Fondi ta’ investiment: l-azzjonijiet tal-UE għadhom maħolqux suq uniku reali li minnu jibbenefikaw l-investituri

Sommarju eżekuttiv

I Il-fondi ta’ investiment jiġbru flimkien il-kapital u jinvestuh permezz ta’ portafoll ta’ assi. Huma għandhom rwol importanti fl-Unjoni tas-Swieq Kapitali – billi jaċċelleraw it-tkabbir, joħolqu l-impjiegi u jtejbu l-awtonomija tal-UE. Iċ-ċittadini tal-UE jżommu direttament madwar kwart tal-fondi kollha fl-UE, iżda għandhom ukoll esponiment indirett sinifikanti għall-fondi ta’ investiment permezz ta’ kuntratti tal-assigurazzjoni tal-ħajja u kuntratti tal-pensjoni. L-għan tal-UE huwa li toħloq suq uniku kompetittiv li jipprovdi liċ-ċittadini tal-UE b’għażla usa’ ta’ prodotti ta’ investiment li jkunu irħas iżda affidabbli, u li tiżgura l-istabbiltà finanzjarja fl-UE kollha.

II Fl-2020, il-fondi ta’ investiment domiċiljati fl-UE żammew assi li jammontaw għal EUR 18.8 triljun, li minnhom kważi żewġ terzi jappartjenu lill-unitajiet domestiċi, u dan jenfasizza l-ħtieġa li l-konsumatur jiġi protett b’mod effettiv. L-UE stabbiliet qafas regolatorju għall-fondi ta’ investiment biex tiżgura li regoli simili jkunu japplikaw fis-suq uniku kollu. Minkejja l-isforzi biex jiġi żviluppat suq uniku, l-industrija tal-fondi ta’ investiment għadha kkonċentrata fi ftit Stati Membri. Il-qafas legali jikkonsisti prinċipalment minn direttivi, li jirrikjedu li l-Istati Membri jimplimentaw regoli nazzjonali li jwasslu għal differenzi regolatorji sinifikanti. L-ESMA, li hija aġenzija tal-UE, għandha l-kompitu li tiżgura superviżjoni effettiva u konsistenti fl-UE kollha, u li timmonitorja r-riskji għall-istabbiltà finanzjarja flimkien mal-BERS.

III L-awditu li wettaqna jkopri l-perjodu mill-2016 sa Lulju 2021 u eżamina kif l-UE stabbiliet suq uniku għall-fondi ta’ investiment. Aħna vvalutajna jekk il-qafas regolatorju huwiex effettiv, jekk il-ħidma tal-UE ppromwovietx konverġenza superviżorja fost l-Istati Membri, u jekk l-UE mmitigatx b’mod effettiv ir-riskji għall-investituri, għas-swieq u għall-istabbiltà finanzjarja.Dan l-awditu jidentifika dgħufijiet fl-approċċ leġiżlattiv tal-Kummissjoni u fl-azzjonijiet tal-ESMA rigward il-fondi ta’ investiment, u jagħmel rakkomandazzjonijiet għal titjib. B’hekk huwa jgħin biex jiżdiedu l-effettività u l-effiċjenza tas-superviżjoni finanzjarja u l-protezzjoni tal-investituri.

IV Aħna nikkonkludu li l-azzjonijiet tal-UE ppermettew li jiġi stabbilit suq uniku għall-fondi ta’ investiment, b’mod notevoli permezz tar-reġim ta’ passaportar, iżda li l-attivitajiet u l-benefiċċji transfruntieri reali għall-investituri jibqgħu limitati. Barra minn hekk, hemm nuqqasijiet fil-konsistenza u fl-effettività tas-superviżjoni tal-fondi u l-protezzjoni tal-investituri. Reviżjonijiet minuri tal-qafas legali mhux se jkunu suffiċjenti biex jinkiseb suq uniku reali.

V L-ESMA għamlet ħilitha biex tippromwovi l-konverġenza superviżorja, u dan irriżulta fi kwalità kemxejn imtejba tas-superviżjoni u f’inqas diverġenzi. Madankollu, l-ESMA ma tistax tkejjel dan il-progress, u għandha għarfien limitat dwar jekk jitwettaqx livell ekwivalenti ta’ superviżjoni fl-Istati Membri kollha. Madankollu, ix-xogħol imwettaq mill-ESMA żvela dgħufijiet fis-superviżjoni nazzjonali u xi prattiki diverġenti. Biex tinkiseb superviżjoni konsistenti, hija tiddependi fuq ir-rieda tajba tas-superviżuri nazzjonali u fuq id-disponibbiltà tal-Bord tas-Superviżuri tagħha stess. Aħna sibna li t-tnejn li huma ppreferew għodod ta’ konverġenza mhux vinkolanti, li l-effettività tagħhom għadha ma ntwerietx u li spiss ma rriżultawx f’superviżjoni effettiva u konsistenti.

VI L-azzjonijiet tal-UE żiedu l-protezzjoni tal-investituri. Pereżempju, huma jżidu t-trasparenza għall-investituri, b’mod partikolari dwar ir-riskji ta’ investiment, il-prestazzjoni u l-ispejjeż. Madankollu, l-investituri għadhom mhumiex suffiċjentement protetti minn spejjeż mhux dovuti jew minn pariri preġudikati mill-intermedjarji finanzjarji. B’riżultat ta’ dan, l-investituri jiffaċċjaw spejjeż ogħla, u jistgħu jixtru prodotti li jkunu inqas adatti milli jkun mixtieq.

VII L-ESMA u l-BERS jimmonitorjaw u jirrappurtaw dwar ir-riskju sistemiku. Sa issa, ma twettaq l-ebda inventarju tal-prattiki eżistenti fl-Istati Membri biex jiġi mmonitorjat ir-riskju sistemiku. L-ESMA ma wettqitx testijiet superviżorji tal-istress kif meħtieġ, iżda ssimulat l-istress abbażi ta’ data tas-suq. Il-monitoraġġ effettiv tar-riskji sistemiċi u tar-riskji għall-investituri jiddependi fuq id-disponibbiltà ta’ data adatta. Madankollu, ma hemm l-ebda reġim ta’ rappurtar armonizzat għall-UCITS, u r-rappurtar dwar l-AIFs huwa nieqes minn dettalji. Sa issa, l-ESMA u l-BERS ma esplorawx bis-sħiħ il-possibbiltà li jużaw id-data eżistenti miġbura mill-banek ċentrali, u minflok jiddependu fuq data inqas affidabbli minn fornituri kummerċjali.

VIII Aħna nirrakkomandaw li l-Kummissjoni:

• tivvaluta l-idoneità tal-qafas eżistenti biex jintlaħqu l-objettivi mixtieqa;
• tqis li tipproponi bidliet fl-istruttura ta’ governanza tal-ESMA; u
• tissimplifika l-ġbir tad-data u taġġorna r-reġimi ta’ rappurtar.

IX Aħna nirrakkomandaw li l-ESMA:

• issaħħaħ l-effettività tax-xogħol ta’ konverġenza tagħha; u
• f’kooperazzjoni mal-BERS, ittejjeb l-identifikazzjoni tar-riskju sistemiku.

X Jenħtieġ li l-Kummissjoni u l-ESMA:

• jipproteġu aħjar lill-investituri minn spejjeż mhux dovuti u minn informazzjoni qarrieqa.

Introduzzjoni

Is-suq tal-fondi ta’ investiment fl-Ewropa

01 Il-fondi ta’ investiment jiġbru flimkien il-kapital tal-investituri u jinvestuh b’mod kollettiv permezz ta’ portafoll ta’ assi bħal stokks, bonds u proprjetà immobbli, f’konformità ma’ politika ta’ investiment iddefinita u mal-prinċipju tat-tixrid tar-riskju. Huma għandhom rwol importanti fl-Unjoni tas-Swieq Kapitali, l-inizjattiva tal-UE li tgħin biex ikun hemm fluss ta’ investimenti fl-UE kollha, u b’hekk jaċċelleraw it-tkabbir, joħolqu l-impjiegi u jtejbu l-awtonomija tal-UE. L-għan huwa li jinħoloq suq uniku kompetittiv u li l-investituri jingħataw għażla usa’ ta’ prodotti li jkunu irħas iżda affidabbli.

02 Fi tmiem l-2020, il-valur nett tal-assi (NAV) tal-64 000 fond ta’ investiment domiċiljati fl-UE kien ta’ EUR 18.8 triljun, li jagħmel lill-UE t-tieni l-akbar suq fid-dinja, wara l-Istati Uniti, għall-fondi ta’ investiment f’termini ta’ assi mmaniġġjati. Aktar minn 60 % ta’ dan l-ammont (EUR 11.6 triljun) ġew investiti f’impriżi ta’ investiment kollettiv f’titoli trasferibbli (UCITS), li kienu mmirati l-aktar lejn l-investituri fil-livell tal-konsumatur. Fondi ta’ investiment alternattivi (AIFs), li jirrappreżentaw EUR 7.1 triljun f’NAV, jinkludu l-fondi kollha għajr il-UCITS (jiġifieri fondi ta’ investiment ta’ proprjetà immobbli, fondi ta’ ekwità privata, ċerti fondi tas-suq monetarju, fondi ħeġġ, u fondi oħra). Dan it-tip ta’ fond huwa mmirat prinċipalment lejn l-investituri professjonali.

03 Il-fondi ta’ investiment Ewropej kienu qed jiżdiedu b’mod kostanti fi snin reċenti. Bejn l-2011 u l-2020, in-NAV tagħhom żdied b’119 % (jiġifieri aktar minn EUR 10 triljun), u kull sena ġie rreġistrat dħul nett, billi l-valur ta’ xiri ġdid kien jaqbeż kontinwament it-tifdijiet. Madwar nofs dan it-tkabbir jista’ jiġi spjegat mill-bejgħ nett tal-fondi ta’ investiment, u n-nofs l-ieħor mill-apprezzament tas-suq (ara l-Figura 1). Minn meta ġiet adottata d-Direttiva dwar Maniġers ta’ Fondi ta’ Investiment Alternattivi (AIFMD)^[1] fl-2011, in-NAV tal-AIFs tal-UE kiber b’pass aktar mgħaġġel minn dak tal-UCITS, li żied is-sehem mis-suq tiegħu minn 27 % tal-fondi tal-UE fi tmiem l-2010, għal 38 % 10 snin wara.

04 Għalkemm id-daqs tal-fondi domiċiljati fl-UE kiber, dawn għadhom ferm iżgħar mill-ekwivalenti tagħhom fl-Istati Uniti. Barra minn hekk, il-biċċa l-kbira mill-akbar maniġers tal-assi tad-dinja għadhom ibbażati fl-Istati Uniti. Mill-20 l-akbar maniġers tal-assi fid-dinja, 2 biss għandhom is-sede tagħhom fl-UE.

05 Il-maġġoranza l-kbira tal-fondi ta’ investiment Ewropej huma domiċiljati fi ftit pajjiżi biss. Fl-2020, kważi 80 % tal-assi netti kollha mmaniġġjati kienu mmaniġġjati minn fondi fil-Lussemburgu (EUR 4.70 triljun), l-Irlanda (EUR 3.08 triljun), il-Ġermanja (EUR 2.39 triljun), Franza (EUR 1.97 triljun) u r-Renju Unit (EUR 1.75 triljun) (ara l-Figura 2). Fil-każ tal-UCITS, aktar minn nofs l-assi netti kollha huma domiċiljati fil-Lussemburgu jew l-Irlanda. Mill-assi kollha mmaniġġjati fl-UE, 70 % kienu miżmuma minn fondi awtorizzati jew irreġistrati għad-distribuzzjoni fi Stat Membru wieħed biss. Kienu 37 % tal-UCITS u 3 % tal-AIFs li ġew irreġistrati għad-distribuzzjoni f’aktar minn tliet Stati Membri.

06 L-investituri istituzzjonali jżommu kważi żewġ terzi tan-NAV tal-fondi ta’ investiment. L-unitajiet domestiċi jżommu direttament madwar kwart tal-fondi kollha (ara l-Figura 3), iżda għandhom ukoll esponiment indirett sinifikanti għall-fondi ta’ investiment permezz ta’ kuntratti tal-assigurazzjoni tal-ħajja u kuntratti tal-pensjoni.

07 Minkejja rati tal-imgħax kważi żero, l-unitajiet domestiċi Ewropej għadhom iżommu parti kbira (37 % fi tmiem l-2020) mill-assi finanzjarji tagħhom f’depożiti, li huwa aktar mid-doppju tal-Istati Uniti (16 %). Il-fondi ta’ investiment żiedu s-sehem tagħhom minn 8.3 % fl-2011 għal 12.1 % fl-2017.

Qafas regolatorju

08 Il-leġiżlazzjoni prinċipali hija d-Direttiva dwar l-Impriżi ta’ Investiment Kollettiv f’Titoli Trasferibbli (id-Direttiva UCITS)^[2] u d-Direttiva dwar Maniġers ta’ Fondi ta’ Investiment Alternattivi (l-AIFMD). Dawn id-direttivi jvarjaw fil-kamp ta’ applikazzjoni u fis-sustanza. Id-Direttiva UCITS hija regolament dwar prodotti, filwaqt li l-AIFMD tiffoka fuq ir-rekwiżiti għall-maniġers. Iż-żewġ direttivi huma direttivi ta’ armonizzazzjoni minima li jippermettu li l-leġiżlaturi nazzjonali jistabbilixxu aktar regoli u regoli li jkunu aktar stretti mill-istandards minimi stipulati mid-dritt tal-UE. Id-Direttiva dwar is-Swieq fl-Istrumenti Finanzjarji (MiFID II) tistipula r-rekwiżiti għall-imġiba fin-negozju u dawk organizzazzjonali għad-ditti tal-investiment, jiġifieri dawk l-istituzzjonijiet li jbigħu fondi lill-klijenti konsumaturi.

09 Id-Direttiva UCITS oriġinali ġiet riveduta diversi drabi u l-Kummissjoni pproponiet emenda oħra fil-25 ta’ Novembru 2021 fil-kuntest tar-reviżjoni tal-AIFMD. Fl-2019 ġew introdotti emendi għall-qafas tal-UCITS u tal-AIFM bl-għan li jitneħħew l-ostakli regolatorji għad-distribuzzjoni transfruntiera tal-fondi ta’ investiment (il-pakkett transfruntier). Barra minn hekk, id-dritt tal-UE jkopri tipi speċifiċi ta’ fondi, eż. fondi tas-suq monetarju (MMFR).

10 Wieħed mill-objettivi ewlenin tad-Direttivi UCITS u AIFM huwa li jiġu ffaċilitati l-attivitajiet transfruntieri mwettqa mill-maniġers ta’ fondi u l-fondi ta’ investiment. Huma introduċew passaporti ta’ ġestjoni u ta’ kummerċjalizzazzjoni għall-fondi u għall-maniġers ta’ fondi domiċiljati fl-UE:

• Il-passaport ta’ ġestjoni jippermetti li kumpanija maniġerjali tal-UCITS jew maniġer ta’ AIF (AIFM) li jkun ġie awtorizzat fi Stat Membru jwettqu n-negozju tagħhom fi Stati Membri oħra tal-UE, jew bil-libertà li jipprovdu servizzi jew inkella billi jistabbilixxu fergħa. Filwaqt li attività transfruntiera bħal din hija suġġetta għal proċedura ta’ notifika bejn l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti (NCAs) fl-Istati Membri involuti, il-maniġer ta’ fond ma għandux għalfejn jgħaddi minn proċess ta’ awtorizzazzjoni ulterjuri.
• Il-passaport ta’ kummerċjalizzazzjoni jippermetti li l-UCITS jew l-AIFs li jkunu ġew awtorizzati mill-NCA fi Stat Membru tal-UE jiġu kkummerċjalizzati fi Stati Membri oħra tal-UE fuq bażi transfruntiera mingħajr il-ħtieġa ta’ awtorizzazzjoni mill-NCAs tal-Istati Membri ospitanti. Filwaqt li l-passaport ta’ kummerċjalizzazzjoni tal-UCITS jippermetti l-kummerċjalizzazzjoni tal-UCITS lil investituri fil-livell tal-konsumatur u dawk istituzzjonali, il-passaport ta’ kummerċjalizzazzjoni tal-AIF huwa limitat għall-kummerċjalizzazzjoni lil investituri professjonali biss. B’mod simili għall-passaport ta’ ġestjoni, l-awtorizzazzjoni hija sostitwita bi proċedura ta’ notifika bejn l-NCAs fi Stati Membri differenti tal-UE.

Responsabbiltajiet tal-UE u tal-Istati Membri

11 Is-sistema Ewropea għas-superviżjoni tal-fondi hija magħmula minn għadd ta’ partijiet ikkonċernati Ewropej u dawk nazzjonali. Filwaqt li l-korpi tal-UE huma responsabbli għall-ħidma leġiżlattiva u ta’ koordinazzjoni sottostanti, kull Stat Membru huwa responsabbli għat-traspożizzjoni tad-dritt tal-UE u għas-superviżjoni tal-fondi ta’ investiment fit-territorju tiegħu:

• Il-Kummissjoni Ewropea, b’mod partikolari d-Direttorat Ġenerali tagħha għall-Istabbiltà Finanzjarja, is-Servizzi Finanzjarji u l-Unjoni tas-Swieq Kapitali (id-DĠ FISMA), hija responsabbli għall-inizjattivi ta’ politika rigward is-settur finanzjarju, inkluż li tipproponi direttivi u regolamenti.
• L-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq (ESMA) hija aġenzija indipendenti tal-UE responsabbli għall-protezzjoni tal-investituri u għall-promozzjoni ta’ swieq finanzjarji stabbli u ordnati. Ir-responsabbiltajiet tal-ESMA jinkludu l-konverġenza superviżorja, u l-identifikazzjoni tar-riskji għall-istabbiltà finanzjarja u għall-investituri, b’mod komparabbli mal-ASE l-oħra li magħhom hija tikkondividi strutturi korporattivi u sfidi relatati.
• Il-Bord Ewropew dwar ir-Riskju Sistemiku (BERS) huwa responsabbli għas-sorveljanza makroprudenzjali tas-sistema finanzjarja tal-UE. Huwa jaħdem mill-qrib mal-ESMA u mal-awtoritajiet superviżorji l-oħra.
• Ir-responsabbiltà għas-superviżjoni tal-fondi u tal-maniġers ta’ fondi hija f’idejn l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti, fuq il-bażi tal-liġijiet nazzjonali li jridu jikkonformaw mal-istandards minimi stabbiliti mid-dritt tal-UE, jew tad-dritt tal-UE direttament applikabbli. L-NCAs huma membri li jivvutaw fil-Bord tal-ESMA, u jipparteċipaw fix-xogħol imwettaq mill-BERS.

Ambitu u approċċ tal-awditjar

12 Aħna wettaqna dan l-awditu biex inwieġbu għal-livell għoli ta’ interess pubbliku fil-fondi ta’ investiment li huma partikolarment importanti biex l-UE tiżviluppa l-Unjoni tas-Swieq Kapitali tagħha. Dawn huma suxxettibbli għal riskji għall-investituri u għall-istabbiltà finanzjarja. L-awditu tagħna jkopri l-perjodu bejn l-2016 u Lulju 2021.

13 L-awditu eżamina jekk l-UE ħolqitx suq uniku reali għall-fondi ta’ investiment li jiżgura l-protezzjoni tal-investituri u l-istabbiltà finanzjarja. Aħna indirizzajna wkoll is-sottomistoqsijiet li ġejjin:

• L-azzjonijiet tal-UE stabbilew qafas regolatorju adatt biex ikun jista’ jinħoloq suq uniku reali għall-fondi ta’ investiment?
• L-azzjonijiet tal-UE rawmu l-konverġenza superviżorja?
• L-azzjonijiet tal-UE jipproteġu lill-investituri b’mod effettiv?
• L-azzjonijiet tal-UE jivvalutaw u jimmitigaw b’mod effettiv ir-riskji għall-istabbiltà finanzjarja?
• L-awtoritajiet tal-UE għandhom data affidabbli disponibbli biex jidentifikaw ir-riskji għall-istabbiltà finanzjarja u għall-investituri?

14 Il-kriterji tal-awditjar tagħna huma meħuda mill-istandards internazzjonali stabbiliti mill-IOSCO, u mid-dritt tal-UE (b’mod partikolari d-Direttivi UCITS u AIFM, ir-Regolament MMF u r-Regolament ESMA). F’xi każijiet inqabblu s-suq tal-UE ma’ dak tal-Istati Uniti, li huwa s-suq kapitali l-aktar żviluppat.

15 Il-fokus tal-awditu kien fuq l-azzjonijiet li ttieħdu mit-tliet entitajiet awditjati: il-Kummissjoni, l-ESMA, u l-BERS. Wettaqna intervisti mal-persunal minn dawn l-istituzzjonijiet, u eżaminajna d-dokumentazzjoni rilevanti. Sabiex niksbu fehim approfondit addizzjonali, aħna intervistajna lir-rappreżentanti ta’ ħames NCAs, diversi assoċjazzjonijiet nazzjonali tal-ġestjoni tal-assi, u tliet organizzazzjonijiet tal-konsumatur. Iltqajna wkoll mal-EBA u mal-EIOPA. Biex nikkomplementaw din l-informazzjoni, wettaqna stħarriġ elettroniku tal-NCAs, tal-Ministeri tal-Finanzi, u tal-assoċjazzjonijiet tal-fondi ta’ investiment fis-27 pajjiż membru kollha sabiex niksbu l-fehmiet ta’ dawn il-partijiet ikkonċernati ewlenin. Ma awditjajniex direttament lill-NCAs iżda koprejna r-rwol tagħhom bħala Membri tal-ESMA.

Osservazzjonijiet

L-objettivi tal-leġiżlaturi tal-UE ntlaħqu biss sa ċertu punt

Il-leġiżlaturi tal-UE jistabbilixxu objettivi ambizzjużi għal suq uniku għall-fondi ta’ investiment

16 Il-Kummissjoni u l-koleġiżlaturi tal-UE stabbilew objettivi ambizzjużi għal suq uniku għall-fondi ta’ investiment. Fl-1985, l-ewwel Direttiva UCITS ġiet adottata sabiex jinħolqu l-kundizzjonijiet biex il-fondi u l-maniġers ta’ fondi domiċiljati f’Membru wieħed ikunu jistgħu jikkummerċjalizzaw il-fondi tagħhom fl-UE kollha mingħajr superviżjoni fi Stati Membri oħra. Il-koleġiżlaturi kellhom l-għan li:

• jagħmluha aktar faċli biex il-fondi jiġu kkummerċjalizzati fi Stati Membri oħra;
• jiżguraw protezzjoni aktar effettiva u aktar uniformi għall-investituri; u
• iqarrbu l-kundizzjonijiet għall-kompetizzjoni.

17 Kien mistenni li suq aktar integrat tal-fondi ta’ investiment ikun joffri lill-investituri tal-UE aktar għażla, u li dan ikun joħloq opportunitajiet ġodda ta’ negozju għall-industrija tal-fondi. Ir-rilevanza ta’ dawn il-prinċipji ġenerali u l-importanza li jiġu żgurati kundizzjonijiet ekwivalenti ġew imtennija mill-ġdid meta ġiet adottata l-AIFMD fl-2013^[3].

Ir-reġim tal-passaporti ma ħoloqx suq uniku reali

18 Ir-reġim tal-passaporti kkontribwixxa għal konċentrazzjoni ta’ domiċilji tal-fondi. L-azzjonijiet tal-UE stabbilew passaporti ta’ kummerċjalizzazzjoni u ta’ ġestjoni għall-fondi (ara l-paragrafu 10). Madankollu, is-suq tal-fond Ewropew għadu frammentat, u l-maġġoranza tal-fondi huma domiċiljati fi ftit pajjiżi (ara l-Figura 4).

19 Fil-biċċa l-kbira mill-Istati Membri, il-fondi huma prinċipalment distribwiti fis-suq domestiku tagħhom. Min-naħa l-oħra, il-fondi domiċiljati fi ftit pajjiżi jinbiegħu b’mod predominanti barra mill-pajjiż (ara l-Figura 5). Skont l-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Ġestjoni tal-Fondi u l-Assi (EFAMA), il-fondi lokali jirrappreżentaw 67 % tas-sjieda tal-fondi fl-Ewropa, meta mqabbla ma’ 73 % ta’ 10 snin ilu.

20 F’diversi Stati Membri tal-UE, il-biċċa l-kbira mill-fondi transfruntieri jinbiegħu minn maniġers tal-assi nazzjonali, mhux minn maniġers tal-assi barranin. Ripartizzjoni tas-sjieda tal-fondi ta’ investiment, inklużi l-fondi transfruntieri promossi minn fornituri nazzjonali, hija ppreżentata fil-Figura 6.

21 Il-Kummissjoni ssejjaħ dan il-fenomenu bħala “fondi round-trip”, kategorija ta’ fondi li hija ma tqisx bħala fondi transfruntieri “reali”. Skont l-ESMA, spiss il-fondi jiġu nnotifikati għall-kummerċjalizzazzjoni transfruntiera, iżda mhux bilfors jiġu kkummerċjalizzati. Għalhekk, il-kummerċjalizzazzjoni transfruntiera reali hija aktar limitata milli jissuġġerixxu ċ-ċifri. Fil-valutazzjoni tal-impatt tagħha li takkumpanja l-proposti tal-pakkett transfruntier fl-2018, il-Kummissjoni kkonkludiet li l-fondi round-trip ma jirrappreżentawx approfondiment reali tas-suq uniku, u lanqas żieda fl-għażla tal-investituri, u bħala indikazzjoni aħjar tal-attività transfruntiera qieset każijiet fejn fond jiġi kkummerċjalizzat f’mill-inqas Stat Membru wieħed barra mis-suq domestiku tal-maniġer u d-domiċilju tiegħu^[4].

22 Abbażi tal-valutazzjoni tal-impatt tal-Kummissjoni li takkumpanja l-pakkett transfruntier^[5], il-koleġiżlaturi identifikaw approċċi regolatorji u superviżorji diverġenti bħala raġuni għall-frammentazzjoni tas-swieq tal-fondi tal-UE. Huma osservaw ukoll li l-ostakli għall-kummerċjalizzazzjoni transfruntiera pprevenew li l-fondi jiġu kkummerċjalizzati fi Stati Membri oħra^[6]. Għaldaqstant, il-pakkett leġiżlattiv iffoka fuq l-indirizzar tar-rekwiżiti nazzjonali u tal-prattiki regolatorji diverġenti rigward l-użu tal-passaporti tal-UE, inklużi r-rekwiżiti ta’ kummerċjalizzazzjoni, it-tariffi regolatorji, u r-rekwiżiti amministrattivi u ta’ notifika.

23 Filwaqt li għad hemm approċċi diverġenti, aħna sibna li l-Kummissjoni ma wrietx li l-ostakli għad-dħul fis-suq li jirriżultaw huma fil-fatt il-kawża prinċipali tal-frammentazzjoni tas-suq u tal-għadd baxx ta’ fondi transfruntieri reali. Aħna nosservaw li f’rapport tal-2018 dwar it-tħaddim tal-AIFMD, kważi nofs il-parteċipanti mistħarrġa ddikjaraw li l-AIFMD ma tiġix applikata b’mod konsistenti fl-UE kollha. B’hekk, il-problema mhijiex il-leġiżlazzjoni, iżda l-applikazzjoni tagħha fl-Istati Membri. Madankollu, din l-inkonsistenza ma kinitx ta’ tħassib kbir għall-biċċa l-kbira mill-parteċipanti fir-rapport (ara l-Figura 7).

24 Bħala l-istrument leġiżlattiv użat mill-koleġiżlaturi, id-direttivi jistabbilixxu standards minimi. Id-direttivi rispettivi tal-UE jistipulaw b’mod espliċitu li, bħala regola ġenerali, Stat Membru domiċiljari jista’ jistabbilixxi regoli li huma aktar stretti minn dawk stabbiliti f’din id-Direttiva^[8]. Ir-rapport de Larosière enfasizza li d-direttivi ma jilħqux il-livell meħtieġ ta’ armonizzazzjoni u rrakkomanda li tiġi evitata leġiżlazzjoni futura li tippermetti traspożizzjoni u applikazzjoni inkonsistenti^[9]. Nofs l-NCAs li wieġbu għall-istħarriġ tagħna qalu li l-liġijiet fl-Istati Membri tagħhom fil-fatt imponew regoli aktar stretti. Aħna nosservaw li regoli uniformi fl-għamla ta’ regolamenti jistgħu jkunu aktar xierqa għall-ħolqien ta’ kundizzjonijiet ekwivalenti fl-UE kollha.

25 Barra minn hekk, aħna nosservaw li d-direttivi wasslu għal ġirja lejn l-iktar livell baxx. Il-prattika ta’ “gold-plating” (jiġifieri l-istabbiliment ta’ standards ogħla) u d-diskussjonijiet tagħna mal-partijiet ikkonċernati jissuġġerixxu li dawk il-pajjiżi li sempliċiment jittrasponu r-rekwiżiti minimi preskritti fid-direttivi għandhom vantaġġ kompetittiv bħala pajjiżi domiċiljari meta mqabbla ma’ pajjiżi li għandhom standards ogħla. Ikkombinat ma’ reġim tat-taxxa favorevoli u l-possibbiltà ta’ trasferiment tal-profitti, dan joħloq inċentivi b’saħħithom biex l-industrija tal-fondi tkun involuta f’għażla opportunistika tal-ġurisdizzjoni, u dan iwassal għal distorsjonijiet tal-kompetizzjoni.

L-impatt tal-inizjattivi leġiżlattivi huwa limitat

26 Aħna sibna li l-analiżi tal-Kummissjoni stess tirrikonoxxi l-impatti limitati tal-proposti leġiżlattivi tagħha. Il-Kummissjoni identifikat fatturi ewlenin sinifikanti, bħat-tassazzjoni, id-domanda lokali u n-network ta’ distribuzzjoni, li jaffettwaw fejn il-maniġers tal-assi jagħżlu li jqassmu l-fondi ta’ investiment tagħhom, iżda li ma jistgħux jiġu indirizzati mid-dritt tal-UE.

27 Barra minn hekk, aħna nosservaw li problema prinċipali li ġiet identifikata mill-Kummissjoni stess mhijiex il-qafas legali per se, iżda li l-pajjiżi ospitanti joħolqu ostakli għad-dħul fis-suq. Il-Kummissjoni għandha għodod biex tindirizza każijiet fejn l-Istati Membri joħolqu ostakli għad-dħul fis-suq jew fejn l-NCAs potenzjalment jiksru d-dritt tal-UE, jiġifieri s-setgħa tagħha bħala gwardjan tat-Trattati li tibda proċeduri ta’ ksur jew li titlob lill-ESMA tibda proċedura ta’ “ksur tad-dritt tal-Unjoni”. Madankollu, il-Kummissjoni kkonkludiet li l-ostakli li jifdal jistgħu jiġu indirizzati bl-aktar mod effiċjenti (permezz tal-leġiżlazzjoni) fil-livell tal-UE^[10].

28 Il-valutazzjonijiet tal-impatt, bħal dik għall-pakkett transfruntier, spiss jinkludu evalwazzjoni ex post tad-dispożizzjonijiet affettwati mill-inizjattiva. Madankollu, kien hemm dewmien fir-reviżjoni tad-Direttiva UCITS, li inizjalment kienet mistennija li ssir sa Settembru 2017.

29 Il-Kummissjoni qatt ma wettqet kontroll komprensiv tal-idoneità tal-qafas legali komplet li jirregola l-fondi ta’ investiment. L-ebda kontroll ta’ dan it-tip ma huwa ppjanat fil-futur qarib. L-uniku kontroll tal-idoneità li jkopri parzjalment il-fondi ta’ investiment kien kontroll tal-idoneità tar-rekwiżiti superviżorji tal-UE li l-Kummissjoni wettqet fil-perjodu 2017-2019^[11].

30 Il-Kummissjoni tistabbilixxi Pjanijiet Strateġiċi pluriennali u Pjanijiet ta’ Ġestjoni annwali, u tirrapporta dwar l-ilħuq tal-objettivi tagħha. Aħna sibna nuqqasijiet fil-kejl tal-prestazzjoni mwettaq mill-Kummissjoni. Pereżempju, l-indikatur prinċipali tar-riżultati għall-UCITS fil-Pjan Strateġiku 2016-2020 kien is-sehem ta’ fondi transfruntieri tal-UCITS fir-rigward tal-għadd totali mibjugħ fl-UE. Aħna nosservaw li aktar tard il-Kummissjoni baxxiet il-livell għal dak li jikkostitwixxi fond transfruntier, minn fondi mibjugħa f’mill-inqas ħames Stati Membri għal fondi mibjugħa f’mill-inqas tliet Stati Membri.

31 Il-Pjan Strateġiku 2020-2024 jinkludi prinċipalment objettivi orizzontali speċifiċi u indikaturi tar-riżultati relatati. Aħna sibna li l-biċċa l-kbira mill-istadji importanti u l-miri interim stabbiliti għall-indikaturi tar-riżultati fil-Pjan Strateġiku 2020-2024 mhumiex speċifiċi. L-indikaturi jridu jkunu rilevanti, aċċettati, kredibbli, faċli biex jiġu mmonitorjati u robusti, abbażi tal-qafas ta’ kontroll intern tal-Kummissjoni. Jintużaw termini bħal “żieda”, “xejra pożittiva” u “tnaqqis”, iżda mingħajr ma jiġi speċifikat il-livell sa fejn żieda jew tnaqqis ikunu jitqiesu sodisfaċenti. Barra minn hekk, il-miri għal xi indikaturi tar-riżultati mhumiex ambizzjużi. Pereżempju, it-tnaqqis fl-ispejjeż għall-investituri fil-livell tal-konsumatur kien diġà ntlaħaq meta ġiet stabbilita l-mira.

It-traspożizzjoni mhux dejjem kienet f’waqtha

32 Il-Kummissjoni tivverifika l-puntwalità, il-kompletezza u l-konformità tat-traspożizzjoni tad-direttivi mill-Istati Membri. Traspożizzjoni tardiva u/jew skorretta tista’ tipprevieni l-ħolqien ta’ kundizzjonijiet ekwivalenti u xxekkel il-funzjonament xieraq tas-suq uniku, u suppost il-Kummissjoni għandha tniedi proċeduri ta’ ksur biex tħeġġeġ lill-Istati Membri jaġixxu meta jkunu tard fl-adozzjoni tal-miżuri meħtieġa.

33 Fir-rigward tad-Direttiva UCITS u l-AIFMD, 12-il Stat Membru biss innotifikaw it-traspożizzjoni sad-dati ta’ skadenza. Barra minn hekk, imbagħad għaddew tmien snin oħra sa meta l-Kummissjoni qieset li t-traspożizzjoni tal-AIFMD kienet kompleta.

L-ESMA żiedet l-isforzi tagħha biex trawwem konverġenza superviżorja u biex tippromwovi superviżjoni effettiva, iżda l-progress huwa limitat

34 Kif deskritt hawn fuq (ara l-paragrafu 08), l-NCAs jissorveljaw il-fondi ta’ investiment u l-maniġers tagħhom, kif ukoll id-ditti tal-investiment u l-intermedjarji finanzjarji l-oħra, abbażi ta’ liġijiet nazzjonali armonizzati, iżda mhux abbażi ta’ standards uniformi. B’hekk, ir-rekwiżiti legali u l-prattiki regolatorji xorta jistgħu jvarjaw minn Stat Membru għal ieħor.

35 F’dan l-isfond, il-leġiżlaturi tal-UE inkarigaw lill-ESMA biex:

• tikkontribwixxi għall-iżgurar ta’ applikazzjoni konsistenti, effiċjenti u effettiva tal-liġijiet applikabbli tal-UE; u
• trawwem il-konverġenza tal-prattiki superviżorji biex tissaħħaħ aktar il-konsistenza fl-eżiti superviżorji fl-NCAs kollha bl-għan li tiġi stabbilita kultura superviżorja komuni^[12].

36 Il-konverġenza superviżorja ma tfissirx approċċ “wieħed tajjeb għal kulħadd”, iżda pjuttost implimentazzjoni u applikazzjoni konsistenti u effettivi tal-istess regoli, u approċċi suffiċjentement simili għal riskji simili. L-għan ġenerali huwa li jsir sforz għal eżiti regolatorji u superviżorji komparabbli. Madankollu, dan ma jfissirx li huwa suffiċjenti li jintlaħqu eżiti komparabbli, irrispettivament mill-approċċi superviżorji użati.

37 Ir-rapport de Larosière enfasizza l-importanza tal-konverġenza għas-swieq finanzjarji tal-UE^[13]. Fl-2014, l-FMI, il-Kummissjoni u l-Parlament ippubblikaw rapporti dwar il-funzjonament tas-Sistema Ewropea ta’ Superviżjoni Finanzjarja. Huma rrikonoxxew il-kontribut tal-ESMA għall-istabbiliment ta’ ġabra unika tar-regoli, iżda ssuġġerew li jiżdied il-fokus fuq il-konverġenza superviżorja^[14].

38 Il-Kummissjoni enfasizzat ukoll li superviżjoni aktar effettiva u konsistenti hija essenzjali biex jiġu eliminati l-possibbiltajiet għal arbitraġġ regolatorju, u li l-ESMA għandha rwol ewlieni fit-trawwim tal-integrazzjoni tas-suq kapitali^[15]. Din id-dikjarazzjoni ġiet imtennija fil-kuntest tar-reviżjonijiet imwettqa fl-2019 tar-Regolamenti tal-ASE. Il-leġiżlaturi tal-UE enfasizzaw li “għalhekk, il-progress ulterjuri fil-konverġenza superviżorja huwa partikolarment urġenti sabiex tiġi kkompletata l-unjoni tas-swieq kapitali”^[16].

L-ESMA għandha l-għodod biex trawwem il-konverġenza superviżorja

39 Biex trawwem il-konverġenza, l-ESMA għandha ħafna għodod għad-dispożizzjoni tagħha li jistgħu jiġu raggruppati fi tliet kategoriji: għodod preparatorji, ta’ implimentazzjoni u ta’ valutazzjoni/rimedju. Ħarsa ġenerali tingħata fil-Figura 8. L-ESMA ħolqot għodod ulterjuri, bħal diskussjonijiet dwar il-każijiet u CSAs.

L-ESMA żiedet ix-xogħol ta’ konverġenza tagħha

40 L-ESMA żiedet l-isforzi tagħha fil-qasam tal-konverġenza superviżorja. Fl-Orjentazzjoni Strateġika 2016-2020 tagħha, l-ESMA kienet wegħdet li timpenja aktar riżorsi biex tippromwovi l-konverġenza superviżorja, iċċarat l-objettivi tagħha, u mmirat għadd ta’ oqsma speċifiċi għax-xogħol ta’ konverġenza tagħha. Minn dak iż-żmien ’il hawn, l-ESMA żiedet l-għadd tal-persunal tagħha li jaħdem fuq il-konverġenza f’dan il-qasam minn 5 (5.7 FTE) għal 8 fl-2020 (8.7 FTE).

41 Fl-2020, l-ESMA ħolqot qafas għal approċċ aktar ibbażat fuq ir-riskju għall-attivitajiet ta’ konverġenza superviżorja tagħha. Mappa termika tidentifika r-riskji rilevanti, iżda ftit fiha informazzjoni dwar l-applikazzjoni mhux uniformi tar-regoli u dwar il-prattiki diverġenti. Madankollu, il-mappa termika hija pass pożittiv. Hija kienet effettiva fl-identifikazzjoni tal-oqsma għas-superviżjoni bbażata fuq ir-riskju fl-UE kollha, iżda inqas effettiva fl-identifikazzjoni ta’ suġġetti għal xogħol ta’ konverġenza ulterjuri. Aħna sibna wkoll li l-ESMA rnexxielha timplimenta approċċ aktar sistematiku u bbażat fuq l-evidenza għax-xogħol ta’ konverġenza.

Hemm evidenza limitata tal-impatti, u ma hemm l-ebda mekkaniżmu fis-seħħ biex ikejjel l-effettività

L-effettività tal-linji gwida ma tintweriex

42 Fil-passat, għodod preparatorji bħal linji gwida kienu l-għodod ta’ konverġenza l-aktar importanti tal-ESMA. Il-linji gwida huma suġġetti għall-“mekkaniżmu ta’ konformità jew spjegazzjoni”, jiġifieri jeħtieġ li l-NCAs jinnotifikaw lill-ESMA jekk humiex biħsiebhom jimplimentawhom jew le. L-ESMA tippubblika tabelli ta’ konformità għal kull linja gwida, u dawn jiġu aġġornati regolarment^[17].

43 Aħna sibna li l-konformità mill-NCA mhux dejjem tiġi żgurata. Il-gwida interna tal-ESMA^[18] tirrikjedi li din tivverifika u tivvaluta l-applikazzjoni tal-linji gwida. Filwaqt li l-ESMA tistaqsi lill-NCAs kull sena rigward il-konformità tagħhom mal-linji gwida, hija vverifikat il-konformità reali tal-NCA darba biss permezz ta’ evalwazzjoni bejn il-pari. Hija żvelat li l-linji gwida ma kinux effettivi fil-promozzjoni tal-konverġenza superviżorja u li, b’mod ġenerali, l-NCAs kienu kkonformaw kif innotifikat sa ċertu punt biss (ara l-Kaxxa 1).

Azzjonijiet superviżorji komuni rawmu skambji regolari fost is-superviżuri, u ppermettew lill-ESMA tikkoordina l-attivitajiet superviżorji tal-NCAs

44 L-azzjonijiet superviżorji komuni (CSAs) huma għodda ta’ konverġenza li ġiet żviluppata mill-ESMA, bħan-networks ta’ koordinazzjoni superviżorja u l-iskambji mal-NCAs abbażi tal-ilmenti. L-ESMA tapprezza dawn l-għodod minħabba n-natura progressiva tagħhom, u minħabba li jgħinu biex jiġu identifikati kwistjonijiet ta’ konverġenza. L-ESMA diġà nediet diversi CSAs relatati mal-UCITS u mal-MiFID II.

45 Is-CSAs u n-networks ta’ koordinazzjoni huma għodod li jippermettu lis-superviżuri jikkondividu l-esperjenzi u jitgħallmu minn xulxin, li jwassal għall-konklużjoni li jenħtieġ li maż-żmien jikkontribwixxu għal kultura superviżorja komuni. Is-CSAs jgħinu wkoll lill-ESMA biex tidentifika diverġenzi fil-prattiki superviżorji u nuqqasijiet potenzjali fis-superviżjoni tal-NCAs, u biex tipprovdi gwida fl-applikazzjoni prattika tad-dritt tal-UE, eż. fejn NCAs individwali għad ma għandhomx metodoloġija soda.

46 Is-CSAs jippermettu li l-ESMA tiffoka l-attenzjoni superviżorja fuq riskji speċifiċi, u tippromwovi u tikkoordina attivitajiet superviżorji. Dan jista’ jirriżulta f’volum qawwi ta’ xogħol, tħassib li tqajjem minn diversi NCAs fl-istħarriġ tagħna.

L-għodod ta’ valutazzjoni u ta’ rimedju rari ħafna ntużaw, minkejja l-impatt potenzjalment akbar tagħhom

47 L-evalwazzjonijiet bejn il-pari huma għodda potenzjalment b’saħħitha, iżda rari jintużaw fil-qasam tal-fondi ta’ Investiment. L-ESMA biħsiebha tużahom aktar fil-futur qarib, iżda enfasizzat ukoll il-limitazzjonijiet tar-riżorsi u l-ħtieġa li jinżamm bilanċ fis-setturi kollha taħt il-mandat tagħha. Dak li jiddistingwi evalwazzjoni bejn il-pari minn għodod oħra ta’ konverġenza huwa li din tirrikjedi li l-ESMA twettaq u tippubblika valutazzjoni formali mhux biss tal-livell ta’ konverġenza milħuq f’termini ta’ prattiki superviżorji u infurzar, iżda wkoll tal-kapaċità superviżorja. Hija tippermetti li l-ESMA toħroġ linji gwida u rakkomandazzjonijiet biex tindirizza kwalunkwe dgħufija identifikata. Minn meta ġiet stabbilita fl-2011, l-ESMA wettqet biss żewġ evalwazzjonijiet bejn il-pari tal-fondi ta’ investiment: waħda li tikkonċerna l-Linji Gwida tal-Fond tas-Suq Monetarju (MMF) fl-2013 u oħra relatata mal-Linji Gwida dwar l-ETFs u kwistjonijiet oħra tal-UCITS fl-2018^[19].

48 L-ESMA għandha wkoll żewġ għodod ta’ rimedju għad-dispożizzjoni tagħha: proċeduri ta’ medjazzjoni u ta’ “ksur tad-dritt tal-Unjoni”, li jagħtuha s-setgħa li tinvestiga u tirrimedja ksur allegat tad-dritt tal-Unjoni jew li ssolvi nuqqas ta’ qbil bejn l-NCAs. Kien hemm każ wieħed fejn l-ESMA għenet b’suċċess lil żewġ NCAs biex jilħqu soluzzjoni għal nuqqas ta’ qbil. F’xi każijiet, l-investigazzjonijiet dwar il-ksur tad-dritt tal-Unjoni nbdew b’mod informali. Kien hemm proċedura formali waħda ta’ “ksur tad-dritt tal-Unjoni”, li rriżultat f’bidla fil-prattiki tal-NCAs.

L-ESMA qed tiffaċċja sfidi biex tuża l-għodod tagħha b’mod effettiv

49 Fir-rigward tal-użu effiċjenti u effettiv ta’ dawn is-setgħat, l-ESMA qed tiffaċċja għadd ta’ sfidi. L-ESMA tiddependi fuq id-disponibbiltà tal-NCAs li jipprovdu input, għarfien espert tekniku u persunal li jipparteċipa fix-xogħol ta’ konverġenza tal-ESMA. L-istess jgħodd għall-EBA u l-EIOPA, kif urew l-awditi tagħna ta’ dawn l-aġenziji^[20]. L-ESMA ħadet passi biex tiżgura li l-parteċipanti tal-NCA jkollhom l-għarfien espert meħtieġ. Madankollu, il-parteċipazzjoni tal-NCA fl-attivitajiet ta’ konverġenza tal-ESMA hija fil-biċċa l-kbira volontarja – għajr l-evalwazzjonijiet bejn il-pari, il-medjazzjoni u l-proċeduri ta’ “ksur tad-dritt tal-Unjoni”, u dan xi drabi jxekkel l-effettività tax-xogħol imwettaq mill-ESMA.

50 Aħna sibna li l-biċċa l-kbira mill-NCAs jipparteċipaw fix-xogħol imwettaq mill-ESMA u jikkontribwixxu għalih, iżda li xi NCAs joqogħdu aktar lura. Pereżempju, fil-każ tas-CSAs, l-NCAs iżgħar għandhom it-tendenza li jkunu aktar attivi fil-preżentazzjoni tal-każijiet, filwaqt li xi NCAs akbar jippreferu approċċ aktar passiv. Xi NCAs ma rreaġixxewx għas-sejħiet tal-persunal tal-ESMA biex jipparteċipaw u jippreżentaw il-każijiet b’mod attiv, eż. NCAs li qatt ma użaw is-setgħat ta’ sanzjonar tagħhom ma kkontribwewx għal sessjoni ta’ ħidma relatata li l-ESMA għamlet fl-2020.

51 Il-korp deċiżjonali tal-ESMA jikkonsisti minn rappreżentanti tal-NCA. Filwaqt li dawn tal-aħħar huma meħtieġa jaġixxu fl-interess uniku tal-UE fl-intier tagħha, dan mhux dejjem jiġi żgurat. Il-proposta tal-Kummissjoni biex din il-kwistjoni ta’ governanza korporattiva tiġi indirizzata fil-kuntest tar-rieżaminar tal-ESA ġiet miċħuda. L-aktar kunflitt ta’ interess ovvju ġie indirizzat: L-NCAs għandhom mnejn ma jibqgħux jipparteċipaw fid-diskussjoni u fil-votazzjoni dwar ir-rakkomandazzjonijiet relatati mal-“ksur tad-dritt tal-Unjoni” li jikkonċernaw lilhom infushom. Ir-regoli tal-ESMA dwar il-medjazzjoni jindirizzaw il-kunflitti ta’ interess b’mod simili. Madankollu, ix-xogħol kollu ta’ konverġenza jikkonċerna lill-NCAs peress li huma l-prattiki u l-eżiti superviżorji tagħhom li huma fil-mira. Dan huwa minnu wkoll għall-isforzi tal-ESMA biex trawwem l-effiċjenza u l-effettività tas-superviżjoni.

52 L-ESMA tiddependi fuq id-disponibbiltà tal-NCAs. Eżempju wieħed huwa r-responsabbiltajiet tal-awtoritajiet ta’ domiċilju u tal-awtoritajiet ospitanti f’kuntest transfruntier – punt prominenti u rikorrenti fl-aġenda ta’ konverġenza tal-ESMA (ara l-Kaxxa 2). L-ESMA kienet biss parzjalment effettiva fil-promozzjoni tal-operat bla xkiel tal-passaporti tal-UE għall-kummerċjalizzazzjoni u l-ġestjoni, u b’hekk hija ma rnexxilhiex telimina prattiki superviżorji li joħolqu ostakli għad-dħul fis-suq.

53 Aħna nosservaw ukoll li l-kwistjonijiet kollha ta’ konverġenza li l-ESMA enfasizzat fl-ittra tagħha lill-Kummissjoni dwar ir-reviżjoni tad-Direttiva AIFM^[21] kienu ġew koperti b’mod estensiv minn xogħol ta’ konverġenza. Dan juri li l-isforzi tal-ESMA kienu effettivi biss sa ċertu punt.

54 Eżempju ieħor huwa d-delega. Kemm id-Direttiva UCITS kif ukoll id-Direttiva AIFM jippermettu li l-kumpaniji maniġerjali jiddelegaw funzjonijiet lil partijiet terzi. Madankollu, skont l-ESMA, l-approċċi u l-eżiti superviżorji għadhom ivarjaw f’termini tal-firxa permissibbli tad-delega, kif ukoll il-funzjonijiet li jistgħu jiġu ddelegati (ara l-Kaxxa 3).

55 Aħna osservajna wkoll li l-ESMA qed tiffaċċja xi reżistenza mill-NCAs fl-isforzi tagħha biex ittejjeb it-trasparenza. Pubblikazzjonijiet obbligatorji bħar-Rapport Annwali dwar is-Sanzjonijiet jew ir-Rapport Statistiku Annwali dwar il-Prestazzjoni u l-Prezzijiet ta’ Prodotti ta’ Investiment għall-Konsumatur tal-UE jipprovdu informazzjoni siewja, inkluż fehim approfondit dwar id-differenzi fost l-Istati Membri f’termini tar-realtajiet tas-suq u l-intrużività tas-superviżjoni. Madankollu, hemm reżistenza sinifikanti mill-NCA fir-rigward tal-pubblikazzjoni tar-riżultati tas-CSAs. Ir-rapporti finali dwar is-CSAs qatt ma ġew ippubblikati.

L-NCAs jippreferu għodod preparatorji inqas intrużivi li mhumiex daqstant effettivi

56 Fil-passat, l-ESMA użat primarjament linji gwida, opinjonijiet, u mistoqsijiet u tweġibiet. Aħna sibna evidenza li dawn l-għodod preparatorji mhumiex effettivi ħafna fil-promozzjoni tal-konverġenza superviżorja. Reċentement, l-ESMA ffukat aktar fuq l-għodod ta’ implimentazzjoni, bħan-networks ta’ koordinazzjoni u s-CSAs.

57 Kważi nofs l-NCAs qiesu li l-għodod aktar intrużivi, bħall-proċeduri ta’ “ksur tad-dritt tal-Unjoni” u l-medjazzjoni, mhumiex utli u jippreferu b’mod ċar l-għodod preparatorji. L-għodod intrużivi kważi qatt ma ntużaw mill-ESMA. Madankollu, dawn is-setgħat ikunu jippermettu li l-ESMA tħalli impatt dirett fuq l-azzjonijiet u l-eżiti superviżorji f’każijiet individwali, jew tindirizza każijiet ta’ nuqqas ta’ applikazzjoni jew applikazzjoni skorretta tad-dritt tal-UE.

L-ESMA ma għandha l-ebda mekkaniżmu fis-seħħ biex tkejjel l-effettività

58 Il-programmi ta’ ħidma annwali tal-ESMA jistabbilixxu l-objettivi iżda jiddeskrivu b’mod predominanti l-attivitajiet ippjanati aktar milli jiddefinixxu l-outputs speċifiċi jew l-objettivi verifikabbli. F’termini ta’ għodod, huma juru preferenza għat-trawwim ta’ skambji bejn il-prattikanti superviżorji dwar il-prattiki superviżorji billi jiddiskutu każijiet speċifiċi fil-ħajja reali jew is-CSAs li għadhom kif ġew introdotti. Dan huwa approċċ utli biex jinkiseb fehim aħjar tal-prattiki superviżorji li maż-żmien għandhom mnejn jikkontribwixxu għall-iżvilupp ta’ kultura superviżorja komuni.

59 Il-fatt li s-superviżuri minn NCAs differenti jitkellmu ma’ xulxin, jikkondividu l-esperjenzi, u potenzjalment jitgħallmu minn xulxin huwa, fih innifsu, kisba importanti. Aħna sibna li l-ESMA kellha xi suċċess fil-promozzjoni ta’ approċċi komuni u fit-titjib tal-kwalità tas-superviżjoni, fejn hija bdiet, ikkoordinat u appoġġat attivitajiet superviżorji speċifiċi biex jiġu indirizzati r-riskji individwali fl-UE kollha, eż. permezz tas-CSAs. Madankollu, l-ESMA ftit li xejn għandha evidenza li l-attivitajiet tagħha naqqsu b’mod sinifikanti d-diverġenzi eżistenti.

60 Aħna nirrikonoxxu l-kumplessità tal-kejl tal-impatt tax-xogħol ta’ konverġenza tal-ESMA. Madankollu, il-kejl attwali ffukat fuq l-output tal-ESMA fir-rigward tal-prestazzjoni (inklużi l-indikaturi l-ġodda ewlenin tal-prestazzjoni ffukati fuq l-eżitu li ġew introdotti fl-2019) ma jippermettix li jitkejjel il-punt sa fejn hija kkontribwiet għat-tnaqqis tad-diverġenzi eżistenti fil-prattiki u fl-eżiti superviżorji. L-ESMA mhijiex f’pożizzjoni li tivvaluta l-livell ta’ diverġenza, għajr f’xi oqsma fejn wettqet evalwazzjonijiet bejn il-pari jew diskussjonijiet dwar il-każijiet, u CSAs. Barra minn hekk, l-ESMA għandha stampa mhux kompleta ta’ kif l-NCAs japplikaw id-dritt tal-UE fil-prattika. Din l-istampa hija fil-biċċa l-kbira bbażata fuq dak li l-NCAs jikkondividu. L-ESMA ma għandha l-ebda fehim approfondit dirett dwar l-attivitajiet superviżorji tal-NCAs, u lanqas xi aċċess għal evidenza reali, eż. fl-għamla ta’ fajls superviżorji.

Ix-xogħol imwettaq mill-ESMA żvela dgħufijiet fis-superviżjoni u distorsjonijiet potenzjali tal-kompetizzjoni

61 Skont il-Prinċipji Fundamentali tal-IOSCO^[22], l-istandards globali għar-regolamentazzjoni tat-titoli, l-infurzar b’saħħtu u rigoruż tal-liġijiet dwar it-titoli huwa fundamentali biex titrawwem il-fiduċja tal-investituri. Il-UCITSD u l-AIFMD fihom sett komprensiv ta’ setgħat regolatorji biex jiġi indirizzat il-ksur tar-rekwiżiti regolatorji mill-fondi u mill-maniġers ta’ fondi. Dawn ivarjaw minn sanzjonijiet amministrattivi għal ordnijiet ta’ waqfien u ebda tkomplija, u saħansitra l-irtirar tal-liċenzji, u jippermettu infurzar effettiv tal-liġi.

62 Ix-xogħol imwettaq mill-ESMA juri li l-kwalità tas-superviżjoni tvarja bejn l-Istati Membri. L-ESMA kienet effettiva biex iżżid il-fokus tal-NCAs fuq il-monitoraġġ, u żgurat li jkun hemm approċċi komuni f’dak li jikkonċerna l-ġbir ta’ informazzjoni (inkluż l-identifikazzjoni ta’ nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti regolatorji mill-industrija). Ix-xogħol imwettaq mill-ESMA fuq il-closet indexing u fuq l-ispejjeż u t-tariffi, kif ukoll is-CSA dwar il-ġestjoni tar-riskju tal-likwidità, huma eżempji tajbin.

63 Barra minn hekk, aħna sibna li l-ESMA kellha ħafna inqas impatt fuq il-prattiki u l-eżiti superviżorji f’dak li jikkonċerna s-segwitu tal-NCAs f’każijiet fejn l-attivitajiet tagħha żvelaw nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti regolatorji. Il-fehim approfondit li l-ESMA kisbet mix-xogħol ta’ konverġenza tagħha juri li hemm nuqqas ġenerali ta’ attivitajiet ta’ infurzar li jikkonċernaw l-NCAs kollha fl-UE, għalkemm bi gradi differenti.

64 Aħna sibna li l-NCAs ġeneralment joqogħdu lura milli jużaw setgħat superviżorji formali, minkejja l-isforzi tal-ESMA biex tippromwovi l-użu tagħhom. L-analiżi tagħna tad-dokumenti interni tal-ESMA turi li l-maniġers ta’ fondi li jiksru r-rekwiżiti regolatorji sempliċiment jirriskjaw li jirċievu talba għall-konformità mill-NCA, fejn jintalbu jħallsu lura t-tariffi li nġabru b’mod illegali, jew fl-agħar każ jirċievu multa żgħira.

65 Pereżempju, ir-Rapporti Annwali tal-ESMA dwar l-użu ta’ sanzjonijiet għall-UCITS jindikaw li s-setgħat ta’ sanzjonar ma jintużawx b’mod ugwali fost l-NCAs u li, għajr għal ċerti NCAs, l-għadd u l-ammont ta’ sanzjonijiet maħruġa fil-livell nazzjonali huma relattivament baxxi^[23]. Fl-2020, 13-il NCA ma imponew l-ebda sanzjoni. L-attivitajiet tal-ESMA msemmija hawn fuq jiżvelaw dgħufijiet simili fl-infurzar.

66 L-eżaminar tagħna tar-rapporti interni tal-ESMA juri li kien hemm każijiet ta’ infurzar dgħajjef mill-NCAs, b’hekk ma ssodisfawx l-obbligi tagħhom. Aħna sibna li l-ESMA, minkejja l-isforzi tagħha, ma rnexxilhiex tippromwovi l-infurzar effettiv tad-dritt tal-Unjoni. F’xi każijiet, l-NCAs spjegaw li r-rekwiżiti legali f’pajjiżhom mhumiex ċari biżżejjed, u indikaw problemi jew bit-traspożizzjoni jew bl-applikazzjoni tad-direttivi fl-Istati Membri rispettivi. Fil-fehma tagħna, il-każijiet setgħu potenzjalment ġew indirizzati permezz ta’ proċeduri ta’ “ksur tad-dritt tal-Unjoni”, bl-użu tar-rwol taż-żamma tal-ordni tal-ESMA.

67 Wieħed mill-objettivi tal-promozzjoni tal-konverġenza superviżorja huwa li jiġu pprevenuti d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni u l-arbitraġġ regolatorju li jirriżultaw minn prattiki superviżorji differenti, u li jiġi żgurat li l-attività finanzjarja ma tiġix ittrasferita lejn pajjiżi b’superviżjoni laxka. L-ESMA identifikat prattiki diverġenti f’oqsma bħad-delega, li għandhom il-potenzjal li jirriżultaw f’distorsjonijiet bħal dawn.

68 Dan kien tħassib li wassal għax-xogħol tal-ESMA relatat mal-Brexit. F’dan ir-rigward, aħna sibna li l-ESMA kienet kapaċi tistabbilixxi standards superviżorji komuni għall-awtorizzazzjoni (inkluż fil-qasam tad-delega) ta’ fondi u maniġers ta’ fondi li ma kienx għad kellhom aċċess għas-suq uniku. L-ESMA kienet stabbiliet Network ta’ Koordinazzjoni Superviżorja li ddiskuta 250 każ individwali f’oqsma settorjali differenti, inkluża l-ġestjoni tal-investiment. Aħna sibna li, permezz ta’ impenn estensiv qabel ma ttieħdu deċiżjonijiet superviżorji, l-ESMA kkontribwiet biex tipprevieni distorsjonijiet tal-kompetizzjoni bħal dawn milli jimmaterjalizzaw.

Il-Kummissjoni u l-ESMA ħadu passi biex jipproteġu aħjar lill-investituri, iżda l-ispejjeż għadhom għoljin

69 Il-prodotti ta’ investiment huma kumplessi, u jista’ jkun diffiċli li dawn jitqabblu jew li wieħed jifhem bis-sħiħ ir-riskji li jinvolvu, b’mod partikolari għal investituri mhux professjonali (fil-livell tal-konsumatur). Għalhekk, jenħtieġ li l-investituri fil-livell tal-konsumatur jiġu infurmati b’mod adegwat dwar ir-riskji potenzjali. Il-qafas legali tal-UE għandu l-għan li jnaqqas ir-riskju ta’ bejgħ inadatt, fejn l-investituri fil-livell tal-konsumatur jixtru prodotti finanzjarji li ma jkunux adatti għall-ħtiġijiet jew għall-aspettattivi tagħhom^[24].

Il-leġiżlazzjoni tal-UE tinkludi ħafna miżuri għall-protezzjoni tal-investituri

70 Il-leġiżlazzjoni tal-UE għall-protezzjoni tal-investituri hija mifruxa f’għadd kbir ta’ Regolamenti, Direttivi, atti delegati tal-Kummissjoni u linji gwida tal-ESMA. Xi wħud minn dawn il-miżuri huma inklużi fil-UCITS u fl-AIFMD, oħrajn huma inklużi fil-MiFID/MiFIR u fil-PRIIPs).

71 Għall-investitur fil-livell tal-konsumatur, il-qafas tal-UE joffri livell relattivament għoli ta’ protezzjoni, filwaqt li jnaqqas b’mod inerenti l-kapaċità tal-investituri li jinvestu f’fondi mhux tal-UE, li spiss ikollhom spejjeż aktar baxxi.

72 L-NCAs u l-assoċjazzjonijiet tal-ġestjoni tal-assi kollha li stħarriġna qablu, jew qablu ħafna, li l-qafas regolatorju tal-UE kien effettiv fil-promozzjoni ta’ standards għoljin ta’ protezzjoni għall-investituri. Madankollu, minoranza sinifikanti ta’ NCAs, inklużi dawk ta’ xi wħud mid-domiċilji prinċipali tal-UCITS, kienu tal-opinjoni li l-investituri fil-livell tal-konsumatur fil-fondi tal-UCITS għadhom mhumiex suffiċjentement protetti mir-riskji ta’:

• divulgazzjoni insuffiċjenti jew skorretta tal-implikazzjonijiet tat-taxxa (39 %);
• spejjeż u tariffi eċċessivi (34 %);
• valwazzjoni skorretta tal-assi (26 %);
• divulgazzjoni insuffiċjenti jew skorretta tal-allokazzjoni tal-assi (18 %).

Minkejja azzjonijiet varji mill-UE, it-trasparenza tibqa’ problema

L-investituri issa għandhom aċċess għal aktar informazzjoni dwar il-UCITS

73 Id-Direttiva UCITS tirrikjedi li l-UCITS joħorġu tliet rapporti: prospett, rapport annwali u rapport ta’ nofs is-sena^[25]. Fil-kontroll tal-idoneità tagħha tal-2019 tar-rappurtar superviżorju^[26], il-Kummissjoni sabet li minkejja li d-Direttiva UCITS tirrikjedi kontenut minimu għal dawn id-dokumenti, ħafna minnu jibqa’ fid-diskrezzjoni tal-NCAs. Dan ifisser li r-rappurtar jista’ jvarja minn Stat Membru għal ieħor.

74 Id-Dokument bl-Informazzjoni Ewlenija għall-Investitur (KIID), li ġie introdott fl-2011, għandu l-għan li jipprovdi lill-investituri fil-livell tal-konsumatur divulgazzjoni aħjar u kontenut li jkun aktar faċli biex jinftiehem, u li jiffaċilita t-tqabbil bejn il-prodotti. Ir-Regolament KIID^[27] jirrikjedi li d-dokument ikopri dawk il-karatteristiċi essenzjali tal-UCITS li jenħtieġ li investitur jiġi infurmat dwarhom, u li jipprovdi lill-investituri (potenzjali) informazzjoni prekuntrattwali preċiża, ġusta, ċara u mhux qarrieqa.

75 Il-preċiżjoni u l-affidabbiltà tal-informazzjoni ddivulgata fil-KIID huma kkontestati. Il-Bank Ċentrali tal-Irlanda^[28] sab każijiet fejn it-taqsima dwar il-prestazzjoni preċedenti tal-KIID ma kinitx tinkludi d-divulgazzjoni tal-parametru referenzjarju rilevanti. Fl-2019, l-ESMA ħarġet mistoqsijiet u tweġibiet dwar id-divulgazzjoni tal-parametru referenzjarju li jikkjarifikaw dawn il-kwistjonijiet.

76 Kif indikaw xi wħud mir-rispondenti għall-istħarriġ tal-QEA, l-informazzjoni dwar l-ispejjeż fil-KIID attwali tal-UCITS mhijiex kompleta, u tista’ tqarraq bl-investituri billi ġġegħelhom jemmnu li l-ispejjeż huma aktar baxxi milli fil-fatt huma. B’mod partikolari, l-ispejjeż tat-tranżazzjoni mhumiex inklużi fil-proporzjon totali tal-ispiża.

77 Ir-Regolament PRIIPs^[29], li daħal fis-seħħ fl-2018, introduċa Dokument bl-Informazzjoni Ewlenija (KID) li huwa uniformi u applikabbli għal firxa wiesgħa ta’ prodotti ta’ investiment għall-konsumatur. Madankollu, il-UCITS u l-AIFs kienu temporanjament eżentati minn dan ir-rekwiżit. Wara konsultazzjonijiet fit-tul mal-partijiet ikkonċernati, f’Jannar 2021 il-Kumitat Konġunt tal-ASE laħaq kompromess dwar l-inklużjoni tal-prestazzjoni preċedenti fil-KID, u l-Kummissjoni adottat regolament delegat f’Settembru 2021.

L-ESMA għamlet l-ispejjeż u t-tariffi aktar trasparenti, iżda għad hemm problemi relatati mad-data

78 Mill-2019 ’il hawn, l-ESMA ppubblikat rapport annwali dwar il-prestazzjoni u l-ispejjeż tal-prodotti ta’ investiment għall-konsumatur tal-UE. L-għan tiegħu huwa li jwissi lill-investituri dwar l-impatt sinifikanti tal-ispejjeż fuq ir-redditi finali fuq l-investimenti tagħhom. Ir-rapport tal-ESMA jipprovdi ħarsa ġenerali tajba lejn il-prestazzjoni u l-ispejjeż ta’ tipi differenti ta’ fondi, iżda fih għadd ta’ dgħufijiet:

• Huwa jirrapporta l-ispejjeż skont il-klassi ta’ assi (ekwità/bonds/imħallta/alternattivi), skont it-tip ta’ ġestjoni (attiva jew passiva), u skont id-domiċilju tal-fond, iżda mhux skont il-pajjiż ta’ distribuzzjoni, u b’hekk jagħmilha diffiċli biex jiġi vvalutat jekk is-suq uniku naqqasx id-differenzi fl-ispejjeż bejn is-swieq nazzjonali.
• Għall-ispejjeż skont it-tip hemm ripartizzjoni limitata (eż. tariffi ta’ ġestjoni) jew ma hemm l-ebda ripartizzjoni (eż. distribuzzjoni, inċentiv). Dan huwa relatat man-nuqqas ta’ data granulari disponibbli u mad-dipendenza fuq l-istħarriġiet imwettqa mal-NCAs, u jillimita l-ispjegazzjonijiet tar-raġunijiet għalfejn l-ispejjeż huma ogħla f’xi domiċilji tal-fondi milli f’oħrajn.
• Ir-rapport huwa bbażat fuq data li ilha aktar minn sena, l-istess jgħodd għar-rapport annwali tal-ESMA dwar l-AIFs.

79 Fl-annessi metodoloġiċi tagħha, l-ESMA tindika li valutazzjoni tal-prestazzjoni u tal-ispiża tal-prodotti ta’ investiment fil-mandat tal-ESMA hija strutturalment imfixkla min-nuqqas ta’ data regolatorja rilevanti:

• id-data dwar il-fondi tal-UCITS mhijiex aċċessibbli fil-livell tal-UE u d-data kummerċjalment disponibbli tipprovdi livell limitat ta’ granularità u preċiżjoni;
• id-data regolatorja tal-AIFMD ma tkoprix evidenza granulari dwar l-ispejjeż tal-fondi.

L-ESMA u l-Kummissjoni għadhom ma ħolqu l-ebda għodda ta’ tqabbil għall-investituri fil-livell tal-konsumatur

80 Filwaqt li l-fokus kien fuq l-għoti ta’ informazzjoni suffiċjenti dwar il-fondi individwali lill-investituri, għadu diffiċli li tinkiseb ħarsa ġenerali lejn il-fondi kollha offruti, u li jitqabblu l-prodotti. Il-Parlament Ewropew^[30] appella għal “inizjattivi li jkollhom fil-mira tagħhom, b’mod speċifiku, lill-investituri fil-livell tal-konsumatur, inkluż billi jiġi ffaċilitat l-iżvilupp ta’ għodod ta’ paragunar tal-UE indipendenti u bbażati fuq l-internet, biex l-investituri fil-livell tal-konsumatur ikunu jistgħu jiddeterminaw il-prodotti l-aktar xierqa f’termini ta’ riskju, ir-redditu fuq l-investiment u l-valur għall-ħtiġijiet partikolari tagħhom”.

Il-greenwashing jirrappreżenta riskju dejjem akbar

81 Għadd dejjem akbar ta’ UCITS qed jiġu kkummerċjalizzati bħala fondi ESG, u b’hekk jinħoloq ir-riskju ta’ “greenwashing”. Ir-Regolament dwar id-Divulgazzjoni Finanzjarja Sostenibbli japplika għall-fondi ta’ investiment; l-objettiv tiegħu huwa li jżid it-trasparenza u jiġġieled kontra l-greenwashing. Billi l-biċċa l-kbira mill-obbligi ta’ divulgazzjoni saru applikabbli biss mill-10 ta’ Marzu 2021, għadu kmieni wisq biex jiġi vvalutat l-impatt tagħhom. Filwaqt li tibni fuq ir-rispons tagħha għall-konsultazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-Istrateġija Mġedda għall-Finanzi Sostenibbli, reċentement l-ESMA appellat għal azzjoni leġiżlattiva dwar il-klassifikazzjonijiet u l-għodod ta’ valutazzjoni ESG^[31].

82 Is-suq għall-klassifikazzjonijiet ESG u għal għodod oħra ta’ valutazzjoni attwalment huwa mhux irregolat u mingħajr superviżjoni. Ikkombinat ma’ domandi regolatorji dejjem akbar għall-kunsiderazzjoni tal-informazzjoni ESG, hemm riskji akbar ta’ greenwashing, allokazzjoni ħażina tal-kapital u bejgħ inadatt tal-prodott.

L-ESMA, il-Kummissjoni u l-NCAs għenu biex tiġi introdotta xejra ’l isfel għall-ispejjeż tal-UCITS

L-ispejjeż għadhom għoljin

83 Wara li baqgħu stabbli f’livell għoli għal ħafna snin, l-ispejjeż tal-UCITS naqsu kemxejn mill-2017 ’il hawn. Madankollu, dawn jibqgħu ħafna ogħla minn dawk għall-fond medju domiċiljat fl-Istati Uniti. Dan normalment jiġi attribwit għad-daqs iżgħar tal-fondi fl-UE (ara l-paragrafu 04) u għas-sehem mis-suq aktar baxx tal-fondi passivi u l-ETFs (8.3 %). Fost oħrajn, il-fondi domiċiljati fil-Lussemburgu u fl-Irlanda jimponu spejjeż ogħla mill-medja^[32].

84 F’termini grossi, il-fondi ta’ ekwità mmaniġġjati b’mod attiv kellhom prestazzjoni aħjar mill-fondi mmaniġġjati b’mod passiv iżda, fuq bażi netta, kellhom prestazzjoni insuffiċjenti minħabba spejjeż ogħla. Bis-saħħa tal-ekonomiji ta’ skala fil-ġestjoni tal-fondi, l-ESMA sabet li fondi akbar kellhom spejjeż aktar baxxi. Għall-fondi ta’ ekwità, l-ispejjeż bħala medja kienu 1.4 % għall-akbar fondi u 1.8 % għall-iżgħar fondi.

Il-prattika ta’ closet indexing naqset, iżda tippersisti

85 Stħarriġ tal-ESMA li tnieda fl-2019 wera li għad hemm diverġenza kemm fil-mod kif il-kunċett ta’ “spejjeż mhux dovuti” jiġi interpretat fl-UE kollha kif ukoll fl-approċċ superviżorju għad-dispożizzjonijiet relatati mal-ispejjeż. Skont l-ESMA^[33], dan in-nuqqas ta’ konverġenza mhux biss iħalli lok għal arbitraġġ regolatorju u hemm ir-riskju li jxekkel il-kompetizzjoni fis-suq tal-UE, iżda għandu mnejn ukoll iwassal għal livelli differenti ta’ protezzjoni tal-investituri, skont fejn fond ikun domiċiljat.

86 Il-closet indexing hija prattika li permezz tagħha l-maniġers tal-assi jiddikjaraw li jimmaniġġjaw il-fondi tagħhom b’mod attiv, bl-għan li jkollhom prestazzjoni aħjar mill-indiċi referenzjarju. Madankollu, fir-realtà, jibqgħu qrib ħafna ta’ parametru referenzjarju, li jirrikjedi inqas input mill-maniġer ta’ investiment. Huma għandhom it-tendenza li jimponu tariffi ta’ ġestjoni li jkunu ogħla min dawk tal-fondi mmaniġġjati b’mod passiv^[34]. L-analiżi li l-ESMA wettqet ħames snin ilu indikat li bejn 5 % u 15 % tal-fondi ta’ ekwità tal-UE li jiġu ddikjarati bħala li huma mmaniġġjati b’mod attiv hemm mnejn li fil-realtà huma fondi ta’ investiment indiċizzati (ara wkoll l-Kaxxa 4). Ċifri aktar reċenti tal-2020 jindikaw li dan il-perċentwal naqas għal bejn 2 % u 6 %.

87 Fl-2021, l-ESMA nediet CSA dwar l-ispejjeż, bl-għan li tinvestiga jekk il-maniġers ta’ fondi: (1) jikkonformawx mad-dispożizzjonijiet ta’ divulgazzjoni relatati mal-ispejjeż fit-twettiq tal-attivitajiet kummerċjali tagħhom b’ħila, attenzjoni u diliġenza dovuti u fl-aħjar interessi tal-fond li jimmaniġġjaw; (2) jaġixxux b’mod onest u ġust; u (3) ma jimponux spejjeż mhux dovuti fuq l-investituri^[36]. Is-CSA tkopri kemm il-UCITS kif ukoll l-AIFs ikkummerċjalizzati għal investituri fil-livell tal-konsumatur, u suppost għandha tivverifika jekk il-maniġers għandhomx fis-seħħ politiki ta’ pprezzar li jippermettu identifikazzjoni u kwantifikazzjoni ċari tal-ispejjeż kollha ddebitati lill-fond, u jekk il-politiki humiex applikati b’mod korrett fil-prattika. Ir-riżultati huma mistennija kmieni fl-2022.

L-UE ma ħadet l-ebda azzjoni suffiċjenti kontra l-inċentivi

88 Jekk l-investituri potenzjali fil-fondi humiex protetti tajjeb u jinsabux f’pożizzjoni li jagħżlu l-investiment li huwa l-aktar adattat għall-ħtiġijiet tagħhom jiddependi mhux biss fuq ir-rekwiżiti imposti fuq il-fondi u l-maniġers ta’ fondi, iżda wkoll fuq il-parir li jirċievu mill-intermedjarji finanzjarji tagħhom.

89 Sa nofs l-ispejjeż jikkonsistu minn inċentivi, li għadhom permessi fil-biċċa l-kbira mill-Istati Membri. Il-leġiżlazzjoni^[37] sempliċiment tistipula li jenħtieġ li l-inċentivi ma joħolqux kunflitt ta’ interess, u jeħtieġ li jiġu ddivulgati. Jenħtieġ li dawn jitfasslu biex itejbu l-kwalità tas-servizz rilevanti lill-klijent, u jenħtieġ li ma jfixklux il-konformità mad-dmir tad-ditta li taġixxi b’mod onest, ġust u professjonali f’konformità mal-aħjar interessi tal-klijenti tagħha. Xi Stati Membri bħan-Netherlands introduċew projbizzjoni fuq l-inċentivi, li jammontaw għal madwar nofs l-ispejjeż rikorrenti ta’ ħafna UCITS.

90 Il-Kummissjoni indikat li l-mudell ta’ distribuzzjoni fl-Ewropa kontinentali għadu fil-biċċa l-kbira bbażat fuq il-mudell ta’ remunerazzjoni bbażat fuq il-kummissjoni, fejn il-banek u l-assiguraturi huma l-aktar distributuri prevalenti tal-klijenti finali^[38]. L-istudju juri wkoll li fil-pajjiżi li introduċew projbizzjoni fuq l-inċentivi, l-imposti kontinwi tal-fondi ta’ bonds, ta’ ekwità u dawk imħallta huma ħafna aktar baxxi. Billi l-kummissjoni hija l-fattur prinċipali, il-fondi passivi (inklużi l-ETFs), li rari jħallsu l-kummissjoni, tradizzjonalment ġew injorati mill-banek li ma jkunux lesti jikkummerċjalizzaw prodotti b’tariffi baxxi^[39].

91 Fil-Parir Tekniku tagħha ta’ Marzu 2020 lill-Kummissjoni^[40], l-ESMA ma ħaditx pożizzjoni ċara dwar projbizzjoni kompleta fuq l-inċentivi għas-servizzi ta’ investiment kollha tal-MiFID. L-organizzazzjonijiet tal-konsumatur li intervistajna jappoġġaw din il-projbizzjoni. Il-Kummissjoni issa qed tħares lejn din il-kwistjoni fil-kuntest tal-istrateġija tagħha għall-investituri fil-livell tal-konsumatur tal-UE.

92 Fl-2017, kuntrattur privat għamel xiri bil-moħbi f’isem il-Kummissjoni u sab li, f’kull Stat Membru, konsulenti mhux indipendenti fil-banek u fil-kumpaniji tal-assigurazzjoni pproponew kważi esklussivament prodotti interni (prodott wieħed jew għażla ta’ ftit)^[41]. Min-naħa l-oħra, il-biċċa l-kbira mir-robokonsulenti għandhom it-tendenza li jissuġġerixxu l-ETFs. Eżerċizzju ta’ xiri bil-moħbi mill-NCA Franċiża enfasizza li prodotti bħall-ETFs (jew fondi oħra ta’ investiment bi spejjeż baxxi) ma jiġux proposti lill-investituri fil-livell tal-konsumatur minkejja li jkunu apparentement jikkorrispondu għall-ħtiġijiet ta’ investiment tagħhom^[42].

L-identifikazzjoni tar-riskji sistemiċi tirrikjedi progress ulterjuri

93 Riskju sistemiku huwa r-riskju ta’ tfixkil fis-sistema finanzjarja bil-potenzjal li jinħolqu konsegwenzi negattivi serji għas-suq intern u għall-ekonomija usa’. L-ESMA hija meħtieġa, f’kollaborazzjoni mal-BERS^[43], tiżviluppa approċċ u kriterji komuni għall-identifikazzjoni u l-kejl tar-riskju sistemiku rrappreżentat mill-parteċipanti ewlenin fis-swieq finanzjarji, kif ukoll reġim adegwat ta’ ttestjar tal-istress li jippermetti l-evalwazzjoni tar-riskju sistemiku. Il-parteċipanti fis-swieq finanzjarji li jirrappreżentaw riskju sistemiku għandhom ikunu suġġetti għal superviżjoni msaħħa.

Il-valutazzjoni u s-segwitu tar-riskji sistemiċi jinsabu fi stadju bikri

94 La l-ESMA u lanqas il-BERS ma wettqu inventarju tal-prattiki eżistenti fl-Istati Membri għall-monitoraġġ tar-riskju sistemiku. Madankollu, l-NCAs huma rrappreżentati fil-governanza kemm tal-ESMA kif ukoll tal-BERS, kif ukoll fi gruppi ta’ ħidma tekniċi.

95 Il-Bord għall-Istabbiltà Finanzjarja (FSB)^[44] identifika l-kategoriji ta’ riskju sistemiku li ġejjin:

• spariġġ tal-likwidità bejn l-assi tal-fond ta’ investiment u t-termini ta’ tifdija;
• ingranaġġ fi ħdan il-fondi ta’ investiment;
• riskju operazzjonali; u
• riskji li ġejjin minn attivitajiet ta’ self ta’ titoli^[45].

96 Aħna sibna li l-ewwel kategorija hija koperta mil-linji gwida tal-ESMA, u li beda l-monitoraġġ fil-kuntest tal-eżerċizzju ta’ simulazzjoni tal-istress (ara l-paragrafi 104‑ 106). It-tieni kategorija hija koperta minn linji gwida għall-AIFs, filwaqt li r-riskju tal-ingranaġġ għall-UCITS huwa limitat mill-qafas leġiżlattiv. L-ESMA żviluppat ukoll abbozz ta’ manwal għall-analiżi tar-riskju għall-NCAs dwar l-AIFs. Barra minn hekk, il-BERS ħareġ żewġ rakkomandazzjonijiet li jindirizzaw elementi tal-ewwel żewġ kategoriji ta’ riskju^[46], u kkonkluda li, b’mod ġenerali, l-ESMA hija konformi bis-sħiħ magħhom. Ir-Rakkomandazzjonijiet relatati li saru fl-2017 mill-BERS (data ta’ skadenza għall-implimentazzjoni: 31/12/2020) dwar il-bidliet leġiżlattivi (eż. għodod għall-ġestjoni tal-likwidità, spariġġi tal-likwidità u rappurtar tal-UCITS) għadhom ma ġewx indirizzati mill-Kummissjoni. Il-Kummissjoni infurmatna li se tipproponi l-bidliet leġiżlattivi bħala parti mir-reviżjoni li għaddejja tal-AIFMD.

97 Fil-qafas leġiżlattiv hemm dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-ġestjoni tar-riskju u l-kontinwità tal-operat^[47]. Madankollu, ir-riskju operazzjonali (inklużi l-kontinwità tal-operat, it-trasferiment tal-assi tal-klijenti f’kundizzjonijiet ta’ stress, u r-riskju għar-reputazzjoni), mhuwiex kopert mil-linji gwida aġġornati tal-ESMA.

98 Fl-2017, l-FSB irrakkomanda li s-superviżuri jimmonitorjaw l-indennifikazzjonijiet ipprovduti minn aġenti/selliefa biex jiġu identifikati r-riskji jew l-arbitraġġ regolatorju li jistgħu jaffettwaw b’mod avvers l-istabbiltà finanzjarja^[48]. Dawn is-servizzi mhumiex elenkati fil-qafas tal-AIFMD/UCITS.

99 Ix-xogħol ta’ valutazzjoni tar-riskju mwettaq mill-ESMA b’rabta mal-fondi ta’ investiment huwa prinċipalment rifless f’erba’ rapporti ewlenin:

• Tabella Operattiva tar-Riskji (ippubblikata darbtejn fis-sena);
• rapport dwar ix-Xejriet, ir-Riskji u l-Vulnerabbiltajiet (TRV);
• Rapport Statistiku Annwali (ASR) dwar il-Prestazzjoni u l-Ispejjeż tal-Prodotti ta’ Investiment għall-Konsumatur tal-UE; u
• Rapport Statistiku Annwali dwar il-Fondi ta’ Investiment Alternattivi tal-UE.

100 Filwaqt li t-Tabella Operattiva tar-Riskji tal-ESMA tuża sett komprensiv ta’ indikaturi u tipprovdi analiżi qasira u konċiża, aħna sibna li hija tonqos milli tagħti dettalji b’mod sistematiku dwar ir-riskji relatati mal-pajjiżi li mbagħad jistgħu jintużaw għal skopijiet makroprudenzjali.

101 Aħna sibna li l-monitoraġġ tar-riskju tal-intermedjazzjoni finanzjarja mhux bankarja (NBFI) tal-BERS jipprovdi analiżi tajba tas-settur tal-fondi ta’ investiment bl-użu ta’ approċċi bbażati fuq l-entità, l-attività u l-prodott biex tingħata ripartizzjoni preċiża tal-fondi skont it-tip. Filwaqt li t-tipi u l-assi tal-fondi huma dettaljati skont il-pajjiż, ir-riskji mhumiex.

102 Aħna sibna li stampa aktar komprensiva u l-affidabbiltà tal-analiżi huma limitati mir-restrizzjonijiet li ġejjin:

• nuqqas ta’ disponibbiltà/ta’ utilizzabbiltà ta’ xi data tal-AIF (ara l-paragrafi 121 u 123);
• dewmien fl-użu tal-MMF/diffikultajiet fl-użu ta’ xi data tal-AIFMD (ara l-paragrafi 111, u 121-122).

Ma hemm l-ebda test superviżorju tal-istress u, għalkemm ix-xogħol beda, is-segwitu tas-simulazzjoni huwa insuffiċjenti

103 Jenħtieġ li l-ittestjar superviżorju tal-istress jidentifika dawk il-fondi li joħolqu riskju sistemiku, u jirrikonoxxi xejriet għal riskji sistemiċi biex tiġi żgurata l-mitigazzjoni tagħhom^[49]. L-ESMA, f’kooperazzjoni mal-BERS, hija awtorizzata tagħti bidu u tikkoordina t-testijiet tal-istress fl-UE kollha biex tiġi vvalutata r-reżiljenza tal-parteċipanti fis-swieq finanzjarji għall-iżviluppi avversi tas-suq.

104 L-ESMA għadha ma għamlitx test superviżorju tal-istress għall-fondi ta’ investiment, iżda fl-2019 wettqet simulazzjoni tal-istress biex tivvaluta r-reżiljenza tal-industrija tal-fondi tal-UE u biex tidentifika vulnerabbiltajiet potenzjali. Is-simulazzjoni ġiet applikata għal 6 600 fond tal-UCITS b’introjtu fiss li jkopru NAV totali ta’ EUR 2 490 biljun^[50]. Ġie applikat xokk ta’ tifdija għall-fondi, u l-impatt tas-suq ġie ssimulat. Intużat data kummerċjali, billi l-ESMA qieset li d-data tal-NCA hija eteroġena wisq.

105 Il-qafas ta’ simulazzjoni tal-istress jikkostitwixxi punt tat-tluq tajjeb. L-għodod attwali, l-infrastruttura teknika u l-kwalità tad-data għandhom dgħufijiet. Ma kien hemm l-ebda segwitu sistematiku tar-riżultati tas-simulazzjoni tal-istress; dawn ġew kondiviżi ma’ 11-il NCA fuq bażi volontarja, iżda 5 biss għażlu li jkollhom diskussjoni ta’ segwitu mal-ESMA. NCA waħda b’industrija sinifikanti tal-fondi ma xtaqitx li jkollha diskussjoni ta’ segwitu mal-ESMA. Fil-kuntest tar-rapporti statistiċi annwali, l-ESMA bagħtet ukoll listi lill-NCAs dwar fondi li wrew riskji, iżda ma kien hemm l-ebda eżerċizzju ta’ segwitu jew ta’ tagħlimiet meħuda ddedikat dwar l-informazzjoni pprovduta.

106 F’Mejju 2020, il-BERS irrakkomanda li l-ESMA tindirizza r-riskju tal-likwidità tal-fond ta’ investiment^[51]. L-ESMA għamlet dan fir-rapport tagħha ta’ Novembru 2020, u f’dan il-kuntest intuża l-qafas ta’ simulazzjoni tal-istress. Ir-riżultati kollha ġew kondiviżi mal-NCAs f’Diċembru 2020, inklużi l-identitajiet ta’ fondi li tqiesu potenzjalment riskjużi. Sitt xhur wara, il-persunal tal-ESMA qabel mal-membri tal-IMSC biex jirrapporta dwar l-azzjonijiet ta’ segwitu meħuda mill-NCAs, inkluż dwar il-lista ta’ fondi potenzjalment riskjużi. L-NCAs kellhom jirrappurtaw lura lill-ESMA f’Ottubru 2021 b’rispons komprensiv. Minkejja din il-pawża, dan huwa titjib kbir. Ismijiet individwali ta’ fondi li tqiesu potenzjalment riskjużi ma ġewx kondiviżi mal-BERS.

107 Ix-xogħol kunċettwali għall-ittestjar tal-istress minn fuq għal isfel^[52], kif ukoll mudell komprensiv li jkun ikopri l-interkonnettività bejn is-setturi bankarji, tal-fondi u tal-assigurazzjoni biex tiġi pprovduta stampa komprensiva tar-riskju sistemiku, sa issa ma wasslu għall-ebda pjan sistematiku ta’ proġett fl-ESMA. Dan ix-xogħol jista’ jinkludi wkoll fondi ħeġġ u fondi li mhumiex taħt superviżjoni fl-UE^[53], iżda li jkunu ta’ theddida għas-sistema finanzjarja.

Il-linji gwida għall-ittestjar intern tal-istress huma xierqa, iżda r-riżultati tat-testijiet tal-istress mhumiex qed jintużaw b’mod effettiv

108 Test tal-istress tal-likwidità għall-fondi ta’ investiment għandu l-għan li jivvaluta r-reżiljenza tagħhom fil-livell individwali jew tal-industrija għax-xokkijiet ta’ tifdija. L-ittestjar tal-istress jista’ jew jitwettaq mill-fondi nfushom (ittestjar intern tal-istress) jew mis-superviżur (ittestjar tal-istress superviżorju). Fir-rigward tal-ittestjar intern tal-istress, il-qafas legali huwa differenti għall-AIFs, għall-UCITS u għall-MMFs. Il-Figura 9 turi r-rabtiet bejn it-tipi ta’ fondi, il-leġiżlazzjoni u l-linji gwida relatati.

109 Aħna sibna li l-ESMA żviluppat linji gwida xierqa rigward it-testijiet interni tal-istress kemm għall-UCITS kif ukoll għall-AIFs. Madankollu, il-livell ta’ skrutinju tar-riżultati tat-testijiet interni tal-istress – jekk ikun hemm – huwa kollu kemm hu fid-diskrezzjoni tal-NCAs, u l-ESMA ma għandha l-ebda informazzjoni f’dan ir-rigward. Barra minn hekk, il-UCITS iwettqu ttestjar intern tal-istress, u jridu jagħtu rapport lill-NCAs tagħhom biss fil-każ ta’ riskji materjali; l-NCAs imbagħad ikollhom jinfurmaw lill-ESMA. Madankollu, dan għadu ma seħħx. Għalkemm l-ESMA għandha aċċess għar-riżultati tat-testijiet tal-istress tal-AIF, il-metodoloġija sottostanti hija fid-diskrezzjoni tal-maniġer ta’ fond, u għalhekk l-ESMA ma qabblitx jew ma użatx ir-riżultati.

110 Għall-MMFs, l-MMFR jistipulaw li l-ESMA għandha tippubblika linji gwida b’parametri ta’ referenza komuni għat-testijiet tal-istress. F’dan il-kuntest, l-ESMA ddefiniet xokk qawwi ta’ tifdija (rata ta’ tifdija ta’ 30-40 %) iżda segwiet il-kalibrazzjoni tal-parametri tal-BERS (eż. rati tal-imgħax u rati tal-kambju), minflok ma stabbiliet is-severità għal dawn il-parametri hija stess. L-ESMA ma talbitx analiżijiet ex ante tas-sensittività għall-parametri biex tikseb fehim aħjar tal-fatturi ewlenin tar-riskju. Madankollu, hija qed twettaq analiżijiet ex post tal-impatt tal-parametri wara li tirċievi r-riżultati.

111 Minħabba l-qafas ġuridiku, għajr għall-MMFs, id-data tal-ittestjar tal-istress tal-UCITS ma tiġix aggregata, analizzata jew irrappurtata b’mod sistematiku. Din id-data tista’ tintuża biex jiġu żviluppati riżultati tat-testijiet tal-istress superviżorji jew riżultati tal-ittestjar retrospettiv tas-simulazzjonijiet tal-istress. Għall-MMFs, id-data rrappurtata waslet tard ħafna, u l-ESMA bdiet tanalizza biss id-data tal-ewwel trimestru tal-2020 – li waslet f’nofs l-2021 – lejn tmiem dik is-sena.

Il-lakuni u d-duplikazzjonijiet fil-ġbir tad-data jxekklu l-identifikazzjoni tar-riskji għall-istabbiltà finanzjarja u għall-investituri

112 Il-monitoraġġ effettiv tar-riskji sistemiċi u tar-riskji għall-investituri jiddependi fuq id-disponibbiltà ta’ data adatta. Id-data trid tkun suffiċjentement granulari, ta’ kwalità tajba u komparabbli fil-pajjiżi kollha sabiex ikunu jistgħu jsiru analiżijiet tar-riskju li jkunu ta’ sinifikat. Sabiex ikun effiċjenti, jenħtieġ li l-ġbir tad-data ma joħloqx piżijiet bla bżonn fuq l-industrija, u jenħtieġ li jissodisfa l-ħtiġijiet tad-data tal-awtoritajiet kollha li jeħtieġu aċċess għall-informazzjoni sabiex jissodisfaw il-mandati tagħhom.

113 Id-Direttiva UCITS, id-Direttiva AIFM u r-Regolament MMF jirrikjedu li l-fondi jew il-maniġers ta’ fondi jirrappurtaw id-data lill-NCAs. Madankollu, it-tip ta’ data, u l-format u l-livell ta’ dettall li jeħtieġ li jiġu rrappurtati, ivarjaw skont it-tip ta’ fond ta’ investiment, u l-NCAs mhux dejjem ikunu meħtieġa jikkondividu d-data mal-ESMA jew mal-BERS. Ir-rekwiżiti jirriflettu l-livell ta’ riskju li jirriżulta mill-fond rispettiv, iżda wkoll id-data meta sar l-att leġiżlattiv rispettiv. Ir-reġim ta’ rappurtar għall-MMF huwa aktar estensiv mir-reġim stabbilit mid-Direttiva AIFM u mid-Direttiva UCITS. Huwa bbażat fuqdata granulari bl-użu ta’ identifikaturi internazzjonali.

In-nuqqas ta’ reġim ta’ rappurtar armonizzat għall-UCITS jimpedixxi l-kapaċità tal-ESMA li tivvaluta t-tħejjija għall-kriżijiet tal-fondi u li twettaq testijiet tal-istress

114 Id-Direttiva AIFM tispeċifika l-obbligi ta’ rappurtar li l-AIFMs iridu jissodisfaw fir-rigward tal-NCA ta’ domiċilju tagħhom. Dan jinkludi r-rekwiżit li jiġu pprovduti dettalji tal-fondi li AIFM partikolari jimmaniġġja, inklużi strateġiji ta’ investiment, kif ukoll l-aktar swieq importanti, il-valuri netti tal-assi u l-profil tal-likwidità tal-portafoll^[54]. L-NCAs huma meħtieġa jikkondividu din id-data mal-ESMA fuq bażi regolari (ara l-Anness)^[55].

115 B’kuntrast ma’ dan, attwalment ma hemm l-ebda qafas ta’ rappurtar armonizzat dwar il-UCITS fil-livell tal-UE. Filwaqt li d-Direttiva UCITS tistabbilixxi l-kontenut minimu għal xi dokumenti ewlenin li kull UCITS trid toħroġ, dettalji oħra tar-rappurtar jibqgħu fid-diskrezzjoni tal-NCAs. B’riżultat ta’ dan, il-prattiki tar-rappurtar ivarjaw ħafna bejn l-NCAs f’termini ta’ frekwenza tar-rappurtar, il-UCITS koperti u d-data rrappurtata^[56]. Id-data li tiġi ġġenerata mhijiex komparabbli.

116 In-nuqqas ta’ rekwiżiti dettaljati tar-rappurtar dwar il-UCITS għamilha diffiċli għall-ESMA sabiex twettaq l-analiżijiet meħtieġa biex tivvaluta t-tħejjija għall-kriżijiet tal-fondi ta’ investiment b’esponimenti sinifikanti għal dejn korporattiv u proprjetà immobbli fil-kuntest tal-kriżi tal-COVID-19^[57]. Huwa impedixxa wkoll il-kapaċità tal-ESMA li tagħmel simulazzjonijiet tal-istress u twettaq testijiet superviżorji tal-istress.

117 Barra minn hekk, id-Direttiva UCITS ma tirrikjedix b’mod espliċitu li l-NCAs jikkondividu d-data miġbura għal skopijiet superviżorji mal-ESMA, iżda din tal-aħħar tista’ titlob informazzjoni biex twettaq dmirijietha^[58]. Jekk l-NCA ma tkunx tista’ tissodisfa t-talba tagħha b’mod adegwat, l-ESMA tista’ tindirizza lil awtoritajiet nazzjonali oħra, inklużi banek ċentrali nazzjonali u uffiċċji tal-istatistika, jew tindirizza direttament lill-parteċipanti fis-suq. Skont l-ESMA, dawn it-talbiet għad-data għadhom jeħtieġu approvazzjoni mill-Bord tas-Superviżuri, u għalhekk isiru biss fuq bażi eċċezzjonali.

118 Ir-riżultati ta’ stħarriġ imwettaq mill-ESMA ta’ 10 NCAs fl-2021 juru li għalkemm il-biċċa l-kbira mill-NCAs jiġbru data dwar il-UCITS u l-kumpaniji maniġerjali tal-UCITS, ir-reġimi ta’ rappurtar ivarjaw sostanzjalment. Minħabba nuqqas ta’ aċċess dirett u konsistenza fir-rappurtar, l-ESMA sa issa għadha ma talbithomx biex jirrappurtaw din id-data.

119 Għalhekk, l-ESMA u l-BERS jiddependu fuq sorsi oħra, prinċipalment kummerċjali, ta’ data għar-rappurtar u l-analiżi tal-UCITS (ara l-Anness). Skont l-ESMA u l-partijiet ikkonċernati li kellimna, għalkemm il-fondi spiss jirrappurtaw lill-fornituri kummerċjali, id-dipendenza fuq data kummerċjali tqajjem sfidi relatati mal-kompletezza u l-kwalità tad-data.

120 Fl-2017, il-BERS irrakkomanda li l-leġiżlaturi tal-UE jibdew reġim ta’ rappurtar armonizzat għall-UCITS^[59]. Madankollu, għadha ma tteħditx azzjoni dwar din ir-rakkomandazzjoni. Il-maġġoranza tal-NCAs u tal-assoċjazzjonijiet tal-ġestjoni tal-assi li stħarriġna qablu, jew qablu ħafna, li l-qafas regolatorju għall-fondi ta’ investiment ikun jibbenefika minn rekwiżiti tar-rappurtar imtejba. Huma jissuġġerixxu li reġim futur ta’ rappurtar tal-UCITS jista’ jiġi allinjat mar-reġim ta’ rappurtar tal-AIFMD, filwaqt li jittieħdu inkunsiderazzjoni d-differenzi bejn iż-żewġ tipi ta’ fondi ta’ investiment.

Xi rekwiżiti essenzjali tar-rappurtar mhumiex obbligatorji fid-Direttiva AIFM

121 Għalkemm l-AIFMD tinkludi reġim ta’ rappurtar armonizzat, l-utilità ta’ dan hija mxekkla mill-fatt li hija ma tobbligax lill-maniġers ta’ fondi jirrappurtaw xi data ewlenija. B’mod partikolari, filwaqt li d-Direttiva AIFM u r-Regolament ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 231/2013 jirrikjedu li l-AIFMs jipprovdu kodiċijiet ta’ identifikaturi ta’ entità ġuridika (LEI) biex jidentifikaw lilhom infushom u l-fondi li jimmaniġġjaw, ir-rappurtar tal-LEIs f’livelli ulterjuri ta’ dettall (eż. sensara prinċipali tal-AIFs) jitħalla fakultattiv. Il-gwida tirrikjedi wkoll li l-AIFMs jipprovdu l-kodiċijiet tan-numru internazzjonali għall-identifikazzjoni tat-titoli (ISIN) u kodiċijiet internazzjonali oħra li l-AIF jista’ jkollu, iżda biss jekk ikunu disponibbli.

122 L-arranġament attwali rriżulta f’perċentwal baxx ta’ AIFMs u AIFs li fil-fatt jirrappurtaw identifikaturi komuni bħal-LEIs u l-ISINs. B’kuntrast ma’ dan, il-kopertura tal-LEI għall-fondi b’esponimenti derivattivi hija ogħla mill-medja. Dan huwa minħabba li għall-kuntrarju tad-Direttiva AIFM, l-EMIR jirrikjedi direttament li l-kontropartijiet jirrappurtaw l-identifikaturi globali ta’ entità u l-ISINs. Kopertura ogħla tal-LEI u tal-ISIN tkun tippermetti lill-ESMA u lill-BERS jgħaqqdu data varja dwar l-AIFMs u l-AIFs b’mod aktar effettiv, u jidentifikaw riskji sistemiċi^[60].

Il-Banek Ċentrali Nazzjonali jiġbru d-data għar-rappurtar statistiku, iżda din mhijiex disponibbli għall-ESMA jew għall-BERS

123 Attwalment l-ESMA ma għandhiex data dwar il-portafoll tal-fondi għall-UCITS u l-AIFs. Madankollu, id-data f’dak il-livell tkun meħtieġa sabiex jitwettqu analiżijiet tar-riskju li jkunu ta’ sinifikat u ttestjar superviżorju tal-istress abbażi ta’ data regolatorja aktar milli dik kummerċjali.

124 Il-banek ċentrali nazzjonali (BĊN) diġà huma meħtieġa jiġbru data granulari dwar il-fondi ta’ investiment – inklużi l-AIFs u l-UCITS, iżda mhux l-MMFs – b’mod uniformi għar-rappurtar statistiku tal-BĊE^[61]. Id-data tinkludi d-dettalji tal-fond fil-livell tal-ISIN. Madankollu, il-BĊN jagħmlu din id-data disponibbli għall-BĊE biss b’mod aggregat, billi r-reġim ta’ kunfidenzjalità stabbilit mill-Kunsill fl-1998 fil-biċċa l-kbira jirrestrinġi l-użu tad-data kunfidenzjali miġbura mill-BĊN “għall-eżerċizzju tal-kompiti tas-SEBĊ”^[62]. Xi data aggregata miġbura mill-BĊE diġà hija aċċessibbli għall-ESMA u għall-BERS, iżda mhijiex granulari biżżejjed biex tippermetti monitoraġġ xieraq tar-riskju sistemiku.

125 L-ESMA u l-BERS ma esplorawx bis-sħiħ il-possibbiltajiet biex tiġi aċċessata u tintuża d-data aktar granulari fil-livell tal-portafoll li tinġabar mill-BĊN (ara l-paragrafu 117), u jsemmu sfidi legali u operazzjonali. Aħna nosservaw li, f’ċerti każijiet, il-BĊN huma wkoll l-awtoritajiet responsabbli għas-superviżjoni tal-fondi ta’ investiment.

Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

126 Il-konklużjoni ġenerali tagħna hija li għalkemm l-azzjonijiet tal-UE ppermettew li jiġi stabbilit suq uniku għall-fondi ta’ investiment, dawn għadhom ma kisbux l-eżiti mixtieqa, billi l-attivitajiet u l-benefiċċji transfruntieri reali għall-investituri għadhom limitati. Barra minn hekk, il-konsistenza u l-effettività tas-superviżjoni tal-fondi u l-protezzjoni tal-investituri huma insuffiċjenti.

127 Il-Kummissjoni u l-koleġiżlaturi tal-UE jistabbilixxu objettivi ambizzjużi għal suq uniku għall-fondi ta’ investiment, jiġifieri biex tiġi permessa d-distribuzzjoni effiċjenti tal-fondi fi Stati Membri oħra, tiġi żgurata protezzjoni tal-investituri li tkun effettiva u simili, u jinħolqu kundizzjonijiet ekwivalenti għall-kompetittività (ara l-paragrafi 16-17). Aħna nikkonkludu li l-Kummissjoni u l-koleġiżlaturi ppermettew in-negozju transfruntier permezz tar-reġim ta’ “passaportar”, iżda kienu effettivi biss sa ċertu punt fiż-żieda tal-għadd ta’ fondi transfruntieri reali (jiġifieri dawk ikkummerċjalizzati f’diversi Stati Membri), li kien objettiv ewlieni. L-għadd tagħhom kiber biss marġinalment (ara l-paragrafi 18-21).

128 Aħna sibna li l-gwadanji mistennija għall-investituri, bħal tariffi aktar baxxi permezz tal-kompetizzjoni u l-innovazzjoni, jew l-aċċess għal aktar prodotti, ma mmaterjalizzawx. L-ispejjeż għadhom għoljin, u jvarjaw b’mod sinifikanti minn Stat Membru għal ieħor (ara l-paragrafu 83). Barra minn hekk, għad ma hemmx kundizzjonijiet ekwivalenti, billi l-prattiki u l-eżiti superviżorji jvarjaw b’mod sinifikanti bejn l-Istati Membri, u l-ostakli għad-dħul fis-suq jippersistu (ara l-paragrafi 22‑ 23). Aħna nosservaw li ċerti realtajiet tas-suq u għażliet ta’ politika, bħat-tassazzjoni, id-domanda lokali u l-każijiet fejn il-maniġers tal-assi jagħżlu li jqassmu l-fondi ta’ investiment tagħhom, ma jistgħux jiġu indirizzati mid-dritt tal-UE.

129 Filwaqt li l-istruttura inizjali tal-qafas legali tal-UE kienet pass ’il quddiem, reviżjonijiet ripetuti sussegwenti ma wasslux għal eżiti differenti, u għandhom mnejn ma jkunux l-għodda xierqa biex jiġi approfondit is-suq uniku. Il-Kummissjoni ma wettqitx kontroll komprensiv tal-idoneità tal-qafas legali ġenerali li jkopri l-fondi ta’ investiment sabiex tivvaluta sa liema punt intlaħqu l-varji objettivi. Aħna nikkonkludu li l-Kummissjoni mhux dejjem kienet f’pożizzjoni li turi l-merti jew l-effettività tal-inizjattivi leġiżlattivi tagħha biex ittejjeb ir-regoli eżistenti. Il-valutazzjonijiet tal-impatt ex ante għandhom mnejn stmaw b’mod eċċessiv l-impatti potenzjali ta’ leġiżlazzjoni ġdida, u l-evalwazzjonijiet ex post jeħtieġu li jkunu aktar bir-reqqa (ara l-paragrafi 26‑ 30). Fl-aħħar nett, il-kejl tal-prestazzjoni mwettaq mill-Kummissjoni ma jikkonformax mal-kriterji tagħha stess (ara l-paragrafu 31).

Rakkomandazzjoni 1 – Tiġi vvalutata l-idoneità tal-qafas eżistenti biex jintlaħqu l-objettivi mixtieqa

Jenħtieġ li l-Kummissjoni:

1. twettaq kontroll komprensiv tal-idoneità fuq il-leġiżlazzjoni li tkopri l-fondi ta’ investiment; u skont l-eżitu tiegħu, tieħu miżuri biex tilħaq l-objettivi tas-suq uniku b’mod aktar effettiv;
2. ittejjeb il-kejl tal-prestazzjoni tagħha billi tistabbilixxi indikaturi xierqa.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sal-2024

130 L-ESMA żiedet l-isforzi tagħha fil-qasam tal-konverġenza superviżorja. Pereżempju, hija ħolqot qafas għall-identifikazzjoni u l-iffukar fuq ir-riskji superviżorji ewlenin (ara l-paragrafi 40-41). Madankollu, hija qed tiffaċċja sfidi fl-użu tal-għodod tagħha b’mod effettiv, bħall-istruttura ta’ governanza tagħha stess u d-dipendenza tagħha fuq il-kooperazzjoni mill-NCA. L-NCAs għandhom preferenza ċara għall-għodod ta’ konverġenza li huma “mhux invażivi” (ara l-paragrafi 56-57).

131 L-ESMA użat prinċipalment għodod preparatorji bħal linji gwida u mistoqsijiet u tweġibiet. Aħna sibna li l-effettività ta’ dawn l-għodod ma tintweriex billi l-ESMA ma tkejjilx l-effett tal-azzjonijiet ta’ konverġenza kollha tagħha (ara l-paragrafi 42-43). Reċentement l-ESMA stabbiliet għodod ġodda, u tużahom għal oqsma prijoritarji. Hija ffukat aktar fuq għodod bħas-CSAs, li joħolqu spazju biex l-NCAs parteċipanti jikkondividu u jiddiskutu l-prattiki (ara l-paragrafi 44-46). Madankollu, l-ESMA rari użat ir-rwol tagħha taż-żamma tal-ordni (ara l-paragrafi 42-48).

132 B’riżultat ta’ dan, l-isforzi tal-ESMA kellhom biss effett limitat fil-ħolqien ta’ superviżjoni konsistenti u simili. Aħna tabilħaqq sibna każijiet fejn ix-xogħol imwettaq mill-ESMA tejjeb il-kwalità tas-superviżjoni nazzjonali u naqqas il-prattiki li jvarjaw. L-ESMA għadha mhijiex f’pożizzjoni li turi l-progress tagħha, billi ma tkejjilx l-ilħuq tagħha tal-objettivi (ara l-paragrafi 58-60). Ix-xogħol imwettaq mill-ESMA żvela wkoll xi dgħufijiet fis-superviżjoni fil-livell nazzjonali, b’mod partikolari f’dak li jikkonċerna l-infurzar (ara l-paragrafi 61-68).

Rakkomandazzjoni 2 – Tiġi msaħħa l-effettività tax-xogħol ta’ konverġenza tal-ESMA

Jenħtieġ li l-Kummissjoni:

1. tqis li tipproponi bidliet fl-istruttura ta’ governanza tal-ESMA, li jkunu jippermettu li l-ESMA tuża s-setgħat tagħha b’mod aktar effettiv, inkluż li tagħmel il-parteċipazzjoni tal-NCAs fix-xogħol ta’ konverġenza tal-ESMA obbligatorja u tagħti t-tmexxija operazzjonali lill-persunal tal-ESMA.

Jenħtieġ li l-ESMA:

1. tintroduċi approċċ aktar strutturat għall-għażla ta’ għodod ta’ konverġenza, issaħħaħ is-segwitu, u tuża għodod ta’ rimedju, inkluż proċeduri ta’ “ksur tad-dritt tal-Unjoni” meta jkun meħtieġ;
2. ittejjeb il-kapaċità tagħha li timmonitorja l-progress billi timmappja l-prattiki superviżorji, tivvaluta l-effettività tal-għodod, u tirrevedi l-kejl tal-prestazzjoni tagħha.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sal-2024

133 Il-Kummissjoni u l-ESMA żiedu t-trasparenza tal-fondi ta’ investiment, u tar-riskji u l-ispejjeż tagħhom. L-għodod ewlenin kienu l-introduzzjoni ta’ Dokument bl-Informazzjoni Ewlenija għall-Investitur u l-pubblikazzjoni ta’ rapport annwali dwar il-prestazzjoni u l-ispejjeż. Madankollu, għadhom jeżistu dgħufijiet fl-informazzjoni pprovduta lill-investituri, u għadu diffiċli ħafna għall-investituri biex iqabblu l-fondi (ara l-paragrafi 73-80).

134 L-ispejjeż għall-investituri naqsu bil-mod matul dawn l-aħħar ftit snin, iżda l-investituri għadhom mhumiex suffiċjentement protetti minn spejjeż mhux dovuti imposti mill-maniġers ta’ fondi (eż. permezz ta’ closet indexing), jew minn pariri preġudikati mill-intermedjarji finanzjarji, li jkomplu jirċievu inċentivi fil-biċċa l-kbira mill-Istati Membri (ara l-paragrafi 83-92). Barra minn hekk, il-klassifikazzjonijiet Ambjentali, Soċjali u ta’ Governanza huma fil-biċċa l-kbira mhux irregolati u mingħajr superviżjoni (ara l-paragrafi 81-82).

Rakkomandazzjoni 3 – L-investituri jiġu protetti aħjar minn spejjeż mhux dovuti u informazzjoni qarrieqa

Jenħtieġ li l-Kummissjoni:

1. tipproteġi aħjar lill-investituri fil-livell tal-konsumatur, b’mod partikolari permezz ta’ regoli aktar stretti dwar l-inċentivi.

Jenħtieġ li l-ESMA:

1. tkompli tirfina l-analiżi tagħha tal-prestazzjoni u l-ispejjeż tal-prodotti ta’ investiment għall-konsumatur, speċjalment skont il-pajjiż ta’ distribuzzjoni u t-tip ta’ spiża; u
2. tiżviluppa għodda li tippermetti lill-investituri jiksbu informazzjoni dwar il-fondi kollha offruti li jwieġbu għal ċerti kriterji, u tqabbel l-ispejjeż u l-prestazzjoni ta’ dawk il-fondi.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sal-2024

135 L-ESMA timmonitorja r-riskju sistemiku permezz ta’ rappurtar estern u intern regolari u ad hoc, iżda r-riskji ma jiġux ripartiti skont il-pajjiż. Ma tfassal l-ebda inventarju formali tal-prattiki eżistenti fl-Istati Membri għall-monitoraġġ tar-riskju sistemiku (ara l-paragrafi 94, u 99-102). Il-Bord għall-Istabbiltà Finanzjarja identifika riskji li jinħolqu minn attivitajiet ta’ ġestjoni tal-assi. L-ESMA indirizzat iż-żewġ riskji prinċipali: l-ingranaġġ u l-likwidità. Aħna sibna li, filwaqt li fil-leġiżlazzjoni hemm dispożizzjonijiet ta’ tip ġenerali, ir-riskju operazzjonali mhuwiex kopert mil-linji gwida aġġornati tal-ESMA (ara l-paragrafi 95-98)

136 L-ESMA ma wettqitx testijiet superviżorji tal-istress, minkejja li dawn kienu previsti fir-regolament ta’ twaqqif tagħha. Hija wettqet biss simulazzjonijiet tal-istress ibbażati fuq id-data tas-suq, u r-riżultati issa biss qed jingħataw segwitu, għalkemm bil-mod. Ix-xogħol kunċettwali għall-ittestjar superviżorju tal-istress ma bediex. Aħna sibna li l-ESMA żviluppat linji gwida xierqa għat-testijiet interni tal-istress. Għajr għall-Fondi tas-Suq Monetarju, id-data dwar l-ittestjar tal-istress ma tiġix irrappurtata b’mod sistematiku. Id-data rrappurtata għadha ma ntużatx biex jiġu żviluppati riżultati tat-testijiet superviżorji tal-istress jew riżultati tal-ittestjar retrospettiv tas-simulazzjonijiet tal-istress (ara l-paragrafi 103-111).

Rakkomandazzjoni 4 – Isir titjib fl-identifikazzjoni tar-riskju sistemiku

Jenħtieġ li l-ESMA, f’kooperazzjoni mal-BERS, tiddefinixxi għal liema tipi ta’ fondi huwa meħtieġ l-ittestjar superviżorju tal-istress; tesplora kif ir-riżultati tat-testijiet u s-simulazzjonijiet eżistenti tal-istress jistgħu jintużaw b’mod aktar effettiv u tiżviluppa mudell komprensiv li jippermetti analiżi tal-interkonnettività.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sal-2025

137 Attwalment ma hemm l-ebda reġim ta’ rappurtar armonizzat għall-Impriżi ta’ Investiment Kollettiv f’Titoli Trasferibbli fil-livell tal-UE. B’riżultat ta’ dan, id-data superviżorja miġbura mill-NCAs fl-Istati Membri mhijiex komparabbli. Ir-rappurtar dwar Fondi ta’ Investiment Alternattivi huwa armonizzat fil-livell tal-UE, iżda l-qafas ta’ rappurtar ma jobbligax lill-maniġers tagħhom jirrappurtaw identifikaturi komuni u dettalji fil-livell tal-portafoll. Il-kwalità, id-disponibbiltà u l-użu insuffiċjenti tad-data jaffettwaw b’mod avvers il-monitoraġġ tar-riskju u l-prestazzjoni tat-testijiet tal-istress relatati (ara l-paragrafi 112-122, u l-paragrafu 102).

138 Il-banek ċentrali nazzjonali diġà qed jiġbru informazzjoni granulari fil-livell tal-portafoll dwar l-Impriżi ta’ Investiment Kollettiv f’Titoli Trasferibbli u dwar Fondi ta’ Investiment Alternattivi għal skopijiet ta’ rappurtar statistiku. Madankollu, huma jipprovdu biss din id-data fuq bażi aggregata lill-BĊE, li jikkondividi subsett ta’ din l-informazzjoni mal-ESMA u mal-BERS. Filwaqt li r-regolamenti ta’ twaqqif rispettivi tagħhom jagħtuhom is-setgħa li jitolbu informazzjoni fuq bażi ad hoc, huma ma użawx din is-setgħa biex jiksbu d-data eżistenti. B’mod ġenerali, talbiet bħal dawn jirrikjedu l-approvazzjoni mill-bordijiet tagħhom, u għandhom mnejn ma jkunux adatti għall-monitoraġġ tar-riskji sistemiċi fuq bażi regolari (ara l-paragrafi 117, u 124-125).

Rakkomandazzjoni 5 – Jiġi ssimplifikat il-ġbir tad-data u jiġu aġġornati r-reġimi ta’ rappurtar

Jenħtieġ li l-Kummissjoni:

1. tappoġġa lill-ESMA u lill-BERS fl-aċċess għall-informazzjoni meħtieġa dwar il-fondi li hija disponibbli għall-NCAs u għall-Banek Ċentrali tal-Eurosistema, u tipproponi reġim ta’ rappurtar armonizzat dwar il-UCITS;
2. tivvaluta liema data addizzjonali dwar il-fondi hija meħtieġa u kif din jenħtieġ li tinġabar biex jiġu mmonitorjati aħjar ir-riskji, filwaqt li l-piżijiet tar-rappurtar fuq l-industrija jinżammu f’livell minimu.

Data mmirata għall-implimentazzjoni: sal-2024

Dan ir-Rapport ġie adottat mill-Awla IV, immexxija mis-Sur Mihails KOZLOVS, Membru tal-Qorti tal-Awdituri, fil-Lussemburgu fit-18 ta’ Jannar 2022.

Anness

Anness – Il-ġbir ta’ data tal-AIF u tal-UCITS u l-kondiviżjoni ta’ informazzjoni

Akronimi u abbrevjazzjonijiet

AIF: Fond ta’ Investiment Alternattiv

AIFM: Maniġers ta’ Fondi ta’ Investiment Alternattivi

AIFMD: Id-Direttiva dwar il-Maniġers ta’ Fondi ta’ Investiment Alternattivi

AK: Awtorità kompetenti

AMF: Autorité des marchés financiers

AWP: Programm ta’ Ħidma Annwali

BĊE: Il-Bank Ċentrali Ewropew

BERS: Il-Bord Ewropew dwar ir-Riskju Sistemiku

CMU: Unjoni tas-Swieq Kapitali

CSA: Azzjoni superviżorja komuni

EBA: L-Awtorità Bankarja Ewropea

ECA: Il-Qorti Ewropea tal-Awdituri

EFAMA: L-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Ġestjoni tal-Fondi u l-Assi

EIOPA: L-Awtorità Ewropea tal-Assigurazzjoni u l-Pensjonijiet tax-Xogħol

EMIR: Regolament dwar l-Infrastruttura tas-Suq Ewropew

ESA: L-Awtorità Superviżorja Ewropea

ESG: Ambjentali, Soċjali u ta’ Governanza

ESMA: L-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq

ETF: Fond Negozjat fil-Borża

FI: Fond ta’ Investiment

FMI: Fond Monetarju Internazzjonali

FSB: Bord għall-Istabbiltà Finanzjarja

FTE: Ekwivalenti għall-full-time

IOSCO: L-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Kummissjonijiet tat-Titoli

ISIN: Numru internazzjonali għall-identifikazzjoni tat-titoli

KID: Dokument bl-Informazzjoni Ewlenija (taħt il-PRIIPS)

KIID: Dokument bl-Informazzjoni Ewlenija għall-Investitur (taħt il-UCITS)

LEI: Identifikatur ta’ Entità Ġuridika

MiFID (I/II): Id-Direttiva dwar is-Swieq fl-Istrumenti Finanzjarji

MiFIR: Ir-Regolament dwar is-Swieq tal-Istrumenti Finanzjarji

MMF(R): Ir-(Regolament) dwar il-Fond tas-Suq Monetarju

NAV: Valur Nett tal-Assi

NCA: Awtorità Nazzjonali Kompetenti

NCB: Bank ċentrali nazzjonali

PRIIPs: Prodotti Aggregati ta’ Investiment għall-Konsumaturi bbażati fuq l-Assigurazzjoni

TFUE: It-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea

TRV: Xejriet, riskji u vulnerabbiltajiet

UCITS: Impriżi ta’ Investiment Kollettiv f’Titoli Trasferibbli

UCITSD: Id-Direttiva UCITS

Glossarju

Arranġamenti ta’ delega: Arranġamenti fejn ċerti funzjonijiet ma jitwettqux mill-entità awtorizzata nfisha, u għalhekk huma suġġetti għal monitoraġġ tad-delega. L-użu ta’ arranġamenti ta’ delega jista’ jkun mod effiċjenti biex jitwettqu xi funzjonijiet jew attivitajiet. Madankollu, arranġamenti bħal dawn mhumiex mingħajr riskji, u jridu jkunu suġġetti għal sorveljanza xierqa.

Awtorità Bankarja Ewropea (EBA): Aġenzija regolatorja tal-UE li taħdem biex tiżgura livell ta’ regolamentazzjoni u ta’ sorveljanza prudenzjali effettiv u konsistenti fis-settur bankarju Ewropew. Il-kompiti tagħha jinkludu t-tnedija u l-koordinazzjoni tat-testijiet tal-istress għas-settur finanzjarju tal-UE; hija tistabbilixxi wkoll standards rilevanti.

Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq (ESMA): Aġenzija regolatorja tal-UE li tikkontribwixxi għas-salvagwardja tal-istabbiltà tas-sistema finanzjarja tal-UE billi ssaħħaħ il-protezzjoni tal-investituri u tippromwovi swieq finanzjarji stabbli u ordnati. Il-kompiti tagħha jinkludu t-trawwim tal-konverġenza superviżorja fost l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti tal-Istati Membri li huma responsabbli għas-superviżjoni tat-titoli u tas-swieq kapitali.

Awtorità nazzjonali kompetenti: Korp nazzjonali responsabbli għas-superviżjoni bankarja u/jew tas-suq tat-titoli.

Awtoritajiet Superviżorji Ewropej (ASE): It-terminu kollettiv għat-tliet korpi responsabbli għas-sorveljanza tas-settur finanzjarju: l-Awtorità Bankarja Ewropea, l-Awtorità Ewropea tal-Assigurazzjoni u l-Pensjonijiet tax-Xogħol u l-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq.

Direttiva dwar is-Swieq fl-Istrumenti Finanzjarji (MiFID): Il-qafas legali tal-UE li jirregola s-swieq finanzjarji u jtejjeb il-protezzjoni tal-investituri. Il-MiFID II issostitwiet id-Direttiva oriġinali fl-2018.

Fond ħeġġ: Tip ta’ AIF li jfittex li jagħmel redditu pożittiv billi juża strateġiji ta’ investiment aktar flessibbli, spiss billi juża ingranaġġ (fi kliem ieħor, jissellef biex iżid l-esponiment ta’ investiment kif ukoll ir-riskju), bejgħ ta’ pożizzjoni qasira u prattiki oħra ta’ investiment spekulattiv li spiss ma jintużawx minn tipi oħra ta’ fondi.

Fond negozjat fil-borża (ETF): huwa tip ta’ titolu li jsegwi indiċi, settur, komodità, jew assi ieħor, iżda li jista’ jinxtara jew jinbiegħ f’borża.

Fond ta’ Investiment Alternattiv (AIF): Il-fondi kollha ta’ investiment li mhumiex koperti mid-Direttiva tal-UE dwar il-UCITS, u li minflok jaqgħu taħt id-Direttiva dwar il-Maniġers ta’ Fondi ta’ Investiment Alternattivi (AIFMD). Dan jinkludi fondi ħeġġ, kapital ta’ riskju, fondi tal-ekwità privata u fondi tal-proprjetà immobbli.

Fond tas-suq monetarju (MMF): fondi li jinvestu f’dejn ta’ terminu qasir.

Fond transfruntier reali: fond ikkummerċjalizzat f’mill-inqas tliet pajjiżi (qabel kienu ħames pajjiżi).

Ġabra unika tar-regoli: sett ta’ testi leġiżlattivi li l-istituzzjonijiet finanzjarji kollha fl-UE jridu jikkonformaw magħhom.

Greenwashing: huwa l-proċess li tingħata impressjoni falza jew li tiġi pprovduta informazzjoni qarrieqa dwar kif prodotti ta’ kumpanija huma aktar ambjentalment korretti.

Impriżi ta’ Investiment Kollettiv f’Titoli Trasferibbli (UCITS): Strument ta’ investiment li jippermetti lill-investituri jiġbru flimkien il-kapital tagħhom u jinvestuh b’mod kollettiv permezz ta’ portafoll ta’ strumenti finanzjarji bħal ishma, bonds u titoli oħra. Il-UCITS, li huma koperti minn Direttiva tal-UE, jistgħu jiġu distribwiti pubblikament lill-investituri fil-livell tal-konsumatur fl-UE kollha abbażi ta’ awtorizzazzjoni unika minn Stat Membru wieħed.

Inċentivi: Pagamenti magħmula lil parti terza għall-għoti ta’ servizzi.

Indikatur ewlieni tal-prestazzjoni: Miżura kwantifikabbli li turi l-prestazzjoni meta mqabbla mal-objettivi ewlenin.

Intermedjarju finanzjarju: Entità li tikkollega l-maniġer ta’ fond ta’ strument finanzjarju mar-riċevituri finali.

Ittestjar tal-istress: Simulazzjoni biex tiġi vvalutata l-kapaċità ta’ istituzzjoni finanzjarja li tiflaħ għal xenarji differenti ta’ kriżi.

Kontroll tal-idoneità: Evalwazzjoni għall-identifikazzjoni ta’ kwalunkwe duplikazzjoni, lakuna, inkonsistenza jew miżura obsoleta fil-qafas regolatorju għal qasam ta’ politika.

Kontroll tal-konformità: Kontroll li d-dispożizzjonijiet rilevanti ta’ direttiva tal-UE ġew riflessi b’mod preċiż fil-miżuri nazzjonali ta’ implimentazzjoni.

Konverġenza superviżorja: Konverġenza superviżorja tal-prattiki u l-eżiti superviżorji tiddeskrivi l-proċess tal-promozzjoni tal-implimentazzjoni u l-applikazzjoni konsistenti u effettivi ta’ regoli armonizzati iżda mhux uniformi mill-NCAs fl-UE kollha. Konverġenza ma tfissirx approċċ “wieħed tajjeb għal kulħadd”. L-għan ġenerali huwa li jsir sforz għal eżiti regolatorji u superviżorji komparabbli.

Maniġer ta’ fond: Korp jew persuna responsabbli għall-implimentazzjoni ta’ strateġija ta’ investiment u għall-immaniġġjar ta’ portafoll ta’ investimenti relatati ma’ strument finanzjarju.

Passaport ta’ ġestjoni: Jippermetti li kumpanija maniġerjali tal-UCITS jew maniġer ta’ AIF (AIFM) li jkunu ġew awtorizzati fi Stat Membru jwettqu n-negozju tagħhom fi Stati Membri oħra tal-UE, jew taħt il-libertà li jipprovdu servizzi jew inkella billi jistabbilixxu fergħa. Filwaqt li attività transfruntiera bħal din hija suġġetta għal proċedura ta’ notifika bejn l-NCAs fl-Istati Membri involuti, il-maniġer ta’ fond ma għandux għalfejn jgħaddi minn proċess ta’ awtorizzazzjoni ulterjuri.

Passaport ta’ kummerċjalizzazzjoni: Jippermetti li l-UCITS jew l-AIFs li jkunu ġew awtorizzati mill-NCA fi Stat Membru tal-UE jiġu kkummerċjalizzati fi Stati Membri oħra tal-UE fuq bażi transfruntiera mingħajr il-ħtieġa ta’ awtorizzazzjoni mill-NCAs tal-Istat Membru ospitanti. Filwaqt li l-passaport ta’ kummerċjalizzazzjoni tal-UCITS jippermetti l-kummerċjalizzazzjoni tal-UCITS lil investituri fil-livell tal-konsumatur u dawk istituzzjonali, il-passaport ta’ kummerċjalizzazzjoni tal-AIF huwa limitat għall-kummerċjalizzazzjoni lil investituri professjonali biss. B’mod simili għall-passaport ta’ ġestjoni, l-awtorizzazzjoni hija sostitwita bi proċedura ta’ notifika bejn l-NCAs fi Stati Membri differenti tal-UE.

Prinċipji tal-IOSCO: Prinċipji stabbiliti mill-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Kummissjonijiet tat-Titoli (IOSCO). Huma bbażati fuq tliet objettivi tar-regolament dwar it-titoli: il-protezzjoni tal-investituri; l-iżgurar li s-swieq ikunu ġusti, effiċjenti u trasparenti; u t-tnaqqis tar-riskji sistemiċi.

Proċedura ta’ ksur: Proċedura fejn il-Kummissjoni tieħu azzjoni kontra Stat Membru tal-UE li jonqos milli jissodisfa l-obbligi tiegħu skont id-dritt tal-UE.

Riskju sistemiku: Ir-riskju ta’ tfixkil fis-sistema finanzjarja bil-potenzjal li jinħolqu konsegwenzi negattivi serji għas-suq intern u għall-ekonomija usa’.

Test superviżorju tal-istress: Test tal-istress imwettaq mill-awtorità superviżorja.

Tifdija: skambju ta’ fondi għal flus kontanti.

Traspożizzjoni tad-dritt tal-UE: Il-proċedura li permezz tagħha l-Istati Membri tal-UE jinkorporaw id-direttivi tal-UE fid-dritt nazzjonali tagħhom sabiex jagħmlu l-objettivi, ir-rekwiżiti u d-dati ta’ skadenza tagħhom direttament applikabbli.

Valutazzjoni tal-impatt: Analiżi tal-effetti probabbli (ex ante) jew reali (ex post) ta’ inizjattiva ta’ politika jew ta’ tip ieħor ta’ azzjoni.

Xiri bil-moħbi: approċċ ta’ riċerka sigrieta użat mill-NCAs, jew minn kumpaniji ta’ riċerka tas-suq li huma setgħu użaw, biex ikejlu l-kwalità tas-servizz għall-klijenti u/jew jiġbru informazzjoni dwar prodotti u servizzi finanzjarji kif ukoll dwar l-imġiba tal-intermedjarji finanzjarji lejn il-konsumaturi.

Risposti tal-Kummissjoni u tal-ESMA

https://www.eca.europa.eu/mt/Pages/DocItem.aspx?did=60837

Kronoloġija

https://www.eca.europa.eu/mt/Pages/DocItem.aspx?did=60837

Tim tal-awditjar

Ir-rapporti speċjali tal-QEA jippreżentaw ir-riżultati tal-awditi li twettaq ta’ politiki u programmi tal-UE, jew ta’ suġġetti relatati mal-ġestjoni minn oqsma baġitarji speċifiċi. Il-QEA tagħżel u tfassal dawn il-kompiti tal-awditjar biex timmassimizza l-impatt tagħhom billi tqis ir-riskji għall-prestazzjoni jew għall-konformità, il-livell ta’ introjtu jew ta’ nfiq involut, l-iżviluppi futuri u l-interess politiku u pubbliku.

Dan l-awditu tal-prestazzjoni twettaq mill-Awla IV tal-Awditjar, Regolamentazzjoni tas-swieq u ekonomija kompetittiva, li hija mmexxija minn Mihails Kozlovs, Membru tal-QEA. L-awditu tmexxa minn Rimantas Šadžius, Membru tal-QEA, li ngħata appoġġ minn Mindaugas Pakštys, Kap tal-Kabinett, u Matthias Blaas, Attaché tal-Kabinett; Ioanna Metaxopoulou, Direttur; Paul Stafford, Maniġer Prinċipali; Eddy Struyvelt, Kap tal-Kompitu; Jörg Genner, Mirko Gottmann, Helmut Kern, Anna Ludwikowska u Nadiya Sultan, Awdituri. Mark Smith ipprovda appoġġ lingwistiku.

 

Noti finali

^[1] Id-Direttiva 2011/61/UE tat-8 ta’ Ġunju 2011 dwar Maniġers ta’ Fondi ta’ Investiment Alternattivi.

^[2] Id-Direttiva 2009/65/KE tat-13 ta’ Lulju 2009 dwar il-koordinazzjoni ta’ liġijiet, regolamenti u dispożizzjonijiet amministrattivi fir-rigward tal-impriżi ta’ investiment kollettiv f’titoli trasferibbli (UCITS) (tfassil mill-ġdid).

^[3] Id-Direttiva 2011/61/UE tat-8 ta’ Ġunju 2011 dwar Maniġers ta’ Fondi ta’ Investiment Alternattivi, il-premessi.

^[4] SWD/2018/054 final, 12.3.2018, p. 12.

^[5] SWD/2018/054 final, 12.3.2018, p. 7 u p. 14.

^[6] Ir-Regolament (UE) 2019/1156 tal-20 ta’ Ġunju 2019 dwar l-iffaċilitar tad-distribuzzjoni transfruntiera tal-impriżi ta’ investiment kollettiv, il-Premessa 1.

^[7] FISMA/2016/105(02)/C, l-10 ta’ Diċembru 2018.

^[8] Il-Premessa 15 tad-Direttiva UCITS; il-Premessa 17 tad-Direttiva AIFM.

^[9] The High-Level Group on Financial Supervision in the EU, il-25 ta’ Frar 2009, il-Premessi 100-109 u r-Rakkomandazzjoni 10.

^[10] SWD/2018/054 final, 12.3.2018, p. 14.

^[11] Il-Kummissjoni Ewropea, Fitness check of EU supervisory requirements, SWD (2019) 402 u 403.

^[12] L-Artikolu 1 tar-Regolament ESMA.

^[13] The High-Level Group on Financial Supervision in the EU, il-25 ta’ Frar 2009.

^[14] ESMA Strategic Orientation 2016-2020, ESMA/2015/935, p. 3.

^[15] COM(2017)292 final, 8.6.2017, il-Kapitolu 4.1.

^[16] Il-Premessa 7 tar-Regolament (UE) 2019/2175 tat-18 ta’ Diċembru 2019.

^[17] ESMA Notifications of Compliance with Guidelines - Overview Table.

^[18] Internal Guidance - Guidelines compliance notification process, ESMA42-110-888, il-paragrafi 35 u 38.

^[19] ESMA/2013/476 tal-15 ta’ April 2013 u ESMA42-111-4479 tat-30 ta’ Lulju 2018.

^[20] Il-QEA Rapport Speċjali Nru 29/2018 u Rapport Speċjali Nru 10/2019.

^[21] Ittra mill-ESMA dwar ir-Reviżjoni tal-AIFMD, ESMA34-32-550, it-18 ta’ Awwissu 2020.

^[22] Methodology For Assessing Implementation of the IOSCO Objectives and Principles of Securities Regulation, Mejju 2017, it-Taqsima C. Principles relating to enforcement, 1. Preambolu, p. 63.

^[23] Dikjarazzjoni għall-istampa mill-ESMA.

^[24] Il-paragrafu 48 tar-Riżoluzzjoni tal-PE tat-8 ta’ Ottubru 2020.

^[25] L-Artikoli 68-74 tad-Direttiva 2009/65/KE.

^[26] SWD(2019) 402 final.

^[27] Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 583/2010 tal-1 ta’ Lulju 2010 li jimplimenta d-Direttiva 2009/65/KE dwar it-tagħrif ewlieni għall-investitur.

^[28] Il-Bank Ċentrali tal-Irlanda, “Thematic review of closet indexing” (ittra tal-industrija tat-18 ta’ Lulju 2019).

^[29] Ir-Regolament (UE) Nru 1286/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Novembru 2014 dwar dokumenti bl-informazzjoni ewlenija għal prodotti aggregati ta’ investiment għall-konsumaturi bbażati fuq l-assigurazzjoni (PRIIPs).

^[30] Ir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-8 ta’ Ottubru 2020 dwar żvilupp ulterjuri tal-Unjoni tas-Swieq Kapitali (CMU): titjib tal-aċċess għall-finanzjament fis-swieq kapitali, b’mod partikolari mill-SMEs, u żieda ulterjuri fil-parteċipazzjoni tal-investituri fil-livell tal-konsumatur (2020/2036(INI))

^[31] Ittra mill-President tal-ESMA Steven Maijoor lill-Kummissarju Mairead McGuinness, it-28 ta’ Jannar 2021, ESMA30-379-423.

^[32] Performance and Costs of EU Retail Investment Products ESMA Annual Statistical Report 2021.

^[33] L-ESMA, Supervisory briefing on the supervision of costs, 2020.

^[34] ESMA Statement, Supervisory work on potential closet index tracking, it-2 ta’ Frar 2016, ESMA/2016/165. Ara wkoll TRV Nru 1/2021.

^[35] Il-Bank Ċentrali tal-Irlanda, “Thematic review of closet indexing” (ittra tal-industrija tat-18 ta’ Lulju 2019).

^[36] ESMA 34-45-970 metodoloġija tas-CSA dwar spejjeż u tariffi.

^[37] Id-Direttiva 2014/65/UE dwar is-swieq fl-istrumenti finanzjarji.

^[38] Il-Kummissjoni Ewropea, Distribution systems of retail investment products across the EU, final report, 2018, p. 26.

^[39] Apostolos Thomadakis, The European ETF Market: What can be done better?, Kummentarju tal-ECMI, Nru 52, l-24 ta’ April 2018.

^[40] ESMA’s Technical Advice to the Commission on the impact of the inducements and costs and charges disclosure requirements under MiFID II, il-31 ta’ Marzu 2020, ESMA35-43-2126.

^[41] Il-Kummissjoni Ewropea,Distribution systems of retail investment products across the EU, rapport finali, 2018, p. 22.

^[42] AMF: Risk and Trend Mapping No 17, 2016 Risk Outlook.

^[43] Il-BERS inħoloq fl-2009 u ngħata responsabbiltà għas-sorveljanza makroprudenzjali tas-sistema finanzjarja fl-UE sabiex jikkontribwixxi għall-prevenzjoni jew il-mitigazzjoni tar-riskji sistemiċi għall-istabbiltà finanzjarja.

^[44] L-FSB huwa korp internazzjonali li jimmonitorja u jagħmel rakkomandazzjonijiet dwar is-sistema finanzjarja globali.

^[45] L-FSB (it-12 ta’ Jannar 2017): Policy Recommendations to Address Structural Vulnerabilities from Asset Management Activities.

^[46] BERS/2017/6 u BERS 2020/4.

^[47] Bħall-Artikolu 57(3) tar-Regolament ta’ Delega (UE) Nru 231/2013 ta’ Livell 2 li jissupplimenta d-Direttiva AIFMD, u l-Artikolu 4(3) tad-Direttiva tal-Kummissjoni 2010/43/UE ta’ Livell 2 li tissupplimenta d-Direttiva UCITS.

^[48] L-FSB (it-12 ta’ Jannar 2017): Policy Recommendations to Address Structural Vulnerabilities from Asset Management Activities, ir-Rakkomandazzjoni 14.

^[49] L-Artikolu 22(2) u l-Artikolu 23 tar-Regolament ESMA.

^[50] ESMA Economic Report: Stress simulation for investment funds 2019.

^[51] Rakkomandazzjoni tal-BERS dwar ir-riskji tal-likwidità fil-fondi ta’ investiment (BERS/2020/4).

^[52] Eż. Gourdel, Maqui u Sydow (2019): Investment funds under stress, ECB Working Paper 2323.

^[53] Il-fondi mhux taħt superviżjoni fl-UE jistgħu jikkostitwixxu klassijiet ta’ assi ewlenin għall-investituri, inklużi l-istituzzjonijiet finanzjarji.

^[54] AIFMD, l-Artikolu 24.

^[55] AIFMD, l-Artikolu 25(2).

^[56] BERS/2017/6.

^[57] BERS/2020/4.

^[58] Ir-Regolament (UE) Nru 1095/2010, l-Artikolu 35.

^[59] BERS/2017/6, ir-Rakkomandazzjoni D.

^[60] Il-BERS, The benefits of the Legal Entity Identifier for monitoring systemic risk, Occasional Paper Series No 18 (Settembru 2021).

^[61] Ir-Regolament BĊE/2013/38.

^[62] Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2533/98, l-Artikolu 8(5).

Kuntatt

IL-QORTI EWROPEA TAL-AWDITURI
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUXEMBOURG

Tel. +352 4398-1
Mistoqsijiet: eca.europa.eu/mt/Pages/ContactForm.aspx
Sit web: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditors

Ħafna informazzjoni addizzjonali dwar l-Unjoni Ewropea hija disponibbli fuq l-Internet.
Jista’ jsir aċċess għaliha permezz tas-server Europa (https://europa.eu).

Il-Lussemburgu: L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, 2022

PDF	ISBN 978-92-847-7526-2	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/233949	QJ-AB-22-029-MT-N
HTML	ISBN 978-92-847-7502-6	ISSN 1977-5741	doi:10.2865/344308	QJ-AB-22-029-MT-Q

DRITTIJIET TAL-AWTUR

© L-Unjoni Ewropea, 2022.

Il-politika tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri (QEA) dwar l-użu mill-ġdid hija implimentata bid-Deċiżjoni Nru 6-2019 tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri dwar il-politika tad-data miftuħa u l-użu mill-ġdid ta’ dokumenti.

Sakemm ma jkunx indikat mod ieħor (eż. f’avviżi individwali dwar id-drittijiet tal-awtur), il-kontenut tad-dokumenti tal-QEA, li huwa proprjetà tal-UE, huwa liċenzjat taħt il-liċenzja Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Dan ifisser li l-użu mill-ġdid huwa awtorizzat, dment li l-awturi jingħataw kreditu xieraq u li l-bidliet jiġu indikati. Il-persuni li jużaw mill-ġdid dan il-kontenut ma jistgħux ibiddlu s-sinifikat jew il-messaġġ oriġinali tad-dokumenti. Il-QEA ma għandhiex tkun responsabbli għal kwalunkwe konsegwenza relatata mal-użu mill-ġdid.

Inti meħtieġ tikseb drittijiet addizzjonali ċari jekk kontenut speċifiku juri individwi privati identifikabbli, eż. f’ritratti li jkun fihom il-membri tal-persunal tal-QEA, jew jekk ikun jinkludi xogħlijiet ta’ parti terza. Fejn ikun inkiseb permess, tali permess għandu jikkanċella u jissostitwixxi l-permess ġenerali msemmi hawn fuq u għandu jindika b’mod ċar kwalunkwe restrizzjoni dwar l-użu.

Biex tuża jew tirriproduċi kontenut li ma jkunx proprjetà tal-UE, inti jista’ jkun li jkollok titlob il-permess direttament mingħand id-detenturi tad-drittijiet tal-awtur.

Software jew dokumenti li jkunu koperti mid-drittijiet ta’ proprjetà industrijali, bħal privattivi, trademarks, disinji rreġistrati, logos u ismijiet, huma esklużi mill-politika tal-QEA dwar l-użu mill-ġdid u inti ma għandekx il-liċenzja biex tużahom.

Il-familja ta’ Siti Web istituzzjonali tal-Unjoni Ewropea, fi ħdan id-dominju europa.eu, tipprovdi links għal siti ta’ partijiet terzi. Peress li l-QEA ma għandha l-ebda kontroll fuqhom, inti mħeġġeġ biex tirrieżamina l-politiki tagħhom dwar il-privatezza u dwar id-drittijiet tal-awtur.

Użu tal-logo tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri

Ma jistax isir użu mil-logo tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri mingħajr ma jinkiseb il-kunsens tagħha minn qabel.

Kif tikkuntattja lill-UE

Personalment
Madwar l-Unjoni Ewropea kollha hemm mijiet ta’ ċentri ta’ informazzjoni tal-Europe Direct. Tista’ ssib l-indirizz tal-eqreb ċentru għalik f'dan is-sit: https://europa.eu/european-union/contact_mt

Bit-telefown jew bil-posta elettronika
Europe Direct huwa servizz li jwieġeb il-mistoqsijiet tiegħek dwar l-Unjoni Ewropea. Tista’ tikkuntattja dan is-servizz:

• bit-telefown bla ħlas: 00 800 6 7 8 9 10 11 (ċerti operaturi jafu jimponu ħlas għal dawn it-telefonati),
• fuq dan in-numru standard: +32 22999696, jew
• bil-posta elettronika permezz: https://europa.eu/european-union/contact_mt

Kif issib tagħrif dwar l-UE

Online
L-informazzjoni dwar l-Unjoni Ewropea bil-lingwi uffiċjali kollha tal-UE hija disponibbli fuq is-sit web Europa fuq: https://europa.eu/european-union/index_mt

Pubblikazzjonijiet tal-UE
Tista’ tniżżel mill-internet jew tordna l-pubblikazzjonijiet tal-UE, li xi wħud minnhom huma bla ħlas u xi oħrajn bil-ħlas, minn: https://op.europa.eu/mt/publications. Kopji multipli ta’ pubblikazzjonijiet bla ħlas tista’ tiksibhom billi tikkuntattja lil Europe Direct jew liċ-ċentru tal-informazzjoni lokali tiegħek (ara https://europa.eu/european-union/contact_mt).

Il-liġi tal-UE u dokumenti relatati
Għal aċċess għall-informazzjoni legali tal-UE, inkluż il-liġijiet kollha tal-UE mill-1951 ’l hawn, fil-verżjonijiet lingwistiċi uffiċjali kollha, żur is-sit EUR-Lex hawnhekk: https://eur-lex.europa.eu

Data Miftuħa mill-UE
Il-portal tad-Data Miftuħa mill-UE (data.europa.eu) jipprovdi aċċess għal settijiet tad-data mill-UE. Id-data tista’ titniżżel mill-internet u tintuża mill-ġdid bla ħlas, kemm għal skopijiet kummerċjali kif ukoll mhux kummerċjali.