącymi członkami UE) podlega warunkom określonym w szczegółowych umowach o współpracy i porozumieniach roboczych.

15

Trzy główne technologiczne filary wsparcia Europolu na rzecz państw członkowskich to system informacyjny Europolu, system analizy Europolu i aplikacja sieci bezpiecznej wymiany informacji (zob. ramka 2 i rys. 2).

Zakres kontroli i podejście kontrolne

16

Celem niniejszej kontroli wykonania zadań było ustalenie, czy Europol skutecznie wspierał państwa członkowskie w zwalczaniu przemytu migrantów. Aby udzielić odpowiedzi na to główne pytanie kontrolne, kontrolerzy Trybunału podzielili je na następujące dwa pytania szczegółowe:

1. Czy Europol był skutecznym centrum wymiany informacji na temat przemytu migrantów?
2. Czy Europol zapewnił skuteczną koordynację i wsparcie w obszarze zwalczania przemytu migrantów?

17

Trybunał po raz pierwszy skontrolował działalność operacyjną Europolu, a tym samym działalność Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów i innych jednostek Europolu zaangażowanych w zwalczanie przemytu migrantów. Kontrola ma na celu wniesienie wkładu w toczącą się debatę na temat sposobu, w jaki UE zarządza presją migracyjną, a jej ustalenia mają służyć wzmocnieniu roli Europolu w zapewnianiu organom ścigania państw członkowskich skutecznego wsparcia. Wnioski z kontroli mogą również wpłynąć na przeprowadzany właśnie przegląd rozporządzenia w sprawie Europolu.

18

Kontrola koncentruje się na zagadnieniu przemytu migrantów i nie obejmuje handlu ludźmi. Dotyczy okresu od ustanowienia Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów w 2016 r. do 2019 r. Trybunał przyjrzał się również danym z 2020 r., jeśli były dostępne, oraz przeanalizował sposób prowadzenia przez Europol współpracy z innymi organami UE zaangażowanymi w walkę z przemytem migrantów. Aby odpowiedzieć na powyższe pytania, Trybunał przeanalizował również ramy monitorowania wykonania zadań i sprawozdawczości w zakresie działań Europolu mających na celu zwalczanie przemytu migrantów.

19

Ustalenia kontroli Trybunału opierają się na analizie danych statystycznych popartej przeglądem dokumentacji i wywiadami z kluczowymi zainteresowanymi stronami. Aby ocenić poziom satysfakcji z usług agencji, Trybunał wykorzystał odpowiedzi na pytania kwestionariusza, który wysłał do organów ścigania 27 państw członkowskich oraz organów 13 państw niebędących członkami UE (Albania, Czarnogóra, Gruzja, Islandia, Izrael, Macedonia Północna, Mołdawia, Norwegia, Serbia, Szwajcaria, Turcja, Ukraina i Zjednoczone Królestwo). Wszystkie z tych 40 krajów z wyjątkiem jednego odpowiedziały na kwestionariusz.

20

Trybunał zorganizował wideokonferencje z kontrolowanymi podmiotami i odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w tym z Europolem, Eurojustem, ESDZ, DG HOME, DG JUST, Frontexem, Interpolem i wspólnym biurem operacyjnym. Ponieważ nie było możliwe przeprowadzenie kontroli na miejscu ze względu na ograniczenia związane z pandemią COVID-19, Trybunał zorganizował również wideokonferencje z organami ścigania z Serbii (kraj tranzytu), Hiszpanii (kraj pierwszej linii) i Niemiec (kraj docelowy).

21

Ze względu na wrażliwy charakter operacyjnych danych osobowych przetwarzanych przez Europol w zakres kontroli Trybunału nie weszła ocena ich dokładności i istotności. Nie było zatem możliwe sprawdzenie ogólnej jakości danych w tych dwóch aspektach.

Uwagi

Europol służy jako centrum wymiany informacji, ale jego działalność utrudniają niekompletne dane i problemy z interoperacyjnością

22

Aby pełnić funkcję europejskiego centrum informacji o działalności przestępczej, Europol powinien otrzymywać wystarczające informacje od państw członkowskich i państw niebędących członkami UE oraz mieć dostęp do wszystkich odpowiednich źródeł danych. Wartość usług świadczonych przez Europol zależy w dużej mierze od poziomu aktywności jego partnerów w wymianie informacji z Europolem. W kolejnych akapitach Trybunał przedstawił badanie następujących zagadnień:

1. na ile aktywnie partnerzy Europolu uczestniczą w wymianie informacji z agencją;
2. czy Europol posiada dostęp do wszystkich odpowiednich źródeł danych;
3. czy państwa członkowskie i kraje partnerskie niebędące członkami UE są usatysfakcjonowane informacjami uzyskanymi od agencji.

Wymiana informacji jest coraz intensywniejsza, ale szereg kwestii narusza jej kompletność

23

Europol otrzymuje coraz większą liczbę wiadomości za pośrednictwem SIENA. Liczba przekazywanych Europolowi wiadomości zawierających informacje operacyjne na temat konkretnych postępowań przygotowawczych oraz liczba wiadomości wysyłanych przez Europol do jego partnerów stale rośnie. Doprowadziło to do wzrostu liczby nowych spraw związanych z przemytem migrantów, jak pokazano na rys. 3. Wszystkie państwa członkowskie UE i państwa niebędące członkami UE, z którymi Europol zawarł umowy operacyjne, zasilają bazy danych Europolu.

24

Pomimo tych pozytywnych tendencji Trybunał wykrył problemy wpływające na kompletność informacji uzyskanych przez Europol. Większość z tych kwestii dotyczy nie tylko obszaru przemytu migrantów i jest poza kontrolą Europolu. Najważniejsze z nich to:

1. zróżnicowany poziom aktywności państw członkowskich w zakresie zasilania baz danych Europolu;
2. problemy w nawiązywaniu negocjacji dwustronnych w celu zawierania umów międzynarodowych z priorytetowymi państwami niebędącymi członkami UE;
3. niezdolność Europolu do gromadzenia i analizowania informacji bezpośrednio od podmiotów prywatnych.

25

Aktywne zaangażowanie ze strony państw członkowskich ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia Europolowi dostępu do pełnych danych. Szereg zainteresowanych stron wskazało, że państwa członkowskie muszą dostarczać Europolowi więcej informacji operacyjnych. Często istnieją uzasadnione powody operacyjne lub prawne, aby nie udostępniać Europolowi informacji lub aby współpracować z innymi państwami członkowskimi na zasadzie dwustronnej. Przykładowo nie ma potrzeby wysyłania do Europolu kopii wiadomości o tematyce organizacyjno-administracyjnej. Śledczy mogą nie mieć upoważnienia od prokuratora do udostępniania danych wrażliwych na wczesnych etapach postępowania przygotowawczego. Aby uniknąć zagrożenia trwającego postępowania przygotowawczego lub chronić interesy bezpieczeństwa narodowego można stosować restrykcyjną politykę przetwarzania informacji. Niektóre informacje mogą również wykraczać poza mandat Europolu.

26

Niemniej jednak to, w jakim stopniu państwa członkowskie dzielą się informacjami, zależy również od sposobu, w jaki organizują strukturę wymiany informacji. Niektóre państwa członkowskie nie opracowały automatycznych systemów ładowania danych, co oznacza, że wszystkie dane muszą być ręcznie wprowadzane do systemu informacyjnego Europolu lub SIENA. To obciążenie administracyjne wpływa negatywnie na gotowość państw członkowskich do dzielenia się informacjami z Europolem. Ponadto w niektórych krajach dostęp do systemów Europolu jest scentralizowany, podczas gdy w innych śledczy mają do nich bezpośredni dostęp. Ilustruje to rys. 4, na którym pokazano, że istnieją znaczne różnice między państwami członkowskimi pod względem liczby punktów dostępu do SIENA, z których mogą korzystać funkcjonariusze organów ścigania, co ogranicza możliwość terminowego przesyłania przez nich odpowiednich informacji do Europolu.

27

Na kompletność danych mają również wpływ opóźnienia w dostępności informacji. Ponadto Europol otrzymuje część przychodzących plików/danych w nieustrukturyzowanym formacie. Pracownicy Europolu muszą zatem ręcznie wprowadzać te informacje do baz danych. Europol opracował nowe narzędzie (znane jako „narzędzie do pobierania danych”), które powinno pomóc porządkować dane podczas wprowadzania ich w przyszłości do SIENA

28

Trybunał zidentyfikował również dążność do prowadzenia coraz intensywniejszej dwustronnej wymiany danych między państwami członkowskimi bez udziału Europolu (tj. przekazywania wiadomości bez przesyłania kopii do agencji). Ogólny odsetek takich wiadomości wzrósł z 46 % w 2016 r. do 62 % w 2019 r., ale różni się w zależności od państwa członkowskiego (zob. rys. 5).

29

Aby skutecznie wspierać walkę z przemytem migrantów, Europol musi mieć dostęp do danych operacyjnych pochodzących z postępowań przygotowawczych w krajach pochodzenia i tranzytu. W tym celu Europol podpisał 17 umów z państwami niebędącymi członkami UE w okresie obowiązywania poprzednich przepisów. Określił on osiem dodatkowych priorytetowych państw niebędących członkami UE, z którymi należy zawrzeć umowy międzynarodowe (zob. rys. 6). W grudniu 2017 r. Komisja zaleciła, aby Rada upoważniła ją do rozpoczęcia negocjacji z tymi krajami. Rada zrobiła to w czerwcu 2018 r. Jednakże do lipca 2021 r. Komisja rozpoczęła negocjacje tylko z jednym krajem.

30

Zawieranie umów międzynarodowych obejmujące wymianę danych osobowych jest skomplikowane, ponieważ można to zrobić tylko z krajami oferującymi co do zasady równorzędny ze standardami UE poziom ochrony danych¹². Niemniej jednak bez umowy międzynarodowej państwa niebędące członkami UE czerpią niewielkie korzyści z udostępniania danych operacyjnych Europolowi, ponieważ agencja nie będzie mogła w zamian za to systematycznie przesyłać im informacji zawierających dane osobowe¹³.

31

Europol napotyka również ograniczenia w pozyskiwaniu od podmiotów prywatnych (takich jak dostawcy usług online) danych osobowych dotyczących przemytu migrantów. Może otrzymywać dane osobowe od podmiotów prywatnych pośrednio, za pośrednictwem krajowej jednostki policji lub organu policyjnego. Jeżeli jednak podmioty prywatne przekazują dane bezpośrednio do Europolu z własnej inicjatywy (na przykład jeżeli dostawca usług internetowych proaktywnie powiadamia Europol o nielegalnych treściach w internecie związanych z przemytem migrantów), agencja może przetwarzać te dane wyłącznie w celu identyfikacji odpowiedniej krajowej jednostki policji lub organu policyjnego¹⁴. Europol nie może przetwarzać danych do celów analitycznych lub kontroli krzyżowej i musi je usunąć w ciągu czterech miesięcy, chyba że organy państwa członkowskiego lub państwa niebędącego członkiem UE przedłożą je ponownie. Może to powodować opóźnienia i ostatecznie sprawić, że takie dane staną się nieaktualne lub nieistotne dla postępowania przygotowawczego.

32

W wersji przekształconej rozporządzenia w sprawie Europolu z 2020 r. Komisja zaproponowała, by Europol miał możliwość otrzymywania danych osobowych od podmiotów prywatnych, informowania tych podmiotów prywatnych o brakujących informacjach oraz zwracania się do państw członkowskich o wezwanie innych podmiotów prywatnych do udostępnienia dodatkowych informacji¹⁵. Według stanu z czerwca 2021 r. w Parlamencie Europejskim i Radzie trwają prace ustawodawcze nad projektem rozporządzenia.

Europol w niewystarczającym stopniu wykorzystuje zewnętrzne źródła danych

33

Jako europejskie centrum wymiany informacji na temat przestępczości Europol musi mieć dostęp do wszystkich odpowiednich zewnętrznych (spoza Europolu) baz danych w celu gromadzenia informacji i przeprowadzania ich kontroli krzyżowych w odniesieniu do wszystkich odpowiednich źródeł informacji. Przedstawiono je w ramce 3 i na rys. 7. Dotyczy to zwłaszcza przypadków, gdy weryfikowane są dane pochodzące z państw niebędących członkami UE w odpowiednich bazach danych UE. Nie wszystkie istotne źródła danych są jednak obecnie dostępne dla Europolu lub agencja nie wykorzystuje niektórych z nich w wystarczającym stopniu.

34

Europol aktywnie korzysta z systemu SIS II, do którego przyznano mu pełny dostęp we wrześniu 2020 r. Od marca 2021 r. Europol jest połączony z siecią SIRENE, dzięki czemu agencja może wymieniać informacje z punktami kontaktowymi sieci, zwanymi „biurami SIRENE”. Państwa członkowskie są prawnie zobowiązane do powiadamiania Europolu o wszelkich informacjach („trafieniach”) odnoszących się do wpisów SIS II dotyczących terroryzmu¹⁶, ale nie innych form przestępczości, w tym przemytu migrantów (chociaż państwa mogą przekazywać inne informacje w tych obszarach za pośrednictwem sieci SIRENE). Brak możliwości otrzymywania tak istotnych informacji w czasie zbliżonym do rzeczywistego w sposób systematyczny może ograniczyć zdolność Europolu do śledzenia przemytników migrantów.

35

Europol korzysta również z baz danych Interpolu. Nie istnieje jednak automatyczny interfejsu łączący systemy komunikacji SIENA Europolu i I24/7 Interpolu. Z jednego systemu do drugiego informacje muszą być przesyłane.

36

Europol bardzo rzadko korzysta z innych europejskich baz danych, które mogłyby mieć znaczenie w obszarze przemytu migrantów. Ma dostęp do systemu Eurodac, ale w praktyce nigdy nie wyszukiwał w tym systemie danych dotyczących przemytu migrantów ze względu na ograniczenia prawne¹⁷. Złożył w API/PNR tylko dwa zapytania w 2018 r., osiem w 2019 r. i sześć w 2020 r.

37

Europol nie ma dostępu do danych przechowywanych w systemie VIS, mimo że podstawa prawna dostępu agencji do systemu (rozporządzenie w sprawie VIS) istnieje od 2008 r., a wymogi techniczne i funkcjonalne dotyczące takiego dostępu opracowano w 2018 r. Europol pracuje obecnie nad zagadnieniami technicznymi, które pozwolą mu usprawnić ochronę danych osobowych przed uzyskaniem dostęp do systemu zgodnie z wymogami opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych z marca 2021 r. Brak dostępu do systemu VIS to dla Europolu stracona okazja do uzyskania informacji, które są istotne w kontekście zwalczania oszustw związanych z wizami dokonywanych przez przemytników migrantów.

38

Interoperacyjność baz danych Europolu, głównych baz danych UE (SIS II, VIS, Eurodac i przyszłych systemów, w szczególności systemu wjazdu/wyjazdu i europejskiego systemu informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż) i baz danych Interpolu powinna dodatkowo poprawić się do 2023 r., jak przewidziano w rozporządzeniu w sprawie interoperacyjności z 2019 r.¹⁸ Po wdrożeniu umożliwi ona jednoczesne przeszukiwanie wszystkich baz danych.

39

Europol nie ma również dostępu do danych przekazywanych za pośrednictwem systemu z Prüm. Wynika to z braku wyraźnej podstawy prawnej dostępu agencji do takich danych.

Partnerzy Europolu cenią udostępniane przez niego informacje, lecz problemy dotyczące interoperacyjności ograniczają skuteczność ich przekazywania

40

Badanie Trybunału pokazuje, że państwa członkowskie i państwa niebędące członkami UE doceniają informacje udostępniane przez agencję. Ogólny średni poziom satysfakcji (w skali 0–10) określono na 8,5 (zob. rys. 8). Pożądane są usprawnienia głównie w zakresie problemów z interoperacyjnością, które ograniczają skuteczność przekazywania danych.

41

Obecnie organy ścigania państw członkowskich nie mają dostępu do systemu analizy Europolu. Mogą sprawdzić, czy wymagane informacje znajdują się w tym systemie, składając wniosek za pośrednictwem SIENA lub urzędnika łącznikowego. Ponieważ procedura ta wymaga czasu, brak interoperacyjności systemów krajowych i systemu Europolu sprawia, że wymiana danych jest mniej efektywna.

42

W 2020 r. Europol uruchomił nowy projekt QUEST+, aby umożliwić organom krajowym przeszukiwanie systemu analizy Europolu z poziomu ich systemów krajowych. Dzięki temu mogą zobaczyć natychmiast, nie korzystając z oficjalnych kanałów, czy w systemie analizy Europolu istnieje dopasowanie („trafienie”), ale nie mają bezpośredniego dostępu do informacji faktycznie przechowywanych w systemie. W przypadku trafienia organy krajowe muszą indywidualnie zwrócić się o dalsze informacje. Ukończenie projektu będzie zależeć od dostępności zasobów w ramach ogólnej restrukturyzacji infrastruktury informatycznej Europolu. W fazie pilotażowej zaplanowanej na 2021 r. weźmie udział maksymalnie sześć państw członkowskich.

43

Chociaż państwa członkowskie mają dostęp do innej bazy danych Europolu – systemu informacyjnego Europolu – nie jest ona w pełni zintegrowana z systemami krajowymi. W 2016 r. Europol zainicjował projekt „Kwerenda w systemach Europolu” (QUEST) (zob. rys. 9) mający na celu umożliwienie organom ścigania państw członkowskich dostępu do systemu informacyjnego Europolu z ich systemów krajowych. Chociaż QUEST wdrożono w 2017 r., do tej pory obejmuje on tylko dwie kategorie informacji: osoby i broń palną. Oczekuje się, że dodatkowe kategorie (takie jak środki transportu, środki komunikacji i dokument tożsamości) zostaną udostępnione do końca czerwca 2021 r.

44

Trybunał wykrył dodatkowe problemy związane z wymianą danych Europolu z innymi agencjami UE. Jedną z głównych zainteresowanych stron w walce z przemytem migrantów jest Frontex, Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej, która przekazuje Europolowi operacyjne dane osobowe (takie jak imiona i nazwiska oraz adresy podejrzanych). Europol nie może jednak udostępniać Frontexowi żadnych danych osobowych, które pozwoliłyby mu na przeprowadzenie kontroli krzyżowej dokładności jego własnych danych operacyjnych, pogłębienie własnych danych wywiadowczych na potrzeby operacji kontroli granic lub usprawnienie oceny ryzyka w celu zlokalizowania pojawiających się zagrożeń.

45

Jedną z przyczyn tej sytuacji była decyzja zarządu Frontexu nr 58/2015, która – w oparciu o rozporządzenie w sprawie Frontexu z 2011 r. – nie zezwalała agencji na uzyskiwanie danych osobowych od Europolu. Inną przyczyną było wydanie przez Europejskiego Inspektora Ochrony Danych w 2018 r. negatywnej opinii w sprawie otrzymywania przez Frontex danych osobowych od Europolu, na podstawie rozporządzenia w sprawie Frontexu z 2016 r. Tę lukę prawną zlikwidowano jednak za sprawą najnowszego rozporządzenia w sprawie Frontexu z 2019 r., którego przepisy mówią w szczególności o wymianie danych osobowych między Europolem a Frontexem¹⁹. Dane gromadzone przez Frontex podczas monitorowania przepływów migracyjnych lub w trakcie operacji mogą teraz być przekazywane Europolowi w celu identyfikacji osób podejrzanych o przestępstwa transgraniczne.

46

Aby skutecznie zwalczać przemyt migrantów, potrzebna jest sprawna współpraca między organami ścigania a organami sądowymi. Chociaż w rozporządzeniu w sprawie Europolu z 2016 r. przewidziano wzajemny pośredni dostęp między do baz danych Europolu i Eurojustu²⁰, postępy w ustanawianiu takiego dostępu są powolne. Agencje mogą wymieniać dane półautomatycznie za pośrednictwem SIENA, ale wprowadzenie w pełni skomputeryzowanego rozwiązania dostępowego zostało opóźnione ze względu na konieczność aktualizacji systemów informatycznych Eurojustu.

47

Zgodnie z ramami prawnymi obowiązującymi przed 2016 r.²¹ przetwarzanie danych przez Europol odbywało się w sposób charakterystyczny dla systemu: określano, które dane mogą być przetwarzane w jakim systemie. Z kolei rozporządzenie w sprawie Europolu z 2016 r. nie przewiduje już przetwarzania danych w sposób charakterystyczny dla systemu. Obecnie przepisy regulujące przetwarzanie danych przez Europol zależą raczej od celu, w jakim są one przetwarzane (wskazanie powiązań; analiza o charakterze tematycznym i strategicznym; analiza operacyjna lub ułatwienie wymiany informacji)²². W związku z tym agencja planuje odejść od dotychczasowych odrębnych systemów na rzecz zintegrowanego, nadrzędnego, centralnego repozytorium danych i środowiska operacyjnego.

48

W obszarze przemytu migrantów Europol dotychczas nie stosował innowacyjnych procesów informatycznych takich jak eksploracja danych lub sztuczna inteligencja. Tego rodzaju modernizacja całej infrastruktury informatycznej daje mu do tego okazję.

Partnerzy Europolu cenią jego wsparcie strategiczne i operacyjne, chociaż rezultatów nie można ocenić, a procedury nie są wystarczająco ustrukturyzowane

49

Wartość dodana Europolu polega nie tylko na wymianie informacji z partnerami, lecz także na strategicznym i operacyjnym wsparciu z jego strony. W kolejnych akapitach Trybunał bada, czy Europol:

1. zapewnia cenne wsparcie strategiczne i operacyjne;
2. osiąga rezultaty i przekazuje informacje na ich temat;
3. posiada wewnętrzne procedury niezbędne do świadczenia wsparcia;
4. dobrze koordynuje swoje działania z partnerami.

Europol zapewnia cenne wsparcie

50

Na rys. 10 przedstawiono wsparcie strategiczne i operacyjne zapewniane przez Europol.

51

Wsparcie strategiczne ze strony Europolu polega na opracowywaniu sprawozdań o różnym stopniu złożoności, zawierających ogólny przegląd aktualnej sytuacji w zakresie przestępczości i tendencji w UE (zob. ramka 4). Agencja przygotowuje te strategiczne sprawozdania zarówno w trybie cyklicznym, jak i ad hoc, umożliwiając państwom członkowskim podjęcie działań zapobiegawczych. W kontekście wsparcia strategicznego Europol odgrywa również kluczową rolę w platformie EMPACT (zob. pkt 08), która pomaga w ustalaniu priorytetów strategicznych dla całej UE i wspiera ich wdrażanie na poziomie operacyjnym.

52

Wsparcie operacyjne Europolu obejmuje wspieranie postępowań przygotowawczych prowadzonych przez państwa członkowskie i państwa niebędące członkami UE w konkretnych sprawach, które można zaliczyć do spraw niepriorytetowych (wsparcie podstawowe), spraw priorytetowych albo do postępowań przygotowawczych dotyczących celu o dużym znaczeniu (które są wybierane spośród spraw priorytetowych w ramach dodatkowego procesu ustalania priorytetów), co pokazano na rys. 11. Wsparcie operacyjne składa się z dwóch głównych części:

1. Wsparcie operacji – Europol zapewnia bezpośrednie wsparcie w terenie dla państwa członkowskiego podczas operacji; na przykład eksperci Europolu mogą pobierać dane z urządzeń mobilnych, takich jak smartfony lub tablety.
2. Wsparcie w postępowaniu przygotowawczym – udzielane wsparcie zależy od tego, czy dana sprawa jest sprawą priorytetową, niepriorytetową lub postępowaniem przygotowawczym dotyczącym celu o dużym znaczeniu:

1. w przypadku spraw niepriorytetowych Europol przeprowadza kontrole krzyżowe danych w odniesieniu do swoich baz danych;
2. w przypadku spraw priorytetowych Europol zapewnia śledczym operacyjne wsparcie analityczne (np. informacje o zaangażowanej siatce przestępczej, jej metodach, ograniczeniach i zamiarach), wsparcie koordynacyjne na potrzeby operacji lub finansowanie spotkań operacyjnych;
3. na rzecz postępowań przygotowawczych dotyczących celu o dużym znaczeniu przeznacza się intensywniejsze wsparcie niż na sprawy priorytetowe. W szczególności obejmuje ono sporządzenie planu operacyjnego i powołanie operacyjnej grupy zadaniowej do celów koordynacji działań wywiadowczych i dochodzeniowych, w tym operacji w terenie.

53

Co do zasady partnerzy Europolu byli usatysfakcjonowani jakością wsparcia otrzymanego od agencji. W skali od 0–10 ocenili wsparcie strategiczne ze strony Europolu na 8,0, a wsparcie operacyjne na 8,4 (zob. rys. 12).

Rezultaty wsparcia operacyjnego i strategicznego zapewniane przez Europol są trudne do zweryfikowania, ponieważ nie są one mierzone kompleksowo

54

Ocena dokonana przez państwa członkowskie i państwa niebędące członkami UE była wprawdzie pozytywna, lecz pomiar wartości wskaźników wykonania jest utrudniony przez ograniczenia w dostępnych mechanizmach dokonywania przeglądów. Poniżej Trybunał przeanalizował przyczyny tego stanu rzeczy.

55

Europol nie dysponuje wskaźnikami, za pomocą których systematycznie mierzono by, czy jego wkład w sprawy państw członkowskich w obszarze przemytu migrantów (np. przedkładanie sprawozdania z analizy) przyniósł rezultaty operacyjne takie jak aresztowania, rozbijanie zorganizowanych grup przestępczych lub zajęcie mienia w państwie członkowskim. Dzieje się tak głównie dlatego, że państwa członkowskie nie mają obowiązku ujawniania takich danych Europolowi. Innym powodem jest to, że proces gromadzenia danych nie jest ustrukturyzowany, ponieważ Europol nie udzielił swoim partnerom instrukcji dotyczących sposobu zgłaszania osiągniętych rezultatów. Europol za to gromadzi dane na temat liczby aresztowań związanych z „dniami działania” (zob. ramka 5).

56

Europol nie zawsze jednak aktualizuje dane dotyczące aresztowań po dniach działania, a Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów nie gromadzi systematycznie danych dotyczących innych rezultatów, takich jak zajęcie mienia. Badanie przeprowadzone przez Trybunał pokazuje, że tylko 33 % państw członkowskich systematycznie przekazuje Europolowi informacje na temat rezultatów jego wsparcia w obszarze przemytu migrantów.

57

Uzyskiwanie wiarygodnych danych statystycznych dotyczących przemytu migrantów okazało się trudne również dla Eurostatu. Trzykrotnie przeprowadził on pilotażowe gromadzenie danych dotyczących wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych związanych z „ułatwianiem bezprawnego wjazdu, tranzytu i pobytu” (zgodnie z definicją w prawie Unii), obejmujących lata referencyjne 2015, 2016 i 2017. Począwszy od roku referencyjnego 2018 gromadzenie danych stanowi element rocznego kwestionariusza dotyczącego statystyk kryminalnych. Państwa członkowskie dobrowolnie wniosły wkład do projektu, ponieważ nie ma podstawy prawnej zobowiązującej je do przekazywania danych. Na przestrzeni lat liczba państw członkowskich przekazujących dane stopniowo się zwiększała. Obecnie robi to większość państw członkowskich, chociaż ich dane nie zawsze są kompletne. Do lipca 2021 r. Eurostat nie opublikował jeszcze żadnych danych statystycznych dotyczących przemytu migrantów, głównie z powodu obaw o jakość danych.

58

Europol i Frontex również gromadzą dane statystyczne dotyczące przemytu migrantów z państw członkowskich: Frontex w ramach analizy ryzyka i do celów operacyjnych i strategicznych, a Europol w ramach sprawozdań dla Rady dotyczących EMPACT. Brak jest koordynacja procesu gromadzenia danych między Europolem, Frontexem i Eurostatem.

59

W 2018 r. Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów zaczęło udostępniać informacje na temat rocznej liczby aresztowań, a rok później zaczęło przekazywać te informacje Komisji. Ponieważ jednak Centrum jest zdania, że ze względu na brak regularnych aktualizacji dotyczących wyniku postępowania karnego nie są dostępne wiarygodne danych dotyczące liczby aresztowań, nie przekazało ono danych związanych z tym wskaźnikiem w żadnym ze swoich sprawozdań publicznych. Chociaż liczba aresztowań pojawia się w komunikatach prasowych dotyczących dni działania, żadne skonsolidowane dane nie są publicznie dostępne. Roczne dane na temat zidentyfikowanych przemytników migrantów są dostępne tylko w odniesieniu do niebezpiecznych przestępców (celów o dużym znaczeniu)²⁵.

60

Inne organy UE udostępniają jednak publiczne dane dotyczące rezultatów. Sprawozdania Rady dotyczące EMPACT zawierają dane statystyczne dotyczące rezultatów w obszarze przemytu migrantów (liczba aresztowań, zajęcie mienia pochodzącego z przestępstwa). Podobnie roczne sprawozdanie Eurojustu zawiera dane liczbowe dotyczące jego ogólnych wyników operacyjnych (aresztowania podejrzanych i zajęcia mienia pochodzącego z przestępstwa).

61

W 2019 r. Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów zidentyfikowało pięć osób zakwalifikowanych jako cele o dużym znaczeniu, z których wszystkie zostały aresztowane. Przy wsparciu Centrum państwa członkowskie aresztowały 598 osób w ramach operacji podczas dni działania. Europol nie precyzuje, do jakiej kategorii zakwalifikowano aresztowane osoby (tj. do wysokiej rangi członków lub innych grup osób na szczeblu operacyjnym, takich jak kierowcy ciężarówek dla zorganizowanych grup przestępczych).

62

W tym samym roku w UE zidentyfikowano 10 989 osób podejrzanych o przemyt migrantów. Nie ulega wątpliwości, że nie każdy podejrzany okazuje się przemytnikiem migrantów i zostaje aresztowany. Niemniej jednak liczba aresztowań podczas dni działania jest niewielka. Europol koordynuje swoje działania w obszarze przemytu migrantów z działaniami w innych obszarach przestępczości, takich jak przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów lub pranie pieniędzy. Nie istnieją jednak wskaźniki wykonania dotyczące działań Europolu w obszarze zwalczania prania pieniędzy i przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów (np. liczba wykrytych fałszywych dokumentów lub wartość przejętych aktywów finansowych). Europol ustalił wskaźnik wykonania w zakresie usuwania nielegalnych treści w internecie, ale nie był w stanie osiągnąć odnośnego celu (zob. tabela 3 w załączniku).

63

Europol postanowił od 2020 r. zwracać uwagę kierownictwa wyższego szczebla wyłącznie na nadrzędne wskaźniki i nie wyznacza już szczegółowych celów dla wskaźników produktu. W dokumentach programowych pogrupowano wskaźniki dotyczące przemytu migrantów ze wskaźnikami odnoszącymi się do innych działań określonych jako „poważna i zorganizowana przestępczość” (zob. tabela 1 i tabela 2 w załączniku).

64

Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów nie zawsze osiągało swoje cele w zakresie wskaźników produktu i czasami wyznaczało cele na niższym poziomie niż osiągnięcia z poprzednich lat (zob. rys. 15, rys. 16 i rys. 17 w załączniku).

Europol nie w pełni dokumentuje wybór spraw

65

Europol ustanowił obiektywne kryteria w celu odróżnienia spraw niepriorytetowych, spraw priorytetowych i postępowań przygotowawczych dotyczących celów o dużym znaczeniu (zob. pkt 52). Aby zastosować te kryteria, opracowano proces ustalania priorytetów ze szczegółowym tokiem pracy. W praktyce starsi specjaliści i analitycy Europolu wykorzystują proces ustalania priorytetów jako ogólną wytyczną przy podejmowaniu decyzji o nadaniu sprawie statusu priorytetowego, opierając tę decyzję na profesjonalnym osądzie, dostępnych zasobach i potencjale rozwoju sprawy. W tym celu często przeprowadzają wspólne oceny z urzędami łącznikowymi Europolu w państwach członkowskich („urzędy łącznikowe”) lub śledczymi pierwszej linii. Ponieważ ten proces wyboru nie jest w pełni dokumentowany, Trybunał nie mógł sprawdzić, czy został on zastosowany prawidłowo.

66

Chociaż ogólna liczba spraw podwoiła się w latach 2016–2019, nie odnotowano wzrostu liczby spraw priorytetowych (zob. rys. 13). W 2016 r. Europol sklasyfikował 93 sprawy z 2 057 jako sprawy priorytetowe, natomiast w 2019 r. liczba ta wyniosła 104 z 4 426 spraw.

Europol koordynuje działania ze swoimi partnerami, lecz nie robi tego systematycznie

67

Oprócz wspierania organów ścigania Europol koordynuje swoje działania z innymi partnerami. Należą do nich agencje UE, państwa niebędące członkami UE, organizacje międzynarodowe i regionalne organy ścigania (zob. rys. 14). Przeprowadzone przez Trybunał wywiady z partnerami Europolu i ich odpowiedzi na ankietę przeprowadzoną przez Trybunał pokazują, że cenią oni jego rolę koordynacyjną.

68

Aby zacieśnić współpracę, Europol wspiera między innymi następujące innowacyjne partnerstwa, których uczestniczy:

• wspólna łącznikowa grupa zadaniowa ds. zwalczania przemytu migrantów – należą do niej urzędnicy łącznikowi oddelegowani do siedziby Europolu z państw członkowskich i państw niebędących członkami UE. Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów organizuje regularne spotkania urzędników łącznikowych z tej grupy, a większość respondentów uznała, że poprawiło to współpracę i koordynację między państwami członkowskimi w zakresie zwalczania przemytu migrantów;
• informacyjna platforma koordynacyjna – usprawnia wymianę informacji poprzez łączenie partnerów, takich jak Frontex i Interpol, ale także mniej tradycyjnych stron, takich jak misje w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony. Informacyjna platforma koordynacyjna to forum przeznaczone do omawiania ogólnych trendów, jak również konkretnych przypadków;
• wspólne biuro operacyjne w Wiedniu – jest regionalną platformą operacyjną dla międzynarodowych postępowań przygotowawczych dotyczących zorganizowanych grup przestępczych przemycających migrantów, działających wzdłuż szlaku zachodniobałkańskiego i środkowośródziemnomorskiego. Wspiera transgraniczną współpracę policyjną i angażuje w operacje międzynarodowych śledczych.

69

Europol nie prowadzi jednak ustrukturyzowanej współpracy z innymi europejskimi platformami koordynacji zaangażowanymi w walkę z przemytem migrantów, takimi jak Centrum Organów Ścigania Europy Południowo-Wschodniej, Konwencja o współpracy policyjnej w Europie Południowo-Wschodniej lub Grupa Zadaniowa do spraw Zwalczania Przestępczości Zorganizowanej w Regionie Morza Bałtyckiego.

70

Europol nie ma również porozumień roboczych z regionalnymi platformami współpracy organów ścigania spoza Europy, takimi jak ASEANAPOL, AMERIPOL i AFRIPOL.

71

Ankieta i wywiady przeprowadzone przez Trybunał z przedstawicielami krajów partnerskich niebędących członkami UE pokazują ponadto, że Europol angażuje ich w swoje działania, choć nie zawsze systematycznie. W odpowiedzi na ankietę Trybunału niektóre strony trzecie wyraziły zainteresowanie intensywniejszym zaangażowaniem w działania operacyjne prowadzone z Europolem. Takie zaangażowanie zależy jednak nie tylko od samego Europolu, lecz także od woli państwa członkowskiego prowadzącego dane postępowanie przygotowawcze.

Wnioski i zalecenia

72

Trybunał zbadał wsparcie ze strony Europolu na rzecz państw członkowskich w zwalczaniu przemytu migrantów. Stwierdził on, ogólnie rzecz biorąc, że Europol jest cenionym partnerem i istotnym centrum wymiany informacji. Ustalił jednak, że Europol stale mierzy się z wyzwaniami związanymi z pełnym wykorzystaniem zewnętrznych źródeł informacji, a rezultaty jego wsparcia nie są systematycznie mierzone, w związku z czym trudno je wykazać.

73

Trybunał ocenił rolę Europolu jako europejskiego centrum wymiany informacji na temat przestępczości. Trybunał stwierdził, że organy ścigania państw członkowskich i strony trzecie aktywnie przekazywały Europolowi informacje, chociaż poziom zaangażowania poszczególnych partnerów był zróżnicowany. W latach 2016–2019 intensywność wymiany informacji stale rosła (pkt 23).

74

Pomimo tej pozytywnej tendencji Trybunał wykrył problemy wpływające negatywnie na kompletność informacji uzyskiwanych przez Europol. Większość z tych problemów nie ogranicza się do przemytu migrantów i znajduje się poza kontrolą Europolu. Najważniejsze z nich to: (i) zróżnicowane stopnie aktywności państw członkowskich w zakresie zasilania baz danych Europolu; (ii) problemy napotkane przy nawiązywaniu negocjacji dwustronnych w celu zawarcia umów międzynarodowych z priorytetowymi państwami niebędącymi członkami UE na szczeblu unijnym oraz (iii) niezdolność Europolu do bezpośredniego gromadzenia i analizowania informacji pochodzących od podmiotów prywatnych w celu wykonywania przezeń zadań (pkt 24–32).

75

Jako europejskie centrum wymiany informacji kryminalnych Europol musi mieć dostęp do wszystkich odpowiednich baz danych. Nie wszystkie istotne źródła danych są jednak obecnie dostępne dla Europolu lub nie są one wykorzystywane w największym możliwym stopniu (pkt 33–39).

Zalecenie 1 – Wykorzystywanie wszystkich odpowiednich źródeł informacji

Aby zapewnić większą kompletność danych w centrum wymiany informacji Europolu, Europol powinien:

1. korzystać z niedawno utworzonego biura SIRENE oraz baz danych PNR/API i Eurodac w celu uzyskania odpowiednich informacji na określonych warunkach przewidzianych w odpowiednich ramach prawnych;
2. ustanowić dostęp do bazy danych VIS do celów analizy;
3. wspierać Komisję w przygotowywaniu wniosków ustawodawczych w celu udzielenia agencji dostępu do innych odpowiednich źródeł danych, takich jak Prüm, oraz dodatkowych kategorii informacji dostępnych w ramach SIS.

Termin realizacji – czerwiec 2022 r.

76

Przeprowadzona przez Trybunał ankieta wykazała, ogólnie rzecz biorąc, że państwa członkowskie i państwa niebędące członkami UE doceniają informacje przekazywane przez agencję. Niemniej jednak pełna interoperacyjność baz danych Europolu i baz danych państw członkowskich nie została jeszcze osiągnięta, co sprawia, że wymiana danych jest mniej efektywna. Europol zainicjował projekt „Kwerenda w systemach Europolu” (QUEST), który umożliwia państwom członkowskim dostęp do systemu informacyjnego Europolu z ich systemów krajowych. Ma on zostać sfinalizowany przed końcem czerwca 2021 r. W 2020 r. rozpoczęto realizację nowy projekt QUEST+. Umożliwi on organom krajowym przeszukiwanie systemu analizy Europolu z ich systemów krajowych. W fazie pilotażowej zaplanowanej na 2021 r. weźmie udział maksymalnie sześć państw członkowskich (pkt 40–43).

77

Trybunał wykrył również problemy w zakresie wymiany danych z innymi agencjami UE. Jednym z głównych partnerów instytucjonalnych w zwalczaniu przemytu migrantów jest Frontex, który przekazuje Europolowi dane operacyjne. Europol nie może jednak w zamian za to udostępniać żadnych danych osobowych, ponieważ ze względów prawnych Frontex do tej pory nie mógł otrzymywać operacyjnych danych osobowych. Ponadto, chociaż w rozporządzeniu w sprawie Europolu z 2016 r. przewidziano wzajemny pośredni dostęp między bazami danych Europolu i Eurojustu, postępy w ustanawianiu takiego dostępu są niewielkie. Do tej pory Europol nie stosował w swojej głównej działalności, w tym w obszarze zwalczania przemytu migrantów, innowacyjnych zdolności informatycznych, takich jak eksploracja danych lub sztuczna inteligencja. Planowana modernizacja całej infrastruktury informatycznej Europolu będzie stanowiła ku temu okazję (pkt 44–48).

Zalecenie 2 – Usprawnienie wymiany danych między Europolem a jego partnerami

Europol powinien – we współpracy z krajowymi organami ścigania i odpowiednimi agencjami UE – usprawnić wymianę danych poprzez:

1. zwiększenie interoperacyjności krajowych baz danych kryminalnych i własnej bazy danych poprzez terminową realizację projektów QUEST i QUEST+;
2. zacieśnianie współpracy z Frontexem poprzez wzajemną wymianę danych oraz z Eurojustem poprzez pośredni dostęp do bazy danych;
3. wykorzystanie innowacyjnych zdolności informatycznych do przetwarzania i wymiany danych ze swoimi partnerami.

Termin realizacji – czerwiec 2022 r.

78

Państwa członkowskie i kraje partnerskie niebędące członkami UE doceniają zapewniane przez Europol wsparcie strategiczne i operacyjne. To wsparcie strategiczne dotyczy sprawozdań ad hoc i regularnej sprawozdawczości. Wsparcie operacyjne ze strony Europolu może przybrać formę analizy danych wywiadowczych dotyczących przestępstw lub interwencji w terenie, koncentrując się na sprawach dotyczących przestępców zidentyfikowanych jako cele o dużym znaczeniu (pkt 50–53).

79

Rezultaty wsparcia ze strony Europolu są trudne do zweryfikowania, ponieważ nie da się ich zmierzyć kompleksowo. Wskaźnik liczby aresztowań dotyczy tylko aresztowań z dni działania i nie ma wskaźników dotyczących innych rezultatów, takich jak zajęcie mienia. Dzieje się tak, ponieważ nie istnieje systematyczna procedura przekazywania przez państwa członkowskie danych dotyczących rezultatów uzyskanych przy wsparciu Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów. W związku z tym Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów nie podaje liczby aresztowań w swoich publicznych sprawozdaniach rocznych (pkt 54–62).

80

Europol nie posiada też wskaźników wykonania dotyczących działań w zakresie zwalczania prania pieniędzy i przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów, które również są powiązane z przemytem migrantów (pkt 62). Do 2019 r. w opublikowanych dokumentach programowych Europolu podano cele dotyczące wskaźników wykonania związanych konkretnie ze zwalczaniem przemytu migrantów. Począwszy od 2020 r. w sprawozdawczości zewnętrznej pogrupowano jednak cele dotyczące zwalczania poważnej przestępczości zorganizowanej jako całości. Odpowiednie wskaźniki wykonania są zatem dostępne tylko w ramach organizacji (pkt 63 i 64).

Zalecenie 3 – Poprawa monitorowania wykonania zadań i sprawozdawczość w zakresie działań Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów

Aby poprawić monitorowanie wykonania zadań i sprawozdawczość w zakresie działań Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów, Europol powinien:

1. zwrócić się do państw członkowskich i partnerów niebędących członkami UE o przekazywanie mu informacji o rezultatach, które osiągnęli dzięki jego wsparciu w priorytetowych sprawach dotyczących zwalczania przemytu migrantów;
2. ustanowić specjalne wskaźniki dla swoich działań na rzecz zwalczania przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów i prania pieniędzy;
3. publikować w swoich rocznych sprawozdaniach publicznych skonsolidowane roczne dane dotyczące rezultatów wsparcia udzielanego przezeń państwom członkowskim i partnerom niebędącym członkami UE w obszarze zwalczania przemytu migrantów;
4. ponownie wprowadzić do swoich dokumentów programowych wybrane wskaźniki wykonania i cele roczne dotyczące Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów.

Termin realizacji – I kwartał 2022 r.

81

Proces ustalania priorytetów spraw w oparciu o odpowiednie kryteria umożliwia Europolowi przydzielanie zasobów tam, gdzie są one najbardziej potrzebne. Proces ten opiera się częściowo na profesjonalnym osądzie zaangażowanego specjalistycznego personelu, ale nie jest w pełni dokumentowany. Nie ma zatem wystarczających dowodów, aby wykazać, że Europol przeznacza swoje zasoby na sprawy, w których są one najbardziej potrzebne (pkt  65 i 66).

82

Europol koordynuje swoje działania z innymi zainteresowanymi stronami, ale nie zawsze robi to systematycznie. Aby poprawić systematyczność, nawiązał on innowacyjne partnerstwa z ugrupowaniami europejskimi, umożliwiające szybką wymianę informacji i intensywną współpracę. Europol dąży również do zawarcia porozumień roboczych z regionalnymi organami ścigania. Nie prowadzi jednak ustrukturyzowanej współpracy z innymi europejskimi sieciami współpracy, które są zaangażowane w zwalczanie przemytu migrantów (pkt 67–71).

Zalecenie 4 – Zapewnienie większej przejrzystości w procesie ustalania priorytetu spraw

Aby udowodnić, że wybiera najistotniejsze sprawy, Europol powinien:

1. przechowywać dowody na to, że systematycznie i konsekwentnie stosuje kryteria ustalania priorytetu do celów kategoryzacji wszystkich wpływających spraw;
2. prowadzić rejestr ocen dla wszystkich spraw rozpatrywanych podczas procesu ustalania priorytetu.

Termin realizacji – koniec 2021 r.

Niniejsze sprawozdanie zostało przyjęte przez Izbę III, której przewodniczy Bettina Jakobsen, członkini Trybunału Obrachunkowego, w Luksemburgu w dniu 13 lipca 2021 r.

Załącznik

Załącznik – Sprawozdawczość i wskaźniki wykonania Europolu w obszarze zwalczania przemytu migrantów

W 2019 r. Europol opracował następujące sprawozdania zawierające informacje na temat jego działań skierowanych przeciwko przemytowi migrantów:

• „Dokument programowy Europolu”, wymagany na mocy art. 16 ust. 5 lit. d) rozporządzenia w sprawie Europolu, które obejmuje trzyletnie cele i roczny program prac.
• „Skonsolidowane roczne sprawozdanie z działalności Europolu”, wymagane na mocy art. 16 ust. 5 lit. g) rozporządzenia w sprawie Europolu, które zawiera informacje na temat wdrażania jego rocznego programu prac.
• „Roczne sprawozdanie z działalności Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów”, które zapewnia opinii publicznej informacje na temat działalności Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów. Sprawozdanie to zawiera osobny zestaw wskaźników dotyczących „ułatwiania nielegalnego wjazdu i pobytu” (przemytu migrantów) oraz „handlu ludźmi”.
• „Sprawozdanie Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów dotyczące ułatwiania nielegalnego wjazdu i pobytu”, niepubliczne, dwumiesięczne sprawozdanie przesyłane Komisji, zawierające informacje na temat działalności Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów. Obejmuje ono 41 kluczowych wskaźników wykonania pogrupowanych w siedem kategorii²⁶, służących do pomiaru skuteczności w głównych obszarach działalności Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów.
• „Wkład Europejskiego Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów/AP ds. Przemytu Migrantów w kwartalne sprawozdanie monitorujące dyrekcji operacyjnej Europolu”, wewnętrzny dokument przesłany do dyrekcji operacyjnej Europolu na poziomie organizacji. W sprawozdaniu zamieszczono dane statystyczne dotyczące sześciu wybranych wskaźników oraz wyjaśniono trendy w działaniach.
• Sprawozdanie „Europol w skrócie”, które zawiera podsumowanie informacji i danych liczbowych dotyczących działalności Europolu, przeznaczone dla opinii publicznej.

Wykaz akronimów i skrótów

AFRIPOL – Mechanizm Unii Afrykańskiej ds. Współpracy Sił Policyjnych

AMERIPOL – Wspólnota Sił Policyjnych Kontynentów Amerykańskich

AP – projekt analityczny

API – dane pasażera przekazywane przed podróżą

ASEANAPOL – organ szefów policji ASEAN

EAS – system analizy Europolu

EIS – system informacyjny Europolu

EMPACT – europejska multidyscyplinarna platforma przeciwko zagrożeniom przestępstwami

EMSC – Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów

Eurodac – europejski zautomatyzowany system identyfikacji odcisków palców

Eurojust – Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych

Europol – Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania

Frontex – Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej

HVT – cel o dużym znaczeniu

IRU – jednostka ds. zgłaszania podejrzanych treści w internecie

JLT – wspólna łącznikowa grupa zadaniowa ds. zwalczania przemytu migrantów

MS LEA – organy ścigania państw członkowskich

PNR – dane dotyczące przelotu pasażera

QUEST – Kwerenda w systemach Europolu

SIENA – aplikacja sieci bezpiecznej wymiany informacji

SIRENE – wniosek o informacje uzupełniające na poziomie dostępów krajowych

SIS II – system informacyjny Schengen drugiej generacji

VIS – wizowy system informacyjny

Glosariusz

Aplikacja sieci bezpiecznej wymiany informacji – kanał komunikacji między organami ścigania państw członkowskich UE a stronami trzecimi, z udziałem Europolu lub bez niego.

Cel o dużym znaczeniu – cel o dużym znaczeniu określa osobę podejrzaną o planowanie, przygotowywanie lub popełnienie przestępstwa lub przestępstw zdefiniowanych w art. 3 rozporządzenia w sprawie Europolu w ciągu minionego roku, a w związku z tym stwarzającego lub stwarzających duże zagrożenie poważną i zorganizowaną przestępczością dla co najmniej dwóch państw członkowskich UE.

Dzień działania – skoordynowana wspólna operacja krajowych organów ścigania w UE, wspierana przez Europol, przeciwko transgranicznej przestępczości zorganizowanej.

Europejska multidyscyplinarna platforma przeciwko zagrożeniom przestępstwami – struktura ad hoc mająca na celu przeciwdziałanie głównym zagrożeniom dla UE stwarzanym przez zorganizowaną i poważną przestępczość międzynarodową, skupiająca państwa członkowskie, instytucje i agencje UE oraz innych publicznych i prywatnych partnerów międzynarodowych.

Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów – jednostka w Europolu zajmująca się zwalczaniem przemytu migrantów i handlu ludźmi.

Europol – agencja UE wspierająca państwa członkowskie w zapobieganiu terroryzmowi, cyberprzestępczości i innym formom poważnej przestępczości dotykającej co najmniej dwóch państw członkowskich oraz prowadzeniu postępowań przygotowawczych w ich sprawie.

Projekt analityczny – platforma, w ramach której może być prowadzona analiza operacyjna w celu wspierania międzynarodowych postępowań przygotowawczych i operacji wywiadowczych.

System analizy Europolu – bezpieczny system informacyjny, dostępny wyłącznie dla pracowników Europolu, służący do przechowywania i przetwarzania informacji operacyjnych przekazanych przez krajowe organy ścigania i innych partnerów Europolu.

System informacyjny Europolu – baza danych osób podejrzanych lub skazanych za przestępstwo na mocy prawa państwa członkowskiego lub w obszarze przestępstw, w zakresie których Europol posiada uprawnienia, wykorzystywana przez Europol i państwa członkowskie.

System z Prüm – grupa państw członkowskich sygnatariuszy konwencji z 2005 r. w sprawie zintensyfikowania współpracy transgranicznej, szczególnie w związku ze zwalczaniem terroryzmu, przestępczości transgranicznej i nielegalnej migracji.

Odpowiedzi Komisji i ESDZ, Frontexu, Eurojustu i Europolu

Odpowiedzi Komisji i ESDZ

https://www.eca.europa.eu/pl/Pages/DocItem.aspx?did=59363 

Odpowiedzi Frontexu

https://www.eca.europa.eu/pl/Pages/DocItem.aspx?did=59363 

Odpowiedzi Eurojustu

https://www.eca.europa.eu/pl/Pages/DocItem.aspx?did=59363 

Odpowiedzi Europolu

https://www.eca.europa.eu/pl/Pages/DocItem.aspx?did=59363 

Przypisy

¹ Europol (2017), „European Union serious and organised crime threat assessment”.

² Konkluzje Rady w sprawie ustalenia priorytetów UE na lata 2018–2021 w zakresie zwalczania zorganizowanej i poważnej przestępczości międzynarodowej – Konkluzje Rady (18 maja 2017 r.).

³ „Smuggling of Migrants”, Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości, 2011.

⁴ KE: zestawienie informacji „UE a… kryzys migracyjny”, 2017.

⁵ Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów, 4. roczne sprawozdanie z działalności, 2020.

⁶ Europol (2017), „European Union serious and organised crime threat assessment”, s. 50.

⁷ Dyrekcja Generalna ds. Migracji i Spraw Wewnętrznych (DG HOME), Dyrekcja Generalna ds. Sprawiedliwości i Konsumentów (DG JUST), Dyrekcja Generalna ds. Partnerstw Międzynarodowych (DG INTPA), Dyrekcja Generalna ds. Polityki Sąsiedztwa i Negocjacji w sprawie Rozszerzenia (DG NEAR).

⁸ Dyrektywa Rady 2002/90/WE z dnia 28 listopada 2002 r. definiująca ułatwianie nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu, Dz.U. L 328.

⁹ Art. 1 dyrektywy definiującej ułatwianie nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu.

¹⁰ Badanie przeprowadzone przez Parlament Europejski –Fit for purpose?The Facilitation Directive and the criminalization of humanitarian assistance to irregular migrants:2018 update.

¹¹ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/794 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol).

¹² Wyrok w sprawie C-311/18 Data Protection Commissioner/Facebook Ireland i Maximillian Schrems, wydany w dniu 16 lipca 2020 r., w szczególności pkt 104–108.

¹³ Odstępstwa przewidziano w art. 25 rozporządzenia w sprawie Europolu.

¹⁴ Zgodnie z art. 26 ust. 2 rozporządzenia w sprawie Europolu.

¹⁵ Art. 26, COM(2020) 796 final z 9.12.2020.

¹⁶ Art. 48 ust. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1862 w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen (SIS) w dziedzinie współpracy policyjnej i współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych.

¹⁷ Art. 21 rozporządzenia Eurodac stanowi, że Europol może przeszukiwać system Eurodac „wyłącznie wtedy, gdy porównanie z danymi daktyloskopijnymi przechowywanymi w jakichkolwiek systemach przetwarzania informacji technicznie i prawnie dostępnych dla Europolu nie doprowadziło do ustalenia tożsamości osoby, której dane dotyczą”.

¹⁸ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/818 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie ustanowienia ram interoperacyjności systemów informacyjnych UE w obszarze współpracy policyjnej i sądowej, azylu i migracji.

¹⁹ Art. 90 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1896 z dnia 13 listopada 2019 r. w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej oraz uchylenia rozporządzeń (UE) nr 1052/2013 i (UE) 2016/1624.

²⁰ Art. 21 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/794 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), zastępujące i uchylające decyzje Rady 2009/371/WSiSW, 2009/934/WSiSW, 2009/935/WSiSW, 2009/936/WSiSW i 2009/968/WSiSW.

²¹ Art. 10–14 decyzji Rady 2009/371/WSiSW.

²² Art. 18 i 19 rozporządzenia w sprawie Europolu.

²³ https://www.europol.europa.eu/socta-report

²⁴ https://www.europol.europa.eu/migrant-smuggling-use-of-small-boats-to-cross-english-channel-0

²⁵ Skonsolidowane roczne sprawozdanie z działalności Europolu za 2019 r., s. 22.

²⁶ Wymiana danych – przetwarzanie danych, wspólny zespół operacyjny „Mare”, analiza operacyjna, spotkania operacyjne, dni działania, wdrażanie/wsparcie w terenie, spotkania strategiczne i tematyczne.

Kalendarium

https://www.eca.europa.eu/pl/Pages/DocItem.aspx?did=59363 

Zespół kontrolny

Sprawozdania specjalne Trybunału przedstawiają wyniki kontroli dotyczących obszarów polityki i programów UE bądź kwestii związanych z zarządzaniem w wybranych obszarach budżetowych. Trybunał wybiera i opracowuje zadania kontrolne tak, aby osiągnąć jak największe oddziaływanie, biorąc przy tym pod uwagę kryteria takie jak zagrożenia dla wykonania zadań lub zgodności, poziom dochodów lub wydatków w danym obszarze, nadchodzące zmiany oraz interes polityczny i społeczny.

Niniejsza kontrola wykonania zadań została przeprowadzona przez Izbę III – Działania zewnętrzne, bezpieczeństwo i wymiar sprawiedliwości – której przewodniczy członkini Trybunału Bettina Jakobsen. Kontrolą kierowała członkini Trybunału Bettina Jakobsen, a w działania kontrolne zaangażowani byli ponadto: Katja Mattfolk, szef gabinetu; Paolo Rexha, attaché; Sabine Hiernaux-Fritsch, kierownik; Piotr Senator i Roberto Ruiz Ruiz, koordynatorzy zadania; a także kontrolerzy Andrej Minarovic i Erik Kotlarik. Wsparcie językowe zapewnił Michael Pyper.

Kontakt

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUKSEMBURG

Tel. +352 4398-1
Formularz kontaktowy: eca.europa.eu/pl/Pages/ContactForm.aspx
Strona internetowa: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (http://europa.eu).

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2021

PDF	ISBN 978-92-847-6575-1	ISSN 1977-5768	doi:10.2865/208731	QJ-AB-21-019-PL-N
HTML	ISBN 978-92-847-6569-0	ISSN 1977-5768	doi:10.2865/138280	QJ-AB-21-019-PL-Q

PRAWA AUTORSKIE

© Unia Europejska, 2021.

Polityka Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w zakresie ponownego wykorzystywania dokumentów jest realizowana na podstawie decyzji Trybunału nr 6/2019 w sprawie polityki otwartych danych oraz ponownego wykorzystywania dokumentów.

O ile nie wskazano inaczej (np. nie zamieszczono szczegółowych adnotacji o prawach autorskich), treści Europejskiego Trybunału Obrachunkowego będące własnością UE objęte są licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że ponowne wykorzystanie jest dozwolone, pod warunkiem że dokumenty zostaną odpowiednio oznaczone i zostaną wskazane dokonane w nich zmiany. W przypadku ponownego wykorzystania niedozwolone jest zmienianie oryginalnego znaczenia albo przesłania dokumentów. Trybunał nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje ponownego ich wykorzystania.

Jeżeli konkretna treść wskazuje na możliwą do zidentyfikowania osobę fizyczną – tak jak w przypadku zdjęć, na których widoczni są pracownicy Trybunału – lub zawiera prace stron trzecich, wymagane jest zweryfikowanie dodatkowych praw autorskich. W takim przypadku uzyskanie zezwolenia na ponowne wykorzystanie określonej treści unieważnia i zastępuje wspomniane wcześniej zezwolenie ogólne. Powinny być w nim wyraźnie opisane wszelkie ograniczenia dotyczące wykorzystania treści.

W celu wykorzystania lub powielenia treści niebędącej własnością UE może być konieczne wystąpienie o zgodę bezpośrednio do właścicieli praw autorskich.

Oprogramowanie lub dokumenty objęte prawem własności przemysłowej, takie jak patenty, znaki towarowe, wzory użytkowe, znaki graficzne i nazwy, nie są objęte polityką Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w zakresie ponownego wykorzystania i nie jest udostępniana licencja na nie.

Na stronach internetowych instytucji Unii Europejskiej dostępnych w domenie europa.eu zamieszczane są odsyłacze do stron zewnętrznych. Trybunał nie kontroluje ich zawartości i w związku z tym zachęca użytkowników, aby we własnym zakresie zapoznali się z polityką ochrony prywatności i polityką w zakresie praw autorskich obowiązującymi na tych stronach.

Znak graficzny Europejskiego Trybunału Obrachunkowego

Znak graficzny Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nie może być wykorzystywany bez uprzedniej zgody Trybunału.

JAK SKONTAKTOWAĆ SIĘ Z UE

Osobiście
W całej Unii Europejskiej istnieje kilkaset centrów informacyjnych Europe Direct. Adres najbliższego centrum można znaleźć na stronie: https://europa.eu/european-union/contact_pl.

Telefonicznie lub drogą mailową
Europe Direct to serwis informacyjny, który udziela odpowiedzi na pytania na temat Unii Europejskiej. Można się z nim skontaktować:

• dzwoniąc pod bezpłatny numer telefonu: 00 800 6 7 8 9 10 11 (niektórzy operatorzy mogą naliczać opłaty za te połączenia),
• dzwoniąc pod standardowy numer telefonu: +32 22999696,
• drogą mailową: https://europa.eu/european-union/contact_pl.

WYSZUKIWANIE INFORMACJI O UE

Online
Informacje o Unii Europejskiej są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu Europa: https://europa.eu/european-union/index_pl.

Publikacje UE
Bezpłatne i odpłatne publikacje UE można pobrać lub zamówić na stronie: https://op.europa.eu/pl/publications. Większą liczbę egzemplarzy bezpłatnych publikacji można otrzymać, kontaktując się z serwisem Europe Direct lub z lokalnym centrum informacyjnym (zob. https://europa.eu/european-union/contact_pl).

Prawo UE i powiązane dokumenty
Informacje prawne dotyczące UE, w tym wszystkie unijne akty prawne od 1951 r., są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE w portalu EUR-Lex: http://eur-lex.europa.eu.

Portal Otwartych Danych UE
Unijny portal otwartych danych (http://data.europa.eu/euodp/pl) umożliwia dostęp do zbiorów danych pochodzących z instytucji i innych organów UE. Dane można pobierać i wykorzystywać bezpłatnie, zarówno do celów komercyjnych, jak i niekomercyjnych.